Professional Documents
Culture Documents
Araling Panlipunan
Ikaapat na Markahan – Modyul 1
Kolonyalismo at Imperyalismo ng mga
Kanluranin sa Unang Yugto
ika 16 – 17 siglo, Pagdating sa Silangan at
Timog - Silangang Asya
Ang mga akda (kuwento, seleksiyon, tula, awit, larawan, ngalan ng produkto o brand name, tatak o trademark,
palabas sa telebisiyon, pelikula, atbp.) na ginamit sa modyul na ito ay nagtataglay ng karapatang-ari ng mga
iyon. Pinagsumikapang matunton ang mga ito upang makuha ang pahintulot sa paggamit ng materyales. Hindi
inaangkin ng mga tagapaglathala at mga may-akda ang karapatang-aring iyon. Ang anomang gamit maliban sa
modyul na ito ay kinakailangan ng pahintulot mula sa mga orihinal na may-akda ng mga ito.
Walang anomang parte ng materyales na ito ang maaaring kopyahin o ilimbag sa anomang paraan nang walang
pahintulot sa Kagawaran ng Dep Ed Rehiyon X.
Management Team
Chairperson: Dr. Arturo B. Bayocot, CESO III
Regional Director
Co-Chairpersons: Dr. Victor G. De Gracia Jr. CESO V
Asst. Regional Director
Edwin R. Maribojoc, EdD, CESO VI
Schools Division Superintendent
Eugene I. Macahis
Assistant Schools Division Superintendent
Mala Epra B. Magnaong, Chief ES, CLMD
Members Neil A. Improgo, EPS-LRMS
Bienvenido U. Tagolimot, Jr., EPS-ADM
Samuel C. Silacan, EdD, CID Chief
Eleazer L. Tamparong, EPS - Araling Panlipunan
Rone Ray M. Portacion, EdD, EPS – LRMS
Berlyn Ann Q. Fermo, EdD, PSDS
Agnes P. Gonzales, PDO II
Vilma M. Inso, Librarian II
Inilimbag sa Pilipinas ng
Kagawaran ng Edukasyon – Sangay ng Misamis Occidental
Office Address: Osilao St., Poblacion I, Oroquieta City, Misamis Occidental
Contact Number: (088) 531-1872 / 0977 – 8062187
E-mail Address: deped_misocc@yahoo.com
7
Araling Panlipunan
Kolonyalismo at Imperyalismo ng mga
Kanluranin sa Unang Yugto ika 16 – 17 siglo,
Pagdating sa Silangan at Timog – Silangang
Asya
FAIR USE AND CONTENT DISCLAIMER: This SLM (Self Learning Module) is for
educational purposes only. Borrowed materials (i.e., songs, stories, poems,
pictures, photos, brand names, trademarks, etc.) included in these modules are
owned by their respective copyright holders. The publisher and authors do not
represent nor claim ownership over them. Sincerest appreciation to those who
have made significant contributions to these modules.
Paunang Salita
Para sa mag-aaral:
Malugod na pagtanggap sa Araling Panlipunan 7 ng Alternative Delivery Mode (ADM) Modyul 1 ukol
sa Kolonyalismo at Imperyalismo ng mga Kanluranin sa Unang Yugto ika 16 – 17 siglo)
Pagdating sa Silangan at Timog- Silangang Asya
Ang modyul na ito ay ginawa bilang tugon sa iyong pangangailangan. Layunin nitong matulungan ka
sa iyong pag-aaral habang wala ka sa loob ng silid-aralan. Hangad din nitong madulutan ka ng mga
makabuluhang oportunidad sa pagkatuto.
Ang modyul na ito ay may mga bahagi at icon na dapat mong maunawaan.
i
Isaisip Naglalaman ito ng mga katanungan o
pupunan ang patlang ng pangungusap o
talata upang maproseso kung anong
natutuhan mo mula sa aralin.
ii
Talaan ng Nilalaman
Ang unang bahagi ng kanilang paggalugad kung ating susuriin sa ating makabagong
pananaw ay panahon din ng pagtuklas ng mga Kanluranin sa kanilang sarili sa aspetong
pangkulturang pamumuhay, pagbabalanse ng kanilang mga paniniwala, at pagsusuri ukol sa
kanilang mga katutubong kaalaman ukol sa mundo, sa tao, at sa hinaharap.
Ang Panahon ng Paggalugad at Pagtuklas ay nagsimula noong ika -15 siglo. Unang
nakarating sa Asya ang Portugal sinundan ng Spain. Sa pagsapit ng ika- 17 siglo, nagsagawa
rin ng sarili nilang paggalugad at pagtuklas.
Tara na umpisahan na natin ang iyong gawain. Sa pagkakataong ito ay simulan mong
alamin ang tungkol sa dahilan, pamamaraan at epekto ng kolonyalismo at imperyalismo ng
mga kanluranin sa unang yugto ika 16 - 17 siglo, pagdating sa Silangan at Timog – Silangang
Asya.
1
Subukin
Panuto: Basahin at unawaing mabuti ang bawat tanong. Piliin ang titik ng wastong sagot at
isulat sa sagutang papel.
2
____7. Isa sa mga layunin na ginamit ng Espanyol sa pananakop.
A. Palaganapin ang relihiyong Kristiyanismo
B. Labanan sa pagitan ng mga mamamayan
C. Humingi ng mga pangunahing produkto
D. Pagtatanim
A. Protestante
B. Seventh Day Adventist
C. Katolisismo
D. Islam
____15. Anu-ano ang naging pagbabago sa Timog-Silangang Asya habang nasa kamay ng
mga Kanluranin?
A. Pagkakaroon ng mga mestiso.
B. Nagiging sistema ang barter.
C. Pagmamalupit sa mga magsasaka.
D. Ang di pag-unlad ng sistema ng transportasyon at komunikasyon
4
Kolonyalismo at Imperyalismo ng
Aralin mga Kanluranin sa Unang Yugto
ika16-17 siglo, Pagdating sa
Silangan at Timog – Silangang Asya
Balikan
Bago natin sisimulan ang ating leksiyon, balikan muna natin ang nakaraang aralin sa
ikatlong markahan. Tukuyin ang mga sumusunod kung anong uri ng kontribusyon ng Timog at
Kanlurang Asya sa Kulturang Asyano ito nabibilang. Pumili ng mga sagot sa ibaba, isulat
lamang ang letra ng tamang sagot.
A. Arkitektura C. Pampalakasan
5
Tuklasin
Panuto: Ayusin ang mga letra upang mabuo ang mga pangalan ng mga bansa sa mga
rehiyong nabanggit. Isulat ang sagot sa sagutang papel.
CINHA SAPILIPIN
1. ______________________ 1. _______________________
JAANP N E S I A I N DO
2. ______________________ 2. _______________________
WATAIN SIAMALAY
3. ______________________ 3. _______________________
6
Suriin
Silangang Asya
7
Timog-Silangang Asya
A. PILIPINAS
BANSANG MGA LUGAR PARAAN NG PANANAKOP
SUMAKOP NA SINAKOP
Espanya Ilang bahagi ng Unang dumaong sa isla sa Homonhon si Ferdinand
Luzon at
Visayas at ilang Magellan, isang Portugese na naglayag para sa hari ng
bahagi ng Espanya noong March 16, 1521. Nabigo siyang masakop
Mindanao.
ang Pilipinas dahil napatay siya ng mga tauhan ni Lapu-
lapu sa labanan sa Mactan. Nagpadala ang Hari ng
Espanya ng iba pang manlalakbay sa pamumuno ni Miguel
Lopez de Legazpi na ang layunin ay masakop ang
Pilipinas.
8
Patakaran na Ipinatupad ng mga Espanyol
9
HERARKIYA NG PAMAMAHALA NG MGA ESPANYOL
Gobernador Heneral
Alcade Mayor/Corregidor
↓
Gobernadorcilio
↓
Cabeza de Barangay
B. INDONESIA
SUMAKOP MGA LUGAR NA DAHILAN PARAAN NG PANANAKOP
SINAKOP
1. Portugal Ternate sa Mayaman sa mga Dahil sa paghahangad sa
2. Netherlands Moluccas pampalasa mga pampalasa, narating ng
3. England Amboine at (cloves, nutmeg, at Portugal ang Ternate sa
Tidore sa mace), sentro ng Moluccas noong 1511.
Moluccas kalakalan at Nagtayo ng himpilan
Batavia (Jakarta) maayos na ng kalakalan
daungan. Relihiyong
Kristiyanismo
Gumamit ng divide
and rule policy- isang
paraan ng pananakop
kung saan ay
naninirahan sa isang
lugar.
10
Hindi tulad ng mga Espanyol, sinakop lamang ng mga Dutch ang mga sentro ng
kalakalan ang mga Indones noong 1511. Ito ang naging pangunahing patakaran ng mga
Dutch sa pamumuno ng Dutch East India Company sa pananakop dahil sa mas malaki ang
kanilang kikitain at maiwasan pa nila ang pakikipagdigma sa mga katutubong pinuno. Subalit,
kung kinakailangan, gumamit din sila ng pwersa o dahas upang masakop ang isang lupain.
Bunga nito, pangunahing naapektuhan ang kabuhayan ng mga katutubong Indones. Lumiit
ang kanilang kita at marami ang naghirap dahil hindi na sila ang direktang nakipagkalakalan
sa mga dayuhan. Sa kabila ng pagkontrol sa kabuhayan, hindi naman lubusang
naimpluwensiya ng mga Dutch ang kultura ng mga Indones.
C. MALAYSIA
SUMAKOP DAHILAN EPEKTO
1. Portugal Pagkontrol sa sentro ng Hindi napalaganap ang
2. Netherlands kalakalan
Kristiyanismo dahil sa malakas
3. England
na impluwensiyang Islam sa
rehiyon.
Maraming katutubo ang
naghihirap dahil sa pagkontrol
ng mga nabanggit na bansa sa
mga sentro ng kalakalan.
11
KARAGDAGANG KAALAMAN
TALASALITAAN
Kolonyalismo tumutukoy sa tuwirang pananakop ng isang bansa sa ibang dako para
pagsamantalahin ang yaman nito o makuha rito ang iba pangangailangan
ng mga kolonisador.
Imperyalismo ay batas o paraan ng pamamahala kung saan ang malalaki o
makapangyarihang bansa ang naghahangad upang palawakin ang
kanilang kapangyarihan sa pamamagitan ng pagsakop o paglulunsad ng
mga paglaban o control na pangkabuhayan at pampolitika sa ibabaw ng
ibang mga bansa.
Kolonya isang bansa o rehiyong nasakop ng isang mananakop.
Sphere of isang panlabas na kapangyarihan ang umaangkin ng mga pribilehiyong
Influence
pampamuhunan at pangangalakal.
Protektorado isang rehiyon na may sariling pamahalaan subalit nasa ilalim ng kontrol ng
isang panlabas ng kapangyarihan.
Ekonomiko isang nagsasarili o malaya ngunit hindi pa gaanong maunlad na bansang
pinamamahalaan ng mga pribadong kumpanya na may kanaisang
pangnegosyo sa halip sa ibang mga pamahalaan.
Moluccas tinatawag ding Maluku at kilala bilang Spice Island
Dutch ang tawag sa mga naninirahan sa bansang Netherlands.
12
Pagyamanin
Panuto: Ayusin ang mga pinaghalu-halong pantig (jumbled syllable) para mabuo ang mga
salitang ipinaliliwanag sa bawat bilang. Isulat sa sagutang papel.
13
Isaisip
Ang (1) ____________ ay batas o paraan ng pamamahala kung saan ang malalaki o
makapangyarihang bansa ang naghahangad upang palawakin ang kanilang kapangyarihan.
Tinatawag na (2) __________ ang tuwirang pananakop ng isang bansa sa ibang dako
para pagsamantalahin ang yaman nito o makuha rito ang iba pang pangangailangan ng mga
kolonisador.
14
Isagawa
1. China
2. Taiwan
3. Indonesia
4. Malaysia
5. Pilipinas
15
Tayahin
16
____8. Isang rehiyon na may sariling pamahalaan subalit nasa ilalim ng kontrol ng isang
panlabas na kapangyarihan.
A. kolonya
B. ekonomiko
C. imperyo
D. protektorado
____9. Isang paraan ng pananakop kung saan ay pinag-aaway-away ng mananakop ang mga
lokal na pinuno o mga naninirahan sa isang lugar.
A. Divide and rule policy
B. Tributo
C. Monopolyo
D. Polo y Servicio
____10. Relihiyong ipinalaganap ng mga Espanyol sa Pilipinas.
A. Kristiyanismo
B. Islam
C. Protestante
D. Seventh Day Adventist
A. England
B. Portugal
C. Netherlands
D. Africa
____12. Isang Portugese na manlalayag na pinahintulutan ng hari ng Espaňa na maglayag sa
Karagatan noong March 16, 1521.
A. Marco Polo
B. Miguel Lopez de Legaspi
C. Ferdinand Magellan
D. Ruy Lopez de Villalobos
17
Karagdagang Gawain
1. 2.
d__ung__n k__l__ka__an
3. 4.
k__is__iy__n__sm__ C__in__
5.
T__iw__n
18
19
Isaisip
Karagdagang Gawain
Tuklasin 1. imperyalismo
1. daungan
2. kolonyalismo
2. kalakalan A. Silangang Asya
3. kolonya
3. Kristiyanismo 1. CHINA
4. hilaw
4. China 2. JAPAN
5. sangkap
5. Taiwan 3. TAIWAN
B. Timog Silangang
Asya Subukin
Tayahin
1. PILIPINAS 1. D
1. B
2. INDONESIA 2. C
2. B
3. MALAYSIA 3. B
3. A
4. A
4. C
Pagyamanin 5. A
5. A
1. Espanya 6. A
6. B
2. Pampalasa 7. A
7. C
3. Kristiyanismo 8. C
8. D
4. Kalakalan 9. D
9. A
5. Kahirapan 10. B
10. C
11. A
11. A
12. C
12. D Balikan
13. A
13. C 1. A
14. A
14. C 2. B
15. A
15. D 3. B
4. C
5. D
Susi sa Pagwawasto
Sanggunian
Mga Aklat
Blando, Rosemarie C., et al. ASYA: Pagkakaisa sa Gitna ng Pagkakaiba, Araling Panlipunan.
Eduresources Publishing, Inc., Pasig City, Philippines, 2014. pp. 314 - 329.
Balonso, Ph.D., Celinia E., et al. Asya: Pag-usbong ng Kabihasnan,Araling Panlipunan. Manwal ng
Guro.Vibal Publishing House Quezon City, Philippines. 2008. pp. 83 - 85
Mga Website
Tl.wikipedia.org
Quizzi.com
Slideshare.net/jareddram 55
www.ibiscom.com/magellan/htm
Mga Mapa
Mapa ng Taiwan
Mapa ng China
Mapa ng Europa
20
Para sa mga katanungan o puna, sumulat o tumawag sa: