2.

STRUČNI ISPIT

2.1. ISPITNI KATALOZI ZA STRUČNO - TEORIJSKI DIO ISPITA

2.1.2. SMJER - POŠTANSKO I ŠALTERSKO POSLOVANJE

2.1.2.1. POŠTANSKI SAOBRAĆAJ

1. Naziv ispitnog kataloga: POŠTANSKI SAOBRAĆAJ

2. Cilj ispita

- Na ispitu kandidat treba da pokaže poznavanje i upotrebu znanja iz predmeta Poštanski

saobraćaj, uz:
- uspješnost traženja i upotrebe informacija iz različitih izvora;
- poznavanje pojmova, definicija, postupaka i njihovog korišćenja iz oblasti poštanskog
saobraćaja;
- pravilne upotrebe stručne terminologije;
- rješavanje jednostavnih problema – zadataka, vezanih za poštanski saobraćaj;
- odgovarajući pristup pri modeliranju i izradi dokumentacije;
- poznavanje i poštovanje propisa sa područija zaštite na radu i zaštite okoline;
- poznavanje standarda i propisa i njihova pravila upotrebe;
- primjena normi i smjernica za obezbjeđivanje kvaliteta rada;
- objašnjenje i interpretaciju rezultata;
- odluke o racionalnoj upotrebi materijala i vremena;
- upotrebu savremene informacione tehnologije.

3. Standardi znanja koji se ocenjuju na stručnom ispitu

1. Osnovni pojmovi o poštanskom saobraćaju

- Pojam i značaj poštanskog saobraćaja.
- Osnovne karakteristike poštanskog saobraćaja.
- Poštanski saobraćaj kao dio saobraćajnog sistema zemlje.
- Principi organizacije poštanskog saobraćaja.
- Predmet proučavanja poštanskog saobraćaja.

2. Istorijski razvoj poštanskog saobraćaja

- Osnovne karakteristike razvoja poštanskog saobraćaja.
- Uloga pisma i pismenosti u razvoju poštanskog saobraćaja.
- Glasničko-kurirske veze kao prvobitni oblici poštanskog saobraćaja.
- Javni poštanski saobraćaj.
- Razvoj poštanskog saobraćaja na području Crne Gore.

3. Delatnosti u poštanskom saobraćaju

- Osnovne djelatnosti poštanskog saobraćaja.
- Pojam i klasifikacija poštanskih usluga.
- Usluge osnovne delatnosti pošte.

4. Poštanske pošiljke
- Vrste poštanskih pošiljaka.
- Obične pismonosne pošiljke.
- Knjižene pošiljke.
- Posebne, dopunske i ostale poštanske usluge.
- Dopunske poštanske usluge.
- Ostale poštanske usluge.

5. Oprema poštanskih pošiljaka

- Adresovanje poštanskih pošiljaka.
- Pakovanje i zatvaranje poštanskih pošiljaka.
- Pošiljke isključene od prenosa poštom.
- Pošiljke koje se primaju uslovno.

6. Plaćanje poštanskih usluga

- Pojam i vrste cena poštanskih usluga.
- Oblici plaćanja poštanskih usluga.
- Oslobađanje od plaćanja poštarine.
- Vraćanje naplaćene poštarine.

7. Poštanska mreža
- Pojam poštanske mreže.
- Struktura poštanske mreže.
- Jedinice za pružanje poštanskih usluga korisnicima.
- Posebni organizacioni djelovi jedinica za pružanje poštanskih usluga korisnicima.
- Sredstva za samousluživanje korisnika.
- Tehnička opremljenost jedinica poštanske mreže.

8. Ugovor o prenosu poštanskih pošiljaka

- Opšti pojmovi o obligacionom pravu i obligacionom odnosu.
- Pojam i vrste ugovora u obligacionom pravu.
- Ugovor o prenosu pošiljke.

9. Pravi položaj poštanske organizacije i korisnika poštanskih usluga (pošiljaoca

pošiljaka)
- Osnovne obaveze poštanske organizacije.
- Prava i obaveze pošiljaoca, korisnika poštanskih usluga.

10. Organizacija prijema pošiljaka

- Pojam organizacije prijema pošiljaka i opšti uslovi.
- Prijem običnih pismonosnih pošiljaka.
- Prijem pošiljaka frankiranih mašinama za frankiranje.
- Prijem tiskovine koje sadrže novine i časopise.
- Prijem knjiženih pošiljaka.
- Prijem paketa.
- Prijem pošiljaka sa posebnim uslugama.
- Prijem pošiljaka u širem i najširem području pošte.

11. Organizacija otpreme poštanskih pošiljaka

- Pojam otpreme poštanskih pošiljaka.
- Otprema pošiljaka iz prijemne pošte.
- Otprema zaključaka i spisak razmjene.
- Razmjena zaključaka.
- Pregled rada.
- Otprema pošiljaka u poštanskom centru.
- Otprema poštanskih pošiljaka u glavnom poštanskom centru (GPC).
- Prevoz poštanskih pošiljaka.

12. Organizacija prispeća poštanskih pošiljaka

- Pojam prispeća poštanskih pošiljaka.
- Preuzimanje zaključaka u odredišnoj jedinici poštanske mreže.
- Ptvaranje zaključaka i preuzimanje pošiljaka.
- Nepravilnosti u zaključcima.
- Prekartovanje zaključaka.
- Postupak sa predmetima čiji je prenos zabranjen.

13. Organizacija uručenja poštanskih pošiljaka

- Osnovni pojmovi o uručenju poštanskih pošiljaka.
- Dokaz identiteta.
- Mjesto i način uručenja pošiljaka.
- Sredstva za dostavu i isporuku poštanskih pošiljaka.
- Organizacija dostave pošiljaka.
- Rad poštonoše na terenu.
- Poštanski kovčežići.
- Isporuka pošiljaka.

14. Isporuka poštanskih pošiljaka

- Isporuka pošiljaka preko pregradaka.
- Isporuka post-restant pošiljaka.
- Isporuka pošiljaka za koje je ostavljen izveštaj o prispeću.
- Isporuka tiskovine koje sadrže novine i časopise.
- Isporuka pošiljaka opterećenih ležarinom.

15. Uručenje sudskih pisama i pisama u upravnom i prekršajnom postupku

- Pojam sudskog pisma i pisma u upravnom i prekršajnom postupku.

16. Naknadni postupak u vezi sa primljenim pošiljkama

- Izdavanje naknadne potvrde o prijemu knjižene pošiljke.
- Postupak po zahtevu pošiljaoca za raspolaganje pošiljkom.
- Postupak po zahtevu primaoca u vezi sa uručenjem pošiljke.
- Nadoslanje pošiljaka.
- Neuručive pošiljke- vraćanje pošiljaka.
- Postupak sa neispravnim pošiljkama.
- Sačinjavanje i rešavanje odjave o neispravnosti.
- Postupak sa neisporučivim pošiljkama.
- Sređivanje i čuvanje manipulativnih isprava.

17. Reklamacije i potraživanje pošiljaka

- Osnovni pojmovi o reklamacijama u unutrašnjem saobraćaju.
- Postupak sa reklamacijom pošiljaoca u vezi sa neuručenjem i prekoračenjem roka za
prenos.
- Postupak u prijemnoj pošti koja je sačinila Potražnicu.
- Potraga za pošiljkom putem kartovanja.
- Rok za rješavanje Potražnica.
- Reklamacija primaoca zbog oštećenja ili umanjenja sadržine pošiljke.
- Zahtjev za obeštećenje o uručenju knjižene pošiljke.

18. Odgovornost i naknade

- Naknada štete za pošiljke.
- Naknada štete za knjižene pošiljke.
- Ostvarivanje potraživanja i zastarelost.

19. Devizna kontrola nad poštanskim pošiljkama

- Osnovni pojmovi o deviznoj kontroli nad poštanskim pošiljkama.

20. Poštansko-carinski postupak

- Osnovni pojmovi o poštansko-carinskom postupku.
- Obaveze pošte u poštansko-carinskom postupku.
- Postupak prilikom izvoza pošiljaka.
- Dostava i isporuka ocarinjenih pošiljaka.

21. Osnovni pojmovi o međunarodnom poštanskom saobraćaju

- Zadatak i društvena uloga međunarodnog poštanskog saobraćaja.
- Značaj međunarodnog poštanskog saobraćaja sa gledišta naše zemlje.

22. Pregled razvoja međunarodnog poštanskog saobraćaja

- Pregled razvoja međunarodnog poštanskog saobraćaja.

23. Principi organizacije Svjetskog poštanskog saveza (SPS)

- Odnosi Svjetskog poštanskog saveza sa OUN.
- Arbitraža.
- Opšti principi Svjetskog poštanskog saveza.
- Poštanska legitimacija.

24. Pismonosna služba

- Oprema i adresovanje pismonosnih pošiljaka.
- Naročita rukovanja.
- Raspolaganje pošiljaoca pismonosnim pošiljkama.
- Potraživanje pošiljki.
- Zabrane.
- Carinska kontrola.

25. Razmjena pismonosnih pošiljaka i zaključaka

- Razmjena pismonosnih pošiljaka i zaključaka.

26. Razmjena pisama sa označenom vrijednošću

- Razmjena pisama sa označenom vrijednošću.

27. Obračun troškova pismonosnog prenosa

- Obračun troškova pismonosnog prenosa.

28. Razmjena poštanskih paketa

- Postupak sa paketima kod prijemne pošte.
- Sačinjavanje zaključaka.
- Osnovni pojmovi o poštansko-carinskom postupku.
- Obaveze pošte u poštansko-carinskom postupku.

29. Obračun troškova razmjene paketa

- Obračun troškova razmjene paketa.
- Analiza i struktura međunarodne paketske tarife.

30. Međunarodne poštanske veze u ratnim uslovima

- Međunarodne poštanske veze u ratnim uslovima.

31. Bilateralni sporazumi

- Bilateralni sporazumi.
4. Tip ispita
- Usmeno.
- Na ispitnom listu treba da bude tri pitanja, kombinovana po složenosti na odgovarajući
način – da budu iz različitih taksonomskih kategorija i iz različitih tematskih oblasti, kako
bi težina zadataka (zbirna) na svakom ispitnom listu bila ista. Detaljan spisak ipitnih
zadataka sastavlja se na osnovu okvirnog spiska zadataka, datih u ispitnom katalogu.
- Kandidat ima pravo da se pripremi za ispit 20 minuta.
- Ispit traje najviše 20 minuta.
- Ocjenu na usmenom ispitu oblikuje ispitna komisija, na prijedlog ispitivača.

5. Dozvoljena pomagala
- Za računske zadatke dozvoljeno je koristiti digitron i pribor za crtanje.

6. Literatura i drugi izvori

- Za kandidate je za pripremu preporučena literatura i drugi izvori dati u katalogu znanja i
godišnjem planu rada nastavnika.

2.2. ISPITNI KATALOZI ZA STRUČNI RAD

2.2.2. SMJER - POŠTANSKO I ŠALTERSKO POSLOVANJE

2.2.2.1. ISPITNI KATALOG PRAKTIČNOG DIJELA STRUČNOG ISPITA – STRUČNI RAD

1. Naziv ispitnog kataloga: ISPITNI KATALOG PRAKTIČNOG DIJELA STRUČNOG ISPITA –

STRUČNI RAD

2. Cilj ispita

- Na praktičnom dijelu stručnog ispita kandidat treba da pokaže:

- pravilnu upotrebu stručne terminologije;
- stepen povezanosti stručnoteoretskih i praktičnih znanja;
- samostalnost u uočavanju problema, njihovom rješavanju, predstavljanju i vrjednovanju
predloženih rješenja;
- samostalnost u korišćenju literature i drugih izvora, sistematičnost u radu;
- poznavanje propisa za obezbjeđenje zaštite na radu i zaštite okoline;
- racionalno korišćenje materijala, vremena, energije;
- samostalnost u komunikaciji, predstavljanju i argumentovanju stavova.

3. Spisak tema/zadataka

1. Osnovne poštanske usluge-postupak rada i tok dokumentacija.

2. Svjetski poštanski savez-organi akta.
3. Uži poštanski savezi, POSTEUROP, CEPT.
4. Faza prenosa poštanskih pošiljaka.
5. Svjetski poštanski savez-uloga, organi i dokumenta.
6. Organizacija poštanskog saobraćaja u nekoj od razvijenih zemalja Evrope ili svijeta.
7. Univerzalni poštanski operater i privatni poštanski operateri u Crnoj Gori.
8. Istorijat nastanka i korišćenja poštanske marke u svijetu i u Crnoj Gori.
9. Filatelija u Crnoj Gori danas.
10.Podjele i vrste poštanskih pošiljaka.
11.Podjele i vrste poštanskih usluga u unutrašnjem i međunarodnom poštanskom
saobraćaju.
12.Kategorizacija poštanskih usluga u okviru Evropske unije.
13.Osnovne karakteristike i razlike između pismonosnih, paketskih, posebnih, dopunskih,
ostalih i novih usluga u unutrašnjem i međunarodnom poštanskom saobraćaju.
14.Direktiva Evropske unije o poštanskim uslugama 97/67 EC.
15.Zakon o poštanskim uslugama iz 2005. god.
16.Uloga regulatornog organa –Agencije za telekomunikacije i poštansku djelatnost.
17.Principi funkcionisanja poštanskog saobraćaja.
18.Ugovorni odnos između pošiljaoca i poštanskog operatora.
19.Kartovanje u poštanskom saobraćaju – interno kartovanje i eksterno kartovanje.
20.Dostava pošiljaka-priprema i rokovi.
21.Dostava pošiljaka- organizacija dostavnih rejona.
22.Uručenje poštanskih pošiljaka lično.
23.Uručenje poštanskih pošiljaka u pošti.
24.Pismonosne usluge.
25.Paketske usluge.
26.Post expers i kurirska služba.
27.Usluge novčanog poslovanja.
28.Elektronski servisi.
29.Posebne usluge.
30.Dopunske usluge.
31.Usluge po posebnim ugovorima.
32.Ostale usluge.

4. Uputstvo za sprovođenje stručnog rada

- Kandidat za praktični dio stručnog ispita priprema stručni rad na zadatu temu. Teme za
stručni rad date su u tački 3 ovog poglavlja.
- Nastavnici, odnosno stručni aktiv definišu teme stručnog rada, koje treba da su
ujednačene po težini za sve kandidate, usaglašene između nastavnika stručno-
teorijskih predmeta i praktične nastave.
- Sastavni dio praktičnog dijela stručnog ispita je odbrana urađene teme stručnog rada.
- Kandidat po izvlačenju teme stručnog rada radi na izradi stručnog rada uz asistenciju
mentora. Mentor je predmetni nastavnik koji daje kandidatu smjernice i podršku u izradi
stručnog rada (u pogledu forme rada, metodologije izrade rada). Kandidat stručni rad
radi u toku školske godine u kojoj završava razred. Ispitni odbor propisuje početak,
završetak i rok predaje radova.
- Odbrana zadatka (stručnog rada) traje najviše 20 minuta.

5. Dozvoljena pomagala
- Na odbrani stručnog rada nijesu dozvoljena pomagala.

6. Literatura i drugi izvori

- Kandidatu je preporučena literatura za pripremu kao i drugi izvori objavljeni u katalogu
znanja i godišnjem planu rada nastavnika.