Анализа на податоци сторени со кривични дела –

тероризам на независна држава

Содржина

Листа на табели.....................................................................................................................................2
Листа на графикони.............................................................................................................................2
Вовед........................................................................................................................................................3
1. Теориско определување на предметот на истражувањето...........................................5
2. Поимно-категоријален апарат..................................................................................................7
2.1. Определување на тероризмот.........................................................................................7
2.2. Основни причини за тероризмот...................................................................................10
2.3. Случајот „Диво Насеље“..................................................................................................12
3. Операционо определување на предметот на истражувањето...................................16
4. Дисциплинарно определување на предметот..................................................................16
5. Временско и просторно определување на предметот на истражување.................17
6. Цели на истражувањето...........................................................................................................18
7. Хипотези........................................................................................................................................20
7.1. Општа хипотеза...................................................................................................................20
7.2. Посебни хипотези...............................................................................................................20
8. Методолошки пристап..............................................................................................................21
9. Интерпретација на истражувачките резултати.................................................................22
9.1. Резултати од Статистички податици според Државен завод за статистика. .22
Заклучок.................................................................................................................................................41
Користена литература.......................................................................................................................43
Анекс 1.....................................................................................................................................................46

1
Вовед

Глобализацијата на организираниот криминален преставување закана за

општествата во светот. Поради ова меѓународната заедница се фокусира на
прашањето на конфискација на приходите стекнати преку криминални акти притоа
воведувајќи стандарди (преку различни правни инструменти) за ефикнасно
работење во ова поле.
Не сопирливите европски интеграции, кои имаат за цел поттикнување
урамнотежен и траен стопански и општествен развој, посебно создавање простор
без внатрешни граници, јакнење на стопанската и општествена кохезија и
воспоставување економска и монетарна унија; потврдување на сопствениот
идентитет на меѓународната сцена, посебно преку водење на заедничката
надоворешна и безбедносна политика, вклучувајќи и дефинирање на заедничката
одбранбена политика; јакнење на заштитата на правата и интересите на
државјаните на државите членки; развивање блиска соработка во областа на
правосудството и внатрешните работи, во мала мера ја доведоа во прашање
оправданоста на постоење на „вестфалска држава” и традиционалниот концепт на
државен суверенитет, но не го условија нивното исчезнување. Исто така, бројните
светски турбуленции во пост студената ера очигледно дека ја разнишаа улогата
на државата на меѓу народната сцена, но не ја надминаа: иако помалку
доминантен, меѓународниот систем е и понатаму моќен; државите се менуваат, но
не исчезнуваат; државниот суверенитет еродира, но сè уште силно се брани;
владите ослабнаа, но сè уште се и понатаму влијателни; границите спречуваат
криминалци, но сè повеќе се порозни; иако е евидентна седимензионалната
отуѓеност на поединецот и групите, територијалноста е преокупација на
многународи. Rosenau (1998) p.18-21 Меѓутоа, безбедносната реалност се
промени: националната безбедност е реконструирана во меѓу народна
безбедност, бидејќи безбедноста на државата зависи од безбедноста на
меѓународните региони; тоа ја промени агендата на безбедносни закани од
исклучително воени (предсè, глобална или нуклеарна војна) кон поширок спектар

2
на други кои се однесуваат на животната средина, миграции и род; националната
безбедност е деконструирана бидејќи нацијата и државата најчесто географскине
се поистоветуваат, и фокусот на националната безбедност е релоциран од
државата на поединецот и заедницата како примарни референти на безбедноста.
Shaw (2000), p.13-26
Иако постојат сфаќања според кои „моќта, интересите и материјалното
богатство на државите како лост на нивната безбедност уште долго ќе
претставуваат важни фактори на меѓународниот живот очигледни се три пристапи
на проширување на традиционалниот концепт на национална безбедност. Првиот
пристап бара надминување на сфаќањето по кое воената агресија е најголема
закана за националната безбедност преку вклучување нови, потенцијални закани
како што се: негативниот економски развој, еколошките деградации, кршење на
човековите права, загрозување на демократијата и големи миграциони движења.
Вториот пристап подразбира проширување на содржините на безбедноста
вклучувајќи бројни аспекти на безбедносни прашања од индивидуално,
регионално до глобално ниво. Третиот пристап се темели на традиционалниот
државно центричен пристап на безбедноста со вклучување нови форми и
содржини (заедничка, колективна и кооперативна) безбедност. Wendt (1999), p.41
Националната безбедност се разгледува на три нивоа и низ неколку
подрачја на човекова активност. Нивоата на разгледување се: индивидуално,
државно (национално) и меѓународно, додека сферите на човекова активност ги
вклучуваат: воено, политичко, стопанско, социјално и подрачјето на заштита на
животната средина. Државното ниво е најбитно, бидејќи ги одредува останататите
две нивоа: во современи услови, стандардна единица на безбедност е суверенета
територијална држава. Подрачјата кои се важни за националната безбедност се:
воено, кое ги вклучува офанзивните и дефанзивните способности на државата;
политичко, односн огрижа на државата да ја обезбеди сопствената стабилност,
системот на власт и идеологијата која ја легитимира; стопанско, т.е. можност за
пристап до природните богатства, пазарот и финансиите кои одредуваат
прифатливо ниво на благо состојба; социјално, кое ги одредува постојните услови
и еволуција на традицијата, културата, јазикот, националниот идентитет и

3
обичаите; и заштита на животната средина која вклучува грижа за биосферата од
која зависат сите човекови потфати. Buzan (1991), p.19-20

1. Теориско определување на предметот на истражувањето

Предметот на истражување во овој научно истражувачки проект е сложена

конструкција која опфаќа повеќе полиња на работа во аспект на терористичките
закани за национална безбедност со осврт на Република Северна
Македонија.
Современата национална безбедност се јавува како среден пат помеѓу
традиционалните државно центрични и човеково центрични безбедносни
пристапи. Безбедноста на луѓето опфаќа широка идеја на безбедност, од
исклучително зачувување на безбедноста на државата (државна сувереност), до
безбедност на поединецот (индивидуална сувереност). Државата е клучна за
одбрана на човековата безбедност, бидејќи нема безбедност на државата ако
нејзиниот народ не е безбеден. Истовремено, и државата и човековата
безбедност се главни содржини на меѓународните обврски и предмет на
интересирање и напори на меѓународните организации и држави во нивните
односи. Така доаѓаме до заклучок дека личната (индивидуалната), државната и
меѓународната безбедност се тесно поврзани, а првенствено државите
поседуваат капацитети да ги заштитат. Препознавањето на појавите кои му се
закануваат на националниот опстанок не е ограничено повеќе на воената област;
обемот на закани ги почитува и човековите права, животната средина, економија,
болести, криминал и социјална неправда и нееднаквост. Последица на тоа е
проширување на овој концепт во однос на природата и видовите загрозени појави,

4
како и методологија на нивно спречување и сузбивање и тоа: од воени кон
невоени предизвици, ризици и закани за безбедноста; од воени кон невоени
механизми за спротивставување на новите безбедносни проблеми; од поединично
дејствување на државите кон заеднички (здружени) одговори на безбедносните
проблеми и од заштита на територијата и сувереноста кон заштита на заеднички
вредности. Baldwin (1997) p. 5-26. Современата национална безбедност е синтеза
на безбедноста на општеството (без оглед на етничкото, верското, расното и
идеолошкото определување на неговите членови) и безбедноста на државата, но
и нивно учество во меѓународната и глобалната безбедност. Станува збор за
одредена состојба на заштитеност на нивните витални вредности и интереси кои
се оптимизираат со функцијата на државниот и недржавниот сектор на системот
за национална безбедност, со поткрепување на разни форми на меѓународна
соработка во безбедноста.
На прагот на третиот милениум, како витални вредности на националната
безбедност, покрај одбраната на земјата, се издвојуваат и безбедност на
граѓаните, здравствена безбедност, економска безбедност, еколошка безбедност
и социјална безбедност. Симић (2002), стр. 30
Системите за безбедност можат да бидат помалку и повеќе сложени, во
зависност од тоа дали државите се унитарни или сложени (федерации,
конфедерации). Тоа, исто така, зависи и од сложеноста на националната и
меѓународната безбедносна проблематика: мултиманифестност и голем број
деструктивни безбедносни закани, бара постоење на повеќе релативно
самостојни специјализирани субјекти на безбедност. Најпосле, зависи и од моќта
на земјата-по моќните држави имаат по развиени системи на безбедност.
Традиционално, националниот систем за безбедност го сочинуваат пет сектори:
воен, полициски (јавна и тајна полиција), правосуден, надворешно-политички и
економски, што од аспект на модерна држава е само едно потесно одредување.
Воените и надоворешно-политички сектори ја сочинувале компонентата на
надворешна безбедност, а останатите ја сочинувале компонентата на внатрешна
безбедност. Компонентите на современиот национален систем за безбедност

5
можат да се поделат на цивилен и воен безбедносен сектор. Котовчевски (2000),
стр 45-46
Заканите по националната безбедност, со посебен осврт на предизвиците
во Република Северна Македонија се разни извори и облици на загрозување на
безбедноста кои може да бидат техничко – технолошки инциденти, елементарни
непогоди, кривични дела со кои се нанесува штета на деловното работење на
економските субјекти (диверзија, тероризам, саботажа, уништување и оштeтување
на средствата за производство и уништување на производи), кривични дела од
класичен криминалитет, кривични дела од стопански кирминалитет кој го вршат
вработените најчесто со деловните партнери (злоупотреба, корупција, мито,
проневера, кражба, договарање и работење на штета на компаниите), кривични
дела – предизвикување на општа опасност и кривични дела против здравјето на
луѓето, кривични дела по економијата со сајбер криминал злоупотреба на
информации од економски чинители(перење пари), проток на доверливи
податоци, прекршоци (кршење на работната дисциплина, несовесно работење),
социјални и други немири во корпорациите. Trivian (2012) стр.42-43
Предметот на истражување во овој проект е сложена конструкција која
опфаќа повеќе полиња на работа во аспект на националните закани по
национална безбедност на на Република Северна Македонија.

2. Поимно-категоријален апарат

2.1. Определување на тероризмот

Целта на тероризмот не е во единствен чин на бес целно уништување, туку

реакцијата која се обидува да ја испровоцира: економски колапс, заостанување,
омраза, поделба, елиминирање на толеранцијата сè додека општествата не
престанат да ги признаат нивните разлики и не почнат да бидат определувани од
нив. ( https://www.theguardian.com/politics/2001/oct/02/labourconference.labour6)

6
 Гледано од историски аспект, може да се констатира дека власта глобално
во практичното работење практикувала терор, односно применувала стратегија на
предизвикување страв. Во литературата можеме да забележиме дека сите
деспотски општества се базирале на страв, слично на тоталитарните режими. За
голем дел од човечкиот род потчинувањето на воспоставениот поредок и на
силата бил единствениот вид на сигурност, а воедно и на слобода. Теророт,
воведен преку насилство на војната, при услови на мир, останал да виси како меч
врз секоја глава која ќе се крене. Во деспотските општества, кои го формираат
поголемиот дел од историјата, тој е инструмент на поробувањето, гарант за
потчинетост на мнозинството. Државниот терор, при таен или извршуван, постои
низ вековите исто како и теророт на војната заснован врз масовен масакр, а тоа го
нарушува мирот во кој сака секој човек да живее. Затоа, тероризмот, веројатно е
многу поширок историски феномен од она што денес ни го сугерира користењето
на терминот тероризам. При современи услови тероризмот ќе добива светски
димензии како општо човечко зло, а токму затоа и преставува предмет на
проучување на повеќе науки и научни дисциплини. Тероризмот е актуелен во
теориите на филозофијата, социологијата, социјалната психологија,
криминолошките, криминалистичките и безбедносните науки. Од крајот на
Студената војна до денес многу интелектуалци и наблудувачи предупредуваат на
следниот предизвик со кој ќе се соочи западниот свет. Тој предизвик не е дека
некоја нова држава ќе ја понесе месијанската визија, туку е заканата дека
терористите се повеќе ќе имаат пристап до разурнувачкото оружје. За
општествените науки не е спорен фактот дека современото општество и ако се
декларира како борец против тероризмот, за жал, тоа и го создава тероризмот.
Ова сознание ни дава право да заклучиме дека нема јасни ставови за генезата и
другите општествени и индивидуални околности кои помагаат да се развива
тероризмот во облик на експанзија. Така, со многу примери може да се потврди
дека преку погрешно преземените мерки за спречување на тероризмот, место да
се спречува и елеминира, за жал тој се повеќе се стимулира. Карактеристичен
пример може да се земе воениот конфликт во Република Македонија кој имаше
обележја на судир со низок интензитет во кој доминира терористичките дејствија

7
со променлив интензитет. Актерите во воениот конфликт беа од определени
екстремни и криминални структури од Република Македонија, Албанија и Косово,
воени групации на припадници на меѓународни терористички организации и други
странски сили кои директно или индиректно, биле инволвирани во сите негови
фази. За релативен кратоквременски период нивните дејствија кулминира во
терористички напади со голем односно висок интензитет, со што се доби лажен
впечаток дека Република Македонија се соочува со воружен бунт на дел од
нејзината територија. Тоа всушност беше само почеток на првата фаза на еден
специфичен и просторно ограничен вооружен бунт, кој постепено почна да
ескалира и да создава конфликтна енергија и определени герилско –
терористички групации на територијата на Република Македонија. Доминатни
форми на тероризам пред и за време на конфликтот беа етно-тероризмот,
сепаратистичкиот тероризам, верскиот-религиозен тероризам. Котовчевски (2003),
стр 19,20

Тероризмот во литературата е претставен како незаконско користење на

сила и насилство од страна на поединци или групи кои имаат директна врска со
странските сили или пак, чии активности ги преминуваат националните граници,
насочени против лица или објекти со цел да ги заплаши или да го принуди
населениетo или било кој сегмент од општеството во остварување на своите
политички или општествени цели. Во денешно време, најголем број на меѓу
народни терористички организации се создадени со цел да ги бранат интересите
на одредени држави. Терористичките организации добиваат целосно поодршка од
владите на државите - спонзори односно за своите активности имаат
охрабрување во вид на финансиска помош, обука и заштита од една или повеќе
влади. Со меѓународниот тероризам се кршат сите конвенции за заштита на
човековите права и слободи во национални и меѓународни рамки, со што во
голема мера се загрозува хуманата, индивидуалната безбедност на луѓето кои се
повеќе постануваат жртви на ова современо зло.

Во извршувањето на терористичките активности важна улога имаат и

државите, кои условно можеме да ги поделиме во три групи:

8
 1. Држави кои не го подржуваат тероризмот, меѓутоа тој се спроведува на
нивна територија;
2. Држави кои не го спроведуваат тероризмот, меѓутоа го подржуваат;
3. Држави кои го подржуваат тероризмот или од кои доаѓаат програмите и
силите кои го спроведуваат.

Имено, зборот терор (од францускиот збор terreure: сеење на страв) во

политичка смисла подразбира акт на насилство што се презема за политички цели
заради заплашување и бес поштедно кршење на отпорот на оној кон кого се врши.
Од друга страна, тероризмот е доктрина и метод на борба за одредени цели по
пат на систематска употреба на сила. Срдиќ, Адамовиќ (1975), стр,1077-1079

Тероризмот манифестира страв и најчесто се пренесува од највисоките

општествени слоеви кон најниските, се со цел да се стекнат со моќ. Неговите
носители се малу бројни групи кои на тој начин се борат за политички цели.
Постојат голем број на дефиниции, но суштината е дека тероризмот означува
принуда, страв, заплашување и доминација.

2.2. Основни причини за тероризмот

За да се објасни тероризмот како масовна општествена појава, пред се треба

да се протолкуваат причините кои што доведуваат до негово постоење.
Политичките причини се истакнуваат во минатите векови кога тероризмот не бил
доволно познат и распространет. Општествените причини се најчесто поврзани со
општествениот поредок во една држава и дирекно зависи од начинот на
поставеност на општествените структури и односи меѓу општествените слоеви во
регионот или државата. Економските причини се поврзани со најниската граница
на сиромаштијата и бедата. Во такви услови народните маси користат разновидни
начини и средства за искажување на незадоволството, најчесто преку
демонстрации, непослушност и други деструктивни начини. Религиозните причини
се поврзани со поинаквите гледишта и верувања при што се доаѓа до
спротивставени интереси.

9
 Типичен пример е конфликтот во Република Северна Македонија во 2001
година и ова што ќе го обработиме во овој истражувачки проект – терористичкиот
акт во населба „Диво насеље“ – Куманово на 9 и 10 мај 2015 година.
Идеолошките причини се поврзани со егзистирањето на политичките и
другите видови на размислување и верување со екстремна спротиставеност со
општо прифатената идеологија на живеење и работење во нацијата и државата.
Димовски, Илијевски (2011) стр.112
Геополитичките причини се група причини кои се тесно поврзани со
националните интереси на државата или одредени групи малцински елементи во
одреден географски регион. Димовски, Илијевски (2011) стр.115
Надворешните причини најчесто се поврзани со појавата и ширењето на
одредени движења, ќелии и појава на иредента во внатрешноста на државата со
прикриена поддршка на некој надворешен, најчесто разузнавачки сегмент или
фактор. Димовски, Илијевски (2011) стр. 116

Субјективните причини сугерираат дејствување на одредени групи кои

имаат за цел да спроведат одредени акции кои не се во нивна надлежност и
немаат право да го направат тоа.

Видот на причината според која се објаснува тероризмот зависи од

околностите во кои самиот настанува. Сите видови се еднакво опасни за мирот во
општествата и означуваат деструктивно однесување.

Кривичното дело “Тероризам” во македонското законодаство е преименуван

во Терористичко загрозување на уставниот поредок и безбедноста и е ставен во
Кривичниот закон на Република Македонија во делот Кривични дела против
државата. Во овој дел од Кривичниот закон спаѓаат сите кривични дела кои се во
многу тесна врска со тероризмот, тоа се: Велепредаство, Загрозување на
територијална целина, Загрозување на независноста на Република Северна
Македонија, Убиство на преставници од највисоките државни органи, Грабнување
на преставници од највисоките државни органи, Вооружен бунт, Предизвикување
на национална, расна и верска омраза, раздор и нетрпеливост и други кривични
дела.

10
 Терористичко загрозување на уставниот поредок и безбедноста како
кривично дело во Кривичниот закон опфатен е со член 313 и гласи: Тој што со
намера сака да го загрози уставниот поредок или безбедноста на Република
Македонија, ќе предизвика или сериозно ќе се закани со предизвикување
експлозија, пожар, поплава или друго општоопасно дејствие или акт на насилство,
создавајќи чуство на несигурност или страв кај граѓаните, ќе се казни со затвор
најмалку десет години. Одлука на Уставен Суд публикувана во Службен весник
(2001) стр 114

Современите меѓународни односи се карактеризираат со ескалација на

насилството, особено тероризмот како средство на поединци, групи или држави за
остварување на одредени цели. Тероризмот се користи со примена на принуда и
основната цел е да предизвика страв и несигурност кај населението.

3. Операционо определување на предметот на истражувањето

Причините и условите за тероризам се комплексни. Предметот на

истражување е насочен кон анализа на самиот случај на истражување и
претставување на одговорите, кои години подоцна, се сеуште нејасни и
нецелосни. Речиси е невозможно да се објасни етиологијата на криминалитетот и
тероризмот без жртвата на кривичното дело. Криминолошкиот пристап кон
виктимологијата го определува својот предмет во проучувањето на жртвата на
кривичното дело од аспект на објаснување на нејзиниот придонес и влијанието
врз феноменологијата и етиологијата на криминалитетот и тероризмот. Според
потесното сфаќање на предметот на виктимологијата, предмет на виктимологијата
е жртвата на криминалитетот и тероризмот. Од особена важност е да се одредат
причините што доведуваат до криминалитет, тероризам и виктимизација со цел
поставување концепт на превенција. Исто така, студиите и истражувањата во
виктимологијата имаат големо значење во организирањето и подготвувањето на
граѓаните да се заштитат од ризикот да станат жртви на криминал и општеството
да дејствува на планот на превенција. Арнаудовски (2013). Стр 24-28

11
 Во однос на мотивите и целите, предметот на истражувањето е насочен кон
детектирање на факторите кои влијаат на степенот на нарушување на
националната безбедност. Имено со добивање на конкретни резултати, може да
се постават конкретни препораки за корекција во постапувањето, кои би се
однесувале не само на усоглаување на законската регулатива и подзаконските
акти, тоа би значело и подигање на свеста и примена на законите.

4. Дисциплинарно определување на предметот

Националната концепција за безбедност и одбрана е основен документ на

Република Македонија во областа на безбедноста и одбраната. Националната
концепција за безбедност и одбрана е заснована врз процената за меѓународното
опкружување и положба на Република Македонија, загрозувањата по нејзината
безбедност и врз таа основа усогласени цели и насоки за водење на
националната безбедносна политика. Концепцијата за безбедност и одбрана ги
определува ставовите и ги искажува погледите на Република Македонија за:
нејзините национални интереси, нејзиното безбедносно опкружување, политиката
на национална безбедност, како и целите, насоките, областите и инструментите
за нејзино остварување. Исто така, националната концепција за безбедност и
одбрана ги утврдува погледите и ставовите во однос на одбраната, менаџментот
со кризи, со посебен акцент на оптимализацијата на безбедносните ресурси,
организацијата и насоките за зголемување на можностите и подготвеноста на
Република Македонија за одговор на предизвиците, ризиците и опасностите по
безбедноста на земјата. Национална концепција за безбедност и одбрана.
„Службен весник на Република Македонија“ број 42/2001 и 5/2003

Денешниот свет го карактеризираат брзи и динамични промени кои со себе

носат нови и често непредвидливи ризици и опасности по безбедноста на
државите. Во овој труд ќе се разгледува токму тоа, тероризмот и заканите по
националната безбедност на Република Македонија, како една брза и динамична,
неочекувана промена.

12
 5. Временско и просторно определување на предметот на
истражување

Вооружената престрелка во Куманово беше полициска акција за разбивање на

вооружена терористичка група, која траела на 9 и на 10 мај 2015 година во
Куманово. Полициската акција се одвивала во кумановската населба „Диво
насеље“, дел од градската месна заедница „Тоде Мендол“, во близина на
автопатот Е75.

Акцијата започнала рано утрината во 04:30 часот во саботата на 9 мај и траела

речиси непрекинато 28 часа, сѐ до 10:00 часот во неделата на 10 мај. Акцијата
завршила со победа на македонските специјални сили и целосно неутрализирање
и елиминирање на терористичката група, која дел ѝ се предале на македонските
власти во текот на вечерта во саботата на 9 мај.

6. Цели на истражувањето

Националната концепција за безбедност и одбрана е заснована врз

процената за меѓународното опкружување и положба на Република Македонија,
загрозувањата по нејзината безбедност и врз таа основа усогласени цели и
насоки за водење на националната безбедносна политика
Ова истражување има основна цел да изврши научна дескрипција и да ги
осознае терористичките организирани напади како реални закани по
националната безбедност на Република Северна Македонија со посебен осврт на
случајот „Диво насеље“. Со тоа целта е да се утврди влијанието на
безбедностната средина врз издвојувањето на критичната национална
безбедносна структура како нормативен облик на националната безбедност. Ќе се

13
анализираат постоечките принципи и стандарди на меѓународното право како
основа за гонење на сторителите на терористичкиот акт кој е студија на случај во
овој научно истражувачки проект.

Ова истражување е насочено кон утврдување на причините какво влијание

имаше вооружената престрелка во Куманово врз на националната безбедност на
државата и постапувањето на државните органи во судската постапка кон
обвинетите. Истражувањето, меѓу другото, ќе треба да дојде до сознанија кои ќе
дадат одговор дали случајот „Диво Насеље“ се разреши со задоволителни
пресуди за обвинетите.
Ова истражување покрај научната има и своја практична цел. Практичната
цел е да даде одговор дали државните надлежни органи го разрешија
задоволително гонењето организиран криминал и корупција за терористичко
загрозување на уставниот поредок и безбедноста, неовластено изработување,
држење, посредување и тргување со оружје или распрскувачки материи.
Остварувањето на ставовите и погледите на концепцијата за национална
безбедност и одбрана треба да овозможат не само подобра безбедносна состојба
и заштита на темелните вредности и од нив произлезените интереси на
Република Македонија, туку и продлабочување на патиштата на прогресот,
односно да обезбедат мирен развој на државата, нејзина демократија, економија и
почитување на човековото достоинство во секој поглед и со сите негови права.
Основна и долгорочна цел е превенција и изградба на инструменти за рано
предупредување на тензиите и кризите, со цел - навремено и ефикасно решавање
по мирен пат.
Политиката на националната безбедност на Република Македонија се
темели и треба да се води според следниве насоки: активно и реално вклучување
во меѓународните напори за креирање и подобрување на мирот и безбедноста,
имајќи предвид дека безбедноста е неделива и не зависи само од една држава.

14
 7. Хипотези

7.1. Општа хипотеза

Во ова истражување е поставена една генерална хипотеза: „Во Република

С. Македонија се воспостави систем за заштита на безбедносните вредносни
параметри од закани по истите во склоп на националната безбедност на државата
после случајот „Диво Насеље“ и истиот се разреши со задоволителни пресуди за
обвинетите“.

7.2. Посебни хипотези

 Нападот „Диво Насеље“ како реална закана по националната безбедност на

Република Северна Македонија.
 Мотивот е уривање на уставниот поредок на Република С. Македонија.
 Применети се навремени мерки на заштита.
 Тероризам и терористичката организација е со повисок процент застапена кај
лицата од машки пол.
 Поврзаност на обвинетите во однос на образование и кариера, како и на личен
план, во однос на брачен статус и потомство.
 Огромниот број на оружје во „Диво Насеље“ причина за загрозување на
животот и телото и создавање чувство на несигурност и страв кај граѓаните.
 Степенот на пресуда на жртвите во случајот „Диво Насеље“ зависи од
стручната спремност на судиите, обвинителите и адвокатите и
имплементацијата на законките одредби.

15
 8. Методолошки пристап

Истражувањето ќе се спроведе со квантитативна и квалитативна анализа на

обвинетите од случајот „Диво Насеље“ според информациите прибавени од Судот
во Скопје. Судот во Скопје ги прашуваше сите обвинети многубројни прашања, со
цел да се разјасни и обелодени случајот, да се разберат појасно мотивите за
тероризмот, кој и зошто нарача крвопролевање во Диво Насеље.

Анализата ќе биде фокусирана на самиот случај „Диво Насеље“, мотивот,

организаторите, жртвите и загубите и реакциите. Главна цел е да се образложат
зададените хипотези и варијабли. Целта е да се измерат варијаблите и да се
анализираат врските на податоците. Пристапот кон истражувањето ќе е
фокусиран на лицата кои беа обвинети во случајот. Обвинетите ќе се анализираат
од аспект на возраст, пол, дали се домашни или странски државјани, социјален,
професионален и брачен статус, а исто така, се бара одговор на прашањето
„Дали сте виновен?“

На обвинителна клупа во Кривичниот суд во Скопје, ce разговорите што се

водеа со испитаниците во форма на нестандардизирано интервју, со што многу од
добиените податоци беше можно подобро да ce разберат и да ce толкуваат
посеопфатно.

Испрашувањето беше изведено од страна на Судот во Скопје, Судијата ги

прашуваше сите обвинети горенаведените прашања во периодот на
испитувањата во многуте рочишта во 2016та и 2017та година.

16
 9. Интерпретација на истражувачките резултати

9.1. Резултати од Статистички податици според Државен завод

за статистика

T-23: Осудени полнолетни лица според местото на извршување на кривичното дело и припадноста кон етничка
заедница
T-23: Convicted adult perpetrators by place of committing the crime and ethnic affiliation
Припадност кон етничка заедница
 
Ethnic affiliation
Вкупн Маке- Бош- непоз
Албан Ром Влас Срб оста-
о донци Турц њац -нато  
-ци и и и нато
  Total Mace- и и Un-
Alba- Rom Vlach Serb Othe
donian Turks Bos- know
nians a s s r
s niaks n
Вкупно 6273 2957 1228 270 587 5 43 40 95 1048 Total
Гази Баба 39 14 12 1 3 - - 1 - 8 Gazi Baba
Ѓорче Петров 9 2 5 - - - - - - 2 Gjorche Petrov
Карпош 26 11 5 3 1 - 1 - 1 4 Karposh
Кисела Вода 29 15 4 - - - - - 3 7 Kisela Voda
Центар 1010 391 187 17 89 - 13 15 16 282 Centar
Чаир 26 6 11 - 2 - - - 1 6 Chair
Шуто Оризари 10 - 1 - 6 - - - 2 1 Shuto Orizari
Аеродром 16 10 1 - - - - - - 5 Aerodrom
Бутел 10 3 3 - 1 - - - - 3 Butel
Сарај 18 - 15 1 - - - - - 2 Saraj
Арачиново 8 - 6 - - - - - - 2 Arachinovo
Дебарца 6 4 2 - - - - - - - Debartsa
Берово 90 79 - 1 7 - - - - 3 Berovo
Битола 314 203 13 5 40 - 1 1 3 48 Bitola
Богданци 34 27 3 1 2 - - - 1 - Bogdantsi
Боговиње 60 - 51 - - - - - - 9 Bogovinje
Босилово 30 16 - 11 1 - - - - 2 Bosiovo
Брвеница 38 10 28 - - - - - - - Brvenitsa
Валандово 32 23 3 2 - - 2 1 - 1 Valandovo
Василево 41 29 - 12 - - - - - - Vasilevo
Вевчани 1 1 - - - - - - - - Vevchani
Велес 289 180 22 4 57 - - 10 2 14 Veles
Виница 65 48 - 1 14 - - - - 2 Vinitsa
Врапчиште 29 16 9 1 - - - - 2 1 Vrapchishte
Гевгелија 165 137 10 1 6 - 8 - 1 2 Gevgelija
Гостивар 180 25 102 11 7 - - - 2 33 Gostivar
Градско 9 6 1 2 - - - - - - Gradsko
Дебар 38 1 30 2 2 - - - - 3 Debar
Делчево 38 32 - - 4 - - - - 2 Delchevo
Демир Капија 30 20 1 1 1 - 1 - 1 5 Demir Kapija
Демир Хисар 5 3 1 - - - - - - 1 Demir Hisar
Долнени 55 2 8 6 2 - - 6 1 30 Dolneni
Желино 51 3 47 - 1 - - - - - Zhelino
Зелениково 2 1 1 - - - - - - - Zelenikovo

17
Зрновци 8 8 - - - - - - - - Zrnovtsi
Илинден 7 3 - 1 - - - - - 3 Ilinden
Јегуновце 21 6 13 - - - - - - 2 Jegunovtse
Кавадарци 209 168 2 1 27 - 1 - 7 3 Kavadatsi
Карбинци 12 9 - - 3 - - - - - Karbintsi
Кичево 175 66 62 10 15 - 1 - 10 11 Kichevo
Конче 8 3 - 1 - - - - - 4 Konche
Кочани 202 172 - - 28 - 1 - - 1 Kochani
Кратово 10 7 - - - - - - - 3 Kratovo
Крива Паланка 22 6 1 - 2 - - - 4 9 Kriva Palanka
Кривогаштани 14 6 1 - - - - - - 7 Krivogashtani
Крушево 29 12 4 1 8 1 - - - 3 Krushevo
Куманово 182 79 56 - 12 - 7 2 4 22 Kumanovo
Липково 18 - 11 - - - - - - 7 Lipkovo
Лозово 6 5 - - - 1 - - - - Lozovo
15 3 6 2 - - - - 1 3 Mavrovo and
Маврово и Ростуша
Rostusha
Македонска 14 12 - - 1 - - - - 1 Makedonska
Каменица Kamenitsa
Македонски Брод 33 19 2 7 1 - - - - 4 Makedonski Brod
Могила 5 4 - - - - - - - 1 Mogila
Неготино 97 75 2 3 7 - 1 - 2 7 Negotino
Новаци 6 5 - - - - - - - 1 Novatsi
Ново Село 18 15 - - - - - - - 3 Novo Selo
Охрид 184 71 21 5 3 1 1 - 4 78 Ohrid
Петровец 11 1 1 1 3 - - - - 5 Petrovets
Пехчево 14 8 - 1 5 - - - - - Pehchevo
Пласница 11 - - 10 - - - - 1 - Plasnitsa
Прилеп 448 124 5 10 58 - 1 2 1 247 Prilep
Пробиштип 51 48 - - 1 - - - - 2 Probishtip
Радовиш 134 38 - 29 3 - - 1 2 61 Radovish
Ранковце 18 7 1 - - - - - 1 9 Rankovtse
Ресен 38 20 6 7 3 - - - 1 1 Resen
Росоман 23 21 2 - - - - - - - Rosoman
Свети Николе 88 75 1 - 2 - - - - 10 Sveti Nikole
Дојран 22 18 - 1 - - - - - 3 Dojran
Старо Нагоричане 5 1 - - - - 3 - 1 - Staro Nagorichane
Струга 118 25 61 2 3 - - 1 12 14 Struga
Струмица 288 201 3 76 3 - 1 - 3 1 Strumitsa
Студеничани 3 1 1 - - - - - - 1 Studenichani
Теарце 21 - 20 - - - - - - 1 Teartse
Тетово 435 56 343 - 8 - - - 1 27 Tetovo
Центар Жупа 10 2 - 5 - - - - 1 2 Centar Zhupa
Чашка 32 16 13 2 - - - - 1 - Chashka
Чешиново- 11 11 - - - - - - - - Cheshinovo-
Облешево Obleshevo
Чучер-Сандево 3 - 3 - - - - - - - Chucher-Sandevo
Штип 371 206 1 12 143 2 - - 1 6 Shtip
Стрaнство 7 2 1 - 1 - - - - 3 Abroad
Непознато 13 4 3 - 1 - - - 1 4 Unknown

T-19: Осудени полнолетни лица според групите на кривични дела и припадноста кон етничка заедница

18
 T-19: Convicted adult perpetrators by types of criminal offences and ethnic affiliation
Припадност кон етничка заедница
Ethnic affiliation
Маке-
Вкупно Албан- Бош- непоз-
донци Роми оста-
Total ци Турци Власи Срби њаци нато
Mace- Rom нато
Alba- Turks Vlachs Serbs Bos- Un-
donian a Other
nians niaks known
s
Вкупно 6 273 2 957 1 228 270 587 5 43 40 95 1 048 Total
Кривични дела против 664 347 103 30 39 1 5 5 7 127 Crimes against life
животот и телото body
Кривични дела против 234 153 26 9 8 - - 5 2 31 Crimes against the
слободите и правата на freedoms and right
човекот и граѓанинот humans and citizen
Кривични дела против 5 5 - - - - - - - - Crimes against
изборите и гласањето elections and votin

Кривични дела против 3 - 1 - - - - - 1 1 Crimes against wor

работните односи relations
Кривични дела против честа 1 1 - - - - - - - - Crimes against hon
и угледот and reputation
Кривични дела против 38 15 2 3 5 - 3 - 1 9 Crimes against sex
половата слобода и freedom and sexua
половиот морал morality
Кривични дела против 252 157 25 4 22 - - 1 2 41 Crimes against
бракот, семејството и marriage, family an
младината youth
Кривични дела против 289 153 73 8 8 - 2 - 1 44 Crimes against hum
здравјето на луѓето health
Кривични дела против 62 36 6 6 4 - - - - 10 Crimes against the
животната средина и environment and
природата nature

Кривични дела против 2 427 976 435 146 421 1 12 16 44 376 Crimes against
имотот property
Кривични дела против 3 2 - - - - - - - 1 Crimes against the
културното наследство и cultural heritage an
природните реткости natural rarities

Кривични дела против 177 106 25 1 8 - 2 2 4 29 Crimes against pub

јавните финансии, платниот finances, payment
промет и стопанството operations and the
economy
Кривични дела против 83 46 14 4 6 1 - 1 - 11 Crimes against the
општата сигурност на луѓето general safety of
и имотот people and proper
Кривични дела против 1 165 520 319 27 21 1 8 5 12 252 Crimes against traffi
безбедноста на јавниот safety
сообраќај
Кривични дела против 18 11 7 - - - - - - - Crimes against the
државата state
Кривични дела против 2 - 2 - - - - - - - Crimes against the
вооружените сили armed forces
Кривични дела против 96 74 6 4 1 - 1 - 2 8 Crimes against offi
службената должност duty
Кривични дела против 122 72 17 5 5 - 1 1 3 18 Crimes against the

19
правоcудството administration of
justice
Кривични дела против 154 72 38 4 1 - 2 1 6 30 Crimes against lega
правниот сообраќај transactions
Кривични дела против 401 198 88 14 36 1 4 3 7 50 Crimes against the
јавниот ред public order
Кривични дела против 55 7 28 3 2 - 3 - 2 10 Crimes against
човечноста и humanity and
меѓународното право international law
Кривични дела од посебни 22 6 13 2 - - - - 1 - Crimes outside crim
закони law

Осудените лица кои беа активни во терористички напади во Сепублика

Македонија може да се класифицираат по повеќе категории кои во табелите се
припадници на повеќе категории. Со самото тоа не може да се дефинираат само
по едно кривично сторено дело туку по повеќе кривични дела на кои им пприпаѓа
нивната кривична активност.

T-18: Осудени полнолетни лица според групите на кривични дела, поранешните осуди, возра
T-18: Convicted adult perpetrators by types of criminal offences, previous convictions, age
18 до 20 21 до 24 25 до 29
Вкупно 30 до 39 години
години години години
Total 30-39 years
18-20 years 21-24 years 25-29 years
жени
сè мажи жени мажи мажи жени мажи жени мажи жени
femal
all male female male male female male female male female
e
Вкупно 6 273 5 723 550 425 20 691 54 820 67 1417

Порано 940 891 49 57 2 126 4 173 4 232

осудувани
За истовидни 527 491 36 30 1 70 2 92 2 114
дела
За други дела 337 324 13 22 1 48 2 63 2 94
За истовидни и 76 76 - 5 - 8 - 18 - 24
други дела
Кривични дела  
против
животот и
телото
Вкупно 664 622 42 45 3 67 3 96 6 152
Порано 57 57 - 2 - 6 - 6 - 15
осудувани
За истовидни 35 35 - 1 - 3 - 3 - 9
дела
За други дела 19 19 - 1 - 2 - 3 - 6
За истовидни и 3 3 - - - 1 - - - -
други дела
Кривични дела  
против
слободите и
правата на

20
човекот и
граѓанинот
Вкупно 234 217 17 6 - 20 1 15 2 64
Порано 35 35 - - - 4 - - - 12
осудувани
За истовидни 17 17 - - - 2 - - - 6
дела
За други дела 13 13 - - - 1 - - - 5
За истовидни и 5 5 - - - 1 - - - 1
други дела
Кривични дела  
против
изборите и
гласањето
Вкупно 5 5 - - - - - - - 3
Порано - - - - - - - - - -
осудувани
За истовидни - - - - - - - - - -
дела
За други дела - - - - - - - - - -
За истовидни и - - - - - - - - - -
други дела
Кривични дела  
против
работните
односи
Вкупно 3 3 - - - - - - - 1
Порано - - - - - - - - - -
осудувани
За истовидни - - - - - - - - - -
дела
За други дела - - - - - - - - - -
За истовидни и - - - - - - - - - -
други дела
Кривични дела  
против честа и
угледот
Вкупно 1 1 - - - - - - - 1
Порано - - - - - - - - - -
осудувани
За истовидни - - - - - - - - - -
дела
За други дела - - - - - - - - - -
За истовидни и - - - - - - - - - -
други дела
Кривични дела  
против
половата
слобода и
половиот
морал
Вкупно 38 37 1 5 1 4 - 5 - 7

Порано 5 5 - - - - - 1 - 1
осудувани
За истовидни 2 2 - - - - - - - -
дела

21
За други дела 3 3 - - - - - 1 - 1
За истовидни и - - - - - - - - - -
други дела
Кривични дела  
против бракот,
семејството и
младината
Вкупно 252 199 53 7 1 12 6 28 13 81
Порано 54 48 6 - - 2 - 10 1 17
осудувани
За истовидни 36 31 5 - - 1 - 7 - 11
дела
За други дела 13 12 1 - - 1 - 1 1 4
За истовидни и 5 5 - - - - - 2 - 2
други дела
Кривични дела  
против
здравјето на
луѓето
Вкупно 289 275 14 16 1 48 1 61 5 88
Порано 67 67 - 1 - 5 - 19 - 24
осудувани
За истовидни 39 39 - 1 - 4 - 12 - 10
дела
За други дела 24 24 - - - 1 - 7 - 11
За истовидни и 4 4 - - - - - - - 3
други дела
Кривични дела  
против
животната
средина и
природата
Вкупно 62 58 4 1 - 4 - 8 - 11
Порано 3 3 - - - - - - - 1
осудувани
За истовидни 2 2 - - - - - - - 1
дела
За други дела 1 1 - - - - - - - -
За истовидни и - - - - - - - - - -
други дела
Кривични дела  
против имотот
Вкупно 2 427 2 169 258 225 9 287 25 314 19 500
Порано 506 470 36 48 2 83 4 107 3 106
осудувани
За истовидни 282 255 27 24 1 46 2 54 2 50
дела
За други дела 174 165 9 19 1 32 2 39 1 40
За истовидни и 50 50 - 5 - 5 - 14 - 16
други дела
Кривични дела  
против
културното
наследство и
природните
реткости
Вкупно 3 3 - - - - - - - -

22
Порано - - - - - - - - - -
осудувани
За истовидни - - - - - - - - - -
дела
За други дела - - - - - - - - - -
За истовидни и - - - - - - - - - -
други дела
Кривични дела  
против јавните
финансии,
платниот
промет и
стопанството
Вкупно 177 158 19 3 - 14 4 13 2 44
Порано 17 15 2 - - 4 - 1 - 3
осудувани
За истовидни 8 7 1 - - 1 - - - 1
дела
За други дела 6 5 1 - - 2 - - - 2
За истовидни и 3 3 - - - 1 - 1 - -
други дела
Кривични дела  
против
општата
сигурност на
луѓето и
имотот
Вкупно 83 78 5 5 - 8 - 9 - 13
Порано 9 8 1 1 - 3 - - - 1
осудувани
За истовидни 8 7 1 1 - 3 - - - 1
дела
За други дела 1 1 - - - - - - - -
За истовидни и - - - - - - - - - -
други дела
Кривични дела  
против
безбедноста на
јавниот
сообраќај
Вкупно 1 165 1 102 63 61 4 122 11 147 11 249
Порано 66 65 1 1 - 4 - 10 - 18
осудувани
За истовидни 38 37 1 - - 2 - 7 - 12
дела
За други дела 27 27 - 1 - 2 - 3 - 6
За истовидни и 1 1 - - - - - - - -
други дела
Кривични дела  
против
државата
Вкупно 18 18 - 1 - 1 - 1 - 6
Порано 1 1 - - - - - - - -
осудувани
За истовидни - - - - - - - - - -
дела
За други дела 1 1 - - - - - - - -
За истовидни и - - - - - - - - - -

23
други дела
Кривични дела  
против
вооружените
сили
Вкупно 2 2 - - - 1 - - - 1

Порано - - - - - - - - - -
осудувани
За истовидни - - - - - - - - - -
дела
За други дела - - - - - - - - - -
За истовидни и - - - - - - - - - -
други дела
Кривични дела  
против
службената
должност
Вкупно 96 75 21 1 - 5 - 3 3 16
Порано 6 5 1 - - - - - - -
осудувани
За истовидни 4 4 - - - - - - - -
дела
За други дела 2 1 1 - - - - - - -
За истовидни и - - - - - - - - - -
други дела
Кривични дела  
против
правосудствот
о
Вкупно 122 103 19 2 - 9 2 16 3 27
Порано 15 13 2 - - - - 2 - 5
осудувани
За истовидни 5 4 1 - - - - - - 2
дела
За други дела 8 7 1 - - - - 2 - 2
За истовидни и 2 2 - - - - - - - 1
други дела
Кривични дела  
против
правниот
сообраќај
Вкупно 154 139 15 9 1 16 - 17 1 39
Порано 15 15 - - - 2 - 2 - 4
осудувани
За истовидни 9 9 - - - 1 - 1 - 3
дела
За други дела 5 5 - - - 1 - 1 - 1
За истовидни и 1 1 - - - - - - - -
други дела
Кривични дела  
против јавниот
ред
Вкупно 401 384 17 31 - 63 1 72 1 101
Порано 70 70 - 4 - 11 - 13 - 21
осудувани
За истовидни 37 37 - 3 - 6 - 6 - 8
дела

24
За други дела 31 31 - 1 - 5 - 6 - 12
За истовидни и 2 2 - - - - - 1 - 1
други дела
Кривични дела  
против
човечноста и
меѓународното
право
Вкупно 55 54 1 7 - 9 - 12 1 11
Порано 12 12 - - - 2 - 2 - 3
осудувани
За истовидни 4 4 - - - 1 - 2 - -
дела
За други дела 8 8 - - - 1 - - - 3
За истовидни и - - - - - - - - - -
други дела
Кривични дела  
од посебни
закони
Вкупно 22 21 1 - - 1 - 3 - 2
Порано 2 2 - - - - - - - 1
осудувани
За истовидни 1 1 - - - - - - - -
дела
За други дела 1 1 - - - - - - - 1
За истовидни и - - - - - - - - - -
други дела

T-17: Осудени полнолетни лица според групите на кривични дела, соучесништвото,

полот и бројот на учесниците во извршувањето на делото
T-17: Convicted adult perpetrators by types of criminal offences,
complicity, sex and number of perpetrators

25
 Број на учесници во извршувањето на
Соучесништво
делото
Number of perpetrators committing a
Complicity
crime
Вкупн едн
извр- пет и
о соизвр поттик пома о две три четир  
сам шите повеќ
Total -шител -нувач -гач лиц лица лица и лица
л е лица
е
thre
perpe one two four five
accom- insti- acces e
alone - per- per- per- and
plice gator -sory per-
trator son sons sons more
sons
6 273 4 827 547 11 22 4 79 27 143 197
Вкупно 866 866 2 5 Total
550 436 66 46 1 1 43 62 22 20 10
Жени 6 Female
Кривични дела                      
против
животот и Crimes against life and
телото body
664 459 113 91 - 1 45 97 45 31 32
Вкупно 9 Total
Жени 42 25 12 5 - - 25 5 3 6 3 Female
Кривични дела                      
против
слободите и
правата на Crimes against the
човекот и freedoms and rights of
граѓанинот humans and citizens
234 203 17 13 1 - 20 14 13 4 -
Вкупно 3 Total
Жени 17 13 2 2 - - 13 2 2 - - Female
Кривични дела     Crimes against election
против and voting
изборите и
гласањето
Вкупно 5 5 - - - - 5 - - - - Total
Жени - - - - - - - - - - - Female
Кривични дела                      
против
работните Crimes against work
односи relations
Вкупно 3 2 1 - - - 2 1 - - - Total
Жени - - - - - - - - - - - Female
Кривични дела     Crimes against honor a
против честа и reputation
угледот
Вкупно 1 1 - - - - 1 - - - - Total
Жени - - - - - - - - - - - Female
Кривични дела                      
против
половата
слобода и Crimes against sexual
половиот freedom and sexual
морал morality
Вкупно 38 33 3 2 - - 33 3 - - 2 Total
Жени 1 - - 1 - - - - - - 1 Female

26
Кривични дела                      
против бракот,
семејството и Crimes against marriag
младината family and youth
252 239 10 3 - - 23 10 3 - -
Вкупно 9 Total
Жени 53 51 1 1 - - 51 1 1 - - Female
Кривични дела                      
против
здравјето на Crimes against human
луѓето health
289 221 47 21 - - 22 46 14 3 5
Вкупно 1 Total
Жени 14 9 3 2 - - 9 4 - 1 - Female
Кривични дела                      
против
животната
средина и Crimes against the
природата environment and natur
Вкупно 62 37 15 10 - - 37 15 1 - 9 Total
Жени 4 4 - - - - 4 - - - - Female
Кривични дела                      
против имотот Crimes against propert
2 427 1 341 234 7 13 1 36 13 64 40
Вкупно 832 832 1 0 Total
258 212 24 21 1 - 21 30 8 6 2
Жени 2 Female
Кривични дела                      
против
културното
наследство и Crimes against the cult
природните heritage and natural
реткости rarities
Вкупно 3 2 1 - - - 2 1 - - - Total
Жени - - - - - - - - - - - Female
Кривични дела                      
против јавните
финансии, Crimes against public
платниот finances, payment
промет и operations and the
стопанството economy
177 110 28 38 1 - 11 32 9 9 17
Вкупно 0 Total
Жени 19 10 3 6 - - 10 6 1 1 1 Female
Кривични дела                      
против
општата
сигурност на Crimes against the gen
луѓето и safety of people and
имотот property
Вкупно 83 75 2 6 - - 75 5 3 - - Total
Жени 5 4 - 1 - - 4 1 - - - Female
Кривични дела                      
против
безбедноста
на јавниот
сообраќај Crimes against traffic s

27
 1 165 1 49 21 - 1 1 71 - - -
Вкупно 094 094 Total
Жени 63 62 1 - - - 62 1 - - - Female
Кривични дела                      
против
државата Crimes against the stat
Вкупно 18 1 16 1 - - 1 - - - 17 Total
Жени - - - - - - - - - - - Female
Кривични дела                      
против
вооружените Crimes against the arm
сили forces
Вкупно 2 2 - - - - 2 - - - - Total
Жени - - - - - - - - - - - Female
Кривични дела                      
против
службената
должност Crimes against official d
Вкупно 96 59 19 18 - - 59 11 9 1 16 Total
Жени 21 13 6 2 - - 13 2 4 - 2 Female
Кривични дела                      
против
правосудствот Crimes against the
о administration of justic
122 111 7 4 - - 11 8 - 3 -
Вкупно 1 Total
Жени 19 18 1 - - - 18 1 - - - Female
Кривични дела                      
против
правниот Crimes against legal
сообраќај transactions
154 112 27 15 - - 11 29 6 7 -
Вкупно 2 Total
Жени 15 9 5 1 - - 9 2 2 2 - Female
Кривични дела                      
против јавниот Crimes against the pub
ред order
401 225 116 51 2 7 22 66 42 20 48
Вкупно 5 Total
Жени 17 6 8 2 - 1 6 5 1 4 1 Female
Кривични дела                      
против
човечноста и
меѓународнот Crimes against humani
о право and international law
Вкупно 55 30 11 14 - - 30 13 - 1 11 Total
Жени 1 - - 1 - - - 1 - - - Female
Кривични дела                      
од посебни
закони Crimes outside crimina
Вкупно 22 13 4 5 - - 13 9 - - - Total
Жени 1 - - 1 - - - 1 - - - Female

28
 Т-16: Осудени полнолетни лица според вкупно изречените мерки на безбедност,
изречената конфискација на имот и одземените предмети
T-16: Convicted adult perpetrators by total applied security measures, confiscation
of property and confiscation of objects
Вкупно Мерки на безбедност
Total Security measures

задолжително
психијатриско
Вкупно- задолжително
лекување и задолжително Изречена
вкупно мерки на психијатриско Одземање
чување во лекување конфискациј
осудени безбедност лекување на предмети
здравствена алкохоличари а на имот
лица Total - слобода Confiscation
жени установа и наркомани Confiscation
Total Security Compulsory of objects
Female Compulsory Compulsory of property
convicted measures psychiatric
psychiatric treatment of
perpetrator treatment in
treatment and alcoholics and
s the
custody in a drug addicts
community
health
institution

Вкупно 6 273 550 86 42 35 9 44 508

Кривични дела
против животот
и телото
Вкупно 664 42 14 12 2 - 4 28
Убиство 20 1 3 3 - - 1 7
Телесна повреда 423 34 8 7 1 - 2 4
Тешка телесна 137 1 3 2 1 - - 3
повреда
Учество во 24 1 - - - - - -
тепачка
Загрозување со 58 4 - - - - 1 14
опасно орудие
при тепачка или
караница
Останато 2 1 - - - - - -
Кривични дела              
против
слободите и
правата на
човекот и
граѓанинот
Вкупно 234 17 14 7 6 1 2 4
Присилба 3 - - - - - - -
Противправно 11 1 - - - - - 1
лишување од
слобода
Грабнување 8 - - - - - - -
Малтретирање 5 - - - - - - -
во вршење на
службата
Загрозување на 194 13 14 7 6 1 2 2
сигурноста
Повреда на 1 - - - - - - 1
правото на
дистрибутерот на

29
технички
посебно
заштитен
сателитски
сигнал
Останато 12 3 - - - - - -
Кривични дела
против изборите
и гласањето
Вкупно 5 - - - - - - -
Останато 5 - - - - - - -
Кривични дела
против
работните
односи
Вкупно 3 - - - - - - -
Повреда на 1 - - - - - - -
правата од
работен однос
Повреда на 1 - - - - - - -
правото од
социјално
осигурување
Останато 1 - - - - - - -
Кривични дела              
против честа и
угледот
Вкупно 1 - - - - - - -
Навреда 1 - - - - - - -
Кривични дела
против половата
слобода и
половиот морал
Вкупно 38 1 5 3 2 - - 1
Силување 13 - 1 - 1 - - -
Полов напад врз 9 - 1 1 - - - -
дете кое не
наполнило 14
години
Посредување во 3 1 - - - - - 1
вршење
проституција
Останато 13 - 3 2 1 - - -

Кривични дела              
против бракот,
семејството и
младината
Вкупно 252 53 - - - - 3 4
Одземање дете 20 13 - - - - - -
Запуштање и 7 6 - - - - 3 4
малтретирање
дете
Неплаќање 198 31 - - - - - -
издршка
Останато 27 3 - - - - - -
Кривични дела              

30
против здравјето
на луѓето
Вкупно 289 14 5 2 3 - 2 146
Несовесно - - - - - - - -
лекување болни
Неовластено 254 13 5 2 3 - 2 129
производство и
пуштање во
промет на
наркотични
дроги,
психотропни
супстанции и
прекурсори
Овозможување 29 1 - - - - - 17
употреба на
наркотични
дроги,
психотропни
супстанции и
прекурсори
Останато 6 - - - - - - -
Кривични дела
против
животната
средина и
природата
Вкупно 62 4 - - - - 1 18
Незаконска 11 - - - - - - 10
експлоатација на
минерални
суровини
Узурпација на 27 4 - - - - - -
недвижности
Пустошење шума 4 - - - - - - 1
Незаконски лов 4 - - - - - - -
Незаконски 9 - - - - - 1 6
риболов
Мачење животни 2 - - - - - - -
Останато 5 - - - - - - 1
Кривични дела              
против имотот
Вкупно 2 427 258 18 5 8 5 16 102
Кражба 496 48 6 1 4 1 5 40
Кражба на 626 114 - - - - - -
електрична,
топлинска
енергија или
природен гас
Тешка кражба 699 21 7 2 3 2 5 28
Разбојништво 39 4 3 2 1 - - 3
Разбојничка 8 - - - - - - -
кражба
Затајување 45 5 - - - - - -
Одземање 35 - - - - - - 1
моторно возило

31
Оштетување туѓи 35 2 - - - - - -
предмети
Измама 200 37 1 - - 1 3 3
Оштетување и 17 2 - - - - - -
неовластено
навлегување во
компјутерски
систем
Компјутерска 1 - - - - - - -
измама
Изнуда 4 - - - - - - -
Прикривање 92 4 - - - - - 7
Останато 130 21 1 - - 1 3 20
Кривични дела              
против
културното
наследство и
природните
реткости
Вкупно 3 - - - - - - -
Останато 3 - - - - - - -
Кривични дела              
против јавните
финансии,
платниот промет
и стопанството
Вкупно 177 19 2 1 1 - 2 24

Фалсификување 17 3 - - - - - 6
пари
Перење пари и 3 1 - - - - 1 -
други приноси од
казниво дело
Изработка и 8 - - - - - - 6
употреба на
лажна платежна
картичка
Недозволена 9 2 - - - - - 2
трговија
Царинска измама 2 - - - - - - 1
Криумчарење 6 - - - - - - 1
Даночно 39 5 - - - - - -
затајување
Повреда на 6 2 - - - - - -
права од
индустриска
сопственост и
неовластена
употреба на туѓа
фирма
Останато 87 6 2 1 1 - 1 8
Кривични дела              
против општата
сигурност на
луѓето и имотот
Вкупно 83 5 4 2 1 1 - 7

32
Предизвикување 64 5 4 2 1 1 - 6
општа опасност
Предизвикување 1 - - - - - - -
опасност при
градежни работи
Уништување или 17 - - - - - - 1
оштетување
јавни инсталации
Останато 1 - - - - - - -
Кривични дела              
против
безбедноста на
јавниот
сообраќај
Вкупно 1 165 63 7 - 6 1 1 13
Загрозување на 1 159 63 7 - 6 1 - 13
безбедноста во
сообраќајот
Останато 6 - - - - - 1 -
Кривични дела              
против државата
Вкупно 18 - - - - - 1 16
Шпионажа 10 - - - - - 1 9
Останато 8 - - - - - - 7
Кривични дела              
против
вооружените
сили
Вкупно 2 - - - - - - -
Останато 2 - - - - - - -
Кривични дела              
против
службената
должност
Вкупно 96 21 - - - - - 6

Несовесно 18 4 - - - - - -
работење во
службата
Повреда на 1 1 - - - - - -
чување на
државната
граница
Злоупотреба на 62 14 - - - - - 1
службената
положба и
овластување
Проневера во 4 - - - - - - -
службата
Примање поткуп 3 1 - - - - - 1
Давање поткуп 3 - - - - - - 1
Фалсификување 2 - - - - - - 2
службена
исправа
Останато 3 1 - - - - - 1
Кривични дела              
против

33
правосудството
Вкупно 122 19 3 2 1 - 1 4
Поднесување 6 - - - - - - -
лажни докази
Лажно 45 12 - - - - - -
пријавување
кривично дело
Давање лажен 30 3 - - - - - 2
исказ
Незаконско 4 - 1 - 1 - - -
влијание врз
сведоци
Спречување 9 - - - - - 1 2
докажување
Неизвршување 23 3 2 2 - - - -
судска одлука
Останато 5 1 - - - - - -
Кривични дела              
против правниот
сообраќај
Вкупно 154 15 - - - - 4 41
Фалсификување 116 7 - - - - 3 37
исправа
Компјутерски 1 - - - - - - -
фалсификат
Посебни случаи 9 3 - - - - - 1
на
фалсификување
исправи
Употреба на 24 3 - - - - 1 3
исправа со
невистинита
содржина
Останато 4 2 - - - - - -
Кривични дела              
против јавниот
ред
Вкупно 401 17 14 8 5 1 6 44
Спречување 63 3 2 - 1 1 - 3
службено лице
во вршење
службено
дејствие
Напад врз 69 3 5 4 1 - - 5
службено лице
при вршење
работи на
безбедноста
Насилство 146 6 6 3 3 - - -
Самовластие 18 2 1 1 - - - -
Злосторничко 13 - - - - - 4 11
здружување
Неовластено 58 3 - - - - 2 25
изработување,
држење,
посредување и
тргување на
оружје или

34
распрскувачки
материи
Недозволено 2 - - - - - - -
преминување на
државната
граница
Останато 32 - - - - - - -
Кривични дела              
против
човечноста и
меѓународното
право
Вкупно 55 1 - - - - - 45
Криумчарење 50 - - - - - - 43
мигранти
Организирање 2 - - - - - - 2
група и
поттикнување
извршување на
делата трговија
со луѓе и
криумчарење
мигранти
Трговија со луѓе 1 - - - - - - -
Злоупотреба на 2 1 - - - - - -
безвизниот
режим со
државите членки
на ЕУ
Кривични дела
од посебни
закони
Вкупно 22 1 - - - - 1 5
Останато 22 1 - - - - 1 5

Заклучок

На 9 мај 2015 година во Куманово утрото почна со жестоки престрелки и

пукотници во градската населба во Куманово, викана Диво Насеље.

35
 Неколку месеци по првото објавување на опозициските „бомби“ од
незаконското прислушување на власта и почетокот на масовните простести на
граѓаните, поддржани од опозицијата. На 21.04.2015 се случува напад од страна
на вооружена терористичка група на караулата Гошинце (граница со Косово), при
што е одземено поголемо количество на оружје и муниција. Количеството на
оружје на оваа караула не е соодветно обезбедено и е несразмерно со потребите
и можностите за негова употреба од страна на 4 ангажирани полициски гранични
службеници. Deutsche Welle (2015)

Имено, судирите во Куманово се случија во период на длабока и сериозна

политичка криза во Македонија и во период кога од 5 мај 2015 година започнаа
најголемите антивладини протести. Имаше обвинувања за злоупотреба на власта
од страна на високи владини претставници, а три дена по судирите министерот за
внатрешни работи и директорот на Одделението за безбедност и разузнавање
при МВР поднесоа оставка. Тоа беше големо изненадување, имајќи го предвид
политичкиот режим што беше на власт во тоа време во Македонија. И, покрај
многубројните тензии и незадоволството на граѓаните, избегнати се големи
граѓански немири, иако ова можеби беше мотив на претходниот политички режим
во Македонија за пренасочување на вниманието на граѓаните од скандалот со
масовното прислушкување. Имаше протести пред судот за време на целото
судење на граѓаните. од албанска етничка припадност со наводи дека овој случај
е уште еден политички случај во Македонија. Исто така, имаше протести по
изрекувањето на пресудата.

„Малата војна“ во Диво Насеље која се водеше на Денот на Европа, на 9 мај

2015 година, и по шест години, сѐ уште побудува силно внимание во јавноста,
пред сѐ, поради неодговорените прашања кои се наметнуваат по овој жесток
предизвик за македонската безбедност и за соживотот во земјата.
Тој ден додека во земјата се случуваа најмасовните и најжестоките
протести против режимот на власта во Куманово се слушаа куршуми, експлозии
од бомби и ракети. Според Џабир Дерала (1967), „Тоа беше период во кој
навистина се соочивме со сериозен безбедносен предизвик, меѓутоа, и во тоа

36
време веднаш по избивањето во првите часови, кумановки и кумановци покажаа
една висока зрелост, која може да служи како пример и за Европа, а не само за
Македонија. Ситуација во која тие не подлегнаа на предизвикот да се закрват со
своите соседи, на етничка или на верска основа. Тие одолеаја на овој жесток атак
врз сплотеноста на македонското општество, жесток атак врз мултикултурализмот
на македонското општество. Тензиите и насилствата се најевтината алатка во
рацете на оние кои сакаат да дојдат на власт по криминален пат. Она што ние ден
денеска не го знаеме е навистина кој и зошто стои зад Диво Насеље како еден
многу сериозен и трагичен настан, но и предизвик за безбедноста.“ Civil Media
(2018)

37
Користена литература

Арнаудовски, Љ. (2013). Криминологија, Скопје: „2-ри Август С“, Штип

Baldwin, D. A. (1997). The Concept of Security, Review of International Studies, No 23,

British International Studies Association, p. 5–26; Johnson, T. A. (2008). National
Security Issues in Science, Law and Technology, London: Routledge

Buzan, B. (1991). People, States & Fear – An Agenda for International Security Studies
in the Post-Cold War Era, Boulder–Colorado: Lynne Rienner Publishers

„Диво Насеље, три години потоа прашањата и траумите остануваат“. Civil Media. 2
Maj 2018. Посетено на 25 март 2021

Димовски, З., Илијевски, И. (2011). Меѓународен тероризам. Скопје: Факултет за

безбедност

Достапно на: Дојче Веле - https://www.dw.com/mk/t%D1%80%D0%B8-

%D0%B3%D0%BE%D0%B4%D0%B8%D0%BD%D0%B8-%D0%BF%D0%BE-
%D0%BC%D0%B0%D0%BB%D0%B0%D1%82%D0%B0-%D0%B2%D0%BE
%D1%98%D0%BD%D0%B0-%D0%B4%D0%B8%D0%B2%D0%BE-%D0%BD
%D0%B0%D1%81%D0%B5%D1%99%D0%B5-%D0%BF%D0%B8%D1%82%D0%BE
%D0%BC%D0%BE-%D0%BC%D0%BE
%D1%82%D0%B8%D0%B2%D0%B8%D1%82%D0%B5-%D0%BC
%D0%B0%D1%82%D0%BD%D0%B8/a-43710754

„Заврши акцијата во Куманово, терористите елиминирани и неутрализирани“.

Дневник. Скопје: МПМ Македонија. 10 мај 2015. Посетено на 25 март 2021

„Косовската влада доделува 219 илјади евра за семејствата на осудените за

„Диво Насеље"“. Правдико. 10 ноември 2017. Посетено на 25 март 2021

38
„Котески: Заврши акцијата во Куманово, терористите елиминирани и
неутрализирани“. Вест. Скопје: МПМ Македонија. 10 мај 2015. Посетено на 25
март 2021

Котовчевски, М. (2000). Национална безбедност на Република Македонија (прв,

втор и трет дел), Скопје: Македонска цивилизација

Котовчевски, М. (2003). Современ тероризам. Скопје: Македонска цивилизација

Кривичен Законик, Службен весник на Република Македонија” бр. 37/96, 80/99,

4/2002, 43/03 , 19/04 и Одлука на Уставен суд: Сл. весник 48/01 г.

"Lack of EU and NATO integration to blame for conflict"“. b92 (англиски). 11 мај 2015.
Посетено на 25 март 2021

Laqueur, W. (1999). The New Terrorism: Fanaticism and the Arms of Mass Destruction.
London: Oxford University Press

Малиш Саздовска, М. (2008). Годишник на полициска академија 2007/2008, Скопје:

Факултет за безбедност

Национална концепција за безбедност и одбрана. „Службен весник на Република

Македонија“ број 42/2001 и 5/2003

Нема автор. (1978). Мала енциклопедија, К-П (2) Општа енциклопедија. Београд:
ИП Просвета

Nye Jr, J. S. (1999). Understanding International Conflicts: An Introduction to Theory

and History, New York: Longman

„Обвинителство почна постапка за приведените во акцијата во Куманово“.

Дневник. Скопје: МПМ Македонија. 10 мај 2015. Посетено на 25 март 2021

„Осудени 33 обвинети за Диво Насеље, седуммина на доживотен затвор“. Радио

Слободна Европа. 2 ноември 2017. Посетено на 25 март 2021

39
Part one of the speech by prime minister, Tony Blair, at the Labour Party conference.
Retrieved from:
https://www.theguardian.com/politics/2001/oct/02/labourconference.labour6

„Петарди наредил како самоубиец бомбаш - детали од инцидентот пред судот за

време на процесот за Диво Насеље“. Телма. 2 ноември 2017. Посетено на 25 март
2021

Rosenau, J. N. (1998). The Dinamism of a Turbulent World, World Security –

Chalenges for a New Century (eds. Klare, M. T.; Chandrani, Y.). New York: St. Martin’s
Press

„Русија изрази загриженост за инцидентот во Куманово“. Дневник. Скопје: МПМ

Македонија. 9 мај 2015. Посетено на 25 март 2021

Симић, Д. Р. (2002). Наука о безбедности – савремени приступи безбедности.

Београд: Службенилист СРЈ и Факултет политичких наука

Shaw, M. (2000). The Development of “Common-Risk” Society: A Theoretical Overview,

Military and Society in 21st Century Europe – A Comparative Analysis (eds. Kuhlman,
J.; Callaghan, J.). Hamburg: Transaction Publisher, LIT

Srdić, M., Adamović, S. Lj. (1975). Politička enciklopedija. Beograd: Savremena

administracija

Таталовић, С. (2006). Национална и међународнасигурност. Загреб: Политичка

култура

Trivian D. (2012). Korporativna bezbednost, Beograd: Dosije Studio

Wendt, A. E. (1999). Social Theory of International Politics, Cambridge: Cambridge

University Press

40
Анекс 1
Прашалник

1. Дали сметате дека постои етничка тензија во Република Северна Македонија?

Да не не знам
2. Дали сметате дека постоеше реална закана со ситуацијата 2015 Диво Насеље?
Да не не знам
3. Дали сметате дека нападот на Гошинце а потоа и Диво насље беа поттикнати
од терористички групи со цел да се дестабилизира РСМ?
Да не не знам
4. Дали сметате дека инцидентот во Диво насље беше поттикнат од реални
неадоволства на албанското население поради незадоволство од режимот?
Да не не знам
5. Дали сметате дека инцидентот во Диво насље беше поттикнат од политички
причини за да се прикаже како неадоволства на албанското население?
Да не не знам
6. Дали сметате дека целата акција во Диво насље беше политички организирана
за да се дестабилизира РСМ?
Да не не знам
7. Дали сметате дека постоеше реална закана по народот на териоторијата на
Куманово и пошироко бидејки во тогашниот терористички напад немаше цивилни
жртви а населението беше извлекувано од страна на припадниците на силите на
ЕБР при МВР за да ги заштитат?
Да не не знам
8. Дали сметате дека ако целта беше предизвикување на дестабилизација во
регионот ке имаше и цивилни жртви а не само вработени во ЕБР и терористи од
напаѓачката група?
Да не не знам
9. Дали сметате дека ако целта беше предизвикување на дестабилизација во
регионот ке имаше и цивилни жртви а не само вработени во ЕБР и терористи од
напаѓачката група?
Да не не знам

41
10. Сметате ли дека 6 години после терористичкиот акт во Диво Насеље, се уште
постои опасност од повторување на таква или слична ситуација која би го
загрозила мирот и безбедноста на граѓаните на РСМ?

42