Name: Jamaica M.

De Lara

Yr & Section : BSBA FM-2A

Batay sa Aralin 2 , gumawa ng graphic organizer o talahanayan / timeline tungkol sa kaganapang

PULITIKA, KABUHAYAN, PANLIPUNAN, PANGKULTURA noong ika –19 na siglo na magpapakita ng
paghantong sa malawakang pagbabago.

IKA-19 SIGLO

1812

Ang Konstitusyong Cadiz ng 1812 ay nagtakda

ng mga sumusunod: Karapatan ng mga
kalalakihan sa pagboto, pambansang
soberanya, monarkiyang konstitusyunal,
kalayaan sa pamamahayag, reporma sa lupa at
malayang kalakalan.

1861
Isinilang sina Dr. Jose Rizal at
Rabindranath Tagore. Dalawa sa mga
kinikilalang dakilanh Asyano sa
kasaysayan.
Abril 1862
Si Emperador Napoleon III ng Pangalawang
Imperyong Pranses ay nagpadala ng hukbong
Pranses sa Mexico upang sakupin ito.
Hunyo 12, 1864
Iniluklok ni Napoleon III si Pangulong Duke
Maximilian ng Austria bilang tau-tauhang
emperador ng Mexico. Ito ay para
mapatatag niya ang pananakop ng Mexico.
Hulyo 8, 1853
Ibinukas muli sa mundo ang bansang
Hapon mula nang magsara ito sa mga
dayuhan noong 1639.
Pebrero 19, 1861
Ang liberal na si Czar Alexander II ay
naglabas ng proklamasyong nag-aalis
ng serfdom sa bansang Rusya na
pakikinabangan ng 22,500,000
magsasaka (serfs).
Setyembre 22, 1863
Ipinatupad ni Pangulong Abraham
Lincoln ang Proklamasyon ng
Emansipasyon ng mga aliping Negro.
1861-1865
Pagkaraan ng giyera sibil, binigyang-pansin ng
Estados Unidos ang pagpapalawak ng kanyang
industriya. Ang buong kontinente ay kakikitaan ng
pagtatayo ng mga daang-bakal. Maraming bagong
pabrika ang itinayo sa silangan at gitnang-kanluran.
1866

Isinilang si Sun Yat-sen, isa sa mga

kinikilalang dakilang Asyano sa
kasaysayan.

1869
Isinilang si Mohandas Karamchand
Gandhi, kabilang din sa apat na
kinikilalang dakilang Asyano sa
Kasaysayan.
Nobyembre 7, 1869
Sa pagbubukas ng Suez Canal ay napabilis at
napadali ang ugnayan ng Pilipinas at Espanya,
pagyabong ng pagluluwas ng Pilipinas ng mga
produktong agrikultural sa ibang bansa,
pagyabong ng Pilipinas sa pandaigdigang
pakikipagkalakalan, pagdadala ng mga
dayuhang mangangalakal sa Pilipinas ng mga
kaisipang liberal at dahil sa pagbubukas ng
Canal Suez ay umusbong ang mga bagong
uring may kaya at mga ilustrado.
Sa pagitan ng 1858 at 1900, higit na
pinagtibay ng Britanya ang kanyang
kapangyarihan sa India.
Mayo 15, 1867
Nang magwakas ang giyera sibil sa Estados
Unidos, tumulong ito sa hukbo ni Juarez at
tinalo ang mga puwersa ni Maximilian sa
Labanan ng Queretaro.
1869
Nagtagumpay ang Italya at ang Alemanya
na mapag-isa ang kanilang mga bansa. Ang
mga Italyano na pinamumunuan ni Conde
Camillo Benso di Cavour at ni Giuseppe
Garibaldi at ng kanyang hukbo na “Red
Shirts,” na may 1,150 bilang ang
nakapagpaalis sa mga hukbong Austriyano
at Pranses sa Italya.
Enero 18, 1871
Naitatag ang Imperyong Aleman, at si
Haring Wilhelm ng Prussia ang unang
Kaiser ng naturang imperyo.
Mula 1865 hanggang 1884, nakuha ng
Rusya ang mga lupaing Muslim ng
Bokhara, Khiva, at Kokand sa Gitnang
Asya.
Ang huling dekada ng ika-19 na siglo
ay kinakitaan ng pagiging kolonya ng
mga bansa sa Asya sa ilalim ng mga
Kanluraning bansa. Tanging ang mga
bansang Hapon at Thailand ang Noong ika-19 at ika-20 siglo, ang Impluwensya ng
nanatiling wala sa saklaw ng kontrol Europa sa Asya ay lumaki. Naging masidhi ang
ng Europa. kanilang interes na paramihin ang bayang
nasasakop, kaakibat ng pagdadala ng porma ng
kanluraning gobyerno at edukasyon sa mga tao.