Gramática Os pronomes persoais 3.

Ar

Obxectivos Se ti fas ben o exame, Clases de pronomes persoais Ca

eu mercareiche
• Identificar os pronomes persoais unha bici. Os pronomes persoais son as palabras que serven para nomear os o
tónicos e átonos. seres ou obxectos sen utilizar substantivos. –Q
Segundo a persoa que nomean, os pronomes persoais poden ser es
• Coñecer a función dos prono- de primeira, segunda ou terceira persoa. Ao
mes. ● Os pronomes de primeira persoa nomean a persoa que fala. Por ca
exemplo: eu, me, nós… no
• Facer un uso axeitado dos pro- ● Os pronomes de segunda persoa nomean a persoa que escoita.
Ao
nomes de tratamento social. Por exemplo: ti, vós, vostede, vos…
–A
● Os pronomes de terceira persoa nomean o ser ou obxecto do cal
Va
se fala. Por exemplo: eles, ela, lle…
Suxestións didácticas Os pronomes persoais clasifícanse en tónicos e átonos:
● Os pronomes persoais tónicos poden ir sós. Por exemplo: el, vós.
4. Su
Pídalles aos alumnos que se fixen ● Os pronomes persoais átonos van sempre ao lado dun verbo, ben ●

nas palabras destacadas do globo CLASES DE

inmediatamente diante deste (Non che lanzarei a pelota) ou ben ●
PRONOMES PERSOAIS
e que expliquen a quen se refiren. detrás e unidos ao verbo (Axudádeme). ●

Despois, dígalles se cren que os De primeira persoa

Formas dos pronomes persoais EX
pronomes soamente designan as De segunda persoa
PRIMEIRA SEGUNDA TERCEIRA
persoas que falan (emisor) e escoi- De terceira persoa PERSOA PERSOA PERSOA
5. Co
tan (receptor) ou poden referirse a Tónicos
TÓNICOS eu/min ti/vós/vostede el/ela
6. ES
outras persoas que non estean SINGULAR
ÁTONOS me te/che
o/lo/no;
Átonos a/la/na; lle
presentes. Así descubrirán os pro-
TÓNICOS nós vós/vostedes eles/elas
nomes de 3.ª persoa, en singular PLURAL os/los/nos;
ÁTONOS nos vos
e en plural. as/las/nas; lles

A continuación, clasifique os prono-

mes en tónicos e átonos. Na expli-
cación inicial, intentamos simplifi-
car a diferenza entre uns e outros:
os átonos dependen do verbo e
poden ir unidos a el ou separados,
se se colocan antes do verbo (Que
fixeches? Ensucieime; non me ensu-
ciei), mentres que os tónicos poden
presentarse sós (Quen comeu o
chocolate? Eu). Fágalles ver tamén
que, en moitos casos, os prono-
mes tónicos se eliminan porque se
poden sobreentender polo verbo
(cada persoa é diferente: canto,
cantas, canta…). Se o considera
conveniente, pode ampliar as dife-
renzas entre os pronomes tónicos
e os átonos: os tónicos caracterí-
zanse porque concordan co verbo,
xa que adoitan desenvolver a fun-
ción de suxeito; os pronomes áto-
nos van co verbo, diante ou detrás,
e realizan maioritariamente a fun-
ción de complemento do verbo.
Finalmente, intente que, antes de
comezar as actividades, se familia-
ricen co cadro dos pronomes. Diga
en voz alta un pronome, para que
os alumnos o caractericen tendo en
conta o cadro. Por exemplo, se di
vos, eles terán que responder prono-
me átono de 2.ª persoa do plural.
Os pronomes persoais serven para nomear os seres ou obxec-
tos sen utilizar substantivos.
Hai pronomes de primeira, segunda e terceira persoa.
Os pronomes persoais poden ser tónicos ou átonos. Os prono-
mes tónicos poden ir sós. Os pronomes átonos acompañan
AUT
sempre a un verbo.
M
1. Substitúe as palabras destacadas en cada oración por un pronome persoal. 1
● O meu irmán e eu xogamos coa pelota. ● Eva e Ana subiron á árbore. 2
● Xiana e ti merendades na casa. ● Denís tirou unha pedra ao río. 3
● Sara pedaleaba rapidamente. ● Martiño e Roi andan en patinete. 4
5
2. Busca no conto A bici seis pronomes persoais e cópiaos.
Non.
94
Máis información
A colocación dos pronomes átonos co verbo. É conveniente reforzar a
colocación do pronome átono, porque os nenos castelanfalantes teñen
problemas. Aínda que a posición do pronome átono habitual é posposta
ao verbo, hai casos en que vai anteposto, coincidindo co castelán:
• Nas oracións subordinadas: Dixo que te vira na praza.
• Nas oracións negativas, cun adverbio, pronome ou conxunción
negativos (non, nunca, ninguén, nin): Iso nin o soñes.
• Despois das partículas interrogativas ou exclamativas: Quen o dixo?
• Despois de moitos adverbios (seica, aínda, moito, sempre…): Seica
o levan á voda. Sempre te convida polo aniversario.

94

130903 _ 0136-0151.indd 142 21/7/09 14:41:09