8

Filipino 8
Unang Markahan – Modyul 3
Panitikan sa Panahon ng
Katutubong Pilipino

Pag-aari ng Pamahalaan
HINDI IPINAGBIBILI
Learning Area- Filipino - Grade 8
Alternative Delivery Mode
Quarter 1 – Module 3: Panitikan sa Panahon nga mga
Katutubong Pilipino
Isinasaad sa Batas Republika 8293, Seksiyon 176 na: Hindi maaring
magkaroon ng karapatang-sipi sa anumang akda ang Pamahalaan ng Pilipinas.
Gayunpaman, kailangan muna ang pahintulot ng ahensiya o tanggapan ng
pamahalaan na naghanda ng akda kung ito ay pagkakakitaan. Kabilang sa mga
maaring gawin ng nasabing ahensiya o tanggapan ay ang pag takda ng kaukulang
bayad.
Ang mga akda (kuwento, seleksiyon, tula, awit, larawan, ngalan ng produkto
o brand name, tatak o trademark, palabas sa telebisyon, pelikula atbp.) na ginamit
sa modyul na ito ay nagtataglay ng karapatang-ari ng mga iyon. Pinagsumikapang
matunton ang mga ito upang makuha ang pahintulot sa paggamit ng materyales.
Hindi inaangkin ng mga tagapaglathala at may-akda ang karapatang-aring iyon. Ang
anumang gamit maliban sa modyul na ito ay kinakailangan ng pahintuloy mula sa
mga orihinal na may-akda ng mga ito.
Walang anumang parte ng materyales na ito ang maaring kopyahin o ilimbag
sa anumang paraan nang walang pahintulot sa Kagawaran
Inilathala ng Kagawaran ng Edukasyon
Kalihim: Leonor Magtolis Briones, PhD
Pangalawang Kalihim: Diosdado M. San Antonio. PhD

Development Team of the Module

Writer(s): Sharmaine Rose Loquero-Ramos

Reviewer(s): Girlie T. Sumastre

Illustrator(s): Loreto B. Demetillo Jr.

Layout Artist: Loreto B. Demetillo Jr.

Management Team

Chairperson: Jesnar Dems S. Torres, PhD, CESO VI

Schools Division Superintendent

Co- Conniebel C. Nistal, PhD

Chairperson: Assistant Schools Division Superintendent

Pablito B. Altubar, CID Chief

Members: Arlene A. Micu, EPS Filipino

Himaya B. Sinatao, LRMS Manager
Jay Michael A. Calipusan, PDO II
Mercy M. Caharian, Librarian II
Printed in the Philippines by
Department of Education – Division of Gingoog City
Office Address: Brgy. 23, National Highway,Gingoog City
Telefax: 088 328 0108/ 088328 0118
E-mail Address: gingoog.city@deped.gov.ph
 8
Filipino
Unang Markahan – Modyul 3

Epiko
 Talaan ng mga Nilalaman
Paunang Salita..................................................................................................i
Alamin...............................................................................................................ii
Pangkalahatang Panuto.................................................................................iii
Mga Aykon ng Modyul........................................................................................................iii
Panimulang Pagtataya...................................................................................iv
Pangkalahatang panuto:................................................................................iv
Leksiyon 1 Pamantayang Pansarili at Pamantayang Itinakda....................7
Alamin................................................................................................................................. 7
Subukin............................................................................................................................... 7
Gawain 1- Tanong ko, Sagot mo.....................................................................................7
Balikan................................................................................................................................ 8
Tuklasin.............................................................................................................................. 9
Gawain 2 – Ang Aking Alamat.........................................................................................9
Suriin................................................................................................................................ 10
Pagyamanin...................................................................................................................... 10
Gawain 3-Malayang Pagsulat ng Alamat.......................................................................10
Isaisip............................................................................................................................... 11
Gawain 4- Pag-isipan Mo.................................................Error! Bookmark not defined.
Isagawa............................................................................................................................ 12
Gawain 5- Pamantayang itinakda sa Pagsulat ng Tula.................................................12
Tayahin................................................................................................................. 13
Gawain 7- Tanong ko, Sagot mo...................................................................................13
Karagdagang-gawain........................................................................................................13
Gawain 6- Paghahanay.................................................................................................13
Ibuod mo!.......................................................................................................14
Leksyon 2 Si Tuwaang at ang Dalaga ng Buhong ng Langit (Epiko)
.........................................................................................................................15
Alamin............................................................................................................................... 15
Subukin..................................................................................................................... 15
Gawain 1- Pagkilala......................................................................................................15
Balikan..................................................................................................................... 16
Gawain 2- Itala Mo!......................................................................................................16
Tuklasin............................................................................................................................ 17
Gawain 3: Mga Super Hero Ko......................................................................................17
 Suriin................................................................................................................................ 18
Pagyamanin..................................................................................................................... 21
Gawain 5: Graphic Organizer.....................................................................................21
......................................................................................................................................... 22
Isaisip............................................................................................................................... 22
Gawain 4 - Pagtala.....................................................................................22
Isagawa............................................................................................................................ 22
Gawain 6- Venn Diagram.............................................................................................22
Tayahin..................................................................................................................... 23
Gawain: 7...................................................................................................................... 23
Karagdagang-gawain......................................................................................................24
Ibuod mo!........................................................................................................................ 25
Leksyon 3 Pang-Abay na Panlunan at.......................................................26
Pamanahon....................................................................................................26
Alamin....................................................................................................................... 26
Subukin............................................................................................................................. 26
Gawain 1- Pagpili.......................................................................................................... 26
Balikan.............................................................................................................................. 27
Gawain 2- Pamantayang Pansarili at Pamantayang Itinakda........................................27
Tuklasin............................................................................................................................ 27
Gawain3- Pangalan mo, paliwanag mo!........................................................................27
Suriin............................................................................................................... 28
Pagyamanin.............................................................................................................. 29
Ugali ko babaguhin ko.....................................................Error! Bookmark not defined.
Isaisip............................................................................................................................... 30
Gawain 4: Hudyat ng Pagkatuto!...................................................................................29
Isagawa............................................................................................................................ 31
Tayahin..................................................................................................................... 32
Karagdagang-Gawain.....................................................................................33
Ibuod mo!.......................................................................................................33
Aralin 2...........................................................................................................34
Leksyon 4 Ang Hudhud ni Aliguyon (Epiko)..............................................34
Alamin...................................................................................................................... 34
Subukin..................................................................................................................... 34
Gawain 1- Alam kita!.....................................................................................................34
Balikan.............................................................................................................................. 35
Gawain 2- Kilala kita!.....................................................................................................35
 Tuklasin...............................................................................Error! Bookmark not defined.
Suriin.................................................................Error! Bookmark not defined.
Isaisip............................................................................................................................... 38
ISAGAWA......................................................................................................................... 39
Tayahin...............................................................................Error! Bookmark not defined.
Ibuod mo!.......................................................................................................40
Leksiyon 5 Lagumang Pagsusulit................................................................41
Alamin.............................................................................................................41
Tayahin............................................................................................................................. 42
Susing Sagot..................................................................................................45
Sanggunian....................................................................................................48
Paunang Salita
Malugod na pagtanggap sa asignaturang Filipino 8 ng Alternative
Delivery Mode (ADM) Modyul para sa Unang Markahan hinggil sa Panitikan
sa Panahon ng Katutubong Pilipino

Umusbong ang ating mga buhay kasabay sa pag-unlad ng ating

bansa. Ngunit tila unti-unti nating nakalilimutan ang tatak at kasarinlan ng
ating pagka-Pilipino.
Upang matugunan at mapanumbalik ang ating sariling kakulangan,
ating balikang muli ang pagyakap at pagsabay sa agos ng ating panitikan na
kahit pilit na pinagpapalit-anyo at binihisan mula sa lumang pagbaybay tungo
sa modernong panahon upang maipabatid lamang ang kahalagahan nito.
Ito’y namumukod-tangi sa lahat na tanging sandigan natin sa ating
pagkakakilanlan.
Alinsunod sa New Normal Classroom bunsod ng Covid-19, ang
pagbuo ng mga makabagong kagamitang pampagkatuto ng mga mag-aaral
ay mahigpit na binibigyang-diin upang mapalawak at malakbay nilang muli
ang ating sariling panitikan gamit ang modyul na ito sa Asignaturang Filipino.
Pinag-igihang buoin ang modyul na ito nang maiangkop ang pagtuturo
at pagkatuto ng mga mag-aaral sa hamon ng pandemyang kinakaharap.
Mahigpit na pinaniniwalaan ng kagawaran na ang kalidad na edukasyon ay
kayang makamit ng mga mag-aaral ngayon at sa mga susunod pang mga
henerasyon.

i
 Alamin

Sa modyul na ito, inaasahang matatamo ng mga mag-aaralang

sumusunod na kasanayang pampagkatuto:

 Nabubuo ang angkop na pagpapasya sa isang sitwasyon gamit ang:

- pamantayang pansarili
- pamantanyang itinakda
 Nakasusulat ng sariling alamat tungkol sa mga bagay-bagay na maaring
ihambing sa sarili.
 Nagagamit nang wasto ang mga kaalaman sa pang-abay na pamanahon
at panlunan sa pagsulat ng sariling alamat.
 Nakikinig ng may pag-unawa upang: mailahad ang layuning napakinggan,
maipaliliwanag ang pagkakaugnay-ugnay ng mga pangyayari.
 Napauunlad ang kakayahan umunawa sa binasa sa pamamagitan ng:
- paghihinuha batay sa mga ideya o pangyayari sa akda, dating kaalaman
kaugnay sa binasa.
 Nakikilala ang mga kahulugan ng mga piling salita/ pariralang ginamit sa
akdang epiko ayon sa:
-kasingkahulugan at kasalungat na kahulugan
-talinghaga

ii
Pangkalahatang Panuto
Upang matamo ang mga layunin sa itaas, kailangang sundin ang mga
sumusunod:
1. Bigyan ng karampatang panahong igugugol para sa pagbabasa at pag-
unawa sa modyul.
2. Unawaing mabuti ang mga panutong nakasaad sa modyul na ito.
3. Sagutin lahat ng mga gawain at pagsusulit na inihanda para sa iyo.

Mga Aykon ng Modyul

Sa bahaging ito, malalaman mo ang mga
Alamin
dapat mong matutuhan sa modyul.

Sa pagsusulit na ito, makikita natin kung

Subukin ano na ang kaalaman mo sa aralin ng
modyul.
Ito ay maikling pagsasanay o balik-aral
Balikan upang matulungan kang maiugnay ang
kasalukuyang aralin sa naunang leksyon.
Sa bahaging ito, ang bagong aralin ay
ipakikilala sa maraming paraan tulad ng
Tuklasin
isang kuwento, awitin, tula, pambukas na
suliranin, gawain o isang sitwasyon.
Sa seksyong ito, bibigyan ka ng maikling
pagtalakay sa aralin. Layunin nitong
Suriin
matulungan kang maunawaan ang bagong
konsepto at mga kasanayan.
Binubuo ito ng mga gawaing para sa
mapatnubay at malayang pagsasanay
Pagyamanin
upang mapagtibay ang iyong pang-unawa
at mga kasanayan sa paksa.
Naglalaman ito ng mga katanungan upang
Isaisip maproseso kung anong natutuhan mo mula
sa aralin.
Ito ay naglalaman ng gawaing
makatutulong sa iyo upang maisalin ang
Isagawa
bagong kaalaman o kasanayan sa tunay
na sitwasyon o realidad ng buhay.
Maikling pasulit dito nasusukat ang pag-
Tayahin
unawa ng mag-aaral sa paksang tinalakay.

Karagdagang Gawain sa pagpapalawak ng

Karagdagang
aralin.
Gawain

iii
 Panimulang Pagtataya

Pangkalahatang panuto: Basahin at unawaing mabuti ang mga katanungan

sa ibaba. Isulat sa sagutang papel.

I. Basahin ang pangungusap at alamin ang uri ng pang-abay na

sinalungguhitan isulat ang ltitik ng tamang sagot sa sagutang papel.
A- kung Pang-Abay na Pamanahon at
B- kung Pang-Abay na Panlunan
_______1. Aalis ako pupuntang Amerika ngayon.

_______2. Pumupunta ako sa simbahan tuwing umaga.

_______3. Simula ngayon huwag mo na siyang awayin.
_______4. Tuwing bakasyon ay pumapalaot kami sa karagatan.
_______5. Doon sa palengke kumain si Anna.
_______6. Ibinaon ko dito ang aking pangarap sa buhay.
_______7. Narito sa Pilipinas ang aking pamilya.
_______8. Nakita ko sa kalsada ang iyong aso.
_______9. Pumunta ako kina Mrs. Reyes kaninang umaga.
_______10. Sandali, kailangan pa nating mag-usap nang
masinsinan
Pangkalahatang panuto: Basahin at unawaing mabuti ang mga katanungan
sa ibaba. Isulat sa sagutang papel.

II. Isulat sa patlang ang titik ng tamang sagot .Hanapin ito sa loob ng kahon
_____11. Ito ang itinuturing na pinakamatandang anyo ng panitikan na
ginagamit ng ating mga ninuno upang ituro ang kagandahang asal
sa mga kabataan.
a. Mahika b. Aliguyon
c. Tula d. Epiko
_____12. Ito ang gustong mangyari ni Aliguyon kung makaharap na ang
ibang tribu.
a. Mag-iyakan b. Aliguyon
c. Magtawanan d.Labanan

iv
_____13. Isa sa mga kakayahan ng anak ng mag-asawa.
a. Matalino b. Iyakin
c. Labanan d. Mahika
_____14. Siya ang namuno sa kanilang hukbo.
a. Mahika b. Aliguyon
c. Panaywan d. Antenor
_____15. Ito ang ginagamit nila sa pakikipaglaban.
a. Mahika b.anting-anting
c. Kalasag d. damit
III. Ibigay ang kasalungat ng salitang sinalungguhitan sa bawat pangungusap

a. Masama b. Gumastos c.Kulang

d. Higit e. Naghirap f.
Napakababa

_____16. Napakataas naman ng kanyang marka sa unang araw.

a. Masama b. Gumastos
c. Kulang d. Napakababa
_____17. Umalis ako nang maaga dahil sa sobrang pagod.
a. Kulang b.Higit
c. Madami d.Maliit
_____18. Siya ay mabuting tao kaya maraming kaibigan.
a. Masama b. Mabait
c. Magalang d. Mainipin
_____19. Ang buhay ko ay guminhawa nang makita ko ang aking mga
magulang.
a. Higit b. Maganda
c. Kulang d. Naghirap
_____20. Nag-ipon ako para makabili ng bagong laruan.
a. Nagwaldas b. Bumili
c. Nagbigay d. Gumastos

IV. Basahin ang pangungusap at alamin ang talinghaga at kahulugang

v
napapaloob nito na ginagamit sa bawat pangungusap.

______21. Si Jen at Loie ay magkahiramang-suklay.

______22. Dapat nating bigyang pagpapahalaga ang mga taong alog
na ang baba.
______23. Butas na ang bulsa ni Mary Jane dahil sa katatapos lamang
na pasko at bagong taon.
______24. Apat na buwan ng nagbibilang ng poste si Joebert.
______25. Si Anna ay nagsusunog ng kilay sa loob ng apat na taon
niyang pag-aaral.

V. Isulat sa patlang ang titik ng tamang sagot .Hanapin ito sa loob ng kahon

a. Kuaman b. Bai c.Tuwaang

d. Gintong Plawta e. Binata ng Sakadna f. Binata ng
Pangumanon

________26. Siya ang binata na nabalot ng apoy na pumatay ng mga tao

sa Batooy.
________27. Siya ang lumapit kay Tuwaang para ibigay ang nganga.
________28. Siya ang nakiusap na linisin ang kalat sa kasal.
________29. Ito ang ibig sabihin ng gintong bansi.
________30. Siya ang kapatid ni Tuwaang na pumigil sa kanyang
pinaplano.

vi
 Arali Pamantayang Pansarili at
Pamantayang Itinakda
n 3.1

Alamin

Masaya akong muli kang makasamang matuto

Sa modyul na ito ay matutunan mo ang pagpapaunlad ng

kakayahang umunawa sa binasa sa pamamagitan ng:

Pagbuo ng angkop na pagpapasiya sa isang sitwasyon gamit

ang

- Pamantayang pansarili
- Pamantayang itinakda

Subukin

Sa araw na ito ay bibigyan kita ng isang pagsubok na alam kong kayang-kaya

mo. Basahin ang bawat pahayag at piliin ang sa tingin mo ay ang tamang
sagot. Isulat ang titik sa sagutang papel.

Gawain 1- Tanong ko, Sagot mo

a. Pamantayang Pansarili b. Pamantayang itinakda

_______1. Sa tingin ko siya ay magkakaroon ng magandang kinabukasan.

_______2. Mas mabuting ako ay manahimik na lamang.

7
 _______3. Aalis na muna ako papuntang siyudad para sa ikatatahimik ng
lahat.
_______4. Tulang Malaya
_______5. Repleksyon na Papel
_______6. Bahagi ng Maikling Kwento
_______7. Cook Book
_______8. Pagsulat ng Sariling Essay
_______9. Pagsulat ng Pananaliksik
_______10.Paggawa ng Sariling Tula na may dalawang saknong, limang
taludtud, na may wawaluhin na sukat.

Balikan
Naalala mo ba ang kwento patungkol sa “Kung Bakit Nasa Ilalim ng
lupa ang Ginto?” Alam kong marami kang napulot na mga magagandang aral
sa kwentong iyon. Kung kaya sumulat ka ng limang mabubuting katangiang
nakuha mo sa kwentong sa tingin mo ay kinakailangan ng mga kabataan sa
kasalukuyan.Isulat ang sagot sa sagutang papel.

1.____________________________________________________________

2. ___________________________________________________________

3.___________________________________________________________
4________________________________________________________
____
5.________________________________________________________
___

8
 Tuklasin
Gawain 2 – Ang Aking Alamat

Sabi nila na ang isang magaling na manunulat ay may malikot na pag-iisip.

Ngayon ay susubukin natin ang iyong kakayahan sa paraan ng pagsusulat.
Sumulat ng iyong alamat na walang pinagbabatayang bahagi o elemento.
Maaari kang pumili ng iyong sariling paksa.

Suriin

9
Narito ang bagong kaalaman mo sa modyul na ito.

Pamantayang Pansarili/ Sariling Karanasan

 Nagpapakita ng paggawa ng mga bagay ayon sa sariling
kakayahan
 Malaya sa paggawa o pagbuo
 Gumawa dahil sa sariling saloobin at impresyon
 Ang iniisp ay makabuo
Halimbawa: Repleksyon na Papel
Pagsulat ng Sariling Talata
Pagsulat ng Alamat Ayon sa Iyong Sariling
Paraan.

Pamantayang Itinakda
 Naglalahad ng mga hakbang sa paggawa ng isang
bagay.
 Pinagbabatayang paraan sa paggawa
Halimbawa: Cook Book
Di-Malayang Tula
Pagbuo ng Alamat ayon sa bahagi at
Elemento nito

Pagyamanin
Gawain 3-Malayang Pagsulat ng Alamat

Panuto: Balikang muli ang kwento kung “Bakit nasa Ilalim ng

Lupa ang Ginto’’, isulat ang alamat ng walang
pinagbabatayang bahagi.

10
 Isaisip
Dapat nating tandaan ang mga sumusunod:
Pamantayang Pansarili/ Sariling Karanasan
 Nagpapakita ng paggawa ng mga bagay ayon sa sariling
kakayahan
 Malaya sa paggawa o pagbuo
 Gumawa dahil sa sariling saloobin at impresyon
 Ang iniisip ay makabuo

Pamantayang Itinakda
 Naglalahad ng mga hakbang sa paggawa ng isang
bagay.
 Pinagbabatayang paraan sa paggawa

11
 Isagawa
Gawain 4- Pamantayang itinakda sa Pagsulat ng Alamat
Lapatan ang mga sumusunod na kahong naayon sa bahagi o elemento
ng alamat na iyong ginawang makikita natin sa Gawain 2.

PAMAGAT

TAGPUAN TEMA BANGHAY WAKAS

Lugar: Mga kultura o Panimulang

kalagayang Pangyayari:
panlipunan

Panahon: Reaksyon ng
Tauhan sa
Pangyayari:

Pagkilos na
Tauhan: Isinagawa:

Kinahinatnan:

Reaksyon o
Kinahinatnan:

12
13
 Tayahin

Gawain 5- Tanong ko, Sagot mo

Panuto: Isulat ang titik ng tamang sagot sa sagutang papel.

a. Pamantayang Pansarili b. Pamantayang itinakda

_______1. Paggawa ng Sariling Tula na may dalawang saknong,

limang taludtud, na may wawaluhin na sukat.
_______2. Mas mabuting ako ay manahimik na lamang.
_______3. Aalis na muna ako papuntang siyudad para sa ikatatahimik ng
lahat.
_______4. Pagsulat ng Pananaliksik Tulang Malaya
_______5. Bahagi ng Maikling Kwento
_______6. Repleksyon na Papel
_______7. Pagsulat ng Sariling Essay
_______8. Cook Book
_______9. Tulang Malaya
_______10. Sa tingin ko siya ay magkakaroon ng magandang
kinabukasan.

Karagdagang-gawain

Gamit ang iyong mga kaalaman sa unang bahagi ng araling ito susubukan
natin ang talas ng iyong isip.
Gawain 6- Paghahanay

Panuto: Magbigay ng tiglilimang halimbawa sa “Pamantayang

Pansarili at Pamantayang Itinakda” na iyong ginagawa bilang isang
estudyate.

14
 1._________________________________6._____________________
_____
2._________________________________7._____________________
_____
3._________________________________8._____________________
_____
4._________________________________9._____________________
_____
5._________________________________10.____________________
_____

Ibuod mo!
Magaling! Ang iyong ginawa sa pamantayang pansarili at
pamantayang itinakda ay may malaking tulong sa pagsulat mo ng ibat-ibang
genre. Natutunan mo ang kahalagahan at kaibahan ng dalawa. Nasa bawat
sitwasyon ng iyong buhay kinakailangan mong mamili sa dalawa na siyang
magiging hakbang mo.

15
 Si Tuwaang at ang Dalaga ng
Arali Buhong ng Langit
n 3.2 (Epiko)

Alamin
Isang mapagpalang araw sa iyo!

Ikaw ay inaasahang:

Makapaglalahad ng layuning napakinggan at maipaliliwanag ang

pagkakaugnay-ugnay ng mga pangyayari

Mapauunlad ang kakayahang umunawa sa binasa sa pamamagitan ng

paghihinuha batay sa mga ideya o pangyayari sa akda at dating
kaalamang kaugnay sa binasa.

Subukin
Gawain 1- Pagkilala

Tulungan mo akong masagutan ang hinihingi ng mga katanungang

nasa ibaba. Gamitin natin ang talas ng iyong isipan sa gawaing ito.
Panuto: Hanapin sa loob ng kahon ang tamang sagot at isulat ito sa
sagutang papel.

a. Bagobo b. Kuaman
c. Bai d. Tuwaang

________1. Dito nanggaling ang Epiko na Si Tuwaang at ang Dalaga ng

Buhong ng Langit.
________2. Ito ang tawag sa kaharian na kung saan naninirahan si

16
Tuwaang.
________3. Siya ang kapatid ni Tuwaang.
________4. Siya ay hindi pumayag sa gagawing paglalakbay ni Tuwaang.
________5. Siya ay tumawag sa kidlat upang dalhin sa lugar na
Pinanggayungan.

a. Dalaga ng Buhong ng Langit b. Binata ng Pangavukad

c. Batooy d. Binata ng Pangumanon

________6. Isang higante na may palamuti sa ulo.

________7. Ito ay kaharian kung saan pinapupunta ng hangin si Tuwaang.
________8. Siya ang may-ari ng bahay kung saan unang bumisita si
Tuwaang at sinamahan niya ito sa paglalakbay.
________9. Siya ang dahilan kung bakit umalis ang dalaga sa kanilang lugar.
________10. Siya ang bumunot ng buhok ni Tuwaag habang ito ay natutulog.

Balikan
Gawain 2- Itala Mo!

Aalamin natin ngayon kung ano-ano ang mga natutunan mo sa

nakaraang modyul.
Panuto: Magbigay ng tatlong halimbawa sa Pang-abay na Pamanahon at
Pang-abay na Panlunan.Isulat ang sagot sa sagutang papel.

Pang-Abay na Pamanahon
1.___________________________________________________
_________
2.___________________________________________________
_________
3.____________________________________________________
________

17
 Pang-Abay na Panlunan
1.___________________________________________________
_________
2.___________________________________________________
_________
3.___________________________________________________
_________

Tuklasin

Gawain 3: Mga Super Hero Ko

Alam ko na ikaw ay nanonood ng palabas na nagpapakita ng iba’t-ibang
kabayanihan at kakayahang kung saan ay hindi kailan man maaangkin ng mga
ordinaryong tao katulad natin. Pero pakatandaan na maari pa rin tayong maging
bayani sa ating kapwa sa paraan at kakayahan na alam at kaya natin.

Panuto: Magtala ng sampung Super Hero o Bayani na iyong iniidulo.

Maaaring na sa TV o di kaya’y sa realidad na tao kung saan nakakitaan mo
nang kabayanihan.Isulat ang sagot sa sagutang papel.

1._____________________
2._____________________
3._____________________
4._____________________
5._____________________
6.______________________
7.______________________
8.______________________
9.______________________
10.______________________

18
 Suriin

Mababasa mo ngayon kung ano ang kahulugan ng Epiko at ang katangian

nito.

Kahulugan ng Epiko

Ang Epiko o Epic sa wikang Ingles ay uri ng panitikang matatagpuan sa iba’t

ibang pangkat etniko. Ito ay tumatalakay sa mga kabayanihan at pakikipagtunggali ng
isang tao o mga tao laban sa mga kaaway na halos hindi mapaniwalaan dahil may
mga tagpuang makababalaghan.
Kuwento ito ng kabayanihan noong unang panahon na punung-puno ng mga
kagila-gilalas na pangyayari. Ang mga pangunahing tauhan dito ay nagtataglay ng
katangiang nakahihigit sa karaniwang tao at kadalasang buhat sa lipi ng mga diyos at
diyosa.
Ang Epiko ay galing sa salitang Griyego na ‘epos’ na ang kahulugan ay ‘awit’. Ang
mga ito ay nasa anyo ng berso o talata ngunit ito ay iba-iba at bukod-tangi sa bawat
rehiyon at hindi maikukumpara sa mga kanluraning epiko.
Katangian ng Epiko
Ang ilan sa mga katangian ng Epiko ay ang mga sumusunod:
 Paggamit ng mga bansag sa pagkilala sa tiyak na tao.
 Mga inuulit na salita o parirala.
 Mala-talata na paghahati o dibisyon sa mga serye ng kanta.
 Kasaganaan ng mga imahe at metapora na makukuha sa pang araw-araw na
buhay at kalikasan (halaman, hayop, mga bagay sa kalangitan, at iba pa.)
 Kadalasang umiikot sa bayani kasama ang kaniyang mga mahihiwagang
nilalang, anting-anting, at ang paghahanap sa kaniyang minamahal o
magulang; ito rin ay maaaring tungkol sa panliligaw I pag-aasawa.
https://pinoycollection.com/epiko/

19
Basahin ang Epikong nasa ibaba at unawain nang mabuti at mga nagaganap sa kwento.
 “SITUWAANG AT ANG DALAGA NG BUHONG NG LANGIT”
Isang buod ng Epiko ng taga Barobo

Sa Kaharian ng Kuaman, may isang lalaking nagngangalang Tuwaang.

Tinawag niya ang kaniyang kapatid na si Bai.
Lumapit si Bai, at ito ay nagdala ng nganga. Ang magkapatid ay ngumuya ng
nganga. Sinabi ni Tuwaang na may dalang mensahe ang hangin na
pinapapunta siya sa kaharian ni Batooy, isang bayani sapagkat may dalagang
dumating sa kaharian ngunit hindi siya nakikipag-usap sa mga kalalakihan
doon, kaya pinatawag ng isa sa mga kalalakihan ang hangin para ipatawag si
Tuwaang.
Hindi pumayag si Bai sa gagawing paglalakbay ni Tuwaang.
Kinakabahan si Bai sa maaaring mangyayaring masama kay Tuwaang. Pero
hindi nakinig si Tuwaang sa sinabi ni Bai. Agad-agad na naghanda si
Tuwaang at isinuot ang kanyang mga armas. Kinuha niya ang kaniyang sibat
at kalasag at tinawag ang kidlat upang dalhin siya sa lugar ng
Pinanggayungan.Pagkarating doon ay bumisita siya sa bahay ng Binata ng
Pangavukad. Sinamahan siya ng binata ng Pangavukad sa kaniyang
paglalakbay.
Sila’y nakarating sa tahanan ni Batooy. Humiga si Tuwaang sa tabi ng
dalagang nagbalita sa kaniya at kaagad na nakatulog. Bumunot ang dalaga
ng isang buhok ni Tuwaang na nakalawit. Nagsalita ang dalaga at nakilala na
nila ang isa’t isa.
Ang dalaga ay ang Dalaga ng Buhong na Langit. Tumakas siya at
nagtatago mula sa Binata ng Pangumanon, isang higante na may palamuti sa
ulo na abot ang mga ulap. Gusto siyang pakasalan ng binata ngunit
tinanggihan niya ang alok.
Nagalit ang binata at sinunog ang bayan ng dalaga. Sinundan niya ang
dalaga saan man siya mapadpad at sinunog niya ang mga bayan na
pinagtataguan ng dalaga, kaya naghanap ang dalaga ng pagtataguan sa
mundong ito.
Pagkatapos magkuwento ang dalaga kay Tuwaang, dumating bigla
ang Binata ng Pangumanon, balot ng apoy, at pinagpapatay niya ang mga tao
sa kaharian ni Batooy.

20
 Naglaban si Tuwaang at ang Binata ng Pangumanon gamit ang
kanilang mga sandata. Ngunit magkasinlakas silang dalawa, at nasira ang
kanilang mga sandata. Tinawag ng Binata ng Pangumanon ang kaniyang
patung, isang mahabang bakal. Ito’y kaniyang ibinato at pumulupot kay
Tuwaang. Lumiyab ito ngunit itinaas ni Tuwaang ang kaniyang kanang bisig
at namatay ang apoy. Tinawag ni Tuwaang ang kaniyang patung at ibinato sa
binata. Lumiyab ito at namatay ang binata. Pagkatapos ng labanan ay
binuhay niya ang mga namatay na tauhan gamit ng kaniyang laway. Dinala
niya ang dalaga sa kaniyang bayan sakay ng kidlat.
Ikinuwento ng Gungutan na nakita niya sa kaniyang panginip na
darating si Tuwaang sa Kawkawangan. Inalok naman ni Tuwaang ang
Gungutan na sumama sa paglalakbay niya; tinanggap naman ito ng
Gungutan. Tumuloy na sila sa paglalakbay.
Nakarating si Tuwaang at ang Gungutan sa kasal. Dumating ang
Binata ng Panayangan, na nakaupo sa gintong salumpuwit, ang Binata ng
Liwanon, ang Binata ng Pagsikat ng Araw, at ang Binata ng Sakadna, ang
ikakasal na lalaki, at kaniyang 100 pang tagasunod. Nakiusap ang Binata ng
Sakadna na linisin ang mga kalat sa kasal (o mga hindi imbitado/kailangang
bisita) ngunit sinagot naman siya ni Tuwaang na may pulang dahon (mga
bayani) sa okasyon.Nagsimula ang mga unang seremonya ng kasal.
Binayaran ng mga kamag-anak ang mga savakan (mga bagay para sa
babaeng ikakasal at mga nakabalot na pagkain na inaalay ng mga kamag-
anak ng lalaking ikakasal) ng babaeng ikakasal, hanggang may naiwang
dalawang hindi mabayaran. Umamin ang Binata ng Sakadna na hindi niya
kayang bayaran ang dalawang bagay, pero tinulungan siya ni Tuwaang gamit
ng paglikha ng isang sinaunang gong bilang kapalit sa unang bagay at
gintong gitara at gintong bansi (o gintong plawta) sa pangalawang bagay.
Lumabas ang Dalaga ng Monawon, ang dalagang ikakasal para
magbigay ng nganga sa lahat ng bisita. Pagkatapos niyang bigyan ang lahat
ng panauhin ng nganga, umupo siya sa tabi ni Tuwaang. Nagalit ang Binata
ng Sakadna. Hinamon ng binata si Tuwaang sa labas ng bahay. Ang
Gungutan, samantala ay nakapatay na ng mga kasama ng binata hanggang
sa anim na lang ang natira. Nagkipaglaban ang dalawa sa anim na kalaban
hanggang ang natira na lamang ay si Tuwaang at ang Binata ng Sakadna.

21
Binato nang napakalakas ni Tuwaang ang binata at lumubog siya sa lupa at
nakita niya ang isa sa mga tagapagbantay ng mundong ilalim. Bumalik agad
sa mundo ang binata at itinapon naman si Tuwaang sa mundong ilalim, kung
saan nakita rin ang tagapagbantay rito. Nalaman ni Tuwaang ang kahinaan
ng binata, at pagkalabas niya roon, kinuha ang gintong plawta na nagtataglay
ng buhay ng binata. Dahil mas ginusto ng binata na mamatay kaysa
mapabilang sa kampon ni Tuwaang, sinira ni Tuwaang ang plawta at ang
binata ay unti-unting namatay.
Inuwi ni Tuwaang ang dalaga sa Kuaman kung saan siya ay naghari
habambuhay.

http://www.thephilippineliterature.com/si-tuwaang-at-ang-dalaga-ng-buhong-na-langit/

Pagyamanin

Gawain 4: Graphic Organizer

Panuto: Punan ang loob ng Graphic Organizer

Mga Kakayahan ni
Tuwaang

1.

2.

3.

4.

Panuto: Itala sa bawat bilog kung

5. ano ang Epiko.

22
 Ano ang
Epiko?

Isaisip
Gawain 5 - Pagtala
Natapos mo rin ang pagbabasa ng Epiko. Sana’y may natutunan ka at
magagamit mo ang aral na iyong natutunan sa tunay na buhay. Magtala ng iyong
natutunan sa epikong nabasa na maaari mong gamitin sa iyong buhay sa
kasalukuyan.

___________________________________________________________________
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________

Isagawa
Gawain 6- Venn Diagram

Bumasa ng isa pang Epiko at suriin ang katangian ng pangunahing tauhan.

Pagkatapos ay paghambingin ang dalawa.

23
 Tuwaang Tauhan sa Epikong
nabasa

a. c. b.

Tayahin
Gawain: 7
Panuto: Hanapin sa loob ng kahon ang tamang sagot at isulat ito sa patlang.

a. Dalaga ng Buhong ng Langit b. Binata ng Pangavukad

c. Batooy d. Binata ng Pangumanon

________1. Isang higante na may palamuti sa ulo.

________2. Ito ay kaharian kung saan pinapupunta ng hangin si
Tuwaang.
________3. Siya ang may-ari ng bahay kung saan unang bumisita si
Tuwaang
at sinamahan niya ito sa paglalakbay.
________4. Siya ang dahilan kung bakit umalis ang dalaga sa kanilang
lugar.
________5. Siya ang bumunot ng buhok ni Tuwaag habang ito ay
natutulog.

a. Bagobo b.Kuaman
c. Bai d. Tuwaang

24
 _______6. Dito nanggaling ang Epiko na Si Tuwaang at ang Dalaga ng
Buhong ng Langit.
_______7. Ito ang tawag sa kaharian na kung saan naninirahan si
Tuwaang.
_______8. Siya ang kapatid ni Tuwaang.
_______9. Siya ay hindi pumayag sa gagawing paglalakbay ni
Tuwaang.
_______10.Siya ay tumawag sa kidlat upang dalhin sa lugar na
Pinanggayungan.

Karagdagang-gawain

Ito ang magiging huling pagsubok sa modyul na ito. Ibigay mo ang

hinihingi ng bawat bilang at ilagay ang tamang sagot.

Panuto: Pumili ng dalawang tauhan sa kwento at isulat ang detalye at

pangyayaring nakapaloob sa epiko.

Pangalan:___________________ Kakayahan:_____________________
Katangian:__________________ Misyon:________________________

Pangalan:___________________ Kakayahan:_____________________
Katangian:__________________ Misyon:________________________

25
Ibuod mo!

Mahusay! Lubos akong nagagalak sa kagalingang iyong pinakita.

Nawa’y hindi mo malilimutan ang nilalaman ng modyul na ito sapagkat
magagamit mo ang mga ito sa susunod na paksa.

26
 Pang-abay na Panlunan at
Arali
Pamanahon
n 3.3
Alamin
Masaya akong muli kang makasamang matuto.
Matutunan mo sa modyul na ito ang pagbibigay katuturan sa
pagsulat ng sariling alamat at nagagagamit ang wastong kaalaman sa pang-
abay na pamanahon at panlunan.

Subukin
Gawain 1- Pagpili
Maari mo ba akong tulungan upang masagot ang hinihingi ng bawat bilang?
Tulungan mo ako upang masagot ang mga ito.

Panuto: Basahin at unawain ang bawat pangungusap. Isulat ang

A-kung Pang-abay na Pamanahon

B-kung Pang-Abay na Panlunan

_________1. Siya ay pupunta bukas sa paaralan.

_________2. Doon sa palengke niya natagpuan ang nanay.
_________3. Si Maria ay araw-araw umaalis para maglaku ng gulay.
_________4. Pupunta ako kina Marsi para manghiram ng aklat.
_________5. Diyan sa aming Lungsod matatagpuan ang maraming talon.
_________6. Mapapasigaw ka riyan sa lalim ng bangin.
_________7. Sa makalawa kami magkikita ng aking ina.
_________8. Ngayong taon ay inaasahang mawawala na ang Covid-19

27
 _________9. Inaasahan kong bukas makalawa ang pagdating ni tiyo Ben.
_________10.Dito sa aming bukirin makikita mo ang magagandang
tanawin.

Balikan

Gawain 2- Pamantayang Pansarili at Pamantayang Itinakda

Upang subukin ang iyong nalalaman sa nakaraang modyul lapatan mo ng
tig-tatatlong halimbawa ang hinihingi ng nasa ibaba.

Pamantayang Pansarili Pamantayang Itinakda

___________________ ____________________

___________________ ____________________

___________________ _____________________

Tuklasin

Gawain 3- Pangalan mo, paliwanag mo!

Pangkalahatang Panuto: Basahin at unawaing mabuti ang mga sumusunod.

Napag-alaman mo ba kung saan hango ang iyong pangalan? Isulat sa

patlang ang storya ng pinagmulan nito.

28
 Suriin

Ang tamang paggamit ng salita ay malaking tulong sa

pakikipagkomunikasyon, lalong lalo na sa pagtukoy kung kailan at saan
naganap, nagaganap at magaganap ang kilos na isinasaad ng pandiwa.

PANG-ABAY NA PAMANAHON
 Ang pang-abay na pamanahon ay nagsasaad kung kailan naganap o
magaganap ang kilos na taglay ng pandiwa. Mayroon itong tatlong uri:

1. May pananda
Nang, sa noon, kung, kapag, tuwing, buhat, mula, umpisa, hanggang.
Halimbawa:
Tuwing pasko ay nagtitipon silang mag-anak.
Umpisa bukas ako ay maaga ng gigising.
Mula noon sila ay namuhay nang-marangya.

2. Walang pananda
Kahapon, kanina, ngayon, mamaya, bukas, sandali, atb.
Halimbawa:
Ipinagdiriwang ngayon ni Ben ang kanyang kaarawan.
Manonood kami bukas ng balita ukol sa Covid-19.
Sandali lamang ng siya’y umalis papuntang palengke.

29
3. At nagsasaad ng dalas
Araw-araw, tuwing umaga, taon-taon, atb.

Halimbawa:
Araw-araw ako ay naliligo.
Tuwing umaga siya ay umaalis upang maghanap-buhay.
Taon-taon kami ay naglalayag papuntang Bohol.

PANG-ABAY NA PANLUNAN
 Pang-abay na tinatawag na pariralang kumakatawan sa lugar kung
saan ginagawa o gagawin ang kilos.
 Karaniwang ginagamit ang pariralang sa/kay o kina. Sa-ginagamit
kapag ang kasunod ay pangangalang pambalana o panghalip.

Halimbawa:
Maraming magagandang tanawin sa lungsod Gingoog.

Kay-kina- ginagamit kapag ang kasunod ay pangngalang pantanging

ngalan ng tao.

Halimbawa:
Aalis ako at kina Tita Leni ako matutulog.

Pagyamanin
Gawain 4: Hudyat ng Pagkatuto!
Ang pang-abay na pamanahon at panlunan ay may mga hudyat
na nagsisilbing gabay sa iyo upang malaman ang uri ng pang-abay na ginamit
sa isang pahayag o pangungusap.

Sa gawaing ito tukuyin ang hudyat na salitang ginamit sa pahayag

upang malaman ang uri ng pang-abay na ginamit. Isulat sa kahon kung saan

30
naaangkop ang mga hudyat na nasa ibaba.

1. Umuwi ng nang madaling araw ang dalaga kaya siya napagalitan.

2. Tuwing gabi nangingisda si ama upang mayroon kaming ulam
kinabukasan.
3. Doon sa ibayong lugar may mga nagpositibo na sa Covid-19.
4. Kung magpapaload ka rito na sa amin upang hindi ka na lumayo pa.
5. Ngayong tanghali ang pagpupulong ang mga opisyal ng barangay.

Pang-abay na Pamanahon Pang-abay na Panlunan

Isaisip
Tandaan na :
Ang pang-abay na pamanahon ay nagsasaad kung kailan naganap o
magaganap ang kilos na taglay ng pandiwa. Mayroon itong tatlong uri:

1. May pananda
Nang, sa noon, kung, kapag, tuwing, buhat, mula, umpisa, hanggang.
2. Walang pananda
Kahapon, kanina, ngayon, mamaya, bukas, sandali, atb.
3. At nagsasaad ng dalas
Araw-araw, tuwing umaga, taon-taon, atb.

Ang pang-abay na panlunan ay tinatawag na pariralang kumakatawan sa

lugar kung saan ginagawa o gagawin ang kilos.
 Karaniwang ginagamit ang pariralang sa/kay o kina. Sa-ginagamit
kapag ang kasunod ay pangangalang pambalana o panghalip.

31
Kay-kina- ginagamit kapag ang kasunod ay pangngalang pantanging
ngalan ng tao.

Isagawa
Ihanda ang sarili at sagutin ang mga sumusunod. Sumulat ng
limang pangungusap tungkol sa natatanging lugar na iyong napuntahang
umakit sa iyo at limang natatanging okasyon na iyong nadaluhan na kung
saan may malaking epekto sa iyo. Gamitan ito ng pang-abay na pamanahon
at panlunan.

Natatanging Lugar na Aking Natatanging Okasyon Na

Napuntahan Aking Nadaluhan

1. ________________________________
________________________________
2. ______________________________
_______________________________
3. ______________________________
_______________________________
4. ______________________________
1._________________________________
___________________________________
2. ______________________________
__________________________________
3. ______________________________
_________________________________
4. ______________________________

_________________________________ ________________________________

5. ______________________________ 5. ______________________________

_______________________________ _________________________________

Tayahin

32
Maari mo ba akong tulungan upang maibigay ang hinihingi ng bawat bilang?
Tulungan mo ako upang masagot ang mga ito.

Panuto: Basahin at unawain ang bawat pangungusap. Isulat ang

A- kung ang Pang-abay na Panlunan

B- kung Pang-Abay na Pamanahon
_________1. Si Maria ay araw-araw umaalis para maglaku ng gulay.
_________2. Doon sa palengke niya natagpuan ang nanay.
_________3. Siya ay pupunta bukas sa paaralan.
_________4. Mapapasigaw ka riyan sa lalim ng bangin.
_________5. Diyan sa aming Lungsod matatagpuan ang maraming talon.
_________6. Pupunta ako kina Marsi para manghiram ng aklat.
_________7. Sa makalawa kami magkikita ng aking ina.
_________8. Dito sa aming bukirin makikita mo ang magagandang
tanawin.
_________9. Inaasahan ko bukas makalawa ang pagdating ni tiyo Ben.
_________10.Ngayong taon ay inaasahan na mawawala na ang Covid-19

33
 Karagdagang-Gawain

Sumulat ng iyong sampung sariling pangungusap na naglalaman

ng kabayanihan.Salungguhitan ang ginamit na pang-abay sa
bawat pangungusap.

1._____________________________________________
2._____________________________________________
3._____________________________________________
4._____________________________________________
5._____________________________________________
6._____________________________________________
7._____________________________________________
8._____________________________________________
9._____________________________________________
10.____________________________________________

Ibuod mo!
Laging isipin ang kaibahan ng dalawang pang-abay upang
ito ay magamit at maging wasto ang isang pangungusap. Ang iyong
natutunan ay magagamit mo sa mga sumusunod na modyul.

34
 Ang Hudhud ni Aliguyon
Arali
(Epiko)
n 3.4
Alamin

Maligayang Pagbabalik,

Sa Modyul na ito ay mababasa mo ang epikong may pamagat

na, “Hudhud ni Aliguyon” at malalaman mo ang kahulugan ng mga
salita/ pariralang ginamit sa akdang epiko ayon sa kasingkahulugan o
kasalungat na kahulugan at talinghaga.

Subukin
Gawain 1- Alam kita!
Panuto: Basahin at unawaing mabuti mga katanungan sa ibaba. Isulat ang
hinihingi ng bawat pangungusap. Piliin ang titik ng tamang sagot at
isulat sa sagutang papel.

a. Galigdigan at Pangaiwan b.Dumalao

b. c. Ifugao d. Dumalao at Amtalao

_____1.Sila ang mga magulang ni Aliguyon.

_____2.Ito ang tribong kinabibilangan nina Amtalao.
_____3.Siya ang naghanda kay Aliguyon sa pakikipaglaban.
_____4.Sila ang hinamon ni Aliguyon sa isang labanan.

a. 3 taon b.Cordillera c. Pumbakhayon d. Bugan

_____5. Ito ang lugar kung saan naganap ang kwnento.

35
 _____6. Ilang taon naganap ang labanan ng dalawang tribo.
_____7. Siya ang naging kalaban ni Aliguyon.
_____8. Siya ang naging kabiyak ng Aliguyon.

a. 3 taon b. Ifugao Cordillera c. Aginaya d. Hannanga at Daligdigan.

______9. Siya ang napangasawa ni Pumbakhayon.

______10.Ito ang lugar na umunlad dahil sa pagkakasundo ng
dalawang hukbo.

Balikan
Gawain 2- Kilala kita!
Panuto: Kilalanin ang mga hudyat ng pang-abay, ihanay ito sa tamang uri ng
pang-abay.

nang tuwing araw-araw noong

doon dito rito riyan

roon rito kahapon samakalawa bukas

Pang-abay na Pamanahon Pang-abay na Panlunan

36
 Tuklasin

Basahin at unawaing mabuti.

Hudhud Ni Aliguyon (Buod)

Isang mahabang salaysay ang kuwento ng Hudhud na dinadakila ng

mga Ifugao sa Cordillera. Ito ay tungkol sa pakikipagsapalaran ni Aliguyon.

Siya ay anak nina Dumulao at Amtalao. Naging biyaya siya sa mag-

asawa. Lumaking matalino, matapang, at masipag na anak ni Aliguyon.
Mahilig siyang mag-aral at makatuklas ng iba’t ibang bagay.

Habang nagbibinata, inihanda na rin siya ng kaniyang ama sa pagiging

isang bihasang pinuno. Tinuturuan siya nito ng mga pamamaraan sa
pakikipaglaban at paggamit ng mahika at kinukuwentuhan ng mga salaysay
ng kabayanihan upang maging inspirasyon.

Nang nagbinata na si Aliguyon, siya na ang namuno sa kanilang hukbo

upang kaharapin ang kanilang mga kaaway. Minsan ay hinamon ni Aliguyon
sina Galigdigan at Pangaiwan sa isang labanan.

Gayunman, hindi humarap ang dalawa at ang anak lamang ni

Pangaiwan na si Pumbakhayon ang humarap.

Katulad ni Aliguyon at mahusay din makipaglaban si Pumbakhayon at

maalam din sa mahika. Nagtunggali ang dalawa.

Dahil sa kanilang angking husay sa pakikidigma, inabot ang kanilang

paghaharap ng tatlong taon. Sa loob ng mahabang panahon na iyon ay
walang natinag sa kanila.

Dahil batid nilang hindi nila matatalo ang isa’t isa, nagkasundo na

37
lamang ang dalawa na ihinto ang laban at magkaroon ng kapayapaan sa
kani-kanilang nasasakupan.

Dahil sa kasunduan ay mas naging maunlad ang Hannanga at

Daligdigan. Ikinasal si Aliguyon sa kapatid ni Pumbakhayon na si Bugan
habang si Pumbakhayon naman ay ikinasal kay Aginaya na kapatid ni
Aliguyon.

https://www.panitikan.com.ph/hudhud-ni-aliguyon-buod/

Ang Talinghaga ay isang lipon ng salita na may ibang kahulugan. Ang

salitang ginagamit ay hindi pangkaraniwan at may malalim na kahulugan.
Suriin
Halimbawa: Ilaw ng tahanan - nanay

Agaw-buhay -naghihingalo

Anak-dalita - mahirap

Suriin
Panuto: Basahin at unawaing mabuti ang mga sumusunod. Piliin sa
loob ng kahon ang titik ng tamang sagot. Isulat sa sagutang papel.

a.Sibat b. Kalasag c.Trumpo

d. Matinig na Matinig e. Ikinintal
______1. Isang laruan na may mahabang tali, hinahagis ito na may pwersa
para umikot.
______2. Gamit pandigma na gawa sa kahoy o bakal na hawakan.
Ginagamit itong pang depensa sa sandata ng kalaban.
______3. Ito ay mahabang kahoy na patalim ang dulo.
______4. Ilagay sa isipan o tandaan.
______5. Manipis na tinig pero malakas

38
 Pagyamanin

Ang epiko ay kwentong kabayanihan, Sumulat ng talata tungkol sa

kabayanihang iyong nagawa. Maaari itong sa tao, hayop, o sa iyo bilang
estudyante o anak. Isulat sa iyong sagutang papel.

___________________________________________________________
_________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________

Isaisip

 Ang talinghaga ay hindi nagbibigay ng makatuwirang kahulugan.

 Ang kasingkahulugan ay dalawang magkaibang salita pare
pareho ang kahulugan.
 Ang kasalungat ay ang kabaliktaran ng ibig sabihin ng isang
salita.

Panuto: Alamin ang kahulugan ng talinhagang salita/pahayag sa bawat

pangungusap. Piliin ang tamang sagot at isulat sa sagutang papel.

1. Marami ang nag-aagawan sa upuan ng gobyerno.

a. silya b. posisyon
c. pahingahan d. kapangyarihan
2. Ginawang siper ang bibig ng mga taong nakasaksi sa pangyayari.
a. nakasarado b. madaldal

3. Pilit na pinikit ang mata ng mga ayaw magsalita.

a. tulog b. nabulag-bulagan
c. nagpahinga d. dilat
4. Si Ana ay maraming nakuhang ginto sa pagtatapos ng kanyang pag-aaral.
a. parangal b. medalya
c. pabuya d. pilak

39
5. Ipinanganak silang may pilak na kubyertos sa hapag.
a. mayaman b. mahirap
c. katamtamang yaman d. dukha

Isagawa

Balikan muli ang Epikong HUDHUD NI ALIGUYON. Gawan ito ng buod sa

pamamagitan ng pagguhit. Gumawa ng pangungusap na may talinghagang
salita ukol sa larawang naiguhit. Isulat sa sagutang papel .

Tayahin

40
 Tayahin

I. Isulat ang hinihingi ng bawat pangungusap. Hanapin ang titik ng

tamang sagot sa loob ng kahon at isulat sa sagutang papel.

a. Dumalao b. Dumalao at Amtalao c. Ifugao d. Galigdigan at Pangaiwan

_____1.Sila ang hinamon ni Aliguyon sa isang labanan.

_____2.Siya ang naghanda kay Aliguyon sa pakikipaglaban.
_____3.Ito ang tribong kinabibilangan nina Amtalao.
_____4.Sila ang mga magulang ni Aliguyon.

a. Bugan b. Cordillera c. Pumbakhayon d. tatlo

_____5. Siya ang naging kalaban ni Aliguyon.

_____6. Siya ang naging kabiyak ng Aliguyon.
_____7. Ilang taon naganap ang labanan ng dalawang tribo.
_____8. Ito ang lugar kung saan naganap ang kwnento.

b. 3 taon b. Ifugao Cordillera c. Aginaya d. Hannanga at Daligdigan.

______9. Siya ang napangasawa ni Pumbakhayon.

______10.Ito ang lugar na umunlad dahil sa pagkakasundo ng
dalawang hukbo.

Ibuod mo!
Likas na sa bawat Pilipino ang tumulong sa mga nangangailangan.
Patunay nito ang mga Epikong laganap sa ating bansa na sumasalamin sa
kabayanihan ng Pilipino.

41
 Arali Lagumang Pagsusulit

n 3.5

Alamin
Ngayong natapos mo na ang apat na modyul, susukatin mo ang iyong
mga natutunan sa mga sumusunod na kasanayang pampagkatuto upang
mabuo ang buong linggong pagkatuto sa Filipino 8:

Nabubuo ang angkop na na pagpapasya sa isang sitwasyon gamit ang:

- pamantayang pansarili
- pamantanyang itinakda
Nakasusulat ng sariling alamat tungkol sa mga bagay-bagay na maaring
ihambing sa sarili.
Nagagamit nang wasto ang mga kaalaman sa pang-abay na pamanahon at
panlunan sa pag-sulat ng sariling alamat.
Nakikinig ng may pag-unawa upang: mailahad ang layuning napakinggan,
maipaliliwanag ang pagkakaugnay-ugnay ng mga pangyayari.
Napauunlad ang kakayahang umunawa sa binasa sa pamamagitan ng:
- paghihinuha batay sa mga ideya o pangyayari sa akda,
- dating kaalaman kaugnay sa binasa.
Nakilala ang mga kahulugan ng mga piling salita/ pariralang ginamit sa
akdang epiko ayon sa:
-kasingkahulugan at kasalungat na kahulugan
- Talinghaga

42
 Tayahin

Pangkalahatang panuto: Basahin at unawaing mabuti ang mga katanungan

sa ibaba. Isulat ang tamang titik sa sagutang papel.

I. Ibigay ang kasalungat ng salitang sinalungguhitan sa bawat pangungusap

________1. Napakataas naman ng kanyang marka sa unang araw.

a. Masama b.Gumastos
c. Kulang d. Napakababa
________2. Umalis ako ng maaga dahil sa sobrang pagod.
a. Kulang b. Higit
c. Madami d. Maliit
________3. Siya ay mabuting tao kaya maraming kaibigan.
a. Masama b. Mabait
c. Magalang d.Mainipin
________4. Ang buhay ko ay guminhawa nang makita ko ang aking mga
magulang.
a. Higit b.Maganda
c. Kulang d.Naghirap
________5. Nag-ipon ako para makabili ng bagong laruan
a. Nagwaldas b.Bumili
c. Nagbigay d.Gumastos
II. Ibigay ang kasalungat ng salitang sinalungguhitan sa bawat pangungusap

__________6. Ito ang itinuturing na pinakamatandang anyo ng panitikan na

ginagamit ng ating mga ninuno upang ituro ang kagandahang
asal sa mga kabataan.
a. Mahika b. Aliguyon
c. Tula d. Epiko

__________7. Ito ang gustong mangyari ni Aliguyon kung makaharap na ang

ibang tribu.
a. Mag-iyakan b. Aliguyon
c. Magtawanan d. Labanan

43
__________8. Isa sa mga kakayahan ng anak ng mag-asawa.
a. Matalino b. Iyakin
c. Labanan d.Mahika

__________9. Siya ang namuno sa kanilang hukbo.

a. Mahika b. Aliguyon
c. Panaywan c. Antenor
__________10. Ito ang ginamit nila sa pakikipaglaban.
a. Mahika b.anting-anting
c. Kalasag d. damit
II. Basahin ang pangungusap at isulat ang talinghagang ginagamit sa
sagutang papel.

______11. Si Jen at Loie ay magkahiramang-suklay.

______12. Dapat nating bigyan ng pagpapahalaga ang mga taong
alog na ang baba.
______13. Butas na ang bulsa ni Mary Jane dahil sa katatapos lamang
na pasko at bagong taong handaan.
______14. Apat na buwan ng nagbibilang ng poste si Joebert.
______15. Si Anna ay nagsusunog ng kilay sa loob ng apat na taon
niyang pag-aaral.
III. Basahin at unawaing mabuti ang mga pangungusap. Isulat ang titik ng
tamang sagot sa sagutang papel.

a. Kuaman b. Bai c.Tuwaang

d. Gintong Plawta e. Binata ng Sakadna
f. Binata ng Pangumanon

________16. Siya ang binata na nabalot ng apoy na pumatay ng mga tao

sa Batooy.
________17. Siya ang lumapit kay Tuwaang para ibigay ang nganga.
________18. Siya ang nakiusap na linisin ang kalat sa kasal.
________19. Ito ang ibig sabihin ng gintong bansi.
________20.Siya ang kapatid ni Tuwaang na pumigil sa kanyang

44
 pinaplano.
IV. Basahin ang pangungusap at alamin ang uri ng pang-abay na
sinalungguhitan. Isulat ang titik ng tamang sagot sa sagutang papel.
A- kung Pang-Abay na Pamanahon at
B- kung Pang-Abay na Panlunan

____21. Aalis ako pupuntang Amerika ngayon.

____22. Pumupunta ako sa simbahan tuwing umaga.
____23.Simula ngayon huwag mo na siyang awayin.
____24.Tuwing bakasyon ay pumapalaot kami sa karagatan.
____25.Doon sa palengke kumain si Anna.
____26 Ibinaon ko dito ang aking pangarap sa buhay.
____27. Narito sa Pilipinas ang aking pamilya.
____28. Nakita ko sa kalsada ang iyong aso.
____29. Pumunta ako kina Mrs. Reyes kaninang umaga.
____30. Sandali, kailangan pa nating mag-usap nang masinsinan

45
 Susing Sagot

Panimulang Pagtataya Leksiyon 5 Tayahin

1. a 6. b 1. d 6. d
2. a 7. b 2. a 7. d
3. b 8. b 3. a 8. a
4. a 9. b 4. d 9. b
5. b 10. b 5. d 10. a

II II
11. d 16. d 11. magkaibigan 16. f
12. d 17. a 12. matanda na 17. b
13. b 18. a 13. walang pera 18. e
14. b 19. d 14. walang trabaho 19. d
15. a 20. a 15. mag-aaral ng mabuti 20. b

21. magkaibigan 26. f 21. a 26. b

22. matanda na 27. b 22. a 27. b
23. walang pera 28. c 23. b 28. b
24. walang trabaho 29. d 24. a 29. b
25. masipag mag-aral 30. b 25. b 30. b

46
 Leksiyon 2
Subukin
1. a
2. b
3. c
4. c
5. d
Leksiyon 1 6. d
Subukin 7.
1. a 6. b 8. c
2.a 7. b 9. b
3. a 8. a 10.a
4. b 9. b
5. a 10. A Balikan
Iba-ibang kasagutan ng mga
Balikan mag-aaral
Iba-ibang kasagutan ng mga Tuklasin
mag-aaral Iba-ibang kasagutan ng mga
mag-aaral
Tuklasin
Iba-ibang kasagutan ng mga Pagyamanin
mag-aaral 1.
2.
Pagyamanin 3.
Iba-ibang kasagutan ng mga 4.
mag-aaral 5.

Isaisip
Isaisip Iba-ibang kasagutan ng mga
1 Iba-ibang kasagutan ng mga mag-aaral.
mag-aaral
Isagawa
Iba-ibang kasagutan ng mga
Isagawa mag-aaral.
Iba-ibang kasagutan ng mga
mag-aaral(nakabatay sa Tayahin
tuklasin) 1. d
2.
Karagdagang Gawain 3. c
Iba-ibang kasagutan ng mga 4. b
mag-aaral. 5. a
6. a
7. b
8. c
9. c
10.dT
Karagdagang Gawain
Iba-ibang kasagutan ng mga
mag-aaral.

47
Leksiyon 3
Subukin Leksiyon 4
1. a
2. b Subukin
3. a
4. b 1. d
5. b
6. b 2.c
7. a
8. a 3.b
9. a
10.b 4. a

Balikan 5. b
Iba-ibang kasagutan ng mga
mag-aaral 6. a

7.c
Tuklasin
Iba-ibang kasagutan ng mga
8.d
mag-aaral
9.c
Pagyamanin 10.d
Iba-ibang kasagutan ng mga
mag-aaral.
Isaisip
Nang-Panga-abay na Balikan
Pamanahon
Tuwing-Panga-abay na Pang-abay na pamanahon
Pamanahon
Doon-Pang-abay na panlunan Tuwing
Rito-Panlunan
Ngayong-pamanahon Araw-araw

Isagawa Noong
Iba-ibang kasagutan ng mga
mag-aaral. Kahapon
Tayahin
1.b 6.a Samakalawa
2.a 7.b
3.b 8.a bukas
4.a 9.b
5a 10.b Pang-abay na panlunan
Karagdagang Gawain
Iba-ibang kasagutan ng mga Nang
mag-aaral.
Doon

Dito

Rito

Riyan

Roon

48
Sanggunian
Marquez, Servillano Jr. T. Phd., “Pagbasa at Pagsuri ng Iba’t ibang Teksto
Tungo sa Pananaliksik”, SIBS Publishing House Inc. 2016
Pacay, Wilmor III L.,2016, “Pagbasa at Pagsulat sa Iba’t ibang Teksto Tungo
sa Pananaliksik”, JFS Publishing Services, Inc. 2016
Enjiro, W., et al., “Panitikang Pilipino- Ikawalong Baitang”, Book Media Press,
Inc. At Printwell, Inc. 2013
Villaverde, Sharon A., “Daluyan”, REX Publishing Inc. 2015

49
For inquiries or feedback, please write or call:
Department of Education — Division of Gingoog City
Brgy. 23, National Highway, Gingoog City
Telefax: 088-328-0108 / 088328-0118
E-mail Address: gingoog.city@deped.gov.ph

50