Čovek sa crvenim turbanom je portret čoveka obučenog u neku vrstu ruskog krznenog ogrtača.

Na
njegovoj glavi je kapa nalik na turban, koja je bila popularna u XV veku. Primetne su prefinjene linije i
preciznost u prikazivanju modela, kao i realistički način njegovog prikazivanja. Tipično za Jana van Ajka,
glava je malo veća od torza. Jarke uljane boje su vremenom malo izbledele.

Svaki detalj oblika i materije na portretu unet je sa skoro mikroskopskom preciznošću. Na koži brade su
prikazane male facijalne dlačice. Naglašene su vidljive vene ispod kože, bore čoveka. Jedva vidljive bore
napora oko očiju kao da dolaze od gledanja u ogledalo. Svaki nabor tkanine oslikan je veoma precizno.
Turban ima mnoštvo dijagonalnih linija koje su svetlije od odeće.

Na portretu Jan van Ajk koristi svetlost i senke na suptilan i dramatičan način. Čovek izgleda kao da izlazi
iz tame, njegovo lice i turban modeluje svetlost koja pada sa leve strane. Model se kupa u istoj mekoj,
jasnoj svetlosti. Tamnocrvena boja turbana daje osećaj topline i u kontrastu je sa hladnom ekspresijom
lica čoveka.

Jan van Ajk ne pokriva ličnost modela, pa ipak, to lice, kao svi njegovi portreti, ostaje psihološka
zagonetka. On je nepoznat. Nema imena, nema profesije, nеma detalja koji ga identifikuju, ali on gleda
sa mirnom ozbiljnošću nekoga ko zna svoje mesto u svetu. Njegov pogled je strog, skeptičan, ali oči zrače
mudrošću i daju auru vedrine. Usne su tanke i čvrste. Lice se može opisati kao "uravnoteženo" u
najtačnijem smislu tog izraza, njegove karakterne crte su u takvoj savršenoj ravnoteži sa svima ostalima
da se nijedna ne ističe na račun ostalih. Kako je Jan van Ajk imao sposobnost da izrazi osećanje, stoičko
spokojstvo portreta svakako odražava njegov svesni ideal ljudskog karaktera pre nego njegovu
ravnodušnost ili nedostatak dara opažanja.

DJOVANI ARNOLFINI SA NEVESTOM

Veruje se da je prikazana scena privatna ceremonija venčanja, koja slavi bračni život, ili blizak odnos
para. Slika prikazuje mladi par koji svečano polaže bračni zavet u skrovitosti nevestinske odaje. Svetlost
koja ulazi kroz prozor levo osvetljava zid iza njih, tako da se prostor na slici ubedljivo uočava. Plodovi
trešnje se vide kroz prozor što ukazuje na proleće. Sama prostorija odaje mnoge simbole bogatstva, kao
što je raskošan luster, drvorezi na stolici i klupi u pozadini, orijentalni tepih, mali pas skupe rase ili
pomorandže ležerno postavljene sa leve strane, koje su u to vreme bile veoma skupe. Par je odeven u
veoma raskošnu odeću, a žena od nakita ima samo jednostavnu zlatnu ogrlicu i prstenje. Haljina žene
bogato naborana bila je moderna u to doba, tako da se ne može zaključiti da li je žena trudna.

Iako izgleda da su potpuno sami, u ogledalu sa drvenim ramom koje je stavljeno na vidno mesto iza njih,
vide se i dve figure koje ulaze u sobu. Te figure bile su kumovi na venčanju. Jedna od njih, odevena u
crveno verovatno je sam Jan van Ajk, pošto reči iznad ogledala, napisane ukrašenim slovima, kažu da
"Johannes de Eyck fuit hic" (Jan van Ajk beše tu), i datum, 1434. godina. Janova uloga je, dakle, uloga
svedoka.
Na ovom realističkom portretu najsitniji detalji su prikazani skoro sa fotografskom tačnošću.
Materijalizacijom mnoštva svakodnevnih predmeta - krzno, dlačice psa, metalni svećnjak, pomorandže,
drvene nanule - ceo prizor odiše prisnošću građanskog doma. Ovaj prizor je istovremeno, svečan i
ozbiljan. To je zakletva na bračnu vernost, o čemu govore položaji tela i ruku italijanskog trgovca i
njegove neveste. Čovek levom rukom podržava, ali ne hvata ruku žene. Podigao je desnu ruku kao da se
zaklinje.

I sam enterijer prikazan na slici, iako ubedljivo realističan, pun je simbolizma, koji prenosi prirodu
venčanja kao svete tajne. Luster sa jednom upaljenom svećom koja gori usred dana označava brak i
njegovo jedinstvo, ali predstavlja i Isusa Hrista koji sve vidi. Na okviru ogledala su prikazane scene
stradanja iz života Isusa Hrista. Pomorandže, kao i izgravirana figura na stolici koja predstavlja Svetu
Margaretu, patronku rođenja simbolišu plodnost. Odbačene nanule ukazuju na svetost braka i da par
stoji na "svetom tlu". I mali pas je simbol bračne vernosti i ljubavi, a i nameštaj u odaji navodi na slično
tumačenje.

Slika Đovani Arnolfini sa nevestom Jana van Ajka је postala simbol braka, iako identitet para i značenje
scene još uvek nisu sa sigurnošću određeni. Bez obzira na događaj ili situaciju slika prikazuje, i svetovnu i
versku temu, i izgleda kao da ima nekoliko nivoa značenja. Ona i danas pleni svojom lepotom, a posebno
osećanjem za prostor, kao i realističnošću i materijalizacijom svojih najsitnijih detalja.

GENTSKI OLTAR

Stilska analiza otkriva da se na slici može jasno razlikovati rad dve različite ruke. Opšta koncepcija oltarne
pale je rad Huberta, zajedno sa izvođenjem određenih delova, kao što su paneli u donjem sloju. Ovde je
način arhaičan i odražava stalnu dominaciju internacionalnog stila koji je praktikovao Broederlam.
Kompozicija je tipično neoriginalna: pejzaž je još uvek zamišljen kao udaljena pozadina, sa kojom figure
na frontu nemaju organski odnos, efekat koji je ojačan vidom ptičjeg oka. Ovaj poliptih je mističan, da ne
kažem ezoterično, u nameri, i prožet je i duhovnim i intelektualnim značenjem. Kada se otvori,
predstavlja zajedništvo svetih, što je "novo nebo i nova zemlja", prema riječima Otkrivenja sv. Ivana.
Tako centralni panel donjeg sloja prikazuje svete koji simbolizuju osam Blaženstava okupljenih oko
oltara, gde se odvija žrtvovanje Jagnje, u centru nebeskog vrta koji je nastao iz Njegove krvi.

Lijevo i desno, u prvom planu, su dvije procesije okrenute jedna prema drugoj. Jedna od njih se sastoji
od starozavetnih patrijarha i proroka, a druga od Novog zaveta. Neki od njih su klečali, bosonogi. Iza njih
je sakupljena hijerarhija Crkve - pape, đakoni i biskupi, noseći raskošan nakit i odeću u žarkom crvenilu
mučeništva.

U pozadini su još dve grupe, okrenute jedna prema drugoj kao da su upravo izašle iz okolnog grmlja. To
su, s jedne strane, Ispovjednici vjere, čvrsto spojeni i gotovo svi obučeni u plavo; a sa druge strane,
Djevice mucenici, drzeci palminu lisicu i noseci u kosi krunice cveca kakve su tradicionalno nosile mlade
devojke na nekim svetim ceremonijama. U sredini panela, oko oltara, gde Jagnje prolijeva krv, anđeli
kleknu, držeći ambleme Njegove muke. Milost simbolizira blistava golubica koja lebdi na nebu, a vječni
život predstavlja fontana u prvom planu.

Rajski pejzaž prolazi kroz svih pet donjih ploča, ujedinjujući ih u jednu kompoziciju. Rasprostranjen je
biljkama iz različitih zemalja i cvećem različitih godišnjih doba. Centralni panel je živahan sa zelenom
bojom, dok su one sa strane suše i kamenite. Horizont se nalazi visoko u ramu i zatvoren je šumarcima,
iza kojih se mogu napraviti grozdovi bajkovitih zgrada, koje predstavljaju nebeski Jerusalim.

Zajednica svetaca se prostire i na bočne panele. Veličanstveno raspoređeni konjanici, koji predstavljaju
Hristove vojnike, praćeni su pravednim sudijama. Nasuprot njima su Sveti pustinjaci koji su se odrekli
sveta, i Sveti hodočasnici, koji su bili omiljene ličnosti identifikacije tokom srednjeg veka. Njih vodi div
čovek, St Christopher.

U sredini gornjeg sloja je Svemogući Bog, Reč, suština i poreklo univerzuma. Obučen je u crveno i
krunisan je veličanstvenom tijarom. Sa njegove leve strane nalazi se Marija, a sa desne strane sveti Jovan
Krstitelj. Ove centralne figure su okružene anđelima koji pevaju ili sviraju instrumente. Na krajnjoj desnoj
i levoj strani kompozicije su figure Adama i Eve. Naslikao ih je Jan Van Ejk, a postavljeni su u niše trompe-
l'oeil. Svetlost i senka igraju se delikatno preko svojih formi koje se ističu kao da su oblikovane u krugu.