Republic of the Philippines

State Universities and Colleges

GUIMARAS STATE COLLEGE
Buenavista, Guimaras

FILIPINO 323–Filipino Epics

ELNA TROGANI GENALYN L. MOSCAYA, PH. D.

Taga-ulat Instructor

I.Inaasahang Pagkatuto:

a. Natatalakay ang buod ng epikong Hinilawod

b. Nasusuri ang katangian ng mga tauhan sa epiko.

c. Naiuugnay sa tunay na buhay ang mga mahahalagang pangyayari sa epiko.

II. Panimula

Ang Hinilawod ay isa sa pinakamatanda at

pinakamahabang epiko ng Kanlurang Bisaya. Ito’y
nagsasaad ng kaunlaran at kultura ng Panay noong unang
panahon. Ito ay inaawit nang mga tatlong linggo, isa o
dalawang oras gabi-gabi.
Ang Hinilawod ay hinango sa dalawang salita na
“Hini” na ang ibigsabihin ay “tunog o himig” at ang
“Lawod” ay nangangahulugan ng “dagat”. Ang Hinilawod
ay nangangahulugang “Himig ng Dagat” o sa
matalinghagang salin ay katumbas ng “Himig mula sa
Dagat”.
Ang Hinilawod ay literal na nangangahulugang “tales from the mouth of the
Halawod River” na nirekord 50 taon na ang nakalipas. Isang bahagi lamang ito sa narekord na
epiko na sinasabing isa sa pinakamahabang epiko sa Sulod, “mga grupo ng tao sa kabundukan ng
Gitnang Panay”. Dagdag pa ni Jocano, hindi lamang ito isang piyesang pampanitikan kundi ibahagi
ng ritwal pangrelihiyon ng mga Sulod. Kapansin-pansin sa pagbabasa ng teksto ang mga
bahaging nagtataglay ng mga sagrado at bahagi ng kanilang ritwal sa panggagamot.
Binubuo ito ng 8340 na taludtod na may apat na episodyo o sugidanon:
Nahahati ang epiko sa 4(Apat) na mahahalagang bahagi.
-Ang Kuwento nina Alunsina at Datu Paubari
-Ang Pakikipagsapalaran ni Labaw Donggon
-Ang Pakikipagsapalaran ni Humadhapon
-Ang Pakikipagsapalaran ni Dumalapdap

III. Nilalaman

A. Buod
Hinilawod (Epiko ng Panay)

Ang buhay ay isang pakikipagsapalaran, hindi tayo nakakaksiguro ng magiging

bukas.Bawat araw ay isang pakikipaglaban, sa bawat paghakbang ng ating mga paa sa masukal
na daan ay makaapak tayo ng mga tinik, may makakasalubong tayong mabangis na hayop dapat
handa tayo sa mga sandata….

Walang imposible sa larangan ng pag-ibig! Ito ay napatunayan ni Alunsina at ni Datu

Paubari nang ipinaglaban ang kanilang pag-iibigan kahit magkaibang mundo ang kanilang
ginagalawan.

Nagsimula ang lahat nang may isang Dyosa ng kalangitan na nagngangalang "Alunsina",
sa takot na di na makapag asawa ay iminungkahi ng hari ng mga Diyos na si "Kaptan" na sya ay
mag asawa na.

Maraming Diyos ang dumating makadaupang palad lamang si Alunsina. Ngunit ang lahat ay
bigo sapagkat ang napili ni Alunsina ay isang mortal na nag ngangalang "Paubari".

Si Paubari ay isang datu na namumuno sa Halawod.

Ang desisyon ni Alunsina ay lubos na ikinagalit ng ilang nabigong dyos. Napagkasunduan ng

ilang dyos sa pangunguna ni "Maklium-sa-t’wan" na magkaroon nang pagpupulong upang
maudlot ang kasal ni Alunsina at Paubari sa pamamagitan ng isang baha sa halawod.
Ngunit si Alunsina at Paubari ay nakaligtas sa kapahamakan sa tulong ni Suklang Malayon, ang
kapatid ni Alunsina. Natunugan ni Malayon ang plano ng ilang dyos kayat sinabi nitong magpunta
sa mataas na lugar sina Paubari at Alunsina.

Pagkatapos humupa ang baha ay palihim na bumalik si Alunsina at Paubari sa halawod.

Matapos ang ilang buwan ay nagsilang si Alunsina ng tatlong lalaki at pinangalanang Labaw
Dongon, Humadapnon at Dumalapdap.

Pagkatapos isilang ay agad na ipinatawag ni Alunsina ang paring si Bungot-Banwa para gawin ang
ritwal upang maging malakas ang mga kambal. Matapos ang ritwal ay naging malalakas at
makisig sina Labaw Dongon, Humadapnon at Dumalapdap.

Ang tatlong magkakapatid ay kapwa nagkaroon ng kanya kanyang pakikipagsapalaran katulad na

lamang ni Labaw Donggon na nakipaglaban kay Saragnayan ngunit ito'y bigo at ibinilanggo ni
Saragnayan.

Dahil dito ay naghiganti ang anak ni Labaw Donggon at agad na kinalaban si Saragnayon.
Kalauna'y nagtagumpay ang anak ni Labaw Donggon at sila'y parehong bumalik sa kanilang lugar.

Dahil din sa pagkakabilanggo ni Labaw Donggon ay lubos na nagalit si Humadapnon at

Dumalapdap. Nangako si Humadapnon na ipaghihiganti nya ang kapatid hanggang sa kaapu-
apuhan ni Saragnayan.

Pagkatapos umalis ni Humadapnon upang maghiganti ay umalis din si Dumalapdap upang

makipagpalaran at pakasalan si "Lubay Lubyok Mahanginun si Mahuyokhuyokan". nakipaglaban si
Dumalapdap sa nilalang na may dalawang ulo na kung tawagin ay "Balanakon".

Pagkatapos nito ay nilabanan din ni Dumalapdap ang nilalang na "Uyutang" na kawangis ng isang
paningi na may malaking mga pangil at makamandag na kuko. Nilabanan ni Dumalapdap ang
Uyutang sa loob ng pitong buwan.

Naging matagumpay si Dumalapdap at kasama na nyang umuwi si "Lubay-Lubyok Hanginun si

Mahuyokhuyokan" upang pakasalan.

Nang makabalik na ang magkakapatid ay ipinagdiwang ni Datu Paubari ang tagumpay ng mga ito.
B. Mga Tauhan

1.Buyung (Datu) Paubari

- Mabuting pinuno ng Halawod
- Kabiyak ni Alunsina
- Ama ng tatlong prinsipe
2.Alunsina
Ang bathalang babaing napangasawa ni Datu Paubari
- Ina ng tatlong prinsipe
- Lubos na mahal ang kanyang pamilya at handing magsakripisyo

3.Labaw Donggon,
- Panganay na anak ni Abyang Alunsina
- Mahilig sa mga magagandang dilag
- lumaki siya agad, nagging matalino, malakas at agad nakapagsasalita.
4.Humadapnon
5. Dumalapdap
-.
- Haharap sa iba't ibang pakikipagsapalaran.
6.Haring Kaptan
- Ang hari ng mga bathala
- Ang nagnanais na magpakasal na si Alunsina
Iba Pang Mga Tauhan
7.Suklang Malayon
- ang kapatid ni Alunsina na tumulong sa kanilang mag-asawa.
8.Uyutang
- Isang halimaw na nakatunggali ng isa sa mga prinsipe.
9.Manalintad
- Ang halimaw ng Handug na ginapi ni Labaw Donggon bilang kapalit ng pagpapakasal kay Angoy
Gibintinan na anak ng pinuno ng Handug.
C.Mensahe / Aral
Pag-ibig! Hahamakin ang lahat masunod ka lamang.
Sa epikong ito napatunayan kong makapangyariahan talaga ang pag-ibig.Isa ito sa
mga natutunan ko nang pinili ni Abyang Alunsina sa Datu Paubari na isang mortal sa
halip na piliin ang kapwa na mga Diyos. Ang kanilang pagmamahalan ay tunay ka
hanga hanga, kumbaga isang langit at lupa pero sa kabila ng lahat ay ipinaglaban nila
ang isa’t isa. Walang imposible sa dalawang pusong nagmamahalan basta sila
nagkakaisa lahat ay malalampasan.
Isa para sa lahat at lahat para sa isa…sa madaling sabi ito’y pagkakaisa.
Isa din ito sa mga natutunan ko sa epikong ito na upang makamit ang tagumpay sa
isang labanan dapat ay may pagkakaisa ang pangkat. Sa epikong ito masasalamin ang
pagtutulungan ng magkapatid nang makulong si Labaw Donggon ay hindi siya
binabayaan ng kanyang mga kapatid. Na kahit anong laban dumating sa buhay natin
kailangan natin ng karamay at tulong mula sa ibang tao..para makamit ang tagumpay
na minimithi pagkakaisa ang kailangan.

Dapat ay palaging maging handa at maging matatag.

Sa epikong ito napagnilayan ko na ang ating buhay ay isang pakikipagsapalaran. Hindi
tayo makakasigurado ng magiging bukas. nararapat na maging handa tayo palagi sa
mga posibilidad na maaaring mangyari.Na an gating buhay ay walang kasikuraduhan ,
isa itong pakikipaglaban, na may matatalo at may mananalo sa huli. Sa bawat
paghakbang ng iyong mga paa sa masukal na daan marami kang makakasalubong na
kalaban dapat handa tayo sa ating mga sandata dahil maraming mgapatibong ang ating
mga kalaban at sa isang pagkakamali ay bitag tayo sa kamay n gating mga kalaban.
Pero kailangan nating maging malakas at matatag dahil wala tayong maaasahan kundi
sarili lamang natin an gating magiging kakampi sa huli.
D.Pag-uugnay sa mga pangyayari sa epiko sa totoong buhay,

Maraming Diyos ang dumating makadaupang palad lamang si Alunsina.

Ngunit ang lahat ay bigo sapagkat ang napili ni Alunsina ay isang mortal na
nag ngangalang "Paubari".

Sa ating buhay kung pag-ibig ang pag-uusapan wala ito sa estado o sa

karayangyaan ng pamumuhay hini alintana ang iyong pinagmulan at pagkatao
basta puso ang nagdikta at tinamaan ka nito ay wala ka nang kawala. Isang
patunay na dito si Alunsina na tinalikuran niya ang lahat alang-alang sa kanyang
pagmamahal para kay Datu Paubari.
Ika nga nila kapag ang pag-ibig ay tapat at totoo, wala ka nang magagawa kundi
sundin ang pintig ng puso. Kahit na ikaw ay nasa magarang kotse ay lulusong sa
pitikan makapiling lamang ang mahal sa buhay.
Ang desisyon ni Alunsina ay lubos na ikinagalit ng ilang nabigong dyos.
Napagkasunduan ng ilang dyos sa pangunguna ni "Maklium-sa-t’wan" na
magkaroon nang pagpupulong upang maudlot ang kasal ni Alunsina at
Paubari sa pamamagitan ng isang baha sa halawod.
Sa bawat desisyon na ating magagawa sa buhay ay may kaakibat itong
responsibilidad. Dapat naka handa tayo ano man ang magiging kahihinatnan
nito. Kagaya na lamang ni Alunsina nang pinili niya si Datu Paubari ay hindi sang-
ayon nag mga Diyos. Na minsan sa buhay natin ay may mga desisyon tayo na
taliwas sa mga paniniwala ng mga nakakatanda sa atin. Makakagawa sila ng
hakbang para pigilan an gating ninanais. Pero nasa atin parin kung mapanindigan
natin ang desisyon na ating pinili sa buhay.
Lalo na sa pag-aasawa dapat mag-ingat tayo sa pagbitaw ng desisyon ukol ditto.
Hindi ito parang kanin na isusubo na iluluwa kapag napaso ka. kailangan natin ng
gabay ng mga magulang sa pagpili n gating mapapangasawa dahil ito ay
panghabambuhay na pagsasama. Sa kabila ng lahat tayo parin ang magdesisyon
sa ating buhay. Kagaya ni Alunsina sa epiko pinili niya parin si Datu Paubari at
napanindigan niya ito sa huli.
E. Kaugnayan ng epiko sa lipunan

Pagkatapos isilang ay agad na ipinatawag ni Alunsina ang paring si Bungot-Banwa para

gawin ang ritwal upang maging malakas ang mga kambal. Matapos ang ritwal ay
naging malalakas at makisig sina Labaw Dongon, Humadapnon at Dumalapdap.

Isa sa kaugalian natin ang pagpapabinyag sa mga sanggol at ito ay nagsimula pa

noong unang panahon. Naniniwala ang mga nakakatanda na ito ay nagbibigay
ng lakas sa mga bata. Magpasa hanggang ngayon ay nagpapabinyag pa rin tayo.
Isa rin itong tanda upang pagtanggap natin ng pangalan at panging Kristiyano
natin.

Isa din sa mga ritwal na hanggan ngayon ay pinaniniwalaan ang tinatawag na “

pabatak dungan”- isa itong ritwal na ginagawa ng mga babaylan na kung saan
pinapalakas ang mga sanggol at binibigyan ng mga anting anting para hind
imaging sakitin.

Humingi si Labaw ng pahintulot sa kanyang ina tunguhin ang paanan ng

Ilog-Halawod kahit labag sa kalooban ng ni Abyang Alunsiya dahil bata pa
ang anak ay napilit itong mapapayag ng anak. Pinagkalooban niya ang anak
ng engkantadong damit. Lumipad si Labaw Donggon sa ibayo ng ulap sa
tulong ng hangin.
Isa mga nakaugalian nating mga Pilipino ang humingi ng pahintulot sa ating mga
magulang. Tanda ito n gating paggalang sa kanila. Lalo na kung malayo an
gating lalakbayin o kung tayo ay makikipagsapalaran napakaimportante na tayo
ay may basbas ng ating mag magulang.
Sa modernong panahon ngayon, konting mga kabataan na lamang ang humihingi
ng basbas at nagpapaalam sa mga nakakatanda. Lalo na kung sila ay manliligaw.
Kagaya ni labaw Donggon na humingi ng pahintulot sa kanyang ina at kahit
labag sa kanyang loob ay pinahintulutan ito. Binigyan siya ng engakntadong
damit upang hindi siya mapahamak. Sa huli palagi nating tandaan na walang
magulang na gusting mapahamak ang anak. Gusto lamang n gating mga
magulang ang makakabuti sa atin.
 Nang makarating sa lugar ay hinarap niya ang mga magulang ni Anggoy Ginbitinan at

hiniling na mapangasaya ang kanilang anak. Nagbigay ng mga pagsubok ang ina ng

dalaga at napagtagumpayan ni Labaw Donggon ang lahat ng pagsubok. Kaya

mapangasawa niya si Anggoy Ginbitinan.

Kultura nating mga Pilipino na harapin at magpaalam sa mga magulang ng isang dalaga
kung nag binata ay nagtatapat ng pag-ibig. Isang patunay ditto ang ginawa ni Labaw
Donggon ng nagpaalam siya sa ina ni Anggoy Ginbitinan. Nagpapakita ito ng
pagkamaginoo at paggalang.
Sa ngayong panahon na laganap na ang social media at teknolohiya ay malimit ka na
lamang makakita ng mga lalaki na mag-aakyat ng ligaw sa loob ng bahay ng isang dilag at
magpapalam sa mga magulang na aakyat ng ligaw.
Nagpapakita rin ng katapangan ang pagharap niya ng mga pagsubok na ibinigay ng ina.
Na handing niya gawin ang lahat para sa babaeng iniibig. Ito ay isang tanda ng tunay at
tapat na pag-ibig.

F. pamahalaan.

 Pagkatapos maisilang nag tatlong bata ay binigyan sila ng pangalan na Labaw Dongon,
Humadapnon at Dumalapdap.

Karapatan ng bawat bata na magkaroon ng pangalan at pagkakilanlan sa ating

lipunan at maging responsableng mamamayan sa hinaharap.

Ang bawat bata ay pag-asa ng bayan.

 Pagkakaroon ng maraming asawa ni Labaw Donggon.

Nagpapakita ito ng lakas ng isang lalaki at kapangyariahan.

Kapag ang isang lider o pinuno ay maraming ari-arian ay marami siyang magiging
asawa basta kaya niya itong suportahan at buhayin.
 IV. EBALWASYON

Pagpapayaman

1. Isa sa mga katangiang taglay ng epiko ay ang pagkakaroon nito ng mga pangyayaring
may kababalaghan. Isa-isahin ang mga kababalaghang nakapaloob sa binasang epiko.
Pagkatapos, sagutin mo ang tanong: “Sa iyong palagay, paano nakatulong ang nasabing
kababalaghan upang makilala ang mga tauhan?” Gamitin mo ang dayagram sa iyong
pagsagot. Gawin sa papel. Gayahin ang pormat

HINILAWOD
2. Suriin mong mabuti ang pangunahing tauhan. Batay sa mga detalye at
pangyayaring nakapaloob sa epiko, bumuo ng Character Profile
tungkol sa pangunahing tauhan .

Naunawaan mo na ba kung bakit itinuturing na bayani sa kani-kanilang pook ang pangunahing

tauhan sa epiko? Katanggap-tanggap bang maituturing ang katangiang taglay ng pangunahing
tauhan upang kilalanin siya bilang bayani? Ang susunod na gawain ay makatutulong sa iyo upang
maging ganap ang iyong pag-unawa sa kabayanihan ng bawat pangunahing tauhan sa epiko.
4. Ano ang mga pangyayari na nagpapatunay na ang akdang binasa ay
epiko ng mga Bisaya? Isa-isahin ito.

Hinilawod

EPIKO NG MGA BISAYA

Isang Pagninilay na Papel

Gumawa ng isang mahabang sanaysay na pinagkukumpara ang ating katutubong kultura at ang
kulturang kinasanayan mo sa kasalukuyan. Maaaring gawing angkla para sa sanaysay na ito ang
mga isyu katulad ng:

􀂃Ang paniniwala na naging sibilisado lamang ang Pilipinas nang

sakupin ng mga dayuhan.

􀂃Ang pananaw na walang orihinal na mga ideya ang mga Pilipino at

madalas lamang tayong manggaya dahil wala tayong kulturang hindi
hiram.
 V. Sanggunian

Allan a. Ortiz (http://allanalmosaortiz.blogspot.com/2016/11/hinilawod-isang-pagbabalik-tuklas-

sa.html)

Photo Source: https://hinilawod.wordpress.com/photos/

https://www.emaze.com/@AOOFFZQO/Hinilawod

https://prezi.com/nkdyllqwqnzo/hinilawod/

http://malacanang.gov.ph/75495-mga-epiko-at-kuwentong-bayan/

https://translate.google.com.ph/translate?

hl=fil&sl=en&u=https://en.wikipedia.org/wiki/Hinilawod&prev=search

http://nasadulongdila.blogspot.com/2005/09/hinilawod-adventures-of-humadapnon.html

https://www.flickr.com/photos/nccaofficial/17822195454