DIVISION OF NAVOTAS CITY

4
MAPEH
(Arts)
Unang Markahan

S.Y. 2021-2022
NAVOTAS CITY PHILIPPINES
MAPEH (Arts) – Ikaapat na Baitang
Alternative Delivery Mode
Unang Markahan
Ikalawang Edisyon, 2021

Isinasaad sa Batas Republika 8293, Seksiyon 176 na: Hindi maaaring magkaroon ng
karapatang-sipi sa anomang akda ang Pamahalaan ng Pilipinas. Gayonpaman, kailangan
muna ang pahintulot ng ahensiya o tanggapan ng pamahalaan na naghanda ng akda kung ito
ay pagkakakitaan. Kabilang sa mga maaaring gawin ng nasabing ahensiya o tanggapan ay
ang pagtakda ng kaukulang bayad.

Ang mga akda (kuwento, seleksiyon, tula, awit, larawan, ngalan ng produkto o brand
name, tatak o trademark, palabas sa telebisiyon, pelikula, atbp.) na ginamit sa modyul na ito
ay nagtataglay ng karapatang-ari ng mga iyon. Pinagsumikapang matunton ang mga ito upang
makuha ang pahintulot sa paggamit ng materyales. Hindi inaangkin ng mga tagapaglathala at
mga may-akda ang karapatang-aring iyon. Ang anomang gamit maliban sa modyul na ito ay
kinakailangan ng pahintulot mula sa mga orihinal na may-akda ng mga ito.

Walang anomang parte ng materyales na ito ang maaaring kopyahin o ilimbag sa

anomang paraan nang walang pahintulot sa Kagawaran.

All sources of Illustrations used in the modules were placed at the reference section.

Inilathala ng Kagawaran ng Edukasyon

Kalihim: Leonor Magtolis Briones
Pangalawang Kalihim: Diosdado M. San Antonio

Bumuo sa Pagsusulat ng Modyul

Manunulat: Keithlyn S. Laderas, Roderick D. Cruz
Editor: Leandro Z. Breis
Tagasuri: Ernifer O. Cosmiano
Tagaguhit: Roderick D. Cruz
Tagalapat: Silver C. Calicdan, Roderick Cruz
Tagapamahala: Alejandro G. Ibañez, OIC-Schools Division Superintendent
Isabelle S. Sibayan, OIC-Asst. Schools Division Superintendent
Loida O. Balasa, Curriculum Implementation Division Chief
Ernifer O. Cosmiano, EPS in MAPEH
Grace R. Nieves, EPS In Charge of LRMS
Lorena J. Mutas, ADM Coordinator
Vergel Junior C. Eusebio, PDO II – LRMS

Inilimbag sa Pilipinas ng ________________________

Department of Education – Navotas City

Office Address: BES Compound M. Naval St. Sipac-Almacen Navotas City
____________________________________________
Telefax: 02-8332-77-64
____________________________________________
E-mail Address: ____________________________________________
navotas.city@deped.gov.ph
 Nilalaman

Subukin .................................................................... 1

Modyul 1 ................................................................... 2

Modyul 2 ................................................................... 6

Modyul 3 ................................................................... 10

Modyul 4 ................................................................... 15

Modyul 5 ................................................................... 20

Modyul 6 ................................................................... 24

Modyul 7 ................................................................... 29

Modyul 8 ................................................................... 35

Tayahin..................................................................... 41

Susi sa Pagwawasto .................................................. 43

Sanggunian…………………………………………………...44
Panuto: Piliin ang titik ng tamang sagot. Pagkatapos ay isulat sa
tapat nito ang dahilan kung bakit ito ang iyong napili mong sagot.
Isulat ito sa hiwalay na sagutang papel.
1. Ang mga pangkat-etnikong Gaddang ay naninirahan sa
_________________.
A. Visayas B. Luzon C. Sulu D. Nueva Vizcaya
2. Ang mga pangkat-etnikong Ifugao ay naninirahan sa
____________________.
A. Hilagang Luzon C. Mindanao
B. Visayas D. Lanao del Sur
3. Anong prinsipyo ng sining ang ipinapakita sa larawang ito?
A. Ritmo C. Balanse
B. Paulit-ulit D. Contrast
4. Anong pangkat-etniko ang nagmamay-ari ng ganitong disenyo?

A. T’boli B. Yakan C. Tausug D. Maranao

5. Inilalagak ang labi ng sinaunang namatay na pangkat-etniko sa
_______ na may masining at kakaibang disenyo.
A. Manunggul Jar C. kuweba
B. banig D. bangin
6. Ang sumusunod ay pinaniniwalaang may espirito ng mga
pamayanang kultural maliban sa isa.
A. halaman B. hayop C. bundok D. papel
7. Makikita sa sumusunod ang mga disenyong etniko maliban sa
isa.
A. kasuotan B. pagkain C. palamuti D. Kagamitan
8. Ang mga ________________________ ng mga pamayanang kultural
ay isa sa mga pamana ng sining sa ating bansa
A. kaguluhan C. hindi pagkakaunawaan
B. masining na disenyo D. magulong disenyo
9. Alin sa sumusunod na obra ang ginamitan ng paraang crayon
resist?
A. Takip ng Notbuk C. Pinoy Bookmark
B. Placemat D. pamaypay

1
10. Dapat _____________ ang mga naiambag sa sining ng mga
pangkatetniko.
A. itapon C. pahalagahan
B. isawalang bahala D. isantabi

MODYUL 1

Ang modyul na ito ay isinaayos at ginawa para sa iyong

pagkatuto. Iyong matututhan sa modyul na ito ang kahalagahan
ng mga kultural na komunidad sa Luzon, Visayas at Mindanao at
ang kanilang pagkakaiba sa pananamit, palamuti sa katawan at
paraan ng pamumuhay. Ang kabuuan ng modyul na ito ay
nagpapahintulot sa iyo na magamit sa iba’t – ibang sitwasyon ng
pagkatuto. Ang mga salitang ginamit ay angkop sa antas ng mag-
aaral. Ang pagkakasunod-sunod ng mga aralin ay ayon sa
pamantayan ng pagtuturo.
Pagkatapos na pag-aralan at masagutan ito, nararapat
lamang na natutuhan mo ang sumusunod:
● Nakikilala ang kahalagahan ng mga kultural na
komunidad sa Luzon at ang kanilang pagkakaiba sa
pananamit, palamuti sa katawan at paraan ng
pamumuhay.

Aralin Mga Disenyo sa Kultural na

1 Pamayanan sa Luzon

Ang mga kultural na pamayanan ay may kani-kanilang

ipinagmamalaking obra. Ang kanilang mga disenyo ay hango sa
kalikasan o sa kanilang kapaligiran. Nakikilala ang kahalagahan
ng mga kultural na komunidad sa Luzon at ang kanilang
pagkakaiba sa pananamit, palamuti sa katawan at paraan ng
pamumuhay. Ang paglilimbag ay isa sa mga gawaing pansining na
magagawa sa pamamagitan ng pag-guhit.

2
Sagutin ang tanong:
Sa mga nakita nyong
nalarawan,
a. Ano ang masasabi nyo ?
b. Ano ang pagkakahawig
ng kanilang mga disenyo?
c. May pagkakatulad ba
sila?
Disenyo saw Gitnang Luzon
- IFUGAO Ang mga Ifugao ay
naninirahan sa hilagang Luzon.
Makikita ang mga disenyo sa
kanilang mga kasuotan at
kagamitan tulad ng araw, kidlat,
isda, ahas, butiki, puno, at tao.
- KALINGA
Makukulay ang pananamit at
palamuti ng mga Kalinga na
matatagpuan sa pinakahilagang
bahagi ng Luzon. Napakahalaga sa
kanila ang mga palamuti sa katawan
na nagpapakilala sa kanilang
katayuan sa lipunan. Madalas gamitin
ng mga Kalinga ang kulay na pula, dilaw, berde, at itim.
- NUEVA VISCAYA
Ang Gaddang naman sa Nueva
Viscaya ay kilala at bantog sa
paghahabi ng tela. Ang mga
manghahabing Gaddang ay
gumagamit ng tradisyunal na
hakbang sa paghahabi na may
mabusising paglalagay ng mga

3
palamuti gaya ng plastic beads, at bato. Ilan sa kanilang mga
produktong ipinagmamalaki ay ang bakwat (belt), aken (skirt) at
abag (G-string) na gawa sa mga mamahalin at maliliit na bato.

Gawain 1.1: Disenyo, Palamuti at Kulay ng Bawat Pangkat

Etniko
Isulat sa loob ng mga kahon ang mga disenyo, palamuti o
kulay ng bawat pangkat etniko. Pagkatapos na mapunan ang mga
kahon, pagkuparahin ang mga disenyo at palamuti ng bawat
lugar.
NUEVA
IFUGAO VISCAYA

Gawain 1.2: Basura mo! Gawa Ko! (pencil holder)

Ang paglilimbag ay isa sa mga gawaing pansining na
magagawa sa pamamagitan ng pag-guhit.
Sa pamamagitan ng kulay, mapagyayaman ang ganda ng
mga gawaing sining. Sa kulay., maipakikita rin nang lubusan ang
damdamin at imahinasyon ng likhang-sining kung paano
nagbabago ang isang kulay mula sa maliwanag-padilim, o
madilim-paliwanag. Ang kapusyawan ay maliwanag na kulay at
ang kadiliman ay tinatawag na madilim na kulay.
Kagamitan :
Lata ng sardinas crayon
Type writing pandikit
Lapis Gunting

4
Paraan ng paggawa :
1. Linisan ang lata
2. Kumuha ng papel at isukat sa lata
3. Gumuhit ng disenyong etniko
4. Kulayan ayon sa angkop na kulay na iyong napusuan
5. Idikit paikot sa lata
6. Kunan ng larawan at padala sa guro ang natapos na Gawain
Kabuuang gawain

Ang paglilimbag ay isa sa mga gawaing pansining na

magagawa sa pamamagitan ng pag-guhit.
Sa pamamagitan ng kulay, mapagyayaman ang ganda ng
mga gawaing sining. Sa kulay., maipakikita rin nang lubusan ang
damdamin at imahinasyon ng likhang-sining kung paano
nagbabago ang isang kulay mula sa maliwanag-padilim, o
madilim-paliwanag.
Kagamitan: (mascara) cardboard, bondpaper, wood, glue,
scissors, acrylic paint at lumang dyaryo.
HAKBANG SA PAGGAWA
1. Kunin ang dalang karton o folder.
2. Gumuhit ng mascara at gupitin.
3. Magisip ng isang disenyo mula sa pangkat-etniko at iguhit ito
sa maskara.
4. Kulayan ito gamit ang iyong pangulay.
6. Isuot at ipadala sa guro upang maihambing sa mga natapos na
gawaing sining ng mga kaklase.

5
 MODYUL 2

Ang modyul na ito ay isinaayos at ginawa para sa iyong

pagkatuto. Iyong matututuhan sa modyul na ito ang kahalagahan
ng mga kultural na komunidad sa Luzon, Visayas at Mindanao at
ang kanilang pagkakaiba sa pananamit, palamuti sa katawan at
paraan ng pamumuhay. Ang kabuuan ng modyul na ito ay
nagpapahintulot sa iyo na magamit sa iba’t-ibang sitwasyon ng
pagkatuto. Ang mga salitang ginamit ay angkop sa antas ng mag-
aaral. Ang pagkakasunod-sunod ng mga aralin ay ayon sa
pamantayan ng pagtuturo.
Pagkatapos na pag-aralan at masagutan ito, nararapat lamang na
natutuhan mo ang sumusunod:
• Nakikilala ang kahalagahan ng mga kultural na pamayanan
sa Visayas.
• Nailalarawan ang ibat-ibang kultural na pamayanan sa
Visayas ayon sa uri ng kanilang pananamit, palamuti sa
katawan, at kaugalian.
• Nakalilikha ng isang sining na ginagamitan ng mga disenyo
ng Visayas.

Aralin Mga Disenyo sa Kultural na

2 Pamayanan sa Visayas
Bago pa man dumating ang mga Kastila sa ating bansa, ang
mga pangkat-etniko ay mayroon nang kaniya-kaniyang
katutubong sining o motif na higit nilang napaunlad at
napayaman hanggang sa ngayon. Isa sa mga kilalang pangkat
mula sa Visayas ay ang mga Panay-Bukidnon. Sila ay naninirahan
sa mga bulubunduking lugar ng Lambunao, Iloilo. Kilala rin sila
sa madetalyeng paraan ng pagbuburda at tinatawag nila itong
panubok. Ang mga damit na may burda ay ginagamit na kasuotan
sa isang pagtatanghal sa Iloilo na tinatawag na Tinubkan fashion
show.

6
Sa mga nakita nyong nalarawan,
a. Ano ang masasabi nyo ?
b. Ano ang pagkakahawig ng kanilang mga disenyo?
c. May pagkakatulad ba sila?

Disenyo sa Visayas
Kung iyong susuriin mapapansin
kung gaano kabusisi ang kanilang
kasuotan. Ang kanilang kasuotan ay
isa sa pinagmamalaki rin ng mga taga
Visayas dahil sa magagarang disenyo
nito.
Mapapansin naman natin sa kanilang
tela ang ibat-ibang
Disenyo na lubos na
pinaghirapan at
makikita rin ang
ibat-ibang kulay na
ginamit. Ang bawat
gunit ay detalyado sa
kanilang paghahabi.

Radial naman ang tawag dito na

kadalasang ginagamit nilang pang
disenyo sa ibat –ibang kasuotan o
paghahabi ng kanilang tela.

7
Gawain 1.1: Isulat sa papel ang nawawalang salita para mabuo
ang pangungusap na makikita sa kahon.
Bago pa man dumating ang mga 1._________ sa ating bansa,
ang mga pangkat-etniko ay mayroon nang katutubong sining o
2._______ na higit nilang napaunlad at napayaman hanggang sa
ngayon. Isa sa mga kilalang pangkat mula sa Visayas ay ang mga
3.________. Sila ay naninirahan sa mga bulubunduking lugar ng
Lambunao, 4.________. Kilala rin sila sa madetalyeng paraan ng
pagbuburda at tinatawag nila itong 5._________. Ang mga damit na
may burda ay ginagamit na kasuotan sa isang pagtatanghal sa
Iloilo na tinatawag na Tinubkan fashion show.

Ilo-ilo Kastila Panubok Motif Panay-bukidnon

Gawain 1.2: Basura mo! Gawa Ko! (Pamaypay na

Radial).
Ang paglilimbag ay isa sa mga gawaing pansining na
magagawa sa pamamagitan ng pag-guhit. Sa pamamagitan ng
kulay, mapagyayaman ang ganda ng mga gawaing sining. Sa
kulay., maipakikita rin nang lubusan ang damdamin at
imahinasyon ng likhang-sining kung paano nagbabago ang isang
kulay mula sa maliwanag-padilim, o madilim-paliwanag. Ang
kapusyawan ay maliwanag na kulay at ang kadiliman ay tinatawag
na madilim na kulay.
Kagamitan :
Paper plate, crayon o water color, Lapis, ruler
Paraan ng paggawa :
1. Kumuha ng paper plate
2. Gumuhit o lagyan ng disenyong radial
3. Kulayan ayon sa gusto mo
4. Pikturan at ipadala sa guro

8
 Ang Egg Mosaic ay isa sa mga gawaing pansining na
magagawa sa pamamagitan ng pagdidikit-dikit ng mga bahagi ng
balat ng itlog.
Sa pamamagitan ng kulay, mapagyayaman ang ganda ng
mga gawaing sining. Sa kulay, maipakikita rin nang lubusan ang
damdamin at imahinasyon ng likhang-sining kung paano
nagbabago ang isang kulay mula sa maliwanag-padilim, o
madilim-paliwanag.
Kagamitan:
Dinurog na balat ng itlog, paper plate, cardboard, glue,
scissors , pencil, at acrylic paint o water color .
Hakbang sa paggawa
1. Kunin paper plate.
2. Gumuhit ng disenyong radial.
3. Lagyan ng pandikit ang bahaging may disenyo.
4. Budburan na dinurog ng balat ng itlog.
5. Kulayan ito gamit ang acrylic paint o water color.
6. Maaring kunan at ipadala sa guro upang maihambing sa mga
natapos na gawaing sining ng mga kaklase.

9
 MODYUL 3

Ang modyul na ito ay isinaayos at ginawa para sa iyong

pagkatuto. Iyong matututhan sa modyul na ito ang kahalagahan
ng mga kultural na komunidad sa Luzon, Visayas at Mindanao at
ang kanilang pagkakaiba sa pananamit, palamuti sa katawan at
paraan ng pamumuhay. Ang kabuuan ng modyul na ito ay
nagpapahintulot sa iyo na magamit sa iba’t-ibang sitwasyon ng
pagkatuto. Ang mga salitang ginamit ay angkop sa antas ng
magaaral. Ang pagkakasunod-sunod ng mga aralin ay ayon sa
pamantayan ng pagtuturo.
Pagkatapos na pag-aralan at masagutan ito, nararapat lamang na
natutuhan mo ang sumusunod:
1. Nakikilala ang kahalagahan ng mga kultural na
pamayanan sa Mindanao.
2. Nailalarawan ang iba’t ibang kultural na pamayanan sa
Mindanao ayon sa uri ng kanilang pananamit, palamuti sa
katawan at kaugalian.
3. Nakalilikha ng isang likhang sining na ginagamitan ng mga
disenyo ng taga Mindanao.

Aralin Mga Disenyo sa Kultural na

3 Pamayanan sa Mindanao

Sa mga Disenyo ay makikilala natin ang kahalagahan ng mga

kultural na pamayanan sa Mindanao. Makikita ang iba’t ibang
kultural na pamayanan sa Mindanao ayon sa uri ng kanilang
pananamit, palamuti sa katawan, at kaugalian tulad ng Maranao,
Yakan, at T’boli. Tayo ay makakalikha ng isang likhang-sining na
ginagamitan ng mga disenyo ng Mindanao.

10
Hanapin sa loob ng crossword puzzle ang mga sumusunod
na salita:
1. Maranao 2. T’boli 3. Yakan 4. Kulay 5. Banig
6. Hikaw 7. Wall décor 8. Place mat 9. Hugis 10. Linya

A D F G K L B N W A S D K G H
M M A R A N A O Z X C I U A L
B E O L P Y T Q E R T Y L E P
A S D L H J K T L O P Y A I E
W E O I L K M B N I O K Y D S
Y W E N R T M O N Y U L B I J
L A E Y K D G L O B V A G H U
A K E L J M B I C S N D U N K
S I L I P D A G Y I L M B U J
G H U G I S S I G A L N B V C
B I L I N M O J L U K A L A S
H I K A W D E R B H L A Y A S
K A S T A M E C A L P I N H F
X V W A L L D E C O R N U M L
A Z X D F U N N E R I T Y P K

11
Disenyo sa Mindanao
Ang mga Maranao ay nakatira sa
paligid ng Lawa ng Lanao, Lanao del
Sur, Lanao del Norte, Lungsod ng
Marawi, at Lungsod ng Iligan.
Ang mga T’boli ay matatagpuan sa
Cotabato. Gumagawa sila ng tela
para sa damit mula sa t’nalak na
hinahabi mula sa hiblang abaka.

Ang mga Yakan ay ang

pangunahing pangkat ng mga
Muslim sa Basilan. Sila ay kilala
sa paglalala, na ginagamitan
nila ng mga halaman at prutas
tulad ng pinya at abaka.
Marami sa katutubong disenyo
sa bansa ay malikhaing gawa ng
mga kultural na pamayanan sa
Mindanao. Kilala silang mga
dalubhasa sa paggawa nito.

Ilan sa kanilang mga gawa

ay ang mga damit, banig,
hikaw, kuwintas, maliliit na
kampanilya, placemat, table
runner, wall décor at marami
pang iba. Lahat ng mgaito ay
ginamitan ng iba’t ibang
hugis, kulay at linya.

Disenyo sa Mindanao

Ito naman ang katutubong disenyo na gawa ng mga

pangkat-etniko sa Mindanao. Sila ay masinsin at mabusisi rin
kapag sila ay naghahabi ng kanilang damit o tela.

12
Gawain 1.1: Pagkumparahin at Tingnan ang Kaibahan
Isulat sa loob ng mga kahon ang mga disenyo, palamuti o kulay
ng bawat pangkat Etniko. Pagkatapos na mapunan ang mga
kahon, pagkumparahin ang mga disenyo at palamuti ng bawat
lugar.

Maranao Yakan

T’boli

May pagakakahawig ba silang tatlo sa mga gawain.

Magbigay ng tatlong pagkakahawig nila. Isulat sa gawaang papel
ang iyong sagot

Gawain 1.2: Subukan natin ang kaya mo! ( Disenyo sa

Construction Paper)
Ang paglilimbag ay isa sa mga gawaing pansining na
magagawa sa pamamagitan ng pag-guhit.
Sa pamamagitan ng kulay, mapagyayaman ang ganda ng
mga gawaing sining. Sa kulay, maipakikita rin nang lubusan ang
damdamin at imahinasyon ng likhang-sining kung paano
nagbabago ang isang kulay mula sa maliwanag-padilim, o
madilim-paliwanag. Ang kapusyawan ay maliwanag na kulay at
ang kadiliman ay tinatawag na madilim na kulay.
Kagamitan : cotton buds, chlorine, colored construction
paper

13
Mga Hakbang Sa Paggawa:
1. Ihanda ang mga kagamitang gagamitin.
2. Umisip ng disenyo ng mga kultural na pamayanan sa
Mindanao tulad ng mga pangkat ng Maranao, Yakan,
at T’boli. Iguhit sa construction paper ang napiling
disenyo.
3. Isawsaw ang cotton buds sa chlorine. Marahan itong
ipahid sa disenyong ginawa sa construction paper.
(Paalala: Kailangan ang pagsubaybay ng nakatatandang
miyembro ng pamilya sa gawaing ito upang maiwasan
ang disgrasya sa paggamit ng chlorine).
4. Marahan na ipahid ang chlorine hanggang mabuo ang
disenyo sa construction paper.
5. Patuyuin muna nang ilang minuto ang ginawang likhang
sining.
6. Pagtuyo na ito maaari na itong ipaskil sa dingding.
7. Linisan ang pinaggawaaan at kunan upang maipakita sa
guro.

Marami sa katutubong disenyo sa bansa ay malikhaing

gawa ng mga kultural na pamayanan sa Mindanao. Kilala silang
mga dalubhasa sa paggawa nito.
Ngayon ay gagawa tayo ng katutubong disenyo sa isang
proyekto.
Bangkang Papel Kagamitan:
bondpaper, lapis, at krayola o oil pastel..
Hakbang sa Paggawa:
1. Gumawa ng bangkang papel.
2. Gumuhit ng Disenyong Mindanao.
3. Kulayan ito gamit ang iyong pangkulay.
4. Matapos kuhanan ng larawan ay ipasa sa guro.

14
 MODYUL 4

Ang modyul na ito ay isinaayos at ginawa para sa iyong pagkatuto.

Iyong matututuhan sa modyul na ito ang kahalagahan ng mga
kultural na komunidad sa Luzon, Visayas at Mindanao at ang
kanilang pagkakaiba sa pananamit, palamuti sa katawan at
paraan ng pamumuhay. Ang kabuuan ng modyul na ito ay
nagpapahintulot sa iyo na magamit sa iba’t – ibang sitwasyon ng
pagkatuto. Ang mga salitang ginamit ay angkop sa antas ng mag-
aaral. Ang pagkakasunod-sunod ng mga aralin ay ayon sa
pamantayan ng pagtuturo.
Pagkatapos na pag-aralan at masagutan ito, nararapat lamang
na natutuhan mo ang sumusunod:

1. Nalalaman ang kahalagahan ng mga katutubong disenyo

na nagmula sa mga kultural na pamayanan.
2. Nailalarawan ang mga katutubong disenyo na gawa ng
mga pangkat etniko sa mga kultural na pamayanan.
3. Nakalilikha ng isang disenyo mula sa mga katutubong
motif sa pamamagitan ng crayon etching.

Aralin
Mga Katutubong Disenyo
4

15
 Ang mga katutubong disenyo sa kultural na pamayanan ay
isang mahalagang pamana ng ating lahi na hanggang ngayon ang
kanilang mga disenyo ay tinatangkilik at maaaring iangkop sa
makabagong mga disenyo. Naipagmamalaki ang mga katutubong
disenyo sa kultural na pamayanang sa pamamagitan ng
pagsusuot nito bilang palamuti sa katawan.

Katutubong Disenyo

Oh! mga bata ilan lang yan sa

mga ginagamit ng mga pangkat
etniko sa kanilang sining , ang
tawag dyan ay dibuhong araw.

16
 Ana, Iyan yata ang
alam mo tinatawag na Tama ka Ana!, iyan ay
dibuhong mga disenyong etniko
ba yan?
na gawa ng pangkat
Bituin
etniko sa ating bansa.
Ang tawag dyan ay
dibuhong bituin. Ang
bawat pangkat ay may
kanya-kanyang
disenyo.

Mga anak, yan naman ang

Tingnan mo Allan, Oo nga, Dibuhong Araw at Bituin ng mga
yng nasa unahan
tapos pangkat etniko. Ang kanilang
parang araw kaso
sumasayaw talino at kasanayan sa paglikha ay
magkakaiba , yung
pa tama ka naipakikita nila sa paggawa ng
nasa baba naman
Ken hi hi hi mga kagamitang pantahanan gaya
parang
ano bayan? ng palayok, mangkok, at banga. Ito
nagsasayaw.
rin ay naipakita sa mga hinabing
tela, kumot, at banig.

17
Gawain 1.1: Pagkumparahin at tingnan ang kaibahan.
Isulat sa saguting papel ang tamang sagot na makikita sa loob ng
kahon.

1.__________ 2.__________ 3.____________ 4. _____________

5.__________ 6.__________ 7.___________ 8. ______________

9. __________ 10.__________ 11.___________

Gawain 1.2: Subukan natin ang kaya mo! (Disenyo Sa

Crayon Etching
Kagamitan:
• oslo paper o lumang cardboard, lapis, krayola, paper clip o
toothpick bilang pangguhit
Mga Hakbang Sa Paggawa:
1. Ihanda ang mga kagamitan.
2. Diinan nang maigi ang pagkukulay sa buong papel. Punuin ang
papel ng iba’t ibang kulay ng krayola.
3. Patungan ng kulay itim na krayola ang buong bahagi ng papel.
4. Maaaring gumamit ng paper clip o toothpick na magsisilbing
pangguhit.
5. Pumili ng disenyo na nais iguhit mula sa mga larawang
ipinakita ng guro (hal. dibuho ng araw,
6. bituin at tao.)

18
7. Maaaring gumamit o umisip ng sariling disenyo gamit ang iba’t
ibang linya at hugis para sa gagawing likhang-sining.
8. Gamitin ang imahinasyon upang makabuo ng kakaiba at
orihinal na disenyo.
9. Kapag tapos na ang ginawang likhang-sining kunan ng larawan
at ipasa sa guro.
Dibuhong Araw

Marami sa katutubong disenyo sa bansa ay malikhaing gawa ng

mga kultural ng pangkat-etniko. Kilala silang mga dalubhasa sa
paggawa nito. Paano ninyo ipagmamalaki at pahahalagahan ang
mga disenyong etniko na gawa ng mga pangkat-etniko?
Subukan naman nating gumawa ng disenyong etniko sa
paper bag.
Kagamitan: Lumang paper bag, lapis, at krayola o oil pastel
Mga Hakbang sa Paggawa
1. Kumuha ng lumang paper bag.
2. Gumuhit ng katutubong disenyo.
3. Kulayan ito gamit ang iyong pangulay.
4. Matapos kuhanan ng larawan at ipadala sa guro upang
maihambing sa mga natapos na gawaing sining ng mga
kaklase.

19
 MODYUL 5

Ang modyul na ito ay isinaayos at ginawa para sa iyong

pagkatuto. Iyong matututhan sa modyul na ito ang kahalagahan
ng mga kultural na komunidad sa Luzon, Visayas at Mindanao at
ang kanilang pagkakaiba sa pananamit, palamuti sa katawan at
paraan ng pamumuhay. Ang kabuuan ng modyul na ito ay
nagpapahintulot sa iyo na magamit sa iba’t – ibang sitwasyon ng
pagkatuto. Ang mga salitang ginamit ay angkop sa antas ng mag-
aaral. Ang pagkakasunod-sunod ng mga aralin ay ayon sa
pamantayan ng pagtuturo.
Pagkatapos na pag-aralan at masagutan ito, nararapat lamang
na natutuhan mo ang sumusunod:

1. Natutukoy ang pagkakaiba ng mga disenyo na may motif

mula sa Luzon, Visayas, at Mindanao.
2. Nakaguguhit ng mga disenyo na may motif sa retaso para
maging lagayan ng barya.
3. Napapahalagahan ang iba’t ibang motif na gamit ng mga
pangkat-etniko sa pamamagitan ng paggamit nito sa mga
disenyo.

Aralin Mga Katutubong Disenyo

5 sa Kasuotan at Kagamitan

Likas sa mga Pilipino ang pagkamalikhain at

pagkamakasining. Ito ay minana natin sa ating mga ninuno. Sa
ilang salinlahi ay nakikita ang mga masining na likha ng mga
katutubo. Kaakit-akit ang mga disenyong gawa ng mga pangkat-
etniko. Ang kanilang talino at kasanayan sa paglikha ay
naipakikita nila sa paggawa ng mga kagamitang pantahanan,
palamuti sa katawan, kasuotan at iba pa.

20
Mga Katutubong Disenyo sa Kasuotan at Kagamitan

Pansinin ang mga larawan:

1. Ano napansin mo sa kanilang Kasuotan?
2. Anong Kulay ang napansin mo sa kanilang kasuotan?
3. Saan kaya gawa ang kanilang kasuotan?

Mga Katutubong Disenyo sa Kasuotan at Kagamitan

Mapapansin natin ang

mga Instrumentong
Etniko ay sadyang
magaganda at halos
ay gawa sa kawayan.

Bagobo Betel Boxes o tinatawag na

lagayan ng nga ngaisa sa ng pangkat
Etniko.

21
 Mindanao Islamic Philippines Ito naman ang mga kagamitan noong
Betel Box lagayan ng NGANGA araw na ginamit ng mga pangkat
ng may kaya sa lipunan. etniko, gaya plantsang de uling.

BLAAN HEADRESS isa sa Mga sisidlan na pawang

palamuti na ginagamin ng ginagamit noon ng pangkat
pangkat Etniko. Etniko.

Gawain 1.1: Punan ng sagot ang nasabing pangungusap.

Isulat sa sagutang papel ang iyong kasagutan.
1. Isa ito sa gamitan ng mga pangkat etniko na ginagamitan ng
uling.
2. ____________ isa sa palamuti na ginagamin ng pangkat
Etniko ng mga kababaihan sa kanilang buhok.
3. Bukaka 0 _________ito ay instrumentong yari sa kawayan na
gawa ng Igorot.
4. Bagobo Betel Boxes o tinatawag din na lagayan ng ______ ng
pangkat Etniko .
5. ________ito ay isang instrument na yari sa tanso at mayroong
ibat-ibang pantawag ayon sa laki.
Gawain 1.2: Subukan natin ang kaya mo!
Paggawa ng Coin Purse o Jewelry Pouch na may Katutubong
Disenyo
Kagamitan: retaso, lapis, gunting, karayom, sinulid, at pangkulay
tulad ng oil pastel, krayola, colored pen/pencil
Mga Hakbang Sa Paggawa:
1. Maghanda ng mga retaso na lalagyan ng disenyo.

22
 2. Pumili ng dalawang disenyong etniko at iguhit ang mga ito
nang salitan sa retaso upang makabuo ng kakaibang likhang
sining.
3. Kulayan nang maayos ang ginuhit upang ito ay maging
maganda at kaakit-akit.
4. Itupi sa gitna ang retasong may disenyo at tahiin ang dalawang
sulok nito.
5. Itupi nang maliit at tahiin ang pinakabunganga ng supot.
5. Ipasok ang tali sa may bunganga ng supot na magsisilbing
hawakan.
6. Iligpit ang mga ginamit pagkatapos ng gawain.

Disenyong Etniko
Kagamitan: Cardboard (1/8 ) ,lapis , at Krayola o oil pastel
HAKBANG SA PAGGAWA
1. Kumuha ng cardboard.
2. Gumuhit ng katutubong disenyo.
3. Kulayan ito gamit ang iyong pangulay.
4. Matapos kuhanan ng larawan at ipadala sa guro upang
maihambing sa mga natapos na gawaing sining ng mga
kaklase.
Pumili ng Disenyong nais mo.

1. 2. 3.

23
 MODYUL 6

Ang modyul na ito ay isinaayos at ginawa para sa iyong

pagkatuto. Iyong matututhan sa modyul na ito ang kahalagahan
ng mga kultural na komunidad sa Luzon, Visayas at Mindanao at
ang kanilang pagkakaiba sa pananamit, palamuti sa katawan at
paraan ng pamumuhay. Ang kabuuan ng modyul na ito ay
nagpapahintulot sa iyo na magamit sa iba’t – ibang sitwasyon ng
pagkatuto. Ang mga salitang ginamit ay angkop sa antas ng mag-
aaral. Ang pagkakasunod-sunod ng mga aralin ay ayon sa
pamantayan ng pagtuturo.

Pagkatapos na pag-aralan at masagutan ito, nararapat lamang na

natutuhan mo ang sumusunod:
• Naibabahagi ang mga kaalaman tungkol sa mga kagawian ng
mga iba’t ibang pamayanang kultural.
• Nakaguguhit ng disenyong etniko sa bookmark gamit ang
elemento ng sining.
• Napahahalagahan ang mga kagawian ng mga iba’t ibang
pamayanang kultural sa pamamagitan ng paggamit ng natapos
na obra.

Aralin Kagawian ng Iba’t-ibang

6 Pamayanang Kultural
Ang mga sinaunang kagamitan at kasuotan ng mga pangkat-
etniko ay bahagi ng pang-araw araw na buhay sa kanilang
pamayanang kultural. Ang kanilang paniniwala ay makikita sa
mga masining na dibuho ng kanilang kasuotan, palamuti sa
katawan, at mga kagamitan. Ito ay yaman ng ating bansa.

24
Kagawian ng Iba’t ibang Pamayanang Kultural

Ang mga sinaunang kagamitan at kasuotan ng mga

pangkatetniko ay bahagi ng pang-araw araw na buhay sa kanilang
pamayanang kultural. Ang kanilang paniniwala ay makikita sa
mga masining na dibuho ng kanilang kasuotan, palamuti sa
katawan, at mga kagamitan. Ito ay yaman ng ating bansa.
Pansinin ang halimbawa ng larawan ng gawi ng pamayanang
kultural sa ibaba. Makikita dito na ang kanilang kasuotan ay
kakikitaan ng mga disenyong etniko na nagtataglay ng mga
maninipis at makakapal na linya, mga mapupusyaw na kulay, at
mga dibuhong kanilang pinagyaman.
Pansinin natin ang mga larawan:
Ang mga sinaunang kagamitan at kasuotan ng mga pangkat-
etniko ay bahagi ng pang-araw araw na buhay sa kanilang
pamayanang kultural. Ang mga pamayanang kultural sa ating
bansa ay may kakaibang kaugalian na kanilang nakagisnan.

Halimbawa ay kapag may namatay na

mahal sa buhay, sila ay nag-aalay ng
mga pagkain upang hilingin sa diyos ng
kamatayan na samahan ang kaluluwa
sa pagtawid sa kabilang buhay.
Inilalagak ang labi nito sa Manunggul
Jar na kakikitaan ng masining at
kakaibang disenyo.

25
 Ang mga Pinatubong Aeta at Ibuked
Ayta ay mahilig sa pulot pukyutan ito
ang pinaka-espesyal na pagkain para
sa kanila. Kumakain din sila ng
Umok o mallit na pukyutan at ng
latak na nakukukha sa bahay
pukyutan.

Sa tradisyon ng mga pangkat

etniko mas maraming TATU sa
kababaihan ay mas maganda. Ito
ay nakakapang-akit sa mga
kalalakihan.

Ang mga taga Tagbanua ay naninirahan

sa baybaying dagat sa gitna ng Palawan.
Sila ay nabubuhay sa pamamagitan ng
pangingisda , paghahalaman, at
pangangaso.

Para naman sa mga kababaihan ng

Kalinga mahalaga sa kanila ang
makukulay na damit at pampaganda.
Mahilig din sila sa alahas na halos
buong katawan ay nilalagyan nila.
Para sa ikakasal binibigyan ito ng dote
na kung tawagin ay BALLONG o KALON
.

Gawain 1.1: Piliin ang tamang sagot. Isulat sa sagutang papel ang
tamang sagot.
1. Sa tradisyon ng pangkat etniko, ang namatay ay nilalagak sa
anong lalagyan?
A. Manunggal Jar C. Kalinga Jar
B. Namunggal Jar D. Kabaong Jar

26
 2. Ito ang pinaka espesyal na pagkain para sa mga Pinatubong
Aeta at Ibuked Ayta.
A. Pansit C. Panuttsa
B. Pulot-pukyutan D. Isda
3. Isa ito sa mga gawaing kababaihan na nakapang aakit ng
kalalkihan.
A. Paglalgay ng pabango C. Pag me make-up
B. Paglalgay ng alahas D. Paglalagay ng mga tatu
4. Sila ay nabubuhay sa pamamagitan ng pangingisda ,
paghahalaman, at pangangaso, sila rin ay matatagpuan sa
Palawan.
A. Ifugao C. Igorot
B. Aeta D. Tagbanua
5. Para sa Kalinga mahalaga ang Dote na ibinibigay sa
ikinakasal ito ay tinatawag na ballong o ________.
A. Balon C. Golon
B. Kalon D. Alay
Gawain 1.2: Subukan natin ang kaya mo!
Paggawa ng Pinoy bookmark
Kagamitan: cardboard, lapis, gunting, kapirasok tali, at
pangkulay tulad ng oil pastel, krayola, colored pen/pencil
Mga Hakbang Sa Paggawa:
1. Ihanda ang mga gamit na kailangan
2. Gupitin ang lumang karton o cardboard sa sukat na 1 ½
pulgada ang lapad at 5 pulgada ang haba.
3. Pumili ng isang disenyong etniko na nais iguhit sa bookmark.
4. Iguhit ito sa inihandang cardboard na gagawing bookmark.
5. Kulayan ang iyong iginuhit.
6. Sikaping naiiba ang iyong likhang-sining.
7. Kuhanan ng larawan at ipakita sa guro.

27
 Kayo ay may angking talento sa pagdidisenyo at nakagagawa
ng kakaibang likhang-sining gamit ang iba’t ibang katutubong
disenyo ng mga pangkat-etniko sa bansa. Subuking gawin ang
proyektong ito.
DIY BAG
Kagamitan: Retasong tela, lapis , tali, at pintura o oil pastel
Hakbang sa Paggawa:
1. Gupitin ang retasong tela sa korteng bag.
2. Tahiin ang magkabilang tulo ng retaso.
3. Pumili ng disenyong nais mo.
4. Kulayan ang natapos na disenyo
5. Matapos kuhanan ng larawan at ipadala sa guro upang
maihambing sa mga natapos na gawaing sining ng mga
kaklase.
Pumili ng disenyong nais mo.

1. 2. 3.

4. 5.

28
 MODYUL 7

Ang modyul na ito ay isinaayos at ginawa para sa iyong

pagkatuto. Iyong matututhan sa modyul na ito ang kahalagahan
ng mga kultural na komunidad sa Luzon, Visayas at Mindanao at
ang kanilang pagkakaiba sa pananamit, palamuti sa katawan at
paraan ng pamumuhay. Ang kabuuan ng modyul na ito ay
nagpapahintulot sa iyo na magamit sa iba’t – ibang sitwasyon ng
pagkatuto. Ang mga salitang ginamit ay angkop sa antas ng mag-
aaral. Ang pagkakasunod-sunod ng mga aralin ay ayon sa
pamantayan ng pagtuturo.

Pagkatapos na pag-aralan at masagutan ito, nararapat lamang na

natutuhan mo ang sumusunod:

• Naisasalin ang mga kaalaman sa masining na disenyo ng

pamayanang kultural sa pagbuo ng kasalukuyang disenyo.
• Naiguguhit ang mga masining na disenyo sa recycled papers
o anumang papel.
• Napahahalagahan ang mga masining na disenyo ng
pamayanang kultural sa pamamagitan ng paglapat nito sa
kasalukuyang disenyo.

Aralin Masining na Disenyo ng

7 Pamayanang Kultural

Ang mga sinaunang kagamitan at kasuotan ng mga pangkat-

etniko ay bahagi ng pang-araw araw na buhay sa kanilang
pamayanang kultural. Ang kanilang paniniwala ay makikita sa
mga masining na dibuho ng kanilang kasuotan, palamuti sa
katawan, at mga kagamitan. Ito ay yaman ng ating bansa.

29
Masining na Disenyo ng Pamayanang Kultural
Ipinakita ng iba’t ibang disenyo na halos magkakatulad ang
paggamit ng dibuho, kulay at linya ng disenyo ng pamayanang
kultural sa disenyo ng makabagong panahon. Ang katangiang
pagkamalikhain ay hindi nawala bagkus ay lalo pang pinagyaman
para sa lalo pang ikagaganda ng mga disenyong atin nang
nakagisnan. Hindi lamang sa mga kasuotan at mga kagamitan
makikita ang mga disenyo. Makikita din ito sa mga gamit sa
bahay, mga pang dekorasyon, at mga palamuti sa katawan.

Pansinin ang dalawang pangkat ng larawan :

1. Ano masasabi mo sa masining na disenyo ng pamayanan
kultural?
2. Ano naman ang masasabi mo sa masining na kasalukuyang
disenyo?
3. May pagakaka-iba at pagkakatulad ba sila ?

Ipinakita ng iba’t ibang disenyo na halos magkakatulad ang

paggamit ng dibuho, kulay at linya ng disenyo ng pamayanang
kultural sa disenyo ng makabagong panahon.Ang katangiang
pagkamalikhain ay hindi nawala bagkus ay lalo pang pinagyaman
para sa lalo pang ikagaganda ng mga disenyong atin nang
nakagisnan. Hindi lamang sa mga kasuotan at mga kagamitan
makikita ang mga disenyo. Makikita din ito sa mga gamit sa
bahay, mga pang dekorasyon, at mga palamuti sa katawan.

30
 Disenyong Kultural (noon) Disenyong Makabagong Panahon

Kasuotan
Sa tradisyong kasuotan halos wala naman pinagbago,
matitingkad pa rin ang kulay na ginagamit, may makapal at
manipis na linya. Pati sa mga palmuti sa kanilang katawan ay
makikita pa rin sa kasalukuyan.

Kagamitang Plantsa
Sa kasalukuya Malaki na ang pinag-iba ng gamit nating
plantsa pero sa ibang liblib na pook lalo yng wala pa ring kuryte
sa kanilang lugar nanatili ang pag gamit ng planstang de uling.

Kagamitan Panggiling
Mano-mano ang paraan noon ang paggiling ng bigas, ngayon
ay di kuryente na rin at mabilis ang paggiling. Ang kagandahan
lang noon ay di mo na kailangang magbayad ng kuryete para
maggiling.

Panghabi ng Tela
Makukulay pa rin ang paghahabi ng tela sa pangkat etniko
na hanggang ngayon ay halos walang pinag-iba sa paghahabi ng
tela.

31
 Duyan
Kung iyong pagmamasdan ang materyales na ginamit sa
dalawang(2) duyan, mas maganda ang ginamit na materyales noon
kaysa ngayon. Mukang mas matibay ang gawa noon kaysa
ngayon.

Kalan
May ibat-ibang kalan ngayon na lumalabas sa kasalukuyan ,
nandyan ang kalang de gas, kalang de kuryente at kalang de gazul.
Ang karaniwang gamit na kalan noon ay di gatong na ginagamitan
ng kahoy. Sa ngayon ay ginagamit pa rin ang kalang de gatong lalo
na yung nakatira sa probinsya.

Pagmasdan ang dalawang larawan, sa tingin mo ano

ang mas gusto mo?

Disenyong Kultural (noon) Disenyong Makabagong

Panahon

1. Ito ang gusto >Bakit?

32
 2. Ito ang gusto >Bakit?

3. Ito ang gusto >Bakit?

4. Ito ang gusto >Bakit?

5. Ito ang gusto >Bakit?

Gawain 1.2: Subukan natin ang kaya mo!

Pabalat sa Notebook
Kagamitan: Mga recycled paper tulad ng lumang
kalendaryo o anumang papel, gunting, lapis, krayola, tape, at
plastic cover
Mga Hakbang Sa Paggawa:
o Ihanda ang mga kagamitan.
o Gumupit ng lumang kalendaryo o anumang papel
kasukat ng notbuk na nais
o lagyan ng pabalat. Gamitin ang malinis na bahagi nito.
Gumuhit ng sariling masining na disenyo.

33
 o Pagkaguhit, kulayan upang mas lalong tumingkad ang
mga disenyo.
o Gawing kakaiba ang disenyo.
o Ibalot ang ginawang disenyo sa isang notbuk. Gamitan
ito ng tape para sa mas maayos na paglalapat.
o Sikaping maging malinis at maayos ang ginawang likha.
o Kuhanan ng litrato at ipakita sa guro.
Pumili ng nais mong Disenyo

DIY T-Shirt Bag

Kagamitan: Lumang damit ni tatay, lapis, gunting, brush at
pintura
Hakbang sa Paggawa
1. Gupitin ang T-shirt sa manggas at leeg.
2. Tahiin ang ang ilalim ng T-shirt.
3. Pumili ng disenyong nais mo.
4. Kulayan ang natapos na disenyo
5. Matapos kuhanan ng larawan at ipadala sa guro upang
maihambing sa mga natapos na gawaing sining ng mga
kaklase.
Pumili ng Disenyong nais mo.

34
 MODYUL 8

Ang modyul na ito ay isinaayos at ginawa para sa iyong

pagkatuto. Iyong matututhan sa modyul na ito ang kahalagahan
ng Crayon Resist ng Disenyong Etniko at ang kanilang pagkakaiba
sa pananamit, palamuti sa katawan at paraan ng pamumuhay.
Ang kabuuan ng modyul na ito ay nagpapahintulot sa iyo na
magamit sa iba’t – ibang sitwasyon ng pagkatuto. Ang mga salitang
ginamit ay angkop sa antas ng mag-aaral. Ang pagkakasunod-
sunod ng mga aralin ay ayon sa pamantayan ng pagtuturo.
Pagkatapos na pag-aralan at masagutan ito, nararapat lamang
na natutuhan mo ang sumusunod:
- Nagagamit ang crayon resist technique sa pagpapakita ng
disenyong etniko o patterns.
- Nakagagawa ng pinoy placemat gamit ang disenyong
etniko.
- Napahahalagahan ang disenyong etniko sa paggamit ng
natapos na proyekto.

Aralin Crayon Resist ng

8 Disenyong-Etniko
Ang mga makabuluhang likhang-sining ng ating mga ninuno
ay mababakas pa rin sa mga disenyo ng kagamitan na nakikita pa
rin natin sa kasalukuyang panahon. Naipamamalas ang wastong
paraan sa paggawa ng disenyong etniko gamit ang paraang crayon
resist. Napahahalagahan ang disenyong etniko sa natapos na
proyekto sa pamamagitan ng paggamit ng natapos na obra.

35
Hanapin sa loob ng crossword puzzle ang mga sumusunod na
salita:
1. LUZON 6. LIKHANG SINING
2. VISAYAS 7. DISENYONG ETNIKO
3. MINDANAO 8. WATER COLOR
4. OBRA 9. PLACEMAT
5. CRAYON RESIST 10. DIBUHO

Suriin uli natin ang mga pamayanan at kultura mula sa Luzon,

Visayas, at Mindanao.

Kulturang Luzon

Madalas gamitin ng mga

KALINGA ang kulay na
pula,dilaw,berde at itim.

36
 Makukulay ang pananamit ng
mga KALINGA na matatagpuan
sa pinakahilagang bahagi ng
Luzon.
Napakahalaga sa kanila ang mga
palamuti sa katawan na
nagpapakilala sa kanilang
MGA TAONG KALINGA katayuan sa lipunan.

Ilan sa kanilang produktong

ipinagmamalaki ay ang
bakwat,aken at abag o G-
string na gawa sa mga
mamahalin at maliit na
bato.

Ang GADDANG naman sa

Nueva Viscaya ay kilala at
bantog sa paghahabi ng
tela.
MGA TAONG GADDANG
Kulturang Visayas
Ang mga Waray ay naninirahan
sa mga pulong Leyte at Samar.
Ang Leyte ay matatagpuan sa
malayong silangang bahagi ng
Pilipinas. Sa dakong hilagang-
silangan naman nito ay ang
Samar.

Cebu- ang Nuestra SeÑora de

Guadalupe ang patron ng Cebu.
Matatagpuan sa lalawigan ang
Cebu city na capital nito at
tinaguriang Queen city of the
South. Naririto rin ang Mactan
Export Processing Zone. Ang
lalawigan ang Cebu ang sentro
ng kabuhayan sa Visayas.

37
Kulturang Mindanao

Yakan sila lamang ang tanging

pangkat na kapwa nagsusuot ng
malong ang lalaki at babae. Sila ay
tumutukoy sa nakakaraming
grupong muslim sa Basilan,isang
bagahing timog Mindanao.Pagsasaka
ang tanging ikinabubuhay ng mga
yakan. May sinusunod na ritwal at
dasal ang mga yakan sa pagtatanim
at pag-aani.

Badjao silo ay naninirahan sa

Sulu, nakatira sila sa bangkang-
bahay na may iisang pamilya na
binubuo ng dalawa hangang
tatlongpu. Pangingisda ang
pangunahin nilang hanap buhay.
Gumagawa din sila ng mga Vinta
at gamit sa pangingisda tulad ng
lambat at bitag.

May pagkakahawig ba ang tatlong pangkat tungkol sa

kanilang mga gawain? Isulat sa papel ang iyong sagot.
Magbigay ng tatlong pagkakahawig nila sa gawain.

Gawain 1.1: Pangkat Etniko sa Pilipinas

Isulat sa loob ng mga kahon ang mga Lugar at Katangian ng bawat
pangkat etniko ng ating bansa.

LUGAR LUGAR LUGAR LUGAR

LUZON
KATANGIAN KATANGIAN KATANGIAN
KATANGIAN

38
 LUGAR LUGAR

KATANGIAN KATANGIAN

Gawain 1.2: Subukan natin ang kaya mo!

PAGGAWA NG PLACEMAT
Kagamitan: Lapis, krayola, brush, ¼ cartolina o recycled
cardboard, water color, at recycled paper
Mga Hakbang Sa Paggawa:
1. Ihanda ang mga kagamitan.
2. Pumili ng disenyo na makikita sa mga kagamitan, kasuotan at
palamuti ng mga pangkat-etniko mula sa mga nakaraang aralin o
mga halimbawang nasa likod na pahina.
3. Iguhit ang mga napiling disenyong etniko o patterns sa recycled
paper.
4. Ilipat ito sa cartolina o cardboard.
5. Kulayan ang iyong iginuhit. Siguraduhing madiin ang paggamit
ng krayola sa papel upang hindi matakpan ng watercolor.
6. Ihanda naman ang watercolor para sa gagawing pamaraang
crayon resist.
7. Pahiran ng watercolor ang kinulayan ng krayola. Gamitin ang
madilim na kulay para lumitaw ang kagandahan ng disenyong
iginuhit at kinulayan ng krayola.
8. Pikturan at ipadala sa guro ang natapos na obra.
Pumili ng Disensyong nais mo

39
Marami sa katutubong disenyo sa bansa ay malikhaing gawa ng
mga pangkat etniko. Subukan natin gumawa ng kanilang disenyo.
Boteng Plorera
Kagamitan: lumang bote, lapis, pintura, at brush .
Hakbang sa Paggawa :
1. Linisin ang bote at patuyuin.
2. Pinturahan ng puti.
3. Pumili ng disenyong nais mo.
4. Kulayan ang natapos na disenyo.
5. Pikturan at ipakita sa Guro.
Pumili ng Disensyong nais mo

40
Panuto: Piliin ang titik ng tamang sagot. Pagkatapos ay isulat sa
tapat nito ang dahilan kung bakit ito ang iyong napili mong sagot.
Isulat ito sa hiwalay na sagutang papel.
1. Pangkat etniko na kilala sa mga kasuotan at kagamitan tulad
ng araw, kidlat, isda, ahas, butiki, puno, at tao.
A. Ifugao B. Kalinga C. Nueva Ecija D. Maranao

2. Sila ang naninirahan sa paligid ng Lawa ng Lanao, Lanao del

Sur, Lanao del Norte, Lungsod ng Marawi, at Lungsod ng
Iligan.
A. Yakan B. T’boli C. Maranao D. Nueva Ecija

3. Ang mga _________ay matatagpuan sa Cotabato. Gumagawa

sila ng tela para sa damit mula sa t’nalak na hinahabi mula sa
hibla ng abaka.
A. Yakan B. T’boli C. Maranao D. Nueva Ecija

4. Ang mga taga Tagbanua ay naninirahan sa baybaying dagat sa

gitna ng Palawan.Sila ay nabubuhay sa pamamagitan ng
pangingisda, paghahalaman, at pangangaso.

A. B. C.
5. Halos magkakatulad ang paggamit ng _______, kulay at linya
ng disenyo ng pamayanang kultural sa disenyo ng
makabagong panahon.
A. Kulay B. Disenyo C. Dibuho D. Hugis

6. Alin sa sumusunod na obra ang ginamitan ng paraang crayon

resist?
A. Takip ng Notbuk C. Pinoy Bookmark
B. Placemat D. pamaypay

41
Panuto: Basahin at unawain ang sumusunod na pangungusap.
Sabihin kung TAMA o MALI ang bawat pangungusap isulat ang
sagot sa sagutang papel.
_____ 1. Bago pa man dumating ang mga Kastila sa ating bansa,
ang mga pangkat-etniko ay mayroon nang katutubong sining o
motif na higit nilang napaunlad at napayaman hanggang sa
ngayon.
_____ 2. Isa sa mga kilalang pangkat mula sa Visayas ay ang
mga taga Tawi-tawi.
_____ 3. Ang mga gawang etniko ay magaganda gaya ng
palamuti sa katawan tulad ng alahas, kwintas, at hikaw.
_____ 4. Ang mga kagamitang etniko ay nabubuhay pa at di na
natin ginagamit ngayon.

42
 43
Mga Sagot
Pagyamanin 1. A 7. TAMA
LUZON-LUGAR 2. C 8. MALI
Kalinga / Nueva Viscaya
-Mahilig gumamit na 3. B 9. TAMA
kulay pula o itim 4. B 10. MALI
-bantog sa paghahabi Pagyamanin 5. B
Visayas- lugar Lahat ng sagot (1-5) ay
Waray/ Cebu
6. B
taman sa sariling
-sila ay naninirahan sa pulo ng opinyon
TAYAHIN
Samar at Leyte
-pinaka sentro ng kalakalan
Mindanao/ lugar Pagyamanin
Yakan/ Badjao
Modyul 7 Maranao
Kapwa babae at lalaki may suot na -Lanao del Sur
malong. -Lanao del Norte
Naninirahan sa Bangka. Pagyamanin -Lungsod ng
Modyul 8 1. Kalinga Marawi
2. Maranao -Lungsod ng Iligan
Pagyamanin 3. Ifugao
1. A 4. Bagobo T’boli
2. B 5. Maranao -Cotabato.
3. D 6. Bagobo -Gumagawa ng
4. D 7. Agta tela
5. B 8. Bukidnon -naghahabi ng
9. Bagobo abaka.
10. Ifugao -Gumagamit ng
Modyul 6
Bontok Kaliksan
Pagyamanin
1.Plantsang de uling Yakan
Modyul 4
2.Blaan Headress -Muslim sa
3.Bibil Basilan.
Pagyamanin
4. Nganga -naglalala
Ifugao
5. Gong -Gumagamit ng
1.araw 2. Kidlat 3.isda
halaman abaka, at
4.alahas 5. Butiki 6. Puno
Modyul 5 pinya.
Kalinga
1.Makulay ang pananamit
Pagyamanin
Modyul 3
Mahilig sa kulay
KASTILA a.pula b.dilaw c.berde d.itim
MOTIF Nueva Viscaya Subukin
PANAY- a.paghahabi ng tela 1. B 6. D
BUKIDNON b.paggamit ng palamuti 2. A 7. B
c.plastic beads at bato 3. B 8. C
ILO-ILO
4. C 9. B
PANUBOK b.bakwat (belt) 5. A 10. C
c.akin (skirt) d.abag(skirt)
Modyul 2 Modyul 1
Sanggunian
DepEd-BLR. (2017). Music, Art, Physical Education and Health Kagamitan ng Mag-aaral sa
Tagalog - Grade 4 (3rd ed., Vol. 1). Rex Bookstore, Inc
Manila Grapika. (2016, August 09). Manila Grapika. Retrieved July 15, 2020, from
https://manilagrapika.wordpress.com/
Mga Larawan
Roa, M. (2018, July 04). Aralin 1 mga disenyo sa kultural na pamayanan sa luzon. Retrieved
July 15, 2020, from https://www.slideshare.net/mariejajaroa/aralin-1-mga-disenyo-sa-
kultural-na-pamayanan-sa-luzon
E. (2020). Youtube.com. Retrieved July 15, 2020, from
https://www.youtube.com/watch?v=DXSjWjZZsZE&feature=emb_title
https://www.pinterest.ph/pin/AZeTmp7Jup3ShIYCsy102VpcMsat4Wsa7_Vdo_hzyIXo3dVEg
SDZe4natagtZoG3vXzKy_srCwyKDDKVr_3erU/
Rosalie Q. Castillo (2015, May 06) Mga Disenyo sa Kultural na Pamayanan sa Luzon
(Disenyong Ifugao, Mga Taong Kalinga at Gaddang, Disenyong Kalinga at Gaddang)
https://www.slideshare.net/rosaliecastillo942/e-lesson-sining-iv
Mr. Victoriano D. Donoso III (2015, June 16) Mga Disenyo sa Kultural na Pamayanan
Disenyong Kalinga/ Disenyong Gaddang https://www.slideshare.net/vicdonosoiii/mga-
disenyo-sa-kultural-na-pamayanan
Wikipedia.org (Tin Can Picture) https://en.wikipedia.org/wiki/Steel_and_tin_cans
Abdolreza Zaidi blogspot (July 2019) (Etniko Maranao)
https://abdolrezaxzaidi.blogspot.com/2019/07/etniko-maranao.html
First Pallette (Steps in making mascara) https://www.firstpalette.com/craft/masquerade-
mask.html
Clipart Panda: Mask Clipart: Masquerade Mask Clipart
http://www.clipartpanda.com/clipart_images/masquerade-mask-clip-art-67594610
Sanggunian
Music, Arts, Physical Education and Health 4Kagamitan ng Mag-aaral (Tagalog) Kagawaran
ng Edukasyon Republika ng Pilipinas Manila Grapika Word Press.com
Mga Larawan
Pt.slideshare.net / http: www.slideshare.net
Pinterest.com / https: www.Pinterest.com
diyartactivity.com / https: www.diyartactivity.com
K TO 12 GRADE 4 LEARNER’S MATERIAL IN ARTS (Q1-Q4) (2015, July 10) from
https://www.slideshare.net/lhoralight/k-to-12-grade-4-learners-material-in-arts-q1q4
Ethnolinguistic_groups (Ethno-Linguistic Grouping in Mindanao) Images from Insight Guides:
Philippines (1) and Traveler's Companion: Philippines (2 and 3)
http://www.seasite.niu.edu/Tagalog/Cynthia/Mindanao/ethnolingusticgroups.htm
Belief.org (Maranao Arts) https://www.brelief.org/reports/88/maranao.html
Manila Grapika: Pangkat Etniko ng Visayas at Mindanao (2015, August 3) from
https://manilagrapika.wordpress.com/tag/pangkat-etniko-ng-mindanao/
iStockphoto.com (Paper Plate) https://www.istockphoto.com/photos/empty-paper-plate
Project 3 Elementary School (2017, July 7) Disenyong Radial :Mga Disenyo ng Pangkat-
Etniko sa Pamayanang Kultural sa Visayas
https://m.facebook.com/story.php?story_fbid=792468627587518&id=1889315446078
99&__tn__=C-R
Snappy Living (2021, May 21) How to Use Eggshells in Gardening
https://snappyliving.com/eggshells-to-help-your-flowers/
K TO 12 GRADE 4 TEACHER’S GUIDE IN ARTS (Q1-Q4) (2015, July 6) from
https://www.slideshare.net/lhoralight/arts-50204613

44
dickblick.com (Construction Paper)
https://www.dickblick.com/products/crayola-construction-paper-packs/
srimathumitha.com ( steps in paper boat folding)
https://srimathumitha.com/hobbi/45492-kak-sdelat-bumazhnyy-korablik-dlya-
igry.html
https://www.sailingeurope.com/blog/how-to-make-a-paper-boat
Black Background- Walls Heaven (wallsheaven.com)
https://wallsheaven.com/wall-murals/stone-black-background-texture-luxury.-blank-
for-design-B693267750
Jude Gatchalian- Disenyong Etniko (2014, December 11)
https://de.slideshare.net/judegatchalian79/disenyong-etniko
Shoping Bags- Uline (uline.com)
https://www.uline.com/Product/Detail/S-7099/Paper-Shopping-Bags/Kraft-Paper-
Shopping-Bags-16-x-6-x-12-Vogue
Sanggunian
learner’s material MAPEH 4Manila Grapika-word Press.com
Mga Larawan
Manila Grapika- Ang Ating mga Ninuno (Mga katutubong Disenyo sa Kasuotan at
Kagamitan ( 2015, August 3) https://manilagrapika.wordpress.com/
https://images.app.goo.gl/bPcTKgJjiRKWH4bVA
Joshua Calosa (2014, November 01) Mga Instrumentong Etniko
https://www.slideshare.net/joshuacalosa/mga-instrumentong-etniko
Michael Backman Ltd (Bagobo-Betel Boxes and Mindanao Islamic Philippines Betel
Box)https://www.michaelbackmanltd.com/archived_objects/bagobo-betel-boxes/
https://www.michaelbackmanltd.com/archived_objects/mindanao-islamic-
philippines-betel-box/
365 Great Pinoy Stuff (Bakya)
https://365greatpinoystuff.wordpress.com/2010/05/26/146-bakya/
Cargad.com (concurso de relatos 2012, January 15)
https://cargad.com/index.php/2012/01/15/concurso-de-relatos-en-ingles/
carousell.ph ( Plantsang de uling)
https://www.carousell.ph/p/vintage-antique-classic-old-retro-aluminum-flat-iron-
flatiron-plantsa-de-uling-238507539/
Kasaysayan ng Blaan (2016, November 28) from
https://rizalatkasaysayan.wordpress.com/2016/11/28/kasaysayan-ng-mga-blaan/
pictolic.com- An incredible discovery by archeologist: a girl from the Inca tribe, which is
more than 500 years old https://pictolic.com/en/article/an-incredible-discovery-by-
archaeologists-a-girl-from-the-inca-tribe-which-is-more-than-500-years-old
artolazzi.com- Square one (2011, October 7)
http://artolazzi.blogspot.com/2011/10/square-one.html
Philippine Pre-Hispanic Art Mununggul Jar from
https://philippineart.tumblr.com/post/104591472821/manunggul-jar
Filipino Aeta from https://www.pinterest.ph/keithdaniels15/filipino-aeta/
Marinduque News Produksyon ng Pulot from
https://marinduquenews.com/2017/05/14/pagsasanay-sa-produksyon-ng-pulot-sa-
buenavista-marinduque-isinagawa-ng-uplb/
Lakbay sa Pagkatuto ng Kasaysayan (2012, April 16) from
http://gurongkasaysayan85.blogspot.com/2012/04/ang-ating-pinagmulan.html
Ecotourism in the Philippines from http://www.philippinestravelpackage.com/ecotours/
Kasuotan ng Iba’t ibang Pangkat Etniko sa Luzon at ang Kanilang Kultura from
https://pdfslide.net/education/kultura-58aead515bebb.html

45
Bullol, Anito ng Ifugao from https://xiaochua.net/tag/katoliko/
Ifugao: People of the Earth- Ethnu, the innovative fashion accessories from
http://philippine-made.blogspot.com/2010/10/ethnu-innovative-fashion-
accessories.html
Red Silk photo from https://www.pinterest.ph/pin/616711742711510320/
Cutting Fabric from https://www.oao-
7.top/products.aspx?cname=scissors+cutting+clothes&cid=40
Cliparts Zone- Fabric Cliparts from https://cliparts.zone/fabric-cliparts
Red bag from https://images.app.goo.gl/DDuAgpmvRS3CyQ356
TEXTILES AND CULTURE OF PHILIPPINES retrieved July 7, 2020 from
https://textilevaluechain.in/news-insights/textiles-and-culture-of-philippines/
Things to do and see in Ifugao… ( 2019, July 30) from
https://wandergala.com/things-to-do-and-see-in-ifugao/
Makaluma vs. Makabago 2018, October 3 (Plantsa) from
http://vanessabatulanonvb.blogspot.com/2018/
Makalumang Panggiling from http://underthemoonshadow.blogspot.com/2017/
Makabagong Panggiling from https://fruitprocessingmachine.com/portfolio-items/coconut-
grinder/
Makabagong Paghahabi ng tela from https://brainly.ph/question/15257524
Makalumang Paghahabi ng tela from
https://www.flickr.com/photos/nccaofficial/18257032238
Makalumang Duyan from https://images.app.goo.gl/f5DmX9vBunTuVEm4A
Makabagong Duyan from https://www.carousell.ph/p/baby-duyan-1013908322/
Makalumang Kalan from
https://www.facebook.com/IlocanoAkoProudAko/photos/dalikannagango-a-kayo-
mangtukkolkanagbirokka-metten-marunrunot-a-
kawayansullatam/552533201424793/
Makabagong Kalan from https://m.facebook.com/pg/Diesel-Kalan-
174830519809011/photos/?ref=page_internal&mt_nav=0
Making Bag using Tshirt from https://www.pinterest.ph/pin/287597126184938035/
Sinulog Festival from https://attracttour.com/2013/01/cebu-city-sinulog-festival-origin-
and-history/
http://philippinefestival1.blogspot.com/2012/06/history-of-sinulog-festival-cebu.html
Kulturang Mindanao from https://manilagrapika.wordpress.com/tag/pangkat-etniko-ng-
mindanao/
Katutubong Disenyo from https://www.pinterest.ca/paintertasu83/rangoli/
https://www.flickr.com/photos/elmer_ng_pateros/2124142968
https://www.youtube.com/watch?v=_X0tnd-Y5Gs
http://www.tribaltextiles.info/Exhibitions/Filipino_txtls_Reimann/r11d2.html
Bottle from https://www.ampulla.co.uk/shop/glass/glass-spirit-bottles-wine-
bottles/750ml-clear-glass-mountain-bottle/
https://thegraphicsfairy.com/distressed-french-bottles-project/
http://apple-crate.blogspot.com/2011/08/painted-bottle-vases.html

46
Para sa mga katanungan o puna, sumulat o tumawag sa:

Department of Education – Schools Division Office Navotas

Learning Resource Management Section

Bagumbayan Elementary School Compound

M, Naval St., Sipac Almacen, Navotas City

Telefax: 02-8332-77-64
Email Address: navotas.city@deped.gov.ph