Кулонов закон

• Кулон прв по експериментален пат ги испитал силите на заемнодејство меѓу полнежите.

• Законот за заемнодејството меѓу полнежите обично се востановува за два точкасти полнежи.

• Точкасти полнежи – се тела со занемарливо мали димензии во споредба со растојанијата помеѓу

нив. Така формата и димензијата нема да влијаат врз заемното дејство.

• Францускиот физичар Шарл Кулон го проучувал заемнодејството

на две наелектризирани топчиња со помош на посебно направена
терезија ( Кулонова терезија)

• Тој ја мерел силата со која си земнодејствуваат полнежите и ја

испитувал нејзината зависност од меѓусебното растојание на
полнежите и од големината на количествата полнежи
 Кулонов закон за точкасти полнежи
• Разгледуваме два точкасти електрични полнежи Q1 и Q2

• Преку експериментални испитувања Кулон дошол до следниве заклучоци:

Големината на силата F e правопрпорционална со производот на точкастите
полнежи
F  Q Q 1 2
Големината на силата е обратно пропорционална на квадратот на растојанието меѓу
точкастите полнежи
1
F 2
r
Пропорционалната зависност може да се запише и како:

Q1  Q2
F
r2
Ако ова се запише во вид на закон се добива:

Q1  Q2
F к
r2 2
Nm
к  Кулонова константа; k  9 109 2
C
• Кулоновата константа често се изразува и преку друга константа така
наречената диелектрична константа во вакум -  0

1 C2
к каде  0  8,854 10 12

4 0 Nm 2
• Кулоновиот закон за два точкасти полнежи поставени во вакум може да се
запише

1 Q1  Q2
F r0 ; r0  единечен вектор
4 0 r 2
• Кулоновиот закон за два точкасти полнежи поставени ва дадена диелектрична
средина се запишува
1 Q1  Q2
F r0 ;
4 0 r r 2

 r  релативна диелектрична константа за дадена средина

• Кулонов закон за повеќе точкасти полнежи кои си заемнодејствуваат

n
F  F1  F2  F3  ..... ; F   Fi
i 1
 Пример задача

• Користејќи ги податоците од сликата да се пресмета резултантната Кулонова сила со која

точкастите полнежи во точките А и В му дејствуваат на точкастиот полнеж во точката С.
Решение :

F  F13  F23
x : Fx  F13 x  F23 x F23 x  0
Q1Q3 2 2 2 AB
x : Fx  F13  cos  F13  k 2
BC  AC  BC cos  
BC BC
Q1Q2 AB Q1Q2 AB
x : Fx  k 2
 Fx  k 3
BC BC BC

y : Fy   F13 y  F23 y F23 y  F23 F13 y  F13 sin 

Q1Q3 Q2Q3 AC
y : Fy   F13 sin   F23 F13  k 2
F23  k 2
sin  
BC AC BC
Q1Q3 AC Q2Q3 Q Q AC QQ
y : Fy  k 2
 k 2
Fy  k 1 3 3  k 2 23
BC BC AC BC AC

2 2 2 2
F 2  Fx  Fy F  Fx  Fy
 АКТИВНОСТИ
 Отворете ја симулацијата преку дадениот линк
https://phet.colorado.edu/sims/html/coulombs-law/latest/coulombs-law_en.html

Постапки кои треба да ги примените во симулацијата

1. Поместете ги полнежите на 5 различни растојанија и при тоа забележете ги

вредностите на Кулоновите сили со кои си заемнодејствуваат полнежите.
2. Со помош на забележаните вредности на Кулоновите сили и меѓусебните
растојанија, нацртајте графичка зависност на Кулоновата сила од квадратот на
меѓусебното растојание на полнежите.
3. Променете ги вредностите на полнежите во 5 различни случаи и при тоа
забележете ги вредностите на Кулоновите сили со кои си заемнодејствуваат
полнежите.
4. Со помош на забележаните вредности на Кулоновите сили и вредностите на
количествата полнежи нацртајте графичка зависност на Кулоновата сила од
производот на количествата полнежи.