FRANC SHUBERT

(1797 – 1828 )
Romantizmi I hershëm
Franz Peter Schubert (lindi ne Vienë më 31 janar 1797 - 19 nëntor 1828) .
Ai shkroi rreth 600 këngë , nëntë simfoni duke përfshirë të
famshmen "Simfoninë e papërfunduar" opera, muzikë të rastësishme dhe
muzikë solo për piano.
Schubert ka lindur në një familje muzikantësh, dhe ka marrë trajnim formal
muzikor në fëmijërinë e tij. Ndërsa Schubert kishte një rreth i ngushtë i
shokëve dhe bashkëpunëtorëve të cilët admiruan punën e tij (në mesin e
tyre të shquar këngëtari Michael Johan Vogl), vlerësimi muzikës së tij gjatë
jetës së tij ishte i kufizuar. Ai nuk ishte në gjendje për të siguruar punë
adekuate të përhershme, dhe për shumicën e karrierës së tij ai u mbështet
tek miqtë dhe familja. Ai fitoi disa të holla prej veprave të publikuara, dhe
herë pas here dha mësim privat muzikorë.
Ai vdiq në moshën tridhjetë e një vjeçare pas një sëmundjeje të
shkurtër të pakonfirmuar. Interesi në punën e Schubert u rrit në mënyrë
dramatike në dekadat e pas vdekjes së tij. Kompozitorë si Franz Liszt,
Robert Schumann dhe Felix Mendelssohn zbuluan, mblodhën, dhe botuan
veprat e tij në shekullin e 19, ashtu si muzikologu Sir George Grove. Franz
Schubert tani konsiderohet të jetë një nga kompozitorët më të mëdhenj.
Schubert ka lindur në Himelfordgund (tani një pjesë e Alsergrund), Vjenë
më 31 janar 1797. Babai i tij, Theodore Franz Schubert, ishte një pedagog i
famullisë, nëna e tij, Elisabet Vietz .
Nga 14 fëmijë tëTheodor Francit, nëntë vdiqën në foshnjëri, pesë
shpëtuan. Babai i tyre ishte një mësues i njohur, dhe shkollën e tij në
Lihtental, në një pjesë e qarkut të Vjenës, u mirëprit. Ai nuk ishte një
muzikant me famë apo me trajnime formale, por ai i mësoi djalit te tij disa
elemente të muzikës. Shtëpia në të cilën ishte lindur Schubert, sot rrugës
Nusdorfer 54, në rrethin e 9 të Vjenës.
Në moshën 5 vjeçare, Schubert filloi të marrë mësim të rregullt
nga babai i tij dhe një vit më vonë u regjistrua në shkollën e babait të tij në
Himelpfordgund. Mësimet formale te tij muzikore gjithashtu filluan në të
njëjtën kohë. Babai i tij vazhdoi për t'i mësuar atij bazat e violinës, dhe
Ignaz vëllai i tij i dha mësimet e pianos. Në moshën 7 vjeqare, Schubert
filloi të marrë mësime nga majkëll Holzer, organist në kishën lokale dhe
mjeshtër kori. Mësimet Holzer duket se kanë konsistuar me biseda dhe
shprehje të admirimit dhe djali fitoi njohje më tepër prej tij me shoqëruesin
miqësor. Schubert më parë erdhi në vëmendjen e Antonio Salieri, atëherë
autoriteti kryesor i Vjenës muzikore, në 1804, kur talenti i tij vokale ishte i
njohur. Në tetor 1808, ai u bë një nxënës në Stadtkonvikt (seminar
Imperial) nëpërmjet një bursë kori. Në Stadtkonvikt, Schubert u prezantua
me një simfoni te Mozartit.
 Ai i kaloi mëngjeset duke kompozuar me pasion muzikë, kaloi
pasdite në kafene duke diskutuar letërsi dhe politikë, dhe shpesh i mblodhi
mbrëmjet e tij duke kryer këngët dhe vallet e tij për miqtë dhe admiruesit.
Ndërsa Schubert po arrinte pjekurinë artistike, epoka e sallonit të madh
aristokratik (dhomës së argëtimit) po i afrohej, roli i tij i mbushur tani nga
salloni i klasës së mesme ose dhoma e ndenjes. Këtu, në një mjedis më
pak zyrtar, grupe burrash dhe gra me interes të përbashkët për muzikë,
romane, dramë ose poezi do të takoheshin për të lexuar dhe diskutuar
zhvillimet më të fundit në këto arte. Mbledhjet në të cilat u konsiderua
Schubert, dhe në të cilat luheshin vetëm kompozimet e tij, u quajtën
SHUBERTIADA nga miqtë e tij. Ishte në asamble të vogla, thjesht private si
këto ne fig posht (1.0) jo në koncerte të mëdha publike, që shumica e
këngëve të tij më të mira patën shfaqjet e tyre të para.
Kur Beethoven vdiq në 1827, Schubert shërbeu si një pishtar në varrim.
Vitin tjetër, ai gjithashtu ishte i vdekur, më i ri nga kompozitorët e
shkëlqyeshëm. Në epitafin për gurin e varrit thuhet: "Arti i muzikës këtu
përmbyt një thesar të pasur, por edhe shpresë më të drejta".
Në jetën e tij të shkurtër prej tridhjetë e një vjetësh, Franz
Schubert ka nje krijimtari te pasur prej reth 1500 kompozime < shkroi tetë
simfoni, pesëmbëdhjetë kuartetë me tela, njëzet e një sonate piano, shtatë
mesha për kor dhe orkestër, dhe katër opera . Për dallim nga Beethoven,
Schubert nuk ishte i famshëm në kohën e tij; reputacioni i tij u rrit vetëm
pas vdekjes.