Profesor: Prof.

dr Branislav Mihajlović
Student: Dušanka Radovanac 113-18

HEPATITIS B

Seminarski rad

U Banjoj Luci, april 2021. godine

Seminarski rad

SADRŽAJ

1. UVOD............................................................................................................................................3

1.1. Kratak istorijat............................................................................................................................3

2. OSNOVNE KARAKTERISTIKE HBV.........................................................................................4

2.1. Epidemiologija...........................................................................................................................5

2.2. Patologija....................................................................................................................................6

2.3. Klinička slika..............................................................................................................................7

2.4. Dijagnostički postupci................................................................................................................9

2.5. Prevencija.................................................................................................................................10

2.6. Imunoprofikasa.........................................................................................................................11

2.7. Liječenje...................................................................................................................................11

3. ZAKLjUČAK...............................................................................................................................12

4. LITERATURA.............................................................................................................................13

2 od 14
Seminarski rad

1. UVOD

Hepatitis B predstavlja virusnu, zaraznu bolest koja ima napad na jetru. U nekim od
najblažih slučajeva, zaražena osoba niti ne zna da u sebi nosi virus i bolest može da se povuče
u roku od 6 mjeseci. Međutim, neki od ljudi mogu da budu nosioci virusa do kraja svog života
i na takav način prenositi hepatitis b ljudima sa kojima mogu biti u kontantu.

Osoba koja postaje nosioc može razviti cirozu kod jetre, koja ošteti jetrena tkiva i
funkciju, a imaju i veće šanse za nastajanje karcinoma jetre. Zanimljivost jeste da se spomene
da je hepatitis B virus skoro 100 puta infektivnija verzija od virusa HIV, te je zbog toga veća
šansa dobijanja takve infekcije kod polnog odnosa bez korištenja zaštite (1).

1.1. Kratak istorijat

Prince Blumberg otkrivaju 1965 do 1968 g. krupnu proteinsku partikulu u serumu

bolesnika od serumskoga hepatitisa. Ovakve partikule nazvane su Australia antigenom (AuA),
a posle su dobile i imena poput: SH antigena (serum hepatitis antigena), HB antigena i HBs
antigena (1).

3 od 14
Seminarski rad

2. OSNOVNE KARAKTERISTIKE HBV

Duže inkubacije (50 do 160 dana), parenteralno prenošenje. Najčešći načini za prenos
su inokulacije (inekcija, transfuzija), ali i kontakti sa drugim zaraženim predmetom (tetovaže,
ranjavanje, povrede).

Može da se prenese i uz slinu i polni put, a moguće je i prenošenje neparenteralno.

Smatra se za težu bolest od hepatitisa A, postoje mogućnosti za hronične oblike bolesti.

Neke 3 morfološke strukture odgovaraće takozvanom australija antigenu poput (1):

a) čestice promjera 22 nm,

b) čestice istog promjera ali različitih dužina,
c) kompleksnije čestice tzv. Daneovo tjelešce (u suštini HBV).

Australija antigen jeste u suštini površinski antigeni HbsAg. HBsAg kao i anti-HBs
mogu se dokazati uz serološke metode (najosetljivija je radioimunološka kao i enzimatska).
Nosioci HbsAg jesu izvori za zarazu za okolinu.

Unutrašnje jezgro virusa (HBc-Ag) se normalno ne nalazi unutar seruma, dok nalazi
antitela protiv virusnog jezgra (Anti-HBc) upućuje na aktivna razmnožavanja virusa. Ovakva
antitijela su prisutna na samom početku kada je u pitanju javljanje kliničkih simptoma, zatim
njihov nivo u postepeno opada. Treći je antigen koji se nađe kod ovakve infekcije jeste peptid
iz virusnog jezgra (HBe-Ag), čije je značajno prisustvo kod produkcije viralne DNK
polimeraze.

Nalaz koji se odnosi na HBe-Ag unutar seruma označava jake virusne replikacije i
snažne infektivnosti krvi, a govori se u prilog visokoga rizika za nastajanja hroničnih bolesti
jetre. Suprotno svemu tome nalaz antitijela protiv e-antigena (Anti-HBe) označavaće manje
infektivnosti i uobičajeno vrijedi u ulozi prognostičkog markera za benigni tek bolesti.

Virus hepatitis B ubraja se u DNK viruse, porodica hepadna virusa

4 od 14
Seminarski rad

Slika 1: Hepatitis B

2.1. Epidemiologija

Hepatitis B (HBV) predstavlja najrasrostranjenije oblike hepatitisa u svijetu. Više od

300 miliona ima nosioca virusa HBV. Procjena je da godišnje umre preko 250 hiljada
bolesnika od posljedica bolesti u jetri koje su uzrokovane sa HBV. Razvijanje bolesti ide u
dva smijera; potpunom ozdravljenju ili prema kronicitetu, uz eventualna posljedična
nepovratna oštećenja jetre odnosno Cirozu. Ključne uloge kao izvori zaraze imaju bolesnici
koji su asimptomatski, ili kliconoše. Za prenošenje bolesti dovoljna je mala količina krvi
(0,0004 ml) a s druge strane virus se pokazao kao otporan na visoku temperaturu (1).

Poput već napomenutog napomenuto hepatitis b se najčešće širi preko krvi, krvnih
produkata, pljuvačke i sperme. Prenošenje je znači parenteralno (krv/transfuzija ili nedovoljno
sterilne šprice, igle i drugi instrumenti) ili polno sa jedne na druge osobe (nezaštićeni polni
odnos). Takođe može da se prenese uz inficiranu krv; može da prodre kroz posjekotine i
otvorenu ranu.

5 od 14
Seminarski rad

Prilikom transfuzije rade se testovi na prisutnosti virusa i samim tim takav način
zaraze više nije u praksi. Može da se prenese i ličnim predmetima poput četkice za zube ili
brijača za brijanje, uz raznorazne igle uključujući i iglu za tetoviranje.

Iako dosta rijetko, ovakav oblik hepatitisa može da se prenese i peroralno. Moguće je i
takozvano vertikalno prenošenje ovog tipa infekcija sa majke na novorođenčad, ako je majka
nosilac takozvanog HBs antigena a uz to posjeduje i antigen za HBe. Treba da se napomene
da postoji i takozvani zdravi nosilac HBs antigena; sve osobe koje su dolazile u kontakt sa
hepatitis B virusom i nisu razvijale skoro nikakve imunitete i koje u daljnjem toku svoga
života, mogu ne manifestovati ni na bilo koji način bilo kakav znak bolesti.

U okviru dosta rijetkih slučajeva i pod određenim uslovima (imunološkim

poremećajima, neoplazijama), ovakve osobe mogu da budu infektivne potencijalno ili, može
da dođe do aktivacije same bolesti.

Rizična grupa za Hepatitis B jeste poput (2):

a) polno aktivnih osoba

b) osoba koje ne koristite zaštite prilikom polnog odnosa
c) osoba koje imaju više partnera
d) osoba koje imaju neke druge polno prenosive bolesti
e) osoba koje koriste zajedničku iglu (zavisnici)
f) zdravstvenih radnika (hirurga, anesteziologa, endoskopičara, patologa,
medicinskih sestara, laboranata, spremačica i sl.)
g) visokog rizika kod ljudi koji budu u kontaktu s krvi (zatvorskih čuvara,
policajaca, zatvorenika, pedikera, sportista, vojnika i sl.)
h) rizičnih dijelova bolnice (hemodijalize, operacione sale, laboratorijskog,
hepatološkog odjeljenja, odheljenja za mentalno retardirane osobe i sl.).

2.2. Patologija

U okviru savremene medicine se u procjeni patološke promjene koristi “scoring”

sisteme koji kvantifikuje aktivnost upala i stepena fibroze.

6 od 14
Seminarski rad

Karakteristika infekcija HBV:

prisutnosti ground glass hepatocita (hepatociti kao brušeno staklo) a to je posljedica

masivnih produkcija HbsAg unutar inficiranih ćelija.

Slika 2: Peristentan hronični hepatitis B i Aktivni hroničan hepatitis B

Najvažnija lezija unutar parenhima jesu nekroze hepatocita. Ima više tipova nekroze, i
to fokalna i konfluirajuća nekroza, premoštavajuća nekroza te konačno submasivne i masivne
nekroze jetre (2).

2.3. Klinička slika

Akutne infekcije

Inkubacije od momenata izloženosti HBV virusu pa do pojava kliničkih siptoma kreće

se od nekih 60 pa do 180 dana.

Inicijalni stadijumi za bolest traje od 3 sve do 10 dana a karakteristični su sa pojavama

umora, gubitaka apetita, mučnina, ponekada uz povraćanje uz mukli bol ispod desnog
rebarnog luka. Temperatura ponekad budepovišena. Nekih 5 do 10% bolesnika ima znake za
serumsku bolest (bol unutar zglobova šake, osipa, svraba, povišene temperature). Jetre i
slezene su umjereno povećane.

7 od 14
Seminarski rad

Ikteričan stadijum karakterišu pojave tamno smeđasto crvenkastih boja urina, žutilo
beonjače i vidljive sluznice, te cijela koža. Uz nestanke opštih su simptoma i uz subjektivna
bolja osjećanja oboljelog. Ovakav stadijum trajaće 2 do 12 sedmica.

Fulminantni stadijum jeste najteži stadijum uz zatajenje jetre ispraćeno uz znakove

oštećenja mozga u okviru nekih 8 nedjelja od pojava simptoma.

Slika 3: Virusni markeri za virusni hepatitis B

Hronične infekcije

Hroničan hepatitis B jeste infekcija koja će trajati više od 6 mjeseci.

Naime, 2 su glavna razloga za razvijanje hroničnoga hepatitisa B poput:

A. Perioda bolesnika koji dobija infekcije sa hepatitisom B.

B. Imunološkog statusa bolesnika.

Postoje 2 klinička oblika za hronični hepatitis poput:

1. Hroničnog perzistentnog hepatitisa:

8 od 14
Seminarski rad

Ovo predstavlja najčešće blagu bolest. Simptomi predstavljaju najčešće slične akutne
hepatitise za produžene tokove, a takva je i jetrena biopsija (periportalna limfocitna
infiltracija). Prognoza jeste dobra.

2. Hroničnog aktivnog hepatitisa:

Simptomatike ovakve vrste hepatitisa može da bude blaža ali i da pokazuje sve
simptome za zatajivanje jetre (žuticu, ascites, hepatosplenomegaliju, poremećaje krvnih
proteina i sl.).

Biopsija: upalan infiltrat koji se širi iz periportalnog prostora (nema veliku razliku
između infiltratima kod hron. aktiv. i hron. perzistentnog), takozvane ˝piece meal˝ nekroze,
bridging nekroza i fibroze. Tok može da bude različit, od perioda za pogoršanje i poboljšanje
do konstantnih propadanja jetrenih funkcija.

Hronični hepatitisi kod bolesnika s aktivnim virusnim replikacijama (umnožavanja)

nosi visoke rizike od progresija bolesti, pa se unutar 15 do 20% oboljelih razvijanja ciroza
jetre u okviru nekih 5 godina. Ovakvi bolesnici imaju visoke rizike od pojava tumora jetre
(nekih 200 puta povećani rizik). Kod ovakvih bolesnika obično su zahvaćeni i druge organe
poput zglobova, bubrega, krvnih sudova te živaca, gušterače i drugih organa. Najveće
izloženosti za rizike od nastanaka infekcija hepatitisom B jeste kod novorođenčeta, mlade
djece te kod osoba koje su starije, kod kojih imunitet bude narušen (hemodijalize, AIDS-a,
hemoterapije i slično).

Rizik za odrasle sa dobrim imunitetima da će da dobije hepatitis B jeste oko 5 %.

Osnovni simptom jeste bol ispod desnog rebarnog luka, muke, umora. Postoji asimptomatski
bolesnik uz uredne nalaze i imaju dobre prognoze.

2.4. Dijagnostički postupci

Akutne infekcije

HBsAg kao i markeri virusnih replikacija (poput HBcAg-a, i HBV DNA) postaju
detektabilni nekih 6 sedmica posle inokulacija, prije biohemijskih promjena ili kliničkog

9 od 14
Seminarski rad

simptoma. Oni budu pozitivni u toku prodromalnih faza i početnih kliničkih ranih faza. Anti
HBc-IgM postaje detektibilan uz pojavu simptoma i može da bude pozitivan mjesecima, a
pretežno spada nakon 6 mjeseci, kako bi ponovo bio detektibilan u toku reaktivacija infekcije.

Anti HBc-IgG ostaće trajno pozitivan. AntiHBs pojavljuje se uz nestanke HBsAg i

markera jeste rezulucija bolesti. Biohemijske dijagnoze se postavlja uz povišene vrijednosti
transaminaza (SGOT. SGPT preko 500IU/l), te uz povišene vrijednosti bilirubina. Bitno je da
se prate testovi hepatalnih sinteza proteina poput:

1. Protrombinskog vremena dužeg od 17 sec.

2. Pada serumskih albumina
3. Ako se svi ovakvi testovi progresivno mijenjaju treba da se razmišlja o
fulminantnom –težem obliku date bolesti.

Hronične infekcije

Transaminaza je povišena uz prisutan marker replikacija virusa (HBV DNK ili

HBeAg).

Markeri replikacija virusa HBV DNK i HBeAg mogu da spontano nestanu, obično
posle kratkotrajnih povišenja aktivnosti upala uz pojave Anti HBe. Prisutnosti Anti HBs
označavaće imunitet na infekciju HBV-om. Izolovani AntiHBs pretežno jeste posljedica
vakcinacije, dok se kod prirodnih infekcija pojavljuje AntiHBs ili Anti HBc zajedno u vidu
znakova preboljelih bolesti. Izolovani nalazi Anti HBc kod inficiranog može da znači
izlječenje ili infekcije niže aktivnosti, dok kod zdravog daje lažna pozitivnost .

2.5. Prevencija

Najefikasnije mjere u borbi za rješavanje hepatitisa B jeste svakako proces prevencije,

baziran na ličnoj higijeni (promjene u seksualnome ponašanju – izbjegavanje mijenjanja
partnera, upotrebe kondoma, izbjegavanje kontakta s krvlju lii derivatima krvi bez bilo kakve

10 od 14
Seminarski rad

zaštite kao što su to rukavice, maske, naočare i sl.). Prevencije zasnovane na higijeni u okolini
(higijenska otklanjanja i uništavanja otpada, posebno igli i drugih vrsta bolničkog otpada.

11 od 14
Seminarski rad

2.6. Imunoprofikasa

1. Pasivne imunizacije - koriste se Antihepatitis b imunoglobulini (Hepatecti,

Biotestovi). Pasivne imunizacije se sprovodi u osoba koje su došle u kontakt sa
zaraženom krvlju (u okviru 48 h).
2. Aktivne imunizacije Iako prije nekoliko godina liječenje za hepatitis B bilo je
samo fakultativno i rezervisano za osobu od povećanih rizika za oboljevanje
(zdravstvenog radnika, policajca), danas u okviru mnogih zemalja u Evropi
jesu uvedena obavezna liječenja protiv hepatitisa B za sve novorođene bebe
kao i za svakog adolescenta. Liječenje protiv hepatitisa B izuzetno je efikasno.

2.7. Liječenje

Liječenje kao jedan jeste simptomatsko a to znači da oboljeli prelaze na proteinske i

ugljenohidratne dijete, te prestaju na određeno vrijeme uz svoje radne aktivnosti dok se njihov
organizam oporavi. U današnjem vremenu u liječenju virusnih hepatitisa B koristi se
Interferon.

12 od 14
Seminarski rad

3. ZAKLjUČAK

Hepatitis B je virusna bolest jetre akutnog ili kroničnog tijeka. Uzročnik, HBV, se
nalazi u krvi i tjelesnim tekućinama inficirane osobe. Može se prenijeti od inficirane majke na
novorođenče tijekom poroda, spolnim odnosom s inficiranom osobom ako se ne koristi
zaštita, nesterilnim iglama i drugim medicinskim instrumentima koji su bili u kontaktu s
krvlju i drugim tjelesnim tekućinama inficirane osobe Najčešći put prijenosa hepatitisa B je
nakon uboda ili posjekotine na zaraženu iglu ili drugi oštar predmet te spolni put. Do zaraze
najčešće dolazi u doba adolescencije ili u mlađoj odrasloj dobi.

13 od 14
Seminarski rad

4. LITERATURA

1. S. Kostić, Pedijatrija sa negom, Zavod za udžbenike i nastavna sredstva Beograd

(2003)
2. D. Lukić, Zdravstveno vaspitanje, Grafičar, Kruševac (1978)
3. B. Diklić, Infektologija s negom, Zavod za udžbenike i nastavna sredstva, Beograd
(2006)

14 od 14