Filipino

Pagsulat sa Filipino sa Piling

Larang – Akademik
Ikalawang Markahan–Modyul 5:
Lakbay-Sanaysay
Filipino – Ika-12 Baitang
Ikalawang Markahan – Modyul 5: Lakbay-Sanaysay
Unang Edisyon, 2020

Isinasaad sa Batas Republika 8293, Seksiyon 176 na: Hindi maaaring magkaroon ng
karapatang-sipi sa anomang akda ang Pamahalaan ng Pilipinas. Gayonpaman, kailangan
muna ang pahintulot ng ahensiya o tanggapan ng pamahalaan na naghanda ng akda kung
ito ay pagkakakitaan. Kabilang sa mga maaaring gawin ng nasabing ahensiya o tanggapan
ay ang pagtakda ng kaukulang bayad.

Ang mga akda (kuwento, seleksiyon, tula, awit, larawan, ngalan ng produkto o brand name,
tatak o trademark, palabas sa telebisiyon, pelikula, atbp.) na ginamit sa modyul na ito ay
nagtataglay ng karapatang-ari ng mga iyon. Pinagsumikapang matunton ang mga ito upang
makuha ang pahintulot sa paggamit ng materyales. Hindi inaangkin ng mga tagapaglathala
at mga may-akda ang karapatang-aring iyon. Ang anomang gamit maliban sa modyul na ito
ay kinakailangan ng pahintulot mula sa mga orihinal na may-akda ng mga ito.

Walang anomang parte ng materyales na ito ang maaaring kopyahin o ilimbag sa anomang
paraan nang walang pahintulot sa Kagawaran.

Inilathala ng Kagawaran ng Edukasyon – Rehiyon XI

Regional Director: Evelyn R. Fetalvero

Assistant Regional Director: Maria Ines C. Asuncion

Bumubuo sa Pagsusulat ng Modyul

Manunulat: Jesyl F. Avanceña
Editor: Marlyn A. Publico
Tagasuri: Vicente Pines, Gloria C. Sabanal, Ana Lorma A. Dahiroc
Tagagawa ng Template: Neil Edward D. Diaz
Technical Support: Martha Reylosa T. Reyes
Tagapamahala:
Evelyn R. Fetalvero Dee D. Silva
Mary Jeanne B. Aldeguer Eduard C. Amoguis
Analiza C. Almazan Ernie M. Aguan/Marilyn E. Sumicad
Ma. Cielo D. Estrada Lourdes Navarro
Mary Jane Mejorada Marlyn A. Publico

Inilimbag sa Pilipinas ng ________________________

Department of Education – Davao del Norte

Office Address: DepEd Building, Provincial Government Center, Mankilam, Tagum City,
Davao del Norte, Region XI, 8100
Telefax: (084) 216 0188
E-mail Address: depeddavnor.lrms@deped.gov.
Filipino Pagsulat
sa Filipino sa
Piling Larang
Ikalawang Markahan – Modyul 5:
Lakbay-Sanaysay
Paunang Salita
Para sa tagapagdaloy:
Bilang tagapagdaloy, inaasahang bibigyan mo ng paunang
kaalaman ang mag-aaral kung paano gamitin ang modyul na ito.
Kinakailangan ding subaybayan at itala ang pag-unlad nila habang
hinahayaan silang pamahalaan ang kanilang sariling pagkatuto.
Bukod dito, inaasahan mula sa iyo na higit pang hikayatin at gabayan
ang mag-aaral habang isinasagawa ang mga gawaing nakapaloob sa
modyul.
Para sa mag-aaral:
Ang modyul na ito ay ginawa bilang tugon sa iyong
pangangailangan. Layunin nitong matulungan ka sa iyong pag-aaral
habang wala ka sa loob ng silid-aralan. Hangad din nitong
makapagdulot sa inyo ng makabuluhang oportunidad sa pagkatuto.
Ang mga sumusunod ay mga paalala kung paano gagamitin ang
modyul:
1. Gamitin ang modyul nang may pag-iingat. Huwag susulatan ang
bawat pahina nito. Gumamit ng ibang papel na maaaring
sulatan ng mga kasagutan mula sa iba’t ibang kasanayan.
2. Huwag kalimutang sagutan and Subukin Natin bago dumako sa
susunod na gawain.
3. Basahin at unawaing mabuti ang mga panuto bago isagawa ang
mga gawain.
4. Inaasahan ang inyong katapatan at integridad sa pagsagawa,
pagsagot at pagwawasto ng mga gawain.
5. Tapusin muna ang kahingian ng bawat bahagi bago pa dumako
sa susunod na gawain.
6. Isauli/ Ipasa ang modyul sa inyong guro o tagapagdaloy
pagkatapos ng mga gawain.
Kung meron kayong kinahihirapan sa pagsagot sa mga inilaang
gawain, huwag mag-atubiling komunsulta sa inyong guro o
tagapagdaloy. Tandaan na hindi ka nag-iisa sa gawaing ito. Inaasahan
namin na sa pamamagitan ng modyul na ito, ay mararanasan mo ang
isang makabuluhan, masining at malalim na pagkatuto at pag-unawa
sa mga kasanayang pampagkatuto.
Kaya mo yan!

ii
 Alamin Natin

Upang magiging makabuluhan ang iyong mga nadiskubre,

natuklasan at naobserbahan sa iyong paglalakbay, isulat mo! Malaking
tulong ito para sa mga mambabasa upang mananatiling buhay ang kultura
ng bawat pamayanan. Kaya, magiging handa tayo sa pagsusulat ng sulating
ito.

Sundan lamang ang sumunod na kasanayang pampagkatuto upang

magagabayan sa paglalahad ng sariling kuro.

Natitiyak ang mga elemento ng pinanood na programang

pampaglalakbay (CS_FA11/12PD-0m-o-89).

Upang magiging lubos ang pag-unawa sa araling pag-aaralan, sundan

ang sumusunod na layunin ng pagkatuto:

 Natutukoy ang kahulugan ng lakbay-sanaysay.

 Naiisa-isa ang mga hakbang sa pagsusulat ng isang lakbay-sanaysay.
 Nakabubuo ng isang lakbay-sanaysay.

1
 Subukin Natin

Nais matanto ng guro kung bilang mag-aaral ay may kaalaman

bang taglay sa isang posisyong papel.

Halina’t subuking sagutin ang isang katanungan hinggil sa paksang

tatalakayin:

Panuto: Bago tingnan ang napapaloob sa modyul na ito ay subukin munang

palawakin ang sumusunod na mga salita na may kaugnayan sa paksang
tatalakayin.

1. paglalakbay
2. sanaysay
3. pagbabalik-tanaw

2
 Aralin Natin

Ang lakbay- sanaysay ay hindi lamang tungkol sa isang lugar o

paglalakbay. Ito rin ay maaaring tungkol sa nasilayan at nadiskubre ng
manunulat tungkol sa pamumuhay ng mga tao sa isang pook o pamayanan.
Naglalahad ito ng mga totoong pangyayari, tao, lugar at ideya. Naglalarawan
ito ng totoong karanasan sa buhay ng isang tao.
Layunin ng sulating ito na sinagin muli ang pinanggalingan at ang
kinalakhang lugar. Binigyang-halaga rin ng sulating ito ang pagtanto at
pagsusuri ng iba’t ibang tradisyon at kulturang nakagawian sa isang lugar.

Hakbang sa Pagsusulat ng Lakbay-Sanaysay

1. Mananaliksik
Bilang mananaliksik, bago pumunta sa destinasyon ay
magsaliksik muna tungkol sa lugar na pupuntahan. Alamin ang
kanilang kultura, paraang ng pamumuhay pati na rin ang kanilang
paraan ng pagkakaiba ng pananampalataya. Dito mo matututuhan
ang dahilan ng paraan ng kanilang pamumuhay.

2. Maging Kakaiba
Bilang isang manunulat, dapat mong maakit ang iyong
mambabasa. Huwag lamang ipahayag ang iyong mga pinuntahan o
nakita. Sabihin mo ang lahat ng iyong nararamdaman noong ika’y
naglakbay. Gawing masining ang pagkakasulat upang
mararamdaman ng iyong mambabasa na sila’y nandoon sa lugar na
kasama ka. Lalong mainam kung gumamit ng tayutay.

3. Mag-isip na parang manunulat

Tandaan na ika’y may pakay sa iyong mambabasa.
Kinakailangang ipararamdam mo sa kanila na kasali sila sa iyong
paglalakbay. Ang isang manunulat ay nang-aakit sa kaniyang mga
mambabasa.

3
 Halimbawa:

ALAALANG BABALIK-BALIKAN
Angelie Cabrera

Kaylamig ng haplos ng hangin, kaylinaw ng dagat, kaysaya ng mga

ibong nagliliparan, kayganda ng mga tanawin sa kapaligiran. Iilan lamang
ito sa aking nasilayan. Kaligayahang namutawi sa aking puso’t isipan. Para
akong idinuyan sa himpapawid sa aking natunghayan.

Nasa paanan ako ng bundok Apo ng Kapatagan, Digos noon nang

natanaw ko ang masisigasig na mukha ng mga taong nagtatanim ng mga
gulay at bulaklak. Masayang naliligo at nagtatampisaw sa malamig na
tubig. Naghahabulan.

Sa patuloy na pag-inog ng bagong henerasyon, nanatiling buhay ang

ganda ng lugar na ito. Ako’y nagpatuloy sa aking paglalakbay nang sa aking
paglingon ay nasilayan ko ang kakaibang pamamaraan ng kanilang
transportasyon, maging ang kanilang pamumuhay. Lubos akong namangha
nang makita kong karga-karga ng kabayo ang mga inani nilang mga
produkto upang dalhin sa ibayong lugar. Binagtas nang walang kapagod-
pagod ng kabayo ang malawak na daan. Hindi ko mawari ang aking
nararamdaman. Pilit nitong binuhay ang nakaraan. Ang nakaraang naging
bahagi ng aking kabataan. Nakaraang magiging daan sa aking
kasalukuyan.

Sa ilang araw na pamamalagi ko sa lugar na ito, napupuna kong

talagang ang buhay at hilig ng tao ay kakaiba. Bahagi ng kanilang
nakasanayan doon ang uminom ng kape na gawa sa sinangag na mais na
bigas sa kabila ng tindi ng init ng panahon dahil na rin sa napakalamig na
klima. Ang pagkahilig nila sa inuming ito ang siyang nagpapasaya sa
kanilang puso’t isipan upang labanan ang ginaw na nararamdaman.

4
 Hindi ako tumigil sa aking paglilibot sa pook na iyon nang biglang
nabaling ang aking paningin sa isang sulok. Punong-puno ng kasiyahan,
kagalakan at mayroon pang sayawan at aliwan. Napaisip ako sandali. “Ah,
alam ko na, may pagdiriwang!” Ngunit ako’y natulala nang makita ko ang
isang kabaong. Iyon pala ay isang burol. Hindi ko mawari kung bakit
ganoon ang aking nadatnan. Wala man lang akong nakitang umiyak,
nalungkot, o di kaya’y nasaktan. Bahagi raw ng kanilang kulturang
kinagisnan ang magkakaroon ng kasiyahan kapag may nilalamayan.
Hindi ako nakapagsalita sa aking nakita.

Napaupo na lamang ako sa ilalim ng puno sabay sabing “Ang buhay

nga naman, hindi mo maiintindihan”.

5
 Gawin Natin

Panuto: Isiping muli ang lugar na iyong napuntahan at maging ang mga
taong naninirahan doon. Isa-isahin ang mahahalagang impormasyong may
kaugnayan sa kanilang kultura. Kung hindi ka pa nakapunta sa ibang
lugar ay ang sariling kultura mismo ang siyang magiging hanguan ng mga
impormasyong hinihingi sa ibaba.

Lugar na pinuntahan:

Relihiyon/ Paniniwala: Hanapbuhay:

Seremonya/
Tradisyon: Kaugalian:
Ritwal

6
 Sanayin Natin

Panuto: Gumuhit ng larawan ng iyong paglalakbay at lagyan ng pamagat.

Ilagay sa isang malinis na long bond paper.

7
 Tandaan Natin

Panuto: Gamit ang dayagram sa ibaba, ibigay ang pagkakapareho

at pagkakaiba ng Replektibong Sanaysay, Palarawang Sanaysay (Pictorial
Essay) at Lakbay-Sanaysay. Isulat sa isang malinis na papel.

8
 Suriin Natin!

Panuto: Gamit ang sariling karanasan ng paglalakbay sa gitna ng

pandemya, isulat sa loob ng mga bilog ang inyong mga naging karanasan.
Dagdagan ng bilog kung kinakailangan. Isulat sa isang malinis na papel.

9
 Payabungin Natin

Panuto: Mula sa sagot sa “Suriin Natin” ay sumulat ng isang

lakbay-sanaysay. Gumawa ng sariling pamagat. Isulat sa isang malinis na
papel.

___________________________
Pamagat

_______________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________
_______________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
________________________________________

10
Gawing gabay ang sumunod na pamantayan ng pagwawasto:

 Ang kasagutan ng gawaing ito ay iba-iba. Ang pagmamarka ay

maaaring gagawin ng guro batay sa kasunod na pamantayan:

Pinagkukunan ng Punto Deskripsiyon Puntos

Nilalaman pagbuo ng mga ideya na 20
may kaugnayan sa
paksa
Organisasyon kaisahan ng talata, 20
konstruksyon ng mga
pangungusap, gamit ng
mga bantas
Balarila gramatikal na isyu 20
Kabuoan 50

11
 Pagnilayan Natin

Mahalaga ang pagbabalik-tanaw sa buhay ng isang tao. Sa

pamamagitan nito, unti-unting binubuhay at sinasariwa ng bawat isa
ang karanasang naging bahagi ng kaniyang pagkatao. Patuloy nitong
pinapagana ang ating imahinasyon upang gunitain ang nakalipas
nang may galak at kasiyahan. Kaya’t hayaan nating balikan ang
ganda ng pagbabalik-tanaw na ito sa pamamagitan ng lakbay-
sanaysay. – Susan Bodiongan – Dipolog at Jesyl Forsuelo – Avanceña

12
 Susi sa Pagwawasto

Gawing gabay sa pagwawasto ang rubrik sa itaas. Ang kasagutan

para sa “Tandaan Natin” ay makikita lamang sa modyul na ito at sa iba
pang naunang mga modyul.

13
 Sanggunian

Susan B. Dipolog at Jesyl F. Avanceña, Pagsulat sa Filipino sa Piling

Larangan: DiocesanPrinting Press and Publishing, Inc., 2017, 111-116.

14
For inquiries or feedback, please write or call:

Department of Education –Region XI

F. Torres St., Davao City

Telefax: (082) 291-1665, (082) 221-6147

Email Address: lrms.regionxi@deped.gov.ph