ARALIN 6: PAGSULAT SA LARANGAN NG HUMANIDADES: PAGBUO

NG LAKBAY SANAYSAY

CRITERIA:

PAGUULAT 40%
KAGAMITANG PAMPAGTURO 30%
WRITTEN REPORT 15%
INTERAKSYON SA KAKLASE 15%

Ipinasa nina:

Talusob, Diana
Dalamba, Nasria
Laurie, Roselle Mae
Abas, Marwan

Layunin

Pagkatapos ng araling ito, inaasahangmaisasagawa ng mga mag-aaral angsumusunod:

1. Maunawaan ang larangan nghumanidades;

2. Makilala ang mga lapit at estratehiyasa humanidades; at

3. Makilala ang tatlong anyo ng pagsulatsa larangan ng Humanidades batay salayunin.

Humanidades(Humanities)

Ang katawagan o terminong Humanidades ay tumutukoy sa mga sining na biswalkatula
d ng musika, arkitektura, pintura, eskultura, teatro o dula at panitikan. Napakahalaga ng
sining sa buhay ng tao. Sa pamamagitan nito’y naipapahayag niya ang kanyang nadara
ma. Itoang sangay ng karunungang may kinalaman sa kaisipan, damdamin at pakikipag
-ugnayan ng tao.
 Humanidades–Pag-unawa sa Tao at sa Mundo

Ang layon ng Humanidades ay ang gawin tayong tunay na tao sa pinakamataas na

kahulugan nito.– J. Irwin Miller

Sana’y mapagtanto natin na ang edukasyon at ang Humanidades ay dapat

pahalagahan sapagpapaunlad ng ating mga isipan ating lipunan sa kalahatan, at di
lamang para magkaroon ng karera sa hinaharap – Newton Lee

“HINDI KUNG ANO ANG GAGAWIN NG TAO, KUNDI KUNG PAANO MAGING TAO. ”
– ito ang pangunahing layunin ng larangan ng humanidades. Ito ang pangunahing
layunin ng larangan ng Humanidades. Tao —ang kaniyang kaisipan, kalagayan, at
kultura —ang binibigyang-tuon sa pag-aaral ng larangang ito.

DISIPLINA SA LARANGAN NG HUMANIDADES

PANITIKAN- pag-aaral ng imahinatibo o malikhaing pag-sulat, lalo na taong may

artistikong halaga.

- wika teatro

PILOSOPIYA- pag-aaral sa mga paniniwala kaugnay ng kalikasan, dahilan, at layunin

ng uniberso bilang nilikha ng isang makapangyarihang nilalang na itinuturing na Diyos.

- relihiyon

SINING- pag-aaral ng ekspresyon o aplikasyon ng malikhaing kasanayan at

imahinasyon sa biswal na anyo upang mapahalagahan ang kagandahan at emosyonal
na epekto nito.

- Biswal

- pelikula

- teatro

- sayaw
- Applied

- graphics

- Industriya

- fashion

- interior

FINE ARTS (Malayang Sining)

- Calligraphy

- Studio Arts

- Art History

- Print Making

- Mixed Media

Reaksiyon sa Iskolatisismo

Ang larangan ng Humanidades ay umusbongbilang reaksiyon sa iskolastisismo sa

panahon ng mga Griyego at Romano kung saan inihahanda ang tao namaging doktor,
abogado, at sa mga kursong praktikal,propesyonal, at siyentipiko.Inilunsad ito upang
bumuo ng mgamamamayang mahusay sa pakikipag-ugnayan sakapuwa at
makabuluhan at aktibong miyembro ng lipunan.

Metodolohiya at Estratehiya

Gumagamit ng lapit na analitikal, kritikal, at ispekulatibo ang Humanidades. Sa mga ito

nabibigyan ng pagkakataong suriin ang isang teksto sa paraang sistematiko at
organisado. Analitikal na lapit ang ginagamit sa pag-organisa ng mga impormasyon sa
mga kategorya, bahagi, grupo, uri, a_t mga pag-uugnay-ugnay ng mga ito sa isa ’t isa.
Kritikal na lapit naman kung ginagawan ng interpretasyon, argumento, ebalwasyon, at
pagbibigay ng sariling aplnyon sa ideya. Gayundin, ispekulatibong lapit naman ang
pagkiléla ng mga senaryo, mga estratehiya o pamamaraan ng pagsusuri, pag-iisip, at
pagsulat.

Narito ang halimbawa ng mga pamamaraan at estratehiyang ginagamit sa mga lapit na

ito.

a. Deskripsiyon o paglalarawan

Halimbawa:

Kahit maaga pa’y napakarami na ang taong paroo't parito. Nangingibabaw ang ingay at
mababakas ang kasiglahan ng mga tindera sa pagsalubong sa isa na namang bagong
araw. Katakam-takam tingnan ang mga sariwang ’gulay, ahg kumikinang-sa-karaniwang
mga isda, mga bagong dating na karne. prutas, at iba

B. Pagliiista

Sa daioy ng Iaro, lumalakas (" level up ’) ang bawat hero sa pamamagitan ng (1)
pagpatay ("kill") sa mga kaiabang hero, (2) pagbasag ng mga tore ( ”tower") ng
kalabang koponan, (3) pagbiii ng mga gamit ( ”items ”) gamit ang naiipong pera ( “gold")
ng bawat player mula sa kaniiang napatay na mga enemy hero at creep.

Gerard P. Concepcion, ”Ang Umuusbong na Wika ng Kabataang Pilipino sa Paglalaro

ng DOTA” $ahndaw,(2012)

C. Kronolohiya o pagkakasunod-sunod ng pangyayari

Halimbawa:

Ang mga pangyayari sa tinatawag na telecommunication revolution ay nagduiot ng

malaking impak sa teknolohiya ng komunikasyon mula nang maipakilala ang telegraph
noong dekada 40 ng siglo 19.~ Kaagapay nito ang pagsulong ng Mgrse Code noong
1844 (Search Unified Communication). Ang mga tuklas na ito ang nagbunsod sa iba ’t
ibang modipikasyon at pagbabago sa teknolohiya ng komunikasyon.Taong 1960 nang
magkaroon ng telecommunication satellite na isang balloon. Naging sunud-sunod na
ang iaio pang pag-unlad ng teknolohiya hanggang sa makapaglagay-ng unang
satellite'sa kalawakan, ang Telstar, na naging dahiian upang maging posible ang
komunikasyon ng tao sa bawat panig ng mundo (Harasim, 1-993: 5).

x ' . g Mary Anne S. Sandoval, ”Wika sa Komnet, _ . Isang Bagong Rehistro ng Wikang
FIIIpIno"SaIIndaw, (2012)

d. Sanhi at Bunga

Nakababahala para sa mga magulang kung Jejemon ang isang anak dahil nakikita
nilang nakakasama ito para sa kanilang anak. Kadalasan, kung talagang nahumaling na
ang isang tao sa paggamit ng wikang jejemon, ginagamit niya na rin ito sa pang-araw-
araw na pakikipagtalastasan. Kung hindi naiintindihan ng mga magulang ang Jejemon,
magkakaroon ng isang harang sa pagitan ng magulang at anak sa komunikasyon. Dahil
dito, maaaring mapalayo ang loob ng anak sa kaniyang mga magulang.

Vivencio M. Talegon,"Kultura at Sistemang Jejemon:

Pag-aaral sa Varayti at Baryasyon ng Filipino Slang"Salindaw,2012

e. Pagkokompara

Kapuna-puna ang kaibahan sa Kubismong Pranses ng mga likha ni Manansala, na

kung kaniyang tawagi'y Tahimbuhay. Naiiba ang mga ito hindi lamang sa kanilang
pagpapahalaga sa kaanyuaan ng mga bagay na ipininta, kundi pati sa karamihan ng
mga hugis ng mga bagay. Naririto ang mga pakayok, kawali, mangkok, sandok,
gayundin naman ang mga iba't ibang sangkap ng anomang iluluto isda, kamatis at iba
pang mga gulay.

Rod Paras Perez, "Sining na

Nagsisikap na Dingding."Binhi, 1990

f. Epekto
 Kailangan alam natin, ani Gunnar Myandal, ang sapat ng pagnanasang mag-aruga
sa kapwa o ng pag-aalaala sa madla (social consciousnesis) upang ang mga produkto
ng ating pagsulong ay pangmatagalan, maging panghabambuhay.

Pura Santillan-Castrence, "Ang Pag-unlad at Pagbabago ng

Mga Gawi at Pag-uugali, Binhi, 1990

Pagsulat sa Humanidades

Tatlong anyo ng pagsulat sa larangan ng Humanidades batay sa layunin (Quinn at

Urvings, 1991):

Impormasyonal - maaari itong isagawa sa pamamagitan ng mga sumusunod:

Paktuwal na impormasyon bilang background gaya ng talambuhay o maikling

bionote tungkol sa may akda o libro sa pabalat, artikulo tungkol sa kasaysayan ng mga
bagay at iba pa.

Halimbawa:

Talambuhay ni Jose Rizal, kasaysayan ng Pilipinas, at iba pa.

Paglalarawan - Nagbibigay ito ng detalye, mga imahe na dinedetalye sa isipan ng

mambabasa, sinasabayan ng kritikal na pagsusuri na karaniwan ay isinasagawa sa
mga akdang pampanitikan gaya ng tula, kuwento, nobela at iba pa.

Halimbawa:

Ni minsan, hindi pa ako nakapasok sa bahay ng mahirap. Bahay na pala ang tawag
nila doon. Doon sa masikip na kawayang sahig na siya ring kainan, kwarto, sala, at
kusina. Malawak Ang paligid nila ngunit hirap silang makakain

Proseso - Binubuo ito ng paliwanag kaugnay ng teknik, paano isinagawa, at ang

naging resulta na kadalasa'y ginagawa sa sining at musika

Halimbawa:

Hinanda ni Mario ang kanyang sarili dahil ilang oras na ay magsisimula na ang
laban. Sumunod na ginawa ni Mario ang paghahanda ng kanyang mga kagamitan.
Bakas sa kanyang mukha ang kaba ngunit napanatili niya ang kanyang pokus sa
paggawa ng kolahe. Pagkatapos ng matinding bakbakan sa larangan ng paggawa Ng
kolahe, nakamit ni Mario ang ika-unang parangal.

Imahinatibo - Binubuo ito ng mga malikhaing akda gaya ng piksyon (nobela, dula,
maikling kuwento) sa larangan ng panitikan, gayundin ang pagsusuri dito.

Halimbawa:

El fili Busterismo, Tom and Jerry, at iba pa.

Ang pagsusuri ng malikhaing akda (piksyon) ay nagbibigay-tuon sa kung ano ang

mensaheng ipinahahayag at paano nila ito pinahahayag. Ang apela nito ay sa
imahinasyon at emosyon ng nagbabasa o nakikinig. Gayundin, sinusuri ito ayon sa
estilo, epekto, at maging lohika ng akda

Sa pagsusuri ng piksyon, kinakailangan ang analitical at kritikal na ebalwasyon at

pagbasa na katatampukan ng sumusunod na elemento: tauhan, aksyon, tagpuan,
banghay (plot), tema, wika, at ebalwasyon ng akda kaugnay ng katangian, kahulugan,
at kabuluhan nito.

Sa larangan naman ng sining at musika, ang pagausuri ay batay sa kakaibang

katangian ng akda at kabuluhan.

Pangungumbinse - Pangganyak ito upang mapaniwala o di-mapaniwala ang

bumabasa, nakikinig, at nanonood sa teksto o akda. Subhetibo ito kaya't mahalagang
ang opinyon ay kaakibat ng ebidensiya at katuwiran o argumento.

Halimbawa:

Ang mga Muslim ay hindi terorista sa pagkatao una, hindi mga muslim ang
nagsimula ng world war I. Pangalawa, hindi rin mga muslim ang nagsimula ng world
war II. Pangatlo, ang pagpatay sa walang laban na tao ay labag sa kanilang paniniwala
ayon sa kanilang paniniwala. Pang-apat, ayon sa pinakamataas na antas ng
Bangsamoro Organization sa Pilipinas ay hindi mga muslim ang malaking grupo ng
mga terorista kundi ay mga ISIS sapagkat napatunayang hindi lang sa Pilipinas sila
nanggugulo kundi pati na rin sa iba pang mga bansa.