1

СОДРЖИНА:

Вовед...........................................................................................................................................2
1.Магнетен флукс.......................................................................................................................4
2. Закон за конзервација на магнетниот флукс........................................................................6
Заклучок.......................................................................................................................................9
Користена литература...............................................................................................................10

2
 ВОВЕД

Флукс (лат.fluxus-проток,тек) е проток на физичка големина во единица на време.

Математички, флуксот е површински интеграл на векторско поле. Флукс на вектор на
магнетно поле, или магнетен флукс, преку површина што се потпира на контурата С, е
дефинирана на ист начин, па оттука и магнетното поле (индукција) е исто како и густината
на магнетниот флукс. Така е дефиниран флуксот од која било друга векторска големина.

За разлика од флуксовите создадени од други векторски величини, магнетниот

флукс е придружен со посебна мерна единица. Пред воведувањето на меѓународниот
систем за единици, SI-системот, единицата за магнетски флукс беше максвел, со ознака
Мх.

Магнетната индукција или густината на магнетниот флукс (се означува со В) е

векторска физичка величина што го опишува магнетно поле и ја одредува Лоренцовата
сила со која магнетно поле делува на електрично наполнета честичка во движење.
Насоката на векторот за магнетна индукција ⃗B на секоја точка на магнетното поле се
определува со насоката на тангентата на линијата на магнетното поле во тој момент, а
насоката се определува според насоката на магнетното поле или правецот на магнетната
сила (слика 1).

Слика 1

3
 Магнетната индукција е производ на магнетната пермеабилност (пропустливост) на
средината μ и јачината на магнетното поле H. Мерна единица за индукција е тесла (T =
Wb / m²). Притоа, векторот на магнетна индукција се совпаѓа со тангентите на магнетните
линии.

Слика 2

Интензитетот на векторот на индукција е поголем во оние области на магнетното

поле каде што линиите на силата се погусти и обратно, тој е помал на местата во полето
каде густината на овие линии е помала. Насоката на векторот В во која било точка во
полето се совпаѓа со насоката на тангентата на линијата на магнетното поле, а насоката
е одредена од правецот на магнетните линии.

1.Магнетен флукс

Друга важна карактеристика на магнетното поле е магнетниот флукс. Магнетниот

флукс или магнетниот тек е физичка величина што може да се опише како број на сили на
магнетно поле што поминуваат низ површина, означена со грчката буква Φ.

4
Интензитетот на магнетната индукција се пресметува врз основа на формулата:

Φ=B·S·cosθ

каде θ е аголот помеѓу векторот на магнетното поле В и површината Ѕ.

Најчест случај кај задачите е магнетното поле да биде хомогено (на сите точки во
просторот исто) и дека S е рамна површина нормална на магнетните линии на полето, па
cosθ = 1, така што добиваме дека магнетниот флукс е еднаков на:

Φ=B⋅S

Слика 3

Мерната единица за магнетски флукс е Вебер (Wb). 1 Wb = 1 Tm2 1

Значи, под поимот магнетен флукс се подразбира флукс на векторот на магнетната

индукција В, дефиниран во согласност со општата математичка дефиниција на
елементарен флукс на векторска функција В, преку елементарната површина ds. Да
замислеме во магнетно поле (векторско поле) произволна површина S поделена на
бесконечно елементарни површини dS. На секоја точка на оваа површина, магнетното
поле се определува со векторот за магнетна индукција В, што е, во општ случај, функција
на позицијата В (x, y, z) Г. Површината dS, ние исто така можеме да ја окарактеризираме

1
(Вилхелм Е. Вебер (1804-1891) беше професор по физика на Универзитетот во Гетинген и заедно
со Јохан Карл Фридрих Гаус (1777-1855), кој бил професор по математика на истиот универзитет,

дадоа значаен придонес во објаснувањето на природата на магнетните појави).

5
со вектор dS чиј интензитет е еднаков на површината dS, правецот нормален на таа
површина и насоката од негативната кон позитивната страна на површината.

Елементарниот магнетен флукс dΦ преку површината dS, се дефинира како

скаларен производ:

dФ = B · ds

Според оваа релација, вкупниот магнетски флукс низ површината s, за кој

површината ds е само неговиот елементарен дел, се определува со релацијата :

Ф = ∫ B ds
x

Елементарната површина ds ја има природата на вектор затоа што е дефинирана

со односот ds = no · ds, во кој со no е означен векторот на единичната нормала на
површината ds, определен во согласност со правилото на десна рака или во правец

во насока на стрелките на часовникот, или спротивно од стрелките на часовникот, а потоа

се одбира насоката на векторот.

2. Закон за конзервација на магнетниот флукс

Бидејќи линиите на векторот за магнетна индукција В се континуирани линии

(непрекинати) и затворени сами во себе, т.е. тоа е флуксот на векторот на магнетна
индукција, преку која било затворена површина е еднаква на нула (под поимот затворена
површина се подразбира површина што вклучува - според тоа, одреден волумен) по
релацијата:
❑
Ф=∫ B ds=0
Ѕ

или во локално-диференцијална форма (претварање на Гаусовиот закон од интегрална

форма во диференцијална форма, можно е да се постигне тоа со помош на теоремот
Гаус-Остроградски, кој е обработен во математичката дисциплина теорија векторски
полиња).

¿ B=0

Релацијата е позната и како четврта равенка на Максвел, во диференцијална форма,

која особено ја нагласува безизворната природа на магнетното поле (оттука, истакнува

6
дека нема магнетни маси во магнетното поле. Елементарни амперски струи, распоредени
во рамките на целата материјална средина, се основата на магнетните појави во смисла
на реакцијата на материјалната средина на дејството на дејствувањето на магнетното
поле.

Интегралниот облик на Гаусовиот закон за магнетни полиња честопати во

литературата се нарекува закон за запазување на магнетниот флукс. Во оваа смисла,
слично на оној во електростатиката, криволинискиот интеграл помеѓу дадени точки A (x1,
y1, z1) и B (x2, y2, z2), наместо по зададената линија на кривата IAB, може да смета по
некоја друга линија на кривата I’AB, на кој односот на векторот е поповолен за
пресметување, при пресметување на магнетниот флукс низ некоја површина s, ограничен
со дадена контура С, можно е да се пресмета магнетскиот флукс преку друга површина
наместо да се пресмета магнетскиот флукс низ таа дадена површина s.

За разлика од полето на векторот за електростатичка индукција, векторското поле В

(векторска големина) е безизворно, што е и разбирливо бидејќи во природата нема
магнетни маси (оптеретувања). Коректноста на принципот на континуитет, односно
законот за конзервација на флуксот на магнетната индукција, ќе биде демонстрирана со
примерот. Овој закон важи подеднакво за хомогени, како и нехомогени средини, за
магнетни полиња произведени од макроскопски електрични струи и за полиња на
постојани магнети. Првото знаење за континуитетот на магнетните индукциски линии
било добиено со проучување на спектарот на магнетното поле на електричните струи во
вакуум, каде што се прикажува во сите случаи без исклучок дека магнетните индукциски
линии се затворени, т.е. дека немаат ниту почеток, ниту крај.

На пример, на слика 4 е прикажан спектарот на магнетни индукциски линии

генерирани од струи во тенки спроводници на проста геометрија (директно спроводник,
кружна контура, соленоид и торусен калем). Имајќи предвид дека, според денешното
сфаќање, магнетизацијата на трајните магнети и воопшто влијанието на магнетите врз
магнетното поле се објаснува со постоењето на елементарни струи во атомите и
молекулите на материјата, принципот на континуитет (конзервација) може да се
генерализира на магнетни полиња и во материјалните средини. Имено, тргнувајќи од
физички исправна идеја за елементарни струи, магнетното поле во материјата може да
се третира како поле во вакуум, каде влијанието на материјата треба да се замени со
влијанието на внатрешните елементарни струи.

7
 Слика 4 : Спектри на линиите на магнетна индукција

На слика 5 е прикажана шематски приказ кој директно и лесно го прикажува

важењето на принципот на континуитет (т.е. законот за конзервација на флуксот) во
случај на хетерогена средина. На сликата е прикажан торусен калем со феромагнетно
јадро, исечено на едно место, така што има воздушен процеп со мала дебелина. Ако
пробниот навој на инструментот за мерење на магнетниот флукс, флуксметарот, штого
опфаќа калемот, се движи по неговата оска, се констатира дека векторскиот флукс В
(векторска големина) е ист во сите делови, дури и во точката каде што се наоѓа
воздушниот процеп. Со апстракција на малото расејување во близина на процепот,
следува дека магнетната индукција во јадрото и процепот имаат иста вредност. Ова
значи дека линиите на магнетна индукција минуваат низ воздушниот процеп без прекини
и се затвораат во самите себе.

Слика 5 : Флукс на Вектор В (векторска големина) мерено со флуксметар

8
 ЗАКЛУЧОК

Флуксот на векторот на магнетното поле низ затворената површина е еднаков на

нула. Флуксите низ сите површини што се потпираат на истата контура се еднакви.
Бидејќи линиите на векторот за магнетна индукција В се континуирани линии
(непрекинати) и затворени сами во себе, т.е. тоа е флуксот на векторот на магнетна
индукција, преку која било затворена површина е еднаква на нула (под поимот затворена
површина се подразбира површина што вклучува - според тоа, одреден волумен) по
релацијата:

❑
Ф=∫ B ds=0
Ѕ

или во локално-диференцијална форма (претварање на Гаусовиот закон од интегрална

форма во диференцијална форма), односно:

¿ B=0

Гаусовиот закон за магнетното поле т.е законот за конзервација на магнетниот

флукс е всушност четвртата равенка на Максвел.

Заклучивме дека магнетното поле е:

 Безизворно
 Линиите на полето се непрекинати
 Полето е соленоидно

Гаусовиот закон е изведен врз основа на голем број на експерименти и ако

некогаш се откријат магнетните монполи тогаш и овој закон би се изменил.

9
 КОРИСТЕНА ЛИТЕРАТУРА

[1] Електромагнетизам- Дејан М Петковик- Ниш 2016

[2] Интернет линкови:
https://www.automatika.rs/baza-znanja/tutorijali/gausov-zakon-magentizma-zakon-odrzanja-
magnetnog-fluksa.html
https://www.ucg.ac.me/skladiste/blog_24306/objava_41783/fajlovi/Predavanje%20III.pdf
https://samomaterijali.files.wordpress.com/2015/10/predavanja_13.pdf

10