2

Health
Una nga Markahan – Modyul 2:
Ang Kaimportante Sang Husto kag
Balanse nga Pagkaon

REGION VI- WESTERN VISAYAS

R06_Q1_Health2H_Module 2
Health – Ikaduha nga Halintang
Alternative Delivery Mode
Una nga Markahan – Modyul 2: Ang Kaimportante Sang Husto kag Balanse nga
Pagkaon
Una nga Edisyon, 2020
Ginasaad sa kasuguan sa Batas Republika 8293, Seksiyon 176 nga: Indi pwede nga makapanag-iya
sang bisan ano nga ginhimo sang Gobyerno sang Pilipinas. Wala’y sapayan sini, kinahanglan anay
sang pahanugot sang ahensya ukon talatapan sang gobyerno nga nagpreparar sang sinulatan kon ini
panginpuslan ukon ibaligya. Lakip sa mahimo nga himuon sang nahanungod nga ahensya ukon
talatapan ang paghatag sang natalana nga kabayaran.

Ang mga sinulatan (istorya, seleksyon, binalaybay, ambahanon, laragway, ngalan sang produkto ukon
brand name, tatak ukon trademark, palagwaon sa telebisyon, pellikula kag iban pa) nga gin-usar sa
modyul nga ini may yara na nga copyright. Ginatinguhaan nga mausoy ang mga ini agud nga
makakuha sang pahanugot sa pag-usar sang sini nga materyales. Wala ginaangkon sang manugbalhag
kag mga awtor ang copyright sina. Ang bisan ano nga gamit luwas sa modyul nga ini ginakinahanglan
sang pahanugot halin sa matuod-tuod ukon orihinal nga awtor sang mga ini.

Wala sa ano man nga bahin sang sini nga materyales ang mahimo nga kopyahon ukon imprintahon sa
ano man nga pamaagi nga wala sing pahanugot sang departamento.

Ginbantala sang Departmento sang Edukasyon

Sekretarya: Leonor Magtolis Briones
Ikaduha Sekretarya: Diosdado M. San Antonio

Bumuo sa Pagsusulat ng Modyul

Manunulat : RAVENA LEI M. RODRIGUEZ

Editor : ALJUN E. JOMALESA
Tagasuri : DR. ALTHEA V. LANDAR
Tagaguhit : ANNA MAE P. AUJERO
Tagalapat : JOY P. NAKAMURA, JERRY R. BAGUIOS

Tagapamahala: DR. RAMIR B. UYTICO, CESO IV

DR. PEDRO T. ESCOBARTE, JR. CESO V
NOVELYN M. VILCHEZ,PhD, CESO VI
ELENA P. GONZAGA, EdD
FEDERICO P. PILLON, JR.
EVA G. TRABADO
CARMEL JOY P. AUJERO

Nilimbag sa Republika ng Pilipinas ng Kagawaran ng Edukasyon- Rehiyon VI

Office Address: Duran Street,Iloilo City
Telefax: (033) 336-2816 (033) 509-7653
E-mail Address: region6@deped.gov.ph

ii
 2
Health
Unang Markahan - Modyul 2
Ang kaimportante Sang Husto kag
Balanse nga Pagkaon

iii
Pauna nga Mensahe
Ang Self-Learning Module (SLM) ginpangabudlayan nga ginhanda para sa aton mga
bumulutho agod mapadayon ang ila pagtuon bisan sa ila mga puluy-an. Nagaunod ini sang
nagkalainlain nga hilikuton nga magagiya sa ila nga mahangpan ang kada leksyon kag
mapasanyog ang ila ikasarang nga napasad sa kurikulum.

Kalakip sa sini nga modyul, ang mga panuytoy para sa manunudlo o tagagiya nga nagaunod
sang pahanumdom, bulig kag estratehiya nga magamit sa paggiya sa mga bumulutho.

May ara man ini mga pauna nga buluhaton agod matakus ang nahibaluan sang bumulutho sa
isa ka topiko kag sini nga paagi matul-id kon bala nagakinahanglan sia sing maid-id nga
bulig gikan sa iya manundlo ukon tagagiya. Sa katapusan nga bahin sang modyul, may ara
man pagtilaw agod matakus ang iya naman natun-an. Makita man ang mga talamdan sa
paghusto sa tuyo nga mahibal-an ang insakto nga mga sabat sa kada hilikuton. Ginalauman
nga mangin tampad ang kada isa sa paggamit sini.

Ginapahanumdom ang mga bumulutho nga halungan ang mga SLM para magamit pa sa iban
nga kahigayunan. Indi ini pagsulatan ukon markahan sa baylo magamit sang lain nga papel
sa pagsabat.

Ginapangabay ang mga bumulutho nga makig-angot sa gilayon sa ila mga manunudlo kon
nagabatyag sang kabudlayan sa paghangop sang leksyon kag paggamit sa sini nga SLM.

Sa paggamit sa sining modyul kag sa bulig sang aton mga tagapatigayon, ginapaabot nga ang
tanan nga bumulutho may matun-an bisan pa nga wala sila sa eskwelahan
 Hibalu-a Ini

Sa ini nga bahin, mahibalu-an mo ang kaimportante sang husto

kag balanse nga pagkaon (H2N-Ib-6)

Tinguha-i Ini
Diin ayhan sa mga pagkaon nga ini ang nagahatag sang maayo nga
lawas sa inyo?

Isulat sa papel ang letra nga A kon ang laragway sang mga pagkaon
nagahatag sang maayong lawas sa inyo kag isulat ang letra nga B kon
ini wala nagahatag sang maayong lawas.

1. 2.

3. 4.
5. 6.

7. 8.

9. 10 10.

Balikan Mo 2

Ang kada bahin sang lawas may lain-lain nga kinahanglanon

para makaubra sang maayo, epektibo kag nagadugay. Pareho sang
mga tul-an kag ngipon, nagakinahanglan ini sang nagapadayon nga
suplay sang mineral nga calcium para mapabilin nga mabakod kag
mabaskog. Ang mga muscles naman ang nagakinahanglan sang
padayon nga suplay sang protina para mapabilin man ini nga
mabakod kag makay-o ang mga naguba nga bahin tungod sang adlaw-
adlaw nga pag-ubra sini.

Ang aton dugo nagakinahanglan sang padayon nga iron para

mapabilin ini nga mapagsik kag mapula. Kon indi mahatag sa lawas
ang husto nga sustansya nga makuha lamang sa balanse nga ginakaon,
mahimo nga maghinay ang paggana sang iban nga bahin sang lawas,
mas madali magluya kag malapit sa peligro sang pagbalatian.

Diskubreha/Tukiba

Grupo sang Pagkaon nga Kinahanglan sang Aton Lawas

Nagahatag sang Kusog (Carbohydrates) GO FOODS

Ang mga ini ang nagapanguna nga ginakuhaan sang kusog sang
aton lawas.

1. Mga Pagkaon nga madamo sang Carbohydrates

Kan-on, mais , tinapay, kakanin (suman, biko, palitaw,
maha) Pansit (miki, bihon, kanton)
2. Pagkaon nga may madamo sang Fats
langis/gata sang lubi kag mantikilya

3. Pagkaon halin sa ugat

gabi, kamote, ube kag kamote kahoy

Nagapabakod sang lawas (Protein) GROW FOODS

Ang protina kinahanglanon sa pagtubo kag pagkay-o sang mga
bahin sang lawas, paghurma sang utok kag iban pa nga bahin sang
lawas para ang mga ini magapabilin nga ara sa maayo nga kondisyon.
Ginapabaskog sini ang aton resistensya.

1. Mga Pagkaon may madamo sang Protina

Isda kag iban pa nga pagkaon halin sa dagat (gurayan, hipon, lukos,
kasag)
2. Mga Butil
monggo, taho, tokwa

3. Karne 4
baboy, manok, baka
4. Kaunuran
atay, tina-e, bato, puso, balunbalunan

5. Itlog kag gatas

6. Mga Liso
kasoy, pili, mani

Nagabulig sa pagpaayo sang Kondisyon sang Lawas (Vitamins

and Minerals) GLOW FOODS
Nagabulig ini sa pagpatigayon sang husto nga giho sang lawas sa
paagi sang pagkay-o, sa pagtunaw kag pagbahin-bahin sang pagkaon
sa lain-lain nga mga parte sang lawas.

Mga Pagkaon nga may madamo sang Vitamins kag Minerals

1. Mga Berde kag mga Dalag nga Utan
2. Prutas

Ang Pinggang Pinoy

nagapakita sang kadamuon
nga dapat
kaunon para makakuha sang
husto nga nutrisyon.
Ginapakita man ang bahin
sang tatlo ka grupo sang
pagkaon nga nagaka dapat sa
isa ka Pinoy sa oras sang
pagkaon.

5
Usisa-a Ini

Isulat sa papel ang tinaga nga Huo kon nagapaayo sa lawas ang mga
pagkaon kag Indi kon wala:
1. mansanitas 6. fishball
2. dolsi 7. isda
3. kalyos 8. itlog
4. gatas sang karabaw 9. softdrinks
5. kan-on 10. Sayote

Maghanas

Hilikuton 1

Sa isa ka papel maghimo sang tsart pareho sa idalom.

Sa tatlo ka grupo sang nagapanguna nga pagkaon isulat sa husto nga
kahon ang pagkaon nga masami nga ginahanda sang inyo nga nanay.

Pagkaon nga nagahatag Pagkaon nga nagapabakod Pagkaon nga Nagapaayo

sang Kusog sang Lawas sang Kondisyon katawan

6
Hilikuton 2

Ang Akon Pinggan

Maghimo sang kaugalingon mo nga representasyon sang balanse nga
diyeta sa isa ka papel. Maghimo sang pinggan para sa pamahaw
panyaga kag panyapon.Isulat ang ngalan sang mga pagkaon sa sulod
sang bilog.

Pamahaw
 Panyaga Panyapon

7
Hilikuton 3

Isulat sa papel ang husto nga pangalan sang mga pagkaon sa kada
grupo:

Go Foods Glow Foods Grow foods

1 _____________ 6_____________ 11_____________

2_____________ 7_____________ 12_____________

3_____________ 8_____________ 13_____________

 4_____________ 9_____________ 14_____________

5_____________ 10_____________ 15_____________

8
Tanda-i

Importante nga magkaon sang husto kag balanse nga pagkaon tungod:

 Nagabulig ini sa pagpapagsik kag mapabaskog ang lawas.

 Nagabulig sa pag likaw sa masakit.
 Nagapaabtik sang aton memorya
 Napanami sang aton panit.
 Nagapanami sang aton tulog.

Himu-a Ini

Isulat sa papel ang tinaga nga HUSTO kon ang dinalan nagapakita
sang insakto nga gawi kag isulat ang tinaga nga SALA kon indi
nagakadapat ang ginapakita. Isulat sa isa ka papel ang imo sabat.

1. Ang pagkaon sang mais, kamote kag gabi nagahatag sang kusog sa
lawas.
2. Maayo sa tul-an kag ngipon ang kape.
3. Wala bitamina ang prutas kag utan.
4. Madamo sang protina ang monggo, taho kag gatas.
5.Indi makapalain ang pagkaon sang dolsi antis magkaon.

Pagtakus sa Imo9 Ihibalo

Sa inyo papel, isulat ang letra sang husto nga sabat.

1. Ang grupo sang pagkaon nga ini may madamo sang protina.
a. Go foods b. Glow foods c. Grow foods

2. Ang grupo sang pagkaon nga ini may madamo sang carbohydrates
nga nagabulig para maghatag sang kusog kag kapagsik sa lawas.
a. Go foods b. Glow foods c. Grow foods

3. Ang mga pagkaon sa laragway may madamo sang protina

magluwas sa isa.
a. b. c.

4.Diin ang dapat kaunon sang isa ka bata nga pareho sa imo?
a. b. c.

5. Ang mga masunod nagapakita sang kaimportante sang pagkaon nga

may husto nga nutrisyon magluwas sa isa. Diin sa mga ini?
a. naghatag sang kabaskog sang aton resistensya
b. naga pabakod kag nagapapagsik sang aton lawas
c. naga paisog sa aton para maghanda sa pakig- away

Dugang nga Hilikuton

10
Sa inyo nga kuwaderno idrowing ang tatlo ka grupo sang pagkaon:

11
Talamdan sang husto nga mga Sabat
Tinguha-i Ini Usisa-a Ini Maghanas Himu-a Ini Pagtakus
 Hilikuton 1
Ang guro ang 1.c
magwa-wasto
1.A Hilikuton 2 2. c
1. Huo Ang guro ang 1.Husto
2.B magwawasto
3. b
2. Indi 2. sala
3.A Hilikuton 3
3. Huo 4. b
4.A 1. kan-on
2. kamote 3. sala
5.B 4. Huo 3. tinapay 5. c
6.A 5. Huo 4. noodles 4. Husto
5. sopas
7.B 6. Indi 6.cauliflower
7.pinya
5. sala
8.B 7. Huo 8.sandiya
9.A 8. Huo 9.talong
10.saging
10.B 9. indi 11.manok

Sanggunian

Most-Essential-Learning-Competencies-Matrix LATEST EDITION

FROM BCD
www.Officialgazette.gov.ph
https://www.savethechildren.org.ph/_resources/webdata/file/down
loadables/163_Gabay_sa_mundo_ng_mga_Karapatang_Pambata.pd
f?fbclid=IwAR3HsBEHHkn2Zkg17HhcIcjtSPL9V2HS-
gEGrZldmgZ9o_Dz-75nSDBXnUQ 12
http://www.pcw.gov.ph/law/presidential-decree-no-603
https://www.unicef.org/child-rights-convention
https://lawphil.net/statues/presdecs/pd1974/pd_603_1974.html

13
 For inquiries or feedback, please write or call:
Department of Education - Bureau of Learning Resources (DepEd-BLR)
Ground Floor, Bonifacio Bldg., DepEd Complex
Meralco Avenue, Pasig City, Philippines 1600
Telefax: (632) 634-1072; 634-1054; 631-4985
Email Address: blr.lrqad@deped.gov.ph * blr.lrpd@deped.gov.ph