Filipino 4

KONTEKSTUWALISADONG
BANGHAY-ARALIN
SA FILIPINO, BAITANG 4
(KWARTER 1)
LIST OF DEVELOPMENT TEAM MEMBERS
Filipino
Writers:
Quarter 1- Wenñiam C. Fulgueras, Teacher 1-Sta Isabel ES
Susan D. Ramos, Teacher III- Iriga North CS
Rodrigo G. Embestro, Master Teacher 1-San Isidro ES
Quarter 2 - Niño L. Orbon, Teacher III-San Agustin ES

Rey Antoni S. Malate, Master Teacher I-Salvacion ES
Melanie O. Laniog, Teacher III-San Nicolas ES
Quarter 3 -Criselda T. Taduran, Master Teacher II-Santiago IS

Leny A. Llagas, Master Teacher I, La Anunciacion ES
Juliet D. Tuyay, Teacher III, Santiago Integrated School
Quarter 4 -Rema V. Montes, Master Teacher 1, San Anotnio ES

Maria Gina O. Moraña, Master Teacher II, Iriga South
CS
Joy V. Tibi, Master Teacher 1, San Francisco ES
Editors: Laila C. Namoro, Head Teacher 1, Santiago IS

Criselda T. Taduran, Master Teacher II, Santiago IS
Joselyn C. Sayson, Principal, Sto Niño NHS
Rechie O. Salcedo, EPS, Iriga City
Illustrators:
Emma N. Malapo, Teacher 1, Tubigan ES
Kim Arthur B. Cargullo, Teacher 2, Perpetual Help
NHS
Melvin G. Magistrado, Teacher 1, Zeferino Arroyo HS
Jotham D. Balonzo, Teacher 1, Jueves-Talento ES
Demo-Teachers:
Maria Janina C. Andalis, Irish O. Serrano, Jonith B. Malco, Cecilia F.

Ampongan, Mitsura B. de Villa, Febie Jean R. Tasarra, Zilfa C. Emila,
Marites S. Cabaltera, May B. Tucio, Luis Ursus C. Silva, Lolita N. Blanco,
Julie C. Puso,
Evaluators:
Miguel Lovino-EPS (Legazpi City), Leo C. Brizuela, Jr,-EPS (Ligao City),

Sharon A. Vito EPS (Sorsogon Prov); Marie Grace B. Manlapaz-EPS
(Masbate City) Liza Abuloc EPS(Naga City)
Iriga City-Francisco M. Dava, Rodrigo G. Embestro, Annabelle C. Bisenio,
Soledad A. Dela Rama, Wenñiam C. Fulgueras, Rey A. Tabarangao,
Flora P. Posugac, Maricor E. Bance, Ma. Elizabeth S. Lagatic, Susan D.
Ramos
Susan D. Ramos, Juvy G. Clavillas, Baby Elsie M. Jove, Judith L. Osea,
NILALAMAN
Pabalat i
Pamagat ii
Pagkilala iii
Nilalaman
Unang Kwarter vi
Linggo 1 Paksa Pahina

Araw 1  Pakikinig nang mabuti sa nagsasalita upang
maulit at mabigyang-kahulugan ang mga
pahayag
 Pagbibigay-kahulugan sa napakinggang
1
pahayag
 Paggamit ng mga pamatnubay na salita ng
diksiyonaryo
Araw 2  Paggamit ng mga magagalang na

pananalita sa iba’t ibang sitwasyon tulad ng
9
pagbili sa tindahan.
Araw 3  Paggamit nang wasto ng mga

pangngalan sa pagsasalita tungkol 15
sa sarili at sa ibang tao sa paligid
Araw 4  Pagtukoy ng mga elemento ng kwento

(tagpuan, tauhan, banghay)
 Paggamit ng pamatnubay na salita ng 20
diksiyonaryo
Araw 5  Pagsulat ng talata tungkol sa sarili

 Pagmamalaki ng sariling wika sa
25
pamamagitan ng paggamit nito
Linggo 2
Araw 1  Pagtukoy ng damdamin ng tagapagsalita
ayon sa tono, diin, bilis at intonasyon 29
Araw 2  Pagsasalaysay muli ng napakinggang

teksto gamit ang mga larawan
 Pagkukuwentong muli ng napakinggang
kuwento na wasto ang pagkakasunod- 33
sunod at gumagamit ng signal words: una,
pangalawa
Araw 3  Paggamit nang wasto ng mga pangngalan

sa pagsasalita tungkol sa mga hayop at
38
lugar sa paligid
Araw 4  Pagsagot sa mga tanong sa binasang

tekstong pampanitikan kuwento
 Pagbibigay kahulugan ng salita sa
pamamagitan ng pag-uugnay sa sariling 42
karanasan
 Paggamit ng diksiyonaryo
Araw 5  Pagsulat ng kuwento tungkol sa

48
natatanging tao sa pamayanan
Linggo 3
Araw 1  Pagtukoy sa damdamin ng tagapagsalita
ayon sa tono, diin, bilis at intonasyon
 Pag-uugnay ng sariling karanasan sa 52
napakinggang teksto
Araw 2  Paggamit nang wasto ng pangngalan sa

pagsasalita tungkol sa mga bagay,
58
pangyayari sa paligid
Araw 3  Paggamit ng pahiwatig upang malaman ang

kahulugan ng mga salita tulad ng paggamit
ng palatandaang nagbibigay ng kahulugan
– kasingkahulugan 62
 Pagbabasa ng maikling tula na may bilis,
diin, ekspresyon at intonasyon
Araw 4  Pagsulat ng tugma o maikling tula
Araw 5  Pagmamalaki ng sariling wika sa

pamamagitan ng paggamit nito 67
Linggo 4
Araw 1  Pagsagot ng mga tanong tungkol sa detalye
ng napakinggang balita
 Pagpahayag ng sariling opinyon o reaksyon 70
sa napakinggang isyu
Araw 2  Paggamit ng wasto ng mga pangngalan sa

pagsasalita tungkol sa sarili, sa mga tao, sa
mga hayop sa paligid – sa lugar, bagay at 76
Araw 3  Paggamit ng pahiwatig upang malaman ang

ng palatandaang nagbibigay ng kahulugan 82
–kasingkahulugan
Araw 4  Pagsagot ng mga tanong tungkol sa

binasang tekstong pang – impormasyon at
pagpapahalaga sa mga tekstong
pampanitikan sa pamamagitan ng aktibong 87
pakikilahok sa usapan at gawaing
pampanitikan
Araw 5  Pagsulat ng balita na may huwaran/ padron/

balangkas 93
Linggo 5
Araw 1  Pagsagot sa mga tanong tungkol sa
binasang tekstong pang-impormasyon.
 Pagbigay kahulugan ng mga salitang
pamilyar at di-pamilyar na salita sa 98
pamamagitan ng pag – uugnay sa sariling
karanasan
Araw 2  Pagbigay ng panuto na may dalawa

hanggang tatlong hakbang gamit ang 105
pangunahing direksyon at pagsunod ng
napakinggang panuto o hakbang ng isang
gawain
Araw 3  Paggamit ng wasto ng mga pangngalan sa

pagsasalita tungkol sa sarili, sa mga tao,
109
lugar, bagay at pangyayari sa paligid
Araw 4  Pagbibigay ng kahalagahan ng media

114
Araw 5  Pagsulat ng ng balangkas ng binasang
teksto sa anyong pangungusap o paksa at
ng balitang napakinggan nang may wastong 119
pagkakasunod - sunod ng mga pangyayari
Linggo 5
Araw 1  Paggamit ng iba’t ibang uri ng panghalip
(panao) sa usapan at pagsasabi tungkol sa
125
sariling karanasan
Araw 2  Pagpapasunod-sunod ng mga pangyayari

sa kuwento
 Pagsalaysay muli ng napakinggan teksto 130
gamit ang mga larawan
Araw 3  Paggamit ng wika bilang tugon sa sariling

pangangailangan at sitwasyon
 Pagsasalaysay muli ng binasang teksto
136
nang may tamang pagkakasunod – sunod
ng mga pangyayari
Araw 4  Paggamit ng pahiwatig upang malam an

ang kahulugan ng mga salita tulad ng
paggamit ng palatandaang nagbibigay ng 140
kahulugan - kasingkahulugan - kasalungat
Araw 5  Pagsulat ng ng balangkas ng binasang

teksto sa anyong pangungusap o paksa at
145
ng balitang napakinggan nang may wastong
pagkakasunod - sunod ng mga pangyayari
Linggo 7
Araw 1  Pagsagot ng mga tanong tungkol sa
mahahalagang detalye ng napakinggang
teksto o SMS
149
 (Short Messaging Text)
• Pagsagot ng mga tanong na bakit
at paano
Araw 2  Paggamit ng Magagalang na Pananalita sa
iba’t ibang Sitwayson - Pakikipag talastasan
155
sa text (SMS) - Pagbati
Araw 3  Paggamit ng Iba’t Ibang Uri ng Panghalip

(pananong), Isahan - Maramihan sa
Usapan at Pagsasabi tungkol sa Sariling 161
Karanasan
Araw 4  Pagbibigay ng Kahulugan sa mga Salitang

Pamilyar at di-Pamilyar 166
Araw 5  Pagsagot ng mga Tanong Tungkol sa
Pinanood 171
Linggo 8
Araw 1  Pagsagot ng mga Tanong Tungkol sa
Mahahalagang Detalye ng napakinggang
Balita
 Paggagamit ng pahiwatig upang malaman
ang kahulugan ng mga salita tulad ng 175
paggamit ng palatandaang nagbibigay ng
kahulugan kasalungat - paglalarawan -
pormal na depinisyon
Araw 2  Pagsasalaysay muli ng Napakinggang

Teksto Gamit ang mga Larawan at tamang
181
pagkakasunod –sunod ng pangyayari
Araw 3  Pamagat ng teksto

189
Araw 4  Pagsulat ng Balangkas
193
Araw 5  Pamagat ng teksto
201
Linggo 9
Araw 1  Pagtukoy ng damdamin ng nagsasalita
ayon sa tono, diin, bilis at intonasyon
 Paggamit ng pahiwatig upang malaman ang
206
ng palatandaang nagbibigay ng kahulugan
Araw 2  Pagpapahayag ng sariling opinyon o

reaksyon sa isang napakinggang isyu o
usapan
212
 Pagtukoy ng elemento ng kuwentong
binasa- tagpuan-tauhan- banghay
Araw 3  Paggamit ng iba’t ibang uri ng panghalip

(pamatlig) - Patulad pahimaton
217
paukol
Araw 4  Pagpapakita ng nakalap na impormasyon

sa pamamagitan ng nakalarawang
222
balangkas
 Paggamit ng wika bilang tugon sa sariling
pangangailangan at sitwasyon
Araw 5  Pagsulat ng Lliham Pangkaibigan bilang

tugon sa mga nakalap sa kuwentong binasa 229
Linggo 10
Araw 1  Pagsunod sa Panutong may tatlo hanggang

apat na hakbang gawain
234
 Pagbibigay ng panuto na may tatlo
hanggang apat na hakbang gawain
Araw 2  Pagsasalaysay muli ng nabasang teksto

238
gamit ang mga pangungusap
 Paggamit ng pahiwatig upang malaman ang
ng palatandaang nagbibigay ng
kahulugan - Pormal na depinisyon
Araw 3  Paggamit ng iba’t ibang uri ng panghalip sa

usapan at pagsasabi tungkol sa sariling
244
karanasan
Araw 4  Paggamit nang wasto sa mga bahagi ng

aklat tulad ng talaan ng nilalaman,
talahuluganan
 Pagpapakita sa hilig sa pagbabasa sa 250
pamamagitan ng pagpili ng mga
babasahing angkop sa edad
Araw 5  Pagsulat ng Talaan ng mga Salitang

Katutubo at ang mga Kahulugan nito
MASUSING Rehiyon Baitang 4
BANGHAY- Guro Asignatura Filipino
ARALIN Petsa at Oras Markahan F4Q1W1D1
I. LAYUNIN
Naipamamalas ang kakayahan sa mapanuring
pakikinig at pag-unawa sa napakinggan
Naisasagawa ang mapanuring pagbasa sa

A. Pamantayang Pangnilalaman iba’t ibang uri ng teksto at napalalawak ang
talasalitaan.
Naipamamalas ang iba’t ibang kasanayan sa

pag-unawa ng iba’t ibang teksto.
Natatalakay ang paksa o isyung napakinggan
Naisasalaysay muli ang nabasang kuwento o

teksto nang may tamang pagkakasunod-
sunod at nakagagawa ng poster tungkol sa
B. Pamantayan sa Pagganap
binasang teksto
Nagagamit ang diksiyonaryo at nakagagawa

ng balangkas sa pagkalap at pag-unawa ng
mga impormasyon
Nakikinig nang mabuti sa nagsasalita upang

maulit at mabigyang-kahulugan ang mga
pahayag (F4PN-Ia-15)
C. Mga Kasanayang Nabibigyang kahulugan ang salita sa

Pampagkatuto/Layunin pamamagitan ng pormal na depinisyon (F4PT-
1a-1.10)
Nagagamit ang mga pamatnubay na salita ng

diksiyonaryo (F4EP-Ia-6.1.1)
II. PAKSA
 Pakikinig nang mabuti sa nagsasalita upang maulit at mabigyang-kahulugan ang
mga pahayag
 Pagbibigay-kahulugan sa napakinggang pahayag
 Paggamit ng mga pamatnubay na salita ng diksiyonaryo
III. MGA KAGAMITAN

.
1. Sanggunian:
K to 12 Filipino Gabay Pangkurik-ulum, Mayo 2016, p.67
Ang Pambihirang Sombrero, Jose Miguel Tejido, Adarna House Inc, 2003
2. Iba pang kagamitang pampagtuturo
(Sombrero, Paper Strips, Meta cards, Story book ng Ang Pambihirang Sombrero,
Marker, Musika o Audio Materials)
IV. PAMAMARAAN
A. Balik-aral at/o Panimula
1
Sa linggong ito, inaaasahan na matatalakay natin ang mga paksa o isyung inyong
mapakikinggan, makagamit ng magagalang na pananalita, makagamit ng disksiyonaryo,
matukoy ang element ng kuwento, at makasulat ng talata tungkol sa sarili.
Sa araw na ito, inaaasahan na makapakinig nang mabuti upang mabigyang
kahulugan ang mga pahayag at salita sa tulong ng diksiyonaryo.
B. Pagganyak
1. LARO TAYO!
Magkakaroon ng laro ang mga mag-aaral. Habang pinatutugtog ng guro ang isang
awitin, isusuot at ipa-iikot ng mga mag-aaral ang sombrero. Ang sinumang may suot ng
sombrero sa paghinto ng tugtog, ay siyang maglalagay/magdidikit ng larawan ng bagay na
nais niyang ikabit o idisenyo sa sombrero habang pinaiikot ito. (Hanggang 5 bagay lang)
Mga halimbawa ng bagay na maaaring idisenyo sa sombrero.
C. Paglalahad ng Aralin
Ngayong araw, isang kakaibang kuwento tungkol sa sombrero ang ating maririnig,
subalit kilalanin muna natin ang ilang salita sa kuwentong ito upang tuluyang ninyong
maunawaan.
1. PAGLINANG NG TALASALITAAN
Ibigay ang kasingkahulugan ng mga salita batay sa pormal na depinisyong nakasaad.
Ipagamit sa sariling pangungusap.
SALITA DEPINISYON KAHULUGAN

hawla kulungan ng hayop kulungan
kandelabra patungan ng kandila patungan
baul taguan ng gamit taguan
parasiyut kagamitang ginagamit upang maging kagamitang
ligtas ang pagbaba mula sa panghimpapawid
himpapawid
pamatnubay na salita- ito ay dalawang salita na nasa taas ng pahina ng diksiyonaryo at

nagsisilbing gabay sa paghanap ng salita sa loob ng diksiyonaryo.
2
2. PAGBIGAY NG PAMANTAYAN SA PAKIKINIG
 Umupo nang maayos.
 Huwag makikipag-usap sa katabi.
 Tandaan ang mga mahahalagang detalye.
 Pakinggan nang mabuti ang nagsasalita.
D. Pagtalakay sa Aralin
PAGBASA/ MASINING NA PAGKUKUWENTO NG GURO
1. Ikukuwento ng guro ang tekstong may pamagat na “Ang Pambihirang Sombrero”.
Ang Pambihirang Sombrero

Jose Miguel Tejido
(sumangguni sa kalakip na kuwento)
Pag-usapan at sagutin:
1. Sino-sino ang naglagay ng bagay sa sombrero ni Mia?
2. Ano-ano ang bagay na ikinabit sa sombrero ni Mia?
3. Ano ang nangyari sa Sombrero?
4. Bakit kaya pambihira ang sombrero sa ating kuwento?
5. Paano tinanggap ni Mia ang mga pahayag at mungkahi ng mga pinuntahan niya?
2. Ipakita ang isang pahina ng diksyunaryo na may pamatnubay na salita.
Sabihin: Ito ay isang pahina ng diksiyonaryo, makikita dito ang pamatnubay na salita.
Ang Pamatnubay na salita ay 2 salita na makikita sa itaas ng bawat pahina upang
magsilbing gabay sa mabilis na paghanap ng mga salitang naka-ayos na pa-alfabeto.
• Itanong:
a. Saan makukuha ang mga pormal na depinisyon?
Sagot: Diksyunaryo
b. Ano ang tawag sa mga salitang nasa itaas ng bawat pahina?
Sagot: Pamatnubay na Salita
c. Paano ito nakakatulong sa paghahanap ng kahulugan ng salita:
Sagot: Ito ay nagsisilbing gabay sa mga salitang makukuha sa
bawat pahina.
Sa tulong ng diksiyonaryo, ating alamin ang mga pormal na depinisyon ng mga salita
mula sa kuwentong ating napakinggan.
Kakaiba ang
itsura nito!
KAHULUGAN NG PAHAYAG: (namangha, pagkamangha)

Pormal na depinisyon ng salita: _________________
3
Bakit parang
may kulang?
KAHULUGAN NG PAHAYAG: (nagtataka, pagtataka)

Oo Mia, pero mas maganda

kung palalamutian pa natin
ng kandelabra.
KAHULUGAN NG PAHAYAG: (nagmumungkahi, pagmumungkahi)

Mang Ador, maganda

na po ba ang aking
sombrero?
KAHULUGAN NG PAHAYAG: (paghingi ng opinyon)

Mia, Kakaibang
sombrero iyan, ah!
KAHULUGAN NG PAHAYAG: (pagbibigay ng puna)

SABIHIN:
 Ang bawat pahayag ay may katumbas na kahulugan. Kaya’t maging maingat sa
pagbibigay ng mga pahayag upang maiparating nang maayos ang nais ipahiwatig.
2. Sa tulong ng diksyonaryo, hanapin ang mga pamatnubay na salita sa mga salita sa

ibaba:
a. Kulungan
b. Sombrero
c. Dekorasyon
d. Pambihira
e. Baul
4
PANGKATANG GAWAIN
• Hatiin ang klase sa tatlong pangkat. Makikinig ang mga bata sa babasahing
pahayag ng guro. Isusulat ng mga bata ang napakinggang pahayag sa unang
kolum ng talaan sa ibaba. Pagkatapos ay bibigyan nila ng kahulugan ang binasang
pahayag ng guro at itatala ito sa ikalawang kolum ng talaan.
Magandang umaga Cora. Aba, syempre! Maaari mo nang

Ano ang bibilhin mo dito Tutulungan kita. kunin ang iniwan
sa mga paninda ko? mong gamit sa loob.
Tama po ba ang Ano sa palagay mo ang Naiinis ako sa

pagkaka-ayos ko ng mga pinakamainam kong paraan ng
paninda? gawin upang matuwa pakikitungo niya!
siya?
NAPAKINGGANG PAHAYAG KAHULUGAN NG PORMAL NA

PAHAYAG DEPINISYON
1. Magandang umaga Cora. Ano ang Pagbati at
bibilhin mo dito sa mga paninda ko? pagtatanong
2. Tama po ba ang pagkaka-ayos ko ng Paghingi ng opinyon

mga paninda?
3. Aba, syempre! Tutulungan kita. Pagbibigay ng

kasiguruhan
4. Ano sa palagay mo ang
pinakamainam kong gawin upang Paghingi ng mungkahi
matuwa siya?
5. Maaari mo nang kunin ang iniwan Pakiusap

mong gamit sa loob.
E. Paglalahat
1. Ano-ano ang dapat tandaan sa pakikinig upang maulit ang napakinggang

pahayag at mabigyang-kahulugan?
2. Ano ang pormal na depinisyon?
3. Ano and pamatnubay na salita
F. Paglalapat
Hatiin sa tatlong pangkat ang klase. Iibigay ang gawain A sa unang Pangkat, gawain B
sa ilawang Pangkat at gawain C sa Ikatlong Pangkat.
A. (Naka-rekord na pahayag) Pakinggan ang sumusunod na pahayag. Ulitin kung

paano sinabi ng guro. Piliin ang kahulugan/damdamin ng bawat pahayag.
5
Nagpapaalala galit masaya naiinis nagbibigay ng payo
1. Mag-ingat ka sa pagtawid sa kalsada.

2. Tumingin muna sa kaliwa o kanan bago tumawid.
3. Sumakay sa tamang sakayan.
4. Huwag kayong magtulakan sa kalsada, ha!
5. Tumawid sa tamang tawiran.
(Ang magiging sagot ng mga bata ay depende sa pagkabigkas ng guro ng mga pahayag.)
B. Hanapin sa hanay B ang pormal na salita na depinisyon ng mga salita sa kulum A.
A B
1. Alingawngaw a. malinis
2. Bahagdan b. ingay
3. Busilak c. porsyento
4. Banaag d. kaaway
5. Kalaban e. aninag
C. Gamit ang mga diksyunaryo, hanapin ang mga pamatnubay ba salita sa mga salita
sa ibaba.
1. Malinis
2. Banaag
3. Alingawngaw
G. Pagtataya
A. Pakinggan ang bawat pahayag. Tukuyin at bigyang-kahulugan ang damdamin ayon sa

pahayag ng tauhan. Isulat ang letra ng tamang sagot.
Alex, isang linggo na
Bilisan na ninyo, Nakakainis na ang
ang sipon at ubo ng
1. mga anak. Mahuhuli 2. araw-araw mong 3.
mga anak natin.
tayo sa biyahe. pang-aasar sa akin
Mataas ang lagnat
ha.
nila ngayon.
A. nagmamadali A. nagagalit A. nasisi

B. nag-aalala B. naiinis B. natatakot
C. nagagalit C. natutuwa C. nag-aalala
Pormal na depinisyon Pormal na depinisyon Pormal na depinisyon

__________________ _________________ __________________
B. Piliin ang pormal na depinisyon. Bilugan ang titik ng tamang sagot.
4. Nasisiyahan
A. Nalulunkot
B. Nahihiya
C. Natutuwa
6
5. Pagtulong
A. Pagmamalasakit
B. Pagkukusa
C. Pagkakait
C. Anong salita ang makukuha sa pamatnubay na salitang masayahin-mina?

A. Multo
B. Mata
C. Misa
H. Karagdagang Gawain/Pagpapahusay
Ano-anong magagalang na pananalita ang inyong ginagamit kung kayo ay nakikipag-
usap sa inyong mga magulang?
V. MGA TALA
VI. PAGNINILAY
Bilang ng mag-aaral na nagtamo ng 80%

sa pagtataya
Bilang ng mag-aaral na nangangailangan
ng mga gawaing pagpapahusay
(remedial)
Nakatulong ba ang pagpapahusay
(remedial)?
Bilang ng mag-aaral na naunawaan ang
aralin
Bilang ng mag-aaral na patuloy na
nangangailangan ng pagpapahusay
(remediation)
Alin sa aking pagtuturo ang naging
epektibo? Bakit?
Ano-ano ang aking naging suliranin na
maaaring malutas sa tulong ng aking
punongguro at superbisor?
Anong mga inobasyon o lokalisasyon sa
mga kagamitan ang ginamit /natuklasan
ko na nais kong ibahagi sa ibang guro?
7
I. LAYUNIN
Naipamamalas ang kakayahan at tatas sa
A. Pamantayang Pangnilalaman pagsasalita at pagpapahayag ng sariling
ideya, kaisipan, karanasan at damdamin
Nakabibigkas ng tula at iba’t ibang pahayag

B. Pamantayan sa Pagganap nang may damdamin, wastong tono at
intonasyon
Nagagamit ang magagalang na pananalita

C. Mga Kasanayang
sa iba’t ibang sitwasyon tulad ng pagbili sa
Pampagkatuto/Layunin
tindahan (F4PS-Ia.12.8)
II. PAKSA
 Paggamit ng mga magagalang na pananalita sa iba’t ibang sitwasyon tulad ng
pagbili sa tindahan.
III. MGA KAGAMITAN

1. Sanggunian:
Yaman ng Lahi Wika at Pagbasa 4 TG
K to 12 Filipino Gabay Pangkurikulum, Mayo 2016, p.67
Si Jose, Ang Batang Magalang, Arjohn V. Gime, Yaman ng Lahi Wika at
Pagbasa 4 LM, p. 3-4
2. Iba pang kagamitang pampagtuturo:

Mga larawan, Meta cards, PPT
IV. PAMAMARAAN
 Ipabasa sa mga bata. Aling pangungusap ang magandang pakingan?

1. Pabili ng sabon.
2. Puwede po bang pabili po ng sabon?
 Sa araling ito matututunan ninyo ang paggamit ng mga magagalang na pananalita

sa iba’t ibang sitwasyon tulad ng pagbili sa tindahan.
B. Pagganyak
Hatiin sa dalawang pangkat ang klase (maaaring lalaki at babae). Italaga ang nasa unang
hanay ng dayalogo sa unang pangkat ng mga mag-aaral. Ibigay naman sa pangalawang
pangkat ang ikalawang hanay ng dayalogo.
8
Magandang araw po. Magandang araw din
Magkano po ito? po. Bente lang po.
Ito po ang bayad ko. Walang anuman.

Maraming salamat po. Ito po ang sukli
Masayang pagbati Masayang pagbati

po sainyo. Pabili po rin po sainyo. Sige
ako nito. pili ka po.
 Saan natin maaaring marinig ang mga pag-uusap na ito?
A. Paglinang ng talasalitaan
Ibigay ang kahulugan ng mga salita. Ipagamit sa sariling pangungusap.
1. magtatanghalian
2. pasukan
3. makapagpahinga
B. Pagbibigay ng mga gabay na tanong

Ano-ano ang ginamit na pahayag ni Jose na nagpakita ng paggalang?
C. Pamantayan sa pagbasa nang tahimik
1. Maupo nang maayos.

2. Gamitin ang mata sa pagbabasa.
3. Huwag makipag-usap sa katabi.
4. Unawaing mabuti ang binabasa.
5. Maging handa sa mga sasaguting tanong.
1. Babasahin ng mga mag-aaral ang tekstong may pamagat na “Si Jose, Ang Batang
Magalang”.
Si Jose, Ang Batang Magalang

Arjohn V. Gime
1. Sino-sino ang tauhan sa kuwento? Sino ang batang inutusan upang pumunta
sa tindahan?
2. Ano-ano ang ipinabibili ni Nanay Lorna sa tindahan?
3. Ano-ano ang mga ginamit na pahayag ni Jose na nagpakita ng paggalang?
(Itala ang mga sagot ng mga bata sa tanong bilang 6.)
9
MAGAGALANG NA PAHAYAG O SALITA NI JOSE
 Opo, ano po ang bibilhin sa tindahan?
 Sige po ‘Nay!
 Magandang tanghali po, Mang Melchor.
 Pinabibili po ako ni Nanay ng halagang limang pisong
paminta, isang bote ng suka, mantika at toyo.
 Salamat po, Mang Melchor.
2. Gamitin ang magagalang na salitang ginamit ni Jose (nakalahad sa itaas).
Jose magtatanghalian na, bumili ka Opo, ano po ang bibilhin

muna ng mga kakailanganin natin sa tindahan?
para sa lulutuin kong adobong
manok.
Bumili ka ng paminta, mantika, Sige po ‘Nay!

suka at toyo.
Magandang tanghali po, Mang Magandang tanghali rin

Melchor. sa iyo. Ano ang bibilhin
mo?
Pinabibili po ako ni Nanay ng
halagang limang pisong paminta,
isang bote ng suka, mantika at
toyo.
3. Isadula ang mga sitwasyon sa ibaba na nagagamit ang mga magagalang na

pananalita.
Unang Pangkat – Bumibili sa kantina

Ikalawang Pangkat – Bumibili sa palengke
Ikatlong Pangkat- Bumibili sa karinderya
E. Paglalahat
1. Ano-ano ang mga magagalang na pananalita na maaaring gamitin tuwing bibili sa

tindahan?
2. Bakit kailangang gumamit ng magagalang na pananalita sa iba’t ibang sitwasyon?
F. Paglalapat
Punan ng magagalang na pananalita upang makompleto ang dayalogo sa ibaba.
10
Pepe: _____________________, Aling Pilar. Pabili
______ ako ng isang kilong asukal at isang lata
ng evaporated na gatas.
Aling Pilar: Magandang araw din naman sa iyo Pepe. Ito ang
isang kilong asukal at evaporated na gatas.
Mukhang gagawa ng ice candy ang Nanay Nelia
mo ah.
Pepe: Aba’y _____. Mainit _______ kasi kaya’t naisip ni
Nanay na gumawa ng ice candy. Magkano
_____ ba yan lahat?
Aling Pilar: Aba e kwarenta pesos ang isang kilo ng asukal at
trenta naman ang isang lata ng evaporated na
gatas. Kaya’t sitenta lahat-lahat, Pepe.
Pepe: Ay sige ____. Ito ______ ang isang daang piso.
Aling Pilar: Ay sige Pepe. Ito naman ang sukli mo.
Pepe: _____________________________, Aling Pilar.
Aling Pilar: Walang anuman Pepe. Ingat ka.
G. Pagtataya
BILI KAYO!
Gamitin ang mga magagalang na pananalita na nasa loob ng kahon upang mamili ng mga
produkto mula sa isang tindahan. Isulat ang iyong sagot sa patlang.
Pabili po Magkano po Magandang

umaga po
Ito po Maraming salamat po
1. Magandang umaga po Aling Senya, bibili po ako ng iyong paninda.

2. Pabili po ako ng isang kilo ng saging at kalahating kilo ng abokado.
3. Magkano po ang petsay, talong, repolyo at ampalaya?
4. Ito po ang bayad ko.
5. Maraming salamat po Aling Senya, hanggang sa muli!
Maghanda ng isang 5 pangungusap tungkol sa iyong sarili, at sa ibang tao sa paligid.
V. MGA TALA
11
VI. PAGNINILAY
sa pagtataya
ng mga gawaing pagpapahusay (remedial)
(remedial)?
aralin
(remediation)
epektibo? Bakit?
mga kagamitan ang ginamit /natuklasan ko
na nais kong ibahagi sa ibang guro?
12
I. LAYUNIN

intonasyon
Nagagamit nang wasto ang mga pangngalan

C. Mga Kasanayang sa pagsasalita tungkol sa sarili, sa ibang tao
Pampagkatuto/Layunin sa paligid.
(F4WG-Ia-e-2)
II. PAKSA
 Paggamit nang wasto ng mga pangngalan sa pagsasalita tungkol sa

sarili at sa ibang tao sa paligid
III. MGA KAGAMITAN

1. Sanggunian:
Yaman ng Lahi Wika at Pagbasa 4 TG
“Si Jose, Ang Batang Magalang” ni Arjohn V. Gime, Yaman ng Lahi
Wika at Pagbasa 4 LM, p.3-4

Mga larawan, PPT
IV. PAMAMARAAN
 Balik-aral
Ano-anong magagalang na pananalita ang maaari nating gamitin sa
pagbili sa tindahan?
 Sa araling ito matutunan ninyong ang paggamit nang wastong mga

pangngalan sa pagsasalita tungkol sa sarili at sa ibang tao sa paligid
B. Pagganyak
Pangkatang Gawain
13
- Hatiin sa limang pangkat ang klase. Bawat pangkat ay bigyan ng jigsaw puzzle
at sabihin sa kanila na buuin ang mga jigsaw puzzle at tukuyin kung ano ang
mabubuong larawan.
____________ ____________ ___________ ___________ __________
(Ang ibang larawan ay hango sa LRMDS portal)
 Ano-ano ang nabuo ninyong larawan?

• batang babae, batang lalaki, guro, dyanitor, guwardiya
Sabihin ng guro
 Ang pangalan ng mga larawan na binuo ninyo ay mga halimbawa ng pangngalan

tungkol sa tao.
 Alin dito ang tumutukoy sa inyong sarili?
 Alin dito ang tumutukoy sa ibang tao sa iyong paligid?
 Mula sa kuwentong “Si Jose ang Batang Magalang” ilista ang mga pangngalang
tumutukoy sa sarili at sa ibang tao sa paligid. Itala sa ibaba.
Pangalang tumutukoy sa sarili Pangalang tumutukoy sa ibang tao
mag-aaral tindero
Jose ina
Ben Nanay Lorna
Mang Melchor
Aling Helen
Mang Caloy
kapitbahay
kaklase
1. Pagmasdan ang mga ngalan ng tao na inyong inilagay sa tsart.
14
Pangalang tumutukoy sa sarili Pangalang tumutukoy sa ibang tao
mag-aaral tindero
Jose ina
Ben Nanay Lorna
Mang Melchor
Aling Helen
Mang Caloy
kapitbahay
kaklase
 Ang mga pangalan tungkol sa inyong sarili at ibang tao sa paligid ay tinatawag
nating pangngalang tumutukoy sa tao.
2. Ipakita sa tsart o slides ang ilang konseptong ito:
URI NG PANGNGALAN
 PANGNGALANG PANTANGI – ay tumutukoy sa tanging ngalan ng
tao. Ito rin ay nagsisimula sa malaking letra kapag isinusulat.
Hal. Jose Nanay Lorna Mang Melchor
 PANGNGALANG PAMBALANA – ay tumutukoy sa karaniwang ngalan
ng tao. Ito rin ay nagsisimula sa maliit na letra kapag isinusulat
maliban kung ito ay ang unang salita ng pangungusap.
Hal. bata mag-aaral tindero kaklase
3. Pangkatang Gawain
 Mabibilis na Pangkat – Gumawa ng usapan na bumabanggit ng mga

Pangngalang tumutukoy sa sarili at sa ibang tao sa paligid.
Halimbawa ng usapan:
Norman : Dumating na ba ang ating bagong kaklase?

Carla : Kanina pa dumating si Ben sa ating silid.
Norman : Gusto ko siyang maging kaibigan.
 Katamtamang Pangkat - Gamitin ang mga Pangngalan sa sariling

pangungusap.
Jose Nanay Lorna Mang Melchor tindero kaklase
 Matiyagang Pangkat – Punuan ng wastong Pangngalan ang mga puwang

upang mabuo ang diwa ng pangungusap. Pumili sa loob ng panaklong.
(guro mag-aaral Gng. Maribel C. Vargas guwardiya

magkaibigan)
1. Maagang dumating ang mga ____________ sa paaralan.

2. Masayang naglalaro ang ________________ sa palaruan.
3. Handang-handa ang ______________ sa kanyang leksiyon.
4. Maayos na pinapapasok ng ______________ ang mga bata.
5. Malugod na binati si _________________ ng mga mag-aaral.
15
 Malikhaing Pangkat – Iguhit ang taong hinahangaan mo.
E. Paglalahat
1. Ano ang tawag sa Pangngalang tumutukoy sa sarili at sa ibang tao sa paligid?

Sagot: Pangngalang Tumutukoy sa tao
2. Kailan at paano ginagamit ang Pangngalang tumutukoy sa tao at iba pang tao sa
paligid?
F. Paglalapat
Gamitin sa pangungusap ang mga pangngalan na nasa kahon upang mabuo ang diwa ng
teksto. Basahin ang nabuong teksto.
magtotroso mananaliksik mangangaso kaingero
Kakaunti na lamang ang mga ibong Agila dahil nanganganib na silang

maglaho. Batay sa pananaliksik ng mga mananaliksik dapat pagtuunang-
pansin ito ng ating pamahalaan upang maiwasan ang tuluyang pagkawala
ng mga katangian nito gaya ng halos dalawang metro ang lapad ng
kanyang pakpak at may matatalas na paningin na nakakikita sa mga
kagubatang lugar. Unti-unting naglalaho ang mga Agila bunga ng gawain
ng mga kaingero, mangangaso at magtotroso. Kung kaya’t dapat tayong
magtulungan para mailigtas natin ang mga ibong Agila.
G. Pagtataya
Gamitin ang mga pangngalan sa loob ng kahon upang mabuo ang diwa ng talata
ayon sa ipinakikita sa mga larawan.
Riza, Nanay Bing, Ben
Araw ng Sabado, ika-5 ng Pebrero ay ang

pagdiriwang ng kaarawan ni Ben ang
bunsong anak na lalaki ni Nanay Bing.
Masayang-masaya siya dahil nakatanggap
siya ng regalo mula kay Riza. (Ang larawan ay hango sa LRMDS portal
Alan, Ruben, Tatay Roy, anak
Dumating na ang padalang kahon ni Tatay Roy

para sa kanyang mga anak. Masayang-
masayang binuksan ito ng magkapatid na sina
Ruben at Alan dahil may mga laman itong mga
laruan.
(Ang larawan ay hango sa LRMDS portal)
16
Isulat ang mga tauhan, tagpuan at pangyayari ng paborito ninyong kuwentong pambata
V. MGA TALA
VI. PAGNINILAY
sa pagtataya
(remedial)
(remedial)?
aralin
(remediation)
epektibo? Bakit?
17
I. LAYUNIN
iba’t ibang uri ng teksto at napalalawak ang
talasalitaan
A. Pamantayang Pangnilalaman
pag-unawa ng iba’t ibang teksto

binasang teksto
ng balangkas sa pagkalap at pagunawa ng
mga impormasyon
Natutukoy ang mga elemento ng kuwento -

tagpuan - tauhan – banghay
C. Mga Kasanayang (F4PB-Ia-97)
Nagagamit ang mga pamatnubay sa salita ng
diksiyonaryo (F4EP-Ia-6.1.1)
II. PAKSA
 Pagtukoy ng mga elemento ng kuwento (tagpuan, tauhan, banghay)
 Paggamit ng pamatnubay na salita ng diksiyonaryo
III. MGA KAGAMITAN

A. Sanggunian:
Ang Pambihirang Sombrero, J. Tejido, Adarna House Inc, 2003
B. Iba pang kagamitang pampagtuturo

Mga larawan, PPT, post-it cards, diksiyonaryong Filipino
IV. PAMAMARAAN
 Bilugan ang mga pangngalang ginamit sa pangungusap.
1. Mahal ko ang aking kapatid.

2. Si tatay ay masipag sa pagtatrabaho.
3. Napakasipag magturo ng aking guro.
 Sa araling ito matutunan ninyo ang pagtukoy ng mga elemento ng kwento

(tagpuan, tauhan, banghay), at ang paggamit ng pamatnubay na salita ng
diksiyonaryo.
18
B. Pagganyak
1. Maghulalaan Tayo!
Huhulaan ninyo ang mga kilalang tauhan sa mga kuwentong pambatang
babangitin ko.
a. Siya ay may babasaging kristal na sapatos na nagpakasal sa isang
prinsipe. __________
b. Humahaba ang ilong niya satuwing nagsisinungaling. _____
Sa araw na ito, lubos nating matutunan ang mga element ng kuwento na
tumutukoy sa tauhan, lugar at mga pangyayari.
Sa tulong ng kuwentong Ang Pambihirang Sombrero ay MAGDUGTUNGAN
TAYO!
Ipabasa ang teksto sa paraang dugtungan. Simulan ng guro ang pagbabasa.
Susundan ito ng pangkat na maituturo ng guro.
Ang Pambihirang Sombrero Jose Miguel Tejido

1. Kilalanin natin ang mga tauhan, tagpuan at banghay ng kuwentong “ Ang

Pambihirang Sombrero”
TAUHAN TAGPUAN BANGHAY
2. Ipakita at ipabasa ang konsepto na nasa slides.
Ang mga Elemento ng kuwento ay tauhan, tagpuan, banghay.
 Tauhan – tumutukoy sa mga gumanap sa kuwento.

 Tagpuan – tumutukoy sa lugar kung saan naganap
ang kwento.
 Banghay – tumutukoy ito sa maayos at malinaw na
pagkakasunod-sunod ng mga magkakaugnay na
pangyayari.
3 Tingnan naman natin ang ilang salita mula sa kuwento. Kaya na ba ninyong
hanapin sa tulong diksiyonaryo, ang pamatnubay na salita na
kinabibilangan nito. Sige nga hanapin ninyo.
plasa klinika prutas saranggola hangin
19
4. Pasinin kung paano natin makikita ang pamatnubay na salita sa diksoyonaryo.
- Ang salitang sombrero ay maaaring makita sa pagitan ng mga pamatnubay na

salitang
sobre – sulat.
baul = (babae – bayad) panaderya = (palakol – pirata)
5. Pangkatang-gawain
 Hatiin sa tatlong pangkat ang klase. Ang bawat pangkat ay sasagot
upang matukoy ang elemento ng kuwentong, “Si Jose ang Batang
Magalang”.
1. Tauhan (Unang Pangkat)

2. Tagpuan (Ikalawang Pangkat)
3. Banghay (Ikatlong Pangkat)
TAUHA TAUHA
TAGPUA
Gawin ng solo
 Isulat ang mga bagay na ikinabit sa sombrero ni Mia hanapin ang
kahulugan nito sa diksyonaryo gamit ang mga pamatnubay na salita.
Itala ang mga pamatnubay na salita sa angkop na kolum ng talaan sa
ibaba.
SALITA
(MGA BAGAY NA IKINABIT SA MGA PAMATNUBAY NA
SOMBRERO NI MIA) SALITA
Kandelabra
Akwaryum
Saranggola
Bulaklak
Alkansiya
E. Paglalahat
a. Ano-ano ang mga elemento ng kuwento? Paano sila nagkakaiba?

b. Ano ang maaari nating gamitin upang maibigay ang kahulugan ng mga salita?
c. Paano nakatutulong ang mga pamatnubay na salita sa paghahanap ng kahulugan?
F. Paglalapat
A. Tukuyin kung anong elemento kabilang ang nakasalungguhit na salita sa sumusunod

na pangungusap. Isulat kung Tauhan, Tagpuan o Banghay.
______________ 1. Isang araw, naglalakad si Langgam sa damuhan.

______________ 2. Bigla siyang nahulog sa sapa.
______________ 3. Hinulugan ng dahon ni Kalapati si Langgam nang makitang
naaanod ito.
20
B. Gamitin ang diksiyonaryo upang malaman ang mga pamatnubay na salita ng
sumusunod.
SALITA PAMATNUBAY NA SALITA

1. langgam
2. kalapati
3. sapa
G. Pagtataya
A. Basahin nang tahimik ang maikling kwento. Tukuyin ang mga elemento ng kuwento at
ilagay ito sa loob ng bilog. (maghanap ng maikling kuwento na pamilyar sa mga bata)
B. Gamitin ang diksiyonaryo upang malaman ang mga pamatnubay na salita. Isulat sa
patlang ang letra nang tamang sagot.
____1. hiwaga ____4. Prinsipe
a. hawla – hilig a. pari – prito

b. habol – hirap b. pabo - pera
c. hila – husay c. pabor - plato
_____ 2. niyakap _____5. Pluma
a. nagtampo – nilisan a. palamuti – pinuno

b. nagamot – nilapa b. pirata – plawta
c. nilimbag– nuno c. pito – purok
_____3. kampana
a. kampanya – kipot
b. kamiseta – kirot
c. kipot – kusot
Tanungin ang iyong magulang kung ano ang masasabi sa iyo bilang isang anak. Isulat
ito sa iyong notebook.
V. MGA TALA
VI. PAGNINILAY
Bilang ng mag-aaral na nagtamo ng
80% sa pagtataya
Bilang ng mag-aaral na
nangangailangan ng mga gawaing
pagpapahusay (remedial)
(remedial)?
21
Bilang ng mag-aaral na naunawaan
ang aralin
(remediation)
epektibo? Bakit?
Anong mga inobasyon o lokalisasyon
sa mga kagamitan ang ginamit
/natuklasan ko na nais kong ibahagi sa
ibang guro?
22
I. LAYUNIN
Napauunlad ang kasanayan sa pagsulat ng
iba’t ibang uri ng sulatin
A. Pamantayang Pangnilalaman Naipamamalas ang pagpapahalaga at

kasanayan sa paggamit ng wika sa
komunikasyon at pagbasa ng iba’t ibang uri
ng panitikan
Nakasusulat ng talatang pasalaysay
B. Pamantayan sa Pagganap Nakasasali sa mga usapan at talakayan,

pagkukuwento, pagtula,
pagsulat ng sariling tula at kuwento
Nakasusulat ng talata tungkol sa sarili

(F4PU-Ia-2)
C. Mga Kasanayang
Pampagkatuto/Layunin Naipagmamalaki ang sariling wika sa
pamamagitan ng paggamit nito.
(F4PL-0a-j-1)
II. PAKSA
 Pagsulat ng talata tungkol sa sarili

 Pagmamalaki ng sariling wika sa pamamagitan ng paggamit nito
III. MGA KAGAMITAN

1. Sanggunian:
Mga larawan, PPT,
IV. PAMAMARAAN
 Ano-ano ang elemento ng kuwento?

 Sa araling ito matututunan ninyo ang pagsulat ng talata tungkol sa sarili at
maipagmamalaki ang sariling wika sa pamamagitan ng paggamit nito sa talata.
B. Pagganyak
Kaya mo bang sabihin kung anong klaseng anak mayroon ang iyong mga magulang?
Ilarawan ang iyong sarili ayon sa sinabi ng iyong mga magulang. .
1. Sa araw na ito, higit ninyong makikilala ang inyong sarili sa pagsulat ng isang
talata gamit ang sariling wika.
2. Katulad ng batang si Daniel na nasa ibaba ang mga impormasyon tungkol sa
kaniyang sarili.
23
Pangalan : _ Daniel C. Dava_________
Kapanganakan : Enero 17, 2009
Edad : _ 10
Lugar ng kapanganakan : San Nicolas, Iriga City
Nanay : Cora Cedilla Dava
Tatay : ___Jun Tan Dava__
Mga Kapatid : _ Mike, Ace at Ellen
Tirahan : __San Francisco, Iriga City
Libangan : __manood ng TV, maghalaman, mag-alaga
ng aso, at maglaro ng video games
Pangarap : Computer Programmer
1. Gamit ang bintana ng karunungan, isulat sa anyong pangungusap ang

hinihinging impormasyon sa tulong ng nasagutang pormularyo sa itaas.
Ako ay si Marife I. Fulgueras Eddie Fulgueras ang pangalan
Sampung taong gulang. ng tatay ko. Amelita Fulgueras
Ipinanganak noong ika-20 ng naman ang pangalan ng nanay
Pebrero, 2009 sa Sta. Cruz ko. Ang mga kapatid ko ay sina
Sur, Lungsod Iriga. Edu, Yveth at Wenniam.
Ako
Mahilig akong maglaro ng

Nakatira ako sa Sta. Cruz badminton. Gusto kong
Sur, Lungsod Iriga. Ang maging isang sikat na
paborito kong pagkain ay manlalaro ng badminton
sorbetes at tsokolate. balang araw.
1. Sa gitnang bahagi ng bintana, iguhit sa simpleng paraan o “sketch” ang iyong sarili.
Pagkatapos, isulat sa ibaba ang pamagat na “Ako”.
2. Sa kaliwa at itaas na bahagi ng bintana, isulat ang iyong pangalan, edad, lugar at
araw ng kapanganakan.
3. Sa kanan at itaas na bahagi ng bintana, isulat ang pangalan ng Tatay, Nanay at mga
kapatid.
4. Sa kaliwa at ibabang bahagi ng bintana, isulat ang tirahan at paboritong pagkain.
5. Sa kanan at ibabang bahagi ng bintana, isulat ang libangan at pangarap mo sa
buhay.
E. Paglalahat
Paano mo inilarawan ang iyong sarili?

Paano mo naipagmamalaki ang ating sariling wika sa paglalarawan ng iyong sarili?
24
F. Paglalapat
Ipaliwanag at gamitin ang rubrics na ito sa pagsulat ng talata tungkol sa sarili.
Rubrics sa Pagwasto ng Pagsulat ng Talata tungkol sa Sarili

PAMANTAYAN Napakahusay Mahusay Katamtaman Nangangailangan
pa ng kasanayan
5 4 3 2
Nilalaman Napakahusay Mahusay ang May kahusayan Maligoy ang
ng pagkabuo ng pagkabuo sa ang talata.
talata. Malawak talata. Malinaw pagkakabuo ng Nakalilito at
at marami ang at tiyak ang talata. Tiyak hindi tiyak ang
mga mga ang mga mga
impormasyon at impormasyon impormasyon impormasyon.
paliwanag at paliwanag. at paliwanag.
Organization May mahusay May Hindi gaanong Malabo ang
na organisasyon. malinaw ang organisasyon
pagkakasunod- organisasyon. kung mayroon
sunod at pokus man.
sa paksa.
Mekaniks Angkop ang Karamihan sa Hindi gaanong Hindi gumamit
mga salita at mga salita at angkop ang ng tiyak na
pangungusap pangungusap mga salita at salitang
sa paksa at ay angkop sa pangungusap angkop sa mga
mambabasa. paksa at sa paksa at pangungusap,
May wastong mambabasa. mambabasa. paksa at
baybay Wastong mambabasa.
baybay
Mula sa mga isinulat na pangungusap sa “bintana ng karunungan” isulat sa anyong

talata ang mga impormasyon tungkol sa iyong sarili.
______________________________________________________________
______________________________________________________________
______________________________________________________________
______________________________________________________________
______________________________________________________________
______________________________________________________________
______________________________________________________________
G. Pagtataya
1. Ang natapos na awtput sa “Paglalapat” ang magsisilbing gawain para sa

pagtataya.
2. (Pair Share) Makipagpalitan ng papel sa katabi upang marebisa ang sinulat ng

talata tungkol sa sarili.
• Sumulat ng isang islogan tungkol sa pagpapahalaga ng sarili.

•
25
V. MGA TALA
VI. PAGNINILAY
sa pagtataya
(remedial)?
aralin
(remediation)
epektibo? Bakit?
26
I. LAYUNIN
Naipamamalas ang kakayahan sa
A. Pamantayang Pangnilalaman mapanuring pakikinig at pag-unawa sa
napakinggan
Natatalakay ang paksa o isyung

napakinggan
Natutukoy ang damdamin ng tagapagsalita

C. Mga Kasanayang
ayon sa tono, diin, bilis at intonasyon (F4PN-
Ib-i-16)
II. PAKSA
 Pagtukoy ng damdamin ng tagapagsalita ayon sa tono, diin, bilis at intonasyon
III. MGA KAGAMITAN

1. Sanggunian:
K to 12 Filipino Gabay Pangkurikulum p.68

PPT, metacards, nakarekord na mga pahayag sa cellphone,
IV. PAMAMARAAN
 Sa linggong ito, inaaasahan na matutunan ninyo na matukoy ang damdamin ng

tagapagsalita, maikwentongmuli ang napakinggang seleksyon, mapagsunod-
sunod ang mga pangyayari sa tulong ng larawan, at maipamalas ang paggalang
sa ideya ng may-akda.
 Sa araling ito matututuhan ninyo ang pagtukoy ng damdamin ng tagapagsalita

ayon sa tono, diin, bilis at intonasyon.
B. Pagganyak
 Ano ang dapat mong gawin kapag nagsasalita ang guro?

 Bakit kailangang tumahimik kapag may ibang nagsasalita?
Kailangang making nang mabuti sa mga pahayag at gawain upang matukoy ang
damdamin ng tagapagsalita ayon sa tono, diin, bilis at intonasyon sa araling ito.
1. Pakinggan ang nakarekord sa cellphone na mga pahayag. (Maaaring i-rekord na
ito ng guro)
27
 Umalis ka sa daanan ko. Paharang-harang ka kasi! (Galit)
 Pwede bang huwag mo naman akong sigawan? (Malumanay na pakiusap)
 Hindi naman kita sinisigawan, ah. (Mabilis at agarang pagsagot)
 Ganun ba? (Nagtataka)
 Weeh di nga! (Intonasyon na may pang-uuto)
 Aling pahayag ang nagsasaad nang matinding galit?
 Paano ipinakita na ang nagsasalita ay galit?
 Aling pahayag naman ang nagsasaad ng kabaitan?
 Paano ipinakita nang nagsasalita?
 Aling pahayag ang napakabilis na binanggit nang nagsasalita?
 Paano mo nasabing ito ay mabilis?
 Aling pahayag ang nagsasaad ng pagtataka?
 Paano ipinakita ng nagsasalita ang pagtataka?
 Aling pahayag ang may intonasyong pang-uuto?
 Dapat mo bang gawin ito?
2. Ipaliwanag gamit ang slides o tsart
Mahalaga sa wastong pagbigkas ang tono, diin, bilis at intonasyon.

Ito ay nagbibigay ng iba’t ibang kahulugan:
TONO DIIN BILIS INTONASYON
Pagbibigay May malakas Pagbilis at Ang pagtaas

damdamin sa na boses sa pagbagal at pagbaba ng
binibigkas na pagbibigay ng tono ng boses
salita. diin sa nagsasalita kapag
mahahalagang upang nagsasalita.
Mataas na tono
salita, ideya o magbigay
• galit, inis, impormasyon. linaw sa
sinasabi.
Mababang tono
• kalmado,
mahinahon
3. Pakinggan ang mga salita at pangungusap na sasabihin ng guro. Tukuyin ang

damdamin ayon sa kanyang tono, diin, bilis at intonasyon.
DAMDAMIN SALITA/PANGUNGUSAP
pagtanggi 1. Ayoko, Ayokong sumali! (may diin sa
salitang ayoko)
magalang na pagbati 2. Magandang umaga po sainyong lahat.
(malumanay na pagsabi)
labis na pagkatuwa 3. Nanalo tayo! (may malakas na tono)
Pagkasabik/pagkatuwa 4. Talaga po, kasama ako! (may diin at
malakas na tono)
Pagkatiyak/sigurado 5. Sigurado ako sa aking nakita! (may diin
at malakas na tono)
28
6. Paglalahat
• Paano nakaaapekto sa nakikinig ang tono, diin, bilis at intonasyon ng nagsasalita?
7. Paglalapat
Tukuyin ang damdamin sa bawat pahayag. Isulat ang sagot sa katapat na patlang. Pumili
sa loob ng kahon.
paghanga takot paghingi ng tulong pagbibilin
Anak, matulog ka na pagkatapos mong sagutan

ang iyong mga takdang-aralin. pagbibilin
Wow! Ang ganda naman ng bago mong laruan.

paghanga
Magnanakaw! Magnanakaw! Tulungan ninyo kami

mga kapit-bahay! May magnanakaw! paghingi ng tulong
8. Pagtataya
Tukuyin ang damdamin ng bawat pahayag. Salungguhitan ang tamang sagot sa loob ng
panaklong.
1. Bigyang diin ang sayang!
Sayang! Hindi ako nakasali sa patimpalak sa

pag-awit. May naensayo na sana akong kanta.
(masaya, malungkot, nanghihinayang)
2. Malakas na tono sa “yehey” at may diin ang malapit nang umuwi.
Yehey! Malapit nang umuwi si tatay mula sa ibang

bansa. Maglalaro kami ng robot pagdating niya.
(naiinis, nasasabik, natutuwa)

3. Bigyang diin ang may nagpaparamdam na multo
Hindi ako papasok sa bahay na iyan dahil sabi ng aking

mga kalaro ay may mga nagpaparamdam na multo diyan.
(natatakot, tumatanggi, nababahala)

4. Bigyang diin ang nanlalamig
Nanlalamig na ang aking mga kamay dahil ako na ang

susunod na tatawagin para sa maikling panayam.
(nasasabik, kinakabahan, nahihilo)

5. Mataas na tono at intonasyon sa salamat naman.
29
Salamat naman at dumating ka na. Masama
kasi ang kutob ko kanina habang wala ka pa.
(nalulungkot, nag-aalala, nawala ang pagkabahala)
9. Karagdagang Gawain/Pagpapahusay
Ipabasa sa 2 miyembro ng pamilya ang mga pahayag sa ibaba. Tukuyin kung ano ang
damdamin ng bawat isa sa pagpahayag ng mga binasang pangungusap.
MGA PAHAYAG UNANG PANGALAWANG

MIYEMBRO MIYEMBRO
1. Aray! Natusok ako.
2. Ito na ang lapis mo.
Isulat sa limang pangungusap ang ginaqawa mo paggising sa umaga, lagyan ng una,
ikalawa, at iba pa
V. MGA TALA
VI. PAGNINILAY
sa pagtataya
(remedial)?
aralin
(remediation)
epektibo? Bakit?
30
I. LAYUNIN
pagsasalita at pagpapahayag ng sariling
talasalitaan

nang may damdamin, wastong tono at
intonasyon
Naisasalaysay muli ang nabasang kuwento
o teksto nang may tamang pagkakasunod-
binasang teksto
Naisasalaysay muli ang napakinggang

(F4PS-Ib-h-6.1)
Naikukuwentong muli ang napakinggang

kuwento na wasto ang pagkakasunodsunod
C. Mga Kasanayang
at gumagamit ng signal words: una,
pangalawa
(F4PS-Ib-h-91)
Naibibigay ang kahulugan ng salita sa

pamamagitan ng pag-uugnay sa sariling
karanasan (F4PT-Ib-1.12)
II. PAKSA
 Pagsasalaysay muli ng napakinggang teksto gamit ang mga larawan
 Pagkukuwentong muli ng napakinggang kuwento na wasto ang pagkakasunod-
sunod at gumagamit ng signal words: una, pangalawa
III. MGA KAGAMITAN

1. Sanggunian:
K to 12 Filipino Gabay Pangkurikulum p.68
Tiktaktok at Pikpakbum, Rene O. Villanueva, Adarna House Inc., 1980

Mga larawan, PPT
IV. PAMAMARAAN
 AKTINGAN TAYO!
Sabihin sa iba’t ibang tono, diin, bilis at intonasyon ang sumusunod na pahayag.
31
Mahal Kita!? Ayoko na sayo!?
 Sa araling ito inaasahang matututuhan ninyo ang pagsasalaysay muli ng

napakinggang teksto gamit ang mga larawan at pagkukuwentong muli ng
napakinggang kuwento na wasto ang pagkakasunod-sunod at gumagamit ng
signal words: una, pangalawa.
B. Pagganyak
Buuin ang jumbled letters sa ibaba.
K M T P I A G A A D
Maaaring gamitin ang mga clue na nasa ibaba upang mabuo ang salita.
- magkadugo
- mula sa isang pamilya at pareho ang nanay at tatay nila
- May mga kapatid din ba kayo?

- Paano ninyo itinuturing ang bawat isa?
E. Paglalahad ng Aralin
Sa tulong ng kuwentong iparirinig ko sa inyo, inaasahang matututunan ninyo ang
pagsasalaysay muli ng napakinggang teksto gamit ang mga larawan at pagkukuwentong
muli ng napakinggang kuwento na wasto ang pagkakasunod-sunod at gumagamit ng
signal words: una, pangalawa.
Halika at kilalanin natin ang mga bagong salita na inyong maririnig sa kuwento:
1. Paglinang ng talasalitaan
Tukuyin ang kahulugan ng sumusunod na salita.
Salita Sariling Karanasan Kahulugan

1. hingal na hingal pagtakbo ng mabilis pagod na pagod
2. lansangan daanan o kalye daan
3. matadero tagapiraso ng karne sa tagapiraso ng karne sa
palengke palengke
4. nilalamangan niloloko ginugulangan
2. Pagbibigay ng mga panuntunan sa pakikinig ng kuwento

 Tumahimik upang mapakinggang nang mabuti ang kuwento.
 Maging handa sa pagsagot sa mga tanong.
3. Pagbibigay ng gabay na tanong:

Bakit sila madalas mag-away ang magkapatid sa kuwento?
Pakikinig
Iparirinig ng guro ang tekstong may pamagat na “Tiktaktok at Pikpakbum”.
Tiktaktok at Pikpakbum
Rene O. Villanueva
32
F. Pagtalakay sa Aralin
1. Pagsagot sa Gabay na Tanong:

Bakit sila madalas mag-away ang magkapatid sa kuwento?
2. TALAKAYIN NATIN!
1. Sino ang magkapatid na nabanggit sa kuwento?

2. Ano ang katangian ng bawat isa sa kanila?
3. Paano nagkabati ang magkapatid?
4. Sa iyong palagay, tama ba ang ginawang pagtulong ni Tiktaktok sa kanyang
kapatid? Bakit?
5. Aling bahagi ng kuwento ang iyong naibigan? Bakit?
3. Ipakita sa slides o tsart
Gumagamit ng mga signal words kagaya ng una, pangalawa,

sunod, at huli upang maisalaysay muli ang mga pangyayari na may
tamang pagkakasunod-sunod.
4. SUBUKAN NATIN!
Pangkatang Gawain (Hatiin sa tatlong pangkat ang klase. Bigyan ng tig-isang set ng mga
larawan ang bawat pangkat upang maging gabay nila ito sa muling pagsasalaysay. Maaaring
pumili ng isang representative para sa muling pagsasalaysay. Maaari din naman ang buong
pangkat.)
Isalaysay muli ang kuwento tungkol kay Tiktaktok at Pikpakbum gamit ang mga larawan sa
ibaba. Gumamit ng mga signal words upang maisalaysay muli ang mga pangyayari nang
may tamang pagkakasunod-sunod.
(pangatlo) (una) (pangalawa) (huli
G. Paglalahat
Paano mo naisasalaysay ang isang pangyayari o kuwento?

Paano makakatulong ang iyong karanasan sa pagbibigay ng kahulugan sa iyong
narinig na pangyayari?
H. Paglalapat
A. Isalaysay ang pasunod-sunod na paghahanda bago pumasok sa eskwela sa

pamamagitan ng mga larawan sa ibaba.
Larawan ng
Larawan ng Larawan ng Larawan ng Larawan ng
bagong pagpasok sa
nagsisipilyo nagbibihis nag-aalmusal
gumising paaralan
33
B. Hanapin ang kahulugan sa Hanay B ng mga salita sa Hanay A batay sainyong
karansan.
A. B.
1. Katas A. Maasim
2. Kusina B. Maliit na kutsara
3. Kutsararita C. Lutuan ng pagkain
4. Mapawi D. Likido galling sa isang bagay
5. kalamansi E. Maalis
I. Pagtataya
Makinig sa maikling teksto na babasahin ng guro. Isalaysay itong muli gamit ang mga
larawan nang may tamang pagkakasunod-sunod at gumamit ng mga signal words sa
muling pagsasalaysay.
Habang nagpapahinga si Marta matapos ang paglilinis ng kanyang kuwarto, naisip

niyang uminom ng malamig na lemonada upang mapawi ang kanyang pagod at uhaw. Kaya’t
agad siyang nagtungo sa kusina upang kumuha ng mga sangkap para sa gagawing
lemonada. Kumuha siya ng limang piraso ng kalamansi, yelo, isang baso ng tubig at isang
kutsarita ng asukal. Isa-isa niyang hiniwa ang mga kalamansi at inilagay ang katas nito sa
baso ng tubig. Pagkatapos ay inilagay ang isang kutsarita ng asukal saka ito hinalo at
nilagyan ng yelo. Matapos niyang ihanda ang lemonada, ito ay kanyang ininom upang
mapawi ang kanyang pagod at uhaw.
 Isulat ang bilang 1-4 sa ibaba ng larawan upang maipakita ang tamang
pagkakasunod-sunod ng mga pangyayari. Gamitin at isulat sa talaan ang mga
signal words upang maisalaysay muli ang kuwento.
Larawan ni Larawan ni Marta Larawan ni Larawan ni Marta

na nagpunta sa na umiinom ng
Marta habang Marta na
kusina upang inihandang
nagpapahinga magtimpla ng naghihiwa ng lemonada.
lemonada mga kalamansi
___________ ____________ _____________ _____________
Ikalawa Nagtungo siya sa kusina upang magtimpla ng lemonada.

Una Nagpapahinga si Marta pagkatapos maglinis ng kanyang kwarto.
Sunod Hinihiwa ni Marta ang mga kalamansi upang makuha ang katas
nito.
Huli Masayang ininom ni Marta ang inihandang lemonada upang
mapawi ang kanyang pagod at uhaw.
i. Karagdagang Gawain/Pagpapahusay
Ano-anong hayop mayroon sa inyong lugar? Maghanda sa pagsasalaysay nito sa klase

V. MGA TALA
34
VI. PAGNINILAY
sa pagtataya
(remedial)?
aralin
(remediation)
epektibo? Bakit?
35
BANGHAY-ARALIN Guro Asignatura Filipino
Petsa at Oras Markahan F4Q1W2D3
I. LAYUNIN

intonasyon

C. Mga Kasanayang
sa pagsasalita tungkol sa mga - hayop -
lugar sa paligid (F4WG-Ia-e-2)
II. PAKSA
 Paggamit nang wasto ng mga pangngalan sa pagsasalita tungkol sa mga hayop at
lugar sa paligid
III. MGA KAGAMITAN

1. Sanggunian:
a. K to 12 Filipino Gabay Pangkurikulum, Mayo 2016, p.68
b. Musika at Sining LM 4 p. 21
a. PPT, Awit ng “Ang Huni ng Ibong Pipit”, meta cards, party hats
IV. PAMAMARAAN
 Balik-aral
Paano mo naisasalaysay nang maayos ang mga pangyayari ng isang kuwento?
 Sa araling ito inaasahang matututuhan ninyo ang paggamit nang wasto ng mga
pangngalan sa pagsasalita tungkol sa mga hayop at lugar sa paligid.
B. Pagganyak
Ipaawit “Ang Huni ng Ibong Pipit” na makikita sa Musika at Sining 4 LM p. 21
Ang Huni ng Ibong Pipit
Ang huni ng Ibong Pipit na sa dulo ng kalumpit,

Pagkalaro ay mabait,
Ang papuri’y masasambit.
 Anong hayop ang nabanggit sa awit?
Tulad sa hayop na nabanggit sa awitin, kailangang magamit ninyo ang wastong

pangngalan ng mga hayop at lugar sa pagsasalita.
36
 Sa kuwentong “Tiktaktok at Pikpakbum”, anong mga hayop ang ttinutukoy sa
kuwento? Makikilala mo ba kung sino sa dalawang aso si Tiktaktok at Pikpakbum
at ang lugar nilang tinitirhan?
1. Sa tulong ng larong ito, higit ninyong matutunan ang ilang mga ngalan ng hayop at
lugar.
LARO TAYO!
Para sa Guro: Maghahanda ang guro ng party hat na may leybel na pangalan ng mga
hayop at ilang party hat naman na may pangalan ng lugar. Ipapamudmod sa mga mag-
aaral ang party hat. Sa bilang na lima hanapin ng batang may suot ng party hat na may
leybel na pangalan ng hayop ang lugar kung saan ito nakatira. Magtutulungan ang
magkapareha na bumuo ng pangungusap gamit ang pangalan ng hayop at lugar kung
saan sila nakatira.
unggoy pato kalabaw
sapa damuhan gubat
Hal. Maraming unggoy sa gubat.

Ang pato ay lumalanggoy sa sapa.
Kumakain ang kalabaw sa damuhan.
2. Pangkatang-gawain
 Mabibilis na Pangkat – “Role playing” Gumawa ng usapan na ang mga tauhan ay

hayop. Banggitin ang lugar na kanilang tinitirhan.
 Katamtamang Pangkat – Gamitan nang angkop na salita ang mga puwang upang
mabuo ang diwa ng pangungusap.
(ilog, Tabios, Agila, baboy-ramo, Bundok Asog)
1. Malalaking Tilapia ang nahuli ni tatay sa ilog.

2. Ang Tabios ay itinuturing na isa sa pinakamaliit na isda sa mundo ay
matatagpuan sa Lawa ng Buhi, Camarines Sur.
3. Ipinagbabawal ang paghuli ng mga uwak sa Bundok Asog.
4. Ang baboy-ramo ay unti-unti nang nauubos sa mga kabundukan.
5. Huwag sirain ang kagubatan upang hindi mawala ang mga Agila.
37
 Malikhaing Pangkat – Gumuhit ng hayop at lugar na kanyang tinitirahan.
 Makakalikasang Pangkat – Gumawa ng islogan tungkol sa pangangalaga sa mga

hayop.
Halimbawa ng islogan.
Tirahan ng mga hayop pangalagaan,

Upang buhay nila’y tumagal at mapakinabangan.
E. Paglalahat
1. Kailan at paano ginagamit ang Pangngalang tumutukoy sa hayop at lugar na

kanilang tinitirahan?
F. Paglalapat
Gamitan nang angkop na salita ang mga puwang upang mabuo ang diwa ng
pangungusap. Piliin at bilugan ang letra nang tamang sagot.
1. Ang aso ay nagbabantay sa __________.

A. aso B. tahanan C. nagbabantay
2. Abala ang pusa sa paghuli ng daga sa kanyang ___________.

A. abala B. paghuli C. lungga
3. Ang _________ ay nakapulupot sa punong-kahoy.

A. ibon B. sawa C. aso
4. Ang __________ ay nasa ilalim ng malaking bato.

A. bayawak B. pato C. baka
5. Dumapo sa magandang bulaklak ang _______________.

A. paruparo B. lamok C. ipis
G. Pagtataya
1.
Gumawa ng isang maikling iskrip tungkol sa mga hayop na inyong
natutunan maging ang ilang lugar na iyong napuntahan. Isalaysay ito sa
klase.
Gumawa ng scrap book o album ng mga hayop at kanilang tirahan.
V. MGA TALA
38
VI. PAGNINILAY
sa pagtataya
(remedial)
(remedial)?
aralin
(remediation)
epektibo? Bakit?
39
I. LAYUNIN
talasalitaan
Naipamamalas ang iba’t ibang kasanayan
sa pag-unawa ng iba’t ibang teksto

binasang teksto
ng balangkas sa pagkalap at pagunawa ng
mga impormasyon
Nasasagot ang mga tanong sa binasang

tekstong pampanitikan - kuwento (F4PB-Ia-
d-3.1)
C. Mga Kasanayang Naibibigay ang kahulugan ng salita sa

Pampagkatuto/Layunin pamamagitan ng pag-uugnay sa sariling
karanasan (F4PT-Ib-1.12)
Nagagamit ang diksiyonaryo

(F4EP-Ib-6.1)
II. PAKSA
 Pagsagot sa mga tanong sa binasang tekstong pampanitikan
-kuwento
 Pagbibigay kahulugan ng salita sa pamamagitan ng pag-uugnay sa sariling
karanasan
 Paggamit ng diksiyonaryo
III. MGA KAGAMITAN

1. Sanggunian:
Yaman ng Lahi Wika at Pagbasa 4 LM, p.23-24
Hiyas sa Pagbasa 4, pp. 8-9
https://www.youtube.com/watch?v=prtrFyYJijs
PPT, diksiyonaryo, video clip ng pelikulang “Anak”, meta cards
IV. PAMAMARAAN
 Balik-aral
Magbigay ng pangungusap na gumagamit ng pangngalan ng hayop at lugar na
tinitirahan.
40
 Sa araling ito inaasahang matututunan ninyo ang pagsagot sa mga tanong sa
binasang tekstong pampanitikan, pagbibigay kahulugan ng salita sa pamamagitan
ng pag-uugnay sa sariling karanasan at paggamit ng diksiyonaryo
B. Pagganyak
Magpakita ng larawan ng isang pamilya.
Itanong:
- Sino-sino ang bumubuo sa isang pamilya?
- Paano mo masasabing miyembro ka ng isang pamilya?
- Paano mo itinuturing ang bawat miyembro ng iyong pamilya?
1. Sa tulong ng kuwentong inyong babasahin, inaasahang matututunan ng bawat isa ang

pagsagot sa mga tanong, pagbibigay kahulugan ng salita sa pamamagitan ng pag-
uugnay sa sariling karanasan at paggamit ng diksiyonaryo.
2. Bago Bumasa. Halina’t kilalanin natin ang mga bagong salita.
Ibigay ang kahulugan gamit ang inyong karanasan sa sumusunod

na salita. Ihambing ang kahulugan sa diksiyonaryo.
Salita Sariling Karanasan Kahulugan mula sa

Diksiyonaryo
kabuhayan pinagkukunanng pinagkukunan ng
ikinabubuhay ikinabubuhay
alahas ginto palamuti sa katawan
hiyas mahalaga/paborito/yaman importante
 Pamantayan sa sabayang pagbasa

1. Umupo nang maayos.
2. Bigkasin nang malinaw at malakas ang bawat salita.
3. Tandaan ang mahahalagang detalye.
 Pagganyak na tanong
“Sino ang itinuturing na hiyas sa buhay ni Aling Luisa?”
3. Habang Bumabasa
DUGTUNGAN TAYO!
Ipabasa sa paraang dugtungan ang kuwentong may pamagat na “Ang Gintong Hiyas ng
Magulang” (Hinango sa Yaman ng Lahi, pp.23-24)
ANG GINTONG HIYAS NG MAGULANG

41
1. Pagkatapos Bumasa
Pagsagot sa pagganyak na tanong

“Sino ang itinuturing na hiyas sa buhay ni Aling Luisa?”
(Ang itinuturing na hiyas sa buhay ni Aling Luisa ay ang kanyang mga
anak.)
 Pagsagot sa mga gabay na tanong

1. Gintong hiyas ka ba sa iyong pamilya?
2. Ano-ano ang mahalaga kay Cita at Luisa?
3. Paano mo masusuklian ang kabutihang loob ng inyong magulang?
4. Bakit hindi dapat ipagwalang-bahala ang mga magulang?
5. Kung ikaw ay isang anak na pasaway, ano ang gagawin mo pagkatapos
mabasa ang kuwento?
2. Pangkatang gawain
• Mabibilis na Pangkat
1. Ipakita ang video clip ng isang eksena sa pelikulang “Anak” at itanong:
Sa eksenang ito, maituturing bang ulirang anak ang bidang babae? Ipaliwanag.
https://www.youtube.com/watch?v=prtrFyYJijs
2. Isadula ang nararapat na maging kilos o gawi ng bidang anak na babae
sa eksena.
• Katamtamang Pangkat – Gumawa ng islogan tungkol sa pamilyang

nagkakaisa.
• Malikhaing Pangkat – Gumuhit ng larawan ng isang masayang pamilya.
• Masigasig na Pangkat – Gumawa ng akrostik gamit ang salitang

PAMILYA. Maghanap ng salita sa Diksiyonaryo.
P=
A=
M=
I=
L=
Y=
A=
3. Balikan ang gamit ng diksiyonaryo. Paano ito nakatutulong sa isang mag-aaral na tulad
mo?
42
E. Paglalahat
• Paano mo sasagutin ang mga tanong mula sa isang kuwento?

• Paano makakatulong ang karanasan sa pagbibigay ng kahulugan?
• Ano ang diksyonaryo?
F. Paglalapat
Basahin ang kuwento at sagutin ang mga kasunod na tanong.
PAGTITIPID NG PAMILYA
Nasa unang baitang pa lamang ako, naranasan ko na ang pagtitipid na

ginagawa ni Inay sa amin. Bagaman hindi kami naghihirap, nakita ko kung paano
bumili si Inay ng mga mura ngunit masustansiyang pagkain. Sa kaunting kinikita ni
Itay ay nakakakain kami ng tatlong beses. Nagtayo rin si Inay ng munting tindahan
sa silong ng bahay namin. Tumutulong kami sa pagtitinda at gawaing-bahay
hanggang ngayon.
1. Ano ang magandang ugali ni Inay?

2. Kailan naranasan ng nagsasalaysay ang pagtitipid ng kaniyang ina?
3. Anong uri ng pagkain ang binibili ng ina?
4. Paano nagtipid si Inay?
5. Bakit kinakailangang magtipid tayo sa araw-araw?
G. Pagtataya
A. Ibigay ang kahulugan ng mga sumusunod na salita ayon sa iyong sariling karanasan.
Pumili ng sagot mula sa ikalawang hanay ng mga salita. Isulat ang letra sa patlang.
Hanay A Hanay B
____f_____1. dukha a. hubugin
____d_____2. supling b. umalis
B. Gamitin ang datos mula sa diksiyonaro upang matukoy ang kahulugan ng bawat salita
sa ibaba.
43
1. bato-balani = ______________________
2. maso = ______________________
3. malagihay = ______________________
C. Basahin ang kuwento at sagutin ang mga kasunod na tanong.
ANG MAGKAPATID
Magkapatid sina Precious at Princess. Pareho silang matalino.

Masipag mag-aral si Precious ngunit si Princess naman ay mahilig manood
ng TV. Minsan, habang si Precious ay gumagawa ng kaniyang mga aralin,
si Princess naman ay laro nang laro lamang.
Maagang matulog si Princess kahit na may eksamen kinabukasan.
Subalit si Precious ay nagpupuyat sa kanyang pag-aaral. Nang
magbigayan ng kard, si Precious ang nanguna sa kanyang klase. Matataas
ang nakuha niyang mga marka. Mababa ang natamong mga marka ni
Princess dahil sa nangyari lungkot na lungkot siya.
Hinango sa Hiyas sa Pagbasa 4, pp. 8-9
1. Sino ang masipag mag-aral?

2. Sino ang mahilig manood ng TV at mahilig maglaro?
3. Sino ang nanguna sa kanilang klase?
4. Bakit nalungkot si Princess?
5. Paano niya bibigyang solusyon ang kanyang naging karanasan?
Mag-interbyu ng kilalang tao sa inyong barangay. Isulat ang 1 talata tungkol sa kanya.
V. MGA TALA
VI. PAGNINILAY
sa pagtataya
(remedial)?
aralin
(remediation)
epektibo? Bakit?
44
I. LAYUNIN
B. Pamantayan sa Pagganap Nakasusulat ng talatang pasalaysay
Naipamamalas ang paggalang sa ideya,

damdamin at kultura ng may akda ng
tekstong napakinggan o nabasa
C. Mga Kasanayang (F4PL-0a-j-3)
Nakasusulat ng natatanging kuwento
tungkol sa natatanging tao sa pamayanan
(F4PU-Ia-2)
II. PAKSA
 Pagsulat ng kuwento tungkol sa natatanging tao sa pamayanan
III. MGA KAGAMITAN

1. Sanggunian:
Hindi Sagabal, Pagpapaunlad ng Kasanayan sa Pagbasa 4 LM, St. Mary’s
Publication

PPT, mga larawan,
IV. PAMAMARAAN
 Sa araling ito inaasahang matututunan ninyo ang pagsulat ng kuwento tungkol sa

natatanging tao sa pamayanan.
B. Pagganyak
Sino-sino ang natatanging tao sa ating barangay?

(inaasahang sagot: kapitan, konsehal, health workers, barangay tanod, pari, doktor, mga
guro, prinsipal, dyanitor atbp.)
Paano nagiging katangi-tangi ang isang tao sa isang barangay?

(Maaaring magpakita ang guro ng mga larawan ng mga gawaing kapaki-pakinabang na
ginagawa ng mga taong nabanggit sa itaas.)
45
Sa tulong ng ipaparining kong teksto tungkol sa isang natatanging tao na nagbigay

ng inspirasyon sa pamayanan, tmagkakaroon kayo ng inspirasyong sumulat ng isang
kuwento tungkol sa natatanging tao sa inyong pamayanan.
Ngunit bago ang pakikinig, hayaan ninyong ipakita ko ang mga bagong salita na
maririnig ninyo sa kuwento.
 Magpapakita ang guro ng mga larawan na tumutukoy sa sumusunod na salita.

Bigyan ito ng kahulugan at ipagamit ito sa sariling pangungusap.
masigabo diploma valedictorian cum laude
2. Pakinggan ang kuwentong aking babasahin at alamin kung paano nagging inspirasyon
si Mary-Ann sa kanilang pamayanan.
HINDI SAGABAL
Pagpapaunlad ng Kasanayan sa Pagbasa 4 LM, St. Mary’s Publication
-
1. Pagkatapos na iparinig ang kuwento, pagusapan at sagutin ang sumusunod:
- Paano kaya naging inspirasyon si Maryann sa kanilang pamayanan?

-Kahanga-hanga ba ang ipinakitang pagsisikap ni Maryann? Bakit?
2. Ipakita at ipabasa sa slides o tsart
Dapat isaalang-alang ng manunulat sa pagsulat ng kuwento sa isang natatanging

tao sa pamayanan.
1. Kilalang-kilala ang isang tao sa pamayanan.
2. Pamilyar sa personal na impormasyon ng natatanging tao.
3. May kapaki-pakinabang na ambag sa pamayanan.
4. May katangi-tanging katangian.
5. Naging inspirasyon sa ibang tao.
46
Mula sa binasang teksto, isulat sa loob ng graphic organizer ang mga mahahalagang
pangyayari sa buhay ni Maryann. Gamitin ang mga ito upang makasulat ng isang talata
tungkol sa buhay ni Maryann.
(Mga katangian ni Maryann)
(Mga mahahalagang pangyayari sa buhay ni Maryann)
2. Mula sa inilagay na detalye sa graphic organizer, isulat ito sa anyong patalata.
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
E. Paglalahat
Ano-ano ang mga dapat isaalang-alang upang makasulat ng isang kuwento tungkol sa
isang natatanging tao sa isang pamayanan?
1. Kilalang-kilala ang isang tao sa pamayanan.

2. Pamilyar sa personal na impormasyon ng natatanging tao.
3. May kapaki-pakinabang na ambag sa pamayanan.
4. May katangi-tanging katangian.
5. Naging inspirasyon sa ibang tao.
F. Paglalapat
Gamit ang bintana ng karunungan, isulat sa pangungnusap ang sumusunod na hinihinging

impormasyon.
47
Ang aking guro ay si Siya ay nagtuturo sa ika-apat na
baitang pangkat Sampaguita. Ang
Bb. Wenniam I. mga asignaturang itinuturo niya ay
Fulgueras. ESP, Filipino, English, Science, EPP
at Mathematics.
“Titser Ko, Bilib Ako”
Bilib na bilib ako kay titser.

Magaling siyang magturo.
Palangiti at mahaba ang Pareho kaming palangiti at may
pasensiya. Parang nanay nga
mahabang pasensiya. Kaya bilib
siya sa akin kung ako’y
kanyang ituring. ako sa kanya!
1. Sa gitnang bahagi ng bintana, iguhit sa simpleng paraan o “sketch” ng gurong pinakagusto

mo. Pagkatapos, isulat sa ibaba ang pamagat na “Titser Ko, Bilib Ako!”.
2. Sa kaliwa at itaas na bahagi ng bintana, isulat ang pangalan ng guro.
3. Sa kanan at itaas na bahagi ng bintana, isulat ang baitang at asignaturang itinuturo ng
guro.
4. Sa kaliwa at ibabang bahagi ng bintana, isulat ang kabilib-bilib na katangian ng iyong guro.
5. Sa kanan at ibabang bahagi ng bintana, isulat ang iyong katangiang nakahahalintulad sa
iyong nakabibilib na guro.
G. Pagtataya
Pumili ng natatanging tao sa pamayanan. Magkuwento tungkol dito.
Sumulat ng kuwento tungkol sa iyong mga magulang.
V. MGA TALA
VI. PAGNINILAY
sa pagtataya
(remedial)?
aralin
(remediation)
epektibo? Bakit?
48
I. LAYUNIN
mapanuring pakikinig at pag-unawa sa
napakinggan

napakinggan
intonasyon
Natutukoy ang damdamin ng tagapagsalita

ayon sa tono, diin, bilis at intonasyon (F4PN-
C. Mga Kasanayang Ib-i-16)
Naiuugnay ang sariling karanasan sa
napakinggang teksto (F4PS-Ic-4)
II. PAKSA
 Pagtukoy sa damdamin ng tagapagsalita ayon sa tono, diin, bilis at intonasyon
 Pag-uugnay ng sariling karanasan sa napakinggang teksto
III. MGA KAGAMITAN

1. Sanggunian:
K to 12 Filipino Gabay Pangkurikulum Mayo 2016
Si Osang at si Leona, Hiyas sa Pagbasa 4, pp.97-98

Mga larawan ng usa at leon, PPT
IV. PAMAMARAAN
Sa araling ito inaasahang matututuhan ninyo ang pagtukoy sa damdamin ng

tagapagsalita ayon sa tono, diin, bilis at intonasyon at pag-uugnay ng sariling
karanasan sa napakinggang teksto.
B. Pagganyak
Sino ang nakakita na ng totoong usa at leon?

Saan ninyo ito nakita?
(Magpakita ng larawan ng usa at leon)
49
Kumpletuhin ang nawawalang letra upang mabuo ang kahulugan ng mga salita. Ipagamit sa
sariling pangungusap.
l k
1. dinamba
o
2. magugunaw
m t t w
3. sumandal s m n g
4. baging t
u
2. Pagbibigay ng mga panuntunan sa pakikinig

1. Umupo nang maayos.
2. Makinig sa guro.
3. Tandaan ang mga mahahalagang detalye.
4. Maging handa sa mga tanong.
3. Pagbibigay ng mga gabay na tanong

6. Sino ang namasyal sa kagubatan?
7. Sino ang dumamba kay Osang?
8. Ano ang gagawin ni Leona kay Osang?
9. Paano nakaligtas si Osang?
10. Bakit pangiti-ngiting umalis si Osang?
11. Nakaranas ka na bang malagay sa panganib? Ano ang ginawa mo?
4. Pakinggan ang kuwento na may pamagat na “Si Osang at si Leona”. Maaaring i-

rekord sa cellphone ang kuwento.
SI OSANG AT SI LEONA
1. Gawaing pagpapaunawa
 Pagsagot sa mga tanong
1. Sino ang namasyal sa kagubatan?

2. Sino ang dumamba kay Osang?
3. Ano ang gagawin ni Leona kay Osang?
4. Paano nakaligtas si Osang?
5. Bakit pangiti-ngiting umalis si Osang?
6. Nakaranas ka na bang malagay sa panganib? Ano ang ginawa mo?
 Sipat konsepto
Mahalaga para sa nakikinig ang wastong pagbigkas ng diin at tono

ng nagsasalita.
Binibigyang-diin sa pagpapahayag ang mahalagang impormasyon
na nais bigyan ng pansin. Nagagawa ito sa pamamagitan ng mas
malakas na pagbigkas sa mahahalagang detalye o salita.
Ipinahihiwatig ng tono kung ang pangungusap ay nagpapahayag
ng pagkamangha o paglalahad. Ipinahahatid din ng tono ang nais-
bigyang halaga ng nagsasalita.
50
2. Gawaing pagpapalalim
Tukuyin ang damdamin ayon sa pagkabigkas. Maaaring tumawag ng ibang batang
bibigkas.
Bago mo ako kainin ay

may ipagtatapat akong
lihim sa iyo. Damdamin: ______________
Pakawalan mo muna
ako at sasabihin ko sa
iyo. Damdamin: ______________
Hoy, paano ako

makaliligtas dito? Damdamin: _______________
3. Pangkatang gawain
Pakinggang mabuti at tukuyin ang damdamin batay sa tono, diin, bilis at intonasyon na
nasa loob ng kahon.
dismayado/malungkot naiinis na may pagkabahala pagpapakumbaba

nanghihinayang nababahala/nanghihinayang
naiinis sa maling gawi
Unang Pangkat
Binigyan ko ng antas C (May diin sa salitang ‘antas C’ at pababa ang tono.

ang ating pamilya. Damdamin: dismayado/malungkot
Noong gabi ng Martes

ang isa pang malala. (May diin sa salitang ‘malala’ at pataas ang tono
Damdamin: naiinis na may pagkabahala
Pangalawang Pangkat
May kasalanan din ako

(May diin sa salitang ‘ako’ at pababa ang tono.
sa pag-aaksaya ng gas.
Damdamin: pagpapakumbaba
Nakabukas pa ang ilaw sa

buong magdamag sa mga
silid na walang tao.
(May diin sa salitang “buong magdamag” at pababa ang
tono.)
Damdamin: nanghihinayang
51
Pangatlong Pangkat
Lubhang malaki ang ( May diin sa salitang ‘malaki’ at pataas ang tono.)
nakukunsumo ng Damdamin: nababahala/nanghihinayang
pamilya sa kuryente.
Madalas na matagal na ( May diin sa salitang ‘matagal’ at pataas ang tono.)

bukas ang refrigerator Damdamin: naiinis sa maling gawi
kapag may kinukuha roon.
E. Paglalahat
Ano-ano ang mga dapat bigyang pansin kapag nakikinig sa nagsasalita upang matukoy
ang kanilang damdamin?
F. Paglalapat
Narito ang ilan pang halimbawa ng pahayag. Tukuyin at isulat ang damdamin ng
nagsasalita ayon sa diin at tono. Pumili ng sagot mula sa kahon.
Takot nakikusap pagiging matapang/matatag
Puno ng pag-asa nanghihina
________________ 1. Kailangan lagi tayong matatag sa mga pagsubok sa buhay.

_______________ 2. Wala na akong lakas upang gampanan ang aking mga tungkulin.
_______________ 3. Nakakatakot ang nangyaring sunog!
_______________ 4. Kailangan magpatuloy ang buhay pagkatapos ng kalamidad.
_______________ 5. Maaari ba kaming makituloy pansamantala sa bahay ninyo?
G. Pagtataya
A. Tukuyin ang damdamin ng nagsasalita ayon sa diin at tono nito. Piliin at bilugan ang
wastong damdamin ng nagsasalita na nasa loob ng panaklong.
(nagulat, nag-aalala) 1. May sunog?

(nagagalak, sabik na sabik) 2. Yehey! Mamamasyal kami mamaya.
(takot, kampante) 3. Nandiyan na sila! Magtago na tayo.
(nagmamaka-awa, nakikiusap) 4. Huwag, maawa ka po sa akin.
(nag-aalala, nagtatagubilin) 5. Anak, mag-iingat ka!
52
B. Iugnay ang iyong sariling karanasan batay sa islogan sa ibaba. Kumpletuhin ang mga
pangungusap upang makagawa ng ideya kaugnay ng tema ng islogan.
Tapat mo,
Linis mo.
1. Araw-araw sinisikap kong _________________________________________.
2. Tinitipon ko ang mga _____________________________________________.
3. Kinokolekta ko ang mga __________________________________________.
4. Hinihiwa-hiwalay ko ang mga ______________________________________.
5. Pinapanatili kong _______________________________________________.
Maghanap ng comic strip sa lumang dyaryo. Tukuyin ang damdamin ng mga pahayag ng
mga tauhan. Itala ang iyong sagot sa kwaderno.
V. MGA TALA
VI. PAGNINILAY
sa pagtataya
(remedial)?
aralin
(remediation)
epektibo? Bakit?
53
I. LAYUNIN

intonasyon
Nagagamit nang wasto ang mga

C. Mga Kasanayang pangngalan sa pagsasalita tungkol sa mga
Pampagkatuto/Layunin - bagay - pangyayari sa paligid
(F4WG-Ia-e-2)
II. PAKSA
 Paggamit nang wasto ng pangngalan sa pagsasalita tungkol sa mga bagay,
III. MGA KAGAMITAN

A. Sanggunian:
Filipino K to 12 Filipino Gabay Pangkurikulum, Mayo 2016
B. Iba pang kagamitang pampagtuturo:

mga larawan, PPT
IV. PAMAMARAAN
 Sa araling ito inaaasahang matututuhan ninyo ang paggamit nang wasto ng

pangngalan sa pagsasalita tungkol sa mga bagay, pangyayari sa paligid.
B. Pagganyak
 Ipaawit ang “Bahay Kubo”.
 Itanong:
Ano-ano ang mga bagay na nabanggit sa awit?

Sa anong pangyayari tumpak awitin ang “Bahay Kubo”?
(Buwan ng Nutrisyon)
Ipadayalogo ang usapan.
Guro: Kompleto na ba ang mga gamit ninyo sa paaralan?

Criselda: Ako po ay may lapis, papel, krayola at mga notbuk.
Rodrigo: Kulang pa po ako ng mga kartolina at gunting.
Laila: Ako rin po! Ibibili pa lang ako ni nanay ng pambura, pantasa at ruler.
54
Guro: Sabihin sa magulang na kumpletuhin ang inyong mga kagamitan sa paaralan bago
magtapos ang unang buwan ng pasukan.
1. Gawaing Pagpapaunawa
 Isulat sa talaan ang mga hinihinging impormasyon.
BAGAY PANGYAYARI
lapis unang buwan ng pasukan
papel
notbuk
pambura
gunting
ruler
pantasa
krayola
 Sipat konsepto
Sa unang hanay nakatala ang mga halimbawa ng pangalang

tumutukoy sa bagay, samantalang sa ikalawang hanay ay tumutukoy sa
pangyayari. Ang tawag sa mga salitang tumutukoy sa bagay at pangyayari
ay pangngalan.
2. Gawaing Pagpapalalim
 Maglista ng mga bagay na ginagamit sa sumusunod na okasyon.
kaarawan piyesta Araw ng Intramurals

Kalayaan
keyk pagkain watawat bola
regalo pinggan damit raketa
pagkain baso sound system net
papremyo kaldero palamuti stopwatch
palamuti mga sandok uniporme
 Gamitin sa pangungusap ang mga ilinistang mga bagay na may pag-uugnay sa

pangyayari sa bawat kolum sa itaas.
Hal. Masarap ang keyk na inihanda sa kaarawan ni ate.
• Pangkat 1 – kaarawan
• Pangkat 2 – piyesta
• Pangkat 3 – Araw ng Kalayaan
• Pangkat 4 – Intramurals
55
E. Paglalahat
Ano ang tawag sa mga salitang tumutukoy sa bagay at pangyayari?

(Ang pangngalan ay mga salitang tumutukoy sa ngalan ng bagay at pangyayari.)
F. Paglalapat
Gamitin ang mga pangngalan sa loob ng kahon upang mabuo ang diwa ng maikling talata.
palaro papremyo pagkain kapistahan
May mga ginoo, binata at binatilyo na nag-alok ng tulong upang

gumawa ng mabibigat ng gawain para sa pagdiriwang ng kapistahan.
Naging aktibo rin ang mga kabataan at mga guro sa paghahanda para sa
pagdiriwang. Sa araw ng kapistahan, binigyang-parangal ang mga ina, lola
at iba pang kababaihang nagpakita ng katangi-tanging gawa sa buong
taon. Bumaha ng mga palaro, papremyo at pagkain sa kapistahan.
LM, Filipino sa Pakikipag-ugnayan Wika at Pagbasa 6, ICS Publishing Inc. p. 102
G. Pagtataya
Gamitin sa pangugusap ang mga pangngalan ng bagay at pangyayari sa loob ng puso.
Basahin sa klase.
toga kasal pasko
pagtatapos saya parol
Ramadan Bagong
Taon
Koran
paputok
Maglista ng mga bagay na kakailanganin sa pagdiriwang ng Buwan ng Nutrisyon.
V. MGA TALA
VI. PAGNINILAY
sa pagtataya
56
(remedial)?
aralin
(remediation)
epektibo? Bakit?
57
MASUSING Rehiyon Baitang IV
I. LAYUNIN
talasalitaan

binasang teksto
Nakagagamit ng pahiwatig upang malaman

C. Mga Kasanayang kahulugan - kasingkahulugan (F4PT-Ig-1.4)
Nababasa ang maikling tula nang may
tamang bilis, diin, ekspresyon at intonasyon
(F4PB-Ic-16)
II. PAKSA
 Paggamit ng pahiwatig upang malaman ang kahulugan ng mga salita tulad ng
paggamit ng palatandaang nagbibigay ng kahulugan – kasingkahulugan
 Pagbabasa ng maikling tula na may bilis, diin, ekspresyon at intonasyon
III. MGA KAGAMITAN

1. Sanggunian:
YARING PAMILYA, Komunikasyon Batayan at Sanayang Aklat sa Filipino 4,
Banlaygas et al., Rex Book Store 2011, pp. 148-149
K to 12 Filipino Gabay Pangkurikulum, Mayo 2016
Yaman ng Lahi Wika at Pagbasa 4 LM,

mga larawan, PPT
IV. PAMAMARAAN
 Sa araling ito inaasahang matututuhan ninyo ang paggamit ng pahiwatig upang

malaman ang kahulugan ng mga salita tulad ng paggamit ng palatandaang
nagbibigay ng kahulugan at pagbabasa ng maikling tula na may bilis, diin,
ekspresyon at intonasyon.
B. Pagganyak
Paano mo ilalarawan ang iyong pamilya?
58
 Paglinang ng talasalitaan: Ibigay ang kahulugan ng mga salita sa ibaba.

Gamiting ang mga pangungusap na nagpapahiwtig.
Kapos pulos kampeon kasangga
1. Walang-walang pera si tatay kaya’t kapos kami sa gastusin.

2. Marami ang aning palay, gulay at prutas, pulos biyaya ito ng Diyos.
3. Panalo sa pang-unawa si nanay. Kampeon siya sa aking paningin.
4. Kakampi ko ang aking kapatid. Kasangga ko siya sa lahat ng gawain.
 Pagbibigay ng gabay na tanong

1. Sino ang nagsasalita sa tula?
2. Anong klaseng magulang mayroon ang bata?
3. Ano-ano ang kakaibang katangian ng ama at ina?
4. Paano naging magkakampi ang magkapatid?
5. Bakit naihambing ang pamilya sa isang walis?
 PAGBASA (Ipabasa sa pamamagitan ng sabayang pagbigkas. Imodelo muna ng

guro bago ipabigkas sa mga bata.)
YARING PAMILYA
(Sumangguni sa kalakip na tula)
1. Pag-usapan ang binasang tula at sagutin ang tanong .
1. Sino ang nagsasalita sa tula?

2. Anong klaseng magulang mayroon ang bata?
3. Ano-ano ang kakaibang katangian ng ama at ina?
4. Paano naging magkakampi ang magkapatid?
5. Bakit naihambing ang pamilya sa isang walis?
2. Ipakita sa slides o tsart ang sumusunod na konsepto
 Ang mga salitang magkapareho ang kahulugan ay

tinatawag na magkasing-kahulugan.
Ang mga pahiwatig sa pangungusap ang magsisilbing gabay sa
pag-unawa ng kahulugan.
 Dapat tandaan sa pagbigkas ng tula
1. May wastong diin ang bawat salita.
2. Basahin nang may angkop na bilis ang bawat linya sa
taludtod.
3. Basahin nang may wastong intonasyon. Iwasan ang
sing-song na pagbigkas.
59
2. Gamitin ang mga salita sa kahon upang maging pananda ng mga salitang may
salungguhit at nais bigyan ng kuhulugan. Isulat ang iyong sagot sa blanko.
katapangan interbyu layunin liderato

pumukaw
1. Inisa-isa ng guro ang mga ____________ sa araw na ito na nais niyang makamit ng
mga mag-aaral.
2. Sa ilalim ng kanyang _____________ nagkaroon ng maraming pagbabago na naging
daan para sa matagumpay na pamunuan.
3. Nagpakita ng _________________ sa naganap na insidente ang mga batang walang
takot na itinaboy ang mga ligaw na baboy-ramo.
4. Ang aming isinagawang ______________ sa kanya ay naging isang matagumpay na
panayam.
5. _________________ sa damdamin ng nakararami ang kanyang mensahe na gumising
din sa aking diwa.
E. Paglalahat
Paano nakatutulong sa pagbibigay ng kahulugan ang mga pahiwatig na ginamit sa

pangungusap?
Paano ang wastong paraan nang pagbasa ng tula?
F. Paglalapat
Ipabasa ang tulang “Pamilyang Pilipino” ni Arjohn V. Gime nang may wastong diin, tono,
intonasyon at ekspresyon.
PAMILYANG PILIPINO
Arjohn V. Gime
G. Pagtataya
Gamitin ang mga salita sa kahon upang maging pananda ng mga salitang may salungguhit
at nais bigyan ng kuhulugan. Isulat ang iyong sagot sa blanko.
patalastas matututuhan mabigkis bayani

senyas
1. Isang katotohanan na maraming dakilang tao sa ating bansa, kaya’t sila ay naging mga
_______________ rin.
60
2. Nakatutuwang bumasa ng mga ________________ na may kaugnayan sa ating mga
bayani sapagkat makabuluhang anunsyo ang makikita rito.
3. Napag-aaralan daw ang mahusay na pagbigkas ng talumpati, kung gugustuhin mas
madali itong _________________.
4. Naging ___________ sa mga Pilipino ang hudyat ng katapangan ni Andres Bonifacio.
5. Kumilos tayo at magkaisa upang ang ating bayan ay maging malaya, ____________at
umunlad.
LM, Yamn ng Pamana 6, Wika at Pagbasa, N. Sta. Ana at M. Jocson, Vibal Publishing House Inc., 2005 p. 260
• Isulat ang kahulugan ng mga sumusunod na tambalang salita.
1. balat-sibuyas =
2. nagtaingang-kawali =
3. kambal-tuko =
4. kapos-palad =
5. kapit-tuko =
V. MGA TALA
VI. PAGNINILAY
sa pagtataya
(remedial)?
aralin
(remediation)
epektibo? Bakit?
61
I. LAYUNIN
C. Mga Kasanayang Nakasusulat ng tugma o maikling tula

Pampagkatuto/Layunin (F4PU-Ic-2.2)
II. PAKSA
 Pagsulat ng tugma o maikling tula
III. MGA KAGAMITAN

1. Sanggunian:
Filipino K to 12 CG
Inang Wika ni Criselda T. Taduran
Tula mula kay Raymond Pambi
https://burubudoy.wordpress.com/2008/07/15/pinoy-haiku-tanaga-dalit-at-diona/
Rubric sa Pagsulat ng Tula,
https://www.scribd.com/doc/61347090/Rubric-Sa-Pagsulat-Ng-Tula

PPT
IV. PAMAMARAAN
 Balik-aral
Paano ang tamang pagbasa ng isang tula?
 Sa araling ito inaasaahang matututuhan ninyo ang pagsulat ng tugma o maikling

tula.
B. Pagganyak
 Ano ang ating pambansang wika?
 Paglinang ng Talasalitaan
Ibigay ang kahulugan ng mga salitang may salungguhit.

1. Ating payabungin ang kaalaman sa ating wika.
2. Marami tayong mga kababayang nagmamahal sa sariling wika.
3. Ating isulong ang pagtangkilik sa ating sariling wika.
 Basahin ang tula nang may wastong diin, bilis at tono.
62
Inang Wika
Criselda T. Taduran
Mga kababayan ating mahalin

Sariling wika ay gamitin
Sa araw-araw na gawain
Pagyamanin natin, saka payabungin
Mga Pilipino halina,

Wikang Filipino ay gamitin na.
Mula Jolo at Apari
Nagkakaunawaan ng matindi
Halina’t makiisa
Wikang Filipino, isulong na
Pagka’t ito’y napakahalaga
Tatak Pinoy talaga
Pag-unlad ng bayan
Sariling wika ang daan
Kaya ating suportahan
Mahal kong kababayan.
 Itanong:
1. Ano ang hinihiling ng may-akda sa kanyang mga kababayan?
2. Sino ang dapat gumamit ng wikang Filipino?
3. Paano nakikilala ang mga Pilipino ayon sa tula?
4. Paano naging tulay ang wika sap ag-unlad?
Ano-ano ang mga salitang magkatugma na ginamit sa tula?
Ano ang naitutulong ng tugma sa kagandahan ng tula?
2. Sipat konsepto
 Ang tula ay nagtataglay ng mga tugma kagaya ng mga salitang binasa natin.
Ito ay isang anyo ng sining o panitikan na naglalayong maipahayag ang damdamin
sa malayang pagsusulat.
 May dalawang anyo ng tula, ito ay ang malayang tula at tradisyunal na anyo ng
tula.
• Ang malayang tula ay walang sukat at tugma.
• Ang tradisyunal na tula ay may sukat at tugma ang mga salitang sa bawat
taludtod.
 Punan ng angkop na salita ang patlang upang mabuo ang maikling tula tungkol sa
mga magulang. Pumili ng salita mula sa kahon.
63
Ang payong ko’y si _____ kapote
________ ko si itay
Sa maulan kong ______ inay
-Raymond Pambi buhay
 Ilarawan ang iyong pamilya. Sumulat ng mga mga salita na maaaring tumukoy sa
• katangian ng bawat miyembro ng pamilya
• paghahalintulad ng kanilang kakayahan sa mga bagay
 Suriin ang mga salitang maaaring magkakatugma. Ito ang maaaring gamitin sa
pagsulat ng maikling tula.
E. Paglalahat
Paano mo isinulat ang maikling tula na ginawa mo?
F. Paglalapat
 I-post ang rubrics na ito bago ang pagsulat.

 Sumulat ng maikling tula tungkol sa iyong pamilya.
Rubrics sa Pagwasto ng Pagsulat ng Tula.

Napakagaling(10) Magaling(8) Katamtaman(6) Nangangailanganng
pagsasanay(4)
Napakalalim at Malalim at Bahagyang may Mababaw at literal

makahulugan ang makahulugan ang lalim ang ang kabuuan ng tula.
kabuuan ng tula. kabuuan ng tula. kabuuan ng tula.
Gumamit ng Gumamit ng ilang Gumamit ng 1-2 Wala ni isang
simbolismo/ simbolismo/pahiwatig simbolismo na pagtatangkang
pahiwatig na na bahagyang nakalito sa mga ginawa upang
nakapagpaisip sa nagpaisip sa mga mambabasa. makagamit ng
mga mambabasa. mambabasa. Ang mga salita simbolismo.
Piling-pili ang mga May ilang piling salita ay di-gaanong
salita at pariralang at pariralang ginamit. pili.
ginamit.
Gumamit ng May mga sukat at May Walang sukat at

napakahusay at tugma ngunit may pagtatangkang tugma kung may
angkop na angkop bahagyang gumamit ng naisulat man.
na sukat at tugma. inkonsistensi. sukat at tugma
ngunit halos
inkonsistent
lahat.
G. Pagtataya
• Ang natapos na awtput sa “Paglalapat” ang magsisilbing gawain para sa

pagtataya.
• (Pair Share) Makipagpalitan ng papel sa katabi upang marebisa ang sinulat na tula
o maikling tugma tungkol sa iyong pamilya.
64
• Sumulat ng tugma tungkol sa iyong paaralan.
V. MGA TALA
VI. PAGNINILAY
sa pagtataya
(remedial)?
aralin
(remediation)
epektibo? Bakit?
65
I. LAYUNIN
C. Mga Kasanayang Nakasusulat ng tugma o maikling tula

Pampagkatuto/Layunin (F4PU-Ic-2.2)
II. PAKSA
 Pagsulat ng tugma o maikling tula
III. MGA KAGAMITAN

3. Sanggunian:
Filipino K to 12 CG
Inang Wika ni Criselda T. Taduran
Tula mula kay Raymond Pambi
Rubric sa Pagsulat ng Tula,

PPT
IV. PAMAMARAAN
I. Balik-aral at/o Panimula
 Balik-aral
Paano ang tamang pagbasa ng isang tula?
 Sa araling ito inaasaahang matututuhan ninyo ang pagsulat ng tugma o maikling

tula.
J. Pagganyak
 Ano ang ating pambansang wika?
K. Paglalahad ng Aralin
 Paglinang ng Talasalitaan
Ibigay ang kahulugan ng mga salitang may salungguhit.

1. Ating payabungin ang kaalaman sa ating wika.
2. Marami tayong mga kababayang nagmamahal sa sariling wika.
3. Ating isulong ang pagtangkilik sa ating sariling wika.
 Basahin ang tula nang may wastong diin, bilis at tono.
66
Inang Wika
Criselda T. Taduran
Mga kababayan ating mahalin

Sariling wika ay gamitin
Sa araw-araw na gawain
Pagyamanin natin, saka payabungin
Mga Pilipino halina,

Wikang Filipino ay gamitin na.
Mula Jolo at Apari
Nagkakaunawaan ng matindi
Halina’t makiisa
Wikang Filipino, isulong na
Pagka’t ito’y napakahalaga
Tatak Pinoy talaga
Pag-unlad ng bayan
Sariling wika ang daan
Kaya ating suportahan
Mahal kong kababayan.
 Itanong:
5. Ano ang hinihiling ng may-akda sa kanyang mga kababayan?
6. Sino ang dapat gumamit ng wikang Filipino?
7. Paano nakikilala ang mga Pilipino ayon sa tula?
8. Paano naging tulay ang wika sap ag-unlad?
L. Pagtalakay sa Aralin
Ano-ano ang mga salitang magkatugma na ginamit sa tula?
Ano ang naitutulong ng tugma sa kagandahan ng tula?
5. Sipat konsepto
 Ang tula ay nagtataglay ng mga tugma kagaya ng mga salitang binasa natin.
Ito ay isang anyo ng sining o panitikan na naglalayong maipahayag ang damdamin
sa malayang pagsusulat.
 May dalawang anyo ng tula, ito ay ang malayang tula at tradisyunal na anyo ng
tula.
• Ang malayang tula ay walang sukat at tugma.
• Ang tradisyunal na tula ay may sukat at tugma ang mga salitang sa bawat
taludtod.
 Punan ng angkop na salita ang patlang upang mabuo ang maikling tula tungkol sa
mga magulang. Pumili ng salita mula sa kahon.
67
Ang payong ko’y si _____ kapote
________ ko si itay
Sa maulan kong ______ inay
-Raymond Pambi buhay
 Ilarawan ang iyong pamilya. Sumulat ng mga mga salita na maaaring tumukoy sa
• katangian ng bawat miyembro ng pamilya
• paghahalintulad ng kanilang kakayahan sa mga bagay
 Suriin ang mga salitang maaaring magkakatugma. Ito ang maaaring gamitin sa
pagsulat ng maikling tula.
M. Paglalahat
Paano mo isinulat ang maikling tula na ginawa mo?
N. Paglalapat
 I-post ang rubrics na ito bago ang pagsulat.

 Sumulat ng maikling tula tungkol sa iyong pamilya.
Rubrics sa Pagwasto ng Pagsulat ng Tula.

Napakagaling(10) Magaling(8) Katamtaman(6) Nangangailanganng
pagsasanay(4)
Napakalalim at Malalim at Bahagyang may Mababaw at literal

makahulugan ang makahulugan ang lalim ang ang kabuuan ng tula.
kabuuan ng tula. kabuuan ng tula. kabuuan ng tula.
Gumamit ng Gumamit ng ilang Gumamit ng 1-2 Wala ni isang
simbolismo/ simbolismo/pahiwatig simbolismo na pagtatangkang
pahiwatig na na bahagyang nakalito sa mga ginawa upang
nakapagpaisip sa nagpaisip sa mga mambabasa. makagamit ng
mga mambabasa. mambabasa. Ang mga salita simbolismo.
Piling-pili ang mga May ilang piling salita ay di-gaanong
salita at pariralang at pariralang ginamit. pili.
ginamit.
Gumamit ng May mga sukat at May Walang sukat at

napakahusay at tugma ngunit may pagtatangkang tugma kung may
angkop na angkop bahagyang gumamit ng naisulat man.
na sukat at tugma. inkonsistensi. sukat at tugma
ngunit halos
inkonsistent
lahat.
O. Pagtataya
• Ang natapos na awtput sa “Paglalapat” ang magsisilbing gawain para sa

pagtataya.
• (Pair Share) Makipagpalitan ng papel sa katabi upang marebisa ang sinulat na tula
o maikling tugma tungkol sa iyong pamilya.
68
P. Karagdagang Gawain/Pagpapahusay
• Sumulat ng tugma tungkol sa iyong paaralan.
V. MGA TALA
VI. PAGNINILAY
sa pagtataya
(remedial)?
aralin
(remediation)
epektibo? Bakit?
69
I. LAYUNIN
Naipamamalas ang pagpapahalaga at
komunikasyon at pagbasa ng iba’t ibang
uri ng panitikan
Nakasasali sa mga usapan at talakayan,

B. Pamantayan sa Pagganap pagkukuwento, pagtula, pagsulat ng
sariling tula at kuwento
Naipagmamalaki ang sariling wika sa

C. Mga Kasanayang
pamamagitan ng paggamit nito (F4PL-
0a-j-1)
II. PAKSA
 Pagmamalaki ng sariling wika sa pamamagitan ng paggamit nito
III. MGA KAGAMITAN

1. Sanggunian:
Filipino K to 12 CG, p. 68
Ang Wika Ko, Rio Alma, https://www.tagaloglang.com/tula-para-sa-buwan-ng-
wika/

Rubrics sa paggamit ng wika sa pamamagitan ng Pagbigkas ng Tula
IV. PAMAMARAAN
 Sa araling ito inaasahang matututuhan ninyo ang pagmamalaki ng sariling wika sa

pamamagitan ng paggamit nito.
B. Pagganyak
 Nakakita ka na ba ng batang tumutula?

 Paano niya ito ginawa?
 Bigkasin ng guro ang tula. Imodelo sa mga bata. https://www.tagaloglang.com/tula-

para-sa-buwan-ng-wika/
ANG WIKA KO
(Sumangguni sa kalakip na tula)
 Hayaan ang mga batang bumigkas ng tula sa pamamagitan ng sabayang

pagbigkas.
70
 Itanong:
1. Paano inilarawan ang wika sa tula?

2. Paano ipinakita sa tula ang pagpapahalaga sa sariling wika?
3. Ano ang wikang iyong ginamit?
4. Ano-ano ang mga paraan na maaari mong gawin upang maipakita ang
pagmamalaki sa sariling wika?
5. Paano mo ipinakikita ang pagmamalaki sa sariling wika?
E. Paglalahat
Paano mo ginagamit ang sariling wika upang maipakita ang pagmamalaki dito?
F. Paglalapat
 Ipabigkas ang tula ayon sa wastong pagbigkas. Gamitin ang tulang may pamagat
na “Ang Wika Ko”. Pangkatin ang mga bata sa apat.
 Pagbigkas ng tula…
 I-post ang rubrics sa Paggamit ng Wika sa pamamagitan ng Pagbigkas ng Tula
PAMANTAYAN KAILANGAN KATAMTAM MAHUSAY PINAKAMAHUSAY

PANG AN 8-9 10
PAGHUSAY 6-7
AN
1-5
PAGPAPATULA Bigo na Katamtaman Napalutang Pinakalutang ang diwa
NG SA DIWA mapalutang na ang diwa ng ng tula sa pamamagitan
NG TULA ang diwa ng napalutang tula sa ng madamdamin
tula sa ang diwang pamamagita pagbabasa at
pamamagita tula dahil sa n ng pagpapakita ng
n ng kakulangan madamdami naaangkop na
madamdami sa ng ekspresyon
ng madamdami pagbabasa
pagbabasa ng at
at pagbabasa pagpapakita
pagpapakita at ng
ng pagpapakita naaangkop
naaangkop ng na
na naaangkop ekspresyon
ekspresyon. na
ekspresyon
KALIDAD, Kulang sa May kalidad Mahusay Katangi-tangi ang
INDAYOG NG kalidad at sa tinig ang kalidad kalidad at indayog ng
TINIG SA indayog ng ngunit at indayog tinig sa pagbigkas
PAGBIGKAS tinig sa kulang ng ng tinig sa
pagbigkas indayog sa pagbigkas
pagbigkas
MAKABULUHA Hindi Naaangkop, Mahusay Pinakamakabuluhan,
NG GALAW SA naangkop, ngunit ang naaangkop, maykaisah
TANGHALAN kulang sa kulang sa kaisahan ng an at
kaisahan at kaisahan mga galaw may dating sa mga
hindi ang mga sa galaw sa tanghalan.
madating galaw sa tanghalan at
ang mga tanghalan. may dating
sa madla.
71
galaw sa
tanghalan.
DATING SA Kapansin- Kapansin- Kapansin- Kapansin-pansin ang
MADLA pansin ang pansin ang pansinang pinakamalakas na
mahinang manakanak malalakas palakpak at bilib na
palakpak at ang na palakpak ekspresyon sa mga
blangkong palakpak at at bilib na mukha ng madla.
ekspresyon may iilang ekspresyon
sa mga bilib na sa mga
mukha ng ekspresyon mukha ng
madla sa mga madla
mukha ng
madla
G. Pagtataya
 Ang natapos na awtput sa “Paglalapat” ang magsisilbing gawain para sa
pagtataya.
 Magsagawa ng isang panayam sa isang tao na iyong hinahangaan. Gamitin ang
sariling wika sa pagsagawa nito.
V. MGA TALA
VI. PAGNINILAY
Bilang ng mag-aaral na nagtamo ng 80% sa
pagtataya
Bilang ng mag-aaral na nangangailangan ng
mga gawaing pagpapahusay (remedial)
Nakatulong ba ang pagpapahusay (remedial)?
Bilang ng mag-aaral na naunawaan ang aralin
(remediation)
Alin sa aking pagtuturo ang naging epektibo?
Bakit?
Anong mga inobasyon o lokalisasyon sa mga
kagamitan ang ginamit /natuklasan ko na nais
kong ibahagi sa ibang guro?
72
I. LAYUNIN
napakinggan

napakinggan
intonasyon
Nasasagot ang mga tanong tungkol sa

balita (F4PN-Id-h-3.2)
C. Mga Kasanayang
Pampagkatuto/Layunin Naipahahayag ang sariling opinyon o
reaskyon sa isang napakinggang isyu o
usapan(F4PS-Id-i-1)
II. PAKSA
 Pagsagot ng mga tanong tungkol sa detalye ng napakinggang balita
 Pagpahayag ng sariling opinyon o reaksyon sa napakinggang isyu
III. MGA KAGAMITAN

1. Sanggunian:
a. K to 12 Filipino Gabay Pangkurikulum, Mayo 2016, p.67;
b. Yaman ng Lahi, Wika at Pagbasa sa Filipino Patnubay ng Guro p.45;
c. LR portal MISOSA 4 Modyul
a. balita, tsart, larawan
IV. PAMAMARAAN
A. Panimula
• Pag – usapan natin ang mga napapanahong pangyayari sa ating pamayanan.

Tungkol saan ang mga pangyayaring inyong napakinggan?
• Sa araling ito matututuhan ninyo ang pagsagot sa mga tanong tungkol sa detalye
ng balita at makapagpahayag ng sariling opinyo o reaksyon sa maririnig na isyu.
B. Pagganyak
73
Ipakita ang sumusunod na larawan.
hango sa newsinfo.inquirer.net
1. Ano ang makikita sa larawan? (isang balita galing sa dyaryo; may mga taong
naglilinis sa baybaying-dagat)
2. Maliban sa dyaryo saan pa kaya tayo maaaring makakuha ng balita? (radyo,
telebisyon, internet)
1. Batay sa nabuo nating usapan, kilalanin natin ang inyong kaalaman tungkol sa isang
balita.
2. Ibigay ang iyong kaisipan tungkol sa balita sa tulong ng K-W-L Chart
3. Ipasagot sa mga bata ang una at pangalawang tanong.
Ang Balita
Ano ang alam ko Ano ang gusto Ano ang natutuhan

tungkol sa balita? kong malaman ko tungkol sa
tungkol sa balita? balita?
Ang balita ay tungkol Matukoy ang (Sasagutan
sa pangyayari sa mahahalagang pagkaraan ng
ating kapaligiran. detalye ng balita paglalapat)
Ito ay may mga
mahahalagang
detalye: pangyayari,
tauhan, petsa at
lugar na
pinangyarihan,
dahilan at paraan ng
pangyayari
a. Paglinang ng talasalitaan
Ibigay ang kasingkahulugan ng mga salita sa ibaba. Gamitin sa sariling
pangungusap.
Kinumpirma - tiniyak
Waste Treatment – paglinis ng mga dumi
Estero – kanal
Establisimyento - gusali
b. Pakikinig ng isang recorded na balita sa tulong ng gadget.

(Ipaalaala ang mga pamantayan sa pakikinig)
74
Mga pamantayan sa pakiking:
1. Makinig ng mabuti.
2. Intindihin ang nagsasalita.
3. Umupo ng maayos o tumayo ng maayos.
4. Huwag mag ingay.
Manila Bay rehab: Enero 27

January 19, 2019 Filed under Balita Posted by Balita Online RSS Feed
Ikinasa na ng Department of Environment and Natural Resources (DENR) ang ikatlong

bahagi ng rehabilitasyon ng Manila Bay sa Enero 27.
Ito ang kinumpirma kahapon ni Undersecretary Benny Antiporda, sinabing naglabas

na ng kautusan si DENR Secretary Roy Cimatu kaugnay ng usapin.
Ang paraan, aniya, ng paglilinis sa Boracay Island noong nakaraang taon ay ipatutupad din
sa Manila Bay.
Sinabi ni Antiporda na lilinisin ng pamahalaan ang lahat ng ilog at estero na konektado
sa Manila Bay.
Irerekomenda rin ng DENR ang pagkakaroon ng waste treatment ng lahat ng
establisimyento sa paligid ng Manila Bay.
Sinabi pa ni Antiporda na paaalisin ng pamahalaan ang mga informal settler sa paligid
ng Manila Bay, ngunit bibigyan ng malilipatan sa pamamagitan ng housing project ng
pamahalaan.
“Makikipagpulong na ang DENR at local government units sa 220,000 apektadong
residente na tatamaan ng clearing operations ng pamahalaan,” sabi ni Antiporda.
-Jun Fabon
a. Tungkol saan ang napakinggang balita?

• Kailan naganap ang balita?
• Saan ito nangyari?
• Bakit nilinis ang Manila Bay?
• Anong sangay ng pamahalaan ang nanguna sa pagpapanumbalik ng
kalinisan sa Manila Bay?
• Paano nakakatulong ang DENR sa pagpapanatili ng kalinisan sa ating
bansa?
• Bukod sa DENR, ano pa ang mga sangay ng pamahalaan na dapat
mangalaga para sa ating kapaligiran o kalikasan?
Concept Map. Basahing muli nang malakas ang balita. Punan ng hinihinging
impormasyon ang bawat bilog ng concept map.
Paano
nangyar
i?
Ano ang
nangyar Saan
i? nangyar
i?
Pamaga
t ng
balita
Bakit ito Sino –
nangyar sino ang
i? nasa balita?
Kailan ito
nangyari
?
75
3. Gawaing Paglinang sa Kabihasaan
Iparinig ang balita hango sa https://news.abs-cbn.com/news/02/10/19/green-

jobs-na-nakatutulong-sa-kalikasan-isinusulong-ng-pamahalaan.
Green jobs' na nakatutulong sa kalikasan, isinusulong ng pamahalaan

ABS-CBN News
Posted at Feb 10 2019 07:13 PM | Updated as of Feb 11 2019 06:49 AM
Marami nang trabahong pinasok ang 44 anyos na si Sabadisto Callos bago

nagsimulang mamasukan sa isang planta sa Valenzuela.
Operator siya ngayon ng makina na nagre-recycle ng mga plastik at styrofoam.
Masaya si Callos dahil bukod sa pagiging regular na empleyado na may tamang sahod at
benepisyo, ipinagmamalaki niya ang magandang bunga ng kaniyang trabaho.
"'Di naman po kami nakakasira sa kalikasan kasi nare-recycle namin," ani Callos.
Hinihikayat ngayon ng pamahalaan ang mga kompanya at establisimyento, maliit man o
malaki, na bumuo ng mga trabahong gaya ng kay Callos, na tinatawag na "green jobs."
Ayon sa Philippine Green Jobs Act of 2016, ang "green jobs" ay mga trabahong nakatutulong
o nagsusulong ng pangangalaga ng kalikasan.
Bukod sa ambag sa pangangalaga sa kalikasan, maituturing lamang na "green job"
ang isang trabaho kung sumusunod din ito sa labor standards tulad ng pagbibigay ng tamang
sahod at benepisyo, at paniniguro sa kaligtasan ng manggagawa.
Ang mga kompanyang makabubuo ng "green jobs" ay makakakuha ng tax incentive mula sa
pamahalaan.
"It would encourage us to push more because right now what we are feeling is...
nabe-blame ang produkto," ani Henry Gaw, president ng Polystyrene Packaging Council of
the Philippines.
Target ng Climate Change Commission na maumpisahan ngayong taon ang
pagbibigay ng incentives sa mga kompanyang makapagbibigay ng mga trabahong pasok sa
pagiging "green jobs."
Magsasagawa ang Philippine Statistics Authority ng survey para matukoy kung ano-ano ang
maituturing na "green jobs" at maging mas malinaw ang mga patakaran para sa mga
kompanyang gustong maging bahagi ng programa.
-- Ulat ni Zen Hernandez,
ABS-CBN News
Sagutin ang mga tanong sa inyong kuwaderno batay sa balitang inyong binasa
1. Sino ang pangunahing tauhan sa balita?
2. Ano kaya ang nararamdaman ni Callos ngayon sa kanyang trabaho?
3. Ano ang green jobs?
4. Saan nangyari ang kanyang pagpapahayag?
5. Kailan lamang maituturing na green job ang isang trabaho?
6. Paano ipinapakita ng pamahalaan ang pagtataguyod sa Philippine Green
Jobs Act of 2016?
7. Bakit mahalagang ipatupad ang Philippine Green Jobs Act of 2016?
E. Paglalahat
1. Ano – ano ang dapat tandaan upang maunawaang mabuti ang napakinggang balita?
2. Ano – ano ang katanungang dapat mabigyan ng sagot para maging kompleto ang
detalye o kaalaman natin sa balita?
3. Sa pagbibigay reaksyon naman, ano – ano ang mga dapat isaalang – alang sa
pagbibigay ng opinion o reaksyon sa mga isyung iyong napakinggan?
76
F. Paglalapat
Batay sa napakinggang balita tungkol sa “Green jobs' na nakatutulong sa kalikasan,

isinusulong ng pamahalaan”, Sagutin ang sumusunod na tanong.
1. Batay sa mga napakinggang balita, paano kaya maiiwasan ang ganitong

pangyayari?
2. Sa iyong murang isip, kaya mo bang mapigilan o maiwasan ang mga di – kanais-
nais na pangyayaring ito?
3. Ano ang gagawin mo para makatulong?
4. Mayroon rin bang anyong tubig sa ating pamayanan ang nanganganib na matulad
sa Manila Bay?
G. Pagtataya
Sagutin ang mga katanungan tungkol sa maikling balita na ipaparinig ng guro.

Punan ang sumusunod na tsart.
Ang mga mag-aaral sa Unang Pangkat ng Ikalimang Baitang sa Paaralang

Juan Sumulong ay tumanggap ng mga kuwaderno at bolpen mula sa puno ng
lungsod ng antipolo na si Kgg. Angelito Katlabayan. Ang pamimigay ng mga gamit
sa mga mag-aaral ay ginanap sa paaralang nabanggit ganap na ika 9 ng umaga
kahapon. Ang pasasalamat sa puno ng lungsod ay pinangunahan ng punongguro,
Dr. Ricardo de Guzman at Alfred Ardon, pangulo ng klase.
Sino Kailan Ano Bakit Paano
H. Takdang Aralin/ Karagdagang Gawain o Pagpapahusay
Makinig ng balita sa radio o manood sa telebisyon, pumili ng isa at punuan ang

graphic organizer tungkol sa napakinggang pangyayari.
Paano
nangyari?
Ano ang
nangyari? Saan
nangyari?
Pamagat
ng balita
Bakit ito Sini – sino

nangyari? ang nasa
balita?
Kailan ito
nangyar i?
V. MGA TALA
VI. PAGNINILAY
sa pagtataya
(remedial)?
aralin
77
(remediation)
epektibo? Bakit?
78
I. LAYUNIN
napakinggan

intonasyon

C. Mga Kasanayang sa pagsasalita tungkol - sa sarili sa mga tao,
Pampagkatuto/Layunin sa mga hayop sa paligid - sa lugar, bagay at
pangyayari sa paligid F4WG-Ia-e-2
II. PAKSA
 Paggamit ng wasto ng mga pangngalan sa pagsasalita tungkol sa sarili, sa mga
tao, sa mga hayop sa paligid – sa lugar, bagay at pangyayari sa paligid
III. MGA KAGAMITAN

1. Sanggunian:
c. Yaman ng Lahi, Wika at Pagbasa sa Filipino Kagamitang Pang mag –
aaral p.2 - 10;
d. Hiyas sa Wika 4 p. 30;
e. Suhay 5 p. 85
2. Iba pang kagamitang pampagtuturo: Flashcards, paket tsart, picture stand, tsart
IV. PAMAMARAAN
A. Balik-aral
• Balitaan: Pagbasa ng balita buhat sa napakinggan noong nakaraang gabi.

Tungkol saan ang balita?
Bakit kaya ito nangyari?
• Sa araling ito, inaasahang matutuhan ninyo ang paggamit ng wasto ng mga
pangngalan sa pagsasalita tungkol sa sarili, sa mga tao, sa mga hayop sa paligid –
sa lugar, bagay at pangyayari sa paligid
79
B. Pagganyak
Laro: Pinoy Henyo
Pamantayan:
1. Papangkatin ang mga mag – aaral sa dalawa. Bawat pangkat ay pipili ng kani-
kanilang kinatawan upang magtanong sa loob ng dalawang minuto tungkol sa
salitang pinapahulaan na nasa kanyang noo.
2. Ang mga natitirang miyembro ang sasagot sa hula ng kanilang kinatawan. Oo,
Hindi at Pwede lamang ang maaaring isagot.
3. Ang pangkat na makakakuha ng pinakamaraming puntos ang siyang
mananalo.
pahuhulaang salita:
-Pang. Duterte
-Our Lady of Peñafrancia Church
-kaarawan
-baboy
Pagkatapos ng paligsahan ay ipabasang muli ang mga salitang ginamit upang

hulaan. Bigyang pansing mabuti ang mga ginamit na salita.
Ano ang napansin ninyo sa pangkat ng mga salitang ginamit?
Ano ang tawag sa mga salitang ito?
Pagpapakilala ng mga salita bilang PANGNGALAN.
a. Bago Bumasa
(Ipaskil ang pamantayan sa sabayang pagbasa)
(Ipaskil ang mga tanong tungkol sa akda)
- Sino – sino sa inyo ang may mga alagang baboy sa bakuran?
Alamin natin sa babasahing kwento kung ano pa ang nakukuhang benepisyo ng pag-
aalaga ng baboy.
(Sumangguni sa kalakip na seleksyon)
a. Pagsagot sa mga tanong pagganyak
Tanong Tao Hayop Bagay Pook Pangyayari

Ano – ano ang Pagkain Libangan
mahahalagang
dulot ng pag –
aalaga ng baboy?
Bakit?
Saan-saan kaya Bakuran

tayo maaring Likod -
makapag – alaga bahay
ng baboy?
Ano – ano ang
mga pagkain na Prutas
maaaring Gulay
imbakin?
Alin – alin sa Lolo

nabasa ang Anak
salitang tumutukoy Lola
sa tao?
Ano – ano naman Babuyan

ang salitang Cavite
tumutukoy sa mga
bagay at pook?
80
- Bakit sinasabing kampeon sa kasipagan si Lolo?
- Bakit hindi nangangamoy ang babuyan nina Lolo?
- Paano natuto sa pagluluto ng matamis si Lola? Bakit sila uliran at dapat tularan?
b. Sipat Konsepto: Ang mga salitang pantawag sa tao, bagay, pook at

pangyayari ay tinatawag na mga PANGNGALAN.
Ang pangngalang tiyak o tangi ay nagsisimula sa malaking titik.
Tinatawag itong pangngalang pantangi.
Ang mga pangngalang para sa karaniwang pangngalan ay pangngalang
pambalana. Isinusulat ito sa maliit na titik.
Pagsasanay 2. (DYAD)
Mag – usap kayo ng kapareha mo. Punan ng angkop na
pangngalan ang sumusunod na usapan. Gamitin ang mga salitang nasa loob ng kahon.
Bata 1: Panalo na naman sa _________________ si
Paeng Bowling daigdig Adamson University parangal idolo ama
_________________________.
Bata 2: Apat na beses na yata siyang kampeon sa __________________ sa
buong
_________________.
Bata 1: Sa __________________________________ pala siya nagtapos.
Bata 2: Oo, Binigyan nga siya ng ______________________.
Bata 1: Ang unang guro niya ay ang kanyang ____________________.
Bata 2: Oo, _________________ niya ang kanyang ama.
Pangkatang Gawain: Dula-dulaan
Isadula ang sumusunod na sitwasyon. Gumamit ng pangngalang angkop sa

pangungusap.
Pangkat 1: Recess time sa kantina

Pangkat 2: Pagpapakain ng alagang hayop
Pangkat 3: Pamamasyal sa parke
Pangkat 4: Paliligo sa dagat
E. Paglalahat
Ano ang pangngalan?

Ano ang dalawang uri ng pangngalan?
Paano ito nakakatulong sa pakikipag – usap natin sa ating kapwa?
Paano ginagamit ng wasto ang pangngalang pambalana o pantangi sa
pangungusap?
81
F. Paglalapat
Gamitin sa pangngusap ang mga tiyak na ngalan para sa mga sumusunod na pangngalang
pambalana.
1. paaralan
2. kaibigan
3. prinsipal
4. piyesta
5. aso
6. palengke
G. Pagtataya
Gamitin ang angkop na pangngalan upang mabuo ang pangungusap. Pumili ng

pangngalan sa loob ng kahon.
1. Maraming gulay at prutas sa _________________________________.
2. Malakas tumahol ang ____________________ sa aming kapitbahay.
3. Ginamot ng ________________________ ang batang maysakit.
4. Tuwing sasapit ang Disyembre ay masayang masaya kami dahil sa
pagdiriwang ng ________________.
5. Masayang naghahabulan ang mga bata sa __________________.
Dyip diyaryo bola simbahan Jose Rizal

pasko
Doctor aso palengke paaralan guro kalabaw
H. Karagdagang Gawain
Punan ng angkop na pangngalan ang puwang upang mabuo ang pangungusap.
1. Sa _____________ kami sumasakay kapag pupunta ng palengke.

2. Si Dr. ___________________ ang kinikilalang pambansang bayani.
3. Nagdarasal ng tahimik ang mga bata sa loob ng __________________.
4. Nag – aagawan ng _______________ ang mga manlalaro sa basketball
5. Nagbabasa ng ________________ si Tatay.
V. MGA TALA
VI. PAGNINILAY
sa pagtataya
(remedial)?
82
aralin
(remediation)
epektibo? Bakit?
83
I. LAYUNIN
talasalitaan

binasang teksto

C. Mga Kasanayang ang kahulugan ng mga salita tulad ng
Pampagkatuto/Layunin paggamit ng palatandaang nagbibigay ng
kahulugan –kasingkahulugan F4PT-Ig-1.4
II. PAKSA
paggamit ng palatandaang nagbibigay ng kahulugan –kasingkahulugan
III. MGA KAGAMITAN

1. Sanggunian:
c. LR portal MISOSA 4 Modyul,
d. Suhay sa Wika at Pagbasa 5 p. 46, 79
e. Hiyas sa Wika 4 p. 5 - 17
a. Balita, tsart, larawan
IV. PAMAMARAAN
A. Balik-aral
Ibigay ang katumbas na pangngalang pantangi ng mga sumusunod na pangngalang

pambalana.
1. Sorbetes
2. Parke
3. Awit
4. Bayani
5. Lalawigan
 Sa araling ito, inaasahang matutuhan ninyo ang paggamit ng pahiwatig upang
malaman ang kahulugan ng mga salita tulad ng paggamit ng palatandaang
nagbibigay ng kahulugan –kasingkahulugan.
B. Pagganyak
1. Ipaawit:
Kung Tayo’y Magkakaibigan
(Tono: The more We Get Together)
84
Kung tayo’y magkakaibigan, kaibigan, kaibigan
Kung tayo’y magkakaibigan, kaibigan tayo.
-Ano ang iyong naramdaman matapos marinig ang awit? (masaya)

-Ano ang mensahe ng awit? (pagkakaibigan)
-Paano mo masasabi na kaibigan mo ang isang tao? (katulong at kaagapay sa
mga gawain)
Paano mo maipapakita ang mabuting pagkakaibigan? (maasahan lalo na sa oras
ng kagipitan)
1. Tingnan ang larawan. Ano ang nalalaman ninyo tungkol dito? Sumulat ng mga
salita na naglalarawan o may kaugnayan sa larawan.
Larawan ng hipon Larawan ng Goldfish
Inaasahang sagot:
Makulay, mabilis, maganda, matulin, mabagal, makintab
2. Basahin ang mga salitang isinulat sa pisara.

Alin sa mga salita ang magkasingkahulugan? Alin naman ang magkakasalungat?
Ibigay ang kahulugan ng mga salitang may salungguhit gamit ang mga pahiwatig na
pangungusap.
a. Magkasama silang nakatira sa isang lunggang binungkal sa buhangin.
b.Tuwing may papalapit na malalaking isda, agad ipipilantik ni Biya ang buntot nang
ilang beses
c. Ligtas si Hipon at si Biya mula sa mga along humahampas sa tangrib.
d. Ilang araw na ring bumabagyo at pagod na si Hipon sa pagtutulak ng buhanging
pumapasok sa kanilang lungga.
e. May isang gutom na gatasan na gumagala sa di kalayuang koral.
4. Pangganyak na tanong:
Paano kaya ipinakita nina Hipon at Biya ang kanilang mabuting
pagkakaibigan?
(Ipaskil ang iba pang inaasahang katanungan hinggil sa babasahing
kuwento.
5. Pagbasa ng kuwento sa pamamaraang DRTA (Directed Reading Thinking Activity)
o pagtatanong sa pagitan ng bawat talataan.
Kuwento: Hipon at Biya

6. Mga tanong sa pagtalakay:
Sino ang magkasamang nakatira sa tangrib?
Paano nila pinapanatiling maging ligtas ang bawat isa?
Ano kaya ang damdaming nararamdaman ni Hipon sa ginagawa ng kanyang kaibigan?
Saan kaya pumunta si Biya? Bakit siya umalis?
Ano kaya ang mangyayari kay Biya? Makakakuha kaya siya ng matutuluyan?
Ano ang natuklasan ng magkaibigan? Sino ang higit na nangangailangan ng tulong sa
kanila?
Paano mo masasabi na sila ay tunay na magkaibigan? Ipaliwanag
85
1. Basahin ang sumusunod na pahayag. Piliin sa loob ng kahon ang mga salitang
tumutugon sa mga pahiwatig na pahayag.
a) “Huwag ka ngang lumangoy-langoy lang! Kumilos ka naman diyan!”

b) “Kung sa kaniyang palagay ay kailangan ko siya, nagkakamali siya!”.
c) “Siguradong magiging pagkaing isda ako ngayong wala na si Biya,”
d) “Saan ako matutulog?”
e) “Sinong magbubungkal para sa pagkain ko?”
f) “Kailangan kita upang bantayan ako! Ipinapangako kong
magpapakabait na ako at hindi na ipagagawa ang alam kong hindi
mo kayang gawin.”
2. Ipakita sa slides o tsart ang sumusunod na konsepto:
Naiinis nagagalit natutuwa nag – aalala

kawalan ng pag – asa nangangako
Pagtalakay tungkol sa iba pang paraan sa pagkilala ng kahulugan.
Bukod sa pagbibigay ng kasingkahulugan at kasalungat na kahulugan ay may iba

pang paraan upang makilala ang kahulugan ng salita. Ito ay mabisang paraan upang
mapalawak ang talasalitan ng isang mambabasa, tagapanood, o tagapakinig.
Ang kahulugan ng mga salita ay makikila ayon sa:
Paggamit ng contextual na clue – Ang kahulugan ng salita ay mauunawaan ayon sa
pagkakagamit sa pangungusap.
Halimbawa: Nagliwanag ang paligid sa pasikat ng araw.
Makitid ang tulay kaya’t mahirap tawirin
Pangkatang Gawain: Magsadula ng pangyayari na nagpapahiwatig ng:

Pangkat I - Masaya
Pangkat II – Malungkot
Pangkat III - Galit
Pangkat IV- Natatakot
i. Paglalahat
Paano natin mapapalawak ang ating bokabularyo o kaalaman sa mga

salita?
Maliban sa pagbibigay ng kahulugan ng salita buhat sa diksyonaryo, paano
pa natin malalaman ang kanilang kahulugan?
ii. Paglalapat
Piliin sa loob ng panaklong ang kasingkahulugan ng salitang may salungguhit.

1. Sagana ang ani naming sa bukid. (maraming – marami, sapat, kakaunti)
2. Nililinang nila ang bukid para maihanda sa darating na taniman.
(pinagtatapunan, inaararo, hinuhukay)
3. Kapit – bisig (tulong – tulong, magkaaway, katabi)
4. Tagsalat (tag – ani, tag – ulan, taghirap)
5. Inaasam (hinahangad, inaayawan, inaaway)
86
Ibigay ang kasingkahulugan. Bilugan ang pahiwatig na salita sa sa salitang may
salungguhit.
1. Ang panganib ay maaaring masamang mangyayari sa atin kung pinapabayaan

natin ang kalikasan.
2. Pangalagaan nating ang mga likas na yaman at panatiliin ang kagandahan ng
ating bansa.
3. Kailangang labanan at sugpuin ang iligal at ang maling gawin na nakakasira ng
kalikasan.
4. Mapapanatili ang kagandahan ng kalikasan kapag pinangalagaan ang
kapaligiran.
5. Ang kalikasan ay mga yaman sa paligid na nagsisilbing tulong sa atin upang
tayo’y mabuhay.
iii. Pagtataya
Gamitin ang pahiwatig sa pangungusap upang malaman ang kahulugan ng mga

salitang may salungguhit. Isulat ang titik ng tamang sagot.
1. Natutuwa ako sa mga batang tulad mo. Matalino at may direksyon sa buhay.
Malayo ang iyong mararating.
a. Magtatagumpay b. maglalakbay
c. makapangibang bansa d. mamamasyal
2. Ngayong may matatag na silang hanapbuhay, nagpapalaki na rin sila ng mga
batang iniiwan sa mga ospital.
a. Malalaki b. tapos nang mag – aral
c. kumikita ng maayos d. maraming Gawain
3. Sabin g Panginoon, busilak ang kalooban ng sanggol.
a. Walang alam b. tapos nang mag – aral
c. kumikita ng maayos d. maraming Gawain
4. Maligaya ako sa pangangalap ng dugo upang madugtungan ang buhay ng tao.
a. Pagbili b. paghahanap
c. pagbibigay d. pagpapahiram
5. Ako po ang nagbunsod sainyo upang piliin ang larangang iyan sa halip na
pulitika.
a. Nagtulak b. nakapilit
c. nakahimok d. nakapaniwala
iv. Karagdagang Gawain/Pagpapahusay
Gumawa ng poster tungkol sa magandang aral na ipinakita ng kuwentong napag – aralan

“Hipon at Biya”. Sumulat ng mga salitang magkasingkahulugan na tumutukoy saiyong
poster. Ipaliwanag
V. MGA TALA
VI. PAGNINILAY
pagtataya
(remedial)?
aralin
87
(remediation)
epektibo? Bakit?
88
I. LAYUNIN
talasalitaan
ng panitikan

binasang teksto
pagkukuwento, pagtula, pagsulat ng
Nasasagot ang mga tanong sa binasang

tekstong pang impormasyon F4PB-Ia-d-3.1
C. Mga Kasanayang
Napahahalagahan ang mga tekstong
pampanitikan sa pamamagitan ng aktibong
pakikilahok sa usapan at gawaing
pampanitikan F4PL-0a-j-4
II. PAKSA
 Pagsagot ng mga tanong tungkol sa binasang tekstong pang – impormasyon at
pagpapahalaga sa mga tekstong pampanitikan sa pamamagitan ng aktibong
pakikilahok sa usapan at gawaing pampanitikan
III. MGA KAGAMITAN

1. Sanggunian:
c. LR portal MISOSA 4 Modyul Wastong Paraan ng Pagtatanim

a. tsart, larawan
IV. PAMAMARAAN
A. Balik-aral
1. Ibigay ang kahulugan o kasingkahulugan ng sumusunod na mga salita:

- Marikit
- Bansot
- Maligaya
- Masamyo
- Maluwang
89
2. Sa araling ito, inaasahang matutuhan ninyo ang pagsagot ng mga tanong tungkol
sa binasang tekstong pang – impormasyon at pagpapahalaga sa mga tekstong
pampanitikan sa pamamagitan ng aktibong pakikilahok sa usapan at gawaing
pampanitikan
B. Pagganyak
1. Maghanda ng isang malaking kahon na naglalaman ng larawan ng iba’t ibang

uri ng halamang ornamental.
2. Pabunutin ang mga mag – aaral at hayaan silang magbigay ng kanilang
opinyon tungkol sa napiling larawan.
Halimbawa:
Sunflower, Gumamela, Santan
Mga Gabay na tanong:

1. Ano ang nakikita ninyo sa larawan?
2. Nakita niyo na ba ng mga bagay na ito?
3. Mayroon ba kayo nito?
4. Paano kaya ito ihanda o itanim?
Tumawag ng ilang mag – aaral upang magbahagi ng kanilang karanasan sa pagtatanim.
1. Maghanda ng isang video clip na hango mula sa internet

https://www.youtube.com.ph na nagpapakita ng hakbang sa pagtatanim ng
halamang ornamental at pagkatapos talakayin ito.
1. Talakayin ang mga hakbang sa paghahahanda o pagtatanim ng halamang
ornamental.
Ano – ano ang mga kinakailangang kagamitan sa pagtatanim?
Ano ang unang hakbang kung ikaw ay magtatanim ng halamang ornamental?
Maliban sa paso, saan pa tayo maaaring magtanim ng mga halaman?
Bakit kinakailangan nating matutong magtanim?
Paano mapapakinabangan ang kasanayan natin sa pagtatanim?
2. Sipat Konsepto: Ang tekstong pang impormasyon o impormatibo ay uri ng teksto na
ang pangunahing layunin ay magbigay ng mga datos at impormasyon sa mga
mambabasa para sa karagdagang kaalaman.
Mga Kagamitan at Paraan sa Pagtatanim

Mga dapat isaalang-alang sa pagpili ng pagtataniman
1. Matabang lupa
2. Sikat ng araw
3. Irigasyon
4. Halamang pantanim
5. piko, asarol, kalaykay at itak
Pangangalaga ng Tanim Mga dapat gawin upang mapangalagaan at mapanatiling
malusog ang mga tanim na punongkahoy:
¬Pagdadamo
¬Pagdidilig
¬Pagbubungkal
¬Pagbabakod
¬Pagkontrol ng mga peste
90
Mga Pamamaraan ng Pagtatanim
1. Paghahalaman mula sa buto - ginagamit kung nais paramihin ang iba’t-ibang
uri ng punla.
MGA HAKBANG SA PAGTATANIM NG BUTO
UNA- Dapat pumili ng mga butong malusog, walang pinsala, at pare-
pareho ang hugis at sukat.
IKALAWA- Ibabad ang mga buto sa tubig upang maging mamasa- masa
ang lupa na pagtatamnan.
IKATLO- Ihanda ang lupang pagtataniman o paso na pagtataniman nito.
IKAAPAT - Sinusukat ang distansya ng bawat buto base sa sukat nito at
kung gaano kalapad at kalalim ang lupang huhukayin.
Ano – ano ang kagamitang kailangan sa pagtatanim?

Ayon sa teksto, ilang hakbang ang kailangang sundin upang makapagtanim ng
halaman sa pamamagitan ng buto.
3. Pangkatang Gawain:
Ipapangkat ang mga mag – aaral sa lima at humanda para sa pagsasagawa ng
mga sumusunod:
Pangkat I – Gumawa ng maikling tugma tungkol sa pagtatanim
Pangkat II – Mag – isip ng isang Tula tungkol sa pagtatanim
Pangkat III – Mag - isip ng isang Awit tungkol sa pagtatanim
Pangkat IV – Gumawa ng usapan tungkol sa isinagawang gawain sa pagtatanim
Pangkat V – Gumawa ng hugot lines tungkol sa pagtatanim
E. Paglalahat
Ano ang tekstong pang – impormasyon?

Ano ang mahalagang mapupulot sa mga tekstong pang impormasyon?
F. Paglalapat
Basahin at unawaing mabuti ang sumusunod na teksto.

Sagutan ang mga katanungan tungkol dito.
EDITORYAL - Ibawal ang pagmimina

(Pilipino Star Ngayon) - October 5, 2018 - 12:00am
WALANG magandang idudulot ang pagmimina. Marami nang namatay dahil natabunan ng
lupa mula sa minimina. Marami na ring nasirang bundok, ilog, sapa at iba pang
pinagkukunan ng kabuhayan ng mga tao. Sa simula lamang magbibigay nang ikabubuhay
ang mga minahan pero kapag tumagal na, kapahamakan na walang katulad ang idudulot ng
mga ito. Kaya ang sinabi ni President Duterte na ipahihinto niya ang pagmimina sa 2019 ay
karapat-dapat. Magandang desisyon para maiwasan na ang pagkamatay ng mga tao at
pagkasira ng kapaligiran.
Kung walang nagmina sa Itogon, Benguet, hindi guguho ang lupa roon na umutang sa buhay
ng 70 katao noong Setyembre 15. Hanggang sa kasalukuyan, patuloy pa rin ang
paghahanap sa mga natabunan ng lupa.
Sabi ng Presidente nang magsalita sa assembly ng rebel returnees sa Samar noong
Martes, ipagbabawal na niya ang mining sa susunod na taon. Ayaw niya sa mining sapagkat
sinisira ang kapaligiran. Sa Mindanao umano, ang open-pit mining ang dahilan kaya
maraming butas ang mga kabundukan. Sa mga butas na ito naiipon ang mga tubig na
nagiging dahilan nang paghina ng lupa na nauuwi sa landslides.
Ang matindi pa umano, ayon sa Presidente, P70 billion lang ang revenues na kinikita
ng bansa sa mga mining companies. At ang halagang ito ay kulang pang pangpa-repair sa
mga nasira sa environment at pambayad sa mga namatay. Ayon sa Presidente P70 billion
times five ang gastos sa pagsasaayos dahil sa mga nangyaring landslides, pero sira pa rin
ang kalikasan.
91
Marami nang nangyaring pagguho dahil sa pagmimina. Halimbawa ay ang
gumuhong bundok sa Bgy. Guinsaugon, St. Bernard, Southen Leyte noong Peb. 17, 2006
na ikinamatay ng 1,100 tao. Buong barangay ang natabunan ng putik at mga bato.
Pagmimina at illegal logging ang dahilan nito
Ang pagkamatay ng ilog sa Boac, Marinduque at ang pagkakasakit ng mga tao roon ay dahil
sa pagmimina ng Marcopper. Ang mga latak mula sa minahan ay umagos sa ilog at namatay.
Maraming nawalan ng hanapbuhay ang mga tao.
Kung magkakatotoo ang sinabi ng Presidente na sa 2019 ay ipagbabawal na niya
ang pagmimina, magandang balita ito sapagkat maililigtas na ang kalikasan at lalung-lalo na
ang buhay ng mamamayan.
Read more at https://www.philstar.com/pilipino-star-

ngayon/opinyon/2018/10/05/1857485/editoryal-ibawal-ang-
pagmimina#GFVEhf0Jv45HeysA.99
Tekstong Pang Impormasyon
Tanong Sagot
Ano ang paksa ng binasang teksto? Ang pagbabawal ng pagmimina.
Sino ang lubhang maaapektuhan kung Ang mga mamamayan na malapit sa
hindi ititigil ang pagmimina? minahan.
Kailan nagkaroon ng malaking pinsala Noong Pebrero 17, 2006
sa ating bansa na dulot ng
pagmimina?
Saang mga lugar ang lubhang
nanganganib kung hindi ititigil ang
pagmimina sa ating bansa?
Bilang isang mag – aaral, paano ka
makakatulong upang maiwasan ang
masamang epekto ng pagmimina sa
ating bayan?
Bakit sinabing magandang balita kung
magkatotoo ang sinabi ng Presidente
na ipagbabawal na ang pagmimina
nganyong 2019?
G. Pagtataya
Basahin ang sumusunod na Teksto at pagkatapos ay sagutan ang kasunod na

katanungan.
Adobong Baboy
Mga Sangkap:
500 grams ng karne ng baboy, hiwain ng naayon sa gusting laki
3 piraso ng bawang na pinitpit
1 kutsarita ng pamintang buo
3 dahon ng laurel
½ tasa ng toyo
1/3 tasa ng suka
1 kutsaritang asukal
Asin
Mantika
92
Paraan ng pagluluto:
1. Paghaluin ang karne ng baboy, bawang, dahon ng laurel, paminta at
toyo sa kaldero at ibabad ng 30 minuto.
2. Ilagay ang kawali sa kalan na may mahinang apoy sa loob ng 40
minuto o hanggang lumambot ang karne. Magdagdag ng karne kung
kinakailangan.
3. Ilagay ang suka at hayaang kumulo ng 10 minuto.
4. Maglagay ng asin at asukal ng naayon sainyong panlasa.
5. Sa kawali, iprito ang karne hanggang magkulay brown.
6. Ibalik ang karne sa sabaw o sauce at pakuluan ng kahit 1 minuto.
7. Ilagay sa lalagyan ang adobong baboy at ihanda ito sa hapag kainan.
Mga Tanong:
1. Ano ang pangunahing sangkap sa pagluluto ng adobo?
A. Karne B. rekado C. Mantika
2. Ayon sa teksto, ilang hakbang ang dapat sundin upang makapagluto ng
adobo?
A. 5 B. 6 c. 7
3. Anong mga gamit pangkusina ang nabanggit sa teksto?
A. Suka B. Toyo c. Kawali
4. Anong sangkap ang walang tiyak na dami o sukat?
A. Paminta B. Laurel C. Asin
5. Ilang minuto tatagal ang paghahanda hanggang maluto ang adobong baboy?
A. 70 minuto B. 80 minuto C. 90 minuto
H. Takdang Aralin
1. Kapanayamin ang iyong ina tungkol sa kanyang paboritong putahe.

2. Alamin kung paano niya ito ihahanda o lutuin.
3. Lumikha ng isang tekstong informative o pang- impormasyon base sa nakalap na
kasagutan.
4. Ihanda ang sarili sa pagbabahagi ng takda sa klase.
V. MGA TALA
VI. PAGNINILAY
pagtataya
(remedial)?
aralin
(remediation)
epektibo? Bakit?
93
I. LAYUNIN
C. Mga Kasanayang Nakasusulat ng balita na may huwaran/

Pampagkatuto/Layunin padron/ balangkas (F4PU-Id-h2.1)
II. PAKSA
 Pagsulat ng balita na may huwaran/ padron/ balangkas
III. MGA KAGAMITAN

A. Sanggunian:
c. LR portal Pagsulat ng Balita
d. Hiyas sa Wika 4 p. 161
B. Iba pang kagamitang pampagtuturo:
a. tsart, mga balita, video clip
b. https://www.youtube.com/watch?v=Zelwo3KC-HQ
c. https://www.youtube.com/watch?v=bp-WpvvsnlE
d. https://news.abs-cbn.com/video/news/04/23/19/5-patay-higit-60-sugatan-sa-
lindol-sa-pampanga
IV. PAMAMARAAN
A. Balik-aral/Panimula
 Bahaginan tungkol sa ginawang tekstong pang – impormasyon.

 Sa araling ito, inaasahang matutuhan ninyo ang pagsulat ng balita na may
huwaran/ padron/ balangkas
B. Pagganyak
1. Maghanda ng isang video clip (http://www.youtube.com) tungkol sa mga programa

sa telebisyon ng TV Patrol o 24 oras.
2. Ipanood sa mag – aaral at hayaan silang magbigay ng kani –kanilang opinyon
tungkol dito.
Mga gabay na katanungan:
Tungkol saan ang napanood ninyong video clip?
Sino sainyo ang nanonood ng TV Patrol o 24 oras?
Ano ang tema ng programang ito?
Magbigay ng halimbawa ng mga napapanahong balita?
94
A. Papanoorin ang mga mag – aaral ng isang video ng balita.
Suriin ang balitang napanood/ napakinggan. Gamitin ang sumusunod na
balangkas.
Pamagat: __________________________________________________
Paksang Diwa: ______________________________________________
Mga Detalye:________________________________________________
Saang bahagi ng balita hinango ang pamagat?

Paano isinulat ang pamagat?
Ano – anong tanong ang binigyang kasagutan sa unang talata?
Ibigay ang karagdagang impormasyon na sumusuporta sa talata.
Tiyak ba o paligoy – ligoy ang nilalaman ng balita?
Ibigay ang kahulugan ng balita ayon sa mga talakayan.
B. Sipat Konsepto:
Ang mga dapat tandaan sa pagsulat ng balita ay:
1. Isulat ang buod ng balitang isusulat.
2. Itala ang mga pangyayari.
3. Isulat ang balita ayon sa tunay na pagkasunod – sunod ng mga pangyayari
nito.
4. Magbigay ng opinyon tungkol sa sinulat.
5. Isulat ang buong pangalan ng tao sa unang pagkakataon.
6. Ilahad ang mga pangyayari nang walang kinikilingan.
7. Maging tumpak.
8. Banggitin ang pinagmulan ng impormasyon
9. Isulat ang buod ng balitang isusulat.
10. Itala ang mga pangyayari.
11. Isulat ang balita ayon sa tunay na pagkasunod – sunod ng mga pangyayari
nito.
12. Magbigay ng opinyon tungkol sa sinulat.
13. Isulat ang buong pangalan ng tao sa unang pagkakataon.
14. Ilahad ang mga pangyayari nang walang kinikilingan.
15. Maging tumpak.
16. Banggitin ang pinagmulan ng impormasyon
1. Suriin ang sumusunod na maikling balita:
Ang Laguna Cup ay handang handa na kung saan Buod

ang First International Youth Soccer Jamboree ay gaganapin
sa buwang ito. Ang Laguna Cup ay gaganapin sa iba’t ibang o
lugar ng Laguna. Ang pinakatampok sa Laguna Cup ay ang
patnubay
larong soccer. Hindi tulad ng basketbol, ang larong soccer ay
di na kailangan ang taas sapagkat hindi ditto ibinabatay ang
galing ng bawat manlalaro.
Paano isinusulat ang pamagat ng balita? Mga

Ano ang paksa ng balitang binasa?
Ano – ano ang bahagi ng balita? detalye
Saan naroroon ang pangunahing diwa ng balita?
Ano – anong tanong ang sinasagot sa patnubay ng balita?
Paano isinusulat ang pamagat ng balita? Saan ito ibinabatay?
2. Ipakita sa mga mag – aaral ang balitang nakasulat sa tsart. (Malayang pumili
ang guro ng nais niyang talakaying balita) Ituro kung paano ito isinulat gamit ang
mga pamatnubay na tanong.
95
Balita
Paksa Pangyayari Tanong
3. Pangkatang Gawain: (Ibigay ang pamantayan para sa pangkatang gawain)
Matapos nating talakayin kung paano makasulat ng sariling balita. Gamitin

ang mga impormasyon na nasa talaan upang makasulat at makabuo ng balita.
Huwarang Pamilyang Pilipino

Manuelito Villanueva – Ama ng 5 anak
Isang mangingisda
Asawa ni Manuelito – boluntaryong guro sa tulay ng
Kabataan Foundation
Nakatira sa Barangay Tanza, Lungsod ng Navotas
Benepisyo ng Pamilya: Php1,400.00 kada buwan para
sa edukasyon at kabuhayan ng pamilya.
Araw ng Pagpaparangal:
Oktubre 1, kasalukuyang taon
Navotas City Hall Ground
E. Paglalahat
Ano ang balita? Ano – ano ang mga dapat tandaan sa pagsulat ng balita?
Ano ang mga dapat tandaan sa pagsulat ng balita?
F. Paglalapat
Pangkatang Gawain:
Gamit ang huwaran. Bumuo ng balita.
- Lindol, nagdulot ng malaking pinsala sa Pampanga
- Magnitude 6.1 na lindol ang naitala noong Abril 22, 2019
- Ayon sa Philvolcs asahan ang mga humigit kumulang 100 aftershocks matapos
maganap ang lindol.
- Ayon sa Provincial Disaster Risk Reduction and Management Office ng probinsiya,
5 na ang namatay doon dahil sa lindol.
- Isa sa mga napuruhan sa nangyaring lindol ay ang probinsiya ng Pampanga.
- Sa Porac, hindi bababa sa 10 ang na-trap sa isang gumuhong gusali.
96
G. Pagtataya
Gamit ang balangkas sa ibaba. Sumulat ng balita gamit ang sumusunod na impormasyon:
- Bulkang Pinatubo, Gagawing Pook Panturista

- Ipinanukala ang pagtatayo ng mga cable car pantawid sa tuktok ng bulkan.
- Sinasabi ni dating Kalihim Mina Gabor ng Kagawaran ng turismo na ipatutupad
ang Php1.5 milyong proyekto upang gawing isang pangunahing destinasyon ng
mga turista ang Bulkang Pinatubo.
- Ayon kay dating Kalihim Gabor, magtatayo ang DOT ng mga viewing deck na may
teleskopyo sa paligid nito at gagawa ng tatlong daan patungo sa bulkan upang
makaakyat at makapaligo ang mga turista sa bunganga nito.
Paksang Diwa: ________________________________________________

Mga Detalye: _________________________________________________
Makinig o manood ng balita, pumili ng isa at isulat ito sainyong kuwaderno.
V. MGA TALA
VI. PAGNINILAY
pagtataya
(remedial)?
aralin
(remediation)
epektibo? Bakit?
97
I. LAYUNIN
talasalitaan

binasang teksto
Naibibigay ang kahulugan ng mga salitang

pamilyar at di-pamilyar sa pamamagitan ng
pag-uugnay sa sariling karanasan (F4PT-
C. Mga Kasanayang Ib-1.12)
binasang tekstong pangimpormasyon –
balita (F4PB-Ia-3.1.2)
II. PAKSA
 Pagsagot sa mga tanong tungkol sa binasang tekstong pang-impormasyon.
 Pagbigay kahulugan ng mga salitang pamilyar at di-pamilyar na salita sa
pamamagitan ng pag – uugnay sa sariling karanasan
III. MGA KAGAMITAN

1. Sanggunian:
c. MISOSA: Mga Detalye ng Ulat o Balita at Pagsulat ng Patalastas at
Balita
2. Iba pang kagamitang pampagtuturo: balita, balita, radio, Power Point, larawan
a. https://www.abante.com.ph/anak-ng-padyak-driver-nagtapos-na-magna-
cum-laude.htm
b. http://www.abante.com.ph/900-driver-mekaniko-nabigyan-ng-scholarship-
ng-tesda.htm
IV. PAMAMARAAN
A. Panimula
- Sa araling ito, inaasahang matutuhan ninyo ang pagsagot sa mga tanong tungkol
sa binasang tekstong pang-impormasyon at pagbibigay kahulugan ng mga salitang
pamilyar at di-pamilyar na salita sa pamamagitan ng pag – uugnay sa sariling
karanasan.
B. Pagganyak
Ipakita ang larawan ng Pista ng Quiapo.
Kailan ito ipinagdiriwang?
Saan matatagpuan ito?
Narating mo na ba ang Quiapo?
98
3. Paglalahad ng Aralin
Babasahin natin ngayon ang teksto hingil sa Quiapo.

A. Paglinang ng talasalitaan:
Ibigay ang kahulugan ng mga sumusunod na pamilyar at di- pamilyar na salita.
salita karanasan kahulugan

Downtown Matao, maraming bayan
tindahan, maingay
Uso Sikat, kilala napapanahon
Nagpatanyag Nagpasikat kilala
Prusisyon Nagdarasal, maraming Gawaing panrelihiyon
tao, naglalakad
Dinudumog Pinagkakaguluhan, dinadayo
maingay
Deboto Pumupunta sa isang May masidhing
imahen, nagdarasal, pananalig
panata
.
4. Pagtalakay sa Aralin
Basahin ang balita.
Gamit ang power point. Ipababasa sa mga mag-aaral ang teksto gamit ang
paraang Popcorn Reading (isahang pagbasa ng napiling mag – aaral sa
naiturong bahagi para sa kanya) sa upang ang lahat ng mga mag-aaral ay
mayroong pagkakataong bumasa at iyon ang isip sa binabasang teksto.
Ang Quiapo ay matatagpuan sa Maynila, ito ay

tinatawag nilang downtown noong mga nakaraang panahon
na hindi pa uso ang mga mall. Maraming lugar dito ang
mabibilhan ng iba’t ibang paninda tulad ng mga damit,
sapatos at kasangkapan. Dito rin matatagpuan ang
simbahan ng Quiapo na lalong nagpatanyag sa pook na ito.
Masayang ipinagdiriwang ang pista ng Quiapo
tuwing ika-9 ng Enero. Sa nakakarami, ang araw na ito ay
araw ng pasasalamat at pagdarasal.
Libo-libong tao ang sumasama sa prusisyon.
Karamihan ay mga lalaki na pawang deboto ng Poong
Nazareno na kilala sa tawag na Nazareno.
Dinudumog ng mga deboto ang imahen.
Karaniwan nilang ipinapahid ang kanilang mga panyo sa
katawan nito. Upang maiwasang mahulog ang mga nasa
unahan ng karo dalawang mahahabang lubid ang ipinaiikot
sa karosa. Walang sinuman ang pinahihintulutang
lumampas sa lubid. Tinatahak ng prusisyon ang mga
lansangan ng Quiapo.
Sagutin ang mga sumusunod na pangungusap.

1. Kailan ang pista ng Quiapo?
2. Ano ang tawag sa Quiapo?
3. Ano ang turing ng karamihan sa pista ng Quiapo?
4. Sino ang patron ng Quiapo?
5. Paano ipinagdiriwang ang piyesta sa Quiapo?
6. Bakit naging tanyag ang pagdiriwang na ito?
Tumawag ng mga mag - aaral at salungguhitan ang mga salitang pamilyar at di-
pamilyar na ginamit sa balita.
99
Bigyan ng pagkakataong sabihin ito sa mga kamag-aral at pag-usapan ang
kahulugan nito
2. Ipakita sa slides o chart ang sumusunod na konsepto.
Ang balita ay maikli at maliwanag na paglalahad. Sinisimulan ang balita sa

pinakamahalagang impormasyon tungo sa di-gaanong mahalagang detalye.
Ang patnubay o unang talataan ang sumasagot sa mga tanong
na ano, sino, kailan, saan, bakit at paano.
Ang pamagat ng balita ay batay sa uri ng talataan o patnubay. Ito
ay isinusulat sa malalaking titik upang makatawag pansin.
A. Talakayin ang ibig sabihin ng pamilyar at di – pamilyar na salita.
Panuto: Ipabasa ang mga sumusunod na pangungusap at ipatukoy ang

kahulugan ng salitang nasalungguhitan.
1. Ang Quiapo ay matatagpuan sa Maynila, ito ay tinatawag nilang downtown

noong mga nakaraang panahon na hindi pa uso ang mga mall
a. makikita b. nakatago c. nakatayo d. nakahimlay
2. Dito rin matatagpuan ang simbahan ng Quiapo na lalong

nagpatanyag sa pook na ito.
a. nagpabago b. nagpakilala c. nagbigay d.
nalugmok
3. Dinudumog ng mga deboto ang imahen.
a. linalayuan b. pinupuntahan c. sinasamba d.
banal
4. Tinatahak ng prusisyon ang mga lansangan ng
Quiapo.
a. dinarayo b. dumadaan c. lumiliko d.
inaapakan
Basahin ang balita, unawain at isagawa ang gawaing kasunod.
Anak ng padyak driver nagtapos na magna cum laude

Last updated Apr 6, 2019
MATAPOS ang ilang taon na pamamasada gamit ang pedicab, nairaos din
ni Renato Ramos sa pag-aaral sa kolehiyo ang anak na si Sandra Estefani
Ramos.
Ngunit hindi inakala ni Renato na nagtapos pala bilang magna cum laude
sa Bicol State College of Applied Sciences and Technology ang kanyang anak
matapos makakuha ng average na 1.49 sa kursong Bachelor of Secondary
Education.
Hindi rin makapaniwala si Sandra na magiging magna cum laude siya dahil
sa pagkakaalam niya, mas maraming matatalino kaysa sa kanya.
Balak sana itong isikreto ni Sandra sa kanyang ama at sorpresahin na
lamang sa mismong araw ng graduation. Subalit isang araw habang nasa kanilang
bahay, nilipad ang folder dahil sa malakas na hangin ng electric fan at tumambad
sa kanyang ina ang sikreto ng anak.
Nabatid na Grade 5 lang ang inabot ng Mang Renato, habang ang kanyang
asawa ay nakatapos ng high school.
Sa kakarampot na kinikita sa padyak, pinagkakasya ng pamilya ang mga
gastusin sa pang araw-araw.
Pangarap ni Sandra na maging teacher at suportado naman ito ng kanyang
ama.
100
Ipinost ni Sandra sa Facebook ang kuwento ng kanyang buhay, kalakip ang
larawan niya at ng ama habang nakasakay ito sa pedicab.
Tukuyin ang mga salitang pamilyar at di-pamilyar na ginamit sa balita.

Gamitin sa pangungusap ang mga salita batay sa sariling karanasan.
5. Gawaing Paglinang sa Kabihasaan

(Rubrics sa pangkatang gawain)
I & II - Gumawa ng mga tanong batay sa balita at sagutin ito.
Ano Sino Saan Kailan Bakit Paano
III - Tukuyin ang mga salitang pamilyar at di- pamilyar na ginamit sa balita at
ibigay ang kahulugan nito.
6. Paglalahat
- Ano ang balita?

- Paano ito sinisimulan?
- Ano ang nilalaman ng patnubay ng balita?
- Paano ginagawaan ng pamagat ang balita?
- Ano ang dapat tandaan sa pagsagot ng mga katanungan?
- Ano ang pamilyar at di-pamilyar na salita?
7. Paglalapat
900 driver, mekaniko nabigyan ng scholarship ng TESDA

Last updated Apr 5, 2019
NASA 900 mga tsuper at mekaniko ang nabigyang biyaya ng scholarship
ng Technical Education and Skills Development Authority (TESDA) sa Pangasinan
kahapon.
101
Ito ay sa pamamagitan ng programang ‘Tsuper Iskolar’ na inilunsad ng
TESDA sa Region 1 sa pakikipagtulungan ng Department of Tranportation (DOTr).
Layunin ng nasabing programa na masagot ang kakaharapin problema ng
mga tsuper sa ipatutupad na nationwide PUV Modernization Program.
Isasakatuparan ang pagpapalit sa mga lumang pampublikong sasakyan at
ngayon nagsimula na ang mga modernong public utility vehicle katulad ng
electronic jeep, solar power. (Armida Rico)
.
Sagutin ang sumusunod na mga katanungan.
1. Ano ang paksa ng balita?
2. Sino – sino ang may kaugnayan sa balita?
3. Saan naganap ang balita?
4. Kailan ito naganap?
5. Bakit at paano ito naganap?
Tukuyin ang mga salitang pamilyar at di-pamilyar at ibigay ang kahulugan.
8. Pagtataya
Basahin mo ang balita at sagutin ang mga tanong sa iyong sagutang papel.
mula sa Abante
Drug scam bubusisiin
ni Eralyn Prado
Pinaiimbestigahan ng dalawang kongresista ang napaulat na

malawakang anomalya sa pagbili ng mga gamot at iba pang supply sa mga
ospital ng gobyerno.
Sa pamamagitan nina Reps. Ferjenel Biron at Imee Marcos, isang
resolusyon ang inihain ng mga ito upang hingin sa Kongreso na imbestigahan
ang nasabing anomalya sa mga ospital ng gobyerno.
Ayon sa dalawang solon, panahon na upang pag-ukulan ng pansin ng
Kongreso ang naturang anomalya hindi lamang para makatipid kundi para
maputol na ang katiwalian na kagagawan ng ilang tiwaling empleyado at
opisyal na nakikipagsabwatan sa mga kinatawan ng mga kumpanya ng
gamot.
Nakakaapekto na umano sa pagbibigay ng serbisyong pangkalusugan
para sa mga mahihirap na mamamayan ang naturang katiwalian kung kaya’t
dapat na itong sugpuin.
Parikular sa mga ospital ng pamahalaan na nais paiimbestigahan ng
mga solon ay ang East Avenue Medical Center; Vicente Sotto Medical
Center; Batangas Regional Hospital: Jose Reyes Memorial Medical Center;
Dr. Jose Fabella Memorial Hospital at ang National Children’s Hospital.
A.
1. Ano ang nais paimbistigahan ng dalawang kongresista ayon sa balita?
a. ang malawakang anomalya sa pagbili ng gamot
b. ang malawakang anomalya sa pagbili ng abono
c. ang malawakang anomalya sa pagbili ng bigas
2. Ano ang naging dulot ng katiwaliang ito sa mga mahihirap na mamamayan?
a. naaapektuhan ang kabuhayan ng mamayan
b. naapektuhan ang trabaho ng mga mamamayan
c. naapektuhan ang serbisyong pangkalusugan ng mamamayan
3. Sino ang nais magpaimbestigahan dito?
a. mga piling health center
b. mga piling hospital
c. mga hospital ng lalawigan
B. Ibigay ang kasingkahulugan ng salitang may salungguhit.
4. Isang resolusyon ang inihain ng mga ito upang hingin sa Kongreso na
imbestigahan ang nasabing anomalya sa mga ospital ng gobyerno.
A. normal na gawain B. masamang gawain
B. kapaki-pakinabang na gawain
102
5. Aling salita ang tinutukoy ng sumusunod na karanasan? Namumuno, naglalaan ng
badyet, gumagawa at nagpapatupad ng batas.
A. kongreso B. barangay C. gobyerno
9. Karagdagang Gawain
Magbigay ng pamilyar at di-pamilyar na salita batay sa balita. Ibigay ang kahulugan.
Pamilyar Kahulugan Di-pamilyar Kahulugan
1. 1.
2. 2.
V. MGA TALA
VI. PAGNINILAY
pagtataya
(remedial)?
aralin
(remediation)
epektibo? Bakit?
103
I. LAYUNIN
mapanuring pakikinig at pag-unawa
sa napakinggan
Naipamamalas ang kakayahan at
tatas sa pagsasalita at pagpapahayag
ng sariling ideya, kaisipan, karanasan
at damdamin

napakinggan
Nakabibigkas ng tula at iba’t ibang
pahayag nang may damdamin,
wastong tono at intonasyon
Nasusunod ang napakinggang panuto

o hakbang ng isang gawain
(F4PN-Ie-j-1.1)
C. Mga Kasanayang
Pampagkatuto/Layunin Nakapagbibigay ng panuto na may
dalawa hanggang tatlong hakbang
gamit ang pangunahing direksyon
(F4PS-Ie-j-8.5)
II. PAKSA
 Pagbigay ng panuto na may dalawa hanggang tatlong hakbang gamit ang
pangunahing direksyon at pagsunod ng napakinggang panuto o hakbang ng isang
gawain
III. MGA KAGAMITAN

1. Sanggunian:
b. Yaman ng Lahi, Wika at Pagbasa sa Filipino Patnubay ng Guro p.47, 86;
c. Yaman ng Lahi, Wika at Pagbasa sa Filipino Kagamitang ng Mag-aaral
p.20-26;
d. Pagpapaunlad sa Pagbasa 3
a. Tsart, larawan
b. https://foldingpapers.wordpress.com/2017/03/15/paano-gumawa-ng-
eroplanong-papel-2/
IV. PAMAMARAAN
A. Balik-aral
- Sa araling ito, inaasahang matutuhan ninyo ang pagbigay ng panuto na may

dalawa hanggang tatlong hakbang gamit ang pangunahing direksyon at pagsunod
ng napakinggang panuto o hakbang ng isang gawain
104
B. Pagganyak
Panuto: Hatiin sa dalawa hanggang tatlong pangkat ang buong klase.
Laro: Show me a Picture
Ipakita ang senaryo o sitwasyon na nabunot ng inyong pangkat.
Hal. Oras ng reses sa kantina
Basahin ang isang kuwento:
Pagtungo sa Iba’t Ibang Dako

Isang Sabado ng hapon, kasama ng kanilang Ama sina Nestor at
Delfin sa pamimili ng kanilang mga kailangan. Tumungo sila sa Divisoria
upang bumili ng telang papantalunin. Bumili rin sila ng sapatos at sinturon sa
Quiapo. Sa Makati naman sila nagmeryenda noong hapon. Bumili sila ng ice
cream at cake bago sila umuwi.
“May pasalubong kaba sa akin, Itay?” tanong ni Delia nang dumating
ang kanyang Ama.
“Aba, oo. Inuwian ka naming ng dalawang pagkaing paborito mo,”
sagot ng kangyang Ama.
1. Kopyahin ang mga lugar na pinuntahan ng Ama at ng kanyang mga

anak na lalaki.
2. Isulat ang pangalan ng dalawang anak na lalaki.
3. Isulat ang pangalan ng pagkaing paborito ni Delia.
4. Iguhit ang isa sa mga bagay na kanilang binili sa Quiapo.
5. Isulat sa malaking titik ang pangalan ng mga bata sa kuwento.
Ano-ano pangunahing direksyon?
Bakit mahalagang malaman ang mga ito?
Mahalaga bang sundin ang mga panuto? Bakit?
1. Pag-usapan at sagutin
Ano ang inyong sinasakayan papuntang paaralan?

Paano kayong nakararating sa paaralan?
Alam mo ba ang mga direksyong inyong tinahak?
Bigyan ng oras ang mga bata na isalaysay kung paano sila nakarating sa
paaralan
Bigyang pansin ang direksyong ginamit.
2. Isagawa ang paraan ng paggawa ng eroplanong papel. Humanda sa

pagbabahagi ng nagawang awtput sa klase.
PAANO GUMAWA NG EROPLANONG PAPEL?

Posted on March 15, 2017 by origamiwithlucy
Ang eroplanong papel ay lumilipad sa tamang paraan ng pagbato nito, ito

ay madali lang gawin kaya halina’t atin nang simulan.
ang mga kakailanganing gamit ay:
Ngayon, narito naman ang mga hakbang sa paggawa nito:
105
1. Una ay kailangan mong itupi sa gitna ang papel, lengthwise.
2. Ika-lawa ay tanggalin sa pagkakatupi, ang bakas ng pagkakatupi na ito ay
magsisilbing gabay upang malaman mo ang gitna ng papel.
3. Ikatlo, itupi ang dalawang kanto ng papel upang magtagpo sila sa gitna.
4. Ika-apat, itupi ang papel crosswise upang magtagpo ang dulo nito at ilalim.
5. Ika-lima, ituping muli ang papel sa paraan ng pagkakatupi nito sa simula.
6. Ngayon ay mayroon ka nang dalawang bahagi ng papel, tiklupin ng patagilid ang
isang bahagi hanggang sa magkaroon ka ng isang bahagi ng pakpak ng eroplano.
7. Ulitin ang huling hakbang sa kabilang bahagi ng papel upang makumpleto ang
pakpak ng iyong eroplano.
E. Paglalahat
- Ano ang dapat tandaan sa pagsunod ng panuto?

- Kung ikaw ang magbibigay ng panuto, Dapat bang gumamit ng wastong direksyon?
Bakit?
F. Paglalapat
Gawin natin: Pangkatan
Ibigay ang direksyong kung paano makapupunta sa paaralan. Gumawa ng dalawa

hanggang tatlong hakbang na dapat sundin.
G. Pagtataya
A. Sundin ang napakinggang panuto o hakbang.

1. Sa gitna ng malinis na papel gumuhit ng malaking bilog at isulat ang iyong
pangalan.
2. Gumuhit ng tatsulok sa magkabilang bahagi ng bilog at isulat sa kanan ang
pangalan ng iyong tatay at sa kaliwa naman ang pangalan ng iyong nanay.
3. Gumuhit ng hugis bangka sa ibabang bahagi sa loob ng bilog at isulat ang pangalan
ng iyong matalik na kaibigan.
H. Takdang Aralin
A. Sundin ang sumusunod ng panuto.
1. Gumuhit ng isang tatsulok sa gitna ng papel. Isulat sa kanan ang pangalan mo at

sa kaliwa naman gumuhit ng isang bituin.
V. MGA TALA
VI. PAGNINILAY
pagtataya
Bilang ng mag-aaral na nangangailangan ng mga
gawaing pagpapahusay (remedial)
nangangailangan ng pagpapahusay (remediation)
Bakit?
Ano-ano ang aking naging suliranin na maaaring
malutas sa tulong ng aking punongguro at
superbisor?
106
Rehiyon Baitang 4
MASUSING Guro Asignatura Filipino
BANGHAY-ARALIN Petsa at Oras Markahan F4Q1W5D3
I. LAYUNIN

intonasyon
Nagagamit nang wasto ang mga

C. Mga Kasanayang pangngalan sa pagsasalita tungkol sa sarili,
Pampagkatuto/Layunin sa mga tao, lugar, bagay at pangyayari sa
paligid (F4WG-Ia-e-2)
II. PAKSA
 Paggamit ng wasto ng mga pangngalan sa pagsasalita tungkol sa sarili, sa mga
tao, lugar, bagay at pangyayari sa paligid
III. MGA KAGAMITAN

1. Sanggunian:
c. Yaman ng Lahi, Wika at Pagbasa sa Filipino Kagamitang ng Mag-aaral
p.20-26;
d. Hiyas sa Wika p. 30-36;
e. MISOSA: URI NG PANGNGALAN
2. Iba pang kagamitang pampagtuturo: larawan, Power Point
IV. PAMAMARAAN
A. Balik-aral
• Ano- ano ang mga gawaing ginawa mo kahapon?

• Paano ang wastong paggawa ng eroplanong papel?
• Dapat bang gamitin ng maayos ang pangunahing direksyon sa pagbibigay ng
panuto?
• Sa araling ito, inaasahang matutuhan ninyo ang paggamit ng wastong mga

pangngalan sa pagsasalita tungkol sa sarili, sa mga tao, lugar, bagay at
107
B. Pagganyak
Tingnan ang inyong mga bag. Sabihin kuna ano-ano ang laman nito
Ipasulat ang sagot ng mga mag-aaral sa ganitong format.
Ngalan ng Gamit Brand Name

Halimbawa: pulbos Johnsons
Bolpen HBW
Notbook Spiral
Krayola Crayola
Papel Aspen
Ruler Crown
Tumawag ng mga mag-aaral upang ibahagi ang kanilang mga sagot.

Ano ang tawag natin sa mga salitang ito. Ito ay ngalan ng mga bagay
Sa araw na ito, hindi lamang ang ngalan ng bagay ang ating kikilalanin, pagtutuunan
din natin ng pansin ang mga ngalan ng tao, pangyayari maging sa inyong sarili.
1. Basahin natin ang talata at kilalanin ang mga pangngalan ng tao, lugar, bagay at
pangyayari. .
Si Don Diegong hari sa Hungary ay may apat na anak na ubod nang gaganda,
ngunit ang bunsong si Flocerfida ang pinakatampok sa lahat. Hindi kataka-
takang napakaraming prinsipe, konde, duke at kabalyero ang nagsisipagsadya
sa palasyo ng hari upang hingin ang kamay ng prinsesa. Hindi naglaon umibig
si Flocerfida kay Prinsepe Juan dahil sataglay nitong katangian. Mabait,
matapang at matikas ang prinsepe. Umibig si Prinsipe Juan kay Flocerfida nang
makita niya ang nakagandang buhok nito na kulay-ginto . Di-nagtagal nagkaroon
ng isang magarbong kasalan.
Ano-anong mga ngalan ng tao, bagay, lugar at pangyayari ang

nabanngit sa talata?
Maaari ka bang makapaglahad ng iyong sarling kuwento tungkol sa ibang tao,
lugar , bagay at pangyayari?
2. Ipakuwento sa bawat pangkat ang kanilang mga nakatutuwang karanasan sa
Ibang tao, bagay, lugar o pangyayari.
3. Ipakita sa slides o tsart ang sumusunod na konsepto:

Sa pagsasalita, kailangang gumamit ng mga panggalan ng tao, bagay, lugar, at
pangyayari.
Pangngalan ng Tao- ito ay tumutukoy sa ngalan ng tao, na maaaring itawag sa
lalaki, babae, bata o matanda, gaya ng Nene, kuya, ate, ale, mama, tiya, lolo, lola.
Pangngalan ng Bagay- ito ay tumutukoy sa ngalan ng bagay, o gamit sa ating paligid

gaya ng martilyo, bag, mesa, suklay, pisara.
Panggalan ng Lugar- ito ay tumtukoy sa ngalan ng lugar, gaya ng paaralan, hospital,
parke, mga sikat na mall
Panggalan ng Pangyayari- ito ay tumutukoy sa ngalan ng pangyayari, tulad ng
binyagan, rabus, kasalan, hapunan, rises, agahan
108
E. Paglalahat
Ano-ano ang dapat gamitin mo sa pagsasalita tungkol sa tao, bagay, lugar

at pangyayari?
F. Paglalapat
Pangkatang Gawain: Rubrics para sa pangkatang gawain.
Gumawa ng usapan tungkol sa sumusunod na sitwasyon. Gamitin ang mga

pangngalan tungkol sa tao, bagay, lugar at pangayayari
Pangkat I: Oras ng recess sa kantina
Pangkat II: Uwian sa sakayan ng traysikel
Pangkat III: Tanghalian sa loob ng klasrum
Pangkat IV: Linggo sa simbahan
Pangkat V: Sa tahanan, bagong dating ang tatay galing sa trabaho
G. Pagtataya
Gamitin sa sariling pangngusap ang ilang ngalan ng tao, lugar, bagay o pangyayari na
iyong nais ibahagi sa klase. Basahin ito sa klase.
109
Sipiin ang tula sa kwaderno.
Ipaloob sa lobo ang pangngalang kongkreto at sa dahon naman ang pangngalang
di-kongkreto. Gumamit ng krayola sa pagsagot.
LUPANG HINIRANG…
DUYAN KA NG MAGITING
(Tula)
Mutyang Pilipinas, bayang minamahal

Lupang tinubuan ng lahing marangal;
Nakatulad mo’y perlas ng silangan
Na may hatid-ganda at yaman sa tanan.
Ikaw ay nilikha ng Poon sa langit.

Kaloob mo’y dagat, bundok, lupa’t bukid;
Sagana sa puno’t halamang makisig
Mayaman sa isda’t perlas na marikit.
Mayama’t malawak ang lupang sakahan,

Sagana ang gubat sa mga minahan;
Tubig sa ilog mo ay pagkalinamnam
Pang-alis ng pagod, ng uhaw, at lumbay.
Dahil sa taglay mong yaman, yumi’t ganda,

Kayraming dayuhang sa iyo’y nahalina;
Sa taglay na tapang ng anak mo, sinta
Dumanak ang dugo’t ipinaglaban ka.
* Mula sa aklat na Bagong Filipino sa Salita at Gawa nina

Angelita L. Aragon at Zenaida S. Badua
V. MGA TALA
VI. PAGNINILAY
pagtataya
(remedial)?
aralin
(remediation)
epektibo? Bakit?

110
MASUSING
BANGHAY-ARALIN Rehiyon Baitang 4
Guro Asignatura Filipino
I. LAYUNIN
mapanuring panonood ng iba’t ibang uri ng
media tulad ng patalastas at maikling
pelikula
B. Pamantayan sa Pagganap Nakapagsasalaysay tungkol sa pinanood
Naibibigay ang kahalagahan ng media (hal.

C. Mga Kasanayang
pangimpormasyon, pang-aliw,
panghikayat) F4PDI-e-2
II. PAKSA
 Pagbibigay ng kahalagahan ng media
III. MGA KAGAMITAN

1. Sanggunian:
a. Tsart, powerpoint presentation, videoclips
b. https://tl.wikipedia.org/wiki/diyaryo/magasine/telebisyon
c. https://www.youtube.com/watch?v=bp-WpvvsnlE
d. https://www.youtube.com/watch?v=Uo-ByN7vvwY
e. https://www.youtube.com/watch?v=gk-3kZ7T5W4
IV. PAMAMARAAN
A. Balik-aral
• Ano ang uri ng pangngalang pinag – aralan kahapon? Ano ang ibig sabihin ng
pangngalang kongkreto? Ano naman ang ibig sabihin ng pangngalang di –
kongkreto? Magbigay ng halimbawa.
• Sa araling ito, inaasahang matutuhan ninyo ang pagbibigay ng kahalagahan ng

media.
B. Pagganyak
a. Pangkatang Gawain
Sumulat ng mga salitang may kaugnayan sa salitang nasa gitna ng graphic
organizer na nakikita.
Ano ang nabuong pagpapakahulugan ninyo dito?
111
Media
a. Suriin ang mga sumusunod na larawan. Tukuyin kung ano-ano ang mga ito at
saan ito ginagamit?
b. Ano ang media?

c. Ang dyaryo, radyo, telebisyon at magazine ay mga uri ng media. Ano ang
naidudulot ng media sa araw –araw na buhay natin?
A. Panonood ng video clips na nagpapakita ng gamit ng midya.hal.
nagbibigay impormasyon, nagbibigay aliw, nanghihikayat.
https://www.youtube.com/watch?v=bp-WpvvsnlE
https://www.youtube.com/watch?v=Uo-ByN7vvwY
https://www.youtube.com/watch?v=gk-3kZ7T5W4
B. Pagtalakay
Ang midya (Ingles: media) ay mga pinagsamang mga pagpapalabas o
kagamitan na ginagamit sa pagtala at paghatid
ng impormasyon o datos.Naiiugnay ito sa midyang pang-komunikasyon, o sa
naka-espesyalistang negosyong pang-komunikasyon katulad ng: midyang
limbag at pahayagan, potograpiya, advertising, sine, pamamahayag
(radyo at telebisyon), at/o paglilimbag.
a. Ang pahayagan, dyaryo, o peryodiko ay isang uri ng paglilimbag na

naglalaman ng balita, impormasyon at patalastas, kadalasang na imprenta
sa mababang halaga. Ito ay maaaring pangkalahatan o may espesyal na
interes, at kadalasan itong inilalathala ng araw-araw o lingguhan.
Pangkalahatan ang nilalaman nito. Kadalasang mga pangkasalukuyang mga balita
ang nakalimbag. Maaaring ito ay mga pangyayari sa politika, balita sa ibang
bansa, kalakalan, kultura, palakasan, at mga opinyon (alinman sa editoryal, kolum o guhit-
larawangpampolitika). Ang mga Peryodiko ay kadalasang gumagamit ng mga larawan
upang ipakita ang mga kuwento.
Ang iba pang maaaring ilagay sa peryodiko/pahayagan ay:
• Ulat panahon
• Tudling ng Pagpapayo
• Mga tala ng mga palabas sa pelikula at teatro, shopping mall, restoran,
• Pangulong tudling
112
• Mga balitang showbis
• Mga palaisipan, krosword, sudoku, at mga oroskopyo
• Pampalakasan
• Mga biro at katatawanan
• Lathalain
• Mga balitang pangdayuhan/balitang pandaigdig
• Pangmukhang pahina
•
b. Radyo at telebisyon
Ang radyo at telebisyon ay isang sistemang telekomunikasyon para sa
pagpapahayag at pagtanggap ng mga gumagalaw na mga larawan at tunog sa kalayuan.
Naging patungkol sa lahat ng aspeto ng programa at pagpapadalang pantelebisyon ang
katagang ito.
Isa itong pamamaraang telekomunikasyon na ginagamit upang makapaghatid ng
tunog at gumagalaw na imaheng may iisang kutis ng kulay, may ibat-ibang kulay, o may
tatlong sukat. Pwede itong tumukoy sa set ng telebisyon, isang programa sa telebisyon, o
ang pamamaraan ng paghatid sa telebisyon. Ang telebisyon ay pangmasang panghatid, ng
libangan, edukasyon, balita o pag-alok.
c. Ang magasin ay peryodikong publikasyon na naglalaman ng
maraming artikulo, kalimitang pinopondohan ng mga patalastas. Ito ay
nagbibigay ng impormasyon sa mga mambabasa.
Maaring maipamahagi ang mga magasin sa pamamagitan ng koreo, pagbebenta
sa mga tindahan ng pahayagan, aklat o ibang mga nagbebenta, o sa pamamagitan ng
libreng pamamahagi sa piling lugar na pagkukuhanan.
2. Ibigay ang gamit ng media sa sumusunod na sitwasyon.

Isulat ang A kung ginamit ito sa pagbibigay impormasyon, B kung nagbibigay aliw,
C kung nanghihikayat.
__________1. 24 Oras
__________2. Mga patalastas ng gatas pambata
__________3. Showtime
__________4. Ang Probinsiyano
__________5. The World Tonight
__________6. Panawagan sa gagawing Walk for a Cause
__________7. Orbitwaryo
__________8. Crossword Puzzle
__________9. Balitang Isports
__________10. Iba’t ibang kotse na pangkarera
E. Paglalahat
- Ano ang media?

- Ano ang iba’t ibang uri ng media?
- Kailan mo masasabi na ito ay ginagamit sa pagbibigay impormasyon,
nanghihikayat o nagbibigay aliw lamang sa nanonood, tagapakinig o
mambabasa?
- Paano nakakatulong ang media sa pang – araw araw nating gawain?
- Ano ang mabuti o masamang naidudulot ng paggamit ng media sa atin?
113
F. Paglalapat
Pangkatang Gawain:
(Rubrics ng pangkatang Gawain)
(Magsadula ng sitwasyong nagpapakita ng mabisang paggamit ng media)

Pangkat I - Ang media bilang gamit sa pagbibigay ng impormasyon
Pangkat II - Ang media bilang gamit sa pagbibigay aliw
Pangkat III - Ang media bilang gamit sa paghihikayat
G. Pagtataya
Ibigay ang kahalagahan ng media sa sumusunod na mga gawain o sitwasyon.

Isulat ang
A – Nagbibigay Impormasyon
B – Nanghihikayat
C – Nagbibigay Aliw
_____________1. Balita sa loob at labas ng bansa

_____________2. Paligsahan sa sayaw at pag – awit
_____________3. Pagpapalabas ng variety show
_____________4. Panawagan sa gaganaping pulong
_____________5. Patalastas tungkol sa mamahaling kotse
H. Takdang Aralin
Gumupit ng larawan ng iba’t ibang media.

Idikit ito sa kwaderno.
Isulat ang lahat ng bagay na matatagpuan o makikita mo rito.
V. MGA TALA
114
VI. PAGNINILAY
pagtataya
(remedial)?
aralin
(remediation)
epektibo? Bakit?
115
I. LAYUNIN
Napauunlad ang kasanayan sa pagsulat
ng iba’t ibang uri ng sulatin
Nagagamit ang diksiyonaryo at

nakagagawa ng balangkas sa pagkalap at
B. Pamantayan sa Pagganap pag- unawa ng mga impormasyon
Nakasusulat ng balangkas ng binasang

teksto sa anyong pangungusap o paksa
F4EP-If-h-14
C. Mga Kasanayang
Nakasusulat ng balitang napakinggan
nang may wastong pagkakasunod - sunod
ng mga pangyayari F4PU-Ia-2
II. PAKSA
 Pagsulat ng ng balangkas ng binasang teksto sa anyong pangungusap o paksa at
ng balitang napakinggan nang may wastong pagkakasunod - sunod ng mga
pangyayari
III. MGA KAGAMITAN

1. Sanggunian:
c. Yaman ng Lahi, Wika at Pagbasa sa Filipino Kagamitan ng Mag - aaral
p.31 - 33;

a. Larawan, powerpoint
i. https://www.youtube.com/watch?v=uawdTlmTd5Q
IV. PAMAMARAAN
A. Panimula
- Ano – ano ang mga programa sa inyong telebisyon na nakadesinyo para

magbigay ng impormasyon? Magbigay aliw? At manghikayat?
Ano – ano naman ang mga programa sa radyo at bahagi ng pahayagan ang may
ganoong layunin?
- Sa araling ito, inaasahang matutuhan ninyo ang pagsulat ng ng balangkas ng
binasang teksto sa anyong pangungusap o paksa at ng balitang napakinggan
nang may wastong pagkakasunod - sunod ng mga pangyayari.
-
116
B. Pagganyak
• Magpakita ng larawan ng isang hardin. Hikayatin ang mga bata na magbigay

ng opinion tungkol sa larawan.
• Itanong sa mga mag – aaral:
May hardin ba kayong inaalagaan sainyong paaralan? O sainyong
bakuran?
Paano ninyo ito inaalagaan?
• Bahaginan ng karanasan ng mga mag – aaral tungkol sa pag-aalaga ng
hardin.
a. Ano ang nangyari sa klase ng Edukasyong Pantahanan at Pangkabuhayan?

Ano ang natutunan ni Efren sa pagtatanim ng mga halaman at gulay sa
paaralan?
Magtanim Upang Mabuhay
Oras ng asignaturang Edukasyong Pantahanan at Pangkabuhayan ng

mga mag – aaral sa ikaapat na baitang. Nasa loob sila ng silid – aralan. Ganito
ang sinabi ng guro. “Mga mag – aaral, kayo ay tuturuan kong maghanda ng
tamang taniman ng gulay. Tuturuan ko rin kayo ng wastong pagtatanim at pag –
aalaga ng gulay, halaman, at punongkahoy. Kailangan nating ang magtanim
upang mabuhay”.
Dinala ng guro sa halamanan ng paaralan ang mga bata. Dito niya itinuro
ang wastong pagbubungkal ng lupa at ang paghahanda ng taniman. Binigyan
rin niya ng kanya – kanyang lugar na bubungkalin ang bawat mag – aaral.
Maayos na nagsigawa ang mga mag – aaral. Sa hindi inaasahang pagkakataon
ay nabagsakan ng asarol ang paa ni Efren. Nagdugo ang paa nito. Agad naming
dinala nina Dodo at Bino si Efren sa klinika ng paaralan. Ginamot siya ng nars
at pinayuhang umuwi at magpahinga.
Hindi nakapasok ng ilang araw si Efren sapagkat namaga ang kaniyang
paa. Nang magaling na ang kaniyang sugat ay saka pa lamang siya nakapasok
sa paaralan. Ang halamanan ang una niyang tinungo upang makita ito. Anong
laking pagkamangha niya nang makitang yari na ang kaniyang plot.
Sanggunian: Yaman ng Lahi 4, Wika at Pagbasa
Kagamitan ng Mag – aaral p. 31 - 33
b. Pagsagot sa mga katanungan.

Anong katangian mayroon si Efren?
Anong katangian mayroon sina Dodo at Bino?
Paghambingin ang dalawa.
Anong bahagi ng kuwento ang nagpapatunay na mabubuting bata ang
magkakaklase?
Anong mensahe ang nais iparating ng pamagat ng kuwento?
117
Gawaing Pagpapaunawa
a. Balikang muli ang binasang kuwento.
- Tungkol saan ang binasang teksto?
- Ilang bahagi ang bumubuo sa teksto o ilang talata mayroon ang teksto?
- Ano ang pangunahing diwa o paksa ang unang talata? Pangalawa?
Pangatlo?
b. Paano gumawa ng balangkas? Pagpapaliwanag kung paano gumawa ng
balangkas.
Halimbawa:
Magtanim Upang Mabuhay
I – Oras ng asignaturang Edukasyong Pantahanan at Pangkabuhayan ng

mga batang mag – aaral sa ikaapat na baitang.
II – Pagdadala ng mga batang mag – aaral sa halamanan ng paaralan.
III – Pagpasok ni Efren pagkatapos ng aksidente.
c. Ano – ano ang mahahalagang detalye o mga pangungusap na susuporta

sa bawat pangunahing diwa ng talata?
d. Ano ang mga dapat tandaan sa pagbuo ng balangkas?
e. Ano ang dalawang bahagi na bumubuo sa balangkas?
A. Gawaing Pagpapalalim
a. Pangkatang Gawain: (Rubrics sa Pangkatang Gawain)
Matapos makagawa ng balangkas tungkol sa binasang teksto, ngayon ay subukin

naman ninyong gumawa nito batay sa mababasang teksto. Gamiting gabay ang
sumusunod na padron.
Pamagat______________________________________________
I ___________________________________________________________
a. _____________________________________________
b. _____________________________________________
c. _____________________________________________
II __________________________________________________________
a. _____________________________________________
b. _____________________________________________
c. _____________________________________________
118
E. Paglalahat
Ano- ano ang dapat tandaan sa paggawa ng isang balangkas? Isulat ang sagot sa
organizer na ito.
Pagsulat
ng
Balangkas
F. Paglalapat
• Pangkatang Gawain:
• Sumulat ng balangkas ng maikling balitang napanood/napakinggan.
• Balita: Paulit-ulit na paggamit sa plastic bottles, maaaring makasama sa
kalusugan
• https://www.youtube.com/watch?v=uawdTlmTd5Q
• Batay sa mga binasang teksto/ Napakinggan/ Napanood na balita (Magtanim
Upang Mabuhay, Hindi Sagabal, Paulit – ulit na paggamit ng plastic) anong aral
ang nakuha ninyo rito? Paano ito makatutulong sa ating pang-araw araw na
buhay?
G. Pagtataya
Basahin ang balita at gumawa ng sariling balangkas. Isulat ang inyong sagot sa
sagutang papel.
At sundin ang rubrics para sa pagtataya.
Franz Liszt
119
Itinuturing na pinakadakilang piyanista sa lahat ng panahon si Franz Liszt.
Ipinanganak siya noong Oktubre 22, 1811 sa Lungsod ng Raiding Hungary. Isa
siyang huwarang anak at mabuting bata.
Nahilig si Franz sa musika mula sa gulang na lima. Tinuturuan siya ng
kanyang magulang na si Adam Liszt sa pagtugtog ng piyano.
Nang sumapit na si Franz sa gulang na walo, nagsimula na siyang gumawa
ng mga komposisyon na may kinalaman sa simbahan. Nang makita at marinig na
ito ng mga taong simbahan, binigyan siya ng pagkakataon na magkaroon ng isang
konsiyerto.
Maraming tao ang dumalo sa araw ng kanyang palabas. Ibinuhos lahat ni
Franz ang galing niya sa pagtugtog ng piyano gamit ang kanyang komposisyon. Ang
madla ay humanga, naiyak at nagalak sa namalas nilang kahusayan ni Franz.
Simula noon ay marami ang nag – alok sa kanyang magtanghal. Nakarating
siya sa iba’t ibang panig ng mundo. Namalas ng karamihan ang kanyang angking
talento. Nahirang siya bilang isa sa mga dakilang piyanista at kompositor. Pumanaw
siya noong Hulyo 31, 1886.
Sanggunian: Yaman ng Lahi 4, Wika at Pagbasa

sa Filipino
Kagamitan ng Mag – aaral p. 31 - 33
Pamagat: _________________________________________________________
I ___________________________________________________________
a. _____________________________________________
b. _____________________________________________
c. _____________________________________________
II __________________________________________________________
a. __________________________________________
b. __________________________________________
c. __________________________________________
H. Takdang Aralin
• Makinig o manood ng balita. Isulat ang pagkakasunod – sunod ito sa

pamamaraang pabalangkas sa anyong pangungusap.
V. MGA TALA
VI. PAGNINILAY
pagtataya
(remedial)?
aralin
(remediation)
Bakit?
120
I. LAYUNIN

B. Pamantayan sa Pagganap pahayag nang may damdamin, wastong
tono at intonasyon
Nagagamit ang iba’t ibang uri ng panghalip

C. Mga Kasanayang
(panao) sa usapan at pagsasabi tungkol sa
sariling karanasan F4WG-If-j-3
II. PAKSA
 Paggamit ng iba’t ibang uri ng panghalip (panao) sa usapan at pagsasabi tungkol
sa sariling karanasan
III. MGA KAGAMITAN

1. Sanggunian:
p.23-28;
d. LR portal: Panghalip
e. Hiyas sa Wika p. 51
2. Iba pang kagamitang pampagtuturo: tsart, kopya ng kuwento, Power Point, Mga
larawan
IV. PAMAMARAAN
A. Balik-aral
- Sino ang nakinig o nanood ng balita kagabi?

- Tungkol saan ang mga balitang tinalakay na inyong napakinggan?
- (Maikling bahaginan ng balita ng mga mag – aaral?
- Sa araling ito, inaasahang matutuhan ninyo ang paggamit ng iba’t ibang uri ng
panghalip (panao) sa usapan at pagsasabi tungkol sa sariling karanasan.
B. Pagganyak
Awit: Ako’y Isang Mamamayan
(Saliw sa: It’s I Who Build Community)
Ako, Ako, Ako’y isang mamamayan (3X)

Ako’y isang mamamayan
Lalala
Tayo ay sumayaw,
ikaway ang kamay,
ikembot ang baywang at umikot (2X)
(Palitan ang ako ng ikaw at tayo)
121
Ano – ano ang mga salitang may salungguhit sa awit?
Ano ang ipinapahiwatig ng salitang may salungguhit?
Ano ang naramdaman ninyo habang umaawit?

Pansinin ang mga salitang may salungguhit sa awit. Anong uri ng mga salita ito?
Sino ang tinutukoy ng ako, ikaw, tayo?
Kailan ginagamit ang ako, ikaw, tayo?
Ano ang tawag natin sa mga salitang ito? Magbigay ng ilan pang halimbawa ng
mga salitang ginagamit bilang pamalit sa ngalan ng tao.
Gawaing Pagpapaunawa
Pangkatang Gawain: (Ibigay ang rubrics para sa pangkatan gawain)
Unang Pangkat:
Palitan ng panghalip na panao ang mga pangalan ng tao sa pangungusap.
6. Si Mario ay isang batang matulungin.

7. Tinawag ni Mario ang ibang kabataan.
8. Si Lorena at Rowena ay tunay na kapuri – puring mga bata.
9. Tungkulin nina Art at Jay ang tumulong sa mahihirap, ang sabi ni Jun.
10. Narinig ni Jonathan ang sinabi ni Jun.
Ikalawang Pangkat:
Punan ang patlang ng angkop na panghalip na panao.
1. Maryjoy ang __________ pangalan.
2. Kamag – aaral ko sina Evelyn at Rina. ________ ay matatalino.
3. Norma, at Gloria, _______________ ba ay magkamag – aral din?
4. “Opo, ______________ po ay magkamag – aaral,” ang sagot ni Norma.
5. Lito nabasa ___________ na ba ang bagong pahayagan.
Ikatlong Pangkat:
Buuin mo ang usapang ito sa pamamagitan ng pagpuno ng wastong

panghalip panao sa bawat patlang. Kumuha ng kapareha at basahin nang malakas
ang usapan.
Bing : Magandang umaga sa1 ______ Denice.
Denice : Magandang umaga rin 2 ______ Bing.
Bing : Nakapunta ka na ba sa Encantadia?
Denice : Hindi pa. 3 ______, nakapunta ka na ba?
Bing : Oo, nakapunta na4 ______. Kasama ko ang aking mga magulang, sina
Kuya Henry at Nene. 5 ______ pa nga ang nagyaya sa akin pagpunta roon.
Bing : Kasama rin ba ang lola at lolo mo?
Denice : Hindi 6 ______ nakasama dahil nagbakasyon sila sa Quezon.
Bing : Naku sayang naman. Kailan ulit 7 ______ pupunta roon?
Denice : Hindi ko alam eh. Sasabihan kita agad kapag pupunta ulit 8 ______.
Bing : Sana makasama ako sa pagpunta 9 ______ .
Denice : O, sige. Sasabihin ko kina Mama at Papa. Natitiyak kong papayag at
matutuwa10 ______
Sipat Konsepto:
• Panghalip ang tawag sa bahagi ng pananalitang humahalili sa pangngalan.
• Panghalip na panao ay tawag sa mga panghalip na inihahalili sa ngalan ng tao.
Ang mga panghalip na ako, kanyang, niya, aming, iyong, nating ay mga panghalip
na panao.
Panauhan – taong tinutukoy ng panghalip
122
Unang panauhan -------------------------- nagsasalita
Halimbawa: Ako, ko, akin, Kami, tayo, Natin, Atin,
naming, natin, amin
Ikalawang Panauhan --------------------- -kinakausap
Halimbawa: Ikaw, ka, Mo, Iyo, Kayo, Ninyo,Inyo
Ikatlong Panauhan ------------------------- nagsasalita

Halimbawa: Siya, niya, kanya, sila, nila, kanila
Basahin kung paano ka magiging gintong hiyas ng iyong magulang. Matapos mo

itong basahin, ibigay ang hinihiling ng talaan.
Ang Gintong Hiyas ng Magulang
Ngayon, kumpletuhin ang talaan sa pamamagitan ng pagbibigay ng hinihingi

nito mula sa tekstong binasa.
Gawin ito sa kuwaderno.
Panghalip Panauhan Kaukulan
Gawaing Paglinang sa Kabihasaan
Gamitan ng iba’t ibang uri ng panghalip ang sumusunod na salaysay.

Naranasan _____ na bang lumangoy sa dagat? _____ ay may nakatutuwa
ngunit nakakatakot na karanasan sa dagat. Namasyal _____ roon sa
dinarayong Boracay beach, _____ ang una kong nakitang malinaw at kulay
berdeng tubig na dalampasigan. Malinis at malamig ang tubig. Gawin mo!
Tandaan Mo! (1) (2) (4) (3) 9 ____ at ang _____ mga kapatid ay masayang
nagtatampisaw sa Pampang nang isang malaking alon ng dumating at
pagbalik sa dagat, _____ ay natangay sa kalaliman. Gayon na lamang ang
takot _____. Mabuti na lamang at isa _____ pinsan ang nakakita sa akin at
pahilang dinala patungo sa pampang. _____ ang kasama kong di ko
malilimutan.
E. Paglalahat
- Ano ang panghalip na panao?

- Ano – ano ang panauhan ng panghalip?
- Kailan ito ginagamit? Magbigay ng halimbawa.
F. Paglalapat
Gumawa ng usapan tungkol sa sumusunod na sitwasyon na gumagamit ng panghalip

panao.
Pangkat 1: May nakilala kang bagong kaibigan.
Pangkat 2: May gaganaping pagdiriwang sa inyong tahanan.
Pangkat 3: Nagpaplano para sa gagawing outing ang inyong klase.
G. Pagtataya
Gamitin ang angkop na uri ng panghalip na panao para sa sumusunod na usapan. Piliin
ang sagot sa koob ng kahon sa ibaba.
Liza: Nabasa _______ ba ang talambuhay ni Dr. Pedro Escuro?
123
Didit: Oo, bilib _________ sa __________ pagtitiis! Hindi _________ akalain na
kahit wala ____________ tsinelas ay nagagawa ___________ pumasok sa
eskwela.
Liza: Pinatunayan lang __________ sa ____________ na hindi hadlang ang
kahirapan sa pagtatamo ng _______________ pangarap sa buhay.
Didit: ____________ kaya ____________ ba ang ginawa _________?
Ako kanyang mo ko siyang
Niyang niya atin ating ikaw
H. Karagdagang Gawain o Pagpapahusay
- Punan ang Bintana ng Pag-unawa.

- Sa loob ng bawat kahon, gumuhit ng isang bagay na magpapaalala sa iyo kung
ano ang hinihingi ng bawat bintana.
- Bintana ng Pag-unawa
Panghalip
Panauhan Kaukulan
V. MGA TALA
VI. PAGNINILAY
pagtataya
(remedial)?
aralin
(remediation)
epektibo? Bakit?
124
I. LAYUNIN
A. Pamantayang Pangnilalaman ideya, kaisipan, karanasan at damdamin
iba’t ibang uri ng teksto at

pahayag nang may damdamin, wastong
tono at intonasyon
B. Pamantayan sa Pagganap Naisasalaysay muli ang nabasang kuwento
binasang teksto

C. Mga Kasanayang F4PS-Ib-h-6.1
Napagsusunod-sunod ang mga pangyayari
sa kuwento - mga larawan F4PB-Ic-5.4
II. PAKSA
 Pagpapasunod-sunod ng mga pangyayari sa kuwento
 Pagsalaysay muli ng napakinggan teksto gamit ang mga larawan
III. MGA KAGAMITAN

1. Sanggunian:
p.23-28;
d. LR portal: Pagpapasunod- sunod ng mga pangyayari
e. Hiyas sa Wika p. 51
f. Pagpapaunlad sa Pagbasa 3
2. Iba pang kagamitang pampagtuturo: Tsart ng kuwento/ balita, Mga larawan
IV. PAMAMARAAN
A. Balik-aral
1. Punan ang Bintana ng Pag-unawa.

Sa loob ng bawat kahon, gumuhit ng isang bagay na magpapaalala sa iyo kung
ano ang hinihingi ng bawat bintana.
Bintana ng Pag-unawa
125
Panghalip
Panauhan Kaukulan
2. Sa araling ito, inaasahang matutuhan ninyo ang pagpapasunod-sunod ng mga

pangyayari sa kuwento at pagsalaysay muli ng napakinggan teksto gamit ang
mga larawan
B. Pagganyak
- Pagpasunud-sunurin ang mga larawan ng mga pangyayari na
naganap sa binasang kuwento,
“Ang Gintong Hiyas ng Magulang”.
- Paano ninyo nakuha ang tamang pagkakasunod – sunod ng mga

pangyayari?
- Ano ang nagsilbing basehan ninyo para makuha ang tamang
pagkakasunod sunod ng pangyayari?
-
Pakinggan ang isang maikling kwento na ibibigay ng guro.
(Ibigay ang pamantayan sa pakikinig ng kuwento)
Ang Lobo at ang Ubas
Minsan ay inabot ng gutom sa kagubatan ang isang lobo (wolf). Nakakita siya ng
isang puno ng ubas na hitik ng hinog na bunga. "swerte ko naman. Hinog na at tila matatamis
ang bunga ng ubas," ang sabi ng lobo sa sarili. Lumundag ang lobo upang sakmalin ang
isang bungkos ng hinog na ubas subalit hindi niya maabot ang bunga. Lumundag siyang
muli, at muli, at muli pa subalit hindi pa rin niya maabot ang ubas. Nang mapagod na ay
sumuko rin sa wakas ang lobo at malungkot na umalis palayo sa puno. "Hindi na bale, tiyak
na maasim naman ang bungang ubas na iyon," ang sabi niya sa sarili.
(http://www.katig.com/pabula_05.html)
- Saan kaya naganap ang kuwento?

- Bakit sinabi ni Lobo na napakaswerte niya? Totoo nga ba na maswerte siya?
- Kung ikaw si Lobo, gagawin mo rin ba ng ginawa niya?
- Ano ang unang kaganapan sa kuwento? Ano ang huling pangyayari sa kuwento?
Ano ang mga salita na nagpapahiwatig ng pagkakasunod – sunod ng pangyayari
sa kuwento?
Lagyan ng bilang 1-5 ang mga bituin sa ilalim nito.
126
2 3 1
5 4
Anong kasanayan ang natamo natin sa gawain?

Ano ang mga dapat tandaan sa pagpapasunod – sunod ng mga pangyayari?
Anong mga impormasyon ang hindi dapat mawala sa pagpapasunod – sunod?
Gawain A. Pakinggang mabuti ang kuwentong babasahin ng guro. Matapos

mapakinggan ang kuwento, gumuhit ng mahalagang pangyayaring naganap sa
kuwento. Ipaliwanag kung bakit ito ang napiling sitwasyon.
Pistang Bayan
Ang pagdiriwang ng pistang bayan ay labis na nagugustuhan ng mga Pilipino. Bago
pa dumating ang kapistahan ay abala na ang mga tao sa paglilinis ng kani-kanilang mga
tahanan, naglalagay ng dekorasyon sa mga lansangan at naghahanda ng mga pagkain.
Pag-aralan Mo 3 Sa madaling-araw naririnig ang ingay ng baboy, kambing, itik, manok, bibe,
baka at iba pang hayop na pinapatay. Sa araw ng kapistahan, makikita ang mga matatanda
at bata na masayang nagsisimba, nanonood ng parada at sumasakay sa iba’t ibang uri ng
sasakyang umiikot. Masaya rin silang lumilibot sa bahay ng mga kamag-anak at kaibigan
upang pagsaluhan ang inihandang pagkain. Sa gabi, sumasama sila sa prusisyon at
nanonood ng mga palabas. Pagkatapos ng pista, masaya silang naglilinis ng tahanan,
nagliligpit ng pinagkainan at nagkukuwenta ng pinagkagastusan subali’t makikita mo sa
kanilang mga mukha ang labis na kaligayahan.
Hango sa: Hiyas sa pagbasa
Pangkatang Gawain:
Pangkat 1: Iguhit ang unang pangyayari sa kuwentong napakinggan.
Pangkat 2: Iguhit ang gitnang pangyayari sa kuwentong napakinggan.
Pangkat 3: Iguhit ang huling pangyayari sa kuwento.
Pangkat 4: Isulat sa anyong pangungusap ang mga pangyayari sa kuwentong napakinggan.
Pangkat 5: Isalaysay muli ang kuwento ayon sainyong pagkakaunawa gamit ang larawang
ibibigay ng guro.
(Nasa loob ng kahon ang guhit larawan na nagpapakita ng pangyayari sa kuwento)
127
E. Paglalahat
Ano – ano ang dapat tandaan sa pagsasalaysay ng isang nabasang kuwento o

impormasyon?
Kumpletuhin ito sa iyong kuwaderno. Nais kong maging mahusay na
tagapagsalaysay kaya dapat tandaan ko ang sumusunod:
1. _________________________________
2. _________________________________
3. _________________________________
4. _________________________________
5. _________________________________
F. Paglalapat
Isalaysay ninyo ang mga gawain ng isang mag - aaral bago pumasok sa eskwela?
G. Pagtataya
Pagsunod – sunurin ang mga larawan ayon sa wastong pangyayari sa kuwento.

Lagyan ng bilang 1-5.
Napakaraming bulaklak at Nang magsimulang

halamang malalago. dumami ang mga
sasakyang nagbubuga ng
mga usok, unti-unting
namayat ang mga
halaman.
Hindi na maganda ang Noong araw ay

hardin ni Mang Henry. napakaganda ng hardin ni
Mang Henry.
Ngayon ay wala nang

bulaklak ang mga halaman.
1. Iguhit ang iyong sarili sampung taon mula ngayon at ang tagumpay mo sa pag –
abot ng iyong pangarap.
2. Basahin ang mga pangungusap. Iayos ang mga ito upang makabuo ng isang
balita. Isulat sa isang malinis na papel.
a. Balita 1
b. 1 Bulkang Pinatubo, Gagawing Pook Panturista
c. 2 Ipinanukala ang pagtatayo ng mga cable car pantawid sa tuktok ng
bulkan.
128
d. 3 Sinasabi ni dating Kalihim Mina Gabor ng Kagawaran ng Turismo na
ipatutupad ang Php 1.5 milyong proyekto upang gawing isang
pangunahing destinasyon ng mga turista ang Bulkang Pinatubo.
e. 4 Ayon kay dating Kalihim Gabor, magtatayo ang DOT ng mga viewing
deck na may teleskopyo sa paligid nito at gagawa ng tatlong daan patungo
sa bulkan upang makaakyat at makapaligo ang mga turista sa bunganga
nito
V. MGA TALA
VI. PAGNINILAY
pagtataya
(remedial)?
aralin
(remediation)
epektibo? Bakit?
129
I. LAYUNIN
A. Pamantayang Pangnilalaman ng panitikan

iba’t ibang uri ng teksto at

binasang teksto
Nagagamit ang wika bilang tugon sa

sariling pangangailangan at sitwasyon
F4PL-0a-j -2
C. Mga Kasanayang
Pampagkatuto/Layunin Naisasalaysay muli ang binasang teksto
nang may tamang pagkasunod-sunod ng
mga pangayayari
F4PB-Ig-12.1
II. PAKSA
 Paggamit ng wika bilang tugon sa sariling pangangailangan at sitwasyon
 Pagsasalaysay muli ng binasang teksto nang may tamang pagkakasunod – sunod
ng mga pangyayari
III. MGA KAGAMITAN

1. Sanggunian:
b. Yaman ng Lahi, Wika at Pagbasa sa Filipino Patnubay ng Guro p.87-88;
p.39-40;
d. LR portal: Wastong Pagkasunod-sunod ng mga Pangyayari Hiyas sa Wika
p. 51
a. larawan, tsart ng mga kuwento, Power Point presentation
IV. PAMAMARAAN
A. Balik-aral
1. Bahaginan ng sagot sa takdang aralin tungkol sa kanyang tagumpay 10

taon mula ngayon.
130
2. Sa araling ito, inaasahang matutuhan ninyo ang paggamit ng wika bilang
tugon sa sariling pangangailangan at sitwasyon at pagsasalaysay muli ng
binasang teksto nang may tamang pagkakasunod – sunod ng mga
pangyayari
B. Pagganyak
Ano ang gusto mong maging, tipaklong o paruparo?
A. Mga panuntunan sa pagbasa nang malakas sa paraang dugtungan.

B. Kuwento: Ang Tipaklong at ang Paruparo
Pangganyak na tanong: Paano mo ba masusukat ang katapatan ng isang

kaibigan?
1. Pagsagot sa mga tanong sa pagtalakay
Mga Tanong sa Pagtalakay:
1. Kailan mo masasabing may bagyong darating?
2. Ano ang maaaring nangyari kung nagkubli na lamang si Tipaklong?
3. Kung makapal ang katawan ng paruparo, ano kaya ang maaaring
mangyari?
4. Bakit nakatulong sa paruparo ang makulay nitong pakpak?
5. Ano ang sinabi ni Tipaklong upang lumakas ang loob ni Paruparo?
6. Ano ang ikinatatakot ng dalawa kaugnay ng sama ng panahon?
7. Paano pinatunayan ng magkaibigan ang pagmamahal nila sa isa’t isa?
2. Balikan mo ang mga pangyayari sa kuwento. Subukin mong pagsunud-

sunurin ang mga ito sa pamamagitan ng paglalagay ng bilang 1-6 sa patlang.
Sipiin at sagutin ito sa iyong sagutang papel.
______ Patuloy na pag-ihip ng malakas na hangin.
______ Sabay na lumapit sa bulaklak ang magkaibigang paruparo at
tipaklong.
______ May bagyo nang umagang iyon. Malakas ang ulan at hangin. Ang
mga puno, maging ang mga halaman at bulaklak ay nagsasayawan.
______ Nagtago sa ilalim bulaklak ang paruparo at binantayan siya ni
Tipaklong.
______ Lumabas si Tipaklong sa pinagtataguang kahoy.
______ Nadarama ang lamig ng hangin, naaamoy ang halimuyak ng mga
nababasang bulaklak. Nahawakan ang dulas ng mga dahon at halaman.
• Ano ang mga dapat tandaan upang mapasunod – sunod ng tama ang mga
pangyayari sa binasang teksto?
Sipat Konsepto: Kapag ang pinagsunod-sunod ay mga pangngalan, gumamit ng mga
pang-uring pamilang na panunuran o ordinal. Hal. Una si Doris, pangalawa si Mario,
pangatlo si Anna.
Kapag ang pinagsunod-sunod ay proseso o paraan ng pagsasagawa ng isang
bagay tulad ng sa pagluluto, paglalaba o paggawa ng iba’t ibang bagay, o iyong mga
tinatawag na tekstong prosidyural, makakatulong ang paggamit ng mga sumusunod:
•Mga salitang nagpapakita ng pagkakasunod-sunod tulad ng una, kasunod,
panghuli at iba pa.
•Paggamit ng mga salitang hakbang + pang-uring pamilang o ang salitang step
+ pang-uring pamilang.
Kapag ang pinagsunod-sunod ay mga pangngalan, gumamit ng mga pang-
uring pamilang na panunuran o ordinal. Hal.Una si Doris, pangalawa si Mario, pangatlo si
Anna.
131
3. Pangkatang Gawain: (Ibigay ang rubrics para sa pangkatang gawain)
Batay sa kuwentong binasa, isalaysay na muli ang pangyayari ayon sa

pagkasunod – sunod nito sa kuwento.
4. Pangkatang Gawain (Ibigay ang rubrics para sa pangkatang gawain)
Tandaan! Napagsusunod-sunod ang mga pangyayari ayon sa detalye ng

kuwento. Alamin ang paksa at ang mga sumusuportang mga detalye nito.
Gawain 1 Pagsunod-sunurin ang mga pangyayari sa pamamagitan ng paglalagay sa patlang ng
bilang 1-5.
____ a. Nagpaalam siya sa kaniyang magulang.
____ b. Naligo si Bong pagkatapos niyang kumain.
____ c. Saka siya naglakad papasok sa paaralan.
____ d. Kinuha niya ang kaniyang bag.
____ e. Nagbihis siya ng kaniyang uniporme.
E. Paglalahat
Ano – ano ang dapat tandaan sa pagpapasunod-sunod ng mga pangyayari sa

kuwento?
F. Paglalapat
Isaayos ang mga gawain kapag may paparating na bagyo. Lagyan ng bilang 1 – 5.
___________ Mag –imbak ng tubig inumin at pagkain.

__________ Makinig sa balita.
__________ Manatili sa loob ng bahay.
__________ Tiyaking matibay at ligtas ang tinitirhan.
__________ Hintayin ang pinakahuling ulat panahon bago lumabas ng bahay.
G. Pagtataya
Basahin ang detalye kung paano ang pagpiprito ng itlog. Lagyan ng bilang 1-5 ayon sa
pagkakasunod-sunod ng mga ito.
_____ a. Painitin ang kawali at lagyan ng mantika.
_____ b. Biyakin ang itlog.
_____ c. Ilagay ang binating itlog sa kawali hanggang maluto.
_____ d. Lagyan ito ng asin.
_____ e. Batihin ang itlog.

A. Lagyan mo ng bilang ayon sa wastong pagkakasunud-sunod ng mga
pangyayari ang kahon sa unahan ng mga pangungusap. Gawin sa
kuwadernong sagutan.
_____ Nagkaroon ng proyekto tungkol sa palinisan ng kalye.
_____ Dati-rati’y maruming-marumi ang aming barangay.
_____ Ang aming barangay ngayon ay isa sa pinakamalinis na barangay sa
aming bayan. _____ Ang mga tao’y tamad at hindi nagtutulungan.
_____ Nang mahalal ang bagong Barangay Captain ay muling sumigla ang
mga tao.
Ref. Kayumanggi Pagbasa pp. 163-164
V. MGA TALA
132
VI. PAGNINILAY
pagtataya
(remedial)?
aralin
(remediation)
epektibo? Bakit?
133
I. LAYUNIN
talasalitaan

binasang teksto

C. Mga Kasanayang
kahulugan - kasingkahulugan (1.4) -
kasalungat (1.5) F4PT-If
II. PAKSA
paggamit ng palatandaang nagbibigay ng kahulugan - kasingkahulugan -
kasalungat
III. MGA KAGAMITAN

1. Sanggunian:
a. Gabay Pangkurikulum, Mayo 2016, p.69;
p.36-40;
d. Hiyas sa Wika 4 p. 110 - 114;
e. LR portal: Kahulugan ng salita sa pamamagitan ng kasalungat
IV. PAMAMARAAN
A. Balik-aral
a. Pagpasunud-sunurin ang sumusunod na mga pangungusap. Lagyan ng bilang 1 –

5.
_____ Nagkaroon ng proyekto tungkol sa palinisan ng kalye.
_____ Dati-rati’y maruming-marumi ang aming barangay.
_____ Ang aming barangay ngayon ay isa sa pinakamalinis na barangay sa aming
bayan.
_____ Ang mga tao’y tamad at hindi nagtutulungan.
_____ Nang mahalal ang bagong Barangay Captain ay muling sumigla ang mga
tao.
b. Sa araling ito, inaasahang matutuhan ninyo ang paggamit ng pahiwatig upang
malam an ang kahulugan ng mga salita tulad ng paggamit ng palatandaang
nagbibigay ng kahulugan - kasingkahulugan - kasalungat
134
B. Pagganyak
A. Pagbabaybay
Paggawa ng Vocabulary Prediction Chart para sa sumusunod na mga salita
Sarili kong Natutuhang

Salita pakahulugan Kahulugan Clue
pusturyusa
nabalo
maramot
pangaral
pinangaralan
piging
A. Ano – ano kaya ang katangian ng bata sa tula?

Tula: Ang Salamin
Mga Tanong tungkol sa tula:
 Saan ito naganap at sino ang tauhan?

 Ano ang di – magandang katangian ni Beni?
 Bakit sinasabing nagkukwento ang tula?
 Bakit sinasabing sunod ang layaw ni Beni?
 Paano siya pinangaralan ng kanyang ina?
 Bakit daw katulad ng salamin ang buhay?
 Ano ang mangyayari kay Beni? Paano mo nasasabi?
 Ano – ano ang salitang mahirap maunawaan sa tula?
 Paano nakatulong ang pahiwatig sa pag – unawa ninyo ng salita?
a. DYAD
Sipiin ang mga Semantic map sa papel at sagutin ninyong dalawa.Gamitin ang
mga pahiwatig sa tula upang maibigay ang kahulugan at kasalungat nito. Tingnan
ang huwaran sa una.
sa una.
maganda malinis
Marikit Pangit
(kasingkahulugan) (kasalungat) (kasingkahulugan) (kasalungat)
maayos Maramot
(kasingkahulugan) (kasalungat) (kasingkahulugan) (kasalungat)
135
malungkot
masaya
(kasingkahulugan) (kasalungat)
(kasingkahulugan) (kasalungat)
Tandaan:
Sipat Konsepto:
Kasingkahulugan ang tawag sa salita kung nagtataglay ito ng magkapareho o
malapit ang kahulugan ng bawat isa.
Kasalungat naman kung ang salita ay kabaliktaran ang ibig sabihin nito.
B. Gamit ang pahiwatig sa pangungusap. Bilugan ang salitang kasingkahulugan

at ikahon naman ang kasalungat nito.
1. Mga unang tao ang mga Negrito.

A. huling B. isang C. limang D. ninuno
2. Watak-watak ang katutubong tribo.
A. Sabay sabay B. Hiwa-hiwalay
C. Sama-sama D. Bigkis-bigkis
3. Pandak ang mga ito.
A. Maliit B. Matangkad
C. Mataba D. Mabilog
4. Malapit sa dagat at ilog ang tirahan.
A. Malayo B. Malalim C. Mataas D. Di-kalayuan
5. Nagpapauli-uli sa paligid-ligid ang mga kawal.
A. Nagpipirmi B. Nagpapalapit C. Nagpapalayo D.
Nagpapabalik-balik
Inaasahang sagot:
1.ninuno - huling
2. Hiwa – hiwalay - Sama-sama
3. Maliit - Matangkad
4. Di-Kalayuan - Malayo
5. Nagpapabalik – balik - Nagpapalayo
Pangkatang Gawain: Laro

1. Gamit ang party hat, hanapin ang magkasingkahulugan na salita.
2. Gamit ang party hat, hanapin naman ang magkasalungat na salita.
E. Paglalahat
Ano ang magkasalungat na salita? Ano ang magkasingkahulugan?

Ibigay ang pagkakaiba ng magkasalungat at magkasingkahulugan.
F. Paglalapat
Ikahon ang salita na kasalungat ang kahulugan ng mga salitang may salungguhit at
bilugan naman ang kasingkahulugan nito.
1. Mabilis ang kunehong tumakbo kaysa pagong.

a. mabagal b. matulin c. malalim
2. Ipinakita niya ang kanyang kabutihang loob sa mahihirap.
a. itinago b. itinabi c, isinara
3. Siya ang tagapagmana ng namatay niyang ama.
a. nailibing b. nabubuhay c. nagtatago
4. Ang ina ang siyang naghahanap-buhay para sa kanilang pamilya.
136
a. tatay b. anak c. nanay
5. Nakapagdudulot ng ibayong paghihirap sa bansa ang kamangmangan ng mga
mamamayan.
a. kagalingan b. katamaran c. kalituhan
G. Pagtataya
Isulat na muli ang mga pangungusap. Palitan ang salitang may salungguhit ng
kasingkahulugan at kasalungat nito. Gamitin ang mga salita sa loob ng kahon.
1. Pambihira ang kagandahan ni Prinsesa Perlita.

2. Pakakasalan ng Prinsesa ang sinumang magwawagi sa torneo.
3. Tumatawag ang prinsipe sa kanyang mga kapanalig.
4. Bunga ng pagkakatalo sa labanan taglay ng Prinsipe ang paghihiganti
5. Sumulpot sa karagatan ang isang malaking krus.
Natatangi - Karaniwan
mananalo - matatalo
kasama - kaaway
pag-aaway - pakikipagkasundo
Lumitaw - Lumubog
Sumulat ng mga salitang teknikal. Hal. Psychology
Ibigay ang kahulugan nito at pagkatapos ay gamitin ito sa pangungusap.
V. MGA TALA
VI. PAGNINILAY
pagtataya
(remedial)?
aralin
(remediation)
epektibo? Bakit?
137
I. LAYUNIN
A. Pamantayang Pangnilalaman napakinggan

napakinggan

balita F4PN-If-3.2
C. Mga Kasanayang
Nakasusulat ng balitang napakinggan ayon
sa ginawang balangkas
F4PU-Id-h2.1
II. PAKSA
 Pagsagot ng mga tanong tungkol sa mahalagang detalye ng napakinggang balita
 Pagsulat ng balita ayon sa ginawang balangkas
III. MGA KAGAMITAN

1. Sanggunian:
p.124 - 129;

https://www.youtube.com/watch?v=xMYqzmpI98U
IV. PAMAMARAAN
A. Balik-aral
a. Pagsagot at pagwawasto ng takdang aralin

Mga salitang teknikal. Hal. Life cycle
Ibigay ang kahulugan nito at pagkatapos ay gamitin ito sa pangungusap.
b. Ano – ano ang nalalaman ninyong balita sainyong pamayanan?
Maikling bahaginan ng nalalamang balita sa pamayanan.
c. Sa araling ito, inaasahang matutuhan ninyo ang pagsagot ng mga tanong
tungkol sa mahalagang detalye ng napakinggang balita at pagsulat ng balita
ayon sa ginawang balangkas.
B. Pagganyak
• Tingnan at suriing mabuti ang larawan.
138
Anong serbisyo ang ibinibigay nila?
Sino ang nagnanais maging tulad nila?
Bakit nais mong maging tulad nila? Paano ka magiging tulad nila?
Pakinggang mabuti ang sumusunod na balita.
https://www.youtube.com/watch?v=xMYqzmpI98U
Tungkol saan ang balita?

Ano ang nais niyang iparating?
Ano – anong lugar ang sinasabing higit na apektado ng malubhang init ng panahon?
Paano maiiwasan ang masamang dulot ng sobrang init ng panahon?
Bakit kinakailangan natin ng ibayong pag – iingat at pangangalaga sa ating
kalusugan ayon sa balita?
Ano ang balita?
Ano – anong impormasyon ang hindi dapat mawala sa isang balita?
Paano isinusulat ang balita?
a. Gawaing Pagpapaunawa
Gawin Natin:
Batay sa napakinggang balita kanina, sagutin ang mga katanungan sa
pamamagitan ng pagpuno ng tsart.
Alin sa mga bahagi ng balita ang ……….
nakatawag ng iyong pansin?

buod ng iyong binasa?
pangalan ng sumulat?
lugar na pinangyarihan ng balita?
nagbibigay ng pinakamahalagang
impormasyon?
sumasagot sa tanong na ano, saan,
sino, kalian, paano, at bakit?
sumusuportang detalye sa
mahalagang paksa?
139
sinabi ng isang tauhan sa balita?
Paano ito ipinakita?
Subuking gumawa ng isang maikling balita. Gamitin ang mga tanong sa naunang
gawain bilang gabay sa pagpuno ng sumusunod na balangkas.
Unang bahagi:
Sagutin ang Ano? Saan? Sino? Kailan? Paano? Bakit?
Ikalawang bahagi:
Dagdagan ng quotes ng tuwirang sabi.
Iba pang impormasyon.
Sumulat ng nakakatawag pansin na pamatnubay o lead.
b. Gawaing Pagpapalalim
Gawin Ninyo (Pangkatang Gawain) (Ibigay ang rubrics para sa pangkatang
gawain)
Tingnan ang larawang mabubunot ninyo.
Bigyan ng may kaugnayang impormasyon.

Gumawa ng isang simpleng balita tulad ng binuo kanina.
E. Paglalahat
- Ano – ano ang mga detalye na nakapaloob sa balita?

- Paano tayo makakagawa ng isang balita?
F. Paglalapat
Sumulat ng isang balita tungkol sa pangyayari noong pagdiriwang ng nutrisyon.

Gamitin ang gabay na ito sa pagsulat ng balita tungkol sa tinutukoy na pangyayari.
Unang bahagi:
Sagutin ang Ano? Saan? Sino? Kailan? Paano at Bakit ng mga pangyayari.
Ikalawang bahagi:
Dagdagan ng quotes tungkol sa pangyayari o may tuwirang sabi tungkol dito.
Iba pang impormasyon.
Umisip ng makakatawag pansin na pamatnubay o lead.
G. Pagtataya
Pakinggang mabuti ang balita na ipaparinig ng inyong guro. (Malaya ang guro na pumili ng
napapanahon at may kaugnayang balita sa nais niya)
I - Sagutin ang sumusunod na katanungan.
1. Ano ang nilalaman ng balita?
2. Sino – sino ang may kaugnayan sa balita?
3. Saan nangyari ang balita?
4. Kailan naganap pang balita?
5. Bakit nangyari ang balita?
II - Isulat ang napakinggang balita ayon sa balangkas na napag – aralan.
140
V. MGA TALA
VI. PAGNINILAY
pagtataya
(remedial)?
aralin
(remediation)
epektibo? Bakit?
141
I. LAYUNIN
napakinggan

talasalitaan

ng panitikan

binasang teksto

pagkukuwento, pagtula, pagsulat ng sariling
tula at kuwento

teksto o SMS (Short Messaging Text)
(F4PN-Ih-3.2)
C. Mga Kasanayang
Nasasagot ang mga tanong na bakit at paano
(F4PB-If-j-3.2.1)
Naipakikita ang pagtanggap sa mga ideya ng

nabasang teksto/akda
(F4PL-0a-j – 6)
II. PAKSA
 Pagsagot ng mga tanong tungkol sa mahahalagang detalye ng napakinggang
teksto o SMS (Short Messaging Text)
 Pagsagot ng mga tanong na bakit at paano
III. MGA KAGAMITAN

1. Sanggunian:
a. Filipino 4 Sagisag ng Lahi, Batayang Aklat sa Filipino-Pagbasa
b. Angelita L. Sta Ana, pp. 24-25
142
c. Yaman ng Lahi Wika at Pagbasa sa Filipino LM p.32, 33, 62, 65
d. Yaman ng Lahi Wika at Pagbasa sa Filipino TX p.73-74
2. Iba pang kagamitang pampagtuturo: Larawan, Power Point, Laptop
IV. PAMAMARAAN
• Sino sa inyo ang may cellphone?

• Ano ang alam ninyong gamit ng cellphone?
Sa araw na ito ay pakikinggan ninyo ang ilang halimbawa ng teksto o SMS
upang masagot ang mga tanong na bakit at paano tungkol dito.
B. Pagganyak
• TEXT TEXT TAYO!

o Hahatiin sa dalawang pangkat ang mga mag-aaral, isang pangkat ang
mga lalaki at isang pangkat din ang mga babae. Ipapaskel ng guro ang
tsart na may nakasulat na SMS. Sasagutin ng mga babae ang text ng
lalaki para sa babae at vise-versa.
MGNDang GbI POWh. Mzt N u?

mIsz nA KITa sobra. Wla NG
iBNg bbe na CzeNG gNda m. D2
aq nDe tKOt Ssbhn q xa U na
wLa poWh aQ mMHlin NA ibang
ba2e. U, mhl U bA Aq? Ktnx.
Bye!
Grbe u! SbRNG knilig 2ng hRt

ko! Cg kta-kitz tau tom sch. TXt
kta pag otw na me. Gd nyt!
A. USAP TAYO!
1. Mabilis ninyo bang naunawaan ang mensahe?
2. Bakit naging mabagal ang inyong pagkaunawa sa SMS?
3. Ano ang naging sagabal sa mabilis na pagkaunawa kung mayroon man?
B. PAGBIBIGAY NG PAMANTAYAN SA PAKIKINIG

 Tandaan ang mga mahahalagang detalye.
 Pakinggan nang mabuti ang nagsasalita.
143
C. Pagtalakay sa Aralin
PAGBASA NG GURO NG HALIMBAWANG SMS

Babasahin ng guro ang SMS na kasunod.
PAGSAGOT SA MGA TANONG

a. Ano ang mensahe ng SMS na napakinggan?
b. Bakit siya nagpadala ng SMS?
c. Kung kayo ang susulat ng SMS, paano ninyo ito isusulat?
d. Ano ang napansin ninyo sa paraan ng pagsulat ng SMS?
e. Bakit ganito ang paraan ng pagsulat ng SMS?
f. Paano nakatulong ang cellphone sa palitan ng mensahe ng dalawang nag-
uusap?
2. Gawaing Pagpapalalim:
Sumulat ng SMS batay sa sumusunod na sitwasyon:
a. Hindi ka pumasok sa klase dahil may sakit ka. I-text ang iyong
kaibigan at magtanong kung anong aralin ang tinalakay.
b. Naiwan mo ang iyong baon sa bahay at wala ka na ring oras para
balikan ito. I-text ang iyong kuya at pakisuyuang ihatid ito saiyo.
SABIHIN:
Ang TEXT MESSAGING, o texting, ay tumutukoy sa halaga ng palitan ng maikling

nakasulat na text o mensahe sa pagitan ng dalawa o higit pang mga mobile phone o
portable na mga aparato sa isang network ng telepono. Kadalasan pinapaiksi ang
pagkakasulat ng SMS at inaalis ang patinig upang maging mas madali ang pagsulat
at hindi gugugol ng mahabang oras at malaking espasyon sa cellphone.
Bagama’t pinaiksi ang paraan ng pagsulat ng SMS, mahalagang maging malinaw ang
paghahatid ng mensahe at hindi magdulot ng kalituhan sa tumatanggap nito.
Ang mga tanong na BAKIT, ay sinasagot ng dahilan o sanhi ng pangyayari o kilos,

samantalang ang PAANO naman ay sinasagot ng paraan sa paggawa ng isang
gawain o kilos.
D. Paglalahat
• Ano ang dapat gawin upang masagot ang mga tanong na bakit at paano tungkol sa
mahahalagang detalye ng napakinggang teksto o SMS (Short Messaging Text)?
144
E. Paglalapat
• Sagutin ang mga tanong tungkol sa mahahalagang detalye ng mapapakinggang

teksto o SMS.
Hello, Mario. Anong pahnA Hi, Carla. PahnA 124. YNg

ang tkdng- aralin na10 sa gawain A. Bak8t mo
Flpno? nklimutaN?
Ah. Ganun BA! Cg WlaNG

anUmn. MdlI LNG ang
tkdNG-arliN na10.
1. Sino ang nag-uusap sa text o SMS?

2. Ano ang itinanong ni Carla kay Marlo?
3. Bakit hindi nakopya ni Carla ang kanyang takdang-aralin?
4. Paano natulungan ni Marlo si Carla?
5. Nakatulong ba ang palitan ng SMS ng dalawa upang makagawa ng takdang-aralin
si Carla? Bakit?
F. Pagtataya
• Sagutin ang mga tanong tungkol sa mahahalagang detalye ng mapapakinggang

teksto o SMS.
MGNDang GbI POWh.

Mzt N u? MagaLING
kAnBa? Wl pata TYong
PSOk Bkas Kz may
SEMInr si GNG
AMPONGAn. MAY mga
GawaING ibinigay Sa
A10 na iPPsa pagbalik
Niya sa BIYERNEZ.
1.Anong oras siya nagtext sa kanyang kamag-aral?

2.Bakit hindi nakapasok ang kanyang kamag-aral?
145
3. Bakit walang pasok ang mga mag-aaral ni Gng. Ampongan?
4. Paano niya tinulungan ang kanyang kamag-aral?
5. Dapat ba siyang tularan? Bakit?
G. Karagdagang Gawain o Pagpapahusay
• Balikan ang mga SMS sa in box ng iyong cellphone o sa cellphone ng iyong

kapatid. Isulat ito sa Hanay A ng talahanayan sa ibaba. Sa Hanay B naman,
subukan itong isulat sa pormal na paraan ng pagsulat. Tingnan ang halimbawa
upang iyong maging gabay.
SMS PORMAL NA PARAAN NG

PAGSULAT
1. Wait lng, llbas aq. 1. Sandali lang, lalabas ako.
2.
3.
4.
V. MGA TALA
VI. PAGNINILAY

sa pagtataya
(remedial)
(remedial)?
aralin
(remediation)
epektibo? Bakit?
146
I. LAYUNIN
A. Pamantayang Pangnilalaman Naipamamalas ang iba’t ibang kasanayan sa



intonasyon
B. Pamantayan sa Pagganap Nagagamit ang diksiyonaryo at nakagagawa

ng balangkas sa pagkalap at pag- unawa ng
mga impormasyon
Nagagamit ang magagalang na pananalita sa

iba’t ibang sitwasyon - pakikipagtalastasan sa
text (SMS) - pagbati (F4PS-Ig-12.9)
C. Mga Kasanayang Nababasang muli ang teksto upang makuha

Pampagkatuto/Layunin ang impormasyong kinakailangan (F4EP-If-h-
34)
Nakasusulat ng wastong text (SMS) (F4PU-

Id-h2.1)
II. PAKSA
 Paggamit ng magagalang na pananalita sa iba’t ibang sitwasyon-
pakikipagtalastasan sa text (SMS) –pagbati
 Pagsulat ng wastong text (SMS)
III. MGA KAGAMITAN

1. Sanggunian:
Yaman ng Lahi Wika at Pagbasa sa Filipino LM p.
Yaman ng Lahi Wika at Pagbasa sa Filipino TX p.
2. Iba pang kagamitang pampagtuturo: Laptop, larawan, Power Point
IV. PAMAMARAAN
• Pagkatapos nating pag-aralan ang pagsulat at pagsagot ng SMS o text, sa araw

na ito ay matututuhan naman ninyo ang paggamit ng magagalang na salita sa iba’t
ibang sitwasyon- pakikipagtalastasan sa text (SMS) at sa mga pagbati. Makinig na
mabuti at makiisa sa mga gawain.
.
147
B. Pagganyak
BUUIN MO AKO.
Ipapaayos sa mga bata ang mga salitang nasa loob ng dialogue balloon upang
makabuo ng text ng pagbati.
. Kaarawan! dRatng pra

sa u! Tnggapin u po
Mligayang mraming
kaarawan Hlow! aking
pgbati ng Hngad q po Sa ung pgbati
ang mraming kaarawan Janice mRamng
pang slamT po
INAASAHANG SAGOT:
1. Hlow! Tnggapin u po ang aking pgbati ng Mligayang Kaarawan! Hngad q po ang
mraming kaarawan pang dRatng pra sa u!
2. MRamng slamT po Janice sa ung pgbati.
ILAHAD NG GURO:
 Ang SHORT MESSAGES (SMS) o TEXT MESSAGING ay isang paraan ng
paghahatid o pagpapadala ng maikling mensahe gamit ang cellular phone.
Ito ang pinaka pamilyar na paraan ng komunikasyon sa kasalukuyang
panahon. Ang text messaging ay matipid at mas mabilis na paraan ng
paghahatid ng mensahe sa kasalukuyang panahon.
 Mahalagang maging magalang sa pakikipag-usap sa pamamagitan ng SMS.
148
1. Gawaing Pagpapaunawa:
Pangkatang Gawain (Dalawahan):
Humanap ng kapareha. Basahin ang sitwasyon sa Hanay A ng talahanayan.
I-text ang iyong kapareha batay sa sitwasyon. Isulat ito sa Kapareha A at
ang sagot naman ng iyong kapareha ay isusulat sa Kapareha B ng
talahanayan.
Sitwasyon Kapareha A Kapareha B

Inanyayahan ka ng iyong
matalik na kaibigan sa
kaarawan ng kanyang kapatid
subalit hindi ka makararating
dahil may mahalaga kayong
pupuntahan ng iyong nanay.
I-text mo siya.
Anibersaryo sa kasal ng iyong
mga magulang. Sila ay nasa
ibang bansa. Batiin sila sa
pamamagitan ng text.
Nanalo sa basketbol ang
iyong kuya. Batiin siya sa
pamamagitan ng text.
Nais mong isama ang iyong
kaibigan sa paglalaro ng
balibol bukas. Anyayahan
siya sa pamamagitan ng text.
Pinadalhan ka ng regalo ng
iyong ate. Pasalamatan siya
sa pamamagitan ng text.
2. Gawaing Pagpapalalim:
Hahatiin ng guro sa tatlong pangkat ang mga mag-aaral. Babasahin ng guro ang
mensahe ng SMS. Isusulat ng bawat pangkat ang SMS sa pisara.
• Ipaalala na kailangang maging magalang sa pagsulat nito.
1. Wow, napakagaling talaga ng inyong team! Binabati ko kayo sa inyong

panalo. Mabuhay ang bagong kampeon sa Sepak Takraw!
2. Maligayang kaarawan Jaydee! Alas dos ba ang party? Huwag kang
mag-alala darating ako.
3. Mabuhay ang bagong pangulo ng Supreme Pupil Government! Binabati
kita anak sa iyong panalo. Maging mabuting lider ka sana ng inyong
samahan.
4. Salalmat sa iyong pagbati Mama. Ang aking panalo ay dahil sa iyong
pagtitiwala at sa inyong suporta ni Papa.
 TANDAAN
Gumamit ng magagalang na pananalita sa pakikipagtalastasan sa text (SMS) at sa
pagpaparating ng pagbati.
Sa pagsulat ng text, huwag kalimutan ding maging magalang.
149
E. Paglalahat
• Paano mo gagamitin ang magagalang na salita sa pakikipagtalastasan sa texts?
F. Paglalapat
• Sumulat ng text batay sa kasunod na mga sitwasyon. Tiyakin ang pagiging

magalang.
1. Umaga, nasalubong mo ang iyong dating guro. Ibalita ito sa iyong kaklase.
2. Gabi, nakita mo sa daan ang iyong tiya subalit hindi ka nakalapit. I-text mo
siya at humingi ng paumanhin.
3. Nabasa mo sa facebook na kaarawan ngayon ng iyong Tita Jenny. Batiin siya
sa text.
G. Pagtataya
Basahin ang mga sitwasyon. Isulat ang maaari mong isagot sa mga mensahe sa SMS.
SITWASYON MENSAHE SA SMS
1. Kumusta? Ako pala si Tita
Cecile mo. Kaibigan ng iyong
Mama Lina. Nandiyan ba siya?
2. Maligayang kaarawan sayo.

MBTC!
3. Magandang umaga. Pakisabi

sa iyong Papa Lito na
dadaanan ko siya mamaya sa
bahay ninyo.
4. Magandang araw! Nabalitaan

ko na may sakit ka pala.
Kumusta ka na?
150
5. Magandang gabi. Nanay ako ni
Andrew. Wala pa kasi siya dito
sa bahay namin. Nakita mo ba
siya kaninang paguwi mo?
• Sumulat ng plano kung paano mo tuturuan ang iyong bunsong kapatid na sumulat
ng SMS. Ang bilang isa ay ginawa na para sa iyo.
1. Tuturuan siya kung paano buksan ang WRITE MESSAGE sa cellphone.
2. ___________________________________.
V. MGA TALA
VI. PAGNINILAY

sa pagtataya
(remedial)
(remedial)?
aralin
(remediation)
epektibo? Bakit?
151
I. LAYUNIN

intonasyon

C. Mga Kasanayang (pananong) - isahan - maramihan sa usapan
Pampagkatuto/Layunin at pagsasabi tungkol sa sariling karanasan
(F4WG-Ifg-j-3)
II. PAKSA
 Paggamit ng Iba’t Ibang Uri ng Panghalip (pananong), Isahan - Maramihan sa
Usapan at Pagsasabi tungkol sa Sariling Karanasan
III. MGA KAGAMITAN

1. Sanggunian:
a. Yaman ng Lahi Wika at Pagbasa sa Filipino LM p.
b. Yaman ng Lahi Wika at Pagbasa sa Filipino TX p.
IV. PAMAMARAAN
 Ano ang tawag sa mga salitang ginagamit natin bilang panghalili sa mga
pangngalan?
o Makinig at makiisa sa talakayan sapagkat pag-aaralan natin ang paggamit ng
panghalip na pananong upang magamit sa usapan at pagsasalaysay ng inyong
sariling karanasan.
B. Pagganyak
o UMAWIT TAYO!
Ipapaawit ang KUNG TAYO’Y MAGKAIBIGAN

Tono: “The More We Get Together”
Kung tayo’y magkaibigan, kaibigan, kaibigan

Kung tayo’y magkaibigan, kaibigan tayo.
Ilan ang iyong kaibigan, kaibigan, kaibigan?

Ilan ang iyong kaibigan, kaibigan mo?
Sino-sino ang ating kaibigan, kaibigan, kaibigan?

Sino-sino ang ating kaibigan, kaibigan natin?
152
• MADALI LANG ‘YAN:
A. Ikahon ang panghalip pananong na ginamit sa pangungusap. Tukuyin kung ito

ay isahan o maramihan. Isulat ang kailanan sa patlang bago ang bawat bilang.
____________1. Ano ang ginamit ng mga magsasaka upang maparami ang

kanilang ani?
____________2. Ano-ano ang madalas nagiging problema ng mga mag-aaral?
____________3. Saan ka madalas maglaro tuwing araw ng Sabado?
____________4. Ilan sa inyo ang binigyang-parangal ng paaralan?
____________5. Sino-sino ang kasama mong nagsisimba tuwing araw ng Linggo?
B. Gumawa ng maikling usapan ng iyong mga kamag-aaral tuwing recess gamit

ang mga panghalip pananong. Sundan ang dayagram na kasunod:
Mario: Ano ba ang bibilhin mo sa kantina?

Joshua: __________________________________________________
Kyle: ____________________________________________________
John: ____________________________________________________
Mario: ___________________________________________________
Joshua: __________________________________________________
John: ____________________________________________________
• Gawin Natin: (Maaaring pumili ng isa lamang sa kasunod na mga gawain)
a. Gamitin ang mga panghalip pananong na isahan at maramihan sa

paggawa ng isang comic strip.
b. Isang dula-dulaan na nagpapakita ng mga katanungan ng mga

magkakaibigan tungkol sa kanilang pangarap paglaki. Tandaan kung
nasagot ng mga bata ang tanong ng kanilang mga kaibigan.
c. Isang Talk show: Ang mga magkakaibigan ang magiging panauhin na

sasagot sa mga katanungan ng isang tagapanayan. Gabayan ang mga
mag-aaral sa pagtatanong at pagsagot ng mga katanungan. Maaring
basahin ng guro ang iskrip ng mga bata.
E. Paglalahat
• Ano ang mga dapat tandaan sa paggamit ng panghalip na pananong na isahan at

maramihan?
F. Paglalapat
• Gamitin ang angkop na panghalip pananong sa patlang upang mabuo ang

pangungusap.
Patrick: 1. _____Saan____ po ba tayo pupunta, Tatay?

Tatay: Sa bahay ni Tita Maria. 2 _____Ano-ano______ ba ang mga dala mo?
Patrick: Mga gamit ko po. 3 _____Sino-sino_______ po ba ang mga kasama
natin?
Russel at Renz: Syempre sama kami riyan. 4____Ano_____ang baon mo Patrick?
Patrick: May tinapay ako at softdrinks.
153
Russel: 5_____Sino_______ ang nagbigay sa iyo niyan?
Tatay: Ako! O, may natira pa rito. Gusto n’yo rin ba?
Ruzzel at Renz: Opo! Gutom na nga po kami.
G. Pagtataya
Gamitin ang angkop na panghalip pananong sa patlang upang mabuo ang

pangungusap.
1. ___Sino-sino_____ ang mga nagtatanim ng gulay at prutas?
2. ___Ano-anong_____ produkto ang mga nagmumula sa kanilang Probinsiya?
3. ___Saan_____ matatagpuan ang Bulkang Mayon?
4. ___Magkano_____ ang kinikita ng isang magsasaka?
5. ___Kailan_____ ipinagdiriwang ang kapanganakan ni Hesus Kristo?
Panghalip na Pananong
Ano-
Sino-
Kailan Saan ano sino
• Ang magkakaibigan ay naglalakad papuntang paaralan. Isulat ang kanilang

usapan gamit ang wastong panghalip pananong.
V. MGA TALA
VI. PAGNINILAY

sa pagtataya
(remedial)
(remedial)?
aralin
154
(remediation)
epektibo? Bakit?
155
I. LAYUNIN
talasalitaan

binasang teksto
Naibibigay ang kahulugan ng mga salitang

C. Mga Kasanayang pamilyar at di-pamilyar sa pamamagitan ng
Pampagkatuto/Layunin pag-uugnay sa sariling karanasan (F4PT-Ib-
1.12)
II. PAKSA
 Pagbibigay ng Kahulugan sa mga Salitang Pamilyar at di-Pamilyar
III. MGA KAGAMITAN

1. Sanggunian:
IV. PAMAMARAAN
• Kailan masasabi na ang isang salita ay pamilyar? Kailan naman ito di-pamilyar?
Pag-aaralan natin ngayon ang pagbibigay-kahulugan sa mga salitang pamilyar at
di-pamilyar sa pamamagitan ng pag-uugnay nito sa sariling karanasan.
B. Pagganyak
Ipakita ang larawan ng larong Mobile Legend. Ipalarawan sa mga mag-aaral ang
larong ito.
Sino sa inyo ang naglalaro ng ML?

Anong lebel na ba kayo sa larong ito?
Kailan dapat laruin ang ML? Bakit?
Ano-anong salita ang ginagamit sa paglalaro nito?
156
• Pansinin ang mga panghalip na pananong na ginamit sa pagtatanong.
Batay sa mga paglalarawang ginawa, alin sa mga salitang ginamit ang pamilyar at
alin-alin naman ang hindi pamilyar.
Pamilyar Di - pamilyar
• Basahin ang isang pahayag ng Mobile Legends: Bang Bang.
o Sinasabi nila na ang gamit ni YI Sun-Shin na isang “Turtle Ship” ay bunga

ng kanyang passive skill. Mukha siyang isang maliksing bayani. Galing sa
Ulti ni Yi ang mga lumilipad na bomba na titira ng tig-tatlong beses sa lahat
ng kalaban sa mapa. Kung magagamit mo ito nang maayos, malamang ay
magugulat at matataranta ang iyong mga kalaban.
1. Alin-alin sa salitang ginamit sa pahayag ang alam mo ang kahulugan?
2. Alin-alin naman ang mahirap maunawaan ang ibig sabilin?
Ginabayang
Pagmo
Salita -
Pagsasanay
Salita: Salita:
___________
Pamilyar/Di-
Pamilyar:
Kahulugan:
_______________
Kahuluga Kahulugan:
_______________ n: _________
1. Gawaing- Pagpapaunawa
MAGLIBANG KA SANDALI. Hanapin sa krusigma (crossword puzzle) ang

kasing-kahulugan
ng mga salitang may salungguhit.
a) Mabilis niyang pinindot ang launch attack upang matalo ang kalaban
b) Masasabing mahirap na ang magkakapatid.
c) Mabilis siyang nag- request back-up upang hindi siya matalo.
157
d) Buong tapang na inatake ng squad ang kanilang kalaban.
e) Isang magandang babae ang kanyang liniligawan
M D U K H A T F
A M A R I K I T
L M A S A D R O
I U I O R O A T
G R G R U P O A
O U K A T F P Y
I T R A T O O R
K Y T U L O N G
P U L A P L O T
GAWIN NATIN:
I. Gamitin sa pangungusap ang sumusunod na salita.

1. mabilis
2. retreat- suko
3.tala
4.suklay
5.lababo
II. Gumawa ng maikling usapan. Salungguhitan ang mga pamilyar at di-

pamilyar na salita at ibigay ang kahulugan.
o TANDAAN:
PAMILYAR NA SALITA- madalas na naririnig at nauunawaan ang kahulugan.
DI PAMILYAR NA SALITA- mga salitang hindi madalas marinig at kadalasan ay

hindi rin alam ang kahulugan.
Halimbawa: Siya ay laging bida sa aming klase dahil siya ay matalino.

Matalino- isang uri ng abilidad na mayroon ang isang tao.
Magkakaroon ng piging mamaya sa aming bahay.
Piging- handaan
E. Paglalahat
• Ano ang salitang pamilyar at salitang di pamilyar?

• Paano mong masasabi na ang mga salita ay di-pamilyar at pamilyar?
• Masasabi mo bang madaling maunawaan ang di-pamilyar na salita?
• Bakit mahalagang malaman ang kahulugan ng di-pamilyar na salita?
F. Paglalapat
• Hanapin sa HANAY B ang kahulugan ng mga salitang pamilyar at di-pamilyar na

nasa HANAY A.
158
Isulat ang titik sa patlang bago ang bilang.
HANAY A HANAY B
____1. matulin A. pagod na pagod

1.
2. ____2. B. sasakyang
mahirap panghimpapawid
3. ____3. tapayan C. lalagyan ng tubig
4.
____4. hangos D. mabilis
na hangos
5.
____5. E. dukha
salipawpaw
G. Pagtataya
• Pag-aralan ang puzzle. Ibigay ang kahulugan ng mga salitang pamilyar at di-pamilyar.
p 1 2t
Pababa
1.Instruksyon na pinagbabatayan para
Sagutan ang pagsusulit 4 4b a h a y i
2. Isang lugar kung saan sila nagtatagpo
n p
Pahalang
3.Titser o tagapagturo 3 3
g u r o a
4.Tahanan o tirahan
5. Panulat na may kasamang pambura t n
5
o l a p i s
n
1. panuto 2. Tipanan 3. Guro 4. Bahay 5. lapis
• Ibigay ang kahulugan ng sumusunod na salita.

1. palikuran
2.kasambahay
3. umaga
4.durungawan
5.kapareha
1. banyo 2. Katulong 3. Bukang liwayway 4. Bintana 5. Kapareho
V. MGA TALA
159
VI. PAGNINILAY

sa pagtataya
(remedial)
(remedial)?
aralin
(remediation)
epektibo? Bakit?
160
I. LAYUNIN
mapanuring panonood ng iba’t ibang uri ng
media tulad ng patalastas at maikling pelikula
Nakapagsasalaysay tungkol sa pinanood

C. Mga Kasanayang pinanood
Pampagkatuto/Layunin (F4PDI-g-3)
II. PAKSA
 Pagsagot ng mga Tanong Tungkol sa Pinanood
III. MGA KAGAMITAN

1. Sanggunian:
a) FilipinoAnimalStories#Filipino Fairy Tales: Ang Tatlong Biik
b) http://ww.youtube.com/EnglishFairyTales
c) Ang Hari ng mga Gulay
d) http://ww.youtube.com/EnglishFairyTales
e) #Filipino Princess Stories#FilipinoFairyTales
f) http://ww.youtube.com/EnglishFairyTales
2. Iba pang kagamitang pampagtuturo: Pelikula. Power Point, Laptop
IV. PAMAMARAAN
• Sino sa inyo ang mahilig manood ng sine?

• Anong pelikula ang huli ninyong pinanood?
o Pag-aaralan natin ngayon ang pagsagot sa mga tanong tungkol sa
pinanood.
B. Pagganyak
• Magpakita ng mga larawan o poster ng mga pelikula na karaniwang pinanonood

ng mga bata. Pahulaan kung ano ang pamagat ng mga ito. Ipasulat sa pisara.
• Larawan ng Pelikula Pamagat ng Pelikula
1. Ang Tatlong Biik

2. Ang Hari ng
mga Gulay
3. Ang Langgam at
tipaklong
Gusto ninyo bang manood ng pelikula?
161
• Sino sa inyo ang nakakaalam ng kuwentong “Ang Tatlong Biik”?

Ilan kaya silang magkakapatid?
• Bago tayo manood. Ano-ano ang dapat tandaan sa panonood?
• Pamantayan sa panononod:
i. Maupo nang maayos.

ii. Isulat sa kuwaderno ang lahat ng mahahalagang impormasyong ibinigay
ng video prentation.
iii. Maging mabilis sa pagsulat upang maisulat ang lahat ng mahahalagang
impormasyon.
iv. Unawain ang mensaheng nais ihatid ng pinanonood.
v. Humanda sa talakayan pagkatapos ng panonood.
Panonood ng “Ang Tatlong Biik”

http://ww.youtube.com/EnglishFairyTales
• Talakayin ang pinanood na pelikula sa gabay ng mga tanong na kasunod.

Gabayan ang mga bata sa pagsagot ng mga tanong.
i. Ano ang pamagat ng pinanood na pelikula?

ii. Sino-sino ang tauhan sa kuwento?
iii. Saan nangyari ang kuwento?
iv. Bakit sila umalis sa bahay ng kanilang nanay?
v. Ano ang napagkasunduan ng magkakapatid na itayo?
vi. Kaninong bahay ang yari sa dayami? Patpat? Bato?
vii. Bakit nasira ang bahay ng panganay at pangalawang biik?
viii. Paano nakatulong ang bunsong biik sa kanyang mga kapatid?
ix. Kung ikaw ay isa sa tatlong biik, anong bahay ang gusto mong itayo?
Bakit?
x. Paano mo ilalarawan ang bawat isa sa tatlong biik?
xi. Sino ang higit na matalino sa tatlo? Patunayan.
• TANDAAN:
Ang panonood ng pelikula ay waring isang patunghay sa sining at buhay. Dahil

dito, mahalaga ang pagdudumat sa kagandahan nito bilang produkto ng
kolektibong malikhaing isipan at imahinasyon ng tao. Gayundin, kailangan ang
maingat at mapanuring pagdama sa mga tauhan- sa kanilang iniisip,
nadarama at ikinikilos at sa mga pangyayaring kinasasangkutan nila. Sa
kabuuan, kailangang suriin ang mga salik na tumulong upang maging ganap
na buhay at masining ang pelikula.
E. Paglalahat
• Ano-ano ang dapat tandaan sa panonood ng pelikula?

• Ano-ano ang mga tanong na dapat masagot sa panonood ng pelikula?
162
F. Paglalapat
• Panoorin ang “Ang Langgam at Tipaklong”

#Filipino Princess Stories#FilipinoFairyTales
Maikling Suring Pelikula
TANONG SAGOT
Ano ang pamagat ng pelikula?
Saan ito naganap?
Sino-sino ang mga tauhan?
Ano ang paksa ng kuwento/pelikula?
Anong ugali mayroon si Tipaklong?
Ano ang kaibahan ni Langgam kay
Tipaklong?
Anong aral ang iyong natutuhan mula
sa pelikula?
Kung ikaw si Tipaklong, paano ka
maghahanda para sa panahon ng tag-
ulan? Bakit?
Kung ikaw si Langgam, patutuluyin mo

ba si Tipaklong? Bakit?
G. Pagtataya
• Panoorin ang “Ang Hari ng mga Gulay”. Sagutin ang mga tanong na kasunod
kaugnay ng pelikulang pinanood.
Ang Hari ng mga Gulay

#Filipino Princess Stories#FilipinoFairyTales
1. Sino ang mga tauhan sa kuwento?

2. Ano ang ibinigay ng mangangaso sa matandang babae?
3. Paano natulungan ng matandang babae ang mangangaso?
4. Bakit siya tinaguriang Hari ng mga gulay?
5. Kung ikaw ang magangaso, gagawin mo rin ba ang kanyang ginawa? Bakit?
• Gumawa ng balangkas ng pelikulang pinanood.
Pamagat: ______________________________________
Taunahan : _____________________________________
_____________________________________
Tagpuan: _____________________________________
Buod ng kuwento
Simula: _____________________________________
Suliranin: _____________________________________
Kasukdulan :____________________________________
Solusyon: ____________________________________
Aral:__________________________________________
163
V. MGA TALA
VI. PAGNINILAY

sa pagtataya
(remedial)
(remedial)?
aralin
(remediation)
epektibo? Bakit?
164
Petsa at Oras Markahan F4D1W8D1
I. LAYUNIN
napakinggan
talasalitaan

napakinggan
B. Pamantayan sa Pagganap Naisasalaysay muli ang nabasang kuwento

binasang teksto

balita
F4PN-Id-h-3.2

C. Mga Kasanayang ang kahulugan ng mga salita tulad ng
Pampagkatuto/Layunin paggamit ng palatandaang nagbibigay ng
kahulugan - kasingkahuluga Na
F4PT-Ic- (1.4)
- kasalungat (1.5)
- paglalarawan (1.13)
- pormal na depinisyon (1.10)
II. PAKSA
 Pagsagot ng mga Tanong Tungkol sa Mahahalagang Detalye ng napakinggang
Balita
 Paggagamit ng pahiwatig upang malaman ang kahulugan ng mga salita tulad ng
paggamit ng palatandaang nagbibigay ng kahulugan kasalungat - paglalarawan -
pormal na depinisyon
III. MGA KAGAMITAN

3. Sanggunian:
a. MISOSA: Detalye ng kuwentong/balitang binasa
b. MISOSA: Mga detalye ng ulat o balita at pagsulat ng patalastas at
balita
c. Hiyas sa Pagbasa 4, pahina 23-24
4. Iba pang kagamitang pampagtuturo: TV, Radyo, Balita, Power Point
165
IV. PAMAMARAAN (Tahasang Pagtuturo at Differentiated Instruction)
Balitaan: Sino sa inyo ang nanood ng balita kagabi?

Anong balita ang inyong napanood sa TV o napakinggan sa radyo?
Ulat Balita:
Mag-uulat ng balitang napanood o napakingan ng mga bata. Isusulat ang
mahahalagang detalye sa pisara ng guro para talakayin matapos ang balitaan.
B. Pagganyak
(magresearch/ download ng balita mula youtube)

Ano ang mahahalagang detalye ang napakinggan ninyo sa balita?
Basahin ang mga tanong bago iparinig ang teksto:
1. Ano ang isa sa magagandang katangian ng dating Pang. Ramos na

nailarawan sa anekdota?
2. Ano ang pinagtatakhan ng mga kasama ng dating Pang. Ramos?
3. Saan nagsalita ang dating Pang. Ramos?
4. Ano ang inutos niya sa kanyang kawani?
5. Bakit hindi nagawa ng kawani ang pinag-uutos sa kaniya ng dating Pang.
Ramos?
6. Paano humingi ng paumanhin ang kawani?
7. Kung ikaw ang nautusan ng dating Pang. Ramos kalilimutan mo ba? Bakit?
Bakit hindi?
8. Kung ikaw ang dating Pang. Ramos, paano mo kakausapin ang kawani?
9. Sa iyong palagay, ano pa ang taglay na magandang katangian ng dating
Pang. Ramos na natuklasan mo sa kaniyang anekdota?
10. Sa palagay mo, Bakit dapat basahin ang anekdota ng kilalang tao?
Unang Pagbasa(Babasahin ng guro)
Panuntunan sa Pakikinig
1. Huminto ng pagsasalita
2. Ihanda ang sarili
3. Pakinggang mabuti ang mga impormasyon
4. Makinig na mabuti sa mensahe
5. Iwasan ang pagbibigay ng madamdaming reaksyon
6. Patapusin ang tagapagsalita
Basahin ang “Isang Anekdota sa Buhay ni FVR” hiyas sa pagbasa 4, pahina 23-24.
Kapayapaan : Legasi ng Dating Pang. FVR
Iminumungkahi ng iba’t ibang sector ng bansa na gawing tagapamagitan si dating

Pang. Fidel V. Ramos sa pagitan ng pamahalaan at mga rebeldeng grupo sa Mindanao.
Naniniwala ang marami na ang mga naging karanasan ng dating Pangulo sa
pakikipag-ugnayan sa iba’t ibang pinuno ng mga bansa sa buong daigdig ay
makapagpapatibay kung paano niya haharapin ang mga suliraning pambansa. Hindi lamang
pangkabuhayan, higit lalo pa ang tungkol sa kapayapaan.
Isang katotohanan na ang kapayapaan ng bansa lalo sa Mindanao ay isang mabigat
sa suliraning hinaharap. Naniniwala ng marami na hindi sandata at karahasan ang tugon
dito. At dahil diyan, si dating Pang. Fidel V. Ramos na isa sa mga nagpapalaganap ng
166
kapayapaan sa pamamagitan ng mahinahong paraan ay pinili upang maging kinatawan ng
pamahalaan sa pakikipag-usap sa mga kapatid natin sa Mindanao.
Isang legasi ang iniwan ng dating Pangulo, ang: “Kapayapaan Tungo sa Pag-unlad.”
I. Tungo sa Pag-unawa
Sagutin ang mga tanong:
1. Ano ang isa sa magagandang katangian ng dating Pang. Ramos na

nailarawan sa anekdota?
2. Saan nagsalita ang dating Pang. Ramos?
3. Bakit hindi nagawa ng kawani ang pinag-uutos sa kaniya ng dating Pang.
Ramos?
4. Paano humingi ng paumanhin ang kawani?
5. Kung ikaw ang nautusan ng dating Pang. Ramos kalilimutan mo ba? Bakit?
Bakit hindi?
Isang paraan ng pagkilala ng ibig sabihin ng isang salita ay sa pamamagitan ng

kasalungat o baligtad na kahulugan.
Isulat sa sagutang papel ang kasalungat ng mga salitang may salungguhit.

• Ang isang katangian ng dating Pang. Fidel V. Ramos ay ang kaniyang pagiging
matandain.
• Sa gulang ni dating Pang. Fidel V. Ramos na animnapung mahigit, pinagtatakhan
ng kaniyang mga kasama kung bakit mabilis makaalala ang Ikawalong Pangulo ng
katlong Republika ng Pilipinas.
• Dahil sa dami ng mga gawain, nalimutan ng kawani ang ipinagagawa sa kanya ng
dating Pangulo.
• “Natatandaan mo ba noong bago ako magsalita sa Quirino Grandstand, May
iniabot akong papeles sa iyo.”
• Nahihiya po ako sa inyo sapagkat akong bata ang nakalimot.”
II. PAGPAPALALIM
Salita Kasalungat Kasingkahulugan Paglalarawan

1. tagapamagitan tulay mahinahon
2.karanasan Walang esperyensya maganda
karanasan
3.kapayapaan kaguluhan katahimikan nagkakaisa
4.mahinahon Padaskul-daskol kalma maingat
5.pinuno tagasunod opisiyal magaling
III. Kabihasaan
Balitaan Tayo: Pangkatang Gawain
I. Talk Show ng napapanahong balita tungkol sa pangngangalaga sa kalikasan.

(Ang senaryo nang gawain ay tulad ng the bottom line ni Boy Abunda, Magiging
tagapagtanong ang isang bata at may mga panauhing sasagot sa mga katanungan.)
II. Panunuurin ng ikalawang pangkat ang talk show ipapalabas ng unang pangkat at
alamin ang mahahahalagang detalyeng napakinggan sa pamamagitan ng paggamit ng
Window Chart.
167
E. Paglalapat
Basahin ang ulat o balita. Sagutin ang mga tanong na sumusunod at isulat ang iyong
sagot sa sagutang papel. (Maaring sagutin sa Show Me Board)
Pacific Plans binira

Kinastigo kahapon ni Senate Majority Leader Francis Pangilinan ang
pamunuan ng Pacific Plans Inc. (PPI) dahil sa paninisi nila sa deregulation
policy ng gobyerno sa tuition fee increase bilang dahilan ng pagtagilid ng
kalagayan ng pre-need companies.
Ito ang naging reaksyon ni Pangilinan matapos ipahayag ni Atty.
Jeanette Tecson, tagapagsalita ng Pacific Plans, na ang pagtanggal ng
gobyerno sa CAP sa tuition fee increase noong 1990 ang pinagsimulan ng
unti-unting pagkamatay ng pre-need industry sa bansa.
“Pacific Plans, Inc. should not be allowed to make such remarks. The
blame on the tuition fee deregulation law is “unwarranted,” anang mambabatas.
(Boyet Jadulco)
• Anong insurance ang kinastigo ni Sen. Majority Leader Francis Pangilinan?

• Bakit ito kinastigo?
• Sino ang tagapagsalita ng Pacific Plans?
• Kailan tinanggal ng gobyerno ang CAP sa tuition fee increase?
•
B. Gamitin ang tamang pahiwatig upang malaman ang kahulugan, kasalungat at
paglalarawan.
1. Kinastigo(kasingkahulugan) kahapon ni Senate Majority Leader Francis Pangilinan ang
pamunuan ng Pacific Plans Inc. (PPI) dahil sa 2. paninisi (kasalunggat) nila sa deregulation
policy ng gobyerno sa tuition fee increase bilang dahilan ng pagtagilid ng kalagayan ng pre-
need companies.
Ito ang naging reaksyon ni Pangilinan matapos ipahayag ni Atty. Jeanette Tecson,
tagapagsalita ng Pacific Plans, na ang 3. pagtanggal ( paglalarawan) ng gobyerno sa CAP
sa tuition fee increase noong 1990 ang pinagsimulan ng unti-unting pagkamatay ng pre-need
industry sa bansa.
F. Paglalagom
- Paano nasasagot ang mga tanong tungkol sa mahahalagang detaiye ng

napakinggang balita?
- Nasasagot ang mga tanong tungkol sa detalyeng napakinggang sa balita sa
pamamagitan ng pagsagot sa tanong na ano, saan, kalian, bakit at paano.
- Bakit mahalaga ang pahiwatig?
- Upang malaman ang kahulugan ng salita sa pamamamgitan ng kasingkahulugan,
kasalungat at paglalarawan.
168
G. Pagtataya
Basahin at sagutin ang mga tanong sa baba?
QC gov’t nagbigay ng computer sa city jail

Upang madali at maging maayos ang paghahanap ng mga rekord
ng mga preso sa Quezon City Jail, nagbigay ng dalawang computer set si
QC Mayor Feliciano Belmonte, Jr. sa mga opisyal ng nasabing piitan.
Tinanggap nina BJMP-NCR Director Chief Supt. Armando
Llamasares at QC Jailwarden Supt. Ignacio Panti ang mga computers na
magsisilbing ‘notebook’ ng mga preso upang malaman ang kani-kanilang
mga records.
Ayon kay Belmonte, sa computerized system na ito madaling
malalaman kung anu-ano ang estado ng mga bilanggo at mga kasong
nakabinbin laban sa kanila.
Layunin din ni Belmonte na maibsan ang pagsisikip ng kulungan
na kadalasang nagiging dahilan ng riot at pagkakasakit ng mga preso.
Nagpahayag naman ng pasasalamat si Panti kay Belmonte sa
pagbibigay nito ng prayoridad sa pangangailangan ng city jail.
Nabatid na ang bagong rekord management program ay sama-samang
proyekto ng Supreme Court, BJMP, Humanitarian Legal Assistance
Foundation at the Asia Foundation.
(Doris Franche)
1. Ano ang ibinigay ng pamahalaan ng Quezon City sa piitan ng kanilang siyudad?

2. Sino ang nagbigay at tumanggap nito?
3. Kaninong proyekto ang management program na ito?
4. Gamitin ang pahiwatig ng mga sumusunod na salita sa ibaba.
Pahiwatig Kasalungat Kasingkahulugan Paglalarwan

1. Nagbigay ng Liwasan bilangguan May rehas,
dalawang Siksikan
computer set si
QC Mayor
Feliciano
Belmonte, Jr. sa
mga opisyal ng
nasabing piitan.
169
H. Takdang Aralin
Magparinig ng isang balita mula sa radio. Bigyan ng mga katanungan sasagutin sa

pagkuha ng mga detalye.
V. MGA TALA
VI. PAGNINILAY
pagtataya
(remedial)?
aralin
(remediation)
epektibo? Bakit?
170
Rehiyon Baitang 4
MASUSING Guro Asignatura Filipino
BANGHAY-ARALIN Petsa at Oras Markahan F4Q1W8D
2
I. LAYUNIN
Naipamamalas ang kakayahan at tatas
sa pagsasalita at pagpapahayag ng
sariling ideya, kaisipan, karanasan at
damdamin
Naisasagawa ang mapanuring pagbasa
sa iba’t ibang uri ng teksto at
napalalawak ang talasalitaan

pahayag nang may damdamin, wastong
tono at intonasyon
Naisasalaysay muli ang nabasang
kuwento o teksto nang may tamang
pagkakasunod-sunod at nakagagawa
ng poster tungkol sa binasang teksto

(F4PS-Ib-h-6.1)
C. Mga Kasanayang
Pampagkatuto/Layunin Naisasalaysay muli ang binasang teksto
nang may tamang pagkasunod sunod
ng mga pangyayari
(F4PB-Ig-12.1)
II. PAKSA
 Pagsasalaysay muli ng Napakinggang Teksto Gamit ang mga Larawan at tamang
pagkakasunod –sunod ng pangyayari
III. MGA KAGAMITAN

A. Sanggunian:
a. MISOSA: PANGHALIP/PAGSUSUNUD-SUNOD NG MGA
PANGYAYARI/PAGSULAT NG SULATIN
b. MISOSA: MAIKLING BUOD
B. Iba pang kagamitang pampagtuturo: Larawan, Cartolina, Power Point, Laptop

171
1. Paano nasasagot ang mga tanong tungkol sa mahahalagang detaiye ng
napakinggang balita?
2. Bakit mahalaga ang pahiwatig?
3. Kahapon nagbalitaan tayo. Ngayon naman ay may kwento akong ibabahagi sa
inyo.
B. Pangganyak
Ayusin ang mga larawan batay sa maaaring pagkakasunod-sunod ng
pangyayari sa kuwentong ating babasahin.
Nagtago sa ilalim Lumabas si Tipaklong sa Nadarama ang lamig ng hangin,

naaamoy ang halimuyak ng
bulaklak ang paruparo at pinagtataguang kahoy. mga nababasang bulaklak.
binantayan siya ni Nahawakan ang dulas ng mga
Tipaklong. dahon at halaman.
Ipakita ang larawan
Naisasalaysay muli ang napakinggang teksto gamit ang mga larawan

Tingnan ang larawan:
Tukuyin ang mapapansin sa larawan.
C. Paglinang ng talasalitaan:
Pagpapayaman ng Talasalitaan:
Basahin ang sumusunod na pangungusap at tukuyin ang kahulugan ng salitang may

salungguhit.
1. “Habang nakakapit ako at nagtatago sa sanga ng puno ay babantayan ko ang

bulaklak na pagtataguan mo para hindi malaglag,” ang sagot ni Tipaklong.
(a. nakahawak b. nakatali c. nakakaway d. nahulog)
2. “Tiyak na giginawin ka rin kahit nakatago ka na sa kahoy.
( a. maiinitan b. lalamigin c. sisipunin d. maliligo)
3. “Hindi nga ako mababasa kung ako ay nakakubli,” ang malumanay na sagot ni
Tipaklong.
( a. nakikita b. nakatago c. nakasandal d. nakatayo)
4. “Makukulay ang mga pakpak mo ngunit may kanipisan.
( a. walang kulay b. isang kulay c. maraming kulay d. kinukulayan)
5. Ako man ay natatakot na kapag hindi tumigil ang bagyo, dahil sa sobrang ginaw
mababali ang
aking mga paa na kahit anong pagpigil ay ayaw huminto sa panginginig,” ang
sabi ni Tipaklong.
(a. napuputol b. madudugtong c. makukulayan d. mabibiyak)
Sabihin sa klase na ang mga salitang ito ay ginamit sa loob ng kuwentong babasahin para
sa kanila.
172
Panuntunan sa Pakikinig
1. Huminto ng pagsasalita
2. Ihanda ang sarili
3. Pakinggang mabuti ang mga impormasyon
4. Makinig na mabuti sa mensahe
5. Iwasan ang pagbibigay ng madamdaming reaksyon
6. Patapusin ang tagapagsalita
Basahin ang mga tanong bago ang pagbasa ng teksto:

mangyari?
7. Patunayang pinahahalagahan ni Paruparo ang ganda ng kalikasan.
Malikhaing pagbasa ng guro: (Istilong Lola Basyang) susundin ng guro ang istilo,
galaw, boses at pamamaraan ni Lola Basyang
Malikhaing Pagbasa ng mga mag-aaral
Gamit ang power point. Ipababasa sa mga mag-aaral ang tekstong “Ang
Tipaklong at ang Paruparo” gamit ang paraang Popcorn Reading upang ang lahat ng
mga mag-aaral ay mayroong pagkakataong bumasa at iyuon ang isip sa binabasang
teksto.
Ang Tipaklong at ang Paruparo

Ang katapatan ng isang kaibigan ay masusukat sa panahon ng
pangangailangan.
Kay lakas ng ulan! Kay lakas din ng hangin! May bagyo nang
umagang iyon. Nagsasayawan ang mga puno maging ang mga halaman
at bulaklak.
“Ginaw na ginaw na ako,” ang sabi ni Tipaklong kay Paruparo.
“Nakalabas pa kasi ako sa aking pinagtataguang kahoy”.
“Tiyak na giginawin ka rin kahit nakatago ka na sa kahoy. Wala
namang tumatakip sa katawan mo, a. Bakit sisisihin mo ang paglabas mo
sa iyong pinagtataguan?” ang tanong ng kanyang kaibigang Paruparo.
“Hindi nga ako mababasa kung ako ay nakakubli,” ang malumanay
na sagot ni Tipaklong.
“Hindi mo naman makikita ang ganda ng paligid kung hindi ka
lumabas sa pinagtaguan mo. Ang lamig ng hangin ay hindi mo madarama.
173
Hindi mo maaamoy ang halimuyak ng mga nababasang bulaklak. Ang
dulas ng mga dahon at halaman ay hindi mo mahahawakan,” ang sagot ni
Paruparo.
“Oo nga, ano?” ang sagot ni Tipaklong na may pagsang-ayon.
“Higit kang mapalad kaysa sa akin kaibigang Tipaklong,” ang sabi ni
Paruparo.
“Bakit mo naman nasabi iyan?” ang tanong ni Tipaklong.
“Ang katawan mo ay mahaba. Matibay pa. Bakit giniginaw ka pa?
Samantalang ako, ang nipis-nipis ng aking katawan. Kapag nagpatuloy
ang paghihip ng malakas na hangin at pagbagsak ng malalaking tipak ng
ulan, ang pakpak ko ay matatangay,” ang sabi ni Paruparo.
“Makukulay ang mga pakpak mo ngunit may kanipisan. Hindi ba’t
takot ang ulan sa nakasisilaw mong kulay? Huwag kang mag-alala. Ang
mga pakpak mo ay hindi liliparin ng hangin,” ang sabi ni Tipaklong.
“Saka, e ano kung liparin ang mga pakpak mo? Ang mahalaga’y buhay
ka.”
“Kung wala na akong ganda, aanhin ko pa ang buhay? Paano na
ako makalalapit kay Bulaklak kung wala na akong mga pakpak?” ang
malungkot na tanong ni Paruparo.
“Kung sabagay, tama ang sinasabi mo, kaibigang Paruparo. Ako
man ay natatakot na kapag hindi tumigil ang bagyo, dahil sa sobrang
ginaw mababali ang aking mga paa na kahit anong pagpigil ay ayaw
huminto sa panginginig,” ang sabi ni Tipaklong.
“Upang makaiwas tayo sa bagyong ito, ano kaya ang mabuti nating
gawin para maligtas ang ating buhay?” ang tanong ni Paruparo.
“Alam ko na, may paraan akong naisip”, ang sabi ni Tipaklong.
“Paano?” ang tanong ni Paruparo.
“Sa ilalim ka ng mga bulaklak magtago,” ang mungkahi ni Tipaklong.
“At ikaw naman, paano ka?” ang tanong ni Paruparo.
“Habang nakakapit ako at nagtatago sa sanga ng puno ay
babantayan ko ang bulaklak na pagtataguan mo para hindi
malaglag,” ang sagot ni Tipaklong.
At sabay na kumapit sa bulaklak ang magkaibigang si Paruparo at si
Tipaklong.
I. Tungo sa pag-unawa
Sipat Konsepto
Ngayon ay unawain mo at sagutin ang mga sumusunod na katanungan.
174
mangyari?
7. Patunayang pinahahalagahan ni Paruparo ang ganda ng kalikasan.
II. PAGPAPALALIM
Pangkatang Gawain:
I. Picture Me. Isa, Dalawa, Tatlo. Pucture
Papipiliin ang bawat pangkat ng mga paboting pangyayari sa kuwento at

gagawin ito na parang sila ang tauhan sa kwento. Matapos ang tatlong bilang titigil ang
kanilang paggalaw na parang isang larawan.
II. Iguhit Mo.
Iguguhit ng mga bata ang iba’t ibang mahahalagang pangyayari sa kuwento at
ididikit ng may wastong pagkakasunod-sunod ang mga larawan.
III. Isulat Mo.
Isusulat ang wastong pagkakasunod-sunod ng mga pangyayari at isasalaysay
mula sa klase.
(Maaring isulat ng guro sa piraso ng papel ang mga pangyayaring pagsusunod-
sunurin ng mga bata)
E. Paglalapat
Balikan mo ang mga pangyayari sa kuwento. Isalaysay muli ang binasang
kuwento nang may tamang pagkasunud- sunod. Lagyan ng bilang 1-6 sa patlang.
______ Patuloy na pag-ihip ng malakas na hangin.
______ Sabay na lumapit sa bulaklak ang

magkaibigang paruparo at tipaklong.
______ May bagyo nang umagang iyon. Malakas ang

ulan at hangin. Ang mga puno, maging
______ Nagtago sa ilalim bulaklak ang paruparo at

binantayan siya ni Tipaklong.
______ Lumabas si Tipaklong sa pinagtataguang kahoy.
______ Nadarama ang lamig ng hangin, naaamoy ang

halimuyak ng mga nababasang bulaklak.
175
Naisasalaysay muli ang napakinggang teksto gamit ang mga larawan
Sabay na lumapit sa May bagyo nang umagang iyon.

Patuloy na pag-ihip ng Malakas ang ulan at hangin.
malakas na hangin. bulaklak ang Ang mga puno, maging ang
___________ magkaibigang mga halaman at bulaklak ay
nagsasayawan.
paruparo at tipaklong.
Nagtago sa ilalim Lumabas si Tipaklong Nadarama ang lamig ng hangin,

naaamoy ang halimuyak ng
bulaklak ang paruparo sa pinagtataguang mga nababasang bulaklak.
at binantayan siya ni kahoy. Nahawakan ang dulas ng mga
dahon at halaman.
Tipaklong.
F. Paglalagom
Ano-ano ang dapat tandaan sa muling pagsasalaysay ng wastong pagkakasunod-

sunod ng mga pangyayari? Sa binasang kuwento o teksto?
G. Pagtataya
I. Basahin ang kuwento at sagutin ang mga tanong.
Ang Lagalag na mga Hudyo

(salin sa Filipino ni Jong del Fierro)
Walang sariling tirahan ang mga Hudyo. Sila ay pinapatay ng mga Kosak
sa kanilang teritoryo. Si Golda ay isa sa mga batang babaing Hudyo. Naglalaro sila
sa maputik na kalsada nang walang anu-ano, nakarinig sila ng sigaw. “Mga bata,
takbo! Magtago kayo! Dumarating ang mga Kosak.” Ang mga Kosak ay mga koboy
na Ruso. Walang Hudyo na nakaliligtas kapag inabutan ng mga Kosak sa kalsada.
Nagtakbuhan ang mga tao. Nagsipaghanap sila ng mapagtataguan. Ang
mga pintuan at bintana ng mga kabahayan ay nagsipagsara. May ilang batang
naiwan. Nagtakbuhan din sila. Isa ang nadapa, si Golda. Nasubsob ang mukha
niya sa putik.
Papalapit ang yabag ng mga kabayo. At nagtalsikan ang mga putik. Tumigil
ang ragasa ng mga kabayo sa tabi ng sinubsuban ni Golda. Napasigaw siya ngunit
wala na ring silbi. Nasa harap na niya ang mga Kosak.
Pinaglaruan ng mga Kosak si Golda. Pinalundagan siya ng mga kabayo.
Ipinikit niya ang kanyang mga mata. Humaging sa kanyang ulo ang mga bakal na
sapatos ng mga kabayo. Nagdasal siya na sana ay di siya mapatay. Inikut-ikotan
siya ng mga Kosak. Pagkaraan ng ilang sandali ay tumahimik na ang paligid.
Papalayo na ang mga Kosak.
Tumulo ang luha ni Golda. Noong mga panahong iyon ang mga Hudyo ay
walang sariling bansa. “Kailangang matigil na ang paglagalag ng mga Hudyo,” ang
hikbi niya. Nang lumaki si Golda, siya ang nakatulong upang maging malayang
bansa ang Israel, ang bansa ng mga Hudyo.
A. Isalaysay muli ang binasang teksto nang may wastong pagkasunod-sunod ng mga
pangyayari. Lagyan mo ng bilang ayon sa wastong pagkakasunud-sunod ng
mga pangyayari ang kahon sa unahan ng mga pangungusap.
 Inabutan ng mga Kosak si Golda matapos madapa sa putik.
 Nang lumaki si Golda tumulong siya upang magkaroon ng sariling bansa ang
mga Hudyo.
176
 Naglalaro sa kalsada si Golda kasama ng mga bata nang matanaw ng mga
tao na dumarating ang mga Kosak.
 Nagtakbuhan ang mga tao at si Golda ay naiwan dahil nadapa sa maputik na
lansangan.
 Pumikit si Golda siya at nagdasal na lamang hanggang sa pag-alis ng mga
Kosak.
 Pinaglaruan ng mga Kosak ang batang si Golda.
B. Isalaysay muli ang mga pangyayari sa kuwento gamit ang mga larawan.
Pinaglaruan ng mga Pumikit si Golda Nagtakbuhan

Kosak ang batang si siya at nagdasal na ang mga tao at
Golda. lamang hanggang si Golda ay
sa pag-alis ng mga naiwan dahil
Kosak. nadapa sa
maputik na
lansangan.
Naglalaro sa kalsada Nang lumaki si Inabutan ng
si Golda kasama ng Golda tumulong mga Kosak si
mga bata nang siya upang Golda matapos
matanaw ng mga tao magkaroon ng madapa sa
na dumarating ang sariling bansa ang putik.
mga Kosak. mga Hudyo.
*Iguhit ang
mga larawan
H. Takdang Aralin
Iguhit ang mga gawain araw-araw bago pumasok sa paaralan. Lagyan ng bilang 1-
5.
V. MGA TALA
VI. PAGNINILAY
pagtataya
(remediation)
Bakit?
177
I. LAYUNIN

B. Pamantayan sa Pagganap pahayag nang may damdamin, wastong
tono at intonasyon

(panaklaw)
C. Mga Kasanayang - tiyakan Isahan/Kalahatan
Pampagkatuto/Layunin - di-tiyakan sa usapan at pagsasabi
tungkol sa sariling karanasan
F4WG-If-j-3
II. PAKSA
 Pagagamit ang iba’t ibang uri ng panghalip
III. MGA KAGAMITAN

A. Sanggunian:
a. Filipino sa Bagong Henerasyon 2 p. 253
B. Iba pang kagamitang pampagtuturo: Larawan, Power Point, Laptop, Kuwento
IV. PAMAMARAAN
1. Balikan ang mga larawang ginamit sa nakalipas na aralin: Ipakita sa mga bata at
ipaayos ng may wastong pagkakasunod-sunod batay sa kuwento.
2. Magpakita ng mga larawan ng karaniwang gawain sa silid-aralan. Isulat ang
tamang pagkakasunod-sunod.
B. Pangganyak
Balikan ang mga panghalip na tinalakay sa unang aralin.

Ano-ano ang panghalip na tinalakay na natin?
Magbigay ng halimbawa.
Ipakita sa flash card ang mga salita:
gaanuman iba laha saanman
Alinman tanan magkanuman pawa
kuwan isa madla kailanman
Basahin ang mga ito.
178
Basahin at pansinin ang mga panghalip na may salungguhit.
1. Sinuman ay may karapatang magtanong sa pangulo.
2. Anuman ang bumabagabag sa iyo ay dapat mong sabihin sa iyong magulang.
3. Nasiyahan ang madla sa ginawang pagtatanghal ng Bayanihan Dance Troupe.
4. Ilanman ang kailangan mong bangus ay sabihin mo lang.
o Ano-ano ang may salungguhit na salita ang ginamit sa pangungusap?

o Ang mga panghalip na may salungguhit ay panghalip panaklaw.
I. Pagtalakay tungo sa pag-unawa
Ang panghalip panaklaw ay nagsasaad ng kaisahan, dami o kalahatan ng

ngalang tinutukoy.
Halimbawa:
Gaanuman iba laha saanman

kuwan isa balana anuman
kailanman paanuman
Ang panghalip panaklaw ay tumutukoy sa mga pangngalang walang katiyakan o

hindi tiyak.
II.PAGPAPALALIM:
Tukuyin ang panghalip na panaklaw na ginamit sa pangungusap.

1. Ang madla ay pumalakpak matapos siyang umawit.
2. Sinuman ay maaaring sumama sa patimpalak sa pagsayaw.
3. Saanman pumunta ang mga Pilipino ay nagpapamalas ng galing.
4. Ilan sa mga iyan ang dati ng kampeon.
5. Gaanuman kalayo ang iyong bahay ay pupuntahan ko.
Gawin natin:
Gamitin sa makabuluhang pangungusap ang sumusunod na mga panghalip na

panaklaw.
Panghalip na Panaklaw Pangungusap

1. pawa
2. alinman
3. iba
4. saanman
5.anuman
Laro Tayo: Panghalip Ko, Pangungusap Ko!
Magpapatugtog ng isang awitin at sisimulang ipasa ang bola sa mga

mag-aaral. Kung sinuman ang nakahawak sa bola kapag tumigil ang awitin ang
siyang magbibigay ng halimbawa ng pangungusap na gagamitan ng panghalip
panaklaw.
Handa na ba kayo?
Sisimulan na ang laro.
179
E. Paglalapat
Gamitin ang angkop na panghalip na panaklaw upang mabuo ang pangungusap.

1. ________ ay hindi ako nagtanim ng galit sa aking mga magulang.
2. ________ ang nagsasalita ay kailangang pakinggan ng may paggalang.
3. ________ lalaki ang naatasang magsensus sa buong baryo Maligaya.
4. ________ ang naroroon ay ugaliing maging magalang at masunurin sa
nakatatanda sa iyo
5. Litung-lito ang _______ nang malamang hindi makararating ang panauhing
pandangal.
F. Paglalagom
- Ano ang panghalip na panaklaw?

- Magbigay ng mga halimbawa.
- Gamitin ito sa pangungusap.
G. Pagtataya
Gamitin ang nararapat na panghalip an panaklaw sa loob ng kahon para mabuo

ang diwa ng pangungusap.
Sinuman Magkanuman Ilanman Lahat Ilan

Saanman
1.Magkanuman ang halagang nakuha sa iyo ng aking nakababatang kapatid ay

babayaran ko.
2. Ilanman ang binili ninyong sapatos ay walang ibibigay na diskawnt.
3. Lahat matatalino ang mga anak nina Dr. at Dra. Villanueva
4. Ang lahat sa mga kinatawan sa Timpalak sa Bigkasan ay nagsuot ng Maria
Clara.
5. Lahat naka-Barong Tagalog ang mga lalaki sa Buwan ng Wika.
H. Takdang Aralin
Gamitin ang panghalip na panaklaw sa pangungusap.
1. Nag-aalala ang tanan sa mga pagmimina sa bansa

2. Ang balana ay natatakot sa masamang epekto ng illegal na pagmimina.
3. Ang (anuman, kailanman, balana) ay malaki ang pagmamahal sa yamang-lupa
at tubig ng bansa.
V. MGA TALA
VI. PAGNINILAY
pagtataya
(remedial)?
aralin
180
(remediation)
epektibo? Bakit?
181
I. LAYUNIN

ng panitikan
Nagagamit ang diksiyonaryo at

nakagagawa ng balangkas sa pagkalap at
pag- unawa ng mga impormasyon
Nakasusulat ng balangkas ng binasang

teksto sa anyong pangungusap o paksa
F4EP-I-fh-14
C. Mga Kasanayang
Pampagkatuto/Layunin Naipamamalas ang paggalang sa ideya,
damdamin at kultura ng may akda ng
tekstong napakinggan o nabasa
F4PL-0a-j-3
II. PAKSA
 Pagsulat ng Balangkas
III. MGA KAGAMITAN

1. Sanggunian:
a. MISOSA: PAGSULAT NG BALANGKAS
2. Iba pang kagamitang pampagtuturo: Larawan, Manila Paper, Power Point, Laptop
- Ano ang panghalip panaklaw?

- Magbigay ng mga halimbawa?
- Gamitin sa pangungusap ang mga panghalip panaklaw.
B. Pagganyak
Pag-aralan ang sumusunod na talata:
182
Hindi sapat na mabuhay lamang tayo para sa sarili. Kailangan din
nating mahalin ang kapwa at ang ating bayan. At ang higit nating
pakamahalin ay ang Poong Lumikha sa atin.
• Alin ang pangunahing diwa sa talata?

A. Mahalin lamang ang kapwa.
B. Mahalin ang sarili, kapwa, bayan at poong Maykapal.
C. Tama na ang mabuhay sa mundo.
D. Mawala na ang lahat sa mundo.
Natutunan mo na ang pagtukoy sa pangunahing diwa ng isang talata. Madali ka
na ngayong makabubuo ng balangkas.
Ano ang balangkas?
Ang balangkas ay binubuo ng
mga pangunahing diwa ng talata,
kwento o anumang seleksiyong
binasa at ang mahahalagang
detalyeng sumusuporta o
lumilinang dito.
Ano ang
BALANGKAS
Ang balangkas ay maaaring
isulat sa buong pangungusap na
balangkas (sentence outline).
Maaari ring isulat ang balangkas

sa anyong pa-paksa sa halip na
mga pangungusap ang gamitin.
Ito ay tinatawag ng papaksang
balangkas (topic outline)
Ipakita ang larawan ni Pangulong Diosdado P. Macapagal.

Ilarawan kung sino ang nasa larawan.
Alamin kung may nalalaman na ang mga bata sa talambuhay ni Pangulong
Diosdado P. Macapagal.
Bago bumasa, ibigay sa mga mag-aaral ang mabisang pamantayan o gabay upang
lubos na maunawaan ang babasahin.
Malikhaing Pagbasa ng mga mag-aaral Mabuting serbisyo sa bayan ay

ibinigay
Gamit ang power point.
Ipababasa sa mga mag-aaral ang tekstong Noong matamo inaasam na Kalayaan
“Diosdado P. Macapagal: Ang Dakilang
Ama ng Bayan” gamit ang paraang Talambuhay niya’y dapat pag-aralan.
Popcorn Reading upang ang lahat ng mga
mag-aaral ay mayroong pagkakataong Upang maging gabay nating
bumasa at ituon ang isip sa binabasang kabataan.
teksto.
183
Diosdado P. Macapagal: Ang Dakilang Ama ng Bayan
Narinig na ba ninyo ang pangalan ko? Marahil nais ninyong malaman

ang aking makulay na talambuhay. Maging inspirasyon sana sa mga
kabataan ang aking karanasan.
Diosdado Pangan Macapagal ang tunay kong pangalan. Isinilang ako
noong ika-28 ng Setyembre 1910 sa nayon ng San Nicolas, Lubao,
Pampanga. Galing ako sa maralitang angkan. Sina Urbano Macapagal at
Romana Pangan ang aking mga magulang. Ang aking ama ay isang
manunulat ng mga dulang pantanghalan sa wikang Kapampangan na walang
palagiang kita. Ang aking ina ay galing din sa mahirap na pamilya. Hindi siya
marunong bumasa’t sumulat. Kumikita siya paminsan-minsan sa
paglalabada.
Nagtaguyod ako ng mga proyekto tulad ng North Diversion Road at
South Expressway, pabahay para sa mga sundalo at kawani ng pamahalaan
at ang pagtatatag ng Philippine Veterans Bank.
Sumulat din ako ng mga aklat. Ilan sa mga ito ang: Democracy in the
Philippines noong 1976; Memoirs of a President, A New Constitution for the
Philippines at Land Reform in the Philippines.
Sa aking ginawang mga batas at proyekto, binigyang pansin ko ang
kapakanan ng karaniwang tao, kaya’t binansagan akong “Kampeon ng Masa.”
Nahirang din akong isa sa “Sampung Natatanging Mambabatas” mula 1949-
1957. Tinagurian akong “The Best Lawmaker” mula 1954-1957.
Napatunayan ko sa aking buhay, na hindi hadlang ang
kahirapan sa pagkakamit ng tagumpay. Kailangan natin ang maalab
na hangaring umunlad.
Ang naranasan kong pagsala sa pagkain, pangingisda sa gabi at araw
na walang pasok at iba pang kahirapan ang nagtulak sa akin upang marating
ang tagumpay. Hindi ko akalain na ang isang mahirap na batang tulad ko ay
maging Pangulo ng Bansang Pilipinas.
1. Sino ang ama at ina ni Diosdado P. Macapagal?

2. Ano-anong hirap ang pinagdaanan ng dating pangulo?
3. Bakit dapat pag-aralan ang talambuhay ni Pangulong Macapagal?
4. Ano ang kailangan upang umunlad ang iyong buhay?
5. Bakit hindi hadlang ang kahirapan sa pagkakamit ng tagumpay?
Sipat Konsepto
Paghahanda sa Pagsulat ng Balangkas

1. Ano ang pamagat ng akda?
2. Ilang pangunahing paksa mayroon ang seleksiyong iyong binasa?
3. Ano ang:
Unang pangunahing paksa? ___________________________

Ikalawang pangunahing paksa? ________________________
Ikatlong pangunahing paksa? __________________________
Ikaapat na pangunahing paksa? ________________________
Ano-ano ang mga detalyeng sumusuporta sa:
Unang pangunahing paksa? ___________________________

Ikalawang pangunahing paksa? ________________________
Ikatlong pangunahing paksa? __________________________
Ikaapat na pangunahing paksa? ________________________
184
Ngayon gamitin mo ang mga kasagutan sa bilang 3 at 4 upang makabuo ng balangkas.
I. Ang Kapanganakan at Magulang ni Macapagal
A. petsa at lugar
B. tungkol sa ama
C. tungkol sa ina
Ituloy: II. _____________________________________

A. ____________________
B. ____________________
C. ____________________
III. _____________________________________
A. ____________________
B. ____________________
C. ____________________
IV. _____________________________________
A. ____________________
B. ____________________
E. Paglalapat
Isulat ang balangkas ng tungkol sa iyong sarili.
I. Ang Kapanganakan
A. petsa at lugar
B. Pangalan ng ama
C. Pangalan ng ina
II. Mga kapatid
A.
B.
C.
III. Luagar na napuntahan
A.
B.
C.
IV. Mga Karangalang Nakuha
F. Paglalahat
- Ano ang balangkas?

- Paano binubuo ang balangkas?
G. Pagtataya
Sumulat ng balangkas sa anyong pangungusap o paksa sa seleksiyong iyong

babasahin sa ibaba.
Iligtas ang Mundo
185
Paiba-iba ang lagay ng panahon. Sobrang init ang nararanasan ng tao
kung tag-araw. Kung minsan naman mababalitaan na may bagyong darating
gayong panahon naman ng tag-araw. Kung tag-ulan naman, bihirang umulan.
Isinisisi ang pangyayaring ito sa sobrang kapabayaan ng tao sa kapaligiran.
Walang tigil ang tao sa pagtatapon ng basura sa ilog at iba pang

anyong tubig. Dahil dito dumudumi ang tubig na nagiging sanhi ng
pagkamatay ng mga isda at iba pang lamang-dagat. Idagdag pa rito ang
pagkakaroon ng “red tide”.
Ano ang kakainin natin? Maging ang mga estero sa lungsod ay
nagbabara. Kaunting ulan lamang ay bumabaha. Maging ang tubig na
iniinom natin ay di na rin ligtas.
Maging ang hanging ating nilalanghap sa araw-araw ay marumi na

rin. Masangsang ang amoy ng hanging nagmumula sa tabing-ilog at
dalampasigan. Ang sobrang kapal at maitim na usok na nagmumula sa mga
sasakyan ay nagpapahirap sa mga tao. Tulad din ng walang tigil na pagbuga
ng usok ng mga pabrika na siyang nagpapadilim sa kalangitan. Dahil sa
polusyon sa hangin, ang pagdumi ng kapaligiran ay hindi maitatanggi. Isa
pang epekto nito ay ang paghina ng ating baga at iba pang sakit na dulot ng
maruming hangin.
186
Ang mga kagubatan ay unti-unting nakakalbo. Walang ingat ang
ginawang pagpuputol sa mga puno. Patuloy ang pagsasagawa ng sistemang
kaingin. Patuloy ang pagsunog ng mga kainginero sa kagubatan. Ginagawa
nila itong lupang mapagtataniman. Unti-unting gumuguho at nawawala ang
matabang lupa. Dahil dito wala nang makapitan ang mga ugat ng puno. Ang
mga ugat ng puno ang sumisipsip sa tubig sa kabundukan kapag umuulan.
Napipigil nito ang pagguho ng lupa at pagbaha sa mababang lugar.
Dapat tayong makiisa sa pagpapanatiling malinis at luntian ng

kapaligiran. Labanan ang polusyon sa tubig at hangin. Isipin ang mundo at
ang kalagayan ng susunod na salinlahi. Iligtas natin ang ating kalikasan
upang matamo ang pinapangarap na mundo sa hinaharap.
“Iligtas ang Mundo”
I. Pagpapalit-palit ng panahon
A. Sanhi -Sobrang kapabayaan ng tao sa kapaligiran.
B. Bunga-Sobra ang init ng tag-araw, bihirang ulan sa tag-ulan.
II. _____________________
A. ______________________________________
B. ______________________________________
C. ______________________________________
III. _____________________
A. ______________________________________
B. ______________________________________
C. ______________________________________
IV. _____________________
A. ______________________________________
B. ______________________________________
V. _____________________
A. ______________________________________
B. ______________________________________
187
Bumuo ng isang talata tungkol sa paksang,
Paano mong maililigtas ang mundo sa panganib na kinakakarap?
Pamantayan sa Pagmamarka
Pamantayan Napakahusay (3) Katamtamang May Kakulangan (1)
Husay (2)
Nilalaman Naipaliliwanag Naipapaliwanag Malaki ang kulang sa
nang husto ang ng sapat ang pagpapaliwanag sa paksa
paksa paksa
Organisasyon Malinaw ang May kaunting Nawala ang
pagkakasunod- kulang sa pagkakasunod-sunod ng
sunod ng mga pagkakasunod- mga pangyayari
pangyayari sunod ng mga
pangyayari
H. Takdang Aralin
Gamitin ang panghalip na panaklaw sa pangungusap.
1. Nag-aalala ang tanan sa mga pagmimina sa bansa

2. Ang balana ay natatakot sa masamang epekto ng illegal na pagmimina.
3. Ang (anuman, kailanman, balana) ay malaki ang pagmamahal sa yamang-lupa at
tubig ng bansa.
V. MGA TALA
VI. PAGNINILAY
pagtataya
(remedial)?
aralin
(remediation)
epektibo? Bakit?
188
I. LAYUNIN
Nakasusulat ng maikling usapan na

gumagamit ng magagalang na pagbati sa
C. Mga Kasanayang
iba’t ibang okasyon o pagdiriwang -
Maligayang kaarawan/ pasko/ pagdating
F4PU-Ia-2
II. PAKSA
 Pamagat ng teksto
III. MGA KAGAMITAN

1. Sanggunian:
a. Hiyas sa Wika pahina 191-196
2. Iba pang kagamitang pampagtuturo: comic strip, kuwento, Power Point, Larawan

- Paano ang paggawa ng isang balangkas?

- Ano-ano ang dapat tandaan sa pagbabalangkas?
B. Pangganyak
Ipasuri ang comic strip at isang kuwentong nakatalata.
Paano magagawang Lagyan mo ito ng diyalogo o usapan.

kawili-wili ang Tiyak na magiging kawili-wiling basakin
kuwento? o pakinggan ang kuwento mo
Larawan ng dalawang batang nag- uusap
- Ano ang pinag-uusapan ng dalawang bata?

- Paano nagiging kawili-wili ang isang kuwento o usapan?
- Ano ang dapat tandaan sa pakikipag-usap?
- Dapat bang maging magalang sa pakikipag-usap? Bakit?
189
Nakatutuwa ang kwentong ito tungkol sa mga bulate o earthworm. Dalawin natin
ang kumunidad nila.
Bakit kailangan gumamit ng magagalang na pagbati?
Ilang araw nang hindi pumapasok si Dumalaw sina Earthy at Wormy kay
Billy Billy.
“Heto, may
“Kumusta ka sakit pa rin.
“Good Ganoon ba?
na, Billy?” Salamat at
morning, Halika,
Earthy! Balita Wormy, dinalaw ninyo
ko’y may sakit dalawin natin ako. Tatlong
si Billy” si Billy araw nang
masama ang
pakiramdam
ko”
Larawan ni wormy Larawan ni wormy

at Earthy at Earthy
“Ano ba ang nangyari sa’yo at “Habang namamasyal ay napasuot ako

nagkasakit ka?” sa isang plastic. Hindi ako makahinga at
tuluyan akong nahilo”
“Ganoon ba? Tapon kasi “Mabuti na lang at may tumulong sa

nang tapon ang mga tao. akin. Sabi nila, nahilo raw ako dahil
Hindi natutunaw ang plastic nakakain ako ng lupang may lason
at bumabaon lang sa lupa. buhat sa itinapong mga baterya at
Pati tayo nadadamay.” basura”
“Kapag ganyan lagi ang mga “At karamay rin sila. May lason ang
tao, mamamatay tayo sa hangin, tubig, at lupa. Panot na rin ang
pagkalason.” mga bundok. Baka wala nang matirang
may buhay dito sa lupa”
“Larawan ni Billy, wormy, at earthy na nasa loob ng

silid, nakahiga sa kama si Billy”
I. Tungo sa Pag-unawa;
Sipat Konsepto
1. Ano ang paksa ng usapan nina Billy, Earthy at Wormy?
190
2. Bakit nagkasakit si Billy?
3. Ano ang mangyayari sa mundo kapag patuloy ang polusyon sa paligid?
4. Paano maiiwasan ang polusyon sa lupa, hangin. Ilog. At karagatan?
5. Ano ang maitutulong ng mag-aaral sa pagsugpo ng polusyon?
Mas naunawaan ba ninyo ang maikling usapan gamit ang comic strip?
Subukan natin:
Ipakita ang isang nakasulat na maikling usapan na gumagamit ng magagalang
na pagbati.
Sagutin ang mga katanungan.
Magsulat Tayo:
Gamitin ang pamantayan sa pagmamarka na nakatala sa ibaba.
I. Sumulat ng isang maikling usapan na gumagamit ng magagalang na pagbati

sa isang kaarawan. Gamitin ang comic strip.
II. Sumulat ng isang maikling usapan na gumagamit ng magagalang na pagbati

sa pagdiriwang ng pasko. Isulat ito ng nakatalata.
III. Sumulat ng isang maikling usapan na gumagamit ng magagalang na pagbati

sa pagdating ng mga panauhin sa isang kasalan. Isulat ito ng nakatalata.
Pamantayan Napakahusay (3) Katamtamang May Kakulangan
Husay (2) (1)
Nilalaman Naipaliliwanag Naipapaliwanag Malaki ang kulang
nang husto ang ng sapat ang sa
paksa paksa pagpapaliwanag
sa paksa
Organisasyon Malinaw ang May kaunting Nawala ang
pagkakasunod- kulang sa pagkakasunod-
sunod ng mga pagkakasunod- sunod ng mga
pangyayari sunod ng mga pangyayari
pangyayari
E. Paglalapat
Kaya Kong Gawin Ito:
Sumulat ng maikling usapan batay sa isang sitwasyon at iparinig ito sa klase.
Dumating ang lolo at lola galing sa probinsiya. Sumalubong ang kanilang mga apo.
Anong sasabihin nila? Anong isasagot ng lolo at lola?
Mga Apo: ________________________________________________

Lolo at Lola : ______________________________________________
Mga Apo : ________________________________________________
Lolo: ____________________________________________________
Lola:_____________________________________________________
___________________________________________________
191
F. Paglalahat
- Paano ang pagsulat ng maikling usapan?

- Ano ang dapat tandaan sa pakikipag-usap?
- Ano-anong magagalang na pagbati ang nararapat gamitin?
Ang usapan ay maaaring parang comic strip tulad ng usapan nina Billy, Wormy at
Earthy.
Maari namang hindi ito comic strip. Isusulat ang pangalan ng tauhan at lalagyan ng
tutuldok sa katapusan ng pangalan bago ang sasabihin ng tauhan.
G. Pagtataya
Sumulat ng maikling usapan batay sa isang okasyon at gamitin ang magagagalang
na pananalita pagbati
Dumating ang iyong mga kamag-aral kasama ang iyong guro sa iyong kaarawan.
Paano mong patutuluyin ang iyong mga kamag-aral at guro? Ano ang dapat
sabihin ng iyong mga kamag-aral at guro sa iyo.
Ako: ______________________________________________________
Guro: ____________________________________________________
Kamag-aral : _______________________________________________
Guro: _____________________________________________________
Ako: ______________________________________________________
H. Takdang Aralin
Sumulat ng maikling usapan batay sa isang sitwasyon.
Nagdiriwang kayo ng pasko ng iyong mag-anak ng biglang dumating ang iyong

ninong at ninang na may dalang regalo para sa iyo. Ano ang iyong sasabihin sa
kanya? Paano mong babatiin ang iyong ninong at ninang.
V. MGA TALA
VI. PAGNINILAY
pagtataya
(remedial)?
aralin
(remediation)
epektibo? Bakit?
192
I. LAYUNIN
napakinggan
talasalitaan

binasang teksto
Natutukoy ang damdamin ng nagsasalita ayon
sa tono, diin, bilis at intonasyon (F4PN-Ib-i-16)
C. Mga Kasanayang
kahulugan-paglalarawan (1.13) (F4PT-Ic)
II. PAKSA
 Pagtukoy ng damdamin ng nagsasalita ayon sa tono, diin, bilis at intonasyon
paggamit ng palatandaang nagbibigay ng kahulugan
III. MGA KAGAMITAN

1. Sanggunian:
a. Suhay Wika at Pagbasa 4 p. 308-318
2. Iba pang kagamitang pampagtuturo: Larawan, Laptop, Power Point
IV. PAMAMARAAN
o Pakinggang mabuti ang talakayan natin sa araw na ito at makiisa sa mga gawain
upang matukoy ang damdamin ng nagsasalita ayon sa tono, diin, bilis at
intonasyon at makagamit ng pahiwatig upang malaman ang kahulugan ng mga
salita tulad ng paggamit ng palatandaang nagbibigay ng kahulugan-paglalarawan.
B. Pagganyak
• Gawain 1: Damdamin: Tukuyin

o Suriin ang mga larawan. Anong damdamin ang ipinakikita ng bawat larawan?
Isulat sa ibaba ng bawat larawan ang inyong sagot.
_____________ _____________ ____________ _____________
193
Gawain 2: Pahiwatig at Kahulugan
Punan ng nawawalang titik ang mga kahon upang mabuo ang kahulugan ng mga salitang
may salungguhit sa bawat bilang.
1. Isinilang ang isang magandang batang babae sa Ospital ng Maynila.
i p i n g k
2. Lumipas ang ilang araw bago ko nakita ang nawawala kong aklat.
g d n
3. Hindi niya napupunang dumarating na ako.
n p p i n
4. Kay gandang pagmasdan ang mga magagandang tanawin sa Pilipinas.
n g a n
5. Baka madarupak mo ang mga halamang itinatanim ng iyong ama.
u n g l
1. Gawaing-Pagpapaunawa
Mga Gabay na Tanong sa Pakikinig:
1. Ano ang pamagat ng kuwento?

2. Sino ang mga tauhan sa kuwento?
3. Ano ang pagkakaiba ni Maw Kalabaw sa ibang mga kalabaw?
4. Ano ang naging bunga ng kanyang kakaibang ugali?
5. Bakit nagagalit ang ama ni Maw sa kanyang inaasal?
6. Paano nagkasundo ang mag-ama?
7. Masasabi mo bang huli na ang pagbabago sa ama ni Maw? Bakit?
Babasahin ng guro ang kuwento.
Ang Kakaibang Pananaw ni Maw Kalabaw

194
Gawain 3: (PANGKATANG GAWAIN)
Tukuyin ang iba’t ibang damdaming ipinakita ni Maw Kalabaw sa kuwento. Isulat ito sa
hagdan bago ang bahaging kinipil mula sa kuwento.
Habang ipinapakita sa
matandang magulang ang
kagandahan ng kapaligiran.
Habang inaamoy ang mga

halaman.
Punan ng tamang titik ang mga kahon upang mabuo ang kahulugan ng mga
salitang
nasasalungguhitan sa bawat bilang.
1. Namamangha ang lahat sa ginagawa ng batang mananayaw.
g g t
2. Nangangamba akong baka hindi ko matapos ang ating takdang-aralin.
t t o t
3. Ginugugol na lamang niya ang kanyang panakon sa pag-aaral.
u u s
4. Nilalanghap ng babae ang bango ng bulaklak.
a a y
5. Nilikha ng Diyos ang lahat ng bagay sa ating kapaligiran.
g n a
195
Gawain 4: Tukuyin ang damdamin ng nagsasalita ayon sa tono, diin, bilis at
intonasyon
Pamantayan Napakahusay Katamtamang May Kakulangan
(3) Husay (2) (1)
Tinig at Malakas at May katamtamang Mahina ang tinig
Bigkas malinaw ang linaw at lakas sa at maraming
pagsasalita na pagsasalita at may maling bigkas sa
madaling ilang salita na mali mga salita sa ilang
maunawaan ang ang bigkas sa ilang pagkakataon
sinasabi at pagkakataon
wastong bigkas
sa lahat ng
pagkakataon
Kilos Nagamit na ang Nagamit nan g Hindi o halos hindi

husto ang kilos bahagya ang kilos nagamit ang kilos
at ekspresyon at ekspresyon ng
ng mukga sa mukha sa
pagpapalinaw pagpapalinaw ng
ng mensahe mensahe
a. Gumawa ng isang dula-dulaan batay sa kuwentong binasa na

magpapakita ng damdaming masaya.
b. Gumawa ng mga 5 pangungusap at basahin ito ng mabagal. Ipakita ang

damdaming nagmamakaawa.
c.
Magpakita ang mga aksyon sa mga kamag-aral. Hulaan kung anong
damdamin ang ipinakikita.
Hal. Nanggigigil. Galit, natutuwa, humahalakhak.
E. Paglalahat
• Ano-ano ang uri ng damdaming ipinakikita batay sa tono, bilis, at intonasyon?

• Tukuyin ang damdamin ng nagsasalita.
• Paano mong nalalaman ang kahulugan ng isang salita?
F. Tukuyin ang damdamin ng nagsasalita.
• Gawain 5: Laro Tayo: Damdamin ko, Hulaan Mo!
Huhulaan ang damdaming ipinakikita ng nagsasalita. Gawin itong isang laro.

Magpapatugtog ng isang awitin at sisimulan ng guro ang pagbibigay ng isang
pangungusap o sitwasyon. Sasagutin ng mga mag-aaralang uri ng damdaming
ipinakikita nito. Magpapatutog muli ng awitin at kapag huminto ito. Kung sino ang
nakahawak ng bola ang siyang magbibigay ng pangungusap o sitwasyong huhulaan
ng mga mag-aaral.
Hal. Aba, Bakit ngayon ka lang? Kanina pa kami dito naghihintay.
G. Pagtataya
• Panuto: Tukuyin ang damdamin ng nagsasalita ayon sa tono, diin, bilis at

intonasyon. Isulat ang kahulugan ng salitang may salungguhit sa hulihang patlang.
196
_________________1. Noong si Maw Kalabaw ay isilang ng kanyang mga
magulang, wala siyang ideya na ito’y magiging isang kakaibang kalabaw.
______________
_________________2. “Hindi maaari ito!” ang galit na sabi ni Tatay Kalabaw.

“Pangalan ng angkan natin ang nakataya! _______________
_________________3. At gaya nga ng inaasahan, wala pa ring ipinagbago iyon.

Puno ng lungkot at pagkabagot. ________________
_________________4. “Kumusta na Nanay!” Tuwang-tuwa ito sa muli nilang

pagkikita.
“Natatandaan n’yo pa rin ako, ‘Nay?” “Sino ba ang makalilimot sa iyo, Maw?”
___________
_________________5. Pinapakain ng Tatay Ibon ang mga supling nitong nasa

pugad.
Pinagmasdan ni Maw Kalabaw ang kanyang Tatay. Lumuluha na ito.
“Patawarin mo ako anak”, ang sabi nito. “Patawarin nyo rin po ako, Tatay…”
__________
• Tukuyin ang damdaming ipinakikita sa bawat sitwasyon batay sa bilis. tono at

intonasyon.
1. Puwede ko bang mahiram ang aklat mo?
2. Dumating na ang aking magulang galing Dubai kagabi.
3. Umalis ka sa harapan ko!
4. Tingnan mo ang mga ibon ang ganda ng kulay ng balahibo niya.
5. Ang ganda ng pelikulang pinanood namin noong isang Linggo.
V. MGA TALA
VI. PAGNINILAY

sa pagtataya
(remedial)
(remedial)?
aralin
(remediation)
epektibo? Bakit?
197
I. LAYUNIN
talasalitaan

intonasyon
binasang teksto
Naipahahayag ang sariling opinyon o

reaksyon sa isang napakinggang isyu o
usapan. (F4 PS-Id-i-1)
C. Mga Kasanayang Natutukoy ang elemento ng kuwentong

Pampagkatuto/Layunin binasa- tagpuan-tauhan- banghay
(F4PB-Ii-98)
Natutukoy ang bahagi ng binasang kuwento-

simula- kasukdulan, katapusan (F4PB-Ii-24)
II. PAKSA
 Pagpapahayag ng sariling opinyon o reaksyon sa isang napakinggang isyu o
usapan
 Pagtukoy ng elemento ng kuwentong binasa- tagpuan-tauhan- banghay
III. MGA KAGAMITAN

1. Sanggunian:
a. Yaman ng Lahi Wika at Pagbasa sa Filipino p121-125
IV. PAMAMARAAN
• Makinig sa ating talakayan upang matutuhan ang pagpapahayag ng sariling

opinyon o reaksyon sa isang napakinggang isyu at matukoy ang mga elemento ng
kuwentong binasa tulad ng tagpuan, tauhan at banghay.
198
B. Pagganyak
• TUKLASIN MO
Ano ang nakikita ninyo sa larawan?
Bakit kaya nila ito ginagawa?
• ALAMIN MO
Narinig mo na ba ang tungkol sa Bakood Festival?
Ibigay ang hinihingi ng bawat kahon na nasa mapa.
Gawin ito sa kwaderno bago, habang, at pagkatapos basahin ang teksto.
Ano ang Ano ang Ano ang Ano pa ang

alam mo gusto kong natutuhan ko hindi malinaw
tungkol malaman tungkol dito? sa akin
dito? tungkol dito? tungkol dito?
1. Gawaing – Pagpapaunawa
BASAHIN NATIN.
Ano naman kayang bayanihan ang nagaganap sa tuwing ipagdiriwang ang
Bakood Festival?
Alamin natin ito sa pamamagitan ng pagtukoy sa tagpuan, tauhan at banghay ng
kuwentong babasahin
Bakood Festival:
Kulturang Pinayayaman ng Bacoor, Cavite
( Yaman ng Lahi pahina 122-123)
( sumangguni sa kalakip na kuwento)
199
GAWIN NATIN:
Ibigay ang mahahalagang elemento ng kuwentong binasa.
Bahagi ng Kuwento
1. Pamagat o titulo
2. Paksa
3. Tauhan
4. Tagpuan
5. Galaw ng mga
Pangyayari
6. Aral
KATOTOHANAN O OPINYON?
Mula sa binasang kuwento, pumili ng tatlong katotohanan. Ibigay din ang

opinyon mo tungkol dito.
KATOTOHANAN ITO! OPINYON MO!
TANDAAN:
ELEMENTO NG MAIKLING KUWENTO
a. Pamagat o titulo
b. Paksa Pangunahing kaisipang binibigyang-diin sa akda
c. Tauhan: Ang kumilos o nagbibigay-buhay sa akda.
d. Tagpuan: Ang lugar at panahon kung kailan naganap ang akda
e. Galaw ng mga Pangyayari:
1. Paunang Pangyayari: Simula ng kuwento.
2. Pinasidhi o Papataas na Pangyayari: Dito makikita ang suliraning lulutasin
ng pangunahing tauhan sa akda
3. Kasukdulan: Ang pinakamataas, pinakamaaksiyon o pinakamakapigil
hiningang pangyayari sa sa akda
4. Papababang Pangyayari: Mga pangyayaring nagbibigay-daan sa wakas
5. Wakas: kinahinatnan ng akda
f. Aral: Mahahalagang kaalaman, kaisipan, o mensaheng taglay ng akdang
magagamit bilang gabay sa pang-araw-araw na buhay.
E. Paglalahat
• Ano ang reaksyon o opinyon? Ano ang pagkakaiba ng opinyon o reaksyon sa

katotohanan?
• Ano-ano ang elemento ng kuwento?
200
F. Tukuyin ang damdamin ng nagsasalita.
• Basahing at unawain ang kuwento. Tukuyin ang mahahalagang elemento nito.
Ang Alibughang Anak

(Hinalaw mula sa Lucas 15:11-32)
Pamagat: ___________________________
Tagpuan: __________________________
Mga Tauhan: ________________________
Buod:
Mahahalagang pangyayari:
.
G. Pagtataya
• Basahin ang kuwento.
Batang Maaasahan
Sabado ng umaga. Maagang lumabas si Roland para maglaro. Sa

tarangkahan ay nabungaran niya ang isang matandang nakahandusay.
“Totoy, Totoy! Tulungan mo naman akong makatayo rito,” pagmamakaawa
ng matanda kay Roland. Nilapitan ni Roland ang matanda at inalalayan niya ito.
Nakita niyang dumurugo ang tuhod ng matanda.
“Inay! Inay!” ang palahaw ni Roland. Napatakbong lumabas ng bahay si Aling
Ason at dinaluhan ang matanda.
“Naku, ipagpaumanhin ninyo at ako’y nadulas at napatama ang aking tuhod
sa matutulis na bato,” paliwanag ng matandang babae. Iniupo nila ang matanda at
ipinatong ang dalawang paa nito sa mesitang nasa kanyang harapan.
Tukuyin ang elemento ng kuwentong binasa:
1.Pamagat: _________________________________________________
2. Paksa: ___________________________________________________
3.Tauhan: ___________________________________________________
4.Tagpuan: __________________________________________________
5. Galaw ng mga Pangyayari:
a. Paunang
Pangyayari:__________________________________________________
b. Pinasidhi o Papataas na Pangyayari: _________________________
c. Kasukdulan: _____________________________________________
d. Papababang Pangyayari: __________________________________
e Wakas: ________________________________________________
201
6. Aral: ____________________________________________________
Gumawa ng isang reaksyon o opinyon tungkol sa katangian ng tauhan sa
kuwento:
_________________________________________________________________
_______
• Magbasa ng isang kuwento, Tukuyin ang mga element nito.
V. MGA TALA
VI. PAGNINILAY

sa pagtataya
(remedial)
(remedial)?
aralin
(remediation)
epektibo? Bakit?
202
I. LAYUNIN
intonasyon
(pamatlig) - Patulad pahimaton paukol
C. Mga Kasanayang
- Paari panlunan paturol sa usapan at
pagsasabi tungkol sa sariling karanasan
F4WG-If-j-3
II. PAKSA
 Paggamit ng iba’t ibang uri ng panghalip (pamatlig) – Patulad, pahimaton
paukol - Paari panlunan paturol sa usapan at pagsasabi tungkol sa sariling
karanasan.
III. MGA KAGAMITAN
1. Sanggunian:
a. MISOSA: Panghalip
2. Iba pang kagamitang pampagtuturo: Larawan, Laptop, Power Point
IV. PAMAMARAAN
• Sa araw na ito ay pag-uusapan natin ang tungkol sa panghalip na pamatlig.

Makinig sa talakayan at makiisa sa mga gawain upang magamit ninyo ang mga ito
nang tama sa mga usapan at pagsasabi ng inyong sariling karanasan.
B. Pagganyak
• Suriin natin ang usapan ng magkaibigang Rea at Joshua.
Diyan ko po itatapon ang mga Dito natin ilagay ang mga basurang
hindi nabubulok na basura. Doon hindi nabubulok at puwede pa natin
naman sa isang basurahan na itong ipagbili para magkapera tayo.
nasa kabilang sulok ang mga
nabubulok.
• Ano ang paksa ng kanilang usapan?

• Ginagawa ninyo rin ba ang tamang pagtatapon ng basura?
203
• PANSININ:
Balikan natin ang usapan nina Rhea at Joshua.
Ano-ano ang salitang may salungguhit mula sa kanilang diyalogo?
Kailan ginagamit ang mga ito?
Ang mga salitang dito, diyan at doon ay mga halimbawa ng panghalip pamatlig. Ito
ang mga panghalip na nagtuturo ng tao, bagay, hayop, lugar, o pangyayari.
Gawain 1. Hanapin Mo Ako
Pumili ng kapareha. Basahin ang tulang kasunod. Hanapin ang mga panghalip
pamatlig na ginamit. Isulat ito sa inyong papel. Suriin kung paano ginamit ang mga
ito sa tula. Pag-usapan ninyong dalawa kung paano ang tamang pagtatapon ng
basura tulad ng naging usapan nina Rhea at Joshua. Gamitin ang mga panghalip
na inyong natukoy mula sa tula.
Noon at Doon
Joy CS
Doon sa bayang aking pinanggalingan

Dito ang samahan ay walang kapantay
Naroong lagi ang pagdamay at pagtutulungan
Ganito ang pamayanang aking kinagisna’t kinalakhan.
Ito ang kulturang aking minana

Noon ang lahat ay masaya dahil nagkakaisa
Iyan ang ugaling sana’y mapanatili at akin pang makita
Sa kasalukuyang henerasyon ng bayan at sa mga susunod pa.
i. Gawaing-Pagpapaunawa
• Panghalip Pamatlig ang mga panghalip na ginagamit sa pagtuturo ng hayop,

bagay, lugar, o pangyayari.
Panauhan ng Panghalip Pamatlig
Unang Panauhan Ikalawang Panauhan Ikatlong Panauhan
Ang pangngalang Ang pangngalang Ang pangngalang

itinuturo o itinuturo o itinuturo o
tinutukoy ay tinutukoy ay tinutukoy ay
malapit o hawak malapit o hawak malayo sa
ng taong ng taong nagsaslita o sa
nagsasalita. kinakausap. nag-uusap.
Ito, ire, nito, nire, Iyan, niyan, Iyon, niyon,

ganito, ganire, dito, ganyan, diyan, ganoon, gayon,
rito, dine, heto hayan doon, hayun
204
Mga Panghalip na Pamatlig
1. Pronominal – mga panghalip na pamatlig na nagtuturo lamang sa ngalan ng

tao o bagay, atb
a. Anyong ang (Paturo) ito, iyan, iyon

b. Anyong ng (Paari) nito, diyan noon/niyon
c. Anyong sa (Paukol) dito, diyan, doon
2. Panawag-pansin o Pahimaton – naghihimaton sa bagay, tao o lugar

Ere, eto, ayan. Ayun
3. Patulad- panghalip pamatlig na naghahambing

Ganito, ganyan, ganoon/gayon
4. Panlunan – panghalip na pamatlig na nagsasaad ng kinaroroonan ng tinutukoy

ng tao, bagay,
lugar, atb.
Narito, nariyan, naroon
Gawain 2. Gawin Natin nang Sama- Sama.

Pangkat I. Gumawa ng isang usapan batay sa sariling mga karanasan na
gumagamit ng mga panghalip pamatlig.
Pangakat II. Magpakita ng comic strip na gumagamit ng mga panghalip pamatlig

sa usapan. Gamitin ang pangalan ng paboritong karakter sa sa sinusubaybayang
teleserye.
Pangkat III. Magpakita ng dula-dulaan habang itinuturo ang wastong pagtatapon

ng basura.
E. Paglalahat
• Ano ang reaksyon o opinyon? Ano ang pagkakaiba ng opinyon o reaksyon sa

katotohanan?
• Ano-ano ang elemento ng kuwento?
F. Paglalapat
• Piliin mula sa kahon ang panghalip pamatlig na bubuo sa diwa ng pangungusap.

Isulat ang sagot sa patlang.
Diyan dito doon nito ito
1. Paborito kong puntahan ang lugar na ________.

2. Naganap ________ sa lugar na kinatatayuan natin ang pag-iisang dibdib ng
aking mga magulang.
3. ___________ sa Luneta park sila nagkakilala.
4.Ngayon ay _____________ na sila nakatira sa Maynila.
5. Dapat nating alalahanin ang mga kuwentong tulad ________.
205
G. Pagtataya
Panuto: Hatiin ang klase sa pangkat na may apat na kasapi. Pag-usapan ng pangkat ang
kanilang ginawang paraan ng pagtatapon ng basura upang mapanatili ang kalinisan ng kani-
kanilang tahanan. Isulat sa dialogue balloon ang kanilang usapan gamit ang mga panghalip
na pamatlig.
• Gamitin sa pangungusap ang mga panghalip pamatlig.

1. dito
2. doon
3. diyan
4. ito
5. ganito
V. MGA TALA
VI. PAGNINILAY

sa pagtataya
(remedial)
(remedial)?
aralin
(remediation)
epektibo? Bakit?
206
ASUSING Rehiyon Baitang IV
I. LAYUNIN
ng panitikan
Nagagamit ang diksyonaryo at nakagagawa
mga impormasyon
tula at kuwento
Naipakikita ang nakalap na impormasyon sa
pamamagitan ng nakalarawang balangkas
C. Mga Kasanayang (kuwadradong pagkukuwento) (F4EP-IIe-g-8)
Nagagamit ang wika bilang tugon sa sariling
pangangailangan at sitwasyon (F4PL-Oa-j-2)
II. PAKSA
 Pagpapakita ng nakalap na impormasyon sa pamamagitan ng nakalarawang
balangkas
 Paggamit ng wika bilang tugon sa sariling pangangailangan at sitwasyon
III. MGA KAGAMITAN

1. Sanggunian:
o MISOSA; Mga Detalye ng talata
2. Iba pang kagamitang pampagtuturo: Larawan, laptop, Power Point
IV. PAMAMARAAN
o Ano-ano ang mga paraan ng pagpapakita ng nakalap na impormasyon?

o Makinig kayong mabuti sa ating talakayan sapagkat ngayon ay aalamin natin
ang paraan ng pagpapakita ng nakalap na impormasyon sa pamamagitan ng
nakalarawang balangkas at paggamit ng wika bilang tugon sa sariling
pangangailangan at sitwasyon.
B. Pagganyak
HULAAN MO!
1. Isa siya sa mga pambansang bayani ng ating bansa.
2. Ang larawang ito ay mula sa isa sa mga pera natin.
3. Sino siya?
4. Ano-ano ang mga pambihirang nagawa niya
bilang isang Pilipino?
207
o IBALANGKAS MO!
.Isulat sa balangkas ang mga detalye tungkol kay Andres Bonifacio.
ANDRES BONIFACIO
Panganay si Andres Bonifacio sa anim na
magkakapatid. Labing-apat na taon si Andres nang
mamatay ang kanyang magulang. Gumawa siya ng
paraan upang buhayin ang kanyang mga kapatid.
Gumawa at nagtinda siya ng abanikong papel at tungkod
na kahoy. Pumasok siyang mensahero sa isang
kompanya. Naging ahente rin siya ng iba pang kompanya.
Paksa ng Talata
Detalye 1
Detalye 2
Detalye
Detalye 4
o Gabay na Tanong:
a. Tungkol saan ang talata?
b. Alin dito ang paksang pangungusap?
c. Isulat sa loob ng kahon ang paksang pangungusap.
d. Aling mga pangungusap ang sumusuporta sa paksang
pangungusap?
o Isulat ang mga ito sa ilalim ng paksang pangungusap.
o Gawaing – Pagpapaunawa
Ipakikita ang nakalap na impormasyon sa pamamagitan ng nakalarawang

balangkas
GREGORIO DEL PILAR

Mula sa makabayang angkan si Gregorio del Pilar kaya lumaki
siya sa mga makabayang gawain. Hindi kataka-taka na maging
makabayan din siya. Tiyo niya si Marcelo H. del Pilar. Ang
talumpati ni Marcelo del Pilar ay mga atake sa kalabisan ng mga
Espanyol. Tagapamahagi ng sipi ng talumpati ni del Pilar si
Gregorio. Nang nag-aaral siya, nakasama niya sa kasera si
Diodato Arellano. Ipinaliwanag nito ang simulain ng Katipunan sa
kanya. Nang sumiklab ang rebolusyon, sumapi si Gregorio del
Pilar sa Katipunan.
208
o Pangkat I. Isulat sa ilalim nito ang mga detalye na sumusuporta sa pangunahing
diwa.
PAKSA
Mga Detalye
___________________________________________________________
___________________________________________________________
___________________________________________________________
___________________________________________________________
____________________
Paksa
Detalye 1 Detalye 2 Detalye 3 Detalye 4
• Gawaing Pagpapalalim
o Pangkat II. Punan ang diagram upang makagawa ng balangkas ng talata.

Maaaring maging sagot:
Mula sa makabayang angkan si Gregorio del Pilar, kaya lumaki siya sa
makabayang gawain.
1. Tiyo niya si Marcelo H. del Pilar.
2. Nang bata pa siya, tagapamahagi siya ng mga sipi ng talumpati ni del
Pilar.
3. Naunawaan niya ang simulain ng Katipunan kay Diodato Arellano.
4. Nang sumiklab ang rebolusyon, sumama siya sa Katipunan.
o Pangkat III. GREGORIO DEL PILAR
• TANDAAN:
Ang balangkas sa English ay tinatawag na “outline”. Ito ay isang paraan ng
paghahanay ng kaisipan mula sa pinakapaksa tungo sa maliliit na detalye nito. Karaniwan
itong ginagamit ng mga manunulat sa paghahanay ng paksa at mga detalyeng tatalakayin
sa kaniyang isusulat. Ginagamit din ito ng mga tagapagsalita o tagapanayam upang
maging organisado ang kaniyang mga sasabihin.
209
E. Paglalahat
• Ano ang balangkas?

• Bakit mahalagang ipakita ang nakalap na impormasyon sa pamamagitan ng
balangkas?
• Paano nakatutugon ang wika sa mga sariling pangangailangan at sitwasyon?
F. Paglalapat
EMILIO AGUINALDO
Hindi nabakas sa kabataan ni Emilio Aguinaldo na siya ay magiging pangulo ng Pilipinas.

Ang kanyang ama ay naging gobernadorcillo ng Kawit, Cavite. Walang pambihira sa
kanyang record sa pag-aaral. Natuto siya ng alpabeto sa bahay. Nagtapos siya ng
elementarya sa paaralang bayan ng Kawit. Nagtapos siya ng sekondarya sa San Juan de
Letran. Huminto siya ng pag-aaral sa kolehiyo. Umiwas siya na maglingkod sa sandatahang
lakas. Tinulungan siya ng kanyang ina upang siya ay maging cabesa de barangay. Naging
negosyante siya. Namili siya ng tela at mga yaring produkto. Ipinamalit niya ang mga ito ng
prutas, gulay, baboy at manok.
1. Tungkol saan ang talata?

a) Kabayanihan ni Aguinaldo
b) Pagsali ni Aguinaldo sa Katipunan
c) Kabataan ni Emilio Aguinaldo
2. Alin ang paksang pangungusap ng talata?
a) Naging negosyante siya.
b) Walang pambihira sa kanyang record, sa pag-aaral.
c) Umiiwas siya na maglingkod sa sandatahang lakas.
d) Hindi nabakas sa kabataan ni Emilio Aguinaldo na siya ay
magiging pangulo ng Pilipinas.
3. Isulat ang paksang pangungusap sa loob ng kahon.
Isulat sa ibaba nito ang mga detalye na sumusuporta sa paksang
pangungusap.
Paksa
Detalye 1 Detalye 2 Detalye 3 Detalye 4
G. Pagtataya
• Panuto: Basahin ang talatang nasa loob ng kahon. Gumawa ng balangkas tungkol
dito gamit ang larawang kasunod nito.
210
Matalino si Jose Rizal.
Natuto siyang bumasa sa
gulang na tatlong taon.
Nagtapos siya ng edukasyong
elementarya at sekundarya na
nangunguna sa klase. Marami
siyang kursong natapos. Nag-
aral siya ng medisina,
pagpipinta, paglililok at pagsulat.
Naging matagumpay siya sa
mga kursong ito.
• Gumawa ng balangkas batay sa nakalap na impormasyon.
Ang Pangungusap
A. Mga Uri ng Pangungusap Ayon sa Gamit

1.
2.
B. Mga Bahagi ng Pangungusap
1.
2.
C. Ayos ng Pangungusap
1.
2.
D. Kayarian ng Pangungusap
1.
2.
3.
V. MGA TALA
211
VI. PAGNINILAY

sa pagtataya
(remedial)
(remedial)?
aralin
(remediation)
epektibo? Bakit?
212
I. LAYUNIN
Nakasusulat ng liham pangkaibigan bilang

C. Mga Kasanayang
tugon sa mga nakalap sa kuwentong binasa.
(F4PU-Ia-2)
II. PAKSA
 Pagsulat ng Liham Pangkaibigan bilang tugon sa mga nakalap sa kuwentong
binasa
III. MGA KAGAMITAN

1. Sanggunian:
a. MISOSA: Pagsulat ng Liham pangkaibigan
2. Iba pang kagamitang pampagtuturo: Liham, Power Point, Laptop
IV. PAMAMARAAN
• Sino sa inyo ang nakaranas nang sumulat ng liham?

• Sino ang pinadalhan ninyo ng liham?
• Ano ang nilalaman ng inyong liham?
B. Pagganyak
• Isulat sa bilog ang pangalan ng mga taong hindi nakalimot at nagpakita ng

katapatan sa gitna ng iyong suliranin. Isulat mo ang kanilang katapatan sa ibaba
nito.
Sila ang Matatapat sa Akin
• Bigyan ng pagkakataon ang mga mag- aaral na ibahagi ang kanilang ginawa.
• Ano ang liham?
• Ano-ano ang mga bahagi ng isang liham pangkaibigan.
213
o Pag-usapan ang mga bahagi ng isang liham pangkaibigan at ang nilalaman
ng bawat bahagi.
Mga Bahagi ng Liham Pangkaibigan
Pamuhatan
San Vicente Sur, Lungsod Iriga
Abril 10, 2019
Bating Panimula
Mahal kong ________,
Katawan ng Liham
________________________________________________________________________
______
_______________________________________________________________.
________________________________________________________________________
______
________________________________________________________________________.
Bating
Pangwakas
Nagmamahal,
_______________
Basahin ng guro ang kuwentong “Susulat Ako, Kuya”
Susulat Ako, Kuya

Joy CS
(Sumangguni sa kalakip na kuwento)
Talakayin ng guro ang liham sa tulong ng sumusunod na tanong:
1. Sino ang lumuwas ng Maynila?

2. Bakit lumuwas ng Maynila si Jerald?
3. Ano ang naramdaman ni Joshua sa pag-alis ng kanyang kapatid?
4. Ano ang ipinangakong gagawin ni Jerald sa kanyang kapatid upang hindi ito
malungkot?
Gawain 1: Magsulatan Tayo

a. Pangkatin ang klase sa dalawang pangkat. Ang Pangkat 1 ay kakatawan kay
Jerald at ang Pangkat 2 naman ay kakatawan kay Joshua.
b. Gawin ng Pangkat 1 ang kauna-unahang liham ni Jerald sa kanyang Kuya
Joshua.
214
c. Gawin naman ng Pangkat 2 ang liham ni Joshua bilang kasagutan sa unang
liham ni Jerald.
d. Ipasulat ito sa Manila Paper. Ilahad sa klase.
e. Ipaalala ang tamang pormat ng isang liham pangkaibigan.
f. Talakayin/iproseso ang awtput ng mga mag-aaral upang bigyang-diin ang
wastong paraan ng pagsulat ng liham pangkaibigan.
TANDAAN:
Liham-pangkaibigan-ito ang madalas gamitin sa pakikipag-ugnayan sa

malalayong kamag-anak, kaibigan,at mga taong malalapit saiyo.
Bahagi ng liham-pangkaibigan
Pamuhatan-nagsasaad ng ng tirahan/adres ng sumulat at,petsa kung kalian isulat

ang liham. Makikita ito sa kanang itaas na bahagi ng sulatang papel.
Bating panimula-ito ay nagsasaad ng pagbati sa sinusulatan. Inilalagay ang kuwit

sa hulihan ng pangalan at isinusulat ito sa kaliwang bahagi ng papel pagkatapos
ng pamuhatan.
Katawan ng liham-dito isinusulat ang nais sabihin sa liham. Ito ay patalata.
Bating pangwakas-maikli at magalang na pamamaalam pagkatapos ng katawan

ng liham at isinusulat sa katapat ng pamuhatan Ito ay nilalagyan ng kuwit
pagkatapos
Lagda-sa bahaging ito isinusulat ang pangalan o palayaw ng sumulat.
E. Paglalahat
• Ano-ano ang bahagi ng isang liham pangkaibigan?

• Ano-ano ang dapat tandaan sa pagsulat ng liham pangkaibigan?
F. Paglalapat
• Gawain 2: Sulatan Mo Ako

o Sumulat ng liham pangkaibigan batay sa sitwasyong ito:
Kaarawan ng iyong kababata na ngayon ay nasa kabilang bayan nag-

aaral. Nais mo siyang komustahin at batiin na rin sa kanyang kaarawan. Sulatan
mo siya ngayon sapagkat sa isang linggo na ang kanyang kaarawan at ayaw
mong mahuli ang dating ng iyong liham.
G. Pagtataya
• Panuto: Narito ang bahagi ng liham ni Jerald sa kanyang Kuya Joshua. Kung ikaw
si Joshua, paano mo sasagutin ang kanyang liham? Sagutin ang liham ni Jerald sa
kanyang kuya Joshua. Punan ang balangkas na kasunod nito.
Alam mo Kuya, napakaganda talaga ng Pamantasan ng Pilipinas! Napakalawak nito

at napakaraming gusali. Noong una, akala ko ay mawawala ako sa loob nito. Nahihirapan
din ako sa paghahanap ng aking mga silid-aralan. Mabuti na lamang at nagkaroon ako ng
mababait na kaklase na naging kaibigan ko na rin. Galing din ng probinsya si Rodney. Siya
ay isang Batangueño. Matalino siya at mabait. Si Jayvee naman ay galing Davao. Mula
siya sa isang mayamang pamilya na may malawak na sakahan. Alam mo ba Kuya, kahit
215
mayaman siya ay napakabait niya at napakasimple. Hindi siya mayabang na tulad ng
ibang mayayaman.
Hindi naman ako nahihirapan sa aking pag-aaral. Madali ko namang nasusundan
ang leksyon ng aming mga propesor. Iyon nga lamang, kailangan ko talagang mag-aral
dahil madalas ay takdang-aralin kami. Magkaganoon man, tuwing Linggo ay sumasama
ako sa aking mga bagong kaibigang magsimba at mamasyal upang malibang at
makapagpahinga rin.
Huwag kang mag-alala Kuya, magpapakabait ako lagi at mag-aaral na mabuti.
Mahal na mahal ko kayong lahat.
Balangkas ng Liham
__________________________
__________________________
__________________________
____________________
________________________________________________________________________
___________________.
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
________________________
________________________________________________________________________
_____
________________________________________________________________________
____________
__________________________
__________________________
• Sulatan ang iyong kaibigan. Sundin ang mga dapat tandaan sa pagsulat ng liham
V. MGA TALA
VI. PAGNINILAY

sa pagtataya
(remedial)
(remedial)?
aralin
(remediation)
216
epektibo? Bakit?
217
I. LAYUNIN
napakinggan

intonasyon
Nakasusunod sa panutong may tatlo

hanggang apat na hakbang na gawain
(F3PN-IVf-1.4)
C. Mga Kasanayang
Nakapagbibigay ng panuto na may tatlo
hanggang apat na hakbang na gawain
(F4PS-Ie-j-8.5)
II. PAKSA
 Pagsunod sa Panutong may tatlo hanggang apat na hakbang gawain
 Pagbibigay ng panuto na may tatlo hanggang apat na hakbang gawain
III. MGA KAGAMITAN

1. Sanggunian: TG 52;
a. Batang Pinoy Ako 3
b. Hiyas sa Pagbasa
2. Iba pang kagamitang pampagtuturo: Musika, larawan, Power Point, Laptop
IV. PAMAMARAAN
• Kayo ba ay marunong sumunod sa panuto?
o Tingnan natin kung kayo nga ay marunong sumunod sa panuto.

o Ang mga gawain natin ngayon ay magtuturo sa inyo ng kahalagahan nang
pagsunod sa panuto upang kayo rin ay makagawa ng panuto na may tatlo
hanggang apat na hakbangin.
B. Pagganyak
• Gawain 1: Sinabi ko, Sundin Mo

Panuto: Pakinggan at unawaing mabuti ang panuto. Gawin sa inyong papel ang
ipinagagawa nito.
218
1. Gumuhit ng isang malaking bilog sa gitna ng papel. ( O )
2. Sa loob, dakong ibaba ng bilog, iguhit ang larawan ng first quarter moon. (
) Kulayan ng pula.
3. Sa itaas ng larawan ng first quarter moon, sulatan ng malaking titik L na kulay
brown.
4. Sa itaas ng titik L, dakong kaliwa, gumuhit ng bilog. Gawin din ito sa dakong
kanan kapantay ng unang bilog. Kulayan ng itim.
5. Guhitan ng itim na linya sa itaas ng bawat bilog.
Itanong: Anong larawan ang inyong nabuo?
• Ang inyong ginawa ay isang paraan ng pagsunod sa panuto.

o Mahalaga ba ang pagsunod sa panuto? Bakit?
Tandaan:
1. Mahalaga ang pagsunod sa panuto upang magawa nang tama ang isang bagay.
2. Mahalagang pakinggang mabuti o basahing mabuti ang panuto upang
maunawaan ang dapat gawin. Hindi masamang ipaulit ang panuto o basahing muli
ang panuto upang lubos na maunawaan.
3. Sundin ang panuto ayon sa pagkakasunod-sunod nito upang maiwasan ang
aksidente at upang makuha ang tamang resulta.
4. Kung ang panuto’y humihingi ng tamang sukat o halaga ng isang bagay, sundin ito
nang buong ingat.
• Gawaing - Pagpapaunawa
Gawain 2: Kaya mo bang gawin?
Ipagawa sa mga bata ang sumusunod:

1. Hatiin ang isang papel sa apat na bahagi. Lagyan ng guhit ang bawat tupi.
2. Isulat ang bilang isa hanggang apat sa bawat kahon. Iguhit sa unang kahon
ang ginagawa ng inyong pamilya tuwing araw ng Sabado.
3. Isulat sa ikalawang kahon ang pangalan ng bawat kasapi ng pamilya.
Guhitan ang pangalan ni Bunso.
4. Sa ikatlong kahon, iguhit ang mga gawain ninyong magkakaklase nang
tulong-tulong sa paaralan. Sa ikaapat na kahon, isulat ang iyong pangalan.
Bilugan ito.
Itanong: Ano ang inyong nabuo?
219
Nabuo ninyo ba nang tama ayon sa hinihingi ng panuto?
Nasundan ninyo ba ang panuto?
Bakit hindi? Bakit oo?
• Gawaing Pagpapalalim
Gawain 3: Larawan mo, Panuto ko.
Magpakita ng isang larawan. Gumawa ng panuto kung paano ito iguguhit.

.
1.
2.
3.
4.
Sumunod , Sumayaw.
Gawain 4: Tatawid ka ba?

Panuto: Buuin ang panuto sa ligtas na pagtawid sa kalsada.
1. Huminto muna bago tumawid.

2. ________________________.
3. Pakinggan kung may dumarating na sasakyan.
4. _____________________________.
E. Paglalahat
• Ano ang dapat gawin upang makasunod nang maayos sa mga nakasulat na
panuto/sinabing panuto?
• Ano ang maaring mangyari kung hindi natin susundin ang mga nabasa o
napakinggang panuto?
F. Paglalapat
• Pangkatin ang klase sa dalawang pangkat.

o Panuto: Bumuo ng panuto ng tamang pagtutupi ng watawat. Buurin ito sa
apat na bilang lamang.
TAMANG PARAAN NG PAGTUPI SA WATAWAT

1. _____________________________.
2. _____________________________.
3. _____________________________.
4. _____________________________.
G. Pagtataya
• Sitwasyon: Ikaw ang napiling lider ng inyong klase. Naatasan ka ng inyong guro
na mamahala sa pagririsiklo ng mga lumang galon ng tubig upang maging paso
ng okra.
• Panuto: Bumuo ng panuto na may apat na hakbang upang makagawa ng paso

mula sa mga lumang galon ng tubig.
220
• Ibigay bilang takdang gawain.

• Sumulat ng resipe ng paborito mong ulam o kakanin. Isulat ang paraan ng
pagluluto nito.
V. MGA TALA
VI. PAGNINILAY

sa pagtataya
(remedial)
(remedial)?
aralin
(remediation)
epektibo? Bakit?
221
I. LAYUNIN
talasalitaan

binasang teksto
Naisasalaysay muli ang nabasang teksto

gamit ang mga pangungusap
(F4PB-Ig-12.1)
C. Mga Kasanayang
kahulugan - Pormal na depinisyon (1.10)
(F4PT-Ic-)
II. PAKSA
 Pagsasalaysay muli ng nabasang teksto gamit ang mga pangungusap

paggamit ng palatandaang nagbibigay ng kahulugan - Pormal na depinisyon
III. MGA KAGAMITAN

1. Sanggunian: TG 88-89;
a. MISOSA: Pagkakasunud-sunod ng mga Pangyayari sa Kuwento
b. MISOSA: Wastong Pagkasunud-Sunod ng mga Pangyayari
2. Iba pang kagamitang pampagtuturo: Larawan, Powerpoint Laptop, metacards
IV. PAMAMARAAN
 Paano ninyo nalalaman ang kahulugan ng isang salita? Makiisa sa ating talakayan
upang matutuhan ninyo ang paggamit ng pahiwatig sa pagkuha ng kahulugan ng
mga salita at pagsasalaysay-muli ng nabasang teksto gamit ang mga pangungusap.
B. Pagganyak
 Alam nyo ba ang larong “Apat na larawan Isang Salita”?
o Hulaan kung ano ang pinapakita sa larawan
222
D A G A
E D I T A G A R O Y
b u k i d
B D I U A K D R O Y
b a h a y
a g b o a h d r t y
• PAGLINANG NG TALASALITAAN
Panuto: Basahin ang sumusunod na pangungusap. Ibigay ang kahulugan ng

salitang may salungguhit..
1. Maagang umalis si Dagang Bukid patungo sa kanyang pasyalan.

a. nagliwaliw b. naglibang c. nagtrabaho d. namalimos
2. Loob ng bahay ang pinupuntirya niya.

a. pinuntahan b. iniwasan c. gusto d. ninanais
3. Nagpulong at nagbalak ang mga magbubukid at mga may-ari ng bahay.

a. Nagtipon b. naghiwalay c. nag-away d. nagkaisa
4. Nilagyan nila ng bitag ng daga ang mga pananim.

a. patibong b. bigay c. taya d. pain
5. Pinainan ng pamuksa ng daga ang mga bitag.

a. pagkain b. pamatay c.tirahan d. katulong
Gamitin sa sariling pangungusap ang mga salitang binigyang-kahulugan.
PAGBIBIGAY NG PAMANTAYAN SA PAKIKINIG

1. Umupo nang maayos
2. Huwag makikipag-uasp sa katabi.
3. Tandaan ang mga mahahalagang detalye.
4. Pakinggan nang mabuti ang nagsasalita.
223
• Malikhaing Pagbasa ng Guro: (Istilong Lola Basyang) Susundin ng guro ang

istilo, galaw, boses at pamamaraan ni Lola Basyang
• Malikhaing Pagbasa ng mga Mag-Aaral
Gamit ang power point. Ipababasa sa mga mag-aaral ang tekstong “Si Dagang
Bukid at Dagang Bahay” gamit ang paraang Popcorn Reading upang ang lahat ng mga mag-
aaral ay may pagkakataong bumasa at ituon ang isip sa binabasang teksto.
Si Dagang Bukid at Dagang Bahay

( sumangguni sa kalakip na kuwento)
1. Gawaing –Pagpapaunawa
A. Sagutin ang mga tanong.
1. Ano ang dalawang uri ng daga sa kuwento?

2. Saan-saan sila naglalagi?
3. Paano kumukuha ng pagkain si Dagang Bukid? Dagang Bahay?
4. Anong kayang bitag ang inihanda ng magbubukid? May ari ng mga
bahay? Bakit?
5. Paano maaaring mapuksa ang mga mapanirang hayop tulad ng mga
daga?
6. Sa iyong palagay, ano kaya ang mangyayari kung hindi sila
pinaghandaan ng bitag? Bakit?
B. Isulat ang detalye ng kuwento sa organizer na ito.
Unang pangyayari Sumunod na Panghuling

pangyayari pangyayari
Problema Solusyon
C. Isalaysay na muli ang kuwento ayon sa pagkakasunud-sunod ng mga

pangyayari.
Ganito ba ang pagkakasunud-sunod ng mga pangyayari sa iyong

kuwento?
_____Maagang umalis si Dagang Bukid

_____Nagpulong ang mga may-ari ng bahay at bukid
_____Naglagay ng mga bitag
_____Binantayan ng mga may-ari ang kanilang bitag
_____Nahuli sa bitag ang mga daga
_____Nalibing sa hinukay na basurahan ang mga daga
224
lalim
Ilarawan Mo: Ibigay ang kahulugan ng dagang bukid at dagang bahay sa

tulong ng larawang nasa loob ng kahon. Isulat ang sagot sa patlang 1-5.
1.
2.
3.
4.
Dagang Bukid 5.
Dagang Bukid
1.
2.
3.
4.
5.
Dagang Bahay
E. Paglalahat
• Ano-ano ang dapat tandaan sa pagsasalaysay na muli ng nabasang teksto gamit

ang mga pangungusap?
• Ano ang kahalagahan ng pahiwatig sa pagbibigay kahulugan ng salita?
F. Paglalapat
Kay Ganda ng Umaga

(Sumangguni sa kalakip na kuwento)
Gunitain ang paghahagdan-hagdan ng pagsasalaysay ng kuwento ayon sa

pagkakasunud-sunod ng mga pangyayari sa kuwento.
Anong
sinabi ng
Ano ang matanda
kanyang ?
Sino ang ginawa?
nakita ni
Anong Rico?
ginawa
ni Rico
Ano ang bago
isinuot umalis?
Anong niya?
araw
noon?
Gumising si Rico
225
• Gamitin ang pahiwatig upang malaman ang kahulugan ng mga salitang may
salungguhit.
1. Habang naglalakad, nakita ni Rico ang isang matandang babaeng uugud-ugod ang
hindi makatawid dahil sa sala-salabat na mga sasakyan.
2. “Nandito na po tayo, lola. Ligtas na po kayo rito. Hindi na kayo mahahagip ng mga
sasakyan.”
G. Pagtataya
Pistang Bayan
A. Isasalaysay muli ang binasang teksto gamit ang mga pangungusap.
Ayusin ang mga ito ayon sa wastong pagkakasunud-sunod.
* sumasama sa prusisyon
* naglilinis ng tahanan
* masayang nagsisimba
* naglalagay ng dekorasyon
* nagkukuwenta ng pinagkagastusan
* nagpapatay ng hayop
B. Ibigay ang kahulugan ng salitang may salungguhit sa pangungusap.
___________1. Sa madaling-araw naririnig ang ingay ng baboy, kambing, itik, manok,

bibe, baka at iba pang hayop na pinapatay.
___________2. Masaya rin silang lumilibot sa bahay ng mga kamag-anak at kaibigan
upang pagsaluhan ang inihandang pagkain.

• Isulat sa isang malinis na papel ang iyong ginagawa bago pumasok sa paaralan,
ayon sa wastong pagkakasunud-sunod.
1. _________________________________________
2. _________________________________________
3. _________________________________________
4. _________________________________________
5. _________________________________________
V. MGA TALA
VI. PAGNINILAY

sa pagtataya
(remedial)
(remedial)?
aralin
226
(remediation)
epektibo? Bakit?
227
I. LAYUNIN

intonasyon
Nagagamit ang iba’t ibang uri ng panghalip sa

C. Mga Kasanayang usapan at pagsasabi tungkol sa sariling
Pampagkatuto/Layunin karanasan
(F4WG-If-j-3)
II. PAKSA
 Paggamit ng iba’t ibang uri ng panghalip sa usapan at pagsasabi tungkol sa
sariling karanasan
III. MGA KAGAMITAN

1. Sanggunian:
a. Hiyas sa Wika pahina 62-67
2. Iba pang kagamitang pampagtuturo: Larawan, Manila Paper, Power Point, b.
Laptop
IV. PAMAMARAAN
• May iba’t ibang uri ng panghalip. Alamin natin sa ating talakayan ngayon kung
paano nagagamit ang iba’t ibang uri ng panghalip sa pagsasabi ng sariling
karanasan.
B. Pagganyak
Laro Tayo
Ipakita ang sumusunod na larawan sa mga bata. Hanapin ang wastong

pangungusap na tumutukoy sa larawan kasunod nito. Tukuyin ang panghalip na ginamit sa
pangungusap.
228
Saan po ba tayo pupunta, Tatay?
Nasiyahan ang madla sa ginawang pagtatanghal ng Bayanihan Dance Troupe.
Doon naman sa gate ng paaralan kami nagkikita tuwing uwian.
Ako ay nagdidilig ng halaman araw-araw.
• PAG-USAPAN NATIN:
1. Ano ang panghalip na ginamit sa pangungusap?
2. Ano-ano ang uri ng panghalip na ginamit?
3. Ibigay ang iba’t ibang uri ng panghalip.
4. Magbigay ng mga pangungusap
• TUKUYIN MO.
Bilugan ang panghalip na ginamit sa bawat pangungusap.
1. Magkano ang isang kilong lansones?

2. Ikaw naman ang maglinis ng silid.
3. Kailanman ay hindi ako nagtanim ng galit sa aking mga magulang
4. Ang mga ito ay kailangan natin sa proyekto sa Filipino
5. Kailan ka dadalaw sa lola mo?
Basahin ang usapan ng magkaibigang Joshua at Greg. Tukuyin ang mga

panghalip na ginamit sa usapan.
Greg: Ano ang pamagat ng ating kuwentong binasa?

Joshua: Si Dagang Bukid at Dagang Bahay. Tama ba ako?
Greg: Tama ka! Saan sila nakatira?
Joshua: Alam ko ang sagot diyan. Magkaiba ang kanilang tirahan. Ang
isa ay sa bukid
samantalang ang isa naman ay sa bahay.
Greg: Naku! Talagang naunawaan mo ang binasa mo. O heto na ang
huli kong
katanungan. Ano ang nangyari sa Dagang Bukid at Dagang
Bahay?
Joshua: Madali iyan! Nahuli sa bitag si dagang bukid at dagang bahay.
Suriin ang mga panghalip na ginamit sa usapang ng magkaibigan.

Alam mo ba ang tawag sa mga ito?
Suriin ang panghalip na nakadiin sa pangungusap. Isulat sa patlang kung ito

ay panao, pamatlig, pananong o panaklaw.
229
_________1. Ako ay nagiisip nang mabuti kung ang mga legal na nagmimina
ay totoo sa kanilang pangako sa tao at sa kalikasan.
_________2. Ano ang nakukuha ng mga tao sa ating mga kabundukan?
_________3. Hayun ang mga nakakalbong gubat.
_________4. Sino-sino ang nakikinabang sa mga minahan?
_________5. Kanino inilalaan ang mga kapakinabangan ito?
Gawin Natin:
Gamit ang mga panghalip sa pangungusap. Sabihin ang uri ng panghalip na

ginamit.
Panghalip Uri ng Panghalip Pangungusap

1. Ilan
2. Dito
3. Madla
4. Kami
5. Ako
Pangkatang Gawain:
Pangkat I. Kumuha ng isang kapareha. Gumawa ng isang gamit ng mga

panghalip na pananong. Gamitin sa usapan ang paksang inyong
napagkasunduan.
Pangkat II. Gumawa ng isang comic strip. Gamitin ang panghalip na pamatlig
sa usapan.
Pangkat III. Gamitin ang panghalip na panaklaw at panao sa pagbuo ng isang

usapan batay sa isang sitwasyon.
Nanood kami nina Joshua at Rachel ng patimpalak sa pag-awit sa

plasa.
TANDAAN:
Ang panghalip na ginagamit sa pagtatanong ay tinatawag na panghalip na

pananong. Ang mga ito’y kumakatawan o pumapalit sa pangngalang itinatanong.
Narito ang mga panghalip na pananong at ang pangngalang pinapalitan ng bawat
isa.
Saan - lugar
Sino - tao
Kanino/nino - tao
Ano - bagay
Gaano - bigay o timbang
Alin - bagay na may pagpipilian
Ilan - bilang ng bagay
Magkano - halaga
230
Ang panghalip na pananong ay may kailanang isahan at maramihan. Nabubuo
ang maramihan ng isang panghalip na pananong sa pamamagitan ng pag-uulit ng
salita o ng unang dalawang pantig.
Isahan Maramihan
Ano -Ano-ano
Sino -Sino-sino
Ilan -Ilan-ilan
Gaano -Gaa-gaano
Alin -Alin-alin
Kanino -Kani-kanino
Magkano -Magka-magkano
Ang panghalip panaklaw ay nagsasaad ng kaisahan, dami o kalahatan ng

ngalang tinutukoy.
Halimbawa:
Gaanuman iba laha saanman

kuwan isa balana anuman
kailanman paanuman
Ang panghalip panaklaw ay tumutukoy sa mga pangngalang walang katiyakan o

hindi tiyak.
Panghalip Pamatlig ang mga panghalip na ginagamit sa pagtuturo ng hayop,

bagay, lugar, o pangyayari.
Panghalip Panao- mga salitang ipinapalit o inihahalili sa ngalan ng tao

Ang Panghalip na Panao ay may isahan, dalawahan at maramihang anyo.
Ano-anong mga panghalip na panao ang tumutukoy sa iisang tao? ako,

ikaw, ka, siya, ko, mo, niya, akin, iyo, kanya
Ano-anong mga panghalip ang kumakatawan sa dalawang tao? tayo, natin,

kayo, ninyo, inyo, sila, nila, kanila
Alin-alin sa mga panghalip ang ginamit sa pagtukoy sa tatlo o higit pa? kami,
namin, amin, kayo, ninyo, inyo, sila, nila at kanila
E. Paglalahat
• Ano ang panghalip?
• Ano-ano ang uri ng panghalip?
• Paano nagagamit ang iba’t ibang uri ng panghalip sa usapan at pagsasabi
tungkol sa sariling karanasan?
F. Paglalapat
Panuto: Bilugan ang angkop na panghalip na bubuo sa diwa ng pangungusap.
1. (Sino, Ano, Alin) ang matatapang na magtatanggol sa ating kaligtasan?

2. (Siya, Tayo, Ako) ang mga kaibigan ng kalikasan dahil seryoso tayo sa
pagsunod sa pangangalaga rito.
3. Ang (anuman, kailanman, balana) ay malaki ang pagmamahal sa yamang-
lupa at tubig ng bansa.
4. (Ikaw, Ako, Sila) ang mga nagsisikap na palaguin at pagyamanin an gating
kalupaan at katubigan.
5. (Ano-ano, Sino-sino, Kani-kanino) ang magagawa nating makabubiti sa
kalikasan?
231
G. Pagtataya
Panuto: Gamitin ang wastong panghalip na bubuo sa diwa ng magkakaugnay na

pangungusap.
Sundan ang panghalip na hinihingi sa panaklong.
1. Sina Marilou, Carla, Teresa, Anna at Noel ay nangunguna sa pag-aayos at

paglilinis ang aming lugar. (Panao)____________ ay sumusuporta sa ordinansa
ng barangay.
2. (Pananong) _______________ ang mangangalaga sa kanilang kapaligiran at

magpapanatili sa kalinisan at kaayusan nito?
3. Ako at ang aking mga kaibigan ay kabilang din sa mga kabataang sumusunod sa
batas na nangangalaga sa aming kabutihan. (Panao) _____________ ay isa sa
mga responsableng kabataan ng aming barangay.
4. Hindi lang sila ang nakikinabang sa kabutihan ng aming lugar kaya (panaklaw)
_______________________ ang mangyaring, maganda, babalik sa lahat.
5. Maligaya ang lahat at nag wikang, “(Pamatlig)_____________________ ang

aming lugar ay gagawin naming itong malinis at maayos.”
• Gumawa ng isang maikling usapan. Gamitin ang iba’t ibang uri ng panghalip.
V. MGA TALA
VI. PAGNINILAY

sa pagtataya
(remedial)
(remedial)?
aralin
(remediation)
epektibo? Bakit?
232
I. LAYUNIN

ng panitikan

mga impormasyon
tula at kuwento
Nagagamit nang wasto ang mga bahagi ng

aklat tulad ng talaan ng nilalaman,
talahuluganan (F4EP-Ij-5)
C. Mga Kasanayang
Pampagkatuto/Layunin Naipakikita ang hilig sa pagbabasa sa
pamamagitan ng pagpili ng mga babasahing
angkop sa edad
(F4PL-0a-j-7)
II. PAKSA
 Paggamit nang wasto sa mga bahagi ng aklat tulad ng talaan ng nilalaman,
talahuluganan
 Pagpapakita sa hilig sa pagbabasa sa pamamagitan ng pagpili ng mga

babasahing angkop sa edad
III. MGA KAGAMITAN

1. Sanggunian:
a. Hiyas sa Pagbasa 200- 201
b. MISOSA: Mga bahagi ng Aklat
2. Iba pang kagamitang pampagtuturo: Larawan, Manila Paper, Power Point, Laptop
IV. PAMAMARAAN
 Alamin natin kung paano ang paggamit nang wasto sa mga bahagi ng aklat tulad ng
talaan ng nilalaman at talahuluganan.
233
B. Pagganyak
• Magpakita ng larawan ng mga kasapi sa pamilya.
Sino-sino ang kasapi ng iyong pamilya?

Ano ang tungkulin ng bawat isa?
Tulad ng isang pamilya, ang aklat ay may kaniya ring bahagi.

Ang bawat isa ay may ginagampanang tungkulin, tulad mo sa iyong pamilya.
Ano-ano ang gawain ng bawat kasapi ng inyong pamilya?
Paano kayo tinutulungan ng inyong pamilya sa mga gawain mo sa bahay?
• Ano- ano ang mga bahagi ng aklat?

• Ano ang gamit ng bawat isa?
Ipabasa ang tulang “Mga Bahagi ng Aklat”
Mga Bahagi ng Aklat
Bahaging pabalat
Laman ay ngalan ng aklat
Ang paunang salita
Mula sa may-akda.
Ang talahuluganan
Nagbibigay ng kahulugan
Talaan ng nilalaman
Pagkakasunod-sunod naman.
Kung nais makita’y kabuuan

Sumangguni ka sa katawan
At sa karapatang-ari naman
Malalaman limbag kung saan at kailan.
Ano ang pamagat ng tula?

Ano-ano ang bahagi ng aklat?
Ano ang tungkulin ng bawat bahagi ng aklat?
Paano ninyo pangangalagaan ang bawat bahagi ng aklat?
Anong uri ng babasahin ang kailangan nating basahin?
• Alam mo ba ang pangalan ng mga aklat mo?

Ang Aklat ay mahalagang kasangkapan sa pagkatuto. Maraming
bagay tayong natututuhan sa pagbabasa ng aklat. May mga bagay na kahit
hindi pa natin nakikita ay nakikilala na natin sa pamamagitan ng pagbabasa.
Maaari tayong makapaglakbay sa ibat’t ibang lugar sa tulong ng mga
impormasyong mula sa mga aklat. Lalo pang magiging kapaki-pakinabang
234
sa atin ang aklat kung makikilala natin at magagamit nang wasto ang ibat’t
ibang bahagi nito.
• TANDAAN NATIN:
Pabalat – ito ang bahaging nagbibigay-proteksyon sa aklat. Makikita

rito ang pamagat ng aklat gayundin ang pangalan ng may-akda at
tagapaglimbag.
Pahina ng karapatang Sipi – dito nakasaad ang taon ng

paglilimbag at paglalahad ng tanging karapatan sa awtor at sa palimbagan
upang magmay-ari sa nilalaman at kabuuan ng aklat.
Paunang Salita – Dito nakalahad ang mensahe ng awtor sa

kanyang mambabasa gayundin ang mabisang tip upang higit na maging
kapaki-pakinabang ang aklat sa mga mambabasa.
Talaan ng nilalaman – dito makikita ang mga paksang kasama sa

aklat gayundin ang mga pahina kung saan matatagpuan ang mga ito.
Nilalaman ng aklat - ito ang pinakamakapal at pinakamahalagang

bahagi sapagkat taglay nito ang kabuuan ng nilalaman ng aklat. Walang
kabuluhan ang aklat kung wala ang kanyang nilalaman.
Indeks – Hindi lahat ng aklat ay may indeks. Ang indeks ay

matatagpuan sa dulo ng aklat. Ito’y nagtataglay ng mga paksang tinalakay
sa aklat na nakaayos nang paalpabeto gayundin ang pahina kung saan-
saan ito matatagpuan.
Glosari – dito nakatala ang mahihirap na salitang ginamit sa aklat

gayundin ang kahulugan ng mga ito.
1. Gawaing - Pagpapaunawa
• HANAPIN MO:
Buklatin natin ang iba pang pahina ng aklat.

Talaan ng Nilalaman Pahina
Yunit I – Pagkilala ng Pangungusap 1

Pangungusap at Parirala 1
Mga Uri ng Pangungusap 5
Mga Bahagi ng Pangungusap 11
Yunit II – Katahimikan at Kapayapaan 14

Pagtutulungan sa Paaralan 14
Paggalang sa mga Sagisag ng Bayan 19
Pag-ibig sa Bayan 26
Ang mga Bayani 27
Ito ang Talaan ng Nilalaman. Bahagi lamang ito ng Talaan. Sa

bahaging ito ng aklat makikita ang paksang tinatalakay sa aklat at kaukulang
pahina kung saan ito makikita.
Kung may babasahin ka sa aklat, unang-una mo itong titingnan upang
makita kung saang pahina matatagpuan ang paksang babasahin.
235
Subuking gamitin ang halimbawang talaan ng nilalaman. Piliin ang
bilang na nagsasabi ng totoo tungkol sa Talaan ng Nilalaman. Isulat sa
sagutang papel.
1. Nasa pahina 19 ang Paggalang sa mga Sagisag ng Bayan.
2. Tungkol sa Pagkilala sa Pangungusap ang Yunit II.
3. Huling paksa ng Yunit I ang “Mga Bahagi ng Pangungusap.”
4. Ang “Pag-ibig sa Bayan” ay mababasa sa pahina 26.
5. May tatlong paksa ang Yunit I.
May mga aklat na naglalagay ng Talahuluganan.

Karaniwang nakikita ito sa hulihang bahagi ng aklat.
Talahuluganan
adhikain goal; layunin; mithiin
aksayado wasteful; maraming nasasayang sa paggamit ng

anumang bagay
badyet budget; ang paghahati-hati at paglalaan ng anuman

(na maaaring pera, pasahod, lakas, atbp.) na batay sa
pangangailangan
dekalogo decalogue; kalipunan o koleksiyon ng mga aral o

pangaral sa iba’t ibang larangan ng buhay
iginiit forced upon; ipinilit
kakayahan ability; angking talino sa paggawa ng anuman
labag sa batas unlawful; anumang gawa na di sumusunod sa ipinag-

uutos ng batas
Kung ating susuriin, makikita na narito ang talaan ng mga mahihirap na
salitang ginamit sa aklat. Ipinaliliwanag dito ang kahulugan ng mahihirap na salita.
Maliit na diksyunaryo ito na naaayos nang paalpabeto.
Gamitin ang halimbawang talahuluganan. Kung gusto mong alamin ang
kahulugan ng kakayahan, saang titik mo ito titingnan? ______ Ano ang kahulugan
nito sa English? ______ sa Filipino? _____
Kung tayo ay magbabasa ng mga kuwento dapat ba nating isaalang alang

ang ating edad sa pagpili nito?
• Anong uri ng kuwento ang kailangan nating basahin?
E. Paglalahat
• Ano ang ibat’ ibang bahagi ng aklat?

• Paano ang wastong paggamit ng bawat bahagi tulad ng talaan ng nilalaman
at talahuluganan?
• Ano-anong babasahin ang angkop sa iyong edad?
236
F. Paglalapat
IIsulat ang angkop na titik ng bahagi ng aklat na tinutukoy sa bawat bilang.
o Maaaring isa o dalawang titik ang magiging sagot
A. Pabalat/Pamagat
B. Pahinang Pangmay-akda
C. Karapatang-Sipi
D. Talaan ng Nilalaman
E. Katawan ng Aklat
F. Talahuluganan
G. Indeks
1. Makikita ang kahulugan ng mahihirap na salitang ginamit sa aklat.

2. Nasusulat nang paalpabeto.
3. Nagbibigay ito ng proteksiyon sa sumulat ng aklat.
4. Madaling makikita kung saang pahina babasahin ang isang paksa.
5. Nagsasabi kung tungkol saan ang nilalaman ng aklat.
6. Pinakamaraming pahina ang nasasakop nito sa aklat.
G. Pagtataya
• Gamitin ang wastong bahagi ng aklat na nararapat sa mga pagkakataong
nasa ibaba.
Talaan ng
nilalaman
Pahina ng
Karapatang
Sipi
Glosari
Paunang Salita
Nilalaman ng
Aklat
237
_____________1. Gusto ni Joshua na malaman kung ano-ano ang paksa o
nilalaman ng aklat na balak niyang bilhin.
_____________2. Gusto rin niyang malaman kung kailan nilimbag ang aklat at
kung sino ang manlilimbag nito.
_____________3. Dito malalaman ni Joshua ang mga gustong ipabatid ng
manunulat tungkol sa aklat.
_____________4. May ilang salitang medyo mahirap ang kahulugan na ibig
niyang ihanap ng kasingkahulugan.
_____________5. Nasisiyahan si Joshua sa nababasa niyang mga
impormasyon sa kanyang aklat tungkol sa Bikol.
Lagyan ng tsek ang mga paboritong mong babasahin.
__________1. Mga Alamat
__________2. Mga Pabula
__________3. Mga nakakatakot na kuwento
__________4. Malalaswang babasahin
__________5. Talambuhay
• Sagutin ang tinutukoy na bahagi ng aklat.

1. Ang may kulay na bahagi ng aklat na nagtatalakay ng pamagat at mga may-
akda.
2. Kinapapalooban ng bawat unit at aralin.
3. Kinapapalooban ng pangalan ng may- akda, pamagat at ang naglimbag.
4. Kinapapalooban ng sinasabi ng may-akda tungkol sa aklat.
5. Kinasusulatan ng pangalan ng nagmamay-ari ng karapatan sa bawat siping
ipinalimbag.
V. MGA TALA
VI. PAGNINILAY

sa pagtataya
(remedial)
(remedial)?
aralin
(remediation)
epektibo? Bakit?
238
I. LAYUNIN
Nakasusulat ng talaan ng mga salitang

C. Mga Kasanayang katutubo at ang mga kahulugan nito
Pampagkatuto/Layunin Halimbawa ibon – langgam
(F4PU-Ia-2)
II. PAKSA
 Pagsulat ng Talaan ng mga Salitang Katutubo at ang mga Kahulugan nito
III. MGA KAGAMITAN

1. Sanggunian:
a. https://www.google.com
b. worldlinksvismin.formotion.com
2. Iba pang kagamitang Larawan, laptop, Power Point
IV. PAMAMARAAN
• Ano-anong salitang katutubo ang alam ninyo? Kanino o saan ninyo natutuhan ang
mga ito? Makiisa sa ating talakayan ngayon upang malaman natin ang iba’t ibang
salitang katutubo at ang kahulugan ng mga ito.
B. Pagganyak
• PALIGSAHAN TAYO:
Magkaroon ng paligsahan sa ispeling.
I-ISPEL MO.
Hadji Vakul Ifun Vugi
Manaba gurang utol buwang
hawot Putad
Iwasto ang ginawang paligsahan sa ispeling
239
Alamin ang kahulugan ng mga salitang ginamit.

1. Hadji - lalaking Muslim na nakarating sa Mecca
2. Vakul - panakip sa ulo bilang pananggalang sa ulan at init ng araw na yari sa
isang uri ng
palmera o dahon ng saging
3. Ifun - pinakamaliit na banak
4.Vugi – itlog ng isda
5. Manaba – unang pagpatak ng ulan
6.gurang – matanda
7. utol - kapatid
8. buwang - luku=luko
9. hawot - tuyo ( pagkain)
10.putad – pandak
Katutubong Katumbas sa Filipino Kahulugan

salita/Wika
paasi papansin Taong hindi
napapansin
pungak pango Hindi matangos ang
ilong
pikat malandi maarte
pugak kalbo Walang buhok
pukaw gising Paggising sa isang
taong natutulog
pira ilan Bilang ng isang bagay
Isulat ang kahulugan ng mga salitang katutubo.
_________1. Raot – hindi kaaya-aya; hindi maganda (pangit)

_________ 2. Sugad – kagaya (tulad, gaya)
_________ 3. Sarutso – ginagamit sa paghahati ng kahoy, tirahan at lalagyan
(lagari)
_________4. Salagan– ng itlog ng mga ibon (pugad)
_________5. Tango - ginagamit sa pagkain (ngipin)
Gamitin sa pangungusap ang mga katutubong salita
1. tulo-tatlo
2. taplong-sampal
3.tarong-talong
4.tingog – boses
5. sundang - itak
240
Laro Tayo:
Isusulat ng mga mag-aaral ang salitang tinutukoy batay sa kahulugan nito.

Isulat sa Show Me Board.
KImIh
amut 1. Panhuyo- - isang kautusan ng pagiging tahimik (tumahimik)
aiamh
2. Pahudma – pahiram ng isang bagay (pahiram)
p
NganI
Ihhan 3. raptay – wala sa kondisyon ang katawan (nanghihina)
Songu 4. Sumat – gawi ng pagsasabi sa ibang tao (sumbong)

mb
Gntop 5. Sungo –ginagamit sa paggawa ng apow (panggatong)

angag
TANDAAN: Ang katutubong wika ay ang wika ng isang pangkat ng mga tao na
minana mula pa sa kanilang mga ninuno. Karaniwan, ang salitang katutubo ay naisasalin sa
mga sumunod na henerasyon sa pamamagitan ng salin-dila. Natutuhan ito mula sa
pagsasalita ng mga taong kabilang sa pangkat na may-ari ng wika. Ito ang unang wikang
natututuhan ng isang bata
E. Paglalahat
• Ano ang katutubong salita?
• Magbigay ng halimbawa nito at sabihin ang katumbas sa Filipino.
F. Paglalapat
• Isulat sa talaan ng mga salitang katutubo ang katumbas sa Filipino at ang mga
kahulugan nito.
Mga Katutubong Katumbas sa Filipino Kahuluhan

Salita
1. pahak Pagkawala ng buhok

2. piraw Pagkaramdam ng antok
241
3. pahudma Panghihiram ng isang
bagay
4. rigo Isang kilos ng pagligo

5. salaan Maraming kasalanan
G. Pagtataya
• Isulat sa talaan ng mga salitang katutubo nasa Hanay A ang kahulugan Hanay B.
A
______1. abaka A. Punong tanggapan ng isang organisasyon o
kompanya
______2. alapaap B. nagsasabi nang manipis na ulap sa papawirin
______3. alitaptap C. kilala ito dahil sa katangian nito na pagkislap ng
ilaw nito sagabi na paraan ng
pang-akit sa iba pang
kasamahan nito.
_______4. himpilan D. halaman na ang dahon ay hawig sa saging
_______5. liwayway E.Tumutukoy sa pagsilang o pagsikat ng araw sa
umaga sa silangan
• Ibigay ang kahulugan ng salitang may salungguhit.
1. Kinatay ni Gabriela ang maingay na tandang.

(Lalaking manok)
2. Isa si Tala sa mga anak ng Dakilang Bathala.
(Bituin)
V. MGA TALA
VI. PAGNINILAY

sa pagtataya
(remedial)
(remedial)?
aralin
(remediation)
epektibo? Bakit?
242
I. LAYUNIN
Nakasusulat ng talaan ng mga salitang

C. Mga Kasanayang katutubo at ang mga kahulugan nito
Pampagkatuto/Layunin Halimbawa ibon – langgam
(F4PU-Ia-2)
II. PAKSA
 Pagsulat ng Talaan ng mga Salitang Katutubo at ang mga Kahulugan nito
III. MGA KAGAMITAN

3. Sanggunian:
c. https://www.google.com
d. worldlinksvismin.formotion.com
4. Iba pang kagamitang Larawan, laptop, Power Point
IV. PAMAMARAAN
• Ano-anong salitang katutubo ang alam ninyo? Kanino o saan ninyo natutuhan ang
mga ito? Makiisa sa ating talakayan ngayon upang malaman natin ang iba’t ibang
salitang katutubo at ang kahulugan ng mga ito.
B. Pagganyak
• PALIGSAHAN TAYO:
Magkaroon ng paligsahan sa ispeling.
I-ISPEL MO.
3
Hadji Vakul Ifun Vugi
Manaba gurang utol buwang
hawot Putad
Iwasto ang ginawang paligsahan sa ispeling
243
Alamin ang kahulugan ng mga salitang ginamit.

1. Hadji - lalaking Muslim na nakarating sa Mecca
2. Vakul - panakip sa ulo bilang pananggalang sa ulan at init ng araw na yari sa
isang uri ng
palmera o dahon ng saging
3. Ifun - pinakamaliit na banak
4.Vugi – itlog ng isda
5. Manaba – unang pagpatak ng ulan
6.gurang – matanda
7. utol - kapatid
8. buwang - luku=luko
9. hawot - tuyo ( pagkain)
10.putad – pandak
Katutubong Katumbas sa Filipino Kahulugan

salita/Wika
paasi papansin Taong hindi
napapansin
pungak pango Hindi matangos ang
ilong
pikat malandi maarte
pugak kalbo Walang buhok
pukaw gising Paggising sa isang
taong natutulog
pira ilan Bilang ng isang bagay
Isulat ang kahulugan ng mga salitang katutubo.
_________1. Raot – hindi kaaya-aya; hindi maganda (pangit)

_________ 2. Sugad – kagaya (tulad, gaya)
_________ 3. Sarutso – ginagamit sa paghahati ng kahoy, tirahan at lalagyan
(lagari)
_________4. Salag – ng itlog ng mga ibon (pugad)
_________5. Tango - ginagamit sa pagkain ( ngipin)
Gamitin sa pangungusap ang mga katutubong salita
1. tulo-tatlo
2. taplong-sampal
3.tarong-talong
4.tingog – boses
5. sundqng - itak
244
Laro Tayo:
Isusulat ng mga mag-aaral ang salitang tinutukoy batay sa kahulugan nito.

Isulat sa Show Me Board.
KImIh 1. Panhuyo- - isang kautusan ng pagiging tahimik (tumahimik)

amut
aiamh 2. Pahudma – pahiram ng isang bagay (pahiram)

p
NganI
Ihhan 3. raptay – wala sa kondisyon ang katawan (nanghihina)
Songu
4. Sumat – gawi ng pagsasabi sa ibang tao (sumbong)
mb
Gntop
5. Sungo –ginagamit sa paggawa ng apow (panggatong)
angag
TANDAAN: Ang katutubong wika ay ang wika ng isang pangkat ng mga tao na
minana mula pa sa kanilang mga ninuno. Karaniwan, ang salitang katutubo ay naisasalin sa
mga sumunod na henerasyon sa pamamagitan ng salin-dila. Natutuhan ito mula sa
pagsasalita ng mga taong kabilang sa pangkat na may-ari ng wika. Ito ang unang wikang
natututuhan ng isang bata
E. Paglalahat
• Ano ang katutubong salita?

• Magbigay ng halimbawa nito at sabihin ang katumbas sa Filipino.
F. Paglalapat
• Isulat sa talaan ng mga salitang katutubo ang katumbas sa Filipino at ang mga
kahulugan nito.
Mga Katutubong Katumbas sa Filipino Kahuluhan

Salita
1. pahak Pagkawala ng buhok

2. piraw Pagkaramdam ng antok
245
3. pahudma Panghihiram ng isang
bagay
4. rigo Isang kilos ng pagligo

5. salaan Maraming kasalanan
G. Pagtataya
• Isulat sa talaan ng mga salitang katutubo nasa Hanay A ang kahulugan Hanay B.
A
______1. abaka A. Punong tanggapan ng isang organisasyon o
kompanya
______2. alapaap B. nagsasabi nang manipis na ulap sa papawirin
______3. alitaptap C. kilala ito dahil sa katangian nito na pagkislap ng
ilaw nito sagabi na paraan ng
pang-akit sa iba pang
kasamahan nito.
_______4. himpilan D. halaman na ang dahon ay hawig sa saging
_______5. liwayway E.Tumutukoy sa pagsilang o pagsikat ng araw sa
umaga sa silangan
• Ibigay ang kahulugan ng salitang may salungguhit.
1. Kinatay ni Gabriela ang maingay na tandang.

(Lalaking manok)
2. Isa si Tala sa mga anak ng Dakilang Bathala.
(Bituin)
V. MGA TALA
VI. PAGNINILAY

sa pagtataya
(remedial)
(remedial)?
aralin
(remediation)
epektibo? Bakit?
246

Filipino 4

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Filipino 4

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

KONTEKSTUWALISADONG

Quarter 2 - Niño L. Orbon, Teacher III-San Agustin ES

Quarter 3 -Criselda T. Taduran, Master Teacher II-Santiago IS

Quarter 4 -Rema V. Montes, Master Teacher 1, San Anotnio ES

Editors: Laila C. Namoro, Head Teacher 1, Santiago IS

Maria Janina C. Andalis, Irish O. Serrano, Jonith B. Malco, Cecilia F.

Miguel Lovino-EPS (Legazpi City), Leo C. Brizuela, Jr,-EPS (Ligao City),

Linggo 1 Paksa Pahina

Araw 2  Paggamit ng mga magagalang na

Araw 3  Paggamit nang wasto ng mga

Araw 4  Pagtukoy ng mga elemento ng kwento

Araw 5  Pagsulat ng talata tungkol sa sarili

Araw 2  Pagsasalaysay muli ng napakinggang

Araw 3  Paggamit nang wasto ng mga pangngalan

Araw 4  Pagsagot sa mga tanong sa binasang

Araw 5  Pagsulat ng kuwento tungkol sa

Araw 2  Paggamit nang wasto ng pangngalan sa

Araw 3  Paggamit ng pahiwatig upang malaman ang

Araw 4  Pagsulat ng tugma o maikling tula

Araw 5  Pagmamalaki ng sariling wika sa

Araw 2  Paggamit ng wasto ng mga pangngalan sa

Araw 3  Paggamit ng pahiwatig upang malaman ang

Araw 4  Pagsagot ng mga tanong tungkol sa

Araw 5  Pagsulat ng balita na may huwaran/ padron/

Araw 2  Pagbigay ng panuto na may dalawa

Araw 3  Paggamit ng wasto ng mga pangngalan sa

Araw 4  Pagbibigay ng kahalagahan ng media

Araw 2  Pagpapasunod-sunod ng mga pangyayari

Araw 3  Paggamit ng wika bilang tugon sa sariling

Araw 4  Paggamit ng pahiwatig upang malam an

Araw 5  Pagsulat ng ng balangkas ng binasang

Araw 3  Paggamit ng Iba’t Ibang Uri ng Panghalip

Araw 4  Pagbibigay ng Kahulugan sa mga Salitang

Araw 2  Pagsasalaysay muli ng Napakinggang

Araw 3  Pamagat ng teksto

Araw 2  Pagpapahayag ng sariling opinyon o

Araw 3  Paggamit ng iba’t ibang uri ng panghalip

Araw 4  Pagpapakita ng nakalap na impormasyon

Araw 5  Pagsulat ng Lliham Pangkaibigan bilang

Araw 1  Pagsunod sa Panutong may tatlo hanggang

Araw 2  Pagsasalaysay muli ng nabasang teksto

Araw 3  Paggamit ng iba’t ibang uri ng panghalip sa

Araw 4  Paggamit nang wasto sa mga bahagi ng

Araw 5  Pagsulat ng Talaan ng mga Salitang

Naisasagawa ang mapanuring pagbasa sa

Naipamamalas ang iba’t ibang kasanayan sa

Natatalakay ang paksa o isyung napakinggan

Naisasalaysay muli ang nabasang kuwento o

Nagagamit ang diksiyonaryo at nakagagawa

Nakikinig nang mabuti sa nagsasalita upang

C. Mga Kasanayang Nabibigyang kahulugan ang salita sa

Nagagamit ang mga pamatnubay na salita ng

III. MGA KAGAMITAN

Mga halimbawa ng bagay na maaaring idisenyo sa sombrero.

SALITA DEPINISYON KAHULUGAN

pamatnubay na salita- ito ay dalawang salita na nasa taas ng pahina ng diksiyonaryo at

Ang Pambihirang Sombrero

2. Ipakita ang isang pahina ng diksyunaryo na may pamatnubay na salita.

KAHULUGAN NG PAHAYAG: (namangha, pagkamangha)

KAHULUGAN NG PAHAYAG: (nagtataka, pagtataka)

Oo Mia, pero mas maganda

KAHULUGAN NG PAHAYAG: (nagmumungkahi, pagmumungkahi)

Mang Ador, maganda

KAHULUGAN NG PAHAYAG: (paghingi ng opinyon)

______ _ _ ____