การศึกษาทางธรณีวิทยาพบว่าในชั้นหินมีซากดึกด�ำบรรพ์หลายชนิด แต่มีซากดึกด�ำบรรพ์

ของสิ่งมีชีวิตบางชนิดที่มีลักษณะเฉพาะที่เด่นชัด มีการกระจายตัวอยู่ทั่วภูมิภาคของโลก และมี

วิ วั ฒ นาการจนกระทั่ ง สู ญ พั น ธุ ์ ใ นช่ ว งเวลาสั้ น ๆ สามารถน� ำ มาบอกอายุ ข องชั้ น หิ น ที่ พ บ
ซากดึกด�ำบรรพ์นั้นได้ เรียกซากดึกด�ำบรรพ์ดังกล่าวว่า “ซากดึกด�ำบรรพ์ดัชนี” (index fossil)
เช่น ซากดึกด�ำบรรพ์ฟิวซูลนิ ดิ (Monodiexodina sp.) ดังรูป เป็นสิง่ มีชวี ติ ดึกด�ำบรรพ์ทอี่ าศัยอยู่
ในทะเลในยุคเพอร์เมียน ถ้าพบฟิวซูลินิดสกุลดังกล่าวในชั้นหินแสดงว่าชั้นหินนั้นมีอายุอยู่ในช่วง
ยุคเพอร์เมียน

(ก) (ข)
รูป ตัวอย่างซากดึกด�ำบรรพ์ฟิวซูลินิด (Monodiexodina sp.) ในยุคเพอร์เมียน
(ก) ลักษณะปรากฎบนหิน (ข) ลักษณะปรากฏในแผ่นหินบางภายใต้กล้องจุลทรรศน์
 ซำกดึกด�ำบรรพ์ดัชนีมีอยู่หลำยชนิิดที่สำมำรถใช้ในกำรบอกอำยุของหิินในช่วงเวลำ
ต่ำง ๆ ได้ดังรูป
มหายุค ยุค
ตัวอย่างซากดึกดําบรรพ์ดัชนี
(Era) (period)
ควอเทอร์นารี หอยสองฝา สกุล Pecten gibbus หอยฝาเดี
หอยฝาเดยว สกุล Neptunea tabulate
(Quaternary)
(Cenozoic)
โนโซอก
ซซีโนโซอิ
โนโซอิ
ซโนโซอ

นนีโอจี
นโอจ
โอจี (Neogene)
โอจน หอยฝาเดยว สกุล Calyptraphorus velatus
หอยฝาเดี หอยสองฝา สกุล Venericardia planicosta

พาลีโอจี
โอจี (Paleogene)
โอจน

แอมโมนอยต สกุล Scaphites ippocrepis

แอมโมนอยต์ หอยสองฝา สกุล Inoceramus Labiatus
ครีเทเชียส (Cretaceous)

แอมโมนอยต สกุล Perisphinctes tiziani

แอมโมนอยต์ หอยฝาเดี
หอยฝาเดยว สกุล Nerinea trinodosa
(Mesozoic)
มีโซโซอก

จูแรสซิก
โซโซอิ
โซโซอิ

(Jurassic)
แอมโมนอยต สกุล Trophites subbullatus
แอมโมนอยต์ หอยสองฝา สกุล Monotis subcircularia
ไทรแอสซก (Triassic)
ไทรแอสซิ
ไทรแอสซ

เพอร์เมียน (Permian) หอยสองฝา สกุล Leptodus americanus ฟิฟวซูลินิด สกุล Parafusulina bosei

หอยสองฝา สกุล Dictyoclostus americanus ปะการั

ปะการง สกุล Lophophyllidium proliferum
คาร์บอนิเฟอรั
เฟอรั
เฟอรส
(Carboniferouse)

หอยสองฝา สกุล Palmatolepus unicornia

ดิโวเนี
โวเน (Devonian)
โวเนยน หอยสองฝา สกุล Mucrospirifer mucronatus
(Paleozoic)
โอโซอก
พาลีโอโซอิ
โอโซอิ

ปะการั
ปะการง สกุล Cyrtiphyllum niagaense แอมโมนอยต์
แอมโมนอยต สกุล Hexamoceras hertzeri
ไซลูเรียน (Silurian)

ไทรโลไบต์
ไทรโลไบต สกุล Bathyurus extans แกปโตไลต์
แกปโตไลต สกุล Tetragraptus fructicosus
ออร์โดวิ
ออรโดว
์โดวิ ยน (Ordovician)
โดวเชี

ไทรโลไบต์
ไทรโลไบต สกุล Paradoxides pinus หอยสองฝา สกุล Billingsella corrugata
แคมเบรียน (Cambrian)

ตัวอย่ำงซำกดึกด�ำบรรพ์ดัชนีของแต่ละช่วงเวลำ (ดัดแปลงจำก USGS, พ.ศ. 2540)

 141

ตั ว อย่ า งในรู ð ǰ พบฟิ ว ซู ลิ นิ ด สกุ ล

Monodiexodina sp. ในชั้นหิน ก ซึ่งมีช่วงอายุ
ระหว่าง 299-250 ล้านปี (ยุคเพอร์เมียน) ดังนั้น สัญลักษณ์

ชั้นหิน ก จึงมีช่วงอายุเดียวกับฟิวซูลินิด จึงเห็น หินดินดาน (shale)

ได้ ว ่ า ซากดึ ก ด� ำ บรรพ์ ดั ช นี มี ค วามส� ำ คั ญ ใน หินปูน (limestone)

การบอกอายุ ท างธรณี วิ ท ยา ด้ ว ยเหตุ นี้

ก
นักธรณีวทิ ยาจึงน�ำข้อมูลของซากดึกด�ำบรรพ์ดชั นี
มาใช้ในการล�ำดับเหตุการณ์ทางธรณีวทิ ยาร่วมกับ
ข้อมูลทางธรณีวทิ ยาอืน่ ๆ
ǰǰǰǰǰǰǰǰǰǰǰǰǰǰǰǰǰǰǰǰǰǰǰǰǰǰǰǰǰǰǰǰǰǰǰǰǰǰǰǰǰǰǰǰǰǰǰǰǰǰǰǰǰǰǰǰǰǰǰǰǰǰǰǰǰǰǰǰǰǰǰǰǰรูป ซำกดึกด�ำบรรพ์ดัชนีในชั้นหิน