IKA-12-13
Ito ang
Mabisang Hakbang at Uri sa
Paghahatid ng Pagpapahayag
Pahayag - ay nagtataglay ng kagandahan kapag
nagawa nitong mapukaw at mapanatili ang
kawilihan ng mga mambabasa o tagapakinig.
Paramakuha at mapanatili ang interest: gumamit
ng paksang napapanahon
: gumamit ng mga karanasan kung saan
makaka-relate ang tagakinig
: pagbibigay tulong o Teknik
Dalawang uri ng pagpapahayag na ginagawa ang
tao:
1. Pasalita – berbal
2. Pasulat – may simbolo
Una: Kailangang magkaroon ng kasanayan sa
pagbuo ng pahayag, at ito ay matatamo sa
pamamagitan ng pagbabasa, pagsusulat at
pagsasalita.
: pundasyon
Ikalawa: Makatutulong din sa pagkakaroon ng
kagandahan sa isang pahayag ang paggamit ng mga
tayutay at matatalinghagang pananalita.
: figure of speech -> nagiging makulay at kaakit-
akit o mabisang paraan ng pagpapahayag
Mga Uri ng Pagpapahayag
• Pagsasalaysay
- May layuning magkuwento ng magkakaugnay
na pangyayari; makukulay na karanasan sa
buhay. Ang pagsasalaysay ay isang uri ng
pagpapahayag na ang hangarin ay mag-ulat
ng mga pangyayari sa isang maayos na
pagkakahanay. Ito ay tinutugunan ang mga
tanong na sino, saan, kalian, at ano.
sinasabing pinakamatandang uri ng
pagpapahayag at itinuturing na
pinakamasining, pinakatanyag at tampok na
paraan ng pagpapahayag.
: pinakamatanda, tanyag at tumpak -
pinagmulan ng alamat, etiko(?) at kwentong
bayan.
- Pinaka madaling paraan sa
pagpapahayag.
Dalawang (2) Karanasan
1. Karanasang Tuwiran o Direct
- ang karanasan ay maaaring makuha nang
tuwiran (direct). Tuwiran ito kung galing sa
sariling pagkadanas o pagkasangkot.
- Sariling experience
2. Karanasang Vaykaryos
- kung ang kaalaman ay nakukuha lamang sa
iba, maaaring nabasa sa mga aklat o mga
babasahin, narinig sa kung sino, nabalitaan
sa mass media, o naikwento ng kapitbahay.
- Second hand information
- Hindi ikaw ung original source ng
impormasyon.
Uri ng Pasalaysay
a. Pagsasalaysay na totoo – base sa tumpak, tiyak
at tunay na mga pangyayari
- Hal: talumbuhay mo, mga karanasan
mo…
b. Pagsasalaysay na likhang-isip – kinabibilangan
ng mga mito, fabula, parabola, anekdota,
palaisipan, maikling kwento at nobela
- Maaring hindi makatotohanan
c. Pananaw sa Pagsasalaysay - Nagsasaad ng
personal na kaugnayan ng tagapagsalaysay sa
paksang kanyang tinatalakay o sa mga
pangyayaring kanyang ikinukwento
 - Makakarelate ka
- Nakikita mo ung sarili
Kasangkapan sa Pagsasalaysay
a. Tema – may kabuluhan sa kinauukulan –
nakikinig, bumabasa, o nanonood
- May appeal
b. Tauhan – ang nag-iisip at kumikilos sa kwento
kaya nagkakaroon ng mga pangyayari
c. Aksyon o Pangyayari – ang aksyon ang kalansay
na kinakapitan ng iba pang mahahalagang
sangkap para mabuo ang anyong kalamnan
d. Tagpuan – pook at panahon ang
ipinakakahulugan ng tagpuan sa salaysay.
e. Himig – kung papaano isinasalaysay ang isang
pangyayari o ang anumang materyal para
lumabas nang naaayon sa kagustuhang
mangyari ng tagapagsalaysay
• Paglalarawan
- Naglalayong makabuo ng imahe o larawan sa
isip ng mga mambabasa o tagapakinig;
pagpapahayag ng ating nakikita, naririnig at
nadarama
Uri ng Paglalarawan
a. Pangkaraniwang Paglalarawan – nagbibigay
lamang ng kabatiran sa inilalarawan, hindi ito
naglalaman ng damdamin at kuro-kuro
b. Konkretong Paglalarawan – ito ay naglalarawan
ng literal at ginagamit dito ang nga
pangkaraniwang paglalarawan gaya ng,
maganda, maayos, malinis atbp.
- Kung ano nakita o dama, yun lamang
mismo ang ilalarawan
c. Masining na Paglalarawan – ang guni-guni ng
bumabasa ay pinagagalaw upang makita ang
isang buhay na buhay na larawan
d. Abstraktong Paglalarawan – naglalarawan na
gumagamit ng mga di literal na paglalarawan
inaaniban ito ng mga idyomatikong
paglalarawan. Sangkot ang sariling damdamin
ng sumusulat at gumagamit ng mga tayutay sa
ganitong uri ng paglalarawan
- Gumagamit ng matalinghagang salita.
Mabisang Paglalarawan
a. Pagpili ng Paksa – Isinasaalang-alang ang
malawak na kaalaman o pagkakilala sa tao o
lugar na Ilalarawan; tulad sa ibang uri o anyo ng
sulatin, ang paksa ang laging unang isinasaisip.
b. Pagbuo ng Pangunahing Larawan – ito ang
pangkalahatang kabuuan ng isang tao, hayop,
bagay, pook, o pangyayari na nais agad
maitanim sa isip ng mambabasa o tagapakinig.
c. Pagpili ng Sariling Pananaw – pansariling
pagtingin ng tagapaglarawan
d. Pagkakaroon ng Kaisahan – bawat detalyeng
babanggitin sa paglalarawan dapat ay
tumutulong sa pagbuo o kabuuan ng isang
pangunahing bagay o anupamang inilalarawan.
e. Pagpapayabong sa mga Aspetong Isasama sa
Paglalarawan – Hindi lamang mga nagkakauri-
uring katangian ang dapat na isama sa
paglalarawan, mas mainam kung mapalulutang
lalo ang kaibahan nito sa lahat ng mga kauri.
• Paglalahad
- Ang payak na kahulugan ng paglalahad ay
pagpapaliwanag. Tungkulin ng paglalahad na
humanap ng kalinawan at humawi sa ulap ng
pag-aalinlangan at kamangmangan.

Ngunit kapag ito ay sa paraang pasulat,
mahalagang makita ang mga sumusunod upang
maging epektibo sa bumabasa.
a. Gawing malinaw ang paksa at sikaping malinaw
din ang pagkasulat nito.
b. Gumagamit lamang ng mga salita at
pangungusap na madaling maunawaan.
c. Sikaping maging maayos ang organisasyon.
d. Panatilihin ang makatawag pansin na simula,
ang mayamang bahagi ng katawan at kapana-
panabik na wakas.
e. Basahing muli ang isinulat at iwasto kung
kinakailangan.
f. Pumili ng angkop na pamagat at isulat sa
gitnang bahagi ng papel
Mahusay na paglalahad
1. Kalinawan - Hindi mauunawaan ng nakikinig o
bumabasa ang anumang pahayag kung hindi
malinaw ang paliwanag. Dapat isaisip na ang
kakulangan ng kalinawan ay maaaring
magbunga ng di-pagkakaunawaan.
2. Katiyakan - Ang katiyakan ay matatamo kung
malalaman ng nagpaliwanag ang kanyang
layunin sa pagpapaliwanag.
- Bakit nakikinig? Bakit nagsasalita/sinasabi
3. Diin - May diin ang isang akda o talumpati ng
isang akda kung naaakit ang nakikinig o
bumabasa na ipagpatuloy ang pakikinig o
pagbabasa. Ito'y kinakikitaan ng diwang
mahalaga.
- Hal: mga napapanahon
4. Kaugnayan- Dapat na magkakaugnay ang diwa
ng lahat ng sangkap ng pangungusap at talata
sa loob ng isang akda upang maging mabisa
ang pagpapahayag.
Bahagi ng Paglalahad
1. Simula - Higit na dapat bigyang pansin ang
simula sapagkat ito ay nagpapasya kung
ipagpatuloy ng bumabasa ang pagbasa ng isang
katha. Dapat na ito'y makaakit sa kawilihan ng
bumabasa. Ang mga paraan sa pagbuo ng
simula ay ang mga sumusunod:
a. Isang katanunganI
b. sang pangungusap na nakakatawag ng pansin
c. Isang pambungad na salaysay
d. Isang salitaan
e. Isang sipi
f. Isang makatas na pangungusap na
pinagkalooban ng pinakadiwa ng katha at
nabibigay ng katuwiran sa susunod na
pagpapaliwanag
g. Tuwiran o tahasang simulan sa suliraning
nais ipaliwanag
2. Katawan o pinakagitna - Sa bahaging ito
natitipon ang lahat ng ibig sabihin ng
sumusulat sa paglalahad. Dapat magkaroon ng
kaugnayan at kaisahan ang mga kaisipang
ipinahahayag upang hindi malito ang
bumabasa.
- Magingat sa paggamit ng mga teknikal na
salita
3. Wakas - Ito ang bahagi ng paglalahad na nag-
iiwan ng isang kakintalan sa isip ng bumabasa.
Katulad ng simula, ang wakas ay maaaring
isang parirala, isang pangungusap o isang
 talata. Maaaring wakasan ang isang akda sa
pamamagitan ng sumusunod:
- Parirala o talata
a. Pagbibigay ng buod ng paksa
b. Pag-iiwan ng isang tanong
- Tanong sa simula: hindi pa nasasagot
Tanong sa wakas: masasagot na
c. Paghuhula na maaaring mangyari na may
kaugnayan sa paksa
d. Pagsasariwa sa suliraning binanggit sa simula
- Pagklaklaro
- Makikita ang iba’t ibang anggulo /
pananaw
e. Paggamit ng kasabihan o siping angkop sa
akda.
• Pangangatwiran
- May layuning manghikayat at
magpapaniwala sa pamamagitan ng
makatwirang mga pananalita. Pagpapahayag
na may layuning manghikayat at
magpapaniwala sa pamamagitan ng
makatwirang mga pananalita
Dahilan sa Pangangatwiran
a. Upang mabigyang-linaw ang isang mahalagang
usapin o isyu.
b. Maipagtanggol ang sarili sa mali o masamang
propaganda laban sa kanya.
c. Makapagbahagi ng kanyang kaalaman sa ibang
tao;
d. Makapagpahayag ng kanyang saloobin
e. Mapanatili ang magandang relasyon sa
kanyang kapwa
- Dapat may ebidensya
Nalilinang sa Pangangatwiran
a. Wasto at mabilis na pag-iisip
b. Lohikong paghahanay ng kaisipan
- Makatwiran na pag-iisip
c. Maayos at mabisang pagsasalita
- Hindi gumagamit ng mga mura
d. Maingat na pagkilala at pagsusuri ng tama at
maling katwiran
e. Pagpapahalaga sa kagandahang asal gaya ng
pagtitimpi o pagpipigil ng sarili at pag-unawa sa
mga karaniwang inilahad ng iba o pagtanggap sa
nararapat na kapasyalan.
- Kagandahang asal
- Wag close-minded
Uri ng Pangangatwiran
1. Pangangatwirang Pabuod (INDUCTIVE
REASONING)
- Nagsisimula sa maliit na katotohanan tungo sa
isang panlahat na simulain o paglalahat ang
pangangatwirang pabuod. Sinisimulan ito sa
partikular na pangyayari, katotohanan o
kalagayan at tinatapos sa isang katotohanang
pangkalahatan sapagkat dinaraanan muna sa
iba’t-ibang obserbasyon at paulit-ulit na
eksperimentasyon at pagsusuri bago ang
paglalahat kapag narating na ang katotohanan
o prinsipyo.
 - Specific → General
Nahahati ang pangangatwirang ito sa tatlong
bahagi.
a. Pangangatwirang gumagamit ng pagtutulad.
Inilahad dito ang magkatulad na katangian,
sinusuri ang katangian, at pinalulutang ang
katotohanan. Ang nabubuong paglalahat sa
ganitong pangangatwiran ay masasabing
pansamantala lamang at maaaring
mapasinungalingan. Maaaring maging pareho
ang pinaghahambing sa isa lamang katangian
subalit magkaiba naman sa ibang katangian.
- Hal: percentae sa grades
b. Pangangatwiran sa pamamagitan ng pag-
uugnay ng pangyayari sa sanhi. Nananalunton
ito sa paniniwalang may sanhi kung kaya
nagaganap ang isang pangyayari.
c. Pangangatwiran sa pamamagitan ng mga
katibayan at pagpapatunay. Napapalooban ito
ng mga katibayan o ebidensyang higit na
magpapatunay o magpapatutuo sa tinutukoy na
paksa o kalagayan.
- Katibayan at pagpapatunay
2. Pangangatwirang Pasaklaw (DEDUCTIVE
REASONING)
- Humahango ng isang pangyayari sa
pamamagitan ng pagkakapit ng isang simulang
panlahat ang pangangatwirang pasaklaw. Ang
silohismo na siyang tawag sa ganitong
pangangatwiran ay bumubuo ng isang
pangungunang batayan, isang pangalawang
batayan at isang konklusyon. Isang payak na
balangkas ng pangangatwiran ang silohismo.
- Opposite
- General → nais na sabihin
- May pangunahing batayan, Pangalawang
batayan hanggang mapunta sa nais na
sabihing punto
IKA 14
Organisasyon ng Diskursong Pasulat at
Pasalita
Diskurso - ay mula sa wikang Latin na discursus na
nangangahulugang “running to and from” na
maiiugnay sa pagsalita at pagsulat na
komunikasyon. Interaktibong gawain tungo sa
mabisang paglalahad ng mga impormasyon.
Si Webster (1974) ay may iba’t ibang depinisyon
para sa terminong ito. Ayon sa kanya, ang diskurso
ay tumutukoy sa berbal na komunikasyon tulad ng
kumbersasyon.
Maaari rin itong isang pormal at sistematikong
eksaminasyon ng isang paksa, pasalita man o
pasulat, tulad halimbawa ng disertasyon.
Samakatwid, masasabing ang diskurso ay isang
anyo ng pagpapahayag ng ideya hinggil sa isang
paksa.
Sa Webster’s New World Dictionary (1995), ito ay
isang pormal na pagtalakay sa isang paksa, pasulat
man o pasalita.
Maraming pagkakaiba ang diskursong pasalita at
pasulat. May kani-kaniyang kalikasan at
pangangailangan (requirements) ang bawat isa.
Anoman ang anyo ng diskurso, mahalagang taglayin
ng mga partisipant nito ang komunikatib kompitens
at ang linggwistik kompitens.
• Diskursong Pasulat at Pasalita
• Mga Paraan upang Mapananatili ng Manunulat
ang Interes ng Kaniyang Mambabasa
• Pumupukaw ng interes ang pambungad na
pahayag.
• Paggamit ng mga istatistika o impormasyon
mula sa isang mapagkukunan.
• Pagbibigay ng tanong na na pupukaw sa interes
ng mambabasa,
• Paggamit ng isang quote o kasabihan sa iyong
paksa. Maaari mong gamitin ang isang quote
mula sa isang sikat na tao o isang quote na
makuha mo mula sa isang mapagkukunan
interbiyu mo.
• Paggamit ng karanasan sa tunay na buhay ay
isang mabuting paraan upang makuha ang
pansin.
• Paraan sa Pagbibigay-tuon sa mga Pangungusap
➢ Ang paksa at panaguri ang unang binibigyan ng
tuon sa pangungusap. Ang paksa at panaguri ay
parehong may iba’t ibang uri.
➢ Sa pagbuo ng talata ay kinakailangan na
magkakaugnay ang pangungusap tungkol sa
pangunahing kaisipan o paksa ng talata.
➢ Sa pinagsasama-samang talata ay makabubuo
naman ng tinatawag na komposisyon.
Tandaan, ang talata ay nagtataglay lamang ng
isang paksang pangungusap na maaaring
makita sa iba’t ibang bahagi ng talata.
• Ang komposisyon ay dapat na;
➢ may isang paksang diwa
➢ may kaisahan ng diwa.
➢ may wastong paglilipat-diwa - ang wastong
paglilipat diwa ay gingamitan ng pagdaragdag,
pagsalungat at paghahambing.
IKA-14-15
DISKURSONG PERSONAL
Diskursong Personal - Naglalaman o nagsasalaysay
ng mga pansariling karanasan bilang produkto ng
obserbasyon at lohikal na pananaw o pag-iisip ng
may-akda sa pang-araw-araw na pamumuhay.
Mga Halimbawa ng Diskursong Personal
1. Talaaraawan
- talaan ng mga pang-araw-araw na karanasan,
pananaw, lihim at itinuturing na matalik na
kaibigan ng may-akda. Ito rin ang saksi at daan
ng may-akda upang mabalikan ang mga
mahahalagang pangyayari sa nakaraan.
2. Diyornal
- Tala ng mga personal na kaisipan na
inaasahan o hindi inaasahan mula sa mga
bagay na kalimitang ginagawa sa araw-araw.
Halimbawa. Pananalik, proyekto, imbakan ng
kaalaman.
3. Awtograpiya
- Naglalaman ng mga purong personal na
kaalaman o impormasyon ukol sa taong
sumusulat. Pawang katotohanan lamang ang
nararapat na nilalaman ng diskursong
personal na ito.
Mga tanong na nararapat masagot sa pagsulat ng
awtograpiya
▪ Sino ka?
▪ Ano ang kahulugan ng buhay
▪ Paano mo makikita ang inyong buhay sa
hinaharap
▪ Kongklusyon
4. Repleksiyon
- Naglalaman ng mga bagay o kasaysayan ng
mga butil ng pag-unlad ng simusulat.
▪ Mga Katangian ng Repleksiyon
1. Sarili ang pangunahing mapagkukunan ng
impormasyon
2. Nagpapakita nang malinaw na ugnayan ng
konteksto ng sinulat sa personal na buhay
3. Nararapat na nakatala ang lahat ng batis o
sangguniang nilahukan ng may-akda sa
pagsulat
4. Pumili ng akmang panauhan o punto vista
sa pagsulat ng repleksiyon
Mga Dapat Isaalang-alang upang maging
Makabuluhan ang Sinusulat na Diskurso
1. Layuning Intrapersonal
- Malinaw na kabatiran sa wikang gagamitin at
epektibong maipahayag ang sariling saloobin
o damdamin.
2. Layuning Interpersonal
- tumatalakay sa mga dapat isaalang-alang ukol
sa mga salik sa pakikipag-ugnayang sosyal
tulad ng pagbati, pagpuri at pakikisalamuha.
3. Layuning Direktib
- Tumatalakay sa layunin ng may-akda sa nais
na kalalabasan ng diskurso sa pamamagitan
ng pagbibigay ng utos o pagtanggi.
4. . Layuning Reperensiyal
- Tumatalakay sa sistematiko at lohikal na
proseso ng paghihinuha sa purong kaisipan
bilang tulay sa lehitimong kaunawaan sa
pagpapalitang diwa sa diskurso.
5. Layuning Malikhain
- Tumatalakay sa paggamit o paglinang ng
imahinasyon at abstraktong pag-iisip sa isang
partikular na paksa.
Mga Simulain sa Diskursong Paglalahad
1. Kaisahan (Unity)
- Pagkakaroon ng limitasyon sa impormasyon o
detalyeng ihahanay sa pagsulat.
2. Pagkakaugnay-ugnay (Coherence)
- Tumatalakay sa ugnayan ng mga salita at diwa
sa bawat bahagi ng diskursong sinusulat.
3. Diin (Emphasis)
- Tumatalakay sa pagbibigay diin o pokus sa
kaisipan o konseptong nais iparating sa mga
mambabasa.
Mga Dapat Taglayin ng Mabuting Paglalahad
1. Kawili-wili
2. Masidhi
3. Kaakit-akit
4. May buhay at may kagandahan
Mga Katangian ng Diskursong Paglalarawan
1. Pagpili ng paksa
2. Pagpili ng pananaw
3. Pagbuo ng pangunahing larawan
4. Pagpili ng mga sangkap
5. Pagsasaayos ng mga sangkap
Mga Katangian ng Mabuting Salaysay
1. May kaakit-akit na pamagat
2. May makabuluhan at mahalagang paksa
3. Nakagaganyak at kawili-wili ang simula
4. Wastong pagkasunod-sunod
5. May kaangkupan ang mga pananalita
6. Makabuluhang pagkakaayos o pagkakabuo
7. May mga kapana-panabik at kasukdulang tagpo
8. May kawili-wili at magandang wakas
IKA 16-17
Paniniwala at Mga Hakbang sa
Paghahatid ng Pagpapahayag
A. Mga Mito at Realidad ng Pagpapahayag
B. Paghahanda at Paghahatid ng Pagpapahayag
C. Lektyur: Mga Mito at Realidad ng Pagpapahayag
(Mga Mito ng Pagpapahayag)
Ang Mito ay galing sa salitang latin na Mythos at sa
Greek na Muthos, na nangangahulugang Kuwento.
Tumutukoy rin ito sa kalipunan ng mga mito mula
sa isang pangkat ng mga tao sa isang lugar na
naglalahad ng kasaysayan ng mga diyos-diyosan
noong unang panahon na sinasamba, dinadakila at
pinipintakasi ng mga sinaunang tao.
Naglalaman ito ng mga buhay at pakikipagsapalaran
ng iba’t ibang mga Diyos at Diyosa na ang Layunin
ay mailarawan at maipahayag ang mga ritwal,
tradisyon o kultura ng mga bansang pinanggalingan
nito.
Ang Mitolohiya ay nagsisilbing daluyan upang:
1. Ipaliwanag ang pagkakalikha ng daigdig.
2. Ipaliwanag ang puwersa ng kalikasan.
3. Maikuwento ang mga sinaunang gawaing
panrelihiyon.
4. Magturo ng mabuting aral.
5. Maipaliwanag ang kasaysayan.
6. Maipahayag ang marubdod na pangarap,
matinding takot, at pag-asa ng sangkatauhan.
REALIDAD NG PAGPAPAHAYAG
Sinasabing ang pagpapahayag ay pagsisiwalat ng
tao ng kanyang mga nasasaloob, ng kanyang mga
paniniwala, ng lahat ng kanyang mga nalalaman.
Ang pagpapahayag ay maaring Pasalita na maaaring
isagawa ng harapan o lantaran at malapitan o
malayuan. Maaari ring itong Pasulat. Ibinabahagi
ang mga kaalaman, paniniwala, mithiin at saloobin
sa pamamagitan ng pagsasaakda, mapalimbag man
ito o hindi.
Mga Salik ng Pagpapahayag
1. Nilalaman
- Ang pahayag ay may nilalaman kapag ito ay
may mahalaga at may kinakailangang
kabatiran, may aral na itinuturo at nagbibigay
kaaliwan.
- Isinasaad ang nilalaman sa pamamagitan ng
pananalitang malinaw, mabigat at
nakalulugod, subalit ano mang nilalaman ay
kailangang ibatay sa katunayan at
katotohanan upang mapalutang ang Realidad
ng Pagpapahayag.
 • MGA MAPAGKUKUNAN NG NILALAMAN
▪ Karanasan
- Pinakamagaling na guro sa lahat. Dahil sa
karanasan nakapagtitipon ng iba’t ibang
karunungan at kaalamang maaaring ibahagi sa
iba.
- Ang karanasan ay yaong ginagawa niya sa mga
kaganapan sa kanyang buhay upang matamo
niya ang kanyang tunguhin o kaya’y makalutas
ng kanyang mga suliranin.
▪ Pakikipanayam
- Isinasagawa kapag may mga kaalamang nais ng
taong mabatid mula sa mga dalubhasa o sa mga
marurunong, sa mga taong nais makunan ng
impormasyon.
- Maaaring ang mga kaalamang naturan ay hindi
matatagpuan sa mga aklat o di kaa’y hindi niya
pinagdaanan.
▪ Pagbabasa
- Nakapagpapayaman ng isip, nkapapakilos ng
guniguni upang makapaglakbay sa iba’t ibang
pook.
2. Pananalita
- Ito ay kakayahang makapili ng mga salitang
nagpapahayag ng kurukuro at damdamin na
may kalinawan. Kapamigatan at kagandahan ng
pagpapahayag.
- Kailangang maging malinaw upang madaling
maunawaan, mabigat upang madaling
paniwalaan at maganda upang kalugdan.
- Upang mgaing malinaw ang pahayag gumamit
ng magkakaugnay na mga salita, bawat salita’y
ma tiyak na kahulugan, iwasan ang mga salitang
magbibigay ng pag-aalinlangan. Dahil dito
kailangang may wastong bigkas kung sinasalita
at wastong baybay kung sinusulat.
- Mawawalang saysay ang mga pangungusap na
ipinahahayag kung hindi magiging malinaw ang
pagpapahayag, kung hindi naglalaman ng
realidad o katotohanan.
- Upang makatugon sa mahusay na Paghahanda
at Paghahatid ng Pagpapahayag mahalagang
mabatid natin ang “Mga Kanon ng Retorika”.
Ang Retorika ay tumutukoy sa maagham at
masining na pagpapahayag, maging pasalita o
pasulat, sa tulong ng wasto at mabisang
paggamit ng wika.
Mga Kanon ng Retorika
Invensyon
– nakatuon ito sa karaniwang kategorya ng pag-
iisip na naging kunvensyonal nang hanguan ng
mga retorikal na materyales. Gayundin nakatuon
ito sa ano ang sasabihin ng isang awtor.
Pagsasaayos/Arrrangement
– binibigyang pansin dito ang tamang
pagkakasunod-sunod ng isang pahayag o akda.
Sa klasikong oratoryo ay ganito ang karaninwang
pagsasaayos:
a. Introduksyon
b. Paglalahad ng mga katotohanan
c. Divisyon.
d. Patunay
e. Refutasyon
f. Konklusyon
Istayl/Istilo
– nauukol naman ito sa masining na ekspresyon
ng mga ideya. Kung ang Invensyon at nauukol
sa ano ang sasabihin, ang Istayl ay nauukol sa sa
paano iyon sasabihin.
Memori/Memorya
– ito ay hindi lamang nauugnay sa
pagmememorya ng isang talumpati para sa
deliveri, kundi maging sa mga pangangailangang
improvisasyunal ng isang ispiker.

Deliveri/Paghahatid
– ito ay tinatawag na pasalitang retorika na
ginagamit sa mga pampublikong konteksto at
pampublikong presentasyon ng diskurso,
pasalita man o pasulat.

• Paglalahad
• Pangangatwiran