Iniulat nina:

Armylyn B. Agan
Haimar M. Saligan
BSED Filipino
 Ang mga Ilokano ay matatagpuan sa;
 Hilagang Kanluran ng Luzon

 Apat na lalawigan- Ilocos Norte,

Ilocos Sur, La Union at Pangasinan
Ilocos Sur (Rehiyon 1)
 Ang lalawigan ng Ilocos Sur ay nasa kanlurang
baybayin ng hilagang bahagi ng pulo ng Luzon. Ito ay
nasa hangganan ng Ilocos Norte sa hilaga, ng abra sa
hilagang-silangan, Mt. Province sa silangan, Benguet sa
timog silangan, La union sa timog, Dagat Luzin at Look
Lingayen sa kanluran.
 Ang Ilocano ay ang ikatlong pinakamalaking
ethnolinguistic grupo sa Pilipinas. Ang terminong
“Ilocano” ay nagmula sa salitang “i-” (mula sa) at
“looc” (cove o bay), na kapag pinagsama ay
nangangahulugan ng “Tao sa look”.
 Sila rin ay tinukoy bilang Samtoy, na kung saan ay isang
pagpapaikli ng pariralang sao mi ditoy (ito ay ang
aming wika).
 Ang Ilokano ay isang katutubong wika na sinasalita ng
karamihan sa mga orihinal na Pilipinong migrante sa Estados
Unidos, sapagkat ang mga Samtoy (ang bansag ng mga
nagsasalita ng Ilokano sa kani-kanilang mga sarili) ang
siyang unang pangkat-etnikong PIlipino na bultuhang
nagsilipat sa Hilagang Amerika, kung saan ay nagtatag sila
ng mga malalaking pamayanan sa Hawaii, California,
Washington at Alaska. May marami-raming mga
dokumento sa Hawaii, lalo na sa pangangalaga ng
kalusugan at ng mga may-edad, ang isinasalin sa Ilokano,
at marami-rami ding mga Ilokano ang matatagpuan sa
Hong Kong, Singapore, Middle East, Canada, Europe at
Japan.
 Nakatira sa baybaying dagat at kapatagan
 Pangkat etniko ng “Isneg” at “Tingguan” sa Cordillera
mountain
 3rd sa pinakamalaking pangkat etniko sa buong
Pilipinas, at 2nd sa pinakamalaki sa buong Mindanao
 Masinop, matipid, masipag at mapagkumbabaDahil sa
kakulangan ng lupaing masasaka at mahabang tag-
init.
 “Panagdayaw”- pagpapakita ng respeto sa
damdamin ng kapwa
 Diego at Gabriela Silang
 Elpidio Quirino

 Ferdinand Marcos

 Fidel Ramos
 Maburol at mabundok
 Pinakamataas na bundok ay Bundok Sicapoo

 Makitid ang kapatagan maliban sa Pangasinan

 Nakaharap sa Dagat Timog China at may

magagandang dalampasigan
 Nobyembre- Abril magandang panahon, pag-ulan sa
Disyembre-Marso
 Nagpapahina sa bagyong dumaraan sa rehiyon ang
Bulubunduking Cordillera
 Bangui Windmill
 Malacanang of the North
 Marcos Museum
 Sinking Belltower
 Belltower of BantayVigan
 Spanish House
 Bauang Beach
 Tambobong White Beach
 Shrine of Our Lady of Manaoag
 Pangunahing hanapbuhay: Pagsasaka, Pangingisda,
Paglililok at Paghahabi.
 Bawang, tabako, palay, mais, bulak, tubo at manga.

 Bangus, hito, dalag, hipon at alimasag.

 POQUI-POQUI- talong, itlog, at kamatis. IGADO- tulad
ng menudo, sapagkat atay at laman ng baboy ang
gamit, gulay at patatasDINUGUAN O DINARDARAAN-
hinahalo ang lamang loob at dugo ng baboy kasama
ang siliDINENGDENG- gulay, string beans, okra, squash,
at ampalaya na hinahaluan ng bagoongDINAKDAKAN-
tulad ng sisig pero mayroong pork brain
 Mahalaga ang opinyon ng magulang sa kasalang
IlocanoMagulang ng lalaking ikakasal ang nagbabayad sa
kasalanAng lalaki ay gumagawa ng "panagpudno" o
pormal na anunsyo sa magulang ng babae tungkol sa
plano niyang pakasalAng magulang ng lalaki ay bibisita sa
pamilya ng babae upang itakda ang araw ng kasal sa
tulong ng "planetano"Pagkatapos ng seremonya sa
simbahan ay nagkakaroon ng handaan. Mag-aalok ang
lalaki sa babae ng plato ng mung beans para sa fertility.
Tatanggihan ito ng babae ng ilang beses bago ito
tanggapin. I-aalok muli ito ng babae sa lalaki na kanyang
tatanggihan hanggang may matandang lalaki na
magwawakas sa ritwal
 “Panagasawa” -kasalan ng mga Ilokano, at sinisimbolo
nito ang “Gasat” o kapalaran ng lalake’t
babae“Planetano” - libro ng mga araw ng mga
Ilokano, ito ang basehan ng araw ng kasal“Billeta” -isa
paraan ng pagplano ng kasal. Isang uri ito ng
pagbibigayan ng sulat mula sa lalaki na sasagutin ng
babae"Bitor" - ang mga bisita ay magbibigay ng pera
sa bagong kasal sa pamamagitan ng paghulog ng
pera sa plato o pagsabit ng pera sa damit ng mag-
asawa
 Nakatayo ng dalawa hanggang tatlong pye (0.6 metro
hanggang isang metro) mula sa lupa, ang mga bahay
ay binuo mula sa kahoy, ang mga pader ay bamboo,
and mga bubong ay mula sa rice straw o cogon grass.
Minsan, ang mga bagong kasal na anak, ay nakatira sa
karugtong ng bahay na may bubong.
 simple-karapatdapat sa edad, katayuan at lugar kundi
ito ay nagbubunga ng tsismis okasyon- espesyal o
pambahaytagulan- nagsusuot sila ng ‘headdress’ na
gawa sa dahon ng “labig” na umaabot hanggang sa
likot. Ang mga buhok ng babae ay nakabun o
nakalaylay, habang ang mga lalaki ay iniiwang maikli
ang buhok at nag papamada tuwing espesyal na
okasyon.
 Karamihan ng mga Ilokano ay Romano Katoliko, at
gaya ng mga regular na Pilipino, ay naniniwala sa mga
santo. Ihinahalo ang paniniwala ng kristiyanismo at mga
"supernatural" kababalaghang mga espirito't
tradisyonSinusunod din ng mga ilokano ang local
holidays o lokal na mga araw ng pagdiriwang ng mga
pilipino
 hindi pwede umupo ang buntis sa sahig, kailangan
gumamit ng sapin upang maiwasan ang gas
painspalaging may dalang asin tuwing lalabas ng
bahay upang hindi malapitan ng masasamang
espirituhindi maaaring lumabas ng bahay sa gabi ng
nakabagsak ang buhok dahil baka manganak ng may
ahashindi pwedeng maligo sa gabi dahil baka
mamaga"Mangilot" ot midwife ang tumutulong sa
pangangank ng babae sa bahay"Sidor" ang proseso ng
paghinga ng usok mula sa medicinal incense para
mahawi ang sakit ng panganganak
 Para ipaalam ang pagkamatay ng kapamilya ay isang
kahoy ng "atong" ang sinusunog sa labas ng bahay ng
namatayan. Patuloy na nasusunog ang atong hanggang
matapos ang libing. Pinapatay ang apoy gamit ang "white
wine"Ang katawan ng patay ay nilalagay sa loob ng bahay.
Ito ay binibihisan at may panwelo na binabalot sa panga.
Isang palanggana ng tubig na may suka ang nilalagay sa
ilalim ng kama upang mawala ng amoy. Naglalagay ng
pera sa kabaong. Ito ay nagsisilbing bayad sa "ferry man"
na magdadala sa kaluluwa ng tao sa kabilang buhay Sa
mga bisita na nakilibing sa sementeryo, kailangan nila
pumunta sa tahanan ng namatay gamit ang ibang daan.
Pagdating sa bahay ay kailangan maghugas ng kamay at
mukha upang matanggal ang kamatayan sa kanila
Tagalog Ilocano Panggalatok Bicol Kapampangan

Ako syak syak ako yako

Ano anya anto ano nano
Bago baro balo bagu bayo
Bahay balay abong harong bayo
Bakit apay akin tano bakit
Baliw bagtit atiris,ambagel kapay murit
Bata ubing ugaw aki anak
Bayan ili baley siyudad balen
Binalatan inukisan inubakan inubakan belatan
Binigyan inikkan initdan tinawan dininan
Tagalog Ilocano Panggalatok Bicol Kapampangan

Bukid taltalon alog uma marangle

Bumili gimmatang angaliw magbakal sal
Buntis masikog malukon badus mabuktut
Dalaga balasang marikit daraga dalaga
Dalawa duwwa dwara duwa adwa
Damit bado kawes bado malan
Bamo ruot dika duot dikut
Dinagdagan ninayunan inaruman dinagdagan digdagan
Doon idyay diman duman Karin
Gamot agas tambal bulong panulo
Gumawa nagaramid nan-gawa maggibo gawa
Gunting kartib katle gunting gunting
Tagalog Ilocano Panggalatok Bicol Kapampangan

Gutom mabisin narasan gutom maranop

Halaman mula tanem tanum tanaman
Hanapin biruken anapen hanapun payantunan
Hapon malem ngarem hapon gatpanapon
Hilain guyuden guyuren butungon guyudan
Hilaw naata ma-eta hilaw bubut
Hinalikan inungwan inanguban hinadukan inuma
Hinawakan iniggaman inegnaan kinaputan telanan
Hintayin urayen alagaren halation panenayan
Humingi dimmawat kimmerew naghagad manyad
Ikaw sika sika ika ika
Ilaw silaw silew ilaw sulu
Inilagay inkabil inyan inilaag binili
Tagalog Ilocano Panggalatok Bicol Kapampangan

Inutusan imbaon in-gangan sinugo inutusan

Isa maysa sakey saru metona
Isarado inserra inkapot isarado isara
Isumbong ipulong idalem isumbong isumbona
Itinago inlemmeng inyamot tinago selikot
Itinapon imbelleng imbantak iapon inugse
Itinuro intudo inturo tinukdo tiro
Kaaway kaapa kasibeg kaiwal kapate
Kaharap kasango kaarap kaatubangan kaharap
Kahoy kayo kyew kahoy dutung
Tagalog Ilocano Panggalatok Bicol Kapampangan

Maputi napudaw amputi maputi maputi

Marami adu amayamay dakul marakal
Marumi narugit maruta maati marmat
Masarap naimas masamit masiram manyaman
Mataas nangatu atagey halangkaw matas
Matakaw narawet masiba pasluon matako
Matalim natadem matdem matarum mataram
Matigas natangken anawet matagas masyas
Matulog maturog innugep maturog matudtud
Minahal inayat inaro minuot liguran
Multo al-alya anyani multo maglalage
Nadatnan nasangpetan asabian naabutan disnan
Nadulas naypaglis akarunyas napadalinas mitalusad
Nag-aaway agap-apa mansisibeg nag-iiwal mipapate
Nagagalit agung-ungot mampapasnok naanggot minumwa