Rinard C.

Guanio

3EDFIL5B

1. Ipaliwanag ang pahayag na, "habang napag-iingatan ng isang bayan ang kanyang wika,

napag-iingatan din nito ang katibayan ng kanyang paglaya," ng tauhang si Simoun sa

nobelang El Filibusterismo. Ano ang kaugnayan ng pahayag na ito sa relasyon ng wika at

kultura?

Ang wika at kultura ay hindi napaghihiwalay sapagkat ang wika ang nagbibigay anyo at

diwa sa isang kultura, ito ay lubos na magkabuhol sa isa't isa. Kailangan natin ang wika dahil ito

ang ginagamit natin sa pakikipagugnayan sa iba't ibang klase ng tao at ito ang nagiging dahilan

ng pagbuo ng isang kultura sa isang lipunan dahil nga "ang wika ay arbitraryo"

pinagkakasunduan ito ng dalawa o higit pa. Mamamatay ang isang kultura kung ang wika nito ay

hindi iningatan dahil ang wika ang isa sa paraan kung upang maunawaan ang lipunan at mundo

gayun na rin ang kultura.

2.Ano ang konseptong linguistic relativity na pananaw nina Sapir at Whorf?

Ang konseptong linguistic relativity ay tungkol sa kung paano nakaiimpluwensiya ang

istruktura ng wika sa paraan kung paano ito mauunawaan at magagamit ng mga nagsasalita. Iba -

iba ang pananaw ng bawat nagsasalita dahil sa kanilang wikang ginagamit.

3. Sa paanong paraan nagsisilbi ang wika bilang pahayag-pahiwatig ng kultura? bilang

impukan-kuhanan? bilang daluyan?

Dahil ang wika ay isang mahalagang sangkap sa paglago ng isang bayan o komunidad na

nagsisilbing pagkakakilanlan ng isang lugar, ang wika ay nagsisilbing pahayag-pahiwatig. Ang

isang paraan upang matukoy kung saan nabibilang ang isang grupo o indibidwal ay sa

pamamagitan ng pagkakakilanlan ng kanilang lugar. Bilang karagdagan, ang kanilang lokal na

wika ay nagpapahintulot sa kanila na makilala ang kanilang sarili mula sa ibang mga komunidad.

Bukod pa rito, depende sa rehiyon kung saan sila nagmula, malalaman ang mga karanasan o

pananaw ng mga nagsasalita ng wika.

Sa isang wikang nagpapahayag ng mga damdamin, saloobin, at kilos ng isang grupo ng

mga tao. Ang grupong kinabibilangan ng isang tao ay may epekto sa kanila, lalo na kung ito ay

isang bagay na kanilang napapansin at ito ang wika bilang impukan-kahunan.

Bilang panghuli, wika bilang dakuyan. Malaki ang naitutulong ng wika sa pagtatatag ng

pagkakakilanlan ng kultura ng isang tao gayundin ng kanilang sarili. Hindi rin nakakagulat na

maging miyembro ng maraming kultura ang isang taong nagsasalita ng maraming wika.

4. Ipaliwanag ang iba't ibang antas ng konseptong Pilipino na binalangkas ni Enriquez,

Magbigay ng sariling halimbawa sa bawat isa.

• Katutubong konsepto - ito ang konsepto kung saan makikita kung paano nabago at

nahasa ng panahon ang iba't ibang pananaw, karanasan at kaalaman ng isang Pilipino.
Halimbawa: Ang paggamit ng po at opo ay patuloy pa rin na ginagawa hanggang sa kasalukuyan

dahil kilala ang Pilipino sa pagiging magalang at may respeto sa mga nakatatanda sa paraan ng

pagsasabi nito.

• Mga konsepto bunga ng pagktatakda ng kahulugan - konsepto kung paano binibigyang

teknikal na kahulugan ang mga konseptong bahagi ng pagiging isang Pilipino.

Halimbawa: Salitang "ala-ala" na hindi kailangan palitan pa dahil ito ay may kinalaman sa

salitang ingles na "memory"

• Pag-aandukha o pagbibigay ng katutubong kahulugan sa ideya at salitang hiram -

konseptong nag-iiba ang kahulugan ng salitang banyaga kapag ito ay nailipat sa isang

katutubong kahulugan.

Halimbawa: "Kagarapalan" o kapag isinalin sa wikang ingles ay "Seizing's one opportunity"

• Pagbibinyag o paggamit ng katutubong salita para sa pandaigdigan o banyagang

konsepto - pagbibigay ng katutubong salita na nagiging isa o napagkasunduan na ito

kahulugan sa kultura ng isang bayan.

Halimbawa: Utang na loob - hindi kayang bayaran na kahit anong bagay maging pera man ito.

• Paimbabaw na asimilasyon ng taguri at konseptong hiram - Ito ay mga salitang

banyaga na walang tiyak na kahulugan sa wikang Filipino.

Halimbawa: Computer at Cellphone

• Mga ligaw at banyagang konsepto - Mga konseptong hindi malinaw ang kahulugan

dahil malayo o hindi akma sa kultura ng mga Filipino.

Halimbawa: Ang konsepto ng "Prejudice" dahil ito ay mas mabigat kaysa salitang "stereotypes"

5. Sa paanong paraan nagiging pagsasaling-kultura ang ginagawang pagsasalin?

Bilang tagapagsalin ng wika ay nararapat na may alam ang isang tagasalin sa kultura ng

kaniyang wikang isasalin upang ito ay lubos na maintindihan ng mga mambabasa nito. Nagiging

pagsaling - kultura ang pagsasalin dahil inaangkop ng mga tagasalin ang mga salitang gagamitin

sa kultura na meron ang kaniyang sinasalinan.

6. Ano-ano ang mga kategoryang kultural na nararapat isaalang-alang sa pagsasalin?

Magbigay ng sariling halimbawa sa bawat kategorya.

• Pagkain: Nilagang baboy kapag isinalin sa wikang ingles ay pork stew.

• Kilos, Gawi, at Ekspresyon: May tao po ba? kapag ito naman ay isinalin sa ingles ay

malayo sa "Is anyone there?"

• Kaugalian: Paghingi ng permiso

• Kasuotan: Malong ng mga muslim

• Kotsumbre at tradisyon: Misa de Gallo

• Paniniwala: May mga paniniwala ang mga Pilipino na kapag nanggaling sa burol ay

huwag munang uuwi sa bahay. Pumunta muna sa iba't ibang lugar gaya na lamang ng

isang convenience store o fastfood chain restaurant upang maalis daw ang espirito na

kasama at tinatawag itong "Pagpag" ng mga Filipino.

• Heograpiya at Kalikasan: "butil" at salitang "mais" sa salitang Aleman ay kumakatawan

sa anumang nakakain na binhi ng halaman tulad ng dawa, barley, rye, trigo, mais, oats

atbp.