4

Republika ng Pilipinas
Kagawaran ng Edukasyon
Rehiyon III
SANGAY NG ZAMBALES

FILIPINO
Kagamitan sa Pinatnubayang
Kasanayang Pampagkatuto
Pagbibigay ng Panuto sa Pangunahin
at Pangalawang Direksiyon
Ikaapat na Markahan – Unang Linggo
(Aralin 1)
FILIPINO – Ikaapat na Baitang
Kagamitan sa Pinatnubayang Kasanayang Pampagkatuto
Pagbibigay ng Panuto sa Pangunahin at Pangalawang Direksiyon
Ikaapat na Markahan – Unang Linggo (Aralin 1)

Isinasaad sa Batas Republika 8293, Seksiyon 176 na: Hindi maaaring magkaroon
ng karapatang-sipi sa anomang akda ang Pamahalaan ng Pilipinas. Gayonpaman, kailangan
muna ang pahintulot ng ahensiya o tanggapan ng pamahalaan na naghanda ng akda kung
ito ay pagkakakitaan. Kabilang sa mga maaaring gawin ng nasabing ahensiya o tanggapan
ay ang pagtakda ng kaukulang bayad.

Ang mga akda (kuwento, seleksiyon, tula, awit, larawan, ngalan ng produkto o brand
name, tatak o trademark, palabas sa telebisiyon, pelikula, atbp.) na ginamit sa modyul na ito
ay nagtataglay ng karapatang-ari ng mga iyon. Pinagsumikapang matunton ang mga ito
upang makuha ang pahintulot sa paggamit ng kagamitan. Hindi inaangkin ng mga
tagapaglathala at mga may-akda ang karapatang-aring iyon. Ang anomang gamit maliban sa
modyul na ito ay kinakailangan ng pahintulot mula sa mga orihinal na may-akda ng mga ito.
Walang anomang parte nito ang maaaring kopyahin o ilimbag sa anomang paraan nang
walang pahintulot sa Kagawaran.

Bumuo sa Pagsusulat ng Kasanayang Pampagkatuto

Manunulat: Edelle R. Agustin

Editor: Janet P. Ducos
Mga Tagasuri: Lucy F. Evangelista
Jay-Ahr E. Sison
Marie Ann Ligsay PhD
Angel C. Manglicmot H/S Teaching Staff
Christine April E. Agustin
Tagaguhit/Tagalapat: Agape Cherry E. Echon
Tagapamahala: Ma. Editha R. Caparas EdD
Leonardo D. Zapanta EdD, CESO V
Michelle A. Mejica EdD
Manolito B. Basilio EdD
Ma. Lilybeth M. Bacolor EdD
Garry M. Achacoso
Rachelle C. Diviva

Inilimbag sa Republika ng Pilipinas ng Kagawaran ng Edukasyon

Rehiyon III
Pansangay na Tanggapan ng mga Paaralan ng Zambales
Zone 6, Iba, Zambales
Tel./Fax No. (047) 602 1391
E-mail Address: zambales@deped.gov.ph
Website: www.depedzambales.ph
 Pagbibigay ng Panuto
sa Pangunahin at Pangalawang
Direksiyon

Panimula

Magandang araw! Kumusta ka na?

Madalas ay nauutusan ka ng iyong magulang o mga kasama

mo sa inyong bahay. Nagbibigay sila ng mga malinaw na panuto
sa mga gagawin mo. Inuulit-ulit pa nga nila ito para mas madali
mong maunawaan. Minsan hindi mo nasusunod ang mga ito dahil
hindi mo pinakikinggan at inuunawaang mabuti. Tiyak na
napagsasabihan o nakaririnig ka ng hindi gaanong kanais-nais na
salita sa mga pagkakataong hindi ka makasunod sa mga hakbang
na ibinigay nila.

Makatutulong sa maayos, mabilis at wastong pagsasagawa

ng gawain ang pagsunod sa panuto. Ang batang sumusunod sa
panuto ay tanda ng pagiging matalino at masunurin.

Sa araling ito ay matututuhan mo ang wastong pagbibigay at

pagsunod sa mga panuto.

Kasanayang Pampagkatuto

Nakapagbibigay ng panuto na may tatlo hanggang apat na

hakbang gamit ang pangunahin at pangalawang direksiyon.
(F4PS-IVa-8.7)
1|Pahina
 Mga Layunin

Sa pagtatapos ng kagamitan sa pinatnubayang kasanayang

pampagkatuto na ito, ikaw ay inaasahang:

1. nakatutukoy ng pangunahin at pangalawang direksiyon

gamit ang compass rose sa mapa;
2. nakasusunod sa panutong may tatlo hanggang apat na
hakbang gamit ang pangunahin at pangalawang
direksiyon; at
3. nakabubuo ng panuto gamit ang pangunahin at
pangalawang direksiyon batay sa ibinigay na sitwasyon.

Balik-Aral

Panuto: Basahin ang isang tampok sa isang pahayagan. Itala sa

grapikong pantulong ang mga pangyayaring nakapaloob dito.
Gawin ito sa sagutang papel.

Martial Law
Halaw sa Pilipino Star Ngayon

Pinutol ni Pangulong Duterte ang pagbisita sa Russia

at agad na bumalik sa bansa kahapon dakong alas singko ng
hapon. Sa kanyang talumpati sa Ninoy Aquino International
Airport (NAIA), sinabi niyang dineklara niya ang Martial Law
para mapigilan ang paglawak ng kaguluhan sa Mindanao
dulot ng terorista. Kailangang mapangalagaan ang seguridad
ng bansa. Maaring umabot pa sa Visayas ang Martial Law.
May posibilidad din umano na baka ideklara sa buong bansa
ang Martial Law. Sinabi ng pangulo na magiging malupit siya
2|Pahina
sa pagkakataong ito. Sinabi rin niya na kailangang
mapanatili ang kapayapaan sa bansa kaya siya nagdeklara
ng Martial Law.

3|Pahina
 Pagtatalakay sa Paksa

Ang Utos ni Nanay

ni Edelle R. Agustin, Angel C. Manglicmot Memorial ES

Isang araw ay inutusan ni Aling Tonet ang anak niyang si

Amy na bumili sa panaderya ni Lola Gemma ng tinapay na
memeryendahin ng mga kasama niyang nagtatanim ng kamote sa
bukid. Gumawa siya ng talaan ng mga hakbang na susundin ng
kaniyang anak upang makarating siya sa kaniyang paroroonan.
Gumuhit din siya ng mapa para sa karagdagang kaalaman.
Ito ang isinulat sa papel ni Nanay Tonet:
4|Pahina
 1. May makikita kang bahay sa gawing silangan ng
punong mangga.
2. Pumunta ka sa gawing hilaga ng bahay at makikita
mo ang isang paaralan.
3. Plaza ang nasa hilagang silangan ng paaralan.
4. Magtungo ka sa gawing hilaga ng plaza. Makikita mo
roon ang “Panaderya ni Aling Gemma”. Doon ka
bumili ng memeryandahin nating tinapay.

Narito naman ang mapang ginawa niya.

Nagmadaling umalis si Amy.Hindi na niya binasang mabuti

ang mga nakasulat sa papel. Hindi na rin niya pinag-aralan ang
mapa.

5|Pahina
 Nang napadpad siya sa isang lugar ay mayroon siyang
narinig na sumisigaw. Hindi niya alam na may mga naglalarong
bata doon. Natakot siya at biglang tumakbo.
Laking gulat ni Aling Tonet nang biglang bumalik si Amy na
hingal na hingal at takot na takot.
“Bakit anak anong nangyari?” tanong ni Nanay.
Saan ka ba nanggaling at takot na takot ka?” dagdag na tanong ni
Nanay.
“May multo sa sementeryo, Nay!” takot na sabi ni Amy.
“Ha? Anong multo? Anong sementeryo? Bakit ka napunta
doon?” sunod-sunod na tanong ni Nanay.
“Hindi naman kita inutusan doon anak. Hay, naku! Hindi mo
nasundan ang sinabi ko sa iyo,” naiinis na dagdag ng Nanay.
“Huwag ka nang matakot. Walang multo anak. Mga batang
naglalaro lang ang mga iyon,” pagpapakalma ni Nanay sa anak.
“Pasensiya na po, inay hindi ko po nasunod ang mga ibinigay
ninyong mga panuto,” pagdadahilan ni Amy.
Ipinaliwanag ni Aling Tonet sa kaniyang anak kung gaano
kahalaga ang pagsunod nang wasto sa mga panuto.

Sagutin ang mga sumusunod na tanong:

1. Ano ang iniutos ni Nanay kay Amy?
2. Isa-isahin ang mga panutong ibinigay ni Nanay Tonet.
3. Ano-ano ang mga lugar na makikita sa mapa?
4. Saan napadpad si Amy? Bakit siya napunta roon?
5. Bakit mahalagang sumunod sa mga ibinigay na panuto?

6|Pahina
 Pagpapakilala sa Aralin

Ang mga panuto ay mga tagubilin sa mga pagsasagawa ng

inuutos na gawain.

Maaaring pabigkas o pasulat ang mga ito.

Nakatutulong upang maging maayos, mabilis at wasto ang

pagsasagawa ng gawain kung may hakbang o panutong
sinusunod.

Maaari ring gamitin ang mga pangunahin at pangalawang

direksiyon sa pagbibigay ng panuto.

Pangunahing
Pangalawang Direksiyon at Lokasyon
Direksiyon
Hilagang silangan
Hilaga
Ito ay nasa pagitan ng Hilaga at Silangan
Hilagang kanluran
Silangan
Ito ay nasa pagitan ng Hilaga at Kanluran
Timog silangan
Kanluran
Ito ay nasa pagitan ng Timog at Silangan
Timog kanluran
Timog
Ito ay nasa pagitan ng Timog at Kanluran

Makatutulong ang compass rose

upang mas mabilis mong matukoy ang
mga pangunahin at pangalawang
direksiyon.

7|Pahina
 Narito ang mga dapat tandaan sa
pagbibigay ng panuto
1. Magbigay ng maiksi ngunit malinaw
na panuto.
2. Gumamit ng mga madaling
maunawaang salita.
3. Ibigay lamang ang mahalagang
impormasyon.

May pamantayan din sa pagsunod sa panuto

1. Unawaing mabuti ang mga panuto. Kung
ito ang nakasulat, basahin ito nang
mabuti at kung ito naman ay binigkas,
pakinggan itong mabuti.
2. Isulat ang mga mahahalagang detalye
kung kinakailangan.
3. Maaring ipaulit ang hindi naunawaang
panuto. Huwag mahiyang magtanong
kung kinakailangan.

Naragdagan na ang iyong kaalaman sa pagtukoy ng

pangunahin at pangalawang direksiyon, ganoon din ang
kahalagahan sa pagsunod at paraan sa pagbibigay ng panuto.

Kung gayon, subukan mong gawin ang sumusunod:

1. Tumayo nang tuwid.

2. Humarap sa hilaga.
3. Humakbang pasilangan.
4. Humakbang pahilis, papuntang timog kanluran.
5. Humarap sa mesang pinagsasagutan ng modyul.

8|Pahina
 Kung naisagawa mo nang wasto ang mga ito, mahusay!
Binabati kita!

Gawain

Pinatnubayang Pagsasanay 1
Panuto: Gamit ang compass rose, tukuyin ang direksiyong
kinalalagyan ng mga bagay sa silid-aralan. Isulat ang sagot sa
sagutang papel.

1. Nasa gawing _______ ng bata ang pisara.

2. Ang bentilador ay nasa gawing ______ ng halaman.
3. Sa gawing _______ ng mansanas ay matatagpuan ang
aklat.
4. Ang halaman ay makikita sa gawing _______ ng pisara.
5. Ang estante na nasa tabi ng pisara ay nasa gawing ______
ng bata.
9|Pahina
Pinatnubayang Pagsasanay 2
Panuto: Iguhit ang bilog sa gitna ng iyong papel na gaya ng nasa
larawan. Sundin ang sumusunod na panuto sa ibaba nito. Gawin
ito sa sagutang papel.

1. Gumuhit ng parihaba sa silangan ng bilog at kulayan ito

ng asul.
2. Sa gawing kanluran ng bilog ay gumuhit ka ng hugis puso
at kulayan mo ng ito ng pula.
3. Iguhit mo naman sa hilagang silangan ng bilog ang
tatsulok. Dilaw ang pangkulay mo dito.
4. Itim naman ang gamitin mong pangkulay sa parisukat na
iguguhit mo sa timog kanluran ng bilog.

10 | P a h i n a
Pang-isahang Pagsasanay
A. Panuto: Tukuyin ang direksiyon na kinalalagyan ng mga hayop
mula sa kinatatayuan ng baka. Isulat ang sagot sa sagutang
papel.

Hayop Direksiyon
1. kambing

2. pato

3. kabayo

4. baboy

5. tandang na manok

11 | P a h i n a
B. Panuto: Iguhit ang bukid, bundok, dagat at puno sa mapa.
Sundin ang mga panuto. Gamiting batayan ang pamantayan sa
pagmamarka sa iyong pagsagot. Gawin ito sa sagutang papel.

bukid bundok dagat puno

1. Iguhit ang larawan ng puno sa gawing hilaga ng bahay.

2. Sa bandang kanluran nito, iguhit mo ang bukid.
3. Iguhit sa timog silangan ng bahay ang dagat.
4. Sa hilagang kanluran ng bahay, iguhit mo ang bundok.

Pamantayan sa Pagmamarka
5 4 3 2 1
Nasunod ang mga panuto
Naipamalas ang
pagkamalikhain sa pagguhit
Naipakita ang kalinisan ng
natapos na gawain
5 – Napakahusay 2 – Kailangan pa ng pagpapahusay
4 – Mahusay 1 – Magsanay pa
3 – Katamtaman

12 | P a h i n a
 Pagsusulit
Panuto: Mula sa bahay na kinatatayuan ng bata, magbigay ng
tatlo hanggang apat na panuto gamit ang alinman sa mga
pangunahin at pangalawang direksiyon kung paano siya
makararating sa ospital. Gamiting batayan ang pamantayan sa
pagmamarka sa iyong pagsagot.

Simula

13 | P a h i n a
 Pamantayan sa Pagmamarka
5 4 3 2 1
Nakapagbigay ng tatlo hanggang
apat na mga panuto
Malinaw na naibigay ang
direksiyon
Wasto ang ginamit na mga salita
5 – Napakahusay 2 – Kailangan pa ng pagpapahusay
4 – Mahusay 1 – Magsanay pa
3 – Katamtaman

Pangwakas
Mula sa natutuhan mong mga aralin, punan ang mga
patlang upang mabuo ang kaisipan. Piliin ang sagot sa kahon.
Isulat ito sa sagutang papel.

mahaba Timog pangalawang direksiyon

malinaw mahalaga impormasyon

1. Ang mga pangunahing direksiyon ay ang Hilaga, Silangan,

Kanluran at ______________.
2. Ang Hilagang silangan, Hilagang kanluran, Timog silangan
at Timog kanluran ay ang mga ______________.
3. Isulat o ibigay lamang ang ______________ detalye kung
kinakailangan.
4. Magbigay ng maiksi ngunit ______________ na panuto.
5. Ibigay lamang ang mahahalagang ______________.

14 | P a h i n a
 Mga Sanggunian

Calatrava, Sancho C., et.al. 2015. Yaman ng Lahi, Wika at

Pagbasa sa Filipino 4. 1st ed. Pasig City: Sunshine Interlinks
Publishing House, Inc.

Dayag, Alma M. 2007. PLUMA 4. 2nd ed. Quezon City: Phoenix

Publishing House, Inc.

K-12 MELCS with CG Codes. 2020. Ebook. 1st ed. Pasig City:
Depatment of Education. https://commons.deped.gov.ph/
melc_k12.

Lalunio, Lydia, and Francisca Ril. 2010. Hiyas Sa Wika 5. 1st ed.
Quezon City: SD Publications, Inc.

Halos, Ronnie M. 2017. Pilipino Star Ngayon

15 | P a h i n a
 16 | P a h i n a
Balik - aral
Pag – isahang Pagsasanay 1. Pinutol ni Pangulong Duterte ang
A. pagbisita sa Russia at agad na
1. Hilagang kanluran bumalik sa bansa kahapon dakong
2. Timog alas singko ng hapon.
3. Hilagang silangan 2. Sinabi niyang dineklara niya ang
4. Timog silangan Martial Law para mapigilan ang
5. Timog kanluran paglawak ng kaguluhan sa
Mindanao dulot ng terorista.
B. Maaaaring magkakaiba ang sagot ng mga 3. Kailangang mapangalagaan ang
bata
seguridad ng bansa.
Pagsusulit 4. May posibilidad din umano na baka
Maaaaring magkakaiba ang sagot ng mga ideklara sa buong bansa ang Martial
bata Law.
5. Sinabi ng pangulo na magiging
A. Pangwakas malupit siya sa pagkakataong ito.
1. Timog 6. Sinabi rin niya na kailangang
2. Pangalawang direksiyon mapanatili ang kapayapaan sa
3. Mahalaga bansa kaya siya nagdeklara ng
4. Malinaw Martial Law.
5. Impormasyon Gawain
Pinatnubayang Pagsasanay 1
A.
1. Hilaga
2. Timog
3. Silangan
4. Kanluran
5. Hilagang silangan
Patnubayang Pagsasanay 2
.Maaaring magkakaiba ang sagot ng mga
bata.
Susi sa Pagwawasto
 Pasasalamat
Ipinaaabot ng Pansangay na Tanggapan ng mga Paaralan ng Zambales ang
taos-pusong pasasalamat sa mga sumusunod, na nakapag-ambag ng tagumpay
para sa paghahanda, pag-unlad, pagtiyak ng kalidad, paglimbag at pamamahagi ng
Ikaapat na Markahang Kagamitan sa Pinatnubayang Kasanayang Pampagkatuto sa
lahat ng asignatura sa iba’t ibang antas bilang tugon sa pagbibigay sa mag-aaral ng
naaangkop na kagamitang pampagkatuto hango sa Pinakamahalagang Kasanayang
Pampagkatuto (MELCs) - ayon sa mga pagsasanay na nakabatay sa mga
pamantayan ng pinatnubayang kasanayan at tuwirang pagtuturo:
Una, ang Learning Resource Development Team na binubuo ng mga
manunulat at tagaguhit, sa kanilang iginugol na panahon at kakayahan upang
makabuo ng iba’t ibang kinakailangang kagamitang pampagkatuto.
Ikalawa, ang mga tagapatnugot sa nilalaman, tagasuring pangwika, at mga
tagasuring pandisenyo na maingat na nagwasto at bumuo sa lahat ng Kagamitan sa
Pinatnubayang Kasanayang Pampagkatuto upang matiyak ang kawastuhan at
katugunan sa mga pamantayan ng Kagawaran ng Edukasyon;
Ikatlo, ang mga gurong tagapatnubay at mga guro sa bawat asignatura sa
kanilang malapit na pakikipag-ugnayan sa mga punongguro, sa kanilang
lingguhang pamamahagi at pagbabalik ng mga Kagamitan sa Pinatnubayang
Kasanayang Pampagkatuto at sa kanilang madalas na pagsubaybay sa pag-unlad
ng mag-aaral sa lahat ng paraan; at
Panghuli, ang mga magulang at iba pang pantahanang tagapagdaloy sa
kanilang pagbibigay sa mag-aaral ng kinakailangang patnubay at gabay upang
maisagawa ang mga gawain at upang patuloy na matulungan ang bawat mag-aaral
na maging responsableng indibiduwal sa hinaharap.
Sa inyong patuloy na paghahatid ng kaalaman sa mapanghamong panahon
ay lubos na makamit ang sama-samang pagpupunyagi at matibay na malasakit na
pagsilbihan ang ating mag-aaral na Zambaleño.
Muli, ang aming walang hanggang pasasalamat!

Tagapamahala
 Para sa katanungan o karagdagang puna,
maaaring sumulat o tumawag sa:

Pansangay na Tanggapan ng mga Paaralan ng Zambales

Zone 6, Iba, Zambales
Tel./Fax No. (047) 602 1391
E-mail Address: zambales@deped.gov.ph
Website: www.depedzambales.ph