GEED 10113

Pagsasalin sa Kontesktong Filipino

Pinal na Kahingian

Pangalan: Gela Kyla Marie G. Perillo Petsa: Hulyo 14, 2021

Kurso/Taon/Seksyon: BSA 1-7

Sagutin o ipaliwanag ang mga sumusunod na katanungan:

1. Ano ang pagsasalin sa Pilipinas?

Ang pagsasalin sa Pilipinas sa kasalukuyang panahon ay mayroong makabuluhang
gamit. Mataas na ang bilang ng mga multilinguwal at bilingguwal sa Pilipinas sapagkat isa
itong bansang multilinguwal na mayroong mahigit 150 na sinasalitang wika at wikain.
Nakakapagsalin ang isang bilingguwal at multilingguwal ng mga akda or kahit sa
pakikipag-usap lamang sa pamamagitan ng kaalaman sa iba’t-ibang wika. Malaki ang
naitutulong ng pagsasalin sa pakikipag-ugnayan ng isang bansa sa mga karatig na bansa.
May sari-sariling kultura at wikang ginagamit sa pakikipag-sap maging sa pag-sulat ang
bawat bansa. Masasalamin sa mga literautra na isinulat sa sariling wika ang kultura at
paniniwala ng isang bansa. Sa pamamagitan ng pagsasalin, maaaring maunawaan nang
husto ang kultura at paniniwalang ito ng mga karatig bansa. Sa pagsasalin ay mahalaga na
malaman ng tagasalin ang kasaysayan at kultura ng tekstong pinagmulan bago ito isalin sa
ibang wika sapagkat mahalagang kailangang malaman ang wastong gamit ng mga salita at
kung paano ginamit ang mga ito sa panahon na isinulat ang akda. Ang paghabi ng
pagkakaiba-iba sa buong mundo ay mahalaga upang lumikha ng pag-iisa at magkaroon ng
kapayapaan at pagkakaunawaan. Mahalaga ang gampanin ng pagsasalin dito sapagkat sa
pamamagitan nito ay maaring magkaunawan at magpahalaga ng kultura at kasasaysayan
ang bawa’t isa sa kabila ng pagkakaiba.

2. Paano naapektuhan ang pagsasalin sa Pilipinas mula sa mga impluwesya ng mga banyagang
konsepto ng pagsasalin?
Masisisilayan ang kahalagahan ng pagsasalin sa kasaysayan ng Pilipinas, sa
pagpapalaganap ng kapangyarihan at kamulatang panrelihiyon, at ugnayang pangkomersyo
sa pagitan ng dalawa o higit pa na bansa. Kung ugnayan pangliteratura naman ang pag-
uusapan ay mayroong malaking impluwensya ang pagsasalin sa paglilipat at palitan ng
kultura’t kaalaman sa iba’t ibang panig ng mundo. Halimbawa, bago pa dumating ang mga
Kastila, mayroong sariling gobyerno, kultura, sinasamba ang mga katutubo, at umiiral na
ang impormal na pagsasalin sa pakikipagkomunika. Sa pagdating ng mga Kastila, ginamit

1
 ang pagsasaling-wika sa pagpapalaganap ng Kristiyanismo sa Pilipinas. Isinalin nila ang
mga aklat-dasalan, katekismo, awit-pansimbahan, gawaing pansimbahan, sermon, at
doktrina ng Kristiyanismo sa wikang nauunawaan ng mga katutubo upang mapalaganap ang
kanilang pananampalataya at itatak sa isip ng mga Pilipino ang kanilang paniniwala at
ideolohiya. Itinuturing ng mga Pilipinong historyador ang kasiglahan ng pagsasalin sa
Pilipinas noong panahon ng mga Kastila. Ang pagsasalin sa sikolohiya ang isa sa
impluwensya ng banyagang konsepto ng pagsasalin sa Pilipinas. Isa sa mga pamamaraan sa
pagsasalin ng mga bokabularyong sikolohikal ay ang tahasang panghihiram o tinatawag na
salitang angkat. Walang pagbabago sa salita ayon sa pagkakabaybay at kahulugan nito sa
wikang pinaghiraman. Mga halimbawa ng salitang angkat ay ego, libido, kubyertos, atbp.
Ang pamamaraan na iyan ay laganap sa kasalukuyang panahon.

3. Ano ang diwa/kontekstong Filipino sa pagsasalin?

Ang pagsasaling-wika ay higit na pinapahalagahan sa kasalukuyang panahon. Malaki
ang papel na ginampanan nito sa iba’t-ibang aspeto at panahon. Masisisilayan ang
kahalagahan ng pagsasalin sa kasaysayan ng Pilipinas, sa pagpapalaganap ng
kapangyarihan at kamulatang panrelihiyon, at ugnayang pangkomersyo sa pagitan ng
dalawa o higit pa na bansa. Kung ugnayan pangliteratura naman ang pag-uusapan ay
mayroong malaking impluwensya ang pagsasalin sa paglilipat at palitan ng kultura’t
kaalaman sa iba’t ibang panig ng mundo. Ang pagsasalin ay naging mabisang kasangkapan
sa pagpapanatili at pagpapakalat ng mga pamana ng mga naunang sibilisasyon sa iba’t-
ibang bahagi ng mundo. Ang epikong Odyssey ni Homer na sinasabing pinakamatandang
nakaulat na salin ng isa sa mga kinikilalang tagasalin na si Livius Adronicus sa kaparaanang
patula noong 240 B.C. ay isa sa mga halimbawa ng dakilang pampanitikan na ipinamana ng
mga naunang sibilisasyon. Isa rin sa mga kilalang salin ang Sintahang Romeo at Juliet na
isang dula na isinalin ni Gregorio C. Borlaza sa wikang Filipino mula sa trahedyang Romeo
and Juliet ni William Shakespeare. Isinalin ito sa wikang Filipino upang maintindihan ito
nang husto ng mga mag-aaral sapagkat kasama ito sa talapaksaan ng asignaturang Filipino
na itinuturo sa ika-10 baitang. Sa kasaysayan naman ng Pilipinas, isa ang Noli Me Tángere
at El Filibusterismo na isinulat ni Dr. Jose Rizal noong panahon ng mga Kastila sa mga
isinalin sa wikang Filipino. Ito ay isinulat sa wikang Kastila, ngunit hindi rin tumagal nang
isinalin ito sa iba’t-ibang wika, naging inspirasyon ito sa mga Pilipino upang mag-aklas
laban sa mga kastila. Ito ay isinalin sa wikang Filipino upang maibatid nang maayos ang
nais ipabatid ni Rizal sa mga mamamayang Pilipino lalo na sa kabataan kung kaya’t
isinabatas na ituro ang buhay at mga akda ni Rizal sa mga unibersidad at paaralan.

4. Magbigay ng isang isyu o halimbawa ng usaping pagsasalin sa iyong kurso/larang na

kinabibilangan. Ipaliwanag ito.

2
 Isang halimbawa ng usaping pagsasalin sa kurso na aking kinabibilangan ay ang
kakulangan ng angkop at wastong Filipinong pantumbas sa mga Ingles na terminolohiyang
ginagamit namin. Marahil ito rin ang dahilan kung bakit ang hirap intindihin ng aming
kurso, at ang mga pinansyal na pahayag na dapat ay nauunawan ng mga tao ay halos hindi
rin maintindihan. Halimbawa ay ang salitang accounts receivable na kung isasalin sa
Filipino ay napakahirap. Ang ibig sabihin lamang nito ay ang pera na hindi pa nababayaran
ng mga mamimili na maaari pang matanggap ng negosyo. Ang isa sa mga makabuluhang
gamit ng pagsasalin ay ang pagbibigay ng kaalamang mula sa mga banyaga sa wikang nais
mo itang isalin. Ayon nga kay Abadilla, mahalaga ang pagkakaroon ng maayos na kaisipan
sa pagproseso ng mga karanasang bayan upang ito’y maging talinong bayan. Ang talinong
mapagpaunlad ay magiging gabay sa pagbuo ng mga pangangailangan sa lipunan. Upang
magkaroon ng maayos na kaisipan kailangan ng wikang naiintindihan ng lahat.

5. Maghalimbawa ng isang problema sa pagsasalin na kinakaharap sa Pilipinas at ano ang hain

mong solusyon dito?
Isang problema sa pagsasalin na kinakaharap ng Pilipinas ay hindi ito sineseryoso at
hindi gaanong binibigyan ng pansin. Ayon kay Almario, maliban sa Batas Republika 7104
ay wala ng iba pang batas na nagsasabing mahalaga ang pagsasalin. Bukod sa walang
gumagawa ng akda patungkol sa pagsasalin, wala ring makikitang posisyon para sa mga
tagasalin sa bawat rehiyon ng Pilipinas. Ang paghabi ng pagkakaiba-iba sa buong mundo
ay mahalaga upang lumikha ng pag-iisa at magkaroon ng kapayapaan at pagkakaunawaan.
Mahalaga ang gampanin ng pagsasalin dito sapagkat sa pamamagitan nito ay maaring
magkaunawan at magpahalaga ng kultura at kasasaysayan ang bawa’t isa sa kabila ng
pagkakaiba. Mahalaga rin na magkaroon ng mga tagasalin kung nais maging mahusay sa
pandaigdigang relasyon ang Pilipinas. Ang maihahain ko na solusyon dito ay ang
pagkakaroon ng kurso sa pagsasalin. Ngunit bago iyon ay dapat magdaos muna ng mga
kumperensiya na konektado dito upang mahikayat ang mga Filipino na pag-aralan ang
pagsasalin.

***