Professional Documents
Culture Documents
Republika ng Pilipinas
Kagawaran ng Edukasyon
Rehiyon III
SANGAY NG ZAMBALES
FILIPINO
Kagamitan sa Pinatnubayang
Kasanayang Pampagkatuto
Pagkakaiba ng Kathang Isip
at Di-kathang Isip na Teksto
Ikaapat na Markahan – Ikatlong Linggo
FILIPINO – Ikaanim na Baitang
Kagamitan sa Pinatnubayang Kasanayang Pampagkatuto
Pagkakaiba ng Kathang Isip at Di-kathang Isip na Teksto
Ikaapat na Markahan – Ikatlong Linggo
Isinasaad sa Batas Republika 8293, Seksiyon 176 na: Hindi maaaring magkaroon
ng karapatang-sipi sa anomang akda ang Pamahalaan ng Pilipinas. Gayonpaman, kailangan
muna ang pahintulot ng ahensiya o tanggapan ng pamahalaan na naghanda ng akda kung
ito ay pagkakakitaan. Kabilang sa mga maaaring gawin ng nasabing ahensiya o tanggapan
ay ang pagtakda ng kaukulang bayad.
Ang mga akda (kuwento, seleksiyon, tula, awit, larawan, ngalan ng produkto o brand
name, tatak o trademark, palabas sa telebisiyon, pelikula, atbp.) na ginamit sa modyul na ito
ay nagtataglay ng karapatang-ari ng mga iyon. Pinagsumikapang matunton ang mga ito
upang makuha ang pahintulot sa paggamit ng kagamitan. Hindi inaangkin ng mga
tagapaglathala at mga may-akda ang karapatang-aring iyon. Ang anomang gamit maliban sa
modyul na ito ay kinakailangan ng pahintulot mula sa mga orihinal na may-akda ng mga ito.
Walang anomang parte nito ang maaaring kopyahin o ilimbag sa anomang paraan nang
walang pahintulot sa Kagawaran.
Panimula
1|Pahina
Kasanayang Pampagkatuto
Mga Layunin
Balik-aral
2|Pahina
__________3. Ang reaksiyon ay ang damdaming nagpakikita ng pagsang-ayon o
pagsalungat ng isang tao tungkol sa kanyang narinig, nabasa, nakita
o napanood.
__________4. Mahalaga ang pagiging magalang sa lahat ng pagkakataon sa
pagbibigay ng iyong sariling opinyon o reaksiyon.
_________ 5. Kailangang maging bukas ang kaisipan sa mga ibibigay na opinyon o
reaksiyon ng iba dahil bawat mag-aaral at bawat tao ay may
karapatang maglahad ng kaniyang saloobin at opinyon na maaaring
kaiba sa iyo.
3|Pahina
Pagtalakay sa Paksa
4|Pahina
Isang umaga, isang batang babae
ang namasyal at nag-ikot sa malawak na
hardin. Aliw na aliw siyang
pinagmamasdan ang mga bulaklak
habang maingat na hinahaplos ng
kaniyang mga kamay ang talulot ng mga
ito. Maya-maya pa ay nakarinig siya ng
kaluskos mula sa halamanan na
nakatakip sa pinakamagagandang
bulaklak ng hardin.
“Anong ingay iyon?”, nagtatakang tanong niya. Nilapitan niya ito at tiningnan
niyang maigi. Laking-gulat niya nang biglang lumitaw ang isang munting diwata na
nakasuot ng talulot ng rosas. Kumikinang ang kaniyang mga pakpak. Lalong
namangha ang bata nang biglang lumitaw ang
iba pang munting diwata na naglabasan sa
likod ng iba’t ibang uri ng bulaklak. Bawat isa
ay nakasuot ng talulot ng bulaklak at may
hawak na mahiwagang patpat. Pinipintahan
nila ang mga bulaklak gamit ang anilang
mahiwagang patpat. Nilalagyan din nila ng
kumikinang na pulbos ang mga bulaklak
upang manatili ang bango ng mga ito.
5|Pahina
sa iba, kung kaya’t narito kami upang patuloy
na bigyan ng kulay at ganda ang hardin na
ito.”
Ang kanilang hardin ay bukas para sa lahat ng taong nais pagmasdan ang
mga bulaklak. Magkatulong din sila sa pamimigay at pamamahagi ng mga ito sa
mga tao upang magbigay ng simpleng kasiyahan higit lalo sa mga may sakit at
nalulungkot. Pagkatapos nito ay masayang nakikipaglaro ang batang babae sa mga
diwatang kaibigan.
Pag-unawa sa binasa:
Panuto: Sagutin ang mga tanong tungkol sa binasang teksto. Isulat ang iyong sagot
sa sagutang papel.
Talakayin Natin
6|Pahina
tao, mga diwata, mga hayop na nagsasalita at mga bagay na kumikilos o gumagalaw.
Tampok din dito ang mga mahiwaga o di-makatotohanang lugar at pangyayari.
Halimbawa:
Likhang-isip o di-
Lugar o Tagpuan Mahiwagang hardin
makatotohanang lugar
7|Pahina
ang kaniyang ikinamatay sa edad na 50. Sa
kaniyang edad at ilang taong pamumuno sa
bansa, hindi maikakaila ang kaniyang mga
kontribusyon sa bansa.
8|Pahina
Pag-unawa sa binasa:
Panuto: Sagutin ang mga tanong tungkol sa nabasang teksto. Isulat ang iyong sagot
sa sagutang papel.
Halimbawa:
9|Pahina
3. Paghahambing ng Kathang Isip at Di-Kathang Isip na Teksto
Talambuhay ni Ramon
Pamagat Mga Diwata ng Bulaklak
Magsaysay
Nanlilibang at pumapawi
Nagbibigay ng totoo at
ito ng inip gamit ang mga
angkop na impormasyon
Layunin pangyayari na pawang
sa mga mambabasa
kathang isip lamang ng
tungo sa pagkatuto.
may akda.
10 | P a h i n a
Gawain
Pinatnubayang Pagsasanay 1
A. Panuto: Ayusin ang mga letra sa ibaba upang mabuo ang mga salita na
nagbibigay kahulugan sa salitang kathang isip at di-kathang isip. Punan ang
grapikong pantulong gamit ang mga nabuong salita. Gawin ito sa iyong sagutang
papel.
1. 6.
2. 5. 7. 10.
Kathang Di-
Isip kathang
Isip
3. 4. 8. 9.
1. N I G U - N I G U 6. M A T A
2. H A N G L I K - S I P I 7. N A Y T U
3. H I N A M A I S Y O N 8. Y A T I K
4. A W A G - W A G A MALANG 9. K A M A T O H A T O N A N
5. L A N G W A TOTONANHAKA 10. K A P A N I - N I L A W A P A
11 | P a h i n a
________ 4. Layunin ng tekstong ito na bigyan ng totoo at angkop na impormasyon
ang mga mambabasa tungo sa pagkakatuto.
________ 5. Ito ay kinapapalooban ng mga likhang isip na mga tauhan, lugar at mga
pangyayari.
Pinatnubayang Pagsasanay 2
A. Panuto: Ang sumusunod na mga talata ay hinango sa iba’t ibang teksto. Suriin
kung ito ay kathang isip o di-kathang isip. Isulat ang iyong sagot sa sagutang papel.
12 | P a h i n a
ang tao Manuel. Mababa ang loob kahit maraming alam at maraming
katangian.” Matagal na nag-isip si Manuel saka tumango.
13 | P a h i n a
dito nagsimula ang panahon ng kolonisasyon ng Espanya na nagtagal ng
mahigit tatlong siglo.
Kasaysayang ng Pilipinas
Kathang Isip
Di-kathang isip
Pang-isahang Pagsasanay
Unang Teksto:
Si Mahistrado Kuwago
Isang araw, may krimeng pinahuhusgahan sa isang hurado ang ilang hayop.
Kabilang dito ang Ibon, ang Palaka, ang Pagong, ang Alitaptap, at ang Lamok. Upang
maparusahan ang kriminal, napagkaisahan ng lahat na magsilbing huwes ang
Kuwago.
"Sapagkat ako ang napili ninyong magdesisyon kung sino ang kriminal sa
kasong ito, pakikinggan ko kayo sa inyong mga sasabihin."
14 | P a h i n a
Nagsimulang tumindig ang Ibon
na nagpahayag ng kaniyang problema.
"Ako po si Palaka. Kokak po ako nang kokak sa takot ko pong mahulugan ako
ng bahay ni Pagong."
"Totoo po. Bakit naman hindi ko po dadalhin ang nag-iisa kong bahay? Takot
po kasi ako sa alitaptap na laging may baong apoy sa likuran."
"E bakit nga naman may apoy ka pang dala-dala?" pag-uusisa ng hurado sa
Alitaptap.
"Lagi po kasing may dala-dalang sibat si Lamok. Para po hindi ako masundot,
proteksiyon ko po ang apoy."
Hindi maipaliwanag ng Lamok kung bakit kailangang dala-dala niya lagi ang
sibat.
15 | P a h i n a
Inayos ng mga Babaeng Lamok ang mga businang panggalugad at mga sibat
na panundot ng kanilang mga asawa.
Ikalawang Teksto:
Ang Pagtuklas ni Magellan sa Pilipinas
16 | P a h i n a
Mahaba at mahirap ang
paglalakbay ni Magellan at dalawang
barko lamang ang nananaig. Natuklasan
niya ang isang lagusan na kalaunang
ipinangalan sa kanya bilang Strait of
Magellan sa dulong timog ng South
America at naging unang European na
tumawid ng Pacific Ocean. Dumating ang
kanyang nalalabing mga barko sa isla ng
Homonhon sa Samar noong Marso 16,
1521. Pinangalanan iyon na Isla San
Lazaro. Kalaunan, pinangalanan ang mga isla na Filipinas bilang parangal kay
haring Philip ng Espanya. Idinaos ang unang misang katoliko sa isla ng Limasawa
sa Leyte noong Marso 31, 1521, sa pamamagitan ng prayleng kastila na si Padre
Pedro Valderama. Bininyagan ni Padre Valderama ang dalawang rajah at 400
katutubo noong Abril 14, 1521, sa Cebu kung saan nagtayo si Magellan ng malaking
krus, ang tanyag na “Magellan’s Cross” at inihandog ang ilang imahe ng Santo Niño
sa mga bagong mananampalataya bilang simbolo ng kapayapaan.
17 | P a h i n a
Panuto: Suriin ang pagkakaiba ng dawalang tekstong nabasa. Itala ang mga
sumusunod ayon sa mga hinihinging detalye. Gawin ito sa iyong sagutang papel.
Pamagat
Uri ng Teksto
Tauhan
Tagpuan o Lugar
Mga pangyayari sa
1. 1.
Kuwento
2. 2.
(Magtala ng limang
(5) pangyayari na 3. 3.
nagpapatunay na
ito ay kathang isip o 4. 4.
di-kathang isip)
5. 5.
18 | P a h i n a
Pagsusulit
Unang Teksto
Si Karl Kalabaw
ni Analyn Marie A. Guivencan, Rabanes ES
‘‘Ako din. Tila nanghihina ako ngayon,” dugtong ng isa pang kaibigan.
19 | P a h i n a
Maya-maya pa ay nakaramdam na
ng pagod ang dalawa niyang kaibigan. Kaya
huminto na ang mga ito. Samantala, si Karl
ay patuloy pa rin sa kanyang ginagawa.
Wala man ang kanilang amo ay tapat pa rin
siyang gumagawa sa kanilang bukid.
Labis na nalungkot si Karl sa kaniyang narinig. Ayaw niyang mawala ang mga
kaibigan kaya agad siyang tumakbo patungo sa mga ito at ipinabatid ang balak ng
kanilang amo.
Nang malaman ito ng dalawang kaibigan, ay labis silang natakot. Agad silang
bumalik sa pag-aararo. Ayaw nilang maibenta sa iba. Mabait ang kanilang amo.
Hindi sila pinababayaan sa kanilang pagkain. Nakapagpapahinga rin sila sa tamang
oras at hindi nito inaabuso ang kanilang lakas sa pag-aararo sa bukid. Kaya naisip
ng dalawa na magbabago na.
Simula noon, ay naging masipag na ang mga ito tulad ni Karl. Nais nilang
matuwa ang kanilang mabait na amo upang hindi sila ibenta sa iba.
20 | P a h i n a
Ikalawang Teksto
Ang Ikot-tubig
Ang pagbabago-bago ng
temperatura o init at lamig sa
kapaligiran ay siyang nagiging dahilan kung bakit nagbabago ang panlabas o pisikal
na anyo at ayos ng tubig. Ang katamtamang init at lamig ay siyang nagpapanatili sa
anyo ng tubig bilang isang agos o likido. Sa ganitong anyo, ang tubig ay nagagamit
at mahalaga sa lahat ng uri ng halaman, hayop, mumunti man o malaki at maging
sa mga tao.
Ang labis na init sa hangin dala ng sikat ng araw ay siyang dahilan naman
upang ang tubig ay maging singaw. Sa anyong ito, ang tubig bilang singaw ay
madaling mapadpad sa hangin sa himpapawid.
Kapag ang natipon na bahagi ng tubig singaw ay mabigat na, ito ay susundan
ng paraan o proseso ng presipitasyon o pagbagsak ng tubig bilang agos o likido dahil
naabot na ang saturation point o wastong bigat para maging ulan ito sa himpapawid.
Ang kaganapang ito ay paulit-ulit na nangyayari sa kalikasan na siyang tinawag
ngang pagpapaulit-ulit ng tubig.
21 | P a h i n a
Panuto: Itala ang pagkakaiba ng dawalang tekstong nabasa. Punan ang talahanayan
ng mga hinihinging detalye. Gawin ito sa iyong sagutang papel.
Pamagat
Uri ng Teksto
Tauhan o Paksa
Tagpuan o Lugar
Mga pangyayari sa 1. 1.
Kuwento
2. 2.
(Magtala ng limang 3. 3.
(5) pangyayari na
nagpapatunay na ito 4. 4.
ay kathang isip o di-
5. 5.
kathang isip)
Pangwakas
Panuto: Punan ang mga patlang ng salitang bubuo sa kaisipan mula sa tinalakay
na aralin. Isulat ang iyong sagot sa sagutang papel.
22 | P a h i n a
Mga Sanggunian
23 | P a h i n a
24 | P a h i n a
BALIK-ARAL PANG-ISAHANG PAGSASANAY
A. 1. Tama
Pamagat Si Mahistrado Ang Pagtuklas ni
2. Tama
Kuwago Magellan sa Pilipinas
3. Tama Uri ng teksto Kathang isip Di-kathang isip
4. Tama Tauhan Mahistrado Magellan, totoong
5. Tama Kuwago, Palaka, tao
Ibon, alitaptap,
B. 1. opinion Pagong, Lamok,
2. reaksyon mga nagsasalitang
3. reaksyon hayop
Lugar o Lamuklandia, isla ng Homonhon sa
4. opinion Tagpuan likhang-isip na Samar, toong lugar.
5. opinyon lugar kung saan
nakatira ang mga
lamok
PINATNUBAYANG PAGSASANAY 1
Pangyayari
A. Kathang isip Di-kathang isip
GUNI-GUNI TAMA
LIKHANG-ISIP TUNAY
IMAHINASYON TIYAK
PAGSUSULIT
GAWA-GAWA LAMANG MAKATOTOHANAN
WALANG KATOTOHANAN KAPANI-PANIWALA Pamagat Si Karl Kalabaw Ang ikot-tubig
B. 1. 4. Uri ng teksto
Kathang Isip Di-kathang Isip
2. 5.
Tauhan o Paksa
3. Si Karl Kalabaw, Ikot-tubig
kathang isip na paulit-ulit ng
tauhan, masipag, pagbabago ng
PINATNUBAYANG PAGSASANAY 2 mapagmahal sa anyo ng tubig
kaibigan,
1. Kathang isip
nagsasalitang Makatotohanan
2. Di-kathang isip kalabaw g paksa
3. Kathang isip Lugar o Tagpuan
4. Di-kathang isip Sa bukid, lugar Sa ibabaw ng
5. Di-kathang isip kung saan nag- lupa at
uusap ang mga himpapawid,
magkaibigang makatotohanan
Pagkakaiba ng Kathang Isip at Di-kathang Isip na Teksto kalabaw. g lugar kung
saaan
nagaganap ang
Uri ng Tagpuan
Tauhan Pangyayari Layunin pagbabago ng
Teksto o Lugar
anyo ng tubig
Kathang Isip Kinapapa Nagsasaa Naglalahad Nanlilibang Pangyayari
looban ng d ng mga ng mga at pumapawi
mga likhang pangyayarin ito ng inip
likhang isip o di- g bunga gamit ang
isip na makatoto lamang ng mga
tauhan. hanang imahinasyon pangyayari
lugar. , di-tunay o na pawang
di- kathang isip
makatotoha lamang ng
nan. may akda. PANGWAKAS
Di-kathang Kinapapa Nagsasaa Naglalahad Nagbibigay
isip looban ng d ng mga ng mga ng totoo at
1. kathang isip 4. tunay
mga Makatoto tunay na angkop na 2. nalilibang 5. mambabasa
tunay at hanang pangyayari impormasyo
totoong lugar. sa buhay ng n sa mga 3. kapulutan
tao. tao, mambabasa 4. tunay
pinagmulan tungo sa
ng mga pagkatuto. 5. mambabasa
bagay, lugar
Susi sa Pagwawasto
Pasasalamat
Ipinaaabot ng Pansangay na Tanggapan ng mga Paaralan ng Zambales ang
taos-pusong pasasalamat sa mga sumusunod, na nakapag-ambag ng tagumpay
para sa paghahanda, pag-unlad, pagtiyak ng kalidad, paglimbag at pamamahagi ng
Ikaapat na Markahang Kagamitan sa Pinatnubayang Kasanayang Pampagkatuto sa
lahat ng asignatura sa iba’t ibang antas bilang tugon sa pagbibigay sa mag-aaral ng
naaangkop na kagamitang pampagkatuto hango sa Pinakamahalagang Kasanayang
Pampagkatuto (MELCs) - ayon sa mga pagsasanay na nakabatay sa mga
pamantayan ng pinatnubayang kasanayan at tuwirang pagtuturo:
Una, ang Learning Resource Development Team na binubuo ng mga
manunulat at tagaguhit, sa kanilang iginugol na panahon at kakayahan upang
makabuo ng iba’t ibang kinakailangang kagamitang pampagkatuto.
Ikalawa, ang mga tagapatnugot sa nilalaman, tagasuring pangwika, at mga
tagasuring pandisenyo na maingat na nagwasto at bumuo sa lahat ng Kagamitan sa
Pinatnubayang Kasanayang Pampagkatuto upang matiyak ang kawastuhan at
katugunan sa mga pamantayan ng Kagawaran ng Edukasyon;
Ikatlo, ang Panlalawigang Pamahalaan ng Zambales sa kanilang patuloy na
paglalaan ng tulong-pinansyal upang mapunan ang gugugulin sa paglilimbag ng
mga kagamitang pampagkatuto na magagamit ng mga magulang at mag-aaral sa
tahanan.
Ikaapat, ang mga gurong tagapatnubay at mga guro sa bawat asignatura sa
kanilang malapit na pakikipag-ugnayan sa mga punongguro, sa kanilang
lingguhang pamamahagi at pagbabalik ng mga Kagamitan sa Pinatnubayang
Kasanayang Pampagkatuto at sa kanilang madalas na pagsubaybay sa pag-unlad
ng mag-aaral sa lahat ng paraan; at
Panghuli, ang mga magulang at iba pang pantahanang tagapagdaloy sa
kanilang pagbibigay sa mag-aaral ng kinakailangang patnubay at gabay upang
maisagawa ang mga gawain at upang patuloy na matulungan ang bawat mag-aaral
na maging responsableng indibiduwal sa hinaharap.
Sa inyong patuloy na paghahatid ng kaalaman sa mapanghamong panahon
ay lubos na makamit ang sama-samang pagpupunyagi at matibay na malasakit na
pagsilbihan ang ating mag-aaral na Zambaleño.
Muli, ang aming walang hanggang pasasalamat!
Tagapamahala
Para sa katanungan o karagdagang puna,
Para sa katanungan o karagdagang puna,
maaaring sumulat o tumawag sa:
maaaring sumulat o tumawag sa:
Pansangay na Tanggapan
Schools Division ng mga Paaralan ng Zambales
of Zambales
Zone
Zone6,6,Iba,
Iba,Zambales
Zambales
Tel./Fax
Tel./FaxNo.No.(047)
(047)602
6021391
1391
E-mail
E-mailAddress:
Address:zambales@deped.gov.ph
zambales@deped.gov.ph
Website:
Website:www.depedzambales.ph
www.depedzambales.ph