KABANATA 1

ANG SULURANIN AT KALIGIRAN NITO

PANIMULA

Sa ating mundo na kinakagalawan ngayon, ang stress ay naging isang

pangkasalukuyang dahilan na nakakaapekto sa mga tao. Ang stress ay reaksyon

ng katawan sa anumang pagbabago na nangangailangan ng pagsasaayos o

tugon. Ang reaksyon ng ito sa ating sarili ay maaring sa pisikal, mental, at

emosyonal na mga tugon na maaring maging sanhi ng tensyon sa ating katawan

o mental. Ang stress ay isa na rin na natatawag na bahagi ng ating buhay.

Maaari kang makaranas ng stress mula sa iyong kapaligiran, iyong katawan, at

iyong mga saloobin. Ayon kay Paul Herlam at Verhaunt (2007) ang labis na

pagkapagod ay itinuturing na isa sa mga pangunahing kadahilanan na

nakakaapekto sa pagganap ng responsibilidad ng mga negosyante gayon na din

ang mga empleyado neto. Sa buhay ng pagtatrabaho ngayon, ang mga

negosyante at empleyadado ay karaniwanawang nagtatrabaho ng mas matagal

o mas mahaba na oras, bilang sa pagtaas ng antas ng kanilang responsibilidad

na kinakailangan nila na magsikap upang matugunan ang mataas na inaasahan

tungkol sa kilos ng pagganap sa kanilang trabaho. Inilarawan ni Omolara (2008)

ang stress sa trabaho bilang isang masama o maling sikolohikal at pisikal na

reaksyon na nagaganap sa isang indibidwal na maaring maging resulta sa

kanilang gawain na hindi magawa ng maayos o perpekto ang mga hinihiling na

gawain sa kanila. Ayon kay Swanepoel et al (1998) ang stress na may

1
kaugnayan sa trabaho ay naging isang paksa na nakatanggap maraming pansin,

sa lugng kalusugan ng trabaho, sa huling tatlong dekada. Ang stress sa

pangkalahatan ay maarung matukoy bilang isang reaksyon ng mga indibidwal sa

mga hinihingi (stressor) na ipinataw sakanila. Tumutukoy ito sa mga sitwasyon

kung saan ang kapakanan ng indibidwal ay apektado ng kanilang pagkabigo

upang makaya ang mga hinihingi sa kanilang kapaligiran (Erkutlu & Chafra,

2006). Ang mga may akda na ito ay ang nagbigay opinion sa mundo lalo na sa

mundo ng pagtatrabaho at ng negosyo, ito ay naging mabilis sa pagbabago ng

mga puwersa tulad ng pagtaas ng kumpetisyon, ang presyonng kalidad,

makabagong ideya at pagtaas sa bilis ng pagangat ng negosyo.

Kamakailan lamang, meron isang problemang pagtaas ng mga kaso ng

mga problemang may kaugnayan sa stress sa trabaho sa mga empleyado, na

humantong sa pagtanggi ng interes sa kanilang mga trabaho, mas mababa ang

pangako at lumalagong pagkawala ng tiyaga sa mga nangungunang

tagapamahala (Pflanz & Ogle, 2006).Ito ay higit sa lahat dahil sa

mapagkumpitensyang katangian ng kapaligiran ng trabaho, paghalili ng mga

hinihingi sa trabaho at kahirapan sa ekonomiya dahil sa pag-urong ng

ekonomiya. Ito marahil ang pangkalahatang takbo na nagpapahiwatig ng

pagtanggi sa pagganap o pagiging produktibo. Ang mga tao ay naiiba nang

malaki sa uri ng mga kaganapan na binibigyang kahulugan nila bilang stress at

ang paraan kung paano sila tumugonang ganitong stress. Ang stress ay hindi

maiiwasang sangkap sa buhay ng tao. Ang ilang mga stress ay mahalaga at

nagtataguyod ng personal na paglago ngunit labis na stress o isang hindi

2
naaangkop na paraan ng pagkaya sa stress ay nagdudulot ng mga negatibong

resulta. Ayon kay Brynien (2006) ipagpalagay na ang stress ay may positibong

epekto sa mga namamahala at empleyado ng anumang samahan ngunit

hanggang sa isang tiyak na lawak na maaaring makaya ng isang namamahala at

empleyado, sa karamihan ng mga kaso kung ito lumampas sa limitasyon na ito

ay nagreresulta sa mga negatibong resulta sa pagganap ng namamahala gayon

din ang mga empleyado. Ang stress sa trabaho at iba pang mga kadahilanan ng

psychosocial kinikilala sa buong mundo bilang isang pangunahing hamon sa

kalusugan ng mga manggagawa at kalusugan ng mga organisasyon (Vinassa,

2003). Ang stress sa trabaho ay napatunayan na may masamang epekto sa mga

indibidwal sikolohikal at pisikal na kalusugan, pati na rin ang pagiging epektibo

ng mga organisasyon. Mga manggagawa na ang pagkastress ay mas malamang

na at sila ay hindi malusog, nawawalang ng motibo sa kanyang trabaho, hindi

gaanong produktibo at ligtas upang gumawa ng gawain sa trabaho. Ang mga

organisasyon na ang mga manggagawa ay nabibigyang diin mas malamang na

maging matagumpay sa isang mapagkumpitensyang merkado. Ang presyon ng

pagbabago, pati na rin mga hamon tulad ng pinansiyal na mga hadlang,

pagdagdag ng nga workload, ang impormasyon sa teknolohikal at rebolusyon,

mga pagbabago sa demograpiko ng mga empleyado at antas ng mga

empleyado ng pagiging handa, mga pagbabago sa mga istilo ng pamamahala at

istruktura at ang pagsasama-sama ng mga institusyon, may posibilidad na

maging stressors at kumuha ng kanilang toll sa maraming empleyado (Olivier,

De Jager, Grootboom & Tokota 2005).

3
SANLIGAN

Nakasaad sa Pakistan, na ang mga empleyado ay nakaranas ng stress

dahil sa workload, mga teknolohikal na problema sa trabraho, mahabang oras ng

pagtatrabraho, hindi sapat na suweldo, hindi sapat na oras sa pamilya at

trabraho sa bahay ( Kahttak et al, 2011). Ayon kay Zhao et al (2010) ang

nakasaad na ang role arises when more demand have been taken place upon

the individual by the peers, superbisor, subordinates. Ang ganitong uri ng stress

ay higit na nangingibabaw sa mga trabraho na may kakulangan ng mga

paglalarawan o hindi malinaw na paglalarawan at nangangailangan ito ng

pagiisip ng konsepto at paggawa ng desisiyon. Epekto ng stress sa pagiging

produktibo ng empleyado.

Nakasaad na ang role conflict ay tumutukoy sa hindi katugma ng mga

kinakailangan at inaasahan na natanggap ng empleyado mula sa kanilang

superbisor o katrabraho.(Rosen et al, 2010). At Ayon kay Karaser Jr.(1979) at

Beehr & Bhagat (1985) ang nakasaaad na ang role ambiguity ay isa pang

kadahilanan na humahanting sa stress ng trabraho, nangyayari ito kapag ang

mga inaasahang layunin at responsibilidad ay hindi malinaw na idinisenyo para

sa mga empleyado.

BALANGKAS TEORETIKAL

Ang pananaliksik na ito ay kaugnay ng selye teorya na isinagawa ng

isang endocrinologist na si Hans Selye (2011) . Pinaliwanag ni selye ang

kanyang stress model na naka base sa physiology at psychobiology bilang

4
General Adaptation Syndrome (GAS). Nakasaad sa kanyang model na pag may

isang pangyayari na nagbabanta sa maayos na organisismo (isang stressor)

humahantong ito sa tatlong yugto ng tugon ng katawan. Una ang alarma

(alarm),pangalawa ang paglaban (resistance), at ang huli ang kapaguran

(exhaustion).

PAGLALAHAD NG SULIRANIN

Karamihan sa organisasyon ay inaasahan ang mataas na produktibo

ngunit nauuwi ito sa malungkot na paraan ng mga empleyado at may-ari, sa

kadahilanang patong patong ang kanilang gawain para makamit ang dedlay.

Naapektuhan sa pag-iisip at pisikal na epekto ang mga empleyado upang

makamit lang ang expektasyon. Karamihan sa kanila ay doon itnutuon ang

atensyon at nagkakaroon ng trauma kapag nadadagdagan ang kanilang trabraho

kaya nagkakaroon din sila ng pressure. Rank top ang stress kaya iniiwan nila

ang kompanya at onti-onting nababawasan ang mga empleyado. Ginagawa

naman ng empleyado ang kanilang tungkulin ngunit hindi labag sa kanilang loob

kaya nagkakaproblema din ang may-ari ng isang may business o kompanya.

Ayon kay American Psychlogical Association (2007) na mayrong 52% ng

empleyado ang umalis dahilan sa workplace stress. Kaya nagkakaroon ng alitan

ang may-ari at empleyado. Ang stress ay nakakabawas sa commitment ng mga

tao. Naiistress din ang may-ari sa empleyado dahil sa pagliban sa trabraho, mga

kulang o nawawalang gamit at frequent illness.

5
HAKA NG PAG-AARAL

Ang layunin ng pag-aaral na ito ay para malaman ang mga posibleng

epekto ng stress sa mga gawaing itinalaga sa mga trabahador o empleyado. Ang

resulta ng pag-aaral na ito ay importante para sa mga kagawaran ng isang

kumpanya para sa paggawa ng mga istratehiyang desisyon ukol sa

pagbabalangkas ng pamamahala sa stress upang mapahusay ang mga tauhan

tungo sa mas mahusay na pagganap. At upang mapabuti ang pananatili ng mga

empleyado at sa gayon ay maiwasan ang pagtanggal sa mga may potensyal na

empleyado. Ang mga natuklasan ay maaaring idagdag sa mga pag-aaral na

nagawa, At sa gayon ay mapahahalagahan at maiwasan ang problemang ito sa

ibang lugar. Magiging kahalagahan din ito sa mga akademiko dahil ang

pamamahala ng stress ay isang patuloy na kababalaghan na nangangailangan

pa ng maraming pag-aaral. Ang pag-aaral na ito ay makapagbibigay rin ng

mungkahi sa kung paano mababawasan ang epekto ng stress sa mga gawain at

lalo na sa mga kagawaran.

SAKLAW AT LIMITASYON

Ang pag-aaral na ito ay kinakailangang limitado sa saklaw dahil sa mga

serye ng mga limitasyon ng mapagkukunan pati na rin ang mga praktikal na

limitasyon ng pananaliksik at mga kapansin-pansin ay:

 Ang pag aaral na ito ay isinagawa tungkol sa ugnayan ng stress sa

negosyo at demensyon ng pamamahala. At maaring dulot ng stress sa

mga tao.

6
  Piling katao ang aming itutugon at ang mga tao na yon ay isang

namamahala ng isang negosyo at ang mga empleyado sa kanilang

negosyo. At sa mga tao na ito ay handa tao alamin kung ano nga ba ang

nadudulot ng stress sa pamamahala at pagawa ng kanilang trabaho sa

isang negosyo.

 Isasagawa ito sa piling lugar at maghahanap na isang negosyo upang

malaman natin ang kahalagahan ng epekto ng stress sa ating mental na

sskalusugan at pisikal na kalusugan ng mga negosyante at empleyado ng

pilipinas.

 Ang pagaaral na ito ay isasagawa ngayong taong 2020.

KAHALAGAAN NG PAGAARAL

Ang kahalagaan ng pagaaral na ito ay para sa mga namamahala ng negosyo

at sa mga empleyado na pinamahalaaan. Sila ay dapat magkaroon ng sapat na

kaalaman tungkol sa stress para alam nila kung hanggang saan lang dapat ang

kanilang ginagawa, para hindi maapektuhan ang kanilang emosyonal, mental at

pisikal na kalusugan. Isa rin ang kahalagaan neto sa bansa sa kadahilanan sa

pamamagutan ng mga namamahala ay maaring umangat ang isa bansa kasi

maayod ang pagpapatakbo at walang mga komplikadong pangyayare at isa sa

mga komplikadong paraan na yon ay ang pagkakaroon ng stress sa isang tao.

Kaya ang pagaaral na to ay matutulungan ang isang tao pati na rin ang bansang

kinabibilangan ng isang namamahala sa isang negosyo.

7
DEPINISYON NG MGA KATAWAGAN

Narito ang mga na tumatatak na salita sa unang kabanata ng pananaliksik

sa Ugnayan ng Stress sa Negosyo at Demensyon ng Pamamahala. Stress

(sikolohiya) isang estado ng kaisipan o emosyonal na pilay o suspense.

Sikolohikal isang pang-uri na tumutukoy sa paraan ng pag-iisip ng isang

indibidwal at kung paano ito nakakaapekto sa pagkilos ng isang tao. Interes ay

ang tubo o kita mula sa puhunan mo na ginamit para sa isang negosyo o perang

pinahiram. Psychosocial ay nauugnay sa kumbinasyon ng sikolohikal at pag-

uugali sa lipunan. Merkado ay isang pook kung saan pumupunta ang mga tao at

ang mekanismo na kung saan nagtatagpo ang konsyumer at prodyuser.

Rebolusiyon ay isang pag-aaklas laban sa isang mas may makapangyarihang

tao o samahan. Demograpiko ay ang pang-estadistika na pag-aaral ng

populasiyon , kabilang dito ang populasyon ng tao. Workload ay trabaho na

inaasahan na gawin ng isang tao sa isang tinukoy na oras. Peers sang tao na

katumbas ng isa pa sa mga kakayahan, kwalipikasyon, edad, background, at

katayuan sa lipunan. Superbisor isa na nangangasiwa o may singil at direksyon

ng isang programa na kumokontrol sa pagpapatupad ng iba pang mga

programa. Subordinates inilagay o sinakop ang isang mas mababang klase,

ranggo, o posisyon. Illness isang sakit o panahon ng sakit na nakakaapekto sa

katawan o isip. American Psychological Association(APA) ay isang pang-

agham at propesyonal na samahan na kumakatawan sa mga psychologist sa

Estados Unidos. Trabahador o empleyado isang tao na gumagawa ng isang

tinukoy na uri ng trabaho o nagtatrabaho sa isang tinukoy na paraan.

8
 Akademiko ay ginagamit upang ilarawan ang trabaho, o isang paaralan,

kolehiyo, o unibersidad, na naglalagay ng diin sa pag-aaral at pangangatuwiran

kaysa sa praktikal o teknikal na kasanayan. Balangkas ay ang tamang

pagkakahanay-hanay ng mga salita. Endocrinologist ay isang sangay ng

biyolohiya at gamot na nakikipag-ugnayan sa endocrine system, mga sakit nito,

at mga tiyak na pagtatago na kilala bilang mga hormone. Physiology ang

sangay ng biyolohiya na may kinalaman sa normal na pag-andar ng mga buhay

na organismo at ang kanilang mga bahagi. Psychobiology ang sangay ng

agham na tumutukoy sa biyolohikal na batayan ng pag-uugali at mga

kababalaghan sa pag-iisip. General Adaptation Syndrome(GAS) ay ang

proseso ng tatlong yugto na naglalarawan sa mga pagbabago sa physiological

na pinagdadaanan ng katawan kapag nasa ilalim ng stress. Exhaustion isang

estado ng matinding pisikal o mental na pagkapagod. Resistance ang

kakayahang hindi maapektuhan ng isang bagay, lalo na sa kalaban.