Professional Documents
Culture Documents
Aralin 4
ANG WIKANG FILIPINO BILANG WIKA NG SALIKSIK
Matagal nang nakasusulat ng pananaliksik sa Filipino ang mga Pilipino lalo na ang mga
nkapagdalubhasa sa Filipino. Marami nang mga aklat sa Matematika at Agham ang tinangkang
sulatin din sa Filipino. May mga aklat ding pangmedisina o pangkalusugan ang naisulat sa
Filipino at hindi na rin maikakaila na sa agham panlipunan ay kayrami na ring sa Filipino
naisulat. Ganito man ang sitwasyon, masasabi na bang may kahandaan na ang sinomang Pilipino
na sumulat sa Filipino?
Sa panahong laganap ang konseptong kanluranin hindi lingid sa atin na marami sa mga
Pilipino ang napangingibabawan ng kolonyal na pag-iisip. Maging sa wikang ginagamit, may
pinapaborang gamitin para sa akademya at sa pang-araw-araw na talastasan, higit sa
pananaliksik. Biktima nang ganito ang mga mag-aaral na wala pang higit na lalim ang
oryentasyon ukol kahalagahan ng wikang kanilang ginagamit.
Liban sa tiyak na gamit ng pananaliksik sa buhay, kultura at wika ng tao, mahalaga rin
ang pananaliksik sa iba pang sangay pangkarunungan gaya ng agham at teknolohiya, negosyo at
industriya, edukasyon , at maging sa politika.
sa Negosyo at Industriya
sa Edukasyon
Higit sa lahat mahalaga ang pananaliksik sa larangan ng edukasyon. Mahalagang
makapagtatag ng matibay na pundasyon ng karunungan sa isip ng mga mag-aaral sa
pamamagitan ng pagtuklas ng mga pamamaraang lalong makapagpapaunawa sa mga mag-aaral
ng kanilang lektura. Ang inobasyon sa pasilidad at kagamitang panturo ay nakasalalay din sa
gawaing pagtuklas sa pananaliksik ng mga implikasyon nito sa larangang akademiko.
sa Politika
Kung susuriin, ang mga mungkahing salita sa kolum ay tila mahirap tanggapin o kaya ay
maaaring sabihin na hindi na angkop sa panahon. Gayunpaman, marapat na bigyang-
pagkakataon ang paggamit sa mga ito upang magkaroon ng konkretong ebidensya upang
mapaunlad, marevisa at maisapraktika ang mga mungkahing salin ng termino.
Dagdag pa sa mga naitalang salita, karaniwan din ang paggamit ng mga netizens ng
tinatawag ng emoticon, isang simbolong ginagamit sa mga emosyong nais na ipahayag ng mga
gumagamit ng SNS.
Lumikha rin ang ibang mga kinikilalang personalidad sa larangan ng telebisyon at
pelikula ng mga salitang nagging bukam-bibig ng mga karaniwang tagatangkilik ng kanilang
mga programa. Masasabing bahagi pa rin ito ng penomenang nagdala sa wikang Filipino sa
bago nitong bihis, anyo at gamit. Halimbawa ang mga nakatalang salita (Tadle et al.2015).
Kakasa ka ba?- lalaban Mula sa programang Kakasa ka ba sa Grade V? ng GMA kapuso-
ka ba? Uubra ka ba? Mga tumangkilik sa GMA tawag ng GMA sa kanilang mga
awdyens at tagatangkilik.
Ayon naman kay Emerita Quito, maaaring wala pang katumbas sa Filipino ang ibat
ibang kataga sa agham at matematika, ngunit ang pagpapaliwanag at pagpapaunwa nito ay
nararapat bigkasin sa wikang higit na mauunawaan ng mga mag-aaral. Hindi natin dapat piliting
isalin sa wikang Filipino ang maaari namang maunawaan sa ibang wika gaya ng Factoring o
Calculus o Sublimation o Future Contingent ngunit ang ibig sabihin ng naturang kataga ay
maaaring ipaliwanag sa Filipino.
Upang mapagaan na ang pagkakaunawa sa usaping ito, gayon din ang pagtuturo ng guro
at maging ang pagkatuto ng mag-aaral. Narito ang ilang halimbawa mula kay Ponciano Pineda.
1. Bahala na
_______________________________________________________________________
2. Balikbayan
_______________________________________________________________________
3. Batchmate
_______________________________________________________________________
4. Gimmick
_______________________________________________________________________
5. Kikay
_______________________________________________________________________
6. Mabuhay
_______________________________________________________________________
7. Mani-Pedi
_______________________________________________________________________
8. Pulutan
_______________________________________________________________________
9. Tabo
_______________________________________________________________________
10. Yaya
_______________________________________________________________________