ОСЕУ “8 Септември” Тетово

Проектна задача

Тема: Кривични дела против човечноста и

меѓународното право
Ментор: Изработила:
Јелена Илиевска Стефани Николоска

Февруари 2024 – Тетово

Содржина

Вовед............................................................................................................................................ 3
1.Геноцид..................................................................................................................................... 4
1.1 Поим....................................................................................................................................4
1.2 Примери за геноцид.............................................................................................................. 4
1.2.1 Ерменски геноцид........................................................................................................4
1.2.2 Холокауст..................................................................................................................... 5
2. Воено злосторство против цивилно население...................................................................5
2.1 Поим.................................................................................................................................... 5
2.2 Пример за воено злосторство против цивилно население...........................................5
3. Трговија со луѓе....................................................................................................................... 6
3.1 Поим....................................................................................................................................6
4. Криумчарење мигранти......................................................................................................... 7
4.1 Поим....................................................................................................................................7
4.2 Пример................................................................................................................................ 7
5. Заклучок................................................................................................................................... 9
6. Користена литература...........................................................................................................10

2
Вовед

Во денешно време сите ги знаеме нашите човекови права и слободи, но не сите во светот
ги имаат. Право на живот, право на слобода, право на мир, право на здрав живот се некои
од основните права што некој човек ги поседува и треба да ги поседува. Но некогаш тие
права се загрозени од страна на некои личности или институции.
Постојат најразлични причини за тоа како може да се загрози било кое човеково право
како на пример немири помеѓу две или повеќе држави на еден континент (војни).
Немирите (војните) се многу загрозувачки не само за луѓето туку и за постоењето на една
држава и нејзината територија.
Спротивно на принципите на меѓународното право и човековите права, кривичните дела
против човечноста, како што се геноцидот, етничкото чистење, масовното сексуално
насилство и војните злосторства, продолжуваат да се случуваат во различни делови на
светот. Овие дела не само што создаваат трауми и страдања кај жртвите, туку исто така
дестабилизираат цели региони и ги загрозуваат темелите на меѓународниот мир и
безбедноста.
Во ова време на глобални предизвици, есенцијално е да се подигне свеста и да се
мобилизира меѓународната заедница за борба против кривичните дела против човечноста.
Само преку заеднички напори и солидарност можеме да создадеме свет каде што секој
човек ќе има право на достоен и мирен живот, заштитен од насилство и угнетување.

3
1.Геноцид

1.1 Поим

Геноцид е најтешката форма на кривични дела против човечноста. Геноцидот вклучува

убиства, повреди на телото, принудно раселување или ставање на група луѓе во

неприфатливи услови, со цел наполно или делумно истребување на групата.
Овие злосторства можат да имаат драматични последици врз жртвите и нивните
национални или културни заедници, како и врз геополитичките историски процеси во
регионите каде што се случиле.
Казната за овие дела може да биде затвор најмалку десет години или доживотен затвор,
што служи како мерка за спречување на слични кривични дела во иднина и за
осигурување на правда за жртвите.
Постојат повеќе примери на геноциди, вклучувајќи:
• геноцидот над евреите по време на Холокаустот,1
• геноцидот во Руанда во 1994 година,
• геноцидот на ерменското население во Отоманската Империја и многу други

1.2 Примери за геноцид

1.2.1 Ерменски геноцид

Ерменскиот геноцид се однесува на масовното уништување и убиства на ерменското
население во Отоманската Империја, што се случило во периодот од 1915 до 1923
година.

1
Холокаустот, нацистички геноцид, бил најголемата трагедија во историјата, каде милиони евреи и други
невини луѓе загинаа во систематско масовно убиство.

4
 Оваа трагична епизода е сметана за еден од најголемите примери на геноцид во 20-тиот
век.
Во време на Првата светска војна, Отоманската Империја започнала кампања на
масовни
депортации, убиства и сексуално насилство спротив ерменското население. Целта на
оваа
кампања било да се изврши планирано истранување на ерменската национална група.
Проценките за бројот на жртви се различни, но многу историчари и академски извори ја

оценуваат бројката на милиони мртви.

1.2.2 Холокауст

Холокаустот, или Шоа, е најпознатиот пример за геноцид во историјата. Тој се однесува

на систематско, планирано и масовно убиство на милиони Евреи од страна на нацистичка
Германија и нејзините соработници за време на Втората светска војна. Овој период на
барбарство и злосторство се случи меѓу 1941 и 1945 година. Во рамките на Холокаустот,
милиони евреи беа убиени во концентрациски и екстерминациони лагери, како што се
Аушвиц, Треблинка, Белзек, Собибор и други.
Освен евреите, жртви на Холокаустот беа и Ромите, хомосексуалците, лицата со
инвалидитет, политичките опоненти и други маргинализирани групи.

5
2. Воено злосторство против цивилно население

2.1 Поим
Лице кое, за време на војна, вооружен судир или окупација, наредува или извршува
напад
на цивилното население, населби или индивидуални цивилни лица, предизвикувајќи
смрт, тешки телесни повреди или сериозни нарушувања на здравјето на луѓето. Ова
вклучува напади без избор на целта, убиства, мачења, сексуално насилство, принудни
експерименти, принудни миграции, сексуално насилство и други форми на насилство
спротив цивилното население. Лицата кои ги извршуваат овие дела можат да бидат
казнети со затвор или други казни, во согласност со меѓународното право.2

2.2 Пример за воено злосторство против цивилно население

 Еден пример би бил нападот на болници и медицински единици во текот на војна

или вооружен судир. Напаѓањето на болници и здравствени установи може да биде
квалифицирано како злосторство против човечноста поради негативните
последици што ги предизвикува врз заштитата и пружањето на здравствени услуги
кон цивилното население, што резултира со сериозни повреди, смрт или тешки
нарушувања на здравјето на луѓето. На пример, напаѓањето на болница во
конфликтни области може да предизвика прекин на пристапот до медицинска
помош и трајни последици за здравјето и животот на бројни невини лица. Оваа
акција не само што ги нарушува правата на цивилното население за медицинска
заштита, туку и создава услови за ширење на хуманитарната криза и дополнителни
тешкотии за настанување на мировни услови.

2
Меѓународно право- систем на правила и принципи што ги уредуваат односите помеѓу држави и други
актери во меѓународната заедница.

6
  Присилното преместување или присилната депортација на цивилното население на
окупирани територии во текот на војна или вооружен судир се класифицира како
друг предмер. Ова може да биде примената на принудни миграции од страна на
воени или окупаторски сили, што резултира во масовно преместување на
населението без нивно согласие или без примена на мерки за нивната заштита и
безбедност. Ова може да има трајни последици врз животните услови и правата на
цивилното население, вклучувајќи го правото на дом, безбедност и слобода на
движење. Присилното преместување или депортацијата на лица, особено ако се
изведуваат во услови на терор, заплаши или во нарушување на основните права,
може да се сметаат за сериозно нарушување на човековите права и за кривично
дело против човечноста. Овој пример може да се поврзе со војната во Украина и
Русија. Во текот на конфликтот во источната Украина, имаше повеќе случаи каде
што цивилното население било принудено на преместување поради војните дејства
и влијанието на окупаторските сили.

 Уште еден пример за воено злосторство против цивилно население во контекст на

војната во Украина и Русија може да биде напаѓањето на школи, детски градинки и
училишта. Во текот на конфликтот, имаше повеќе случаи кога цивилните училишта
и образовни институции биле нападнати, што предизвика смртни и повредени меѓу
учениците и наставниците. Ова не само што ја уништува можебитноста за
образование на децата и младите, туку и создава трајни психолошки и социјални
последици за нив и нивните заедници. Напаѓањето на образовните институции е во
противнаштво со меѓународните закони и конвенции кои штитат правата на децата
и принципот на неприкосновеност на образованието. Ова може да биде
квалифицирано како злосторство против човечноста бидејќи напаѓа невоени
објекти што се критични за развојот и добробитта на децата и општеството во
целост.

3. Трговија со луѓе

3.1 Поим

Трговијата со луѓе е криминална практика каде што лица се купуваат, продаваат, или
примичуваат на некој начин со цел искористување на нивната работа, услуги, или
телесни
дела против нивната волја. Ова може да вклучува трговија со сексуални работници,
експлоатација на работници, или сексуално искористување на малолетници, меѓу
другите
форми на експлоатација. Трговијата со луѓе е тежок криминален акт кој штети на
основните права и достоинство на луѓето, исто така создавајќи трајни физички и
7
 емоционални последици за жртвите. Оваа криминална практика се кажнува со закони и
меѓународни конвенции за борба против трговија со луѓе, со цел да се заштитат и
промовираат правата на луѓето и да се спречи оваа форма на модерно ропство.
Оваа криминална активност не се однесува само на проституција или сексуална
експлоатација. Во вистинска смисла, трговијата со луѓе обично вклучува различни
форми
на експлоатација, вклучувајќи работа во текстилната индустрија, ресторанската
индустрија, агрикултура, домување, и други области. Луѓето, особено малолетниците,
се
принудени на работа под услови што се измаченички, често со малку или никаква плата
и без основни работни права. Оваа форма на модерно ропство продолжува да биде
сериозен проблем ширум светот, со милиони луѓе ширум глобусот кои се жртви на оваа

криминална практика.

4. Криумчарење мигранти

4.1 Поим

Криминалната активност позната како кримчарење на мигранти се однесува на

илегални
активности што вклучуваат превоз, преместување, или премин на мигранти преку
граници со цел добивање на неовластен пристап во други земји. Кримчарењето на
мигранти може да вклучува различни методи, вклучувајќи премин преку непатени
места
на границата, користење на фалсификувани документи, скриено патување во товарни
возила или бродови, или примена на други незаконски методи за премин на границите.

8
 Оваа криминална практика често се врши од страна на организирани криминални групи
или криминални мрежи кои работат преку транснационални мрежи и имаат зацртана
цел
за заработка. Жртвите на кримчарење на мигранти често се експлоатирани, изложени на

ризици од трговија со луѓе, сексуална експлоатација, принуден труд или други форми
на
злосторство.
Оваа криминална активност предизвикува сериозни безбедносни и хуманитарни
предизвици, вклучувајќи ги загуби на животи, патњи и страдања на мигрантите, како и
зголемената можност за незаконска активност и престапи. Тоа е глобален проблем што
бара координирани напори од страна на меѓународната заедница за неговото решавање.

4.2 Пример

Еден пример за кримчарење на мигранти е случајот на камионот со мигранти во Велика

Британија во октомври 2019 година. Во овој случај, 39 лица беа пронајдени мртви во
камион што беше оставен на патот во Есекс, Велика Британија 3. Истрагата откри дека
овие
лица, вклучувајќи ги и малолетниците, биле кримчарени преку легалниот пат до Велика

Британија, но потоа биле пренесени во камионот во неприметни услови. Тие биле

претпоставени за китајски мигранти кои се обидувале да ја преминат границата и да
влезат нелегално во земјата.

3
Град во Велика Британија

9
5. Заклучок

Хуманизмот и заштитата на човечките права е неопходна во борбата против кривичните

дела против човечноста. Во денешно време, кога сме сведоци на геноцид, војни
злосторства и трговија со луѓе, важно е да се поддржат меѓународните иницијативи и
закони кои се залагаат за спречување и казнување на овие постапки. Овие дела не само
што ги уништуваат животите на нивните жртви, туку и ги угрожуваат основните
принципи на човечкото достоинство и правда во светот.
Геноцидот, како најтешката форма на кривични дела против човечноста, создава трауми и
страдања што траат со генерации. Примерите од историјата, како ерменскиот геноцид и
Холокаустот, нè потсетуваат на прашањето на моралот и одговорноста кои секоја
заедница и држава треба да ги носи во заштитата на правата на човекот. Со единствена
волја и ангажираност можеме да ги прекршиме циклусите на насилство и да ги изградиме
мостовите кон мир и толеранција.
Војните злосторства, вклучувајќи ги нападите на цивилното население и болниците, се
категоризирани како сериозни кривични дела против човечноста. Овие постапки, во
дополнение на непосредните последици за жртвите, предизвикуваат историски и
социјални промени што оставаат длабоки трауми на заедниците и регионите. За да се

10
спречи ова, потребни се меѓународни мерки и соработка, како и одлучност за примена на
правдата и судењето на одговорните.
Трговијата со луѓе ја нарушува човечката достоинство и прави неоправдана штета на
луѓето. Жртвите на оваа криминална активност се принудени да работат во тешки услови,
често без платени, и без примена на основни работни права. Затоа, е потребно да се
заземат одлучни мерки за прекин на трговијата со луѓе и за заштита на правата на
потенцијалните жртви. Само преку заеднички напори може да создадеме околина каде
сите луѓе можат да живеат во слобода и достоинство.

6. Користена литература

https://jorm.gov.mk/wp-content/uploads/2016/03/%D0%B7%D0%B0%D0%BA%D0%BE%D0%BD
%D0%B8%D0%BA-%D0%BF%D1%80%D0%B5%D1%87%D0%B8%D1%81%D1%82%D0%B5%D0%BD-
%D1%82%D0%B5%D0%BA%D1%81%D1%82.pdf

11