Professional Documents
Culture Documents
Hersiening
A. Skryftekens:
• die kappie (bv. ê)
• die deelteken (bv. ë)
• die aksentteken (bv. é, á, ó)
• die afkappingsteken (bv. ‘s)
• die koppelteken (bv. twee-uur)
a) Die vrou het iets gesê toe sy na die baba gekyk het.
Die kappie op die ‘e’ wys dat ʼn mens dit op ʼn sekere manier uitspreek sodat “sê”
anders klink as “se”.
b) Daar was 12 feë na die partytjie genooi.
Die deeltekens wys dat die woord uit twee dele (lettergrepe) bestaan: fe/ë.
c) Die hoofkarakter is óf ʼn mens óf ʼn dier.
Die aksentteken op die letter “o” wys dat ʼn mens die letter ʼn bietjie harder uitspreek
om klem daarop te lê.
d) Die kinders het eers ná vyf by die huis gekom.
Die aksentteken op die letter “a” wys dat ʼn mens die letter ʼn bietjie harder uitspreek
om klem daarop te lê.
Kyk hoe verskil die volgende twee sinne en hoe die aksentteken gebruik word:
Ons het eers ná agtuur by die huis gekom. (“Ná” het altyd met tyd te doen.)
Ek moet eers na my ma toe gaan voor ek na die winkel toe kan stap.
e) Alle ma’s vertel vir hulle kinders sprokies.
Die afkappingsteken wys dat dit ʼn lang a-klank is.
f ) Ons moet môre al sewe-uur by die skool wees.
Die koppelteken wys dat dit eintlik een woord is, maar dit help jou om die woord
makliker te lees en te verstaan. (ʼn Koppelteken word gebruik by die opeenhoping van
klinkers.)
e) Daar is ʼn klomp lee damme in ons land, want dit was ʼn baie droe jaar vanjaar.
1) Lees die volgende sinne en skryf al die vet gedrukte woorde in die tabel:
• Dit was ʼn dramatiese affêre toe die dertiende feë begin praat het.
• Die ongeluk het die arme prinses getref.
• Sy was die mooiste meisie in die hele land.
• Daar was twaalf feë na die partytjie genooi.
• Die koningin beplan ʼn groot Kersfeesete.
2) Gebruik elkeen van die volgende afkortings in ʼn kort sin om te wys dat jy weet
hoe om dit te gebruik:
a) asb.
b) bl.
c) dr.
d) m.a.w.
e) str.
Oefening 1:
Herskryf die volgende sinne en voeg die nodige skryftekens op die regte
plekke in.
a) Ons het almal tot na tweeuur die oggend gesit en gesels, maar toe kom roep ons
pas ons om huis toe te gaan.
ná twee-uur pa’s
b) Mag ek maar hierdie lee blikkie kry
leë ?
c) Die skoolhoof dink dat of Piet of Jan die ruit gebreek het, maar ek se vir jou, dit
was nog Piet, nog Jan.
of of sê nog nog
d) My ouma dink ek en my susters is nog babas en sy maak baie reels wat ons moet
gehoorsaam.
reëls
e) Daar is ʼn klomp lee damme in ons land, want dit was ʼn baie droe jaar vanjaar.
eë droë