ოსმალეთის იმპერიის საშინაო მოწყობა

ოსმალეთში გაბოტონებული მდგომარეობა ეკავათ მუსლიმებს, თუმცა სხვა

რელიგიებსაც ჰქონდათ უფლებები და ჰქმნიდნენ - ე.წ. მილეთებს.
/ მილეთებს ჰქონდათ საკუთარი სასამართლო, საკულტო ნაგებობები და ა.შ. ეს კი
განასხვავებდა ოსმანეთს ევროპისგან, სადც შუა საუკუნეებში რელიგიური
უმცირესობა იჩაგრებოდა ჩვეულებრივ.
/ ოსმალეთის ყველაზე ელიტური საჯარისო ნაწილი - იანიჩართა კორპუსი იყო.
/ სიფაჰიები - ცხელოსანთა არმია, იანიჩრები - ცეცხლსასროლის გამომყენებლები.
/ სულთანი იყო შეუზღუდავი მონარქი, მეორე პირი - დიდი ვაზირი.
ოსმალთა დაპყრობები
კონსტანტინოპოლის აღება - სულთან  მეჰმედ II-ის მიერ 1453 წლის 29 მაისს 
აიღეს სერბეთიც .
/ დაბერძნეთის დაპყრობამ გამოიწვია ოსმალეთის დაპირისპირება ვენეციასთან .
ომი გაგრძელდა 16 წელიწადს - ოსმალეთის იმპერიის გამარჯვებით.
/ 1475 წ. ყირიმის ხანმა აღიარა ოსმალეთის მორჩილება.
ყირიმელების დაპყრობის მნიშვნელობა - მათ მიერ დამატებითი ჯარების გაგზავნა.
დაპყრობები გააგრძელა სელიმ I - მა ( 1512 – 1520 )
/ 1514 წელს ჩალდირანის ბრძოლაში გაიმარჯვა სეფიანთა ირანის წინააღმდეგ.
/ 1517 წელს - შემოიერთეს ეგვიპტე + მალევე არაბული ქვეყნებიც ( მექა-მედინაც )
+ ოსმალები აკონტროლებდნენ ევროპასა და აზიას შორის სავაჭრო გზებს.
/ ოსმალეთის ოქროს ხანა სულთან სულეიმანის დროს ( 1520 – 1566 )
/ 1521 წელი - სულეიმანის ხელშეკრულება ვენეციასთან
პირობა : ვენეციელებს ეძლეოდათ ოსმალეთის ტერიტორიაზე ვაჭრობის უფლება
და უსაფრთხოების გარანტიები.
/ 1522 წელი - ოსმალებმა დაიპყრეს კუნძული როდოსი, ტრიპოლისა და ალჟირის
მიერთების საშუალებაც შეიქმნეს.
/ 1526 წელი - მოჰაჩის ბრძოლაში დაამარცხეს უნგრელები.
/ 1529 წელი - იერიში ვენეციაზე, მაგრამ ცივი ზამთარი უშლის მათ ხელს.
/ 1538 წელი - პრევეზას საზღვაო ბრძოლა ჰეირადდინ ბარბაროსას მეთაურობით .
დაამარცხა ევროპელთა ფლოტი, იტალიელი ანდრეა დორიას სარდლობით.
/ 1555 წლის ამასიის ზავი ირანთან.
პირობა : გაიყეს ორმა იმპერიამ სამხრეთ კავკასია ორად.
/ 1639 წელს იგივე ზავი ( ირანის გაძლიერების შემდეგ ), თითქმის იგივე პირობებით.
პარალელურად, საფრანგეთმა კავშირი შეკრა ოსმალეთთან ავსტრიის მმართველ
ჰაბსბურგების საგვარეულოს წინააღმდეგ.
/ საფრანგეთსა და ოსმალებს შორის კონტაქტი დაიწყო 1483 წლიდან.
1535 წელს „მშვიდობის, მეგობრობის და ვაჭრობის“ ხელშეკრულება დაიდო.
ოსმალეთის იმპერიის დაკნინების დასაწყისი
სულეიმან ბრწყინვალის გარდაცვალების შემდეგ. მიზეზები :
/ არ ჰყავდათ საოკეანო ფლოტი, ახალი საზღვაო გზის აღმოჩენამ კი შეამცირა
ოსმალეთის ტერიტორიაზე გამავალი სახმელეთო სავაჭრო გზების მნიშვნელობა.
/ ამერიკის აღმოჩენის შემდეგ, ევროპელებმა ახალ კოლონიაში დაიწყეს იმ
კულტურების მოყვანა, რომელთა ექსპორტიც ოსმალეთის იმპერიიდან ხდებოდა.
/ 1571 წელს ლეპანტოს ( საბერძნეთის ნაპირებთან ) საზღვაო ბრძოლაში
ევროპელებმა გაიმარჯვეს ოსმალებზე.
თუმცა მალევე აღადგინეს ფლოტი და იმავე წელს ვენეციას წაართვეს კუნძული
კვიპროსი.
/ 1683 წელი - ოსმალების იერიში ვენაზე, პოლოეთის მეფე იან სობეისკის
მეთაურობით კი უკუაგდეს ოსმალები.
შეიქმნა „საზღვაო ლიგა“ ოსმალების წინააღმდეგ, დაიწყო „დიდი თურქული ომი“
/ 1699 წლის კარლოვაცის ზავით ოსმალეთმა დათმო ევროპული ტერიტორიების
მნიშვნელოვანი ნაწილი, მათ შორის, უნგრეთი.
/ + სუსტი შეიარაღება და ძლიერი, გაწვრთნილი ევროპის ჯარები