10

Araling Panlipunan
Unang Markahan – Modyul 2:
Kaligiran at Katangian ng mga
Isyu at Hamong Panlipunan
 Alamin

Ang modyul na ito ay idinisenyo at isinulat para sa iyo bilang mag-aaral sa

ikasampung baitang. Ito ay isang kagamitang binuo na alinsunod sa nakatakdang
mahalagang kasanayan sa pagkatuto at ang saklaw na paksa ay nakaayos batay sa
nakatakdang pagkasunod-sunod ng kurso. Handog nito ang paglalahad ng mga
kaalaman sa pamamagitan ng pagtalakay sa mga paksa gamit ang ibat-ibang
pamamaraan.

Pinakamahalagang Kasanayan sa Pagkatuto:

 Nasusuri ang kahalagahan ng pag-aaral ng Kontemporaryong Isyu

Mga Paksa sa modyul na ito:

 Istrukturang Panlipunan at Ang Elemento ng Kultura
 Ang Lipunan at ang Sociological Imagination
 Isyung Personal at Isyung Panlipunan
 Kahalagahan ng Pag-aaral at Pagiging Mulat sa mga Kontemporaryong Isyu
sa lipunan at sa daigdig.

Matapos ang talakayan sa modyul na ito, ikaw ay inaasahang makakamit ang mga
sumusunod na layunin:

 Nasusuri ang istrukturang panlipunan at ang mga elemento ng kultura;

 Natatalakay ang koneksyon at interaksyon ng Sociological Imagination bilang
pag-uugnay sa mga isyung may kaugnayan sa lipunan;
 Naipaliliwanag ang pagkakaiba at pagkakatulad ng isyung personal at isyung
panlipunan gamit ang akmang graphic organizer;
 Natutukoy ang kahalagahan ng pag-aaral ngmga kontemporaryong isyu;
 Nakapagbabahagi ng sariling karanasan na nagpapakita ng pagpapahalaga
sa pag-aaral ng mga kontemporaryong isyu; at
 Nakapagsasagawa ng makabuluhan at malikhaing mga gawain gamit ang
mapanuring pag-iisip at matalinong pagpapasya sa paglunsad kaugnay sa
mga isyung panlipunan

1
 Subukin
PAGKILATIS SA AKING SARILI
A. Panuto: Pag-isipan mong mabuti ang mga sumusunod na PAGLALARAWAN
sa tseklist sa ibaba. Basahin mabuti ang bawat aytem at sagutin mo ito ng
may buong katapatan. Lagyan ng tsek ( ) ang hanay na naayon sa iyong
sagot. Gumamit ng sagutang papel para sa mga gawain.

Ako Ito Ako ito Bihira Hindi

Ikaw ba ang tinutukoy nito? paminsan ko ito Ako
-minsan gawin Ito
(1) Madalas nanunuod ng telebisyon,
nagbabasa ng peryodiko o nakikinig sa
radyo upang makakuha ng malinaw at
makabuluhan na kaalaman tungkol sa
mahahalagang kaganapan na
nakaiimpluwensya sa mga tao,
pamayanan, bansa at mundo.
(2) Nakikibahagi sa pagbibigay solusyon
sa mga isyu at suliraning nararanasan sa
bansa sa pamamagitan ng pagtulong sa
mga nangangailangan bilang bahagi ng
pagiging aktibong mamamayan.
(3) Gumagamit ng mga kagamitang
teknolohikal subalit higit na nakikinig sa
tsismis ukol sa mga pangyayari sa paligid.
Hindi na sinusuri kung may katotohanan
ang balitang nabasa o nakita sa social
media, ang mahalaga ay dami ng likes,
share at comments nito.
(4) Nagmamasid sa mga nangyayari sa
paligid at inaalam ang mga isyung
kinahaharap sa pamayanan o kumunidad
na kinabibilangan. Nangangalap o
nagsasaliksik ng mga ebidensya at mga
impormasyon tungkol sa mga
kontemporaryong isyu.
(5) Bumubuo ng sariling paghihinuha,
paglalahat, at konklusyon sa mga
nagaganap na pangyayari, matapos ay
ibinabahagi ang ginagawang pag-aaral

PAALALA: Babalikan muli ang tseklist upang magbigay daan sa resulta at

interpretasyon ng iyong ginawang pagkilatis sa sarili.

2
TSEK-O-EKIS; PAGKILATIS NG MGA PANGYAYARI SA PALIGID

B. Panuto: Basahin at suriin ang bawat mga pangyayari. Lagyan ng tsek kung
maituturing itong kontemporaryong isyu at ekis naman kung hindi.

1. Pagsakop ng mga Espanyol sa 6. Pagbabago ng klima sa buong

Pilipinas daigdig
2. Paglaki ng populasyon 7. Problema sa pamilya
3. Pagdami ng Overseas Filipino 8. Pagiging isang arkipelago ng
Workers (OFW’s) Pilipinas
4. Paglaganap ng nakahahawang 9. Pag-aangkin o agawan sa
sakit o pagiging pandemyo ng teritoryo gaya ng dispute sa
isang virus. West Philippine Sea.
5. Prostitusyon at karahasan sa 10. Pagkakatuklas ng mga taong
mga kababaihan/bata. tabon

Kabuuang Puntos: ____________________

Aralin Kaligiran at Katangian ng mga

2 Isyu at Hamong Panlipunan
Ang pagkakaroon ng lubos na kaalaman at pag-unawa sa kaligiran at katangian
ng mga kontemporaryong isyu at hamong panlipunan ay siyang pinakatampok na
bahaging tatalakayin sa aralin na ito. Upang makatulong ng lubos sa iyong
pagkaalam sa mga isyu at hamong panlipunan, mahalagaang maunawaan at
kilalanin mo muna ang lipunan na iyong ginagalawan. Makadadagdag ito sa
pagkamit ng malalim mong pag-unawa at maging sa pagtingin mo ng obhektibo sa
mga isyu at hamong panlipunan na nararanasan ng lipunan at daigdig sa
pangkasalukuyang panahon. Bilang isang mag-aaral, ipanababatid sa iyo ang
kahalagahan ng pagpapa-unlad mo sa iyong kakayanan na makilatis at masuri ang
iba’t ibang isyu at hamong kinahaharap ng bawat aspekto ng lipunan katulad ng
kapaligiran, ekonomiya, kasarian at lipunan, politika at pagkamamamayan, at iba
pa; sa iyong magiging tungkulin sa pagbabahagi ng solusyon. Katuwang ng
pamahalaan at iba pang organisasyong nagsusulong ng iba’t ibang adhikain ay
magiging kabahagi ka sa pagkilos at pagtugon sa mga isyu at hamong ito.

Bago ka magsimula sa pagtalakay ng mahahalagang paksa, halina’t balikan mo

muna at sariwain ang naging pag-aaral mo sa mga usapin kaugnay sa konsepto
at pananaw ng kontemporaryong isyu. Kung handa ka na ay simulan mo na ang
susunod na gawain.

3
 Balikan

TALASALITA-HUNT
PANUTO: Bumuo ng mga salita mula sa jumbled letters bilang sagot sa mga
tanong sa ibaba. Isulat ang mga sagot sa iyong Journal notebook.

PAALALA: Maaari din gumamit ng iba pang istratehiya mula

sa https://quizlet.com/222980551/kontemporaryong-isyu-flash-cards/

S O C I O L O G I C A L I M A G I N A T I O N
S A Y S R P A G K A M A M A M A Y A N S N S O
B N E Y T D A I G D I G T W M V A T Q L M I A
A E L U E V O L T R E B L A U I H F I R B N R
S H U N E M P L O Y M E N T L Z U V O R A O U
U L V G P E R S O N A L B L A C B N D N U D T
R O L I K A S Y A M A N O K T Y A J U K W S L
A L O Y R A R O P M E T N O K Q S P E C R O U
N O S Y A J O R W Q E P A N I N I W A L A T K
P A G K I L A L A S A S A R I L I O S U R I V

B. Mga dapat tandaan at akmang pantukoy sa wastong kahulugan. Isulat

ang katumbas na salita sa salungguhit pagkatapos ng pangungusap.
Muli gamitin ang sagutang papel para sa bahaging ito.
• isyu, pagkilala sa sarili, daigdig, basura, kontemporaryo, virus,
unemployment, pagkamamamayan, isabuhay, likas na yaman

1. Katumbas ng mga salitang kasalukuyan, modern o napapanahon _______________

2. Isang lugar na itinuturing na tahanan ng tao at iba pang may buhay ____________
3. Ito ay mga bagay na patapon na at wala ng silbi sa tao ______________________
4. Pag-uugnay at pagsalin ng mga natutunan sa mga sitwasyong nagaganap sa
tunay na buhay. ___________________
5. Biyayang maituturing mula sa likas na pinagkukunan ng tao; pinakikinabangan,
ikinabubuhay, at itinuturing na yaman ng isang bansa _________________

4
6. Kakayahang matukoy ang mga kaalamang kailangan pang matutunan at kung
paano ito nakaiimpluwensya sa pag-unawa sa sariling paraan ng pag-iisip at
pagkilos. _______________________________
7. Tumutukoy sa pagiging kasapi o miyembro na may matapat na tungkulin sa
lupaing sinilangan o bansang kinabibilangan ___________________
8. Ito ay nangangahulugan ng mga paksa, tema, o suliraning nakaaapekto sa
lipunan _______________________
9. Sitwasyon kung saan ang bahagi ng lakas paggawa ay walang trabaho o
hanapbuhay ________________________
10. Isang uri ng lason kabilang ang mga baktirya at arkeya na nakahahawa sa lahat
ng uri ng anyong buhay gaya ng tao, hayop at halaman hanggang sa mga mikro-
organismo ___________________

C. Mula sa talasalita-hunt na naging paunang gawain, meron ka pa bang

nakitang mga salita na di pa nabibigyang ng kahulugan? Kung meron, guhitan
mo ang mga salitang ito at isulat mo rin sa iyong Journal Notebook.
Mamaya sa pagdaloy ng ating paksa ay unti-unti mong malalaman ang kahulugan
ng mga bagong terminolohiyang ito.

Mga Tala para sa Guro

Pangunahing layunin ng modyul na ito na matutuhan at maunawaan ng
mga mag- aaral ang mahahalagang kasanayan sa pagkatututo. Binigyang
pansin din sa mga Gawain ang paglinang ng 5Cs na kasanayan:
pakikipagtalastasan (Communication); pagtutulungan (Collaboration);
malikhain (Creativity); mapanuring pag-iisip (Critical Thinking); at pagbuo
ng pagkatao (Character Building). Makikita rin ang aralin na ito online.
Bilang tagapagpadaloy ng modyul na ito inaasahang:
1. Magsagawa nang masusing pagsubaybay sa progreso ng mga mag-
aaral sa bawat gawain.
2. Magbigay ng feedback sa bawat linggo sa gawa ng mag-aaral.
3. Magkaroon ng pakikipag-ugnayan sa magulang /guardian upang
matiyak na nagagawa ng mga mag-aaral ang mga gawaing itinakda
sa modyul.
4. Maisakatuparan nang maayos ang mga gawain sa pamamagitan ng
pagbibigay nang malinaw na instrukyon sa pagkatuto.

5
 Tuklasin
GAWAIN 1: TUKLAS-AWIT (Mapanuring Pag-iisip)
A. Panuto: Damhin mo ang liriko ng awitin upang masuri at matuklasan ang
mensahe nito. Sagutin ang mga pamprosesong tanong gamit ang iyong sagutang
papel.

"Tatsulok" Habang may tatsulok at sila ang nasa

(Originally by Buklod)
Totoy bilisan mo, bilisan mo ang
takbo
Ilagan ang mga bombang nakatutok
sa ulo mo
Totoy tumalon ka, dumapa kung
kailangan
At baka tamaan pa ng mga balang
ligaw
Totoy makinig ka, wag kang magpa-
gabi
Baka mapagkamalan ka't
humandusay dyan sa tabi
Totoy alam mo ba kung ano ang
puno't dulo
Ng di matapos-tapos na kaguluhang
ito
Hindi pula't dilaw tunay na
tuktok
Di matatapos itong gulo
Iligtas ang hininga ng kay raming mga
tao
At ang dating munting bukid, ngayo'y
sementeryo
Totoy kumilos ka, baliktarin ang
tatsulok
Tulad ng dukha, nailagay mo sa
tuktok
Hindi pula't dilaw tunay na
magkalaban
Ang kulay at tatak ay di syang dahilan
Hangga't marami ang lugmok sa
kahirapan
At ang hustisya ay para lang sa
mayaman

Link: https://www.azlyrics.com/lyrics/bamboo/tatsulok.html or
https://www.youtube.com/watch?v=hI3T_D8TCUk

Mga Gabay na Tanong:

1. Anu-ano ang isyu o hamong panlipunan na binanggit sa liriko ng awitin?
2. Sinu-sino sa iyong palagay ang tinutukoy na nasa tuktok ng tatsulok? Bakit
di-umano hindi matatapos ang kaguluhan hanggat may tatsulok? Ipaliwanag.
3. Bilang isang mag-aaral, ano ang nakikita mong pinakamabigat na isyu o
hamong kinahaharap ng lipunan sa kasalukuyan?

PAALALA: Matapos mong maisakatuparan ang gawaing ito, panahon na upang

suriin mo naman ang mga kaugnay na impormasyong nais mong maliwanagan
ka. May mga gawaing inihanda ang modyul na ito para sa iyo. Halina’t gawin na
natin!

6
 Suriin

GAWAIN 2: I- LINK MO!

PAKSA: Ang Istrukturang Panlipunan at ang Elemento ng Kultura
“Ang lipunan ay tumutukoy sa mga taong sama-samang naninirahan sa isang
organisadong komunidad na may iisang batas, tradisyon, at pagpapahalaga.

“Ang lipunan ay isang buhay na organismo kung saan nagaganap ang mga
pangyayari at gawain. Ito ay patuloy na kumikilos at nagbabago. Binubuo ang
lipunan ng magkakaiba subalit magkakaugnay na pangkat at institusyon. Ang
maayos na lipunan ay makakamit kung ang bawat pangkat at institusyon ay
gagampanan nang maayos ang kanilang tungkulin.” (Mooney, 2011)

“Ang lipunan ay kakikitaan ng tunggalian ng kapangyarihan. Ito ay nabubuo

dahil sa pag-aagawan ng mga tao sa limitadong pinagkukunang-yaman upang
matugunan ang kanilang pangangailangan. Sa tunggalian na ito, nagiging
makapangyarihan ang pangkat na kumokontrol sa produksyon. Bunga nito,
nagkakaroon ng magkakaiba at hindi pantay na antas ng tao sa lipunan na
nakabatay sa yaman at kapangyarihan.” (Panopio, 2007)

“Ang lipunan ay binubuo ng tao na may magkakawing na ugnayan at tungkulin.

Nauunawaan at higit na nakikilala ng tao ang kaniyang sarili sa pamamagitan ng
pakikisalamuha sa iba pang miyembro ng lipunan.
“Makakamit ang kaayusang panlipunan sa pamamagitan ng maayos na interaksiyon
ng mga mamamayan.”- (Charles Cooley)

Mga Elemento ng Istrukturang Panlipunan

1. Institusyon- Ang institusyon ay organisadong sistema ng ugnayan sa isang
lipunan. (Mooney, 2011).
Mga Institusyon sa Lipunan
A. Pamilya B. Institusyong Pang-edukasyon C. Institusyong Pampamahalaan
D. Institusyong Pang-ekonomiya E. Institusyong Pang-relihiyon

2. Social Group- Tumutukoy ang social group sa dalawa o higit pang taong may
magkakatulad na katangian na nagkakaroon ng ugnayan sa bawat isa at bumubuo
ng isang ugnayang panlipunan. May dalawang uri ng social group: ang primary
group at secondary group. (Mooney, 2011)
A. Primary group- ay tumutukoy sa malapit at impormal na ugnayan ng mga
indibidwal. Kadalasan, ito ay mayroon lamang maliit na bilang. Halimbawa
nito ay ang pamilya at kaibigan.
B. Secondary group - ay binubuo ng mga indibidwal na may pormal na ugnayan
sa isa’t isa. Karaniwang nakatuon sa pagtupad sa isang gawain ang ganitong
uri ng ugnayang panlipunan. Isang halimbawa nito ay ang ugnayan sa pagitan
ng amo at ng kaniyang manggagawa, gayundin ang ugnayan ng mga
manggagawa sa isa’t isa.

7
3. Status- Ang status ay tumutukoy sa posisyong kinabibilangan ng isang
indibidwal sa lipunan. Ang ating pagkakakilanlan o identidad ay
naiimpluwensiyahan ng ating status. May dalawang uri ng status: ito ay ang
ascribed status at achieved status.
A. Ascribed Status- Nakatalaga sa isang indibidwal simula nang siya ay
ipinanganak at hindi nya kontrolado.
B. Achieved Status- Nakatalaga sa isang indibidwal sa bisa ng kaniyang
pagsusumikap kaya’t maari nya itong mabago.

4. Gampanin (Roles) - Tumutukoy ang mga gampaning ito sa mga karapatan,

obligasyon, at mga inaasahan ng lipunan na kaakibat ng posisyon ng indibidwal. ito
ang nagiging batayan din ng kilos ng isang tao sa lipunang kanyang ginagalawan.
Katuturan ng Kultura- ang kultura ay tumutukoy sa isang kumplikadong sistema
ng ugnayan na nagbibigay kahulugan sa paraan ng pamumuhay ng isang grupong
panlipunan o isang lipunan sa kabuuan. Andersen at Taylor (2007)
- “ito ang kabuuang konseptong sangkap sa pamumuhay ng mga tao, ang batayan
ng kilos at gawi, at ang kabuuang gawain ng tao”. Panopio (2007)

Dalawang Uri ng Kultura

1. Materyal - Binubuo ito ng mga gusali, likhang-sining, kagamitan, at iba pang
bagay na nakikita at nahahawakan at gawa o nilikha ng tao. (Panopio, 2007) Ang
mga bagay na ito ay may kahulugan at mahalaga sa pag-unawa ng kultura ng isang
lipunan.
2. Hindi Materyal - Kabilang dito ang batas, gawi, ideya, paniniwala, at norms ng
isang grupo ng tao. Hindi tulad ng materyal na kultura, hindi ito nahahawakan
subalit ito ay maaaring makita o maobserbahan. Ito ay bahagi ng pang-araw-araw
na pamumuhay ng tao at sistemang panlipunan. (Mooney, 2011)

Mga Elemento ng Kultura

A. PANINIWALA (BELIEFS) - tumutukoy ito sa mga kahulugan at paliwanag
tungkol sa pinaniniwalaan at tinatanggap na totoo.
B. PAGPAPAHALAGA (VALUES) - maituturing itong batayan ng isang grupo o
ng lipunan sa kabuuan kung ano ang katanggap-tanggap at kung ano ang
hindi.
C. NORMS- tumutukoy ito sa mga asal, kilos, o gawi na binuo at nagsisilbing
pamantayan sa isang lipunan. Ito din ay nagsisilbing batayan ng mga ugali,
aksyon, at pakikitungo ng isang indibidwal sa lipunang kaniyang
kinabibilangan.
D. SIMBOLO- tumutukoy sa paglalapat ng kahulugan sa isang bagay ng mga
taong gumagamit dito.

Sanggunian: Learners Module (LM) ph. 13-19

Link: https://www.youtube.com/watch?v=yHZQ86eVtz0&feature=share

8
SIMULAN MO DITO!
A. i-Link mo sa Talasalita-Hunt (Itala sa Journal Notebook)

 Mga Bagong Terminolohiya; Lipunan, Paniniwala, at Norms.

B. Mga Gabay na Tanong:

1. Ano ang lipunan base sa sarili mong pakahulugan? Paano inilalarawan ng mga
sosyologo ang lipunan?
2. Ilahad ang papel na ginagampanan ng mga sumusunod na institusyon sa
lipunan: a. Pampamilya b. Pang-Edukasyon c. Pampamahalaan
d. Pang-Ekonomiya e. Pangrelihiyon

PAGBASA NG SIPI
Panuto: Basahin at unawaing mabuti ang sipi na naglalaman ng ideya at mga
impormasyon hinggil sa paksa. Maaari mong gamitin ang iyong Journal
Notebook sa pagtatala ng mga mahahalagang detalye na mababanggit sa mga
pahayag ng sipi.

Sanggunian: Learners Module (LM) AP10KI- pahina 21-28

Paksa: Ang Sociological Imagination bilang Pag-uugnay sa Isyung

Personal at Isyung Panlipunan

Ang bawat indibidwal ay may kinabibilangang institusyon, social groups, status at

mga gampanin inaasahang gawin ng tao sa lipunan na kanyang ginagalawan.
Gayundin, ang pagkakaroon ng magkaka-ibang paniniwala, norms, simbulo at
pagpapahalaga. Ang lahat ng ito ay maituturing na mga banta at maaaring
magbunsod ng kaguluhan o hindi pagkakasundo. Ang mga pagkakaibang ito at ng
magkakasalungat na opinion ng mga tao ay kadalasan din na nauuwi sa hindi
pagkakaunawaan at maaaring magdulot ng iba’t ibang isyu at hamong
panlipunan.

Sa pag-aaral ng mga hamon at isyung panlipunan, mahalagang maunawaan natin

ang mga istrukturang bumubuo sa lipunan at maging ang kulturang naglalarawan
dito. Mahalaga ring makita ng bawat isa ang kaugnayan ng dalawang nabanggit
sa pagkakaroon ng mga suliranin at isyung panlipunan. Mula kay C. Wright Mills
(1959), sa tinawag niyang Sociological Imagination— ayon sa kanya isa itong
abilidad o kakayanan na mahalagang malinang sa mga tao sa lipunan upang
masuri ang koneksiyon at interseksiyon ng mga isyung personal at isyung
panlipunan. Ang pagbibigay ng koneksyon sa mga pangyayari sa ating buhay
bilang isang indibidwal ay maiuugnay natin di lang personal na isyu kundi isang
isyung panlipunan na maaaring makaapekto sa maraming tao at sa
pangkalahatang kaganapan sa lipunang ating ginagalawan.

9
Ang isyung panlipunan ay maituturing na isang pampublikong usapin.
Nakaaapekto ito hindi lamang sa isang tao kundi sa malaking bahagi mismo ng
lipunan. Bagama’t may mga pangyayari sa ating buhay na maituturing natin na
isyung personal at maaaring makaapekto sa mga malalapit na tao na nakapaligid
sa atin, ang solusyon sa mga ganitong isyu ay nasa kamay pa rin ng indibidwal
at maituturing na pribadong bagay na nararapat solusyunan sa pribadong
pamamaraan.

Sa makatuwid, gamit ang kasanayan na Sociological Imagination, bilang bahagi

ng lipunang iyong ginagalawan, mahalagang maunawaan mo na ang mga
personal na isyung nararanasan mo ay may kaugnayan sa isyu at hamong
panlipunan. Hindi rin maikakaila na mayroon kang mahalagang papel na
gagampanan sa pagtugon sa mga isyu at hamong kinahaharap ng lipunan sa
kasalukuyan.

Samantala, ang isyung panlipunan ay mga suliranin na nakaaapekto hindi

lamang sa isang tao kundi sa kabuuan ng lipunan na kanyang ginagalawan. Ito
ay karaniwan ding nakaugnay sa krisis o suliranin ng institusyong panlipunan
at sumasalamin sa mga suliraning kinahaharap ng ng maraming tao. Ang
makalat na bakuran ay isang halimbawa ng isyung personal subalit kung ang
isang barangay o bayan ay magiging makalat dulot ng kawalan ng maayos na
sistema ng pagtatapon ng basura, ito ay maituturing na isyung panlipunan.
Mayroon din namang ilang pangyayari na maituturing na isyung panlipunan
subalit makikita ang epekto sa personal na buhay ng isang tao. Gaya halimbawa
ng isang tao na nagkasakit dulot ng mahinang resistensya ng kanyang
pangangatawan ay maaaring magepekto ng madali niyang pagkahawa o pagdapo
ng virus. Ang kanyang pagkakasakit bunsod ng mga nabanggit na dahilan ay
isang isyung personal na maituturing. Ngunit, kung nagmula sa kanya ang virus
at maaaring makaapekto na sa maraming tao o naging isang pandemyo na ang
sakit, ito ay magiging bahagi na ng isang isyung panlipunan.

A. I-link; Talasalita-Hunt/ Karagdagang Terminolohiya:

 mulat, isyung personal, Sociological Imagination

B. Mga Gabay na Tanong:

1. Mula sa pahayag ng sipi, anu-ano ang mga inilahad na dahilan o sanhi sa

mga posibleng dulot ng iba’t ibang isyu at hamong kakaharapin ng mga tao
sa ating lipunan?
2. Ano ang Sociological Imagination? Sa iyong palagay, bakit mahalagang
malinang sa bawat mga tao sa lipunan ang tinatawag na Sociological
Imagination? Ipaliwanag.
3. Ano ang pagkakaiba at pagkakatulad ng isyung personal at isyung
panlipunan?

10
 Paalala: Bilang paghahanda at pagpapatuloy mo sa mga kaugnay na paksa,
ipinaaalala sayo na gumamit parati ng iyong kwaderno o ng windows journal.
Huwag mo ding kalimutan na magtala ng mga mahahalagang impormasyon na
makatutulong sa iyo sa pagpapalawak ng iyong karagdagang mga kaalaman.

Link; https://www.digitalcitizen.life/first-steps-using-windows-journal

Paksa: Ang Kahalagahan ng Pag-aaral at Pagiging Mulat sa mga

Kontemporaryong Isyu ng lipunan at daigdig.

Ang pag-aaral ng mga kontemporaryong isyu ay napakahalaga. Nalilinang

nito ang ating mga pansariling kakayahan at kasanayan sa pag-iisip at pag-
aaral. Natututo tayong gumamit ng malinaw at makabuluhan na kaalaman
tungkol sa mahahalagang kaganapan na nakaiimpluwensya sa mga tao,
pamayanan, bansa at mundo. Nasusuri at natataya natin ang ugnayan ng sanhi
at epekto ng mga pangyayari. Gamit naman ang pamamaraang estadistika at
kagamitang teknolohikal at sa tulong ng iba’t ibang sanggunian ay makakakalap
tayo ng mga mahahalagang impormasyon upang makapagsuri mula sa
kwantitatibong datos tungkol sa mga pangyayari sa lipunan. Sa pag-aaral natin
sa kontemporaryong isyu, napapa-unlad nito ang ating mapanuring pag-iisip.
Buhat doon, ay nakapaglalahad tayo ng isang mabisang komunikasyon at
matalinong pagpapasya. Mula sa pag-aaral ng kontemporaryong isyu, nalilinang
nito ang ating pagkamalikhain at napalalawak din ang ating pandaigdigang
pananaw upang mapahalagahan natin ang ating sama-samang pagkilos at
pagtugon sa mga pandaigdigang suliranin na ito. Kung walang pag-aaral na
ganito, hindi natin matututunan at mauunawaan ang paggalang sa iba’t ibang
paniniwala, pananaw, o ng mga punto de bista lalo’t kadalasan ay magkakaiba-
iba o magkakasalungat sa sariling paniniwala o pananaw ang maraming tao.
Dahil dito, nabibigyang pagpapahalaga ng mga tao sa lipunan ang pagkakaiba-
iba sa kanilang kultura, paniniwala, at ang paggalang sa dignidad at karapatang
pantao. Kung walang ganitong pag-aaral ay hindi kaylan man natin mapag-iingat
ang ating sariling kagustuhan at hindi natin maisasaalang-alang ang
kagustuhan din ng iba.

11
 Mahalaga ang pagiging mulat sa mga kontemporaryong isyu ng lipunan
at daigdig. Nalilinang tayo bilang mabuting mamamayan. Nalilinang din nito ang
mga sumusunod; (1) Kaalaman sa sariling mga karapatan at tungkulin bilang
mamamayan upang makalahok sa mga makabuluhang gawain para sa ikabubuti
ng pamumuhay ng pamayanan, bansa at daigdig. (2) Pang-unawa at paggalang
sa mga batas at alituntunin upang maitaguyod ang pagkakaisa, pag-unlad, at
pagkaroon ng kapayapaan sa ating bansa at sa buong daigdig. (3) Pang-unawa
sa iba’t ibang aspekto ng mga suliranin at isyu ng lipunan: heograpiya,
ekonomiya, kultura, pamahalaan, at pansibiko gamit ang mga kasanayang
nalinang sa pag-aaral ng iba’t ibang disiplina; (4) Pagpapahalaga sa sama-
samang pagkilos bilang isang bansa at pagtugon sa mga pambansa at
pandaigdigang suliranin; (5) Masidhing damdaming makabayan, makatao,
makakalikasan, at makasandigan na mag-uudyok upang maging produktibo at
makatulong sa paglutas ng mga suliranin sa kasalukuyan at pagpapanday ng
maunlad at mapayapang pamayanan, bansa at mundo; (6) Aktibong pagganap
sa mga gawain at tungkuling dapat gampanan sa tahanan, paaralan, at
pamayanan.

Journal Logging: Itala ang mga mahahalagang bagay na nalilinang sa isang

mabuting mamamayan dulot ng pagiging mulat nito sa mga kontemporaryong
isyu sa lipunan at daigdig.

Pagyamanin
GAWAIN 3: Mag- SSS muna tayo!
A. (Sitwasyon sa Sociological Imagination at naging Solusyon)

Panuto: Subukin ang kalinawan ng iyong pag-unawa sa pagsagot ng gawaing ito.

Unang hanay, siyasatin maigi ang sitwasyon at pagyamanin ang mga kaugnay na
isyung sinasaad sa bawat bilang.

Ikalawang hanay- ilahad ang sanhi at epekto ng mga sitwasyon gamit ang
Sociological Imagination.

Ikatlong hanay- maglahad ng tugon kung paano mabibigyan ng solusyon ang mga
inilunsad na isyu. Inaasahan ko ang pagtupad mo sa gawaing ito.

12
 Sociological
Sitwasyon Solusyon
Imagination

(1) Si Albert ay palagiang liban

sa klase, madalas din syang
walang baon at nagugutom.
Kung nasa eskwela naman ay
nagiging tampulan siya ng
tukso bunsod ng kanyang
kalagayan. Nahihiya siya sa
suot na sirang sapatos at ang
uniporme nya ay halatang
pinaglumaan. Kulang din ang
kanyang mga kwaderno at
walang pangtustos sa
paggawa ng kanyang mga
proyekto. Dahilan ang lahat
ng ito kung bakit di sya
makapagpokus sa kanyang
pag-aaral. Ang isyu sa
sitwasyong ito ay ___________

(2) Taun-taon patuloy na

nadadagdagan at dumarami
ang bilang ng mga
nagwewelga sa kalsada. Bitbit
ang mga plakards na
naglalaman ng iba’t ibang
hinaing gaya ng mababa at
hindi patas na pasweldo,
kontraktuwalisasyon, endo,
at limitadong papasukan na
trabaho. Ang isyu ay tungkol
sa __________________

13
B. Panuto: Maglahad ka ng isang sitwasyon buhat sa sariling karanasan na
maituturing mo na isyung personal o isyung panlipunan. Tukuyin ang mga
naging sanhi at epekto nito gayon din ang mga naging solusyon mo ukol dito.
Gawin mo ito sa iyong Journal Notebook gamit ang gabay na graphic organizer
sa ibaba.

Isyu

Epekto

Solusyon

C. Panuto: Matapos mong basahin ang sipi tungkol sa paksang tinalakay, ilahad
mo mula sa kolum sa ibaba ang sa iyong palagay ay pinakamahalagang
benepisyo na makukuha sa pag-aaral ng kontemporaryong isyu.

Para sa iyong Sarili Para sa Bansa Para sa Daigdig

14
 Isaisip

Mga Pagpapahalagang Dapat Ipamalas sa

Pag-aaral ng Kontemporaryong Isyu

• Paggamit ng malinaw at makabuluhang kaalaman hinggil sa mga

importanteng pangyayari;
• Pagsusuri at pagtataya ng mga kaugnayan ng sanhi at epekto ng mga
pangyayari;
• Paggamit ng mga kaalamang estadistika gaya ng mga kwantitatibong datos
bilang pagpapatunay sa mga mahahalagang kaganapan sa lipunan;
• Pagsasaliksik, pagsisiyasat at pagsusuri gamit ang iba’t ibang sanggunian
at datos;
• Pagpapalawak ng pandaigdigang pananaw gamit ang mapanuring pag-
iisip, pagkamalikhain, epektibong komunikasyon at matalinong
pagpapasya;
• Paggalang sa iba’t ibang paniniwala, punto de bista o pananaw maging
kasalungat man o naiiba;
• Pagpapahalaga sa kabila ng pagkakaiba-iba sa kultura, tradisyon at
paniniwala buhat sa iba’t ibang kultura, tradisyon. pagbibigay galang
• Paggalang sa dignidad at karapatang pantao
• Pag-iingat sa sariling kagustuhan at pagsasaalang-alang naman sa
kagustuhan ng iba;
• Pagtugon ng sama-sama o responsableng pagtugon sa mga pandaigdigang
suliranin.

Sanggunian: Antonio, Eleonor D., Et.al, Kayamanan: Mga Kontemporaryong Isyu, Rex
Bookstore Inc, 2007 pahina 12-13

GAWAIN 4: REBELASYON NG AKING SARILI

PAALALA: Isaisip at ugaliin parati ang pagiging matapat. HUWAG baguhin ang iyong
naunang pagpupuntos. Matapos mo masukat ang iyong paunang kaalaman,
panahon na para balikan ang iyong nasimulan sa tseklist.

Panuto: Isulat mo mula sa katapat na pahayag ang mga katumbas na puntos.

Humanda din sa rebelasyon at interpretasyon ng iyong iskor na ihahayag ng
iyong guro.

15
Puntos Pagkilatis ko sa Aking Sarili Naging Tugon
>Kumukuha ng malinaw at
makabuluhang kaalaman tungkol sa
mahahalagang kaganapan na
nakaiimpluwensya sa mga tao,
pamayanan, bansa at sa mundo.

>Nakikibahagi sa pagbibigay solusyon sa

mga isyu at suliranin ng bansa sa
pamamagitan ng pagtulong sa mga
nangangailangan.

>Higit na nakikinig sa tsismis at hindi

nagsusuri ng katotohanan sa mga
balitang nabasa at nakita sa social
media.

>Nagmamasid, inaalam, at nagsasaliksik

ng mga ebidensya at mga impormasyon
tungkol sa mga kontemporaryong isyu.

> Bumubuo ng sariling paghihinuha,

paglalahat, at konklusyon sa mga
nagaganap na pangyayari, matapos ay
ibinabahagi ang ginagawang pag-aaral

Ang aking naging kabuuang PUNTOS ay ___________________, samantalang

ang “INTERPRETASYON ng aking naging ISKOR" ay
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________

16
MAHALAGA ANG IYONG REAKSYON! (PAGBUO NG KATAUHAN)
Panuto: Tugma ba ang interpretasyon sa naging iskor mo? Ilahad ang iyong
damdamin gamit ang emoticon react kaugnay sa naging rebelasyon ng iyong
puntos. Magkomento at i-type ito sa nakalaang kahon sa ibaba.

17
 Isagawa

GAWAIN 5: MULAT AKO!

Panahon na upang isabuhay mo naman ang mga natutunan hinggil sa paksang may
kaugnay sa kahalagahan ng pag-aaral at pagiging mulat sa mga kontemporaryong
isyu sa lipunan at sa daigdig.
Panuto: Punan mo ng impormasyon ang isinasaad ng bawat kulay sa ibaba gamit
ang traffic lights guide.
MABAYA (red) – Mga gawain na nais mo ng ihinto o itigil. Ilahad ang iyong mga
kadahilan.
KUNIG (yellow) – Mga gawain na plano mo pa lamang isakatuparan sa hinaharap.
Ilahad ang nakikita mong magiging epekto nito.
LUNTIAN (green) – Mga nasimulang gawain na nais mo pang ipagpatuloy. Ilahad
ang mga benepisyong dulot nito.

RED

YELLOW

GREEN

18
 Tayahin

BASAHIN AT UNAWAIN
Panuto: Tayahin mabuti ang isinasaad sa bawat pangungusap. Piliin at isulat
ang titik ng tamang sagot.

1. Ito ay tumutukoy sa mga taong sama -samang naninirahan sa isang

organisadong komunidad na may iisang batas, tradisyon, at pagpapahalaga.
A. Kultura C. Pamilya
B. Lipunan D. Pamahalaan

2. Tumutukoy sa kakayahang makita ang koneksyon at interaksyon at ang

kaugnayan ng personal na karanasan ng isang tao at ang lipunang ganyang
ginagalawan. Ito ay _____________
A. Sociological Imagination C. social distancing
B. sociological imaginative D. social factors

3. Ano itong isyu o suliranin maituturing na pribadong bagay na nararapat

solusyunan sa pribadong paraan?
A. isyung panlipunan C. isyung pang-ekonomiya
B. isyung pampulitika D. isyung personal

4. Maituturing bang kontemporaryong isyu ang pahayag na “Kahirapan ng

maraming Pilipino”
A. Tama C. Maaari
B. Mali D. Hindi Sigurado

5. Alin sa mga pagpipilian sa ibaba ang hindi tumutukoy sa mga elemento ng

kultura
A. paniniwala C. pamilya
B. pagpapahalaga D. norms

6. Tukuyin sa mga pagpipilian sa ibaba ang nagpapakita ng kawastuhan

tungkol sa mga institusyon sa lipunan
A. paniniwala, pagpapahalaga, norms, simbulo
B. material, di material, simbahan, pamahalaan
C. social groups, status, gampanin, kultura
D. pamilya, pang-edukasyon, pamahalaan, simbahan

7. Tumutukoy ang ________ sa dalawa o higit pang taong may magkakatulad na

katangian na nagkakaroon ng ugnayan sa bawat isa at bumubuo ng isang
ugnayang panlipunan.
A. status (social status) C. institusyon
B. social groups D. gampanin (roles)

19
 8. Ang mga sumusunod na sitwasyon o pahayag ay naglalarawan sa
kontemporaryong isyu, alin ang hindi?
A. Mahalaga at makabuluhan sa lipunang ginagalawan
B. May malinaw na epekto o impluwensiya sa lipunan o sa mamamayan
C. Nagaganap sa kasalukuyang panahon o may matinding epekto o
impluwensiya sa takbo ng kasalukuyang panahon
D. Layunin nitong busisiin ang mga pansariling kuru-kuro

9. Alin sa mga pahayag sa ibaba ang bahaging dapat na gampanan ng mga

mamamayan sa pagharap sa mga isyu at hamong panlipunan?
A. Pilitin ang pamahalaan na tuparin ang kanilang mga responsibilidad
sa mamamayan
B. Maging mulat sa mga isyu at hamong panlipunan na nararanasan sa
sariling komunidad
C. Maging aktibong kabahagi sa pagbuo ng solusyon sa mga isyu at
hamong panlipunan
D. Iwasan na maging isa sa mga sanhi ng isyu at hamong panlipunan

10. Alin sa mga sumusunod ang hindi tunay na kahalagahan ng pagiging mulat
sa mga kontemporaryong isyu?
A. nakakatulong sa pagpapayabong ng kaalaman at katalinuhan bilang
mag-aaral
B. paghubog ng pagkatao bilang responsableng mamamayan ng bansa
C. pagkakaroon ng pagmamalasakit at pagmamahal sa bansa at mas
nagiging mapagmatyag, matalino at produktibong mamamayan
D. wala sa nabanggit

Karagdagang Gawain

GAWAIN 6: MY PHOTO GRID STORY

Bilang indibidwal o mag-aaral na mulat sa mga kontemporaryong isyu sa
lipunan at sa daigdig, ipakita mong mayroon kang pakialam sa mga nangyayari sa
iyong paligid. Gawin mo ang huling gawain na inihanda ng modyul na ito.
Panuto: Isa sa pangunahing isyung kinakaharap ng daigdig sa kasalukuyan
ay ang pandemic na Covid 19. Ang inyong pamayanan ay nasa ilalim ng General
Community Quarantine o GCQ, magdikit ng inyong mga larawan kung paano
kayo nakibahagi sa pagharap ng suliranin na ito. Lagyan ng pamagat at istorya
kung paano niyo kinaharap at tinugunan ang isyung ito.

Anong aral ang inyong natutuhan sa sitwasyong ito? Maaaring makipagtulungan

sa magulang o kapatid sa pagsasakatuparan ng gawaing ito.

20
21
 Susi sa Pagwawasto

Mga Susing Salita sa Pagdaloy ng Talakayan mula sa Talasalita-hunt

Lipunan- ay tumutukoy sa mga taong sama -samang naninirahan sa isang
organisadong komunidad na may iisang batas, tradisyon, at pagpapahalaga.
Kultura- ang kultura ay tumutukoy sa isang kumplikadong sistema ng ugnayan na
nagbibigay kahulugan sa paraan ng pamumuhay ng isang grupong panlipunan o isang
lipunan sa kabuuan.
norms- tumutukoy ito sa mga asal, kilos, o gawi na binuo at nagsisilbing pamantayan
sa isang lipunan. Ito din ay nagsisilbing batayan ng mga ugali, aksyon, at pakikitungo
ng isang indibiduwal sa lipunang kaniyang kinabibilangan
sociological imagination- kakayahang makita ang koneksyon at interaksyon at ang
kaugnayan ng personal na karanasan ng isang tao at ang lipunang ganyang
ginagalawan
isyung personal- maituturing na pribadong bagay na nararapat solusyunan sa
pribadong pamamaraan
mulat- gising sa katotohanan/ alam ang mga nangyayari sa paligid.

10. Ekis 10.D 10.Virus

7. Ekis 8. Ekis 9. Tsek 9. B 9. Unemployment
4. Tsek 5. Tsek 6. Tsek 8. D 8. Isyu
1. Ekis 2. Tsek 3. Tsek 7. B 7. Pagkamamamayan
6. D 6. Pagkilala sa Sarili
B. Gawain 2: Tsek-O-Ekis 5. C 5. Likas na Yaman
4. A 4. Isabuhay
(Malayang pagsasagot)
3. D 3. Basura
Sarili 2. A 2. Daigdig
A.Gawain 1: Pagkilatis sa 1. B 1. Kontemporary
Subukin Tayahin Balikan

22
 23
JOURNAL LOGGING: (1) Kaalaman sa sariling mga karapatan at tungkulin bilang
mamamayan upang makalahok sa mga makabuluhang gawain para sa ikabubuti ng
pamumuhay ng pamayanan, bansa at daigdig. (2) Pang-unawa at paggalang sa mga
batas at alituntunin upang maitaguyod ang pagkakaisa, pag-unlad, at pagkaroon ng
kapayapaan sa ating bansa at sa buong daigdig. (3) Pang-unawa sa iba’t-ibang aspekto
ng mga suliranin at isyu ng lipunan: heograpiya, ekonomiya, kultura, pamahalaan, at
pansibiko gamit ang mga kasanayang nalinang sa pag-aaral ng iba’t-ibang disiplina; (4)
Pagpapahalaga sa sama-samang pagkilos bilang isang bansa at pagtugon sa mga
pambansa at pandaigdigang suliranin; (5) Masidhing damdaming mkabayan, makatao,
makakalikasan, at makasandigan na mag-uudyok upang maging produktibo at
makatulong sa paglutas ng mga suliranin sa kasalukuyan at pagpapanday ng maunlad
at mapayapang pamayanan, bansa at mundo; (6) Aktibong pagganap sa mga gawain at
tungkuling dapat gampanan sa tahanan, paaralan, at pamayanan.
Iba Pang Sagot