1

00:00:09,480 --> 00:00:13,120

Elektrik denildi�inde
akl�n�za ilk Edison gelir.

2
00:00:13,960 --> 00:00:17,480
Radyo denildi�inde ise Marconi.

3
00:00:18,600 --> 00:00:22,720
Fakat, ad�n� neredeyse unuttu�umuz
bir elektrik dehas� var:...

4
00:00:23,040 --> 00:00:28,600
...D�nyaya s�n�rs�z enerji sa�layabilme
hayali ile ya�am� bir adam.

5
00:00:29,000 --> 00:00:31,640
Ad� Nikola Tesla'yd�...

6
00:00:31,680 --> 00:00:35,520
...ve kendisi "Y�ld�r�mlar�n Efendisi" idi.

7
00:00:39,000 --> 00:00:41,680
Bu program�n yay�na ge�ebilmesi,
siz de�erli...

8
00:00:41,720 --> 00:00:44,920
...izleyicilerin ger�ekle�tirdi�i katk�lar
sayesinde m�mk�n olmu�tur.

9
00:00:44,960 --> 00:00:48,080
Te�ekk�r ederiz.

10
00:00:51,036 --> 00:00:55,232
�eviri: Serkan Y�lmaz
syilmaz13@gmail.com (divxplanet.com)

11
00:00:58,120 --> 00:01:02,920
�nsano�lunun ilerleyi�i, mutlak
surette icatlara ba�l�d�r.

12
00:01:04,000 --> 00:01:08,200
�lerlemenin niha� amac�, akl�n maddesel
d�nya �zerindeki hakimiyetini...

13
00:01:08,360 --> 00:01:10,520
...tamamen sa�lamak...
14
00:01:10,680 --> 00:01:16,160
...ve do�an�n g�c�n�, insano�lunun
ihtiya�lar� do�rultusunda kullanmakt�r.

15
00:01:16,960 --> 00:01:20,160
Nikola Tesla, 1919

16
00:01:23,880 --> 00:01:26,760
Bu hik�ye, D�nya'y�
elektrik ile de�i�tiren...

17
00:01:26,800 --> 00:01:29,800
...modern Promete'nin �yk�s�d�r.

18
00:01:29,960 --> 00:01:33,880
Alternatif ak�m sistemiyle
Niagara �el�lelerinin...

19
00:01:33,920 --> 00:01:38,120
...g�c�n� zapteden Tesla...

20
00:01:38,160 --> 00:01:42,480
...t�m Amerika'ya ve D�nya'ya
elektrik iletimini olanakl� k�lm�t�r.

21
00:01:43,920 --> 00:01:49,000
T�m radyo ve televizyon
yay�nlar�nda kullan�lan...

22
00:01:49,040 --> 00:01:52,760
...'Kablosuz �leti�im'in patenti,
Tesla'ya aittir.

23
00:01:54,120 --> 00:01:58,600
Ak�llara durgunluk veren miras�n�n izleri
'Uzaktan Kontrol'den...

24
00:01:59,440 --> 00:02:01,760
...neon ve florasan ��kland�rmaya
kadar her�eyde...

25
00:02:02,440 --> 00:02:03,920
...X-��nlar�nda...

26
00:02:03,960 --> 00:02:06,040
...g�d�ml� f�zelerde...

27
00:02:06,880 --> 00:02:10,200
...ve hatta 'Stratejik Savunma Giri�imi'nde
dahi g�r�lebilir.

28
00:02:11,640 --> 00:02:16,440
Fakat nas�l olduysa, tarih bu �nemli
adam� g�rmezden geldi.

29
00:02:17,080 --> 00:02:19,320
Tesla ger�ekten, parlak bir dehayd�.

30
00:02:19,360 --> 00:02:21,600
Teknoloji konusunda bir hayalperestti.

31
00:02:22,280 --> 00:02:25,360
Muhte�em icatlar�n hayalini kurup
onlar� �al��r hale getirebiliyordu.

32
00:02:27,680 --> 00:02:28,880
Yaln�zca...

33
00:02:28,920 --> 00:02:32,840
...d�leriyle birlikte g�� etti�i
Amerika'da, bir yabanc�yd�.

34
00:02:34,680 --> 00:02:37,800
Kimi zaman gururlu
kimi zamansa k�staht�.

35
00:02:37,840 --> 00:02:43,040
Ad�na �al�t��� ve tart�maya tutu�tu�u
adamlar, d�nemin en g��l� isimleriydi.

36
00:02:43,880 --> 00:02:47,840
Thomas Edison: Tesla'n�n fikirlerine
katlanam�yordu.

37
00:02:49,800 --> 00:02:53,920
Guglielmo Marconi: Tesla'n�n
bulu�lar�ndan menfaatlenmi�ti.

38
00:02:56,240 --> 00:03:00,600
George Westinghouse: Tesla'n�n
patentleriyle Westinghouse Elektrik...
39
00:03:00,640 --> 00:03:03,320
...�irketi'ni kurmu�tu.

40
00:03:05,040 --> 00:03:08,680
Ve b�y�k finans�r,
J.Pierpont Morgan:...

41
00:03:08,720 --> 00:03:12,240
...onu �nce desteklemi�, sonra
ise y�z�st� b�rakm�t�.

42
00:03:14,920 --> 00:03:19,800
Tesla, kariyerinin zirvesinde iken,
D�nya'n�n en �nl� isimlerinden biriydi.

43
00:03:21,560 --> 00:03:26,520
Bulu�lar�, Amerika'n�n g��l� bir sanayi
�lkesi haline gelmesinde etkili oldu.

44
00:03:26,920 --> 00:03:31,080
Fikirleri, milyar dolarl�k �irketleri
ortaya ��kard�.

45
00:03:32,160 --> 00:03:34,920
Fakat Tesla, i�ini bilen
bir adam de�ildi.

46
00:03:35,320 --> 00:03:38,280
Her zaman, bir sonraki b�y�k bulu�unu
ger�ekle�tirmek istemi�...

47
00:03:38,320 --> 00:03:41,400
...ve ticari menfaatlerini
g�zetememi�ti.

48
00:03:42,080 --> 00:03:45,800
Sonunda, di�erleri onun bulu�lar�yla
servet yaparken...

49
00:03:45,840 --> 00:03:50,080
...o, be� paras�z ve yapayaln�z
kalm�t�.

50
00:03:50,280 --> 00:03:54,480
Paran�n ba�kalar� i�in ta��d��� anlam,
benim i�in bir �ey ifade etmiyor.
51
00:03:54,760 --> 00:03:58,080
�nsanlar�n hayat�n� bir nebze olsun
kolayla�t�rabileyim diye...

52
00:03:58,280 --> 00:04:01,800
...t�m param� bulu�lar�ma yat�rd�m.

53
00:04:02,960 --> 00:04:07,160
O hayalperest bir dehayd�.
Onun gibilerini fazla bulamazs�n�z.

54
00:04:08,000 --> 00:04:11,640
Ve hayalleri i�in hayat�n� bile
vermeye raz�yd�.

55
00:04:11,880 --> 00:04:13,840
Enerjiyi,...

56
00:04:13,880 --> 00:04:19,280
...sonsuza dek t�kenmeyen kaynaklardan
sa�laman�n yollar�n� geli�tirmeliyiz.

57
00:04:20,200 --> 00:04:24,320
�imdi sizlere ad�m ad�m,
hayallerime en sonunda...

58
00:04:24,560 --> 00:04:28,400
...nas�l eri�ti�imi g�stermek
istiyorum.

59
00:04:33,374 --> 00:04:36,867
TESLA
YILDIRIMLARIN EFEND�S�

60
00:04:39,539 --> 00:04:43,389
Gen�li�im

61
00:04:46,240 --> 00:04:50,200
Buras�, 1856 Temmuzunun 9'unu...

62
00:04:50,240 --> 00:04:53,080
...10'una ba�layan gece...

63
00:04:53,100 --> 00:04:57,000
...tuhaf bir rastlant� ile beraber
do�du�um ev.
64
00:04:57,400 --> 00:05:02,040
�iddetli bir elektrik f�rt�nas�,
o gece �fke ile kopuyormu�.

65
00:05:02,920 --> 00:05:06,960
Nikola Tesla, Avusturya-Macaristan
�mparatorlu�u'nun do�u hududunda...

66
00:05:07,000 --> 00:05:11,560
...g�n�m�z H�rvatistan'�nda, S�rp bir
ailenin �ocu�u olarak d�nyaya gelmi�ti.

67
00:05:13,040 --> 00:05:16,440
Babas� Milutin, bir Ortodoks
rahibiydi...

68
00:05:16,480 --> 00:05:20,160
...ve kendisi gibi o�lunun da
bir rahip olmas�n� umuyordu.

69
00:05:20,480 --> 00:05:23,640
O g�nlerde, �ocuklar�n �n�nde
yaln�zca iki se�enek bulunuyordu...

70
00:05:23,680 --> 00:05:28,760
...biri orduya kat�lmak di�eri de
rahip olmakt�.

71
00:05:28,800 --> 00:05:31,720
Tesla ikisine de ilgi
duymuyordu...

72
00:05:31,760 --> 00:05:35,520
...ki bu durum babas�na olduk�a
fazla s�k�nt� veriyordu.

73
00:05:36,000 --> 00:05:38,720
Babam �ok bilgili bir insand�.

74
00:05:39,040 --> 00:05:43,760
Bana ��rettikleri, bir ba�kas�n�n
d��ncelerini tahmin etmekten...

75
00:05:43,800 --> 00:05:47,600
...ve uzun ayet pasajlar�n�
okumaktan ibaretti.
76
00:05:50,320 --> 00:05:55,160
Annem, �lkenin en k�kl� S�rp
ailelerinin birinden geliyordu.

77
00:05:55,840 --> 00:06:00,200
Kendisi, her t�rl� ara� ve aletin
icad�n� ve �retimini yap�yor...

78
00:06:00,240 --> 00:06:03,840
...ve iplikten m�kemmel
desenler dokuyordu.

79
00:06:04,320 --> 00:06:09,960
Parmaklar�, g�z a��p kapay�ncaya de�in
�� d���m atabilecek kadar �evikti.

80
00:06:13,160 --> 00:06:15,820
Tesla en ba��ndan,
ola�an�st� bir hayal g�c�ne...

81
00:06:15,821 --> 00:06:18,480
...sahip oldu�unun sinyallerini vermi�ti.

82
00:06:19,560 --> 00:06:23,840
�ocuklu�umda, cisimlerin
g�z�me gelen g�r�nt�lerine...

83
00:06:23,880 --> 00:06:26,520
...s�kl�kla e�lik eden...

84
00:06:26,560 --> 00:06:29,880
...�iddetli ��k patlamalar�yla ilgili
tuhaf bir dertten muzdariptim.

85
00:06:30,080 --> 00:06:35,120
G�rd���m �eyin dokunulabilir olup
olmad���n� ay�rt edemiyordum.

86
00:06:36,880 --> 00:06:42,320
�rnek verecek olursam, Niagara'n�n
bir tasviri ile b�y�lenmi�...

87
00:06:42,560 --> 00:06:48,440
...ve hayalimde, �el�lenin d�nd�rd���
b�y�k bir �ark canland�rm�t�m.
88
00:06:50,280 --> 00:06:54,760
Amcama, bir g�n Amerika'ya
gidece�imi...

89
00:06:54,800 --> 00:06:58,160
...ve bu plan� ger�ekle�tirece�imi
s�ylemi�tim.

90
00:06:59,480 --> 00:07:04,280
Daha sonra, 17 ya��nda, ruhban
okulu i�in haz�rlanmakta iken...

91
00:07:04,320 --> 00:07:06,980
...koleraya yakalan�� ve
�l�mle burun buruna geli�i...

92
00:07:06,981 --> 00:07:09,640
...hayat�n� sonsuza dek de�i�tirecekti.

93
00:07:11,720 --> 00:07:14,560
Sonuncusunu ya�ad���m�
d��nd���m demlerimin...

94
00:07:14,760 --> 00:07:17,200
...birinde, babam odaya dalm�t�.

95
00:07:17,240 --> 00:07:22,240
Ona, "Belki" dedim, "m�hendislik
okumama izin verirseniz iyile�ebilirim."

96
00:07:22,800 --> 00:07:26,800
Vakur bir �ekilde, "D�nyan�n en iyi
teknik enstit�s�ne gideceksin"...

97
00:07:26,840 --> 00:07:29,280
...dedi.

98
00:07:29,840 --> 00:07:33,440
Hi� kimsenin beklemedi�i bir �ekilde,...

99
00:07:33,600 --> 00:07:37,800
...t�pk� bir Lazarus misali
hayata d�nm�t�m.

100
00:07:40,400 --> 00:07:44,200
1877 senesinde, 21 ya��mdayken...
101
00:07:44,230 --> 00:07:48,520
...y�ksek okul ��renimime ba�lamak �zere
Avusturya'n�n Graz kentine gittim.

102
00:07:49,040 --> 00:07:54,400
Burada, akl�m hemencecik
elektrik ilmine tak�lm�t�.

103
00:07:55,320 --> 00:07:59,440
Bu muhte�em kuvvet hakk�nda
daha �ok �ey bilmek istiyordum.

104
00:07:59,960 --> 00:08:04,640
Her bir k�v�lc�m, beynimde binlerce
kez yank�lan�yordu.

105
00:08:06,920 --> 00:08:09,680
1831 y�l�nda, �ngiltere'de...

106
00:08:09,720 --> 00:08:14,120
...Michael Faraday, elektrik �retimini
m�mk�n k�lacak olan...

107
00:08:14,160 --> 00:08:17,520
...elektromanyetik ind�ksiyon
prensibini ke�fetmi�ti.

108
00:08:17,920 --> 00:08:21,600
Faraday'a g�re, bir elektrik
devreniz varsa ve devre...

109
00:08:21,640 --> 00:08:23,720
...de�i�en bir manyetik alan�n etkisi
alt�nda ise bu alan...

110
00:08:23,721 --> 00:08:25,600
...tellerde bir miktar ak�m ind�kleyecektir.

111
00:08:25,620 --> 00:08:28,680
Yani bu bulu�, ind�klemenin,
olu�turman�n, sal�n�mland�rman�n...

112
00:08:28,720 --> 00:08:33,800
...yahut da AC elektrik ak�mlar�n�n
ke�fiydi. Ve Tesla'n�n, medeniyetimizin...
113
00:08:33,840 --> 00:08:37,920
...lokomotifi olan elektrik sistemimizin
in�as�nda kulland��� prensip de buydu.

114
00:08:38,800 --> 00:08:43,080
�lk elektrik motorlar�,
do�ru ak�m ile �al��yordu...

115
00:08:43,120 --> 00:08:47,280
...fakat makinada d�nel bir etki
olu�turabilmek i�in gereken elemanlar...

116
00:08:47,281 --> 00:08:48,640
...k�v�lc�mlara yol a��yordu.

117
00:08:50,000 --> 00:08:54,360
Profes�r�me, jenerat�r ve
motor tasar�mlar�n�n...

118
00:08:54,400 --> 00:08:59,200
...alternatif ak�m kullan�larak
olduk�a geli�tirilebilece�ini belirttim.

119
00:09:01,120 --> 00:09:05,200
S�yledikleriyle beni, s�n�f arkada�lar�m�n
�n�nde fazlas�yla utan� duruma d��rd�:

120
00:09:05,640 --> 00:09:11,640
"Bay Tesla bunu asla ba�aramayacak.
Bahsetti�i �ey bir devridaim �emas�."

121
00:09:13,280 --> 00:09:16,800
Bu esnada Amerika'da,
Thomas Alva Edison...

122
00:09:16,840 --> 00:09:19,920
...vakum t�pleriyle deneyler
yapmaya ba�lam�...

123
00:09:19,960 --> 00:09:25,280
...ve 1878 y�l�nda, ilk ticari ama�l�
akkor amp�l� �retmi�ti.

124
00:09:26,680 --> 00:09:32,080
Edison ve Tesla, alternatif ve do�ru
ak�m aras�nda devasa boyutlarda...
125
00:09:32,120 --> 00:09:35,800
...ger�ekle�ecek olan teknoloji
sava��nda kar�� kar��ya gelecekti.

126
00:09:37,880 --> 00:09:40,800
1880 y�l�nda, Tesla...

127
00:09:40,840 --> 00:09:44,800
...telgraf merkezinde i� buldu�u
Budape�te �ehrine ta��nd�.

128
00:09:45,920 --> 00:09:50,680
Burada, AC motor fikri
akl�ndan hi� ��kmaz olmu�tu.

129
00:09:52,320 --> 00:09:55,280
Odamda, bana �� oda �tedeki...

130
00:09:55,320 --> 00:09:58,800
...bir saatin tik tak seslerini
i�itebiliyordum.

131
00:09:59,160 --> 00:10:04,400
Birka� kilometre �teden ge�en at
arabas� adeta t�m bedenimi sars�yordu.

132
00:10:07,720 --> 00:10:10,160
Uzakta bir lokomotifin ��kard���
�sl�k sesi...

133
00:10:10,161 --> 00:10:13,400
...kulaklar�mda o denli g��l�
��nl�yordu ki ac�s� dayan�l�r gibi de�ildi.

134
00:10:14,880 --> 00:10:18,680
Bu n�betlerden kurtulmak i�in, �ehir
park�nda uzun y�r�y�ler yapt�m.

135
00:10:20,080 --> 00:10:23,640
Ak�ama do�ru bir g�n;
ki bu hi� unutmad���m bir and�r...

136
00:10:24,000 --> 00:10:26,720
...g�ne� neredeyse bat�yordu...

137
00:10:26,760 --> 00:10:30,960
...ve bana Goethe'nin eserinden
muhte�em bir par�a an�msatm�t�:

138
00:10:31,200 --> 00:10:33,560
<i>�ekiliyor k�z�l� g�ne�in...</i>

139
00:10:33,600 --> 00:10:36,040
<i>Geldi me�akkatli g�n�n nihayeti...</i>

140
00:10:36,200 --> 00:10:38,600
<i>Yok g�t�recek bir kanat beni...</i>

141
00:10:38,840 --> 00:10:41,120
<i>S�z�l��n�n pe�inden.</i>

142
00:10:41,360 --> 00:10:45,280
Bu ilham veren kelimeleri
telaffuz ettik�e, bir fikir...

143
00:10:45,320 --> 00:10:48,920
...�im�ek gibi akl�ma �ak�vermi�ti.
Dizlerimin �zerine ��kt�m...

144
00:10:48,960 --> 00:10:52,640
...ve yere bir diyagram �izdim.

145
00:10:53,280 --> 00:10:56,880
Tesla, d�nel bir enerji alan�n�n
fark�na varm�t�.

146
00:10:58,320 --> 00:11:02,000
Birden, motorun sar�mlar�na, bir ta��t
motorunun pistonlar�nda oldu�u gibi...

147
00:11:02,040 --> 00:11:06,320
...farkl� a�amalarda ya da fazlarda
g�� sa�larsa, bu d�nel alan� yeniden...

148
00:11:06,360 --> 00:11:08,800
...yaratabilece�ini fark etti.

149
00:11:09,120 --> 00:11:13,040
Manyetik itme ve �ekme kuvvetleri
sonucu olu�an net kuvvet,...

150
00:11:13,080 --> 00:11:16,120
...tekerle�in elektrikteki
e�de�eri olan rotoru...

151
00:11:16,160 --> 00:11:19,080
...belirli bir y�r�nge �zerinde
tam anlam�yla d�nd�recekti.

152
00:11:19,280 --> 00:11:23,280
Ve t�m bunlar alternatif
ak�m ile ba�ar�lm�t�.

153
00:11:25,920 --> 00:11:30,120
T�m d�nya end�strisinin �arklar�n�
d�nd�rmesi �ok s�rmeyecekti.

154
00:11:31,840 --> 00:11:35,200
Tesla'n�n zekas�n�n g�c�...

155
00:11:35,360 --> 00:11:38,440
...neredeyse tamamen,
hayalini kurdu�u �eyleri...

156
00:11:38,640 --> 00:11:41,520
...g�z�n�n �n�nde canland�rabilmesini
sa�layan g�rsel alg�s�ndayd�.

157
00:11:43,040 --> 00:11:47,200
G�rd�n�z m�, bir devridaim
�emas� de�ilmi�.

158
00:11:50,486 --> 00:11:54,396
Yeni Topraklar

159
00:11:57,360 --> 00:12:00,040
Amerika'y� g�rmek...

160
00:12:00,080 --> 00:12:03,800
...ve me�hur Thomas Edison
ile g�r�ebilmek...

161
00:12:03,840 --> 00:12:07,240
...en b�y�k tutkum ve ger�ekle�mesini
en �ok istedi�im dile�imdi.

162
00:12:08,520 --> 00:12:11,320
Bu u�urda koyuldu�um yolculukta...
163
00:12:11,360 --> 00:12:16,840
...param� ve biletlerimi kaybettikten,
bir dizi talihsizlikten...

164
00:12:17,000 --> 00:12:21,040
...ve hayat�m� dahi kaybetme tehlikesi
ge�irdi�im bir isyandan sonra...

165
00:12:21,280 --> 00:12:27,280
...cebimdeki 4 sent ile birlikte, nihayet
bu kutsal topraklara ayak bast�m.

166
00:12:29,520 --> 00:12:34,240
Tesla, 6 Haziran 1884'te
New York'a ula�t�.

167
00:12:35,240 --> 00:12:37,120
28 ya��nda bir g��mendi.

168
00:12:37,160 --> 00:12:41,360
Yabanc�s� oldu�u bu yeni topraklarda
ba�ar�l� olabilmenin hayalleri ile doluydu.

169
00:12:42,960 --> 00:12:47,920
Cebinde, Edison'un Avrupa'daki
i� arkada�lar�ndan biri olan...

170
00:12:47,960 --> 00:12:51,000
...Charles Batchelor'un referans
mektubunu ta��yordu.

171
00:12:52,240 --> 00:12:53,760
Sevgili Edison,...

172
00:12:53,920 --> 00:12:57,320
...iki b�y�k deha tan�yorum.
Bunlardan biri sensin.

173
00:12:57,360 --> 00:13:00,160
Di�eri de bu gen� adam.

174
00:13:02,560 --> 00:13:05,480
Tesla, Almanya'da ve
zannediyorum...

175
00:13:05,520 --> 00:13:09,560
...ayn� �ekilde Fransa'da da,
alternatif ak�m motorunun...

176
00:13:09,600 --> 00:13:13,400
...�retimini sa�layamam� ve
bu sebeple Amerika'ya gelmi�ti.

177
00:13:13,440 --> 00:13:17,160
D�nya'da, kendisine bu konuda yard�m
edebilecek tek bir ki�i oldu�unu...

178
00:13:17,200 --> 00:13:21,800
...ve o ki�inin de, Thomas Edison'dan
ba�kas� olmad���n� anlam�t�.

179
00:13:23,760 --> 00:13:27,760
New York �ehrinin 1870'lerin
sonundan bu yana elektri�i mevcuttu.

180
00:13:29,480 --> 00:13:33,880
1882 y�l�nda Edison, Financial District,
Manhattan yak�nlar�nda...

181
00:13:33,920 --> 00:13:37,400
...kendisinin ilk DC elektrik
santralini kurdu.

182
00:13:38,880 --> 00:13:40,760
Bunu, Wall Street'in b�y�k finans�r�...

183
00:13:40,761 --> 00:13:44,040
...J. Pierpont Morgan'�n yard�mlar�
ile ger�ekle�tirebilmi�ti.

184
00:13:45,880 --> 00:13:48,640
Fakat kurulan sistem,
m�kemmelden �ok uzakt�.

185
00:13:50,720 --> 00:13:54,560
O d�nemde elektrik �ok yeni
bir �eydi ve �o�u insan...

186
00:13:54,600 --> 00:13:57,440
...elektri�in ne olup ne olmad���n�
bilmiyor ve ondan korkuyordu.

187
00:13:57,640 --> 00:14:02,360
Yang�nlar ��k�yordu, sokaklarda...

188
00:14:02,400 --> 00:14:06,000
...ayaklar�ndan elektrik �oku
alan atlar ka���yordu.

189
00:14:08,160 --> 00:14:11,640
Anlayaca��n�z, Edison i�in
�ok e�lenceli bir d�nemdi.

190
00:14:12,400 --> 00:14:15,760
Edison ile g�r�ebilmek
en b�y�k heyecanlar�mdan biriydi.

191
00:14:15,960 --> 00:14:21,960
Bu b�y�k insan, mucitli�ini yapt���
amp�l ile d�nyada ����r a�m�t�.

192
00:14:23,040 --> 00:14:25,760
Ve ben de ona, alternatif ak�m
ile �al�an motorumu...

193
00:14:25,800 --> 00:14:28,600
...g�stermek i�in sab�rs�zlan�yordum.

194
00:14:30,320 --> 00:14:34,040
Edison t�m i�ini, do�ru ak�m
sistemi �zerine kurmu�tu.

195
00:14:34,080 --> 00:14:38,400
Alternatif ak�m ile ilgili s�ylenecek en
ufak s�z, onu sinirlendirmeye yetiyordu.

196
00:14:39,200 --> 00:14:42,240
Do�ru Ak�m'da sorun, voltaj�
de�i�tiremiyor olman�zd�r.

197
00:14:42,280 --> 00:14:44,440
Ne �retirseniz, onu al�yorsunuz.

198
00:14:45,160 --> 00:14:47,200
Ve e�er bir u�ta g�c�, �ok y�ksek
bir gerilim ile �retirseniz...

199
00:14:47,240 --> 00:14:49,560
...di�er u�taki lambalar�
patlat�rs�n�z.
200
00:14:49,720 --> 00:14:52,200
�ayet g�c�, lambalar i�in gereken
seviyede �retirseniz ve...

201
00:14:52,240 --> 00:14:54,160
...bunu uzun mesafeler �zerinden
aktarmak isterseniz...

202
00:14:54,320 --> 00:14:57,440
...kolunuz kadar kal�n, bak�r tellere
ihtiyac�n�z olacakt�r.

203
00:14:57,680 --> 00:14:59,640
Edison'cular da:
"Madem �yle,...

204
00:14:59,680 --> 00:15:02,640
...her birka� kilometrede bir, bir
elektrik santralimiz olsun" diyordu.

205
00:15:03,400 --> 00:15:06,960
DC, ��kland�rma ve motorlara
g�� sa�lama a��s�ndan yeterliydi.

206
00:15:07,120 --> 00:15:11,000
Ancak uzun mesafelerde, verimli
bir �ekilde iletilemiyordu.

207
00:15:12,080 --> 00:15:14,520
Gerilimi y�kselterek ve al�altarak...

208
00:15:14,680 --> 00:15:17,600
...AC, bu mesafe sorununu
��zebilirdi.

209
00:15:17,760 --> 00:15:20,840
Fakat �al�an bir AC motor,
o g�ne kadar hi� olmam�t�.

210
00:15:22,760 --> 00:15:24,920
Farkl� miza�lar�na ra�men,...

211
00:15:24,960 --> 00:15:30,040
...Edison, DC jenerat�rlerinin performans�n�
art�rmas� i�in Tesla'y� i�e alm�t�.
212
00:15:30,680 --> 00:15:35,240
Tesla, i�inde ba�ar�l� olursa kendisine
$50,000 verilece�ini s�yl�yordu.

213
00:15:35,840 --> 00:15:38,680
Teklif o kadar iyiydi ki
ger�ek gibi duruyordu.

214
00:15:39,960 --> 00:15:43,440
DC dinamolar�n ve motorlar�n...

215
00:15:43,480 --> 00:15:47,960
...tasar�m�n� �stledi�im Edison
Machine Works'te i�e ba�lad�m.

216
00:15:48,560 --> 00:15:54,360
�al�ma saatlerim sabah 10:30'dan
ertesi g�n�n sabah�n�n 5'ine kadard�.

217
00:15:55,200 --> 00:15:59,080
G�revimi tamamlad���mda, �dememi
almak i�in Edison'un yan�na gitmi�tim...

218
00:15:59,360 --> 00:16:01,240
...ve bana g�lm�t�.

219
00:16:01,840 --> 00:16:04,200
Bu durum, Edison'u �ok e�lendirmi�ti
ve Tesla'ya:...

220
00:16:04,240 --> 00:16:08,880
..."Biz Amerikal�lar�n mizah anlay��n� pek
bilmiyorsunuz san�r�m, Bay Tesla" demi�ti.

221
00:16:09,440 --> 00:16:12,520
Tesla yeterince usanm�t� art�k.

222
00:16:12,560 --> 00:16:15,160
�apkas�n� alm�
ve oray� terk etmi�ti.

223
00:16:16,680 --> 00:16:19,240
Tesla gururunun bedelini
a��r �demi�ti.

224
00:16:20,000 --> 00:16:24,400
A��r �artlar alt�nda �al�t���m ve ac�lar
i�erisinde ge�irdi�im 1 y�l boyunca,...

225
00:16:24,840 --> 00:16:29,160
...Edison'un yer alt� kablolar� i�in
kaz�lar yapt�m.

226
00:16:30,120 --> 00:16:33,880
Fakat o, AC motorunu geli�tirmekte
h�l� kararl�yd�.

227
00:16:35,720 --> 00:16:37,880
Bir grup yat�r�mc�n�n yard�mlar� ile...

228
00:16:37,920 --> 00:16:40,880
...Liberty Soka��'nda,
Edison'un b�rosundan...

229
00:16:40,881 --> 00:16:43,840
...yaln�zca birka� blok
�tede bir laboratuvar a�t�.

230
00:16:44,840 --> 00:16:50,760
Burada, yedi y�l �nce hayalini kurdu�u
motorun ilk �rne�ini olu�turmaya ba�lad�.

231
00:16:53,360 --> 00:16:56,600
Bununla birlikte, g�n�m�zde
de kullan�lan...

232
00:16:56,640 --> 00:17:02,520
...AC g�� �retim ve iletim sisteminin
t�m bile�enlerini geli�tirdi.

233
00:17:04,400 --> 00:17:10,240
May�s 1888'de Tesla, motorunu
D�nya'ya tan�tmaya art�k haz�rd�.

234
00:17:11,880 --> 00:17:15,200
An itibariyle ilginize sunmaktan
memnuniyet duyaca��m husus...

235
00:17:15,360 --> 00:17:19,200
...yeni geli�tirdi�im ve alternatif ak�m
ile m�kemmel bir �ekilde...

236
00:17:19,360 --> 00:17:24,800
...uyum sa�layaca��ndan kesinlikle
��phe duymad���m bu motordur.

237
00:17:33,000 --> 00:17:38,640
Nikola Tesla, sonraki be� y�l i�erisinde
toplam 22 ABD patenti ile �d�llendirildi.

238
00:17:38,880 --> 00:17:44,200
AC motorlar, jenerat�rler,
transformat�rler ve iletim hatlar�.

239
00:17:44,440 --> 00:17:48,920
Telefonun icad�ndan sonraki en de�erli
patentlerdi ve Tesla'ya gitmi�lerdi.

240
00:17:52,480 --> 00:17:56,960
Tesla'n�n icatlar�ndaki b�y�k potansiyeli
fark eden az say�da insandan biri de...

241
00:17:57,360 --> 00:18:01,400
...Pittsburgh sanayicisi
George Westinghouse idi.

242
00:18:01,720 --> 00:18:04,960
Tesla'n�n laboratuvar�n� ziyaret
etmi� ve derh�l,...

243
00:18:05,200 --> 00:18:09,520
...alternatif ak�m ile ilgili patentlerin
tamam� i�in Tesla'ya bir milyon dolarl�k...

244
00:18:09,560 --> 00:18:12,120
...bir teklifte bulunmu�tu.

245
00:18:12,560 --> 00:18:16,920
Westinghouse ayr�ca, Tesla'n�n
herhangi bir icad� ile �retilecek...

246
00:18:16,960 --> 00:18:20,760
...her bir beygir g�c� i�in, ona $2.50'l�k
bir imtiyaz hakk� teklif etmi�ti.

247
00:18:21,960 --> 00:18:26,040
Di�er mucitlerin hayranl�k ve
g�pta ile seyretti�i gen� S�rp...

248
00:18:26,080 --> 00:18:30,400
...zenginli�in ve ��hretin
kap�lar�n� aral�yordu.

249
00:18:32,120 --> 00:18:34,000
En zor anlar�mda bile...

250
00:18:34,040 --> 00:18:38,800
...ger�ek bir Amerikan vatanda��
olmay� g�z ard� etmedim...

251
00:18:39,120 --> 00:18:41,840
...bana verdi�i gururu ve
mutlulu�u ya�ad�m.

252
00:18:45,482 --> 00:18:49,147
Ak�mlar�n Sava��

253
00:18:51,880 --> 00:18:56,840
1880'lerin sonlar�nda Edison,
Westinghouse ve Tesla taraf�ndan...

254
00:18:57,040 --> 00:19:00,480
...geli�tirilmekte olan alternatif
ak�m sistemine kar��...

255
00:19:00,640 --> 00:19:03,480
...bas�nda bir red kampanyas�
ba�latt�.

256
00:19:04,320 --> 00:19:08,000
Bu, "Ak�mlar�n Sava��" olarak
an�lmaya ba�lad�.

257
00:19:10,800 --> 00:19:13,340
Ki�isel dile�im,
alternatif ak�m kullan�m�n�n...

258
00:19:13,341 --> 00:19:15,880
...tamam�yla yasaklanmas� olacakt�r.

259
00:19:16,080 --> 00:19:19,560
Tehlikeli olduklar� kadar
gereksizler de.

260
00:19:21,480 --> 00:19:23,520
Edison �al�anlar�,
d�zenledikleri g�sterilerde...
261
00:19:23,521 --> 00:19:25,360
...hayvanlar� elektrik ak�m�
ile �ld�r�yor...

262
00:19:25,400 --> 00:19:29,480
...ve halka, alternatif ak�m�n
risklerini kan�tlamaya �al��yordu.

263
00:19:32,120 --> 00:19:36,240
Ad�m gibi eminim ki Westinghouse,
herhangi bir �apta kurdu�u sistemiyle...

264
00:19:36,280 --> 00:19:39,720
...alt� ay i�inde, bir m�terisinin
�l�m�ne sebep olacak.

265
00:19:40,240 --> 00:19:43,280
Planlar�n�n hi�biri beni
zerre kadar endi�elendirmiyor.

266
00:19:44,560 --> 00:19:48,760
Edison'un ortaklar�ndan biri
alternatif ak�m�n, su�lular�n idam�nda...

267
00:19:48,800 --> 00:19:51,760
...kullan�labilece�ini �ne s�rd�.

268
00:19:52,800 --> 00:19:57,680
Bu �neri 1890 y�l�nda, New York Auburn
Eyalet Hapishanesi'nde test edilmi�...

269
00:19:59,160 --> 00:20:03,000
...kurban� �ld�rmek i�in deh�et veren
birka� m�dahale gerekmi�ti.

270
00:20:03,800 --> 00:20:08,720
Durumdan i�renen tan�klar�n ifadesine
g�re, kurban�n omurili�i alev alm�t�.

271
00:20:10,040 --> 00:20:15,600
�dam cezas�n�n infaz�, yaln�zca
barbarca ve insanl�k d�� de�ildir...

272
00:20:15,840 --> 00:20:21,840
...ayn� zamanda modern �a��n uygarl�k
d�zeninde gereksiz bir uygulamad�r.
273
00:20:25,920 --> 00:20:31,320
Ak�mlar�n Sava��, 1893'te �arp�c�
bir boyuta ula�m�t�.

274
00:20:32,600 --> 00:20:34,880
�ikago'daki Kolombiya Sergisi...

275
00:20:35,040 --> 00:20:38,760
...D�nya'n�n elektrik ile ayd�nlat�lan
ilk sergisi olacakt�.

276
00:20:41,000 --> 00:20:44,120
The Edison Company,
Thomson-Houston Company...

277
00:20:44,640 --> 00:20:49,400
...hepsi bir araya geldiler ve 1892 y�l�nda
General Electric Company'yi kurdular.

278
00:20:49,760 --> 00:20:53,480
Tabi ilk yapt�klar� i�, sergideki i� i�in
talep edecekleri fiyat� belirlemek olmu�tu.

279
00:20:54,040 --> 00:20:56,600
�stedikleri rakam yakla��k
bir milyon dolar civar�ndayd�.

280
00:20:56,800 --> 00:21:00,760
Westinghouse'unki ise be� y�z
bin dolar civar�ndayd� ve do�al olarak...

281
00:21:00,800 --> 00:21:02,720
...Westinghouse ihaleyi alm�t�.

282
00:21:02,880 --> 00:21:07,040
General Electric de misilleme yaparak,
hi�bir Edison amp�l�n�n...

283
00:21:07,080 --> 00:21:09,400
...Westinghouse'a sat�lmas�na izin
vermemi�ti.

284
00:21:10,040 --> 00:21:13,120
Ve onlar�n da, "Westinghouse
fuarda, bu tekpar�a lambalar�n...
285
00:21:13,320 --> 00:21:17,400
...tek bir tanesini bile hi�bir surette
kullanamaz" deme hakk� vard�.

286
00:21:18,280 --> 00:21:22,920
Westinghouse fuar vaktine kadar, alel
acele �iftpar�a bir lamba tasarlam�...

287
00:21:22,960 --> 00:21:25,280
...ve g�n� kurtarm�t�.

288
00:21:25,520 --> 00:21:29,280
Art�k Tesla'n�n eline, �ikago'da
bir tarih yazma f�rsat� ge�mi�ti.

289
00:21:30,800 --> 00:21:35,400
B�y�k AC jenerat�rleri t�m fuar�n
elektri�ini sa�layacak ve b�ylece...

290
00:21:35,440 --> 00:21:39,840
...kurdu�u sistemin b�y�k �l�ekte de
�al�abildi�ini ispatlayacakt�.

291
00:21:41,320 --> 00:21:47,320
1 May�s 1893'te, neo-klasik mimarisi
ile ��ldayan binalar kar��s�nda...

292
00:21:48,440 --> 00:21:52,320
...hu�u i�inde kalan 100,000 kadar
sab�rs�z izleyici fuar alan�n� doldurdu.

293
00:21:53,840 --> 00:21:59,240
Karanl�k ��km�t�. ABD Ba�kan� Grover
Cleveland'in d��meye bas��yla birlikte...

294
00:21:59,640 --> 00:22:03,220
...t�m fuar alan�, florasanlar�n ve
rengarenk projekt�rlerin...

295
00:22:03,221 --> 00:22:05,400
...g�z kama�t�r�c�
��klar�yla ayd�nlan�vermi�ti.

296
00:22:05,800 --> 00:22:10,440
D�nyan�n, o g�ne dek g�rd���
en inan�lmaz ��kland�rma g�sterisiydi.
297
00:22:16,800 --> 00:22:20,920
Elektrik makinelerinin bulundu�u geni�
salonda, izleyiciler t�m bunlar�n...

298
00:22:20,960 --> 00:22:25,280
...Tesla-Westinghouse sistemi ile
ger�ekle�tirilebildi�ini g�rebiliyordu.

299
00:22:25,880 --> 00:22:29,600
AC'nin tehlikeli oldu�u izlenimini
ortadan kald�rmak i�in...

300
00:22:29,800 --> 00:22:33,120
...kayda de�er g�steriler
d�zenleyen Tesla...

301
00:22:33,520 --> 00:22:37,080
...AC motoru taraf�ndan �retilen
d�nel manyetik alan� g�stermek i�in...

302
00:22:37,320 --> 00:22:42,480
..."Kolomb'un Yumurtas�"
adl� bir aparat �retmi�ti.

303
00:22:43,280 --> 00:22:48,120
Odas�nda, aya��nda mantar
tabanl� ayakkab�lar�...

304
00:22:48,160 --> 00:22:52,160
...�st�nde smokini ve beyaz kravat�,
ba��nda da silindir �apkas�,...

305
00:22:52,360 --> 00:22:57,760
...elini bir ba�lant� ucuna dokunmas�yla
�zerinden b�y�k bir h�zla ge�en...

306
00:22:57,800 --> 00:23:02,520
...elektrik, sanki t�m v�cudunu alevler
ile �evreliyormu� gibi...

307
00:23:02,560 --> 00:23:05,680
...b�y�k bir du� etkisi yarat�yordu.

308
00:23:06,000 --> 00:23:11,040
K�sacas� insanlar bundan
olduk�a etkileniyordu.
309
00:23:12,440 --> 00:23:16,000
�ikago Sergisi'nin, Amerikal�lar�n hayal
g�c�nde b�rakt��� izlenim...

310
00:23:16,001 --> 00:23:17,760
...haf�zalardan silinmeyecekti.

311
00:23:18,120 --> 00:23:21,720
Bu, gelece�in ��ldayan
�ehriydi...

312
00:23:21,880 --> 00:23:25,960
...ve g�c�n�, Nikola Tesla'n�n
bulu�lar�ndan al�yordu.

313
00:23:31,064 --> 00:23:34,318
Niagara

314
00:23:36,920 --> 00:23:42,360
Tesla �ocuklu�undan beri, bir b�y�k do�a
harikas� olan Niagara �el�lelerinin...

315
00:23:42,400 --> 00:23:45,560
...g�c�nden faydalanabilmenin
hayallerini ta��yordu.

316
00:23:47,120 --> 00:23:50,080
�nl� �ngiliz Fizik�i
Lord Kelvin, �el�lenin...

317
00:23:50,120 --> 00:23:53,000
...g�c�nden faydalanabilmenin yollar�n�
arayan...

318
00:23:53,001 --> 00:23:56,080
uluslararas� bir komisyonun
art�k ba�kanl���n� y�r�t�yordu.

319
00:23:56,680 --> 00:23:59,760
Komisyonun t�m �yelerine birer elektrik
kablosu g�ndererek, "alternatif ak�m�n...

320
00:24:00,040 --> 00:24:05,960
...devasa hatalar�ndan ka��naca��n�z
konusunda sizlere g�veniyorum." der.

321
00:24:06,960 --> 00:24:09,320
Fakat bu durum, Lord Kelvin'in...

322
00:24:09,360 --> 00:24:12,400
...�ikago Sergisi'ne kat�lmas� ve
i�ler haldeki...

323
00:24:12,680 --> 00:24:16,240
...alternatif ak�m sistemini g�rmesiyle
tamamen de�i�mi�ti.

324
00:24:16,480 --> 00:24:20,520
Bu muazzam �a�layandan alternatif
ak�m ile g�� �retebilmek i�in...

325
00:24:20,560 --> 00:24:23,800
...Westinghouse Electric ile
derh�l bir s�zle�me imzaland�.

326
00:24:24,520 --> 00:24:27,320
Teknik zorluklar
g�zleri korkutuyordu.

327
00:24:28,160 --> 00:24:33,160
Proje i�in, 5000 beygir g�c�nde
3 adet alternat�r gerekiyordu.

328
00:24:33,200 --> 00:24:36,440
Bu jenerat�rler, o g�ne dek
�retilenlerin i�inde en b�y��� olacakt�.

329
00:24:37,280 --> 00:24:39,760
Tesla ve Westinghouse
m�hendisleri aras�nda...

330
00:24:39,800 --> 00:24:43,720
...�al�ma frekans� konusunda
ciddi anla�mazl�klar vard�.

331
00:24:44,080 --> 00:24:46,600
Tamamen kuruldu�unda dahi,...

332
00:24:46,640 --> 00:24:50,800
...sistemin kesinlikle �al�aca��n�
d��nen tek ki�i Tesla idi.

333
00:24:51,600 --> 00:24:55,960
Teknik ayr�nt�lar noksans�z
bir �ekilde halledildi.

334
00:24:56,000 --> 00:25:00,480
Art�k geriye kalan,
yaln�zca anahtar� kald�rmak.

335
00:25:01,360 --> 00:25:07,360
1896'da, sistem devreye sokuldu
ve Elektrik �a�� ba�lad�.

336
00:25:09,760 --> 00:25:13,720
Niagaran�n sular�, 5000 beygir
g�c�ndeki jenerat�rlerin...

337
00:25:13,760 --> 00:25:18,560
...�aftlar�na ba�l� olan devasa b�y�kl�kteki
su tirb�nlerini d�nd�rmeye ba�lad�.

338
00:25:20,200 --> 00:25:22,240
Jenerat�rlerden elde edilen gerilim...

339
00:25:22,241 --> 00:25:26,280
...transformat�rlerin yard�m�yla
22.000 volt'a y�kseltildi.

340
00:25:27,360 --> 00:25:30,600
Uzun mesafe hatlar� �zerinden
g�nderildikten sonra...

341
00:25:30,800 --> 00:25:35,360
...tekrar al�alt�lan gerilim, b�lgesel
yerle�im yerlerinin ayd�nlat�lmas�n�...

342
00:25:35,720 --> 00:25:39,120
...ve Tesla motorlar�na, �al�malar�
i�in gerekli olan g�c� sa�lad�.

343
00:25:40,280 --> 00:25:43,240
The Niagara Falls Gazetesi, sayfalar�nda
bu konuya ��yle yer verdi:...

344
00:25:43,280 --> 00:25:47,200
"Bu sabah �ehrin tramvaylar�,
�el�lenin g�c� ile �al��yor.

345
00:25:47,240 --> 00:25:51,040
Ge�imlerini sa�layabilmeleri,
art�k �el�lenin i�leyi�ine ba�l�."

346
00:25:52,120 --> 00:25:55,320
30 y�l sonra, �ocukluk plan�m�n...

347
00:25:55,360 --> 00:25:59,080
...Niagara'da ger�ekle�ti�ini g�rd���mde
ve akl�n ��z�lemez gizemine...

348
00:25:59,240 --> 00:26:04,560
...hayretle bakakald���mda duydu�um
�a�k�nl���, bir hayal edin.

349
00:26:09,360 --> 00:26:14,480
Niagara'daki jenerat�r say�s�
birka� y�l i�inde 10'a ��kar�ld�.

350
00:26:15,640 --> 00:26:17,400
Y�zy�l�n sonuna kadar...

351
00:26:17,440 --> 00:26:22,240
...New York �ehrinin g�� hatlar�
580 kilometreye kadar geni�lemi�ti.

352
00:26:22,720 --> 00:26:26,720
Ak�mlar�n sava�� sona ermi�ti
ve kazanan Tesla olmu�tu.

353
00:26:27,520 --> 00:26:31,480
Tesla'n�n, motoruyla birlikte etkili bir
�ekilde �ne ��kt��� d�nemde...

354
00:26:31,520 --> 00:26:33,400
...Edison i� yapamaz olmu�tu.

355
00:26:33,680 --> 00:26:37,120
Kendi �irketindeki
sayg�nl���n� da esasen yitirmi�ti.

356
00:26:37,920 --> 00:26:41,560
Bu, Edison'un k�sa s�rede
unutaca�� bir �ey de�ildi.

357
00:26:44,320 --> 00:26:46,800
Alternatif ak�m�n ba�ar�s�na ra�men,...
358
00:26:46,840 --> 00:26:50,600
...Westinghouse'un �irket kaynaklar�n�n
geni�letilmesi konusunda a��r�ya ka���...

359
00:26:50,640 --> 00:26:54,160
...�irketi bir tak�m maddi g��l�kler ile
kar�� kar��ya getirmi�ti.

360
00:26:54,720 --> 00:26:57,000
�irketi kurtarmak ad�na...

361
00:26:57,040 --> 00:26:59,949
...Tesla, �retilen her beygir g�c�ne
kar��l�k ald���...

362
00:26:59,950 --> 00:27:04,001
...$2.50'l�k imtiyaz hakk�ndan feragat
etti�ini ve s�zle�meyi y�rtt���n� s�yler.

363
00:27:04,600 --> 00:27:08,440
Y�rtt��� o kontrat�n ederi
bug�n trilyonlarla �l��l�rd�.

364
00:27:08,640 --> 00:27:11,720
B�y�k mucit yine oyuna m� getirilmi�ti?

365
00:27:12,320 --> 00:27:15,760
Bu, Westinghouse �irketinin
y�ll�klar�nda hi� bir kayd�na...

366
00:27:15,800 --> 00:27:18,000
...rastlamad���m�z bir �ey.

367
00:27:18,280 --> 00:27:22,600
Bu konuyla ilgili, "Anla�ma Tutana��"
diye bir belge ele ge�irdik...

368
00:27:22,760 --> 00:27:25,000
...fakat hi� imzalanmam�.

369
00:27:25,880 --> 00:27:28,880
Tesla, bir sonraki hamlesini
yapmaya haz�rd�.

370
00:27:29,920 --> 00:27:33,600
Kafamda imgesini yeterince kurmu�...
371
00:27:33,760 --> 00:27:37,320
...ve enerjinin kablosuz olarak...

372
00:27:37,480 --> 00:27:41,000
...g�nderilebilece�i ve al�nabilece�i
fikrini benimsemi�tim.

373
00:27:42,240 --> 00:27:47,600
Bir sonraki bulu�unun, kendisini bir kere
daha milyoner yapaca��na ikna olmu�tu.

374
00:27:49,553 --> 00:27:52,774
Y�ksek Frekans

375
00:27:55,480 --> 00:27:59,360
Westinghouse'a olan hizmetimin
art�k asl� derecede olmay�� sebebiyle...

376
00:27:59,600 --> 00:28:03,920
...Grand Soka��'ndaki laboratuvar�mda
y�ksek-frekansl� makinelerin...

377
00:28:04,120 --> 00:28:09,360
...tasar�mlar�ndan ba�layarak
deneysel �al�malar�ma devam ettim.

378
00:28:12,280 --> 00:28:18,080
Niagara ba�ar�s�n�n ard�ndan
Tesla, insanlar�n g�z�nde zirvedeydi.

379
00:28:18,360 --> 00:28:22,080
Herkes, elektriksel icatlar�yla
d�nyan�n �ehresini de�i�tiren...

380
00:28:22,120 --> 00:28:26,080
...bu gizemli yabanc� hakk�nda
daha �ok �ey ��renmek istiyordu.

381
00:28:26,480 --> 00:28:29,200
D� g�r�n�� itibariyle
s�yleyecek olursam...

382
00:28:29,240 --> 00:28:32,600
...ona bakan kimsenin, ondan
etkilenmemesi m�mk�n de�il.
383
00:28:32,800 --> 00:28:36,880
Slavl���n�n i�areti elmac�k kemikleri
y�ksek ve ��k�k,...

384
00:28:37,040 --> 00:28:42,440
...bir alev topu gibi ate�ler sa�an
g�zleri ise mavi, derin ve �ukurlu.

385
00:28:42,480 --> 00:28:45,760
Franklin Chester, The Citizen

386
00:28:46,080 --> 00:28:49,480
Peki neden �ok pop�lerdi ve
bu denli fazla tan�n�yordu? ��nk�...

387
00:28:49,680 --> 00:28:55,680
...sa�lad��� teknolojik geli�melerin,
insanlara i� hayatlar�nda angarya...

388
00:28:56,480 --> 00:29:02,160
...gelen i�lerin hafifletilmesine
do�rudan etkisi vard�.

389
00:29:02,360 --> 00:29:05,440
Yapt��� �eylerin, kendilerine bizzat
faydal� oldu�unu g�rebiliyorlard�.

390
00:29:05,800 --> 00:29:09,720
Tesla her gece, kasaban�n en pahal�
restorant� olan "Delmonicolar"da...

391
00:29:09,880 --> 00:29:15,040
...�zel masas�ndaki yerini al�yordu.

392
00:29:16,160 --> 00:29:20,920
Giyimine a��r� d�k�nd�,
genellikle ��k bir yelek...

393
00:29:20,960 --> 00:29:23,960
...deriden beyaz eldivenleri ve
melon �apkas� ile boy g�sterirdi.

394
00:29:24,000 --> 00:29:28,000
Sa�l���na �ok dikkat ederdi.
�mr�n� 150 y�la kadar uzataca��n�...

395
00:29:28,160 --> 00:29:33,240
...s�yledi�i viskisinden her g�n
birer kadeh yudumlard�.

396
00:29:34,600 --> 00:29:37,720
Tesla d�nemin �nde gelen
siyaset�ileri,...

397
00:29:37,760 --> 00:29:40,600
...milyonerleri ve �nl�leriyle
samimi olmaya ba�lam�t�.

398
00:29:41,120 --> 00:29:46,640
Ba��ms�z �al�an mucitlerin, projeleri i�in
destek bulmalar�n�n en iyi yolu buydu.

399
00:29:47,600 --> 00:29:50,320
Arkada�lar� New York sosyetesiydi:...

400
00:29:50,600 --> 00:29:52,800
... John Jacob Astor,...

401
00:29:53,360 --> 00:29:55,920
... William K. Vanderbilt...

402
00:29:56,960 --> 00:29:59,720
...ve yazar Mark Twain.

403
00:30:00,080 --> 00:30:02,240
Bay Tesla'n�n patentini alm� oldu�u...

404
00:30:02,241 --> 00:30:06,400
...elektrik makinesinin tan�m�n� ve
�izimlerini g�rebilme f�rsat� buldum.

405
00:30:06,440 --> 00:30:11,400
Bu bulu�, d�nyan�n t�m elektrik
sahas� ticaretini de�i�tirecek.

406
00:30:14,360 --> 00:30:18,840
Tesla'n�n en yak�n arkada�lar�ndan biri de,
me�hur Century Magazine dergisinin...

407
00:30:19,000 --> 00:30:22,200
...edit�r� Robert Underwood Johnson'd�.

408
00:30:22,560 --> 00:30:26,920
Johnson'un kar�s�, Tesla'ya
s�r�ls�klam a��kt�.

409
00:30:27,560 --> 00:30:32,920
Sevgili Niki'm, ya�ayaca��m�z
birka� k���k mutluluk i�in milyonerleri...

410
00:30:32,960 --> 00:30:35,400
...ve Be�inci Cadde'yi bir
kenara b�rak.

411
00:30:35,680 --> 00:30:40,560
Yaln�zca b�y�k bir aczi ile ay�rt edilebilen
birinden, Katharine Johnson.

412
00:30:41,920 --> 00:30:47,920
D�nyaca �nl� mucit, asl�nda New York'un
en ilgi �ekici bekar�yd� da.

413
00:30:49,600 --> 00:30:55,400
Hi� evlenmemi� oldu�u ger�e�inin
kad�nlara kar�� olan ilgisizli�iyle...

414
00:30:55,680 --> 00:30:59,600
...neredeyse hi� alakas� olmad���n�
d��n�yorum. Kad�nlara kar��...

415
00:30:59,640 --> 00:31:02,760
...her zaman ilgi duymu� ve
ayr�ca ilgilerini de �ekmi�ti.

416
00:31:04,120 --> 00:31:07,120
�o�u kad�n, onun ilgisini kazanmaya
�al��yordu. Aralar�nda...

417
00:31:07,160 --> 00:31:10,800
...sosyetenin g�zel ve varl�kl�
simalar�ndan Flora Dodge...

418
00:31:11,320 --> 00:31:15,960
...ve hatta �nl� Frans�z aktris
Sarah Bernhardt vard�.

419
00:31:16,600 --> 00:31:19,000
Fakat karizmas�na ra�men,...

420
00:31:19,040 --> 00:31:22,680
...Tesla, yaln�zca bulu�lar� ile
ilgileniyordu.

421
00:31:22,880 --> 00:31:25,560
Kad�nlarla yak�n ili�kiler kurmas�n�
engelleyen...

422
00:31:25,600 --> 00:31:28,060
...�ok say�da fobisi vard�.

423
00:31:28,106 --> 00:31:32,756
Giydikleri tak�lar�n ya da kulland�klar�
parf�mlerin �o�undan ho�lanmaz...

424
00:31:32,806 --> 00:31:36,504
...ve sa�lar�na dokunmaya tahamm�l
edemezdi. T�m bunlar...

425
00:31:36,554 --> 00:31:39,696
...ve do�rusu, el s�k�mas�n� da
sevmezdi. T�m bunlar...

426
00:31:39,916 --> 00:31:45,916
...kad�nlarla yak�n ili�kiler kuru�unda
cesaretini k�ran e�ilimlerdi.

427
00:31:46,867 --> 00:31:51,328
Mucit, 40 ya��nda seks hayat�n�
bitirdi�ini...

428
00:31:51,378 --> 00:31:54,000
...dahi ifade etmi�ti.

429
00:31:54,747 --> 00:31:57,812
Bir Frans�z aktris s�rekli bana
gelip duruyor...

430
00:31:57,862 --> 00:32:01,062
...ve i�ime odaklanmam� imkans�z
h�le getiriyordu.

431
00:32:01,606 --> 00:32:06,875
�ok yaz�k. Bazen kendimi
�ok yaln�z hissediyorum.

432
00:32:11,516 --> 00:32:17,516
1890'l� y�llarda Tesla, AC g�� teknolojisi
�zerinde yapt��� �al�malar�n yan�s�ra...

433
00:32:17,566 --> 00:32:22,536
...y�ksek frekansl� elektrik �zerine
de deneyler yap�yordu.

434
00:32:23,686 --> 00:32:28,488
1873 y�l�nda, �ngiltere'de
James Clerk Maxwell...

435
00:32:28,528 --> 00:32:33,380
...����n elektromanyetik bir radyasyon
oldu�unu matematiksel olarak ispatlam�t�.

436
00:32:33,409 --> 00:32:38,518
I��k, �ok y�ksek bir frekansta
titre�en bir elektrik dalgas�yd�.

437
00:32:40,656 --> 00:32:45,456
Bu bilinmeyen d�nyay� ke�fetmek i�in,
Tesla, g�n�m�zde "Tesla bobini"...

438
00:32:45,506 --> 00:32:48,806
...olarak bilinen e�siz
bir alet icat etmi�ti.

439
00:32:49,548 --> 00:32:55,464
Tesla bobini, kendisine y�klenen
gerilimi, y�ksek frekanslarda...

440
00:32:55,498 --> 00:32:59,514
...y�ksek gerilimlere y�kseltgeyen...

441
00:32:59,698 --> 00:33:03,485
...ve esasen bir radyo sinyali
g�nderen bir alettir.

442
00:33:04,912 --> 00:33:08,232
Tesla, arkada�lar�n� ve potansiyel
yat�r�mc�lar�...

443
00:33:08,252 --> 00:33:11,982
...laboratuvar�ndaki gece yar�s�
g�sterilerine davet ediyordu.

444
00:33:12,639 --> 00:33:15,960
Deneylerinde, ellerindeki
lambalar� yakmak...

445
00:33:16,010 --> 00:33:19,510
...ya da kablolar� eritmek isteyen
davetlilerin, v�cutlar� �zerinden...

446
00:33:19,547 --> 00:33:23,085
...binlerce volt elektrik
ge�irmelerine izin veriyordu.

447
00:33:23,835 --> 00:33:27,467
Mark Twain, her zaman i�in
g�n�ll� bir denekti.

448
00:33:28,717 --> 00:33:32,296
G�k g�r�lt�s� iyidir,
etkileyicidir.

449
00:33:32,346 --> 00:33:35,646
Ama as�l i�i yapan
y�ld�r�md�r.

450
00:33:36,404 --> 00:33:41,296
Tesla'n�n, bug�n girildi�inde dahi insanlar�
bir miktar korkutacak olan laboratuvar�...

451
00:33:41,329 --> 00:33:45,648
...insanlar�n elektrik hakk�nda
hi�bir �ey bilmedikleri o g�nlerde...

452
00:33:45,665 --> 00:33:47,880
...deh�et veriyor olmal�yd�.

453
00:33:48,174 --> 00:33:51,376
Tesla, y�ksek frekanslar ile...

454
00:33:51,400 --> 00:33:54,726
...neon ve florasan ��kland�rman�n
ilk �rneklerini geli�tirmi�ti.

455
00:33:55,074 --> 00:33:59,136
Ayr�ca ilk X-I��n�
foto�raflar�n� da �ekmi�ti.

456
00:33:59,706 --> 00:34:04,408
Fakat bu bulu�lar�n getirdi�i ses,
1890 y�l�n�n bir g�n�...

457
00:34:04,440 --> 00:34:10,176
...elinde kablosuz olarak ta��d��� vakum
t�p ayd�nland���nda, birden s�n�vermi�ti.

458
00:34:10,426 --> 00:34:15,184
Bu bana, enerji aktar�m�n�
hava �zerinden sa�lad���m�n...

459
00:34:15,214 --> 00:34:17,800
...ilk kan�t�yd�.

460
00:34:18,311 --> 00:34:22,207
Bu Tesla'y�, hayat� boyunca saplanaca��
bir tak�nt�ya s�r�kleyecekti:...

461
00:34:22,457 --> 00:34:25,957
...Enerjinin kablosuz iletimi.

462
00:34:27,776 --> 00:34:31,896
'Kablosuz'

463
00:34:33,029 --> 00:34:36,828
1892 y�l�nda Tesla, y�ksek
frekans �zerine...

464
00:34:36,858 --> 00:34:40,480
...ger�ekle�tirdi�i deneylerin sonu�lar�n�
sunmas� i�in Avrupa'ya davet edildi.

465
00:34:40,883 --> 00:34:45,720
Londra ve Paris'te, g�ze
bilimden ziyade b�y� gibi gelen...

466
00:34:45,740 --> 00:34:47,418
...elektrik ve ��k efektleriyle...

467
00:34:47,419 --> 00:34:50,896
...bilim adamlar�n� ve m�hendisleri
hayretler i�erisinde b�rakt�.

468
00:34:51,634 --> 00:34:55,887
Ayr�ca, dikkate de�ece�ini d��nd���
yeni bir olas�l��� duyurdu.

469
00:34:57,410 --> 00:35:01,000
Akl�m� me�gul eden ve hepimizin
refah�n� etkileyecek olan...

470
00:35:01,020 --> 00:35:04,350
...bir fikir �zerine
birka� s�z�m olacak.

471
00:35:04,390 --> 00:35:09,048
Evet, bilgiyi ve hatta g�c�
kablo kullanmadan...

472
00:35:09,088 --> 00:35:11,808
...iletebilmekten bahsediyorum.

473
00:35:11,952 --> 00:35:17,952
Bu bahsin uygulanabilir oldu�una
g�nden g�ne inan�yorum.

474
00:35:18,214 --> 00:35:21,714
Radyonun icad� i�in yar�
ba�lamak �zereydi.

475
00:35:23,678 --> 00:35:27,704
1888'de Alman fizik�i
Heinrich Hertz...

476
00:35:27,754 --> 00:35:31,072
...y�ksek frekansl� ak�mlar�n uzaya,
elektromanyetik dalgalar...

477
00:35:31,102 --> 00:35:35,743
...ya da radyo dalgalar�
yayd���n� ispatlad�.

478
00:35:36,962 --> 00:35:41,156
Fakat kablosuz ileti�imi pratik
anlamda ger�ekle�tirebilmek...

479
00:35:41,206 --> 00:35:45,006
...hayal g�c�nde yakalanacak bir kuantum
ba�ar�s�yla m�mk�n olabilecekti.

480
00:35:45,655 --> 00:35:48,555
Hertz ilk radyo vericisini
ve al�c�s�n� �retmi�...

481
00:35:48,605 --> 00:35:51,600
...ve bir yerde �retti�iniz elektrik
sinyalini, aralar�nda hi� bir�ey...

482
00:35:51,690 --> 00:35:54,388
...olmadan ba�ka bir yerde tespit
etmenizin m�mk�n oldu�unu g�stermi�ti.

483
00:35:54,695 --> 00:35:58,938
Tesla �ngiltere'deyken,
radyant maddenin ka�ifi...

484
00:35:58,968 --> 00:36:01,518
...S�r William Crookes ile
arkada� olmu�tu.

485
00:36:01,940 --> 00:36:03,792
Crooks gizemli bir adamd�.

486
00:36:03,852 --> 00:36:07,542
Ve insanlar�n, y�ksek frekansl� beyin
dalgalar�na uyumland�klar� zaman...

487
00:36:07,592 --> 00:36:11,292
...birbirleriyle telepatik olarak
ileti�im kurabilece�ine inan�yordu.

488
00:36:11,988 --> 00:36:15,524
Tesla ��pheciydi.
Fakat bir gece, yata��nda...

489
00:36:15,574 --> 00:36:19,374
...kendisine huzursuzluk veren
tesirli bir r�ya g�rm�t�.

490
00:36:20,292 --> 00:36:24,100
Melek fig�rleri ta��yan
bir bulut g�rd�m.

491
00:36:24,150 --> 00:36:27,950
Fig�rlerden biri gittik�e annemi
and�rmaya ba�l�yordu.

492
00:36:28,908 --> 00:36:34,224
O an, kelimelerle tarifi olmayan
kat� bir suret,...

493
00:36:34,274 --> 00:36:37,774
...annemin �lm� oldu�u ger�e�i,
haf�zama �ak�vermi�ti.

494
00:36:38,190 --> 00:36:41,290
Ve do�ruydu.

495
00:36:42,040 --> 00:36:47,372
Tesla, annesi ile kendisinin ayn�
frekansa uyumland���na ikna olmu�tu.

496
00:36:47,439 --> 00:36:49,972
Ba��ndan ge�en bu uhrev� deneyimi onu...

497
00:36:49,973 --> 00:36:53,905
...devrim niteli�indeki bir
ba�ka bulu�a sevk edecekti.

498
00:36:57,552 --> 00:37:03,552
1893 y�l�nda New York'a d�nen Tesla
kendini sosyal hayattan soyutlam�...

499
00:37:04,222 --> 00:37:08,022
...ve 5. Cadde'nin g�neyindeki yeni
laboratuvar�nda kay�plara kar�m�t�.

500
00:37:09,272 --> 00:37:15,272
Bu esrarengiz sezgisinin ard�ndan
�ok ge�meden, Tesla bobinlerinin...

501
00:37:15,362 --> 00:37:19,536
...ayn� frekansta rezonans edecek
�ekilde uyumland���nda...

502
00:37:19,586 --> 00:37:23,286
...g��l� radyo sinyallari g�nderdi�ini
ve ald���n� fark etmi�ti.

503
00:37:24,551 --> 00:37:29,352
Frekans uyumlamas�, t�m radyo ve
televizyon yay�nlar�n�n kilit noktas�d�r.

504
00:37:30,402 --> 00:37:34,296
Laboratuvar�mda, avcumun i�ine
ald���m bir bobini...

505
00:37:34,396 --> 00:37:38,105
...v�cuduma ayarland�rabilir ve
herhangi bir temasta bulunmadan...

506
00:37:38,155 --> 00:37:41,855
...odan�n herhangi bir yerinde
0.75 beygir g�c� toplayabilirdim.

507
00:37:43,146 --> 00:37:46,944
Bazen ba��m�n �zerinden f�rlayan
alev toplar� �retiyordum...

508
00:37:46,994 --> 00:37:52,079
...ve elimdeki motoru �al�t�yordum
ya da 6 ila 8 adet amp�l� yak�yordum.

509
00:37:53,392 --> 00:37:56,084
1895 y�l�n�n ba�lar�nda,...

510
00:37:56,134 --> 00:38:01,256
Tesla, West Point, New York'a 80 km
mesafeden bir sinyal g�ndermeye haz�rd�.

511
00:38:01,774 --> 00:38:06,512
Yeni konik bobini ile art�k
bir milyon volt �retebilirdi.

512
00:38:09,047 --> 00:38:13,706
Fakat o sene, Mart ay�n�n tam
ortas�nda, fel�ket kap�y� �alm�t�.

513
00:38:14,556 --> 00:38:19,576
Tesla'n�n laboratuvar�n�n
bulundu�u binada yang�n ��km�t�.

514
00:38:20,026 --> 00:38:23,152
Her �ey yanm�t�.

515
00:38:25,002 --> 00:38:27,577
D�nyan�n en b�y�k elektrik�ilerinden
Nikola Tesla...

516
00:38:27,578 --> 00:38:30,352
...cesaretini ve hevesini
tamamen kaybetmi� bir �ekilde...

517
00:38:30,402 --> 00:38:34,052
...d�nd��� Gerlach'taki odas�nda
d�n sabah yata�a d�m�t�r.

518
00:38:34,102 --> 00:38:37,502
O andan itibaren kendisinden
haber al�namam�t�r.

519
00:38:38,704 --> 00:38:41,757
Mahvolmu� bir h�ldeydim.
Ne diyebilirdim ki?

520
00:38:42,207 --> 00:38:44,235
Koca bir �m�r harcanan �al�ma...

521
00:38:44,236 --> 00:38:47,863
...yaln�zca bir saat kadar s�ren
bir yang�n ile gidivermi�ti.

522
00:38:51,428 --> 00:38:54,411
Zamanlamas� daha k�t� olamazd�.

523
00:38:54,431 --> 00:38:59,671
�ngiltere'de, Guglielmo Marconi
isimli gen� bir �talyan deneyci...

524
00:38:59,686 --> 00:39:04,930
...b�y�k u�ra�lar� sonucunda, telsiz
telgraf i�in bir cihaz �retmi�ti.

525
00:39:06,000 --> 00:39:12,000
Fikirlerinden Marconi'nin istifade
edece�inden endi�elenen Tesla...

526
00:39:12,210 --> 00:39:14,429
...yeni bir laboratuvar a�m� ve h�zla,

527
00:39:14,430 --> 00:39:17,048
...kablosuz ile�im sistemini
tamamlamaya koyulmu�tu.

528
00:39:18,098 --> 00:39:22,980
Tesla taraf�ndan 1897'in
Eyl�l ay�nda al�nan bu patent,...

529
00:39:23,000 --> 00:39:26,510
...radyo i�in temel teknolojiyi
te�kil etmektedir.
530
00:39:27,669 --> 00:39:33,384
Fakat Tesla'ya, bu bulu�u i�in hak etti�i
itibar�n verilmesi 50 y�l alacakt�r.

531
00:39:33,692 --> 00:39:36,470
�e�itli �lkelerde
�e�itli insanlar,...

532
00:39:36,520 --> 00:39:40,974
...bunun ileti�im maksatl�
kullan�labilece�i fikrindeydiler.

533
00:39:41,312 --> 00:39:44,424
Fakat bana g�re, ger�ek vizyon
sahibi Tesla'yd�. �yle ki...

534
00:39:44,444 --> 00:39:48,216
...sinyalleri belirli bir ta��y�c�
frekans�nda yay�mlamay�...

535
00:39:48,242 --> 00:39:50,113
...ve yaln�zca tek frekansa duyarl�...

536
00:39:50,114 --> 00:39:52,984
...tek frekansa uyumlanm� bir
dizi anten ile bu sinyallerin...

537
00:39:53,034 --> 00:39:55,917
...yaln�zca birinin alg�lanmas�n�
ve bu sayede...

538
00:39:55,937 --> 00:39:59,420
...bilgi iletimini ger�eklemeyi
d��n�yordu. Yine bir kere daha,...

539
00:39:59,474 --> 00:40:02,544
...onun hayalleri, i�inde ya�ad���m�z
d�nyay� tarif ediyordu.

540
00:40:05,550 --> 00:40:09,358
Kozmik Dalgalar

541
00:40:13,664 --> 00:40:17,223
O g�nlerde o kadar umutsuz ve
keyifsiz bir h�ldeydim ki...

542
00:40:17,224 --> 00:40:18,982
...kendime d�zenli olarak uygulad���m...

543
00:40:19,002 --> 00:40:24,552
...elektrik tedavileri olmadan, yeniden
hayat bulabilece�ime inanm�yordum.

544
00:40:25,202 --> 00:40:31,202
Yorgun bir bedene, en �ok ihtiyac�
olan �eyi veriyor: Hayat g�c�n�.

545
00:40:32,664 --> 00:40:35,521
Laboratuvar�n�n mahvolu�unun
ard�ndan Tesla,...

546
00:40:35,571 --> 00:40:40,444
...do�unun d��nce sistemi ve metafizi�ine
kar�� derin bir ilgi beslemi�ti.

547
00:40:41,354 --> 00:40:45,710
Bay Tesla, vedantic prana,
akasha ve kalpas hakk�nda...

548
00:40:45,732 --> 00:40:49,138
...��rendik�e b�y�leniyor ve
bu ��retilerin...

549
00:40:49,170 --> 00:40:53,507
...modern bilmin tutabilece�i salt
teoriler oldu�unu ifade ediyordu.

550
00:40:53,757 --> 00:40:58,655
Hindu hocas� Swami Vivekananda'dan
esinlenen Tesla...

551
00:40:58,705 --> 00:41:04,168
...evreni, titre�imlerin ve dalgalar�n
bir semfonisi olarak g�rmeye ba�lad�.

552
00:41:04,402 --> 00:41:09,568
Bu sonsuz bo�lukta, hayal edilemez
bir h�zla d�n�p duruyoruz.

553
00:41:09,618 --> 00:41:13,818
Her �ey d�n�yor.
Her yerde enerji var.

554
00:41:14,068 --> 00:41:19,319
Bu enerjiden daha da fazla
istifade edebilmemizin...

555
00:41:19,369 --> 00:41:21,569
...bir yolu olmal�.

556
00:41:21,778 --> 00:41:24,698
1898 y�l�nda, Tesla'n�n laboratuvar�nda...

557
00:41:24,699 --> 00:41:27,618
...al��lm��n d��nda bir
deney ger�ekle�mi�ti.

558
00:41:29,268 --> 00:41:33,816
Demirden bir aya��n �zerine, k���k
bir mekanik osilat�r yerle�tirmi�ti.

559
00:41:33,866 --> 00:41:39,127
Cihaz�n zamanlamal� bir �ekilde �retti�i
darbeler, t�m binay� titretmi�ti.

560
00:41:41,003 --> 00:41:44,495
Civar mahalin camlar�
sallanmaya ba�lam�...

561
00:41:44,545 --> 00:41:48,845
...fakat kendisi, merkez �ss�nde
bulundu�undan olup bitenleri...

562
00:41:48,883 --> 00:41:52,576
...laboratuvar�na birka� polis gelene
kadar fark etmemi�ti.

563
00:41:52,626 --> 00:41:57,496
Ve olanlar� fark etmesiyle, eline ald���
balyoz ile osilat�r� k�rmas� bir olmu�tur.

564
00:41:57,526 --> 00:41:59,892
Polis memuruna ise yaln�zca,...

565
00:42:00,042 --> 00:42:03,742
...�ok ilgin� bir deneyi maalesef az evvel
ka��rm� olduklar�n� s�yler.

566
00:42:04,714 --> 00:42:10,480
Tesla, frekans ile, rezonans
kavram� ile saplant�l�yd� diyece�im.

567
00:42:10,530 --> 00:42:14,760
Cihaz�n� al�p ofisindeki kiri�e
koydu�u hikayeyi biliyorsunuz,...

568
00:42:14,800 --> 00:42:18,864
...binan�n frekans�n� yakal�yor ve...

569
00:42:18,914 --> 00:42:21,392
Demek istedi�im, bu uydurma
bir hikaye tabi.

570
00:42:21,642 --> 00:42:24,274
Fakat �z�nde �u noktaya
temas ediyor...

571
00:42:24,424 --> 00:42:27,624
Ana!... E�er do�ru frekans� yakalarsam
D�nya'y� yerinden oynatabilirim.

572
00:42:27,682 --> 00:42:31,292
Asl�nda istiyor da... D�nya'n�n
frekans�ndan bahsediyor...

573
00:42:31,342 --> 00:42:33,608
...ve e�er bunu yapabilirse,
hani, D�nya'y� neredeyse...

574
00:42:33,682 --> 00:42:36,316
...ikiye ay�rabilece�inden s�z ediyor.

575
00:42:37,066 --> 00:42:40,992
Bu esnada, Marconi daha uygulanabilir
�eyler �zerinde �al��yordu...

576
00:42:41,042 --> 00:42:42,867
...ve �ngiltere'nin Salisbury Ovas�'nda...

577
00:42:42,868 --> 00:42:46,492
...bir sinyali 8 kilometre kadar uza�a
g�nderebilme ba�ar�s�n� g�stermi�ti.

578
00:42:47,996 --> 00:42:53,816
Altta kalmak istemeyen Tesla, tamam�yla yeni
olan bir bulu�unu tan�tmaya karar vermi�ti.
579
00:42:55,584 --> 00:42:57,958
�zel olarak in�a edilen
bir havuzda,...

580
00:42:58,008 --> 00:43:02,408
...�zerine kablo ba�lanmam� k���k bir
mekanik botun, mucit taraf�ndan...

581
00:43:02,470 --> 00:43:06,984
...kontrol edildi�ini g�ren muhtemel
sponsorlar, �a�k�na d�nm�t�.

582
00:43:07,234 --> 00:43:10,972
Bu, D�nya'n�n ilk radyo kontroll�
cihaz�yd�.

583
00:43:11,022 --> 00:43:13,822
Makinenin ayr�ca d��nme yetene�i
de var gibiydi.

584
00:43:14,146 --> 00:43:19,124
Birisi "64'�n k�p k�k� nedir?"
sorusunu ortaya atm�...

585
00:43:19,174 --> 00:43:22,774
...ve makinenin ���� 4 kere
yan�p s�nm�t�.

586
00:43:23,224 --> 00:43:25,550
�zleyiciler o kadar �a��rm�t� ki
Tesla,...

587
00:43:25,600 --> 00:43:30,039
...i�eride kimsenin olmad���n� ispatlamak
i�in kapa�� kald�rmak zorunda kalm�t�.

588
00:43:30,538 --> 00:43:36,538
Tesla, 1898 y�l�nda radyo
kontroll� botunu geli�tirmi�,...

589
00:43:37,575 --> 00:43:42,316
...patentini alm� ve bunun bir sava�
te�hizat� oldu�unu d��nm�t�r.

590
00:43:42,766 --> 00:43:47,496
Bulu�unu, sava�� sonland�r�c�
bir mant�kla ele alm�t�.
591
00:43:47,746 --> 00:43:53,304
Onu g�zden ge�iren ordu ise, bunun �ok
karma��k ve savunmas�z oldu�unu d��nm�t�.

592
00:43:54,454 --> 00:43:59,424
G�steriden hemen sonra, Mark Twain
Avusturya'dan �unlar� yazm�t�:...

593
00:43:59,774 --> 00:44:02,088
Sevgili Bay Tesla,...

594
00:44:02,238 --> 00:44:05,999
...�cat etmekte oldu�un bu
"y�k�c� ter�r"�n Avusturya ve �ngiltere...

595
00:44:06,049 --> 00:44:10,722
...patentlerini ald�n m�? Ve bu bulu� bundan
b�yle sava�� imkans�z h�le getirecek mi?

596
00:44:11,550 --> 00:44:16,514
E�er �yleyse, belirleyece�in bir fiyat
�zerinden onu satmam� ister misin?...

597
00:44:17,164 --> 00:44:20,864
...Sayg�lar�mla,
Mark Twain

598
00:44:22,740 --> 00:44:28,235
Fakat, yaln�zca y�kan bir aletin mucidi
olarak hat�rlanmak gibi bir arzum yok.

599
00:44:28,685 --> 00:44:34,104
Sava�� ortadan kald�ran bir mucit
olarak hat�rlanmay� tercih ederim.

600
00:44:34,354 --> 00:44:37,854
En b�y�k gururum bu olurdu.

601
00:44:38,555 --> 00:44:42,473
Kolorado Springs

602
00:44:45,268 --> 00:44:51,103
1899 y�l�n�n yaz�nda Tesla, bir dizi
gizli deneyi ger�ekle�tirmek...

603
00:44:51,133 --> 00:44:54,733
...�zere Kolorado Springs'e,
Kolorado'ya gitti.

604
00:44:56,235 --> 00:45:01,509
Merakl� yerel gazetecilere, 1900
Paris Sergisi i�in Pikes Tepesi'nden...

605
00:45:01,539 --> 00:45:06,512
...Paris'e kablosuz bir mesaj g�ndermeyi
ama�lad���n� s�yledi.

606
00:45:06,949 --> 00:45:10,319
Fakat planlar�, bunun
�ok daha �tesindeydi.

607
00:45:11,576 --> 00:45:15,768
Elektrik g�c�n�n, birazc�k
y�kse�e ��k�larak...

608
00:45:15,788 --> 00:45:17,834
...yukar� atmosfer �zerinden...

609
00:45:17,884 --> 00:45:23,043
...iletilebilmesinin nihayet m�mk�n
olaca�� sonucuna vard�m.

610
00:45:24,273 --> 00:45:30,273
�ehrin hemen d��nda, �at� panelleri
s�r�lebilen bir deney istasyonu kurdu.

611
00:45:31,021 --> 00:45:34,390
Dante'nin Inferno'sundan
al�nt�lad���...

612
00:45:34,410 --> 00:45:38,120
...�talyanca bir metni ah�ap yap�n�n
giri�ine asm�t�. Metinde...

613
00:45:38,750 --> 00:45:43,677
...��yle yaz�yordu: "Buraya giren herkes,
t�m umutlar�n� d�ar�da b�raks�n."

614
00:45:45,456 --> 00:45:50,232
Tesla, istasyonun yap�m safhas�nda
y�ld�r�mlar �zerine �al�m�t�.

615
00:45:51,082 --> 00:45:53,541
Tesla'n�n y�ld�r�mlara duydu�u b�y�k
merak� �imdi anlayabiliyorum.

616
00:45:53,561 --> 00:45:56,911
��nk� y�ld�r�mlarda olup biten �ey,
elektri�in bir yerden ba�ka bir yere...

617
00:45:56,970 --> 00:45:59,595
...iletiliyor olmas�d�r. Yaln�zca elektrik
sinyallerinin de�il, ger�ek...

618
00:45:59,600 --> 00:46:02,564
...elektrik g�c�n�n de bir yerden
ba�ka bir yere aktar�l�yor olmas�d�r.

619
00:46:02,814 --> 00:46:06,544
Ve bu olay havan�n k�r�lmas�,
iyonla�mas� ve plazma dedi�imiz h�le...

620
00:46:06,564 --> 00:46:09,633
...ge�i�iyle ger�ekle�iyor. Plazma
h�line ge�i�i sebebiyle...

621
00:46:09,650 --> 00:46:11,335
...hava art�k bir an i�in iletkendir...

622
00:46:11,336 --> 00:46:14,220
...ve t�pk� bir elektrik telinin iletti�i
�ekilde elektri�i iletir.

623
00:46:17,448 --> 00:46:19,033
�stasyonunda,...

624
00:46:19,083 --> 00:46:23,043
..."Dev Verici" olarak adland�rd���
Tesla bobininin in�as�na ba�lad�.

625
00:46:23,093 --> 00:46:26,793
Bu, o g�ne dek �retilenlerin i�inde
en b�y��� olacakt�.

626
00:46:27,558 --> 00:46:32,010
Bak�r yaprakl� bir k�reyle
ta�lanm� 44 metrelik bir anten...

627
00:46:32,060 --> 00:46:35,660
...binan�n �zerinden y�kseliyordu.

628
00:46:36,450 --> 00:46:42,450
T�m istasyon asl�nda,
y�ld�r�m �reten bir makineydi.

629
00:46:43,698 --> 00:46:48,188
Tesla bir gece ge� saat,
vericisini teste t�bi tuttu.

630
00:46:51,127 --> 00:46:54,984
Yard�mc�lar�ndan birine anahtar�
kapamas�n� i�aret etti.

631
00:46:55,434 --> 00:47:01,170
Bobinden devasa b�y�kl�kte elektrik
huzmeleri f�rl�yor ve odada cirit at�yordu.

632
00:47:03,524 --> 00:47:07,680
Elektrik ak�m�n�n bo�al�rken ��kard���
patlama sesleri kulaklar� sa��r ediyordu.

633
00:47:11,568 --> 00:47:13,762
D�ar�da, binan�n tepesindeyse...

634
00:47:13,782 --> 00:47:18,107
...30 metreden uzun yapay �im�ekler...

635
00:47:18,162 --> 00:47:22,392
...antenin tepesinden f�rlamaya
ba�l�yordu.

636
00:47:24,120 --> 00:47:27,347
G�k g�r�lt�s� 32 kilometre uzaktaki...

637
00:47:27,377 --> 00:47:31,077
...k���k madenci �ehri
Cripple Creek'ten i�itilebiliyordu.

638
00:47:35,020 --> 00:47:37,635
Bir anda, y�ld�r�m kesiliverdi...

639
00:47:37,885 --> 00:47:42,884
...ve t�m Kolorado Springs
karanl��a g�m�ld�.

640
00:47:44,620 --> 00:47:47,234
Deney, b�lgesel g�� tedarik�isinin...

641
00:47:47,235 --> 00:47:51,048
...jenerat�rlerinde yang�na
ve tahribata sebep olmu�tu.

642
00:47:52,680 --> 00:47:58,512
Kasaba sakinleri �fkeliydi ve bu gizemli
yabanc�dan korkmaya ba�lam�t�.

643
00:47:58,762 --> 00:48:03,045
Tesla y�lmadan, kablosuz g��
�zerine ger�ekle�tirdi�i deneylerine...

644
00:48:03,046 --> 00:48:05,528
...6 ay daha devam etti.

645
00:48:07,684 --> 00:48:11,488
Bir gece ge� saatlerde, al��lagelmedik
bir olay cereyan etmi�ti.

646
00:48:11,738 --> 00:48:16,956
Tesla, aparat�n�n, kendini tekrarlayan
bir sinyal almakta oldu�unu fark etti.

647
00:48:17,606 --> 00:48:19,488
Bunun, beklemedi�i bir �ekilde,...

648
00:48:19,518 --> 00:48:23,982
...d� d�nya ile ger�ekle�en
bir ileti�im oldu�una inan�yordu.

649
00:48:24,642 --> 00:48:28,264
Amerikan K�z�lha�'a yazd���
bir mektupta ��yle dedi:...

650
00:48:28,494 --> 00:48:32,017
"Karde�lerim, ba�ka bir �lemden
bir mesaj�m�z var,...

651
00:48:32,067 --> 00:48:37,129
...��yle diyor: Bir... �ki... ��..."

652
00:48:38,081 --> 00:48:40,604
Bas�n bunu alay konusu etmi�ti.
653
00:48:40,654 --> 00:48:46,584
E�er bu esrarengiz "Bir, �ki, ��" Tesla'n�n
s�yledi�i gibi Mars'tan g�nderildiyse...

654
00:48:46,634 --> 00:48:49,563
...�zellikle Kolorado
Springs'i se�erek hi� ��phe yok...

655
00:48:49,564 --> 00:48:51,692
...�ahane bir
zevk �rne�i g�stermi�ler.

656
00:48:51,842 --> 00:48:54,578
Bulu�sal bilmin bir kural�d�r;...

657
00:48:54,598 --> 00:48:58,428
Bir iddiada bulunacaksan�z,
iddian�z esasl� ve tutarl� olsun.

658
00:48:58,458 --> 00:49:04,438
�o�u insan bu sayede "b�y�k adam" s�fat�
kazanm�t�r. Kolorado Springs Gazetesi

659
00:49:05,070 --> 00:49:07,736
�ddialar� y�z�nden kendisiyle
fazlas�yla alay edilmi� de olsa...

660
00:49:07,786 --> 00:49:12,449
...uzaydan bir radyo dalgas�
alg�layan ilk ki�i Tesla olabilirdi.

661
00:49:13,090 --> 00:49:17,856
Tesla'n�n bu sinyalleri uzaydan alm�
olabilece�ine inan�yorum.

662
00:49:17,906 --> 00:49:21,232
Bu sinyalleri bug�n, biz de al�yoruz.
��nk� kulland���m�z �ey radyo teleskobu.

663
00:49:21,282 --> 00:49:25,968
Radyo teleskoplar�n�n yapt��� i� bu;
uzaydan sinyaller almak.

664
00:49:26,218 --> 00:49:28,308
Fakat bunlar d�nya-d��
medeniyetlerden de�il...
665
00:49:28,318 --> 00:49:31,718
...g�ne�ten ve y�ld�zlardan
gelen sinyaller.

666
00:49:32,286 --> 00:49:38,286
7 Ocak 1900 g�n�, Tesla
bir trenle New York'a geri d�nd�.

667
00:49:38,790 --> 00:49:42,240
Belki de y�ld�r�mlar�n g�c�
konusunda ustala�m�t�.

668
00:49:42,290 --> 00:49:45,243
Ya da en az�ndan kendisi
�yle d��n�yordu.

669
00:49:45,562 --> 00:49:49,324
Kolorado'da ke�fetti�im kanun,
harika olmakla birlikte...

670
00:49:49,374 --> 00:49:54,216
...plan�ma uygun olarak in�a edilecek
b�y�k bir santral sayesinde...

671
00:49:54,454 --> 00:49:56,443
...�nceden hayal dahi edilemeyecek...

672
00:49:56,444 --> 00:49:59,832
...sonu�lar� elde etmenin art�k
m�mk�n olabilece�ini g�steriyor.

673
00:50:00,782 --> 00:50:04,282
Bekleyin ve heyecan� g�r�n!

674
00:50:06,169 --> 00:50:09,746
Hayallerin Kulesi

675
00:50:13,168 --> 00:50:17,208
Tesla evine d�nd���nde
yepyeni bir y�zy�la girilmi�ti.

676
00:50:18,058 --> 00:50:22,072
Elektrik, �ehirdeki b�y�k geli�imi
te�vik ediyordu.

677
00:50:22,322 --> 00:50:28,322
�imdi de yeni bilim dal� 'kablosuz ileti�im'
ile ilgili iddialar konu�uluyordu.

678
00:50:29,690 --> 00:50:33,017
Yat�r�mc�lar�n ilgisini,
yeni �irketi "Marconi America"ya...

679
00:50:33,067 --> 00:50:37,885
...�ekmek isteyen Marconi,
1900 y�l�nda New York'a gelmi�ti.

680
00:50:39,150 --> 00:50:43,364
ABD patent ofisine, bir telsiz telgraf
sistemi i�in patent ba�vurusunda...

681
00:50:43,414 --> 00:50:45,795
...bulunmu� fakat
bulu�u Tesla'n�n bulu�una...

682
00:50:45,796 --> 00:50:47,976
...benzedi�i gerek�esiyle
ba�vurusu reddedilmi�ti.

683
00:50:48,226 --> 00:50:50,640
Tesla'n�n sisteminin,...

684
00:50:50,670 --> 00:50:52,780
...�al�abilece�iniz
elektromanyetik dalgalar�...

685
00:50:52,781 --> 00:50:55,890
...verimli bir �ekilde �reten g��l�
bir rezonans �reticisi oldu�u...

686
00:50:56,026 --> 00:51:00,677
...Marconi ve ayn� �ekilde d�nemin
di�er ara�t�rmac�lar� i�in...

687
00:51:00,727 --> 00:51:02,620
...zannediyorum a��k bir h�l alm�t�.

688
00:51:02,982 --> 00:51:08,664
Gelece�inden emin bir �ekilde Waldorf
Astoria Hotel'e yerle�en Tesla,...

689
00:51:08,714 --> 00:51:13,052
...Century Magazine dergisine
sansasyonel bir makale yazm�t�.

690
00:51:13,402 --> 00:51:19,232
�ncelikle �unu soral�m:
Her �eyi y�r�ten kaynak nedir?

691
00:51:19,782 --> 00:51:25,782
T�m bu enerji tek bir merkezden
��k�yor, tek bir kaynaktan:...

692
00:51:27,111 --> 00:51:29,311
...G�ne�'ten.

693
00:51:29,606 --> 00:51:32,445
Bu detayl� ve gelecek�il g�r��nde,...

694
00:51:32,495 --> 00:51:36,780
...G�ne�'in enerjisinden bir anten ile
faydalanman�n yollar�ndan bahsetti.

695
00:51:37,766 --> 00:51:43,766
Elektrik enerjisiyle hava ko�ullar�n�n
kontrol edilebilece�ini ileri s�rd�.

696
00:51:44,866 --> 00:51:46,681
Makinelerin sayesinde, sava�lar�n...

697
00:51:46,682 --> 00:51:49,896
...k�sa s�rede ortadan kald�r�laca��
tahmininde bulundu.

698
00:51:51,616 --> 00:51:53,903
Ve t�m uluslar� birle�tirmek i�in...

699
00:51:53,923 --> 00:51:58,649
...k�resel bir kablosuz ileti�im
sistemi �nerdi.

700
00:51:59,698 --> 00:52:02,529
"Kablosuz" tamam�yla uyguland���
zaman...

701
00:52:02,559 --> 00:52:06,900
...D�nya, her bir h�cresine
yan�t verebilen kocaman...

702
00:52:06,946 --> 00:52:11,050
...bir beyne d�n�ecektir.

703
00:52:11,900 --> 00:52:17,900
Bize hem g�� hem de ileti�im �zerine
kurdu�u bir vizyondan,...

704
00:52:18,962 --> 00:52:24,216
...k���k de�il, k�resel �apta d��nece�i
bir vizyonundan bahsediyor.

705
00:52:24,466 --> 00:52:27,840
Ve e�er i�e yararsa, hepsi harika
olacakt� tabi.

706
00:52:29,190 --> 00:52:33,930
K�resel ileti�im a�� fikri, d�nyan�n
en g��l� isimlerinden birine,...

707
00:52:33,960 --> 00:52:38,048
... J. Pierpont Morgan'a
�ok cazip geliyordu.

708
00:52:39,832 --> 00:52:43,556
Tesla'n�n d�nya �ap�ndaki
radyo yay�n merkezine...

709
00:52:43,557 --> 00:52:47,280
...$150,000'l�k bir yat�r�m
yapmay� kabul etmi�ti.

710
00:52:48,330 --> 00:52:50,410
Fakat mucidin as�l hedefi...

711
00:52:50,460 --> 00:52:55,879
...end�striyel seviyedelerdeki elektrik
g�c�n� kablosuz olarak iletebilmekti.

712
00:52:56,358 --> 00:52:59,958
Tesla bu plan�n� yat�r�mc�s�ndan
gizlemeyi tercih etmi�ti.

713
00:53:01,008 --> 00:53:05,992
1900 y�l�n�n yaz�nda, Tesla
Shoreham, Long Island'a ta��nd�...

714
00:53:06,042 --> 00:53:11,620
...ve Wardenclyffe adl� dev bir kule
ve tesisin in�as�na ba�lad�.

715
00:53:12,570 --> 00:53:17,309
B�t�n�yle odun kalaslar�ndan
meydana getirilen bu hayallerin kulesi...

716
00:53:17,359 --> 00:53:21,259
...yerden 57 metre y�kse�e
uzan�yordu.

717
00:53:22,250 --> 00:53:27,190
Kulenin yan�ndaki tesis, Stanford White
adl� bir mimar taraf�ndan tasarlanm�...

718
00:53:27,210 --> 00:53:30,577
...ve b�y�k bir gizlilik alt�nda
in�a edilmi�ti.

719
00:53:31,420 --> 00:53:35,372
O b�y�kl�kteki bir istasyon ile sorunsuz
bir �ekilde Atlantik'in di�er ucuna...

720
00:53:35,392 --> 00:53:37,772
...pek�l� sinyal g�nderebilirdi.

721
00:53:38,103 --> 00:53:42,456
Fakat o h�l�, kablosuz g��
aktar�m�n�n pe�indeydi.

722
00:53:42,706 --> 00:53:47,739
Kule k�v�lc�mlar sa�arak, g�r�lt�ler
��kararak geceyi ayd�nlatacakt�.

723
00:53:48,189 --> 00:53:52,159
Bu t�r deneyler, t�m mahali
aya�a kald�rm�t�.

724
00:53:52,618 --> 00:53:58,524
Daha sonra, 8 Aral�k 1901 g�n�
Marconi bir ad�m daha ileri atarak...

725
00:53:58,574 --> 00:54:02,774
...me�hur "S" harfini Atlantik'in
�b�r ucuna g�nderdi.

726
00:54:03,924 --> 00:54:07,688
Tesla, Marconi'nin kaydetti�i
geli�meleri ciddiye alm�yordu.

727
00:54:07,938 --> 00:54:11,571
Marconi iyi �ocuktur.
B�rak�n devam etsin.

728
00:54:11,601 --> 00:54:15,201
Patentlerimin 17 tanesini
kullan�yor zaten.

729
00:54:16,058 --> 00:54:20,088
Marconi hakk�ndaki basit ger�ek...

730
00:54:20,338 --> 00:54:26,064
...sinyallerin iletimi i�in Tesla'n�n
sistemini kulland��� ve...

731
00:54:26,314 --> 00:54:30,755
...bu fikirleri kendisinin geli�tirmi�
oldu�unu iddia etti�idir.

732
00:54:32,364 --> 00:54:35,804
Morgan, yat�r�m�n�n hikmetinden
��phe etmeye ba�lam�t�.

733
00:54:35,829 --> 00:54:41,184
Marconi'nin sistemi yaln�zca �al�makla
kalm�yordu, ayn� zamanda ucuzdu da.

734
00:54:41,534 --> 00:54:46,296
Ve teknik sorunlar, Tesla'n�n
yakas�na yap�maya ba�lam�t�.

735
00:54:47,506 --> 00:54:52,152
Tekrar Morgan'�n yan�na gitmi�
ve daha fazla para istemi�ti.

736
00:54:52,402 --> 00:54:58,402
Morgan, "Atlantik �zerinden radyo yay�n�
i�i ne oldu? Nas�l gidiyor?" diye sorar.

737
00:54:58,786 --> 00:55:00,857
A��k�as� iyi gitmiyordur.

738
00:55:01,007 --> 00:55:05,486
Tesla, Morgan'a ger�ek plan�n�
anlatmaya mecbur kalm�t�.

739
00:55:05,882 --> 00:55:09,481
Tasarlamaya �al�t���m ve kesinlikle
ba�arabilece�imi d��nd���m �ey,...

740
00:55:09,511 --> 00:55:12,709
...basit bir mesaj aktar�m�ndan ziyade...

741
00:55:12,770 --> 00:55:17,736
...elektrik g�c�n�n d�nya �ap�nda
aktar�m�d�r, Bay Morgan.

742
00:55:18,286 --> 00:55:22,575
Yaln�zca 100 beygir g�c�ndeki
bir santral,...

743
00:55:22,625 --> 00:55:27,096
...y�zlerce milyon aleti
�al�t�rmaya yetebilir.

744
00:55:27,897 --> 00:55:33,897
Fakat Morgan i�ine bak�yordu ve Marconi'yi
destekleme karar�n� �oktan vermi�ti.

745
00:55:34,607 --> 00:55:37,224
Mektubunuzu ald�m...

746
00:55:37,274 --> 00:55:41,234
...ve cevaben, size �u an i�in daha fazla
avans verme konusunda pek hevesli...

747
00:55:41,261 --> 00:55:46,154
...olmad���m� s�ylemem gerekir.
J. Pierpont Morgan

748
00:55:47,211 --> 00:55:51,653
Mucidin Wardenclyffe'teki i�i
b�rakt��� ve mali a��dan da...

749
00:55:51,703 --> 00:55:55,203
...iflas etti�i haberi h�zla yay�lm�t�.

750
00:55:57,517 --> 00:56:00,266
1903 y�l�n�n bir gecesi,...

751
00:56:00,296 --> 00:56:04,225
...Shoreham sakinleri, kuleden
��kan parlak ���� ve havan�n...

752
00:56:04,275 --> 00:56:07,989
...Kutup I��klar�'n�nkine
benzeyen manzaras�n� g�rd�klerinde...

753
00:56:07,990 --> 00:56:10,704
...hayretler i�inde kalm�t�.

754
00:56:11,654 --> 00:56:16,536
Fakat Tesla, asl�nda kablosuz
g�� aktar�m� yapam�yordu.

755
00:56:16,886 --> 00:56:19,987
En b�y�k hatas�, hayal
ediyor olmas�na kar��n...

756
00:56:19,988 --> 00:56:23,088
...ka��t �zerinde �ok az
hesaplama yap�yor olmas�yd�.

757
00:56:23,138 --> 00:56:27,774
��nk� ka��t �zerinde, g�c�n
aktar�labilece�ini fakat aktar�labilecek...

758
00:56:27,794 --> 00:56:30,394
...bu g�c�n �ok fazla
olmayaca��n� anlard�.

759
00:56:30,418 --> 00:56:33,213
Radyo dinlemek i�in,
bir televizyon ya da...

760
00:56:33,214 --> 00:56:36,008
...bir telefon i�in g��
aktar�m� yapabilirsiniz.

761
00:56:36,258 --> 00:56:38,746
Fakat ��klar� yakmak
gibi bir arzunuz olursa...

762
00:56:38,747 --> 00:56:41,234
...ger�ekten �ok y�ksek ak�mlara
ihtiyac�n�z olur ��nk�...

763
00:56:41,264 --> 00:56:45,305
...uzay�n �ok geni� olu�undan dolay�
g��, etkisini kaybedecektir.

764
00:56:46,182 --> 00:56:50,540
Tesla �lece�i g�ne dek, bunun
ger�ekle�tirilebilece�i inanc�n� ta��d�.

765
00:56:50,990 --> 00:56:53,061
Bu bir hayal de�il.

766
00:56:53,115 --> 00:56:59,115
Elektrik M�hendisli�i bilminin basit bir
ba�ar�s�ndan ibaret. Yaln�zca pahal�.

767
00:56:59,274 --> 00:57:03,700
K�r, korkak, ku�kucu d�nya...

768
00:57:05,019 --> 00:57:09,171
Modern Promete

769
00:57:11,160 --> 00:57:15,000
Wardenclyffe, Tesla'n�n kariyerinde
bir d�n�m noktas� olmu�tu.

770
00:57:15,850 --> 00:57:21,576
Bir modern Promete gibi, �ok y�kse�e
eri�mi� ve ba�ar�s�z olmu�tu.

771
00:57:22,026 --> 00:57:28,009
1904 y�l�nda Birle�ik Devletler Patent
Ofisi, �nceki kararlar�n�...

772
00:57:28,059 --> 00:57:31,759
...aksi y�nde de�i�tivermi� ve radyo
i�in Marconi'ye bir patent vermi�ti.

773
00:57:33,628 --> 00:57:39,216
Bir y�l sonra, Tesla'n�n temel alternatif
ak�m patentlerinin s�resi dolmu�tu.

774
00:57:39,866 --> 00:57:41,887
D�nya'ya g�� sa�layan bu bulu�lar...

775
00:57:41,888 --> 00:57:45,508
...art�k herhangi bir bedel �denmeksizin
herkes�e kullan�labilirdi.
776
00:57:47,058 --> 00:57:52,554
Halk, Tesla'n�n bulu�unun �irketlerden
milyarderler ��kard���n�...

777
00:57:52,804 --> 00:57:58,804
...ve kendisinin de be� paras�z
kald���n� fark etmemi�ti.

778
00:58:00,813 --> 00:58:03,741
�ini idame ettirebilecek
paras� kalmayan Tesla,...

779
00:58:03,791 --> 00:58:07,981
...yapayaln�z bir d�nyan�n i�ine
s�r�klenmeye ba�lam�t�.

780
00:58:08,398 --> 00:58:10,400
�in ticaretine b�sb�t�n ilgisizdi.

781
00:58:10,401 --> 00:58:14,003
Asl�nda bunun, onu rahats�z
etti�ini de zannetmiyorum...

782
00:58:14,053 --> 00:58:19,131
...fakat ger�ekle�tirdi�i bulu� ve
ke�iflerin �nemiyle...

783
00:58:19,381 --> 00:58:23,548
...ticaretlerinin �nemi aras�ndaki
ba�� kuramam�t�.

784
00:58:24,002 --> 00:58:28,648
Ara s�ra, �ehir parklar�nda
g�vercinleri besledi�i g�r�l�yordu.

785
00:58:29,498 --> 00:58:33,240
Bunlar benim can dostlar�m.

786
00:58:34,260 --> 00:58:38,231
Tesla'n�n ge�irdi�i bunal�m
1909 senesinde, Marconi'nin...

787
00:58:38,250 --> 00:58:42,281
...bir Nobel �d�l� ile �d�llendirilmesi
sonucu, �fkeye d�n�m�t�.
788
00:58:43,930 --> 00:58:47,028
Bay Marconi e��e�in tekidir.

789
00:58:48,478 --> 00:58:52,723
Tesla ve radyo meselesi, kesinlikle
�ok ilgin� bir meseledir.

790
00:58:52,866 --> 00:58:58,800
Radyonun belli ba�l� kavramlar�n�
ilk olmasa da...

791
00:58:58,850 --> 00:59:01,550
...�ok �nceleri a��klam�...

792
00:59:01,670 --> 00:59:07,440
...ve �st�ne, bunlar� patent
a�amas�na kadar getirmi�ti.

793
00:59:08,805 --> 00:59:14,084
�aresiz, paraya gereksinimi olan Tesla,
patent haklar�n�n ihl�l edildi�ini...

794
00:59:14,134 --> 00:59:17,934
...iddia ederek Marconi'nin
�irketini dava etmi�ti.

795
00:59:18,184 --> 00:59:20,028
Fakat b�y�k bir �irketle girece�i...

796
00:59:20,029 --> 00:59:22,872
...yasal bir m�cadeleyi destekleyecek
yeterli kayna�a sahip de�ildi...

797
00:59:22,922 --> 00:59:26,320
...ve nihayetinde vazge�ti.

798
00:59:26,770 --> 00:59:31,420
Marconi Nobel �d�l�n�, Tesla'n�n
kesinlikle kendine ait oldu�unu...

799
00:59:31,470 --> 00:59:34,400
...d��nd��� �al�mas� ile alm�t�.

800
00:59:34,658 --> 00:59:40,636
Zannediyorum sava�ta oldu�u gibi
"Kablosuz"da da her �ey m�bah.
801
00:59:42,480 --> 00:59:47,988
1915'te, Nobel �d�l� Tesla'n�n
hayat�na bir kez daha girmi�ti.

802
00:59:48,438 --> 00:59:50,979
�sve� h�k�meti, gelecek hafta da��taca��...

803
00:59:50,980 --> 00:59:53,520
...Nobel �d�llerinin sahiplerini
��yle kararla�t�rd�:

804
00:59:53,535 --> 00:59:57,888
...Fizik: Thomas A. Edison
ve Nikola Tesla.

805
00:59:58,838 --> 01:00:04,104
New York Times'�n �n sayfas�ndan
duyurdu�u bu habere, Tesla dahi �a��rm�t�.

806
01:00:04,654 --> 01:00:07,872
Bana bah�edilen bu onurun,
elektrik enerjisinin kablosuz...

807
01:00:07,892 --> 01:00:12,645
...iletimi ile ilgili oldu�u
sonucuna vard�m.

808
01:00:14,198 --> 01:00:19,890
Fakat bir hafta sonra �d�l, 'X-I��nlar�' ve
'Kristal Yap�' ile ilgili �al�malar�ndan...

809
01:00:19,910 --> 01:00:23,756
...�t�r� �ngiltere'nin Oxford kentinden
William H. Bragg'e verilmi�ti.

810
01:00:24,820 --> 01:00:29,352
Bu utan� verici durumun sebebi
asla, kesin olarak a��klanmad�.

811
01:00:29,602 --> 01:00:34,752
Bir s�ylentiye g�re Tesla, �d�l�
Edison ile payla�may� reddetmi�ti.

812
01:00:36,432 --> 01:00:40,600
Nobel �d�l�n�n Tesla'n�n hayat�nda
neleri de�i�tirebilece�i...
813
01:00:40,630 --> 01:00:43,400
...�ok ge�meden a���a ��km�t�.

814
01:00:43,662 --> 01:00:46,981
Elektrik mucidi Nikola Tesla'n�n, $935'l�k
�denmemi� vergi borcu sebebiyle...

815
01:00:47,031 --> 01:00:51,360
...hakk�nda a��lan davada yeminli
olarak verdi�i ifadede...

816
01:00:51,378 --> 01:00:56,223
...meteli�e kur�un att���n� ve kredilerle
ayakta durmaya �al�t���n� s�yledi.

817
01:00:57,528 --> 01:01:01,196
�oktan hak etmi� oldu�u itibar�n�
kendisine iade etmek ad�na...

818
01:01:01,246 --> 01:01:04,311
...Amerika Elektrik M�hendisleri
Enstit�s�...

819
01:01:04,361 --> 01:01:08,600
...Tesla'y�, se�kin �d�lleri olan Edison
Madalyas� ile �d�llendirmeye karar verdi.

820
01:01:10,208 --> 01:01:14,650
Fakat sunum gecesi, onur
konu�u ortalarda yoktu...

821
01:01:16,088 --> 01:01:19,956
...ve Edison da, i� m�nasebetiyle
yola ��km�t�.

822
01:01:21,006 --> 01:01:25,298
Tesla'y� New York Halk K�t�phanesinin
kar��s�ndaki sokakta,...

823
01:01:25,348 --> 01:01:27,848
...g�vercinleri beslerken buldular.

824
01:01:29,120 --> 01:01:34,454
O gece, madalyas�n� kabul etmeye
sonradan ikna edilen Tesla...
825
01:01:34,496 --> 01:01:40,064
...kablosuz g�� aktar�m�n� sa�layacak
bulu�unu nihayet tamamlad���n� duyurdu.

826
01:01:42,104 --> 01:01:45,077
Enerji, uzaktaki bir yere gidecek...

827
01:01:45,127 --> 01:01:49,053
...ve Kutup I��klar� gibi bir �ey
g�receksiniz.

828
01:01:49,522 --> 01:01:54,435
Sonu� olarak, harika
sonu�lara var�yoruz.

829
01:01:56,341 --> 01:02:01,784
Dinleyiciler, Tesla'n�n ger�ekler ile
irtibat�n� kaybetmekte oldu�unu d��n�yordu.

830
01:02:04,931 --> 01:02:08,675
��lg�n Bilim Adam�

831
01:02:11,953 --> 01:02:17,075
Birka� sabit fikirli, bencil ve
k�skan� �ahsa, �abalar�m�n...

832
01:02:17,100 --> 01:02:20,688
...�n�n� kesme hazz�n� ya�atmaya
hi� niyetim yok.

833
01:02:21,982 --> 01:02:27,982
Bu adamlar benim g�z�mde, i�ren�
bir hastal���n mikroplar�ndan farks�z.

834
01:02:30,362 --> 01:02:33,464
Biliyorsunuz, o s�ralarda Tesla...

835
01:02:33,514 --> 01:02:37,014
...art�k herhangi bir mali
imkana sahip de�ildi.

836
01:02:37,786 --> 01:02:43,039
Otellerden ve tan�d��� insanlardan
gelen yard�mlara muhta�t� neredeyse.

837
01:02:44,230 --> 01:02:49,224
Yaral� ku�lar�, iyile�tirmek �zere
oteldeki odas�na getirmeye ba�lam�t�.

838
01:02:50,274 --> 01:02:54,786
Hayat�n�n o d�neminde insanlardan
ziyade, daha �ok g�vercinler ile...

839
01:02:55,036 --> 01:02:58,536
...arkada�l�klar� mevcuttu.

840
01:02:59,106 --> 01:03:01,760
M�avir m�hendis olarak �al�t���...

841
01:03:01,810 --> 01:03:07,060
...Metropolitan Kulesi'nde kendisine
k���k bir ofis ve laboratuvar sa�layabildi.

842
01:03:10,104 --> 01:03:12,165
Fikirlerini de�i�tirmek i�in, s�kl�kla...

843
01:03:12,166 --> 01:03:15,427
...Times Meydan�'ndaki film
g�sterilerine kat�l�yordu.

844
01:03:16,777 --> 01:03:21,204
Burada, gelecek�il fikirlerinin
ekrana yans�d���n� g�rebiliyordu.

845
01:03:22,954 --> 01:03:28,393
Fakat fikirleri yaln�zca bilim kurgu
dergilerinde ve filmlerinde kabul g�r�yordu.

846
01:03:30,543 --> 01:03:36,203
1924 y�l�nda, Tesla'n�n Kolorado
Springs'teyken y�ld�r�m ate�leyen...

847
01:03:36,253 --> 01:03:41,726
...bir "�l�m I��n�" makinesi icat etti�i
�eklinde bir haber raporu yer alm�t�.

848
01:03:43,070 --> 01:03:47,160
Mucitten tuhaf bir �ekilde
konuyla ilgili ses ��km�yordu.

849
01:03:48,410 --> 01:03:52,716
Bu esnada, bilim d�nyas�nda
yeni bir y�ld�z, Albert Einstein,...
850
01:03:52,866 --> 01:03:57,335
...izafiyet teorisi ile t�m d�nyan�n
ilgisini �zerine �ekmi�ti.

851
01:03:58,234 --> 01:04:03,172
Tesla, Einstein'in �al�mas�n�n
ge�erlili�ine durmadan dil uzat�yordu.

852
01:04:03,922 --> 01:04:08,908
Bilim adamlar� �u g�nlerde,
ger�eklikle ilgisi olmayan...

853
01:04:08,958 --> 01:04:12,358
...denklemlerin pe�inde
dolan�p duruyor.

854
01:04:12,886 --> 01:04:17,785
Atom enerjisini a���a ��karacak olursak,
insanl��a hay�rdan ziyade...

855
01:04:17,835 --> 01:04:21,335
...bir felaketin kap�lar�n� a�abiliriz.

856
01:04:23,234 --> 01:04:26,198
Fakat kimse onu ciddiye almam�t�.

857
01:04:26,948 --> 01:04:30,000
Bence her ku�a��n bilim adamlar�...

858
01:04:30,250 --> 01:04:35,112
...ortaya ��kan yeni fikirlerin, kendi
fikirlerine faydadan ziyade zarar...

859
01:04:35,362 --> 01:04:37,720
...getirece�ini ve onlar�n yerini
alaca�� hissine kap�l�rlar.

860
01:04:37,970 --> 01:04:42,456
Tesla, Einstein'in bizi entellekt�el a��dan
yanl� istikamete y�neltti�ini d��n�yordu.

861
01:04:44,328 --> 01:04:50,328
Geleneksel bilim taraf�ndan reddedilen
Tesla, ilgisini yine ezoteri�e �evirmi�ti.

862
01:04:52,700 --> 01:04:58,700
Zekas�n�n her t�rl� alan� kolayl�kla
benimsedi�i g�r�l�yordu.

863
01:05:00,906 --> 01:05:06,906
Fakat sosyal beceriler konusunda �ok
zay�ft�. Ve bu �ok b�y�k bir utan�t�...

864
01:05:08,242 --> 01:05:11,597
��nk� bu zafiyeti, dehas�n�...

865
01:05:11,598 --> 01:05:16,152
...pratik olarak kullanabilme
yetene�ine mani oluyordu.

866
01:05:16,402 --> 01:05:20,419
Tesla neredeyse inzivaya �ekilmi�ti.
Ancak ara s�ra gizemli Alman �air...

867
01:05:20,469 --> 01:05:24,619
...George Sylvester Viereck'in
evindeki ziyafetlere kat�l�yordu.

868
01:05:25,742 --> 01:05:28,739
Ve her seferinde, ziyaret�ilerin
ilgisini �ekiyordu.

869
01:05:28,789 --> 01:05:31,900
Sohbetimizin ortas�ndayken...

870
01:05:32,904 --> 01:05:35,650
...odaya sanki hayalete benzer
bir fig�r girerdi.

871
01:05:36,226 --> 01:05:39,576
O kadar hafif y�r�rd� ki...
Bizde, sanki...

872
01:05:39,577 --> 01:05:42,927
...d�nya-d�� bir canl�
oldu�u izlenimini b�rak�rd�.

873
01:05:43,177 --> 01:05:49,177
Ve bana o zaman ger�ek d�� gelen,
bilimden ziyade psi�i�in...

874
01:05:50,014 --> 01:05:56,014
...do�as�nda olan her t�rl� �eyden
konu�urdu.

875
01:05:59,454 --> 01:06:04,513
Tesla, "Tanr�sal Dedikodu K�r�nt�lar�"
ad�nda tuhaf bir �iir yazm�...

876
01:06:04,563 --> 01:06:07,163
...ve bunu Viereck'e ithaf etmi�ti.

877
01:06:07,530 --> 01:06:13,530
<i>Kozmik telefonumla dinlemedeyken,
Birka� s�z i�ittim Olimpus'tan esen,...</i>

878
01:06:13,970 --> 01:06:19,970
<i>Yeniler bahsediyor kozmik bir silahtan,
E�lenceli de�il ta�lanmak bu nazardan.</i>

879
01:06:22,570 --> 01:06:26,474
�iirin anlam� �ok ge�meden
a��klanacakt�.

880
01:06:27,844 --> 01:06:31,307
Sava�� La�vedecek Silah

881
01:06:35,536 --> 01:06:40,916
Sava�a kar�� olan nefretim, bana
babamdan mirast� ve s�k�l�p at�lamazd�.

882
01:06:41,166 --> 01:06:46,680
Sava�, g��l�y� zay�f k�larak de�il,
g��l� yahut zay�f...

883
01:06:46,700 --> 01:06:52,700
...her ulusu kendini savunabilecek
d�zeye getirerek sona erdirilebilir.

884
01:06:54,762 --> 01:07:00,762
Amerika'n�n en tan�nd�k mucidi
Thomas Edison, 1931 y�l�nda �lm�t�.

885
01:07:01,730 --> 01:07:05,663
Ayn� y�l, Tesla yeniden
hayata d�nm�t�.

886
01:07:06,113 --> 01:07:10,472
Arkada�lar�, 75. ya� g�n� i�in
ona kutlama haz�rlam�lard�.

887
01:07:13,181 --> 01:07:16,608
Time dergisi, kapak sayfas�n�
onun resmine ay�rm�t�.

888
01:07:17,358 --> 01:07:21,908
D�nyan�n d�rt bir yan�ndaki bilim
adamlar�ndan takdir mektuplar� ya��yordu.

889
01:07:21,958 --> 01:07:25,558
Bunlardan biri de c�mertlik
sahibi Albert Einstein idi.

890
01:07:25,898 --> 01:07:31,728
Hayat boyu ifa etti�iniz g�revinizdeki
b�y�k ba�ar�n�zdan �t�r� sizi kutlar�m.

891
01:07:33,848 --> 01:07:38,616
Bu ilgiden olduk�a ho�lanan Tesla,
bir bas�n toplant�s�nda...

892
01:07:38,666 --> 01:07:42,744
...b�t�n�yle yeni bir g��
kayna�� ke�fetti�ini duyurdu.

893
01:07:43,894 --> 01:07:49,200
Bu fikir akl�ma ilk geldi�inde bende
b�y�k bir �ok etkisi yaratm�t�.

894
01:07:49,450 --> 01:07:55,450
�u s�zde atom enerjisini a���a ��karmakla
ilgisi olmad���n� belirtmeme de izin verin.

895
01:07:57,562 --> 01:08:03,279
Hayat�n�n ge� d�nemlerinde yapt���
�nerilerin �o�unun, hem o d�nemlerde...

896
01:08:03,626 --> 01:08:07,016
...hem de g�n�m�zde
uygulanamayacak kadar...

897
01:08:07,792 --> 01:08:11,112
...ezoterik oldu�unu d��n�yorum.

898
01:08:13,032 --> 01:08:15,908
Almanya'da Nazilerin iktidara
geli�iyle birlikte...

899
01:08:15,958 --> 01:08:21,332
...Tesla, yeni g�� kayna��n�n if�as�
i�in do�ru an�n geldi�ine karar k�lm�t�.

900
01:08:22,378 --> 01:08:26,238
Bu, telefors ad� verilen, insan
yap�m� bir t�r y�ld�r�md�...

901
01:08:26,288 --> 01:08:29,286
...ve g�ky�z�nde seyreden bir
u�a�� vurabilirdi.

902
01:08:29,758 --> 01:08:32,783
Elektri�in ustas� ve radyonun
�nc�s� Nikola Tesla,...

903
01:08:32,833 --> 01:08:37,199
...�retti�i g��l� '�l�m ��n�' sayesinde
ordular� y�ld�r�m h�z�yla s�p�rebilen,...

904
01:08:37,234 --> 01:08:42,384
...dev gemi ve u�ak filolar�n� yok edebilen
bir makine �zerinde �al�t���n� duyurdu.

905
01:08:42,734 --> 01:08:48,336
�im�ekleri bir silah gibi kullanma
fikri ��phesiz binlerce y�l �ncesine...

906
01:08:48,886 --> 01:08:52,197
...dayan�r; en az�ndan Antik
Yunanl�lar�n d�nemine.

907
01:08:52,247 --> 01:08:55,554
�im�ek f�rlatan Zeus'u d��n�n.

908
01:08:56,242 --> 01:08:59,496
Tesla'n�n ba�l�ca katk�s�...

909
01:08:59,746 --> 01:09:05,280
...do�ru, bilimsel, ak�lc�...

910
01:09:05,530 --> 01:09:09,067
...en az�ndan bu �im�ekleri
kontrol etme...
911
01:09:09,517 --> 01:09:13,894
...ve onlar� uzun mesafeler �zerinden
f�rlatma fikri ile ��kagelmi� olmas�yd�.

912
01:09:14,650 --> 01:09:19,608
Tesla, Kolorado Springs'teyken bu fikir
�zerine deneyler ger�ekle�tirmi�ti.

913
01:09:20,258 --> 01:09:24,120
�imdi ise bunu daha b�y�k �l�ekte
deneme niyetindeydi.

914
01:09:25,170 --> 01:09:30,744
Amac�, k���k tungsten ya da civa
par�ac�klar�n� y�klemek ve daha sonra...

915
01:09:30,994 --> 01:09:35,445
...bir ucu atmosfere a��lan �zel bir
silah arac�l���yla bu par�ac�klar�...

916
01:09:35,495 --> 01:09:39,195
...y�ld�r�m g�c�yle h�zland�rmakt�.

917
01:09:42,332 --> 01:09:45,898
Tesla'n�n �l�m ��n�n�n Superman
adl� �izgi filmde Electrothanasia I��n�...

918
01:09:45,948 --> 01:09:51,948
...ad�yla yer al��, halk�n hayal
g�c�n� harekete ge�irmi�ti.

919
01:09:55,023 --> 01:09:59,080
Fakat mesele,
bilimkurgudan fazlas�yd�.

920
01:10:00,130 --> 01:10:05,688
Tesla bu fikri muhtelif devletlere
satmaya �al�t�. Bunlar:...

921
01:10:05,938 --> 01:10:11,088
...�ngiltere, Sovyetler Birli�i
ve Birle�ik Devletler,...

922
01:10:11,338 --> 01:10:15,984
...Almanya'n�n muhalifi
m�ttefik devletlerdi.
923
01:10:16,934 --> 01:10:19,963
Sistemi i�in �ngiltere'ye
30 milyon dolarl�k...

924
01:10:19,964 --> 01:10:22,992
...bir fiyat teklifi yapm�
ve pazarl��a girilmi�ti.

925
01:10:23,542 --> 01:10:27,460
Tesla �demenin, son planlar�n
g�nderiminden �nce yap�lmas�n�...

926
01:10:27,510 --> 01:10:29,904
...isteyince anla�ma suya d�t�.

927
01:10:30,574 --> 01:10:34,176
�ngilizler kendi �l�m ��nlar�n�
geli�tirme giri�iminde bulunduysa da...

928
01:10:36,226 --> 01:10:39,787
...projenin �mr� uzun s�rmedi.

929
01:10:41,317 --> 01:10:44,319
Nazilerin Yugoslavya'y� ku�atmas�yla...

930
01:10:44,369 --> 01:10:49,316
...Tesla, eski �lkesine bir ��n silah�
sistemi satma te�ebb�s�nde bulunmu�tu.

931
01:10:49,802 --> 01:10:55,783
9 adet istasyona ihtiya� olunmal�.
D�rd� S�rbistan i�in, ��� H�rvatistan...

932
01:10:55,833 --> 01:11:01,392
...ve iki tanesi de Slovenya i�in. Bu,
pek sevgili anayurdumuzu koruyacak.

933
01:11:02,442 --> 01:11:05,333
Bu noktada, Tesla'n�n hem�ehrileri dahi...

934
01:11:05,334 --> 01:11:09,024
...onun tam anlam�yla ya�l� bir
bunak oldu�unu d��nm�t�.

935
01:11:12,005 --> 01:11:14,929
1937 y�l�n�n bir g�n�, Tesla...
936
01:11:14,979 --> 01:11:18,860
...oteldeki odas�ndan ayr�l�p g�vercinlerini
beslemek �zere yola koyulmu�tu.

937
01:11:18,994 --> 01:11:22,193
Otelden birka� bina �tede,
bir taksi...

938
01:11:22,243 --> 01:11:25,943
...kendisine aniden �arpm�
ve Tesla yere kapaklanm�t�.

939
01:11:26,378 --> 01:11:29,189
�� kaburga kemi�i k�r�lm�t�.

940
01:11:29,439 --> 01:11:32,639
81 ya��ndayd�.

941
01:11:33,014 --> 01:11:37,056
Westinghouse y�neticileri Tesla'n�n,
�irketleri ad�na yapt�klar�n� unutmam�...

942
01:11:37,106 --> 01:11:41,181
...hayat�n�n kalan k�sm�nda, oda ve yemek
�cretlerini kar��lama karar� alm�t�.

943
01:11:43,455 --> 01:11:48,852
Mucit ayr�ca Yugoslav h�k�metinden
c�z'� bir maa� al�yordu.

944
01:11:50,370 --> 01:11:56,370
1942 k��nda, Tesla'n�n �l�m
haberinin eli kula��ndayd�.

945
01:11:58,560 --> 01:12:04,320
Yeniden, ��n silah� konusunda Birle�ik
Devletler'in ilgisini �ekmeye �al�m�t�.

946
01:12:05,170 --> 01:12:08,388
�ki h�k�metin m�hendislerinin de
tavsiyesi �zerine...

947
01:12:08,418 --> 01:12:12,305
...Tesla'n�n planlar�n� de�erlendirmek
�zere, 8 Ocak 1943 g�n�...
948
01:12:12,350 --> 01:12:17,380
...Beyaz Saray'da, �st d�zey yetkililer
aras�nda bir g�r�me ayarland�.

949
01:12:18,726 --> 01:12:21,886
Fakat toplant� asla ger�ekle�ememi�ti.

950
01:12:22,752 --> 01:12:26,674
Tesla bobini, end�ksiyon
motoru ve daha y�zlerce...

951
01:12:26,724 --> 01:12:30,089
...elektrik aletinin mucidi
Nikola Tesla, d�n gece...

952
01:12:30,100 --> 01:12:33,302
...New Yorker Oteli'ndeki s�itinde
hayata veda etti.

953
01:12:36,096 --> 01:12:41,865
Ge�en Per�embe gecesi, burada,
�ehrimiz New York'ta...

954
01:12:42,546 --> 01:12:47,229
...87 ya��nda bir adam...

955
01:12:47,230 --> 01:12:52,512
...otelindeki m�tevaz� odas�nda
hayata g�zlerini yumdu.

956
01:12:54,461 --> 01:13:00,208
10 Ocak 1943 g�n�, New York
Belediye Ba�kan� Fiorello LaGuardia...

957
01:13:00,258 --> 01:13:03,858
...radyoda, Tesla'y� onurland�rm�t�.

958
01:13:04,865 --> 01:13:07,900
Yokluk i�inde �ld�
fakat...

959
01:13:07,950 --> 01:13:13,950
...kendisi d�nyan�n gelmi� ge�mi� en faydal�
ve en ba�ar�l� adamlar�ndan biriydi.

960
01:13:16,138 --> 01:13:21,128
End�striyel d�nyam�zdan Bay Tesla'n�n
emeklerinin �r�nlerini ��karacak olursak...

961
01:13:21,178 --> 01:13:24,040
...end�strinin �arklar� d�nmeyi
b�rakacak..

962
01:13:24,190 --> 01:13:27,090
...ve elektrik trenlerimiz,
arabalar�m�z duracakt�r.

963
01:13:27,098 --> 01:13:28,981
Kasabalar�m�z karanl��a g�m�lecek...

964
01:13:28,982 --> 01:13:32,064
...de�irmenlerimiz ve fabrikalar�m�z
bu gece i�lerli�ini kaybedecektir.

965
01:13:33,333 --> 01:13:36,013
Fakat Tesla �lmedi.

966
01:13:36,263 --> 01:13:41,675
Tesla'n�n ger�ek ve �nemli yan�,
uygarl���m�z�n, g�nl�k hayat�m�z�n...

967
01:13:41,702 --> 01:13:46,674
...ve halihaz�rdaki sava� �abam�z�n
ayr�lmaz bir par�as� olan...

968
01:13:46,924 --> 01:13:50,424
...b�y�k ba�ar�lar�nda ya��yor.

969
01:13:52,436 --> 01:13:56,799
�ronik bir �ekilde, �l�m�nden
yaln�zca be� ay sonra,...

970
01:13:56,849 --> 01:14:02,261
...ABD Y�ksek Mahkemesi, Marconi'nin patent
unsurlar�n�n ge�ersiz oldu�unu duyurdu.

971
01:14:04,192 --> 01:14:07,839
Bu karar, radyonun temel teknolojisi
i�in patent �nceli�inin...

972
01:14:07,889 --> 01:14:11,689
...Nikola Tesla'ya ait oldu�unu
tasdikledi.
973
01:14:16,234 --> 01:14:19,690
Kay�p Belgeler

974
01:14:22,827 --> 01:14:26,883
Merhum Nikola Tesla'n�n me�hul
nesneleri, ekipman�, deneyleri ve...

975
01:14:26,933 --> 01:14:29,507
...ara�t�rmalar�.
Casusluk

976
01:14:30,019 --> 01:14:33,495
Tesla'n�n �l�m�n�n ard�ndan,
g��l� bir silah...

977
01:14:33,545 --> 01:14:37,245
...icat etmi� olabilece�ine dair
korkular, h�zla y�kselmeye ba�lad�.

978
01:14:40,036 --> 01:14:46,036
Yetkili FBI �zel ajan� P.E.Foxworth,
olay� soru�turmas� i�in g�revlendirilmi�ti.

979
01:14:46,914 --> 01:14:51,576
Tesla'n�n belgelerinin g�vende olmad���
konusunda bilgilendirilmi�ti.

980
01:14:52,126 --> 01:14:54,050
Tesla'n�n s�kl�kla "�l�m I��n�" olarak
adland�r�lan...

981
01:14:54,051 --> 01:14:55,374
...elektrik g�c�n�n radyo aktar�m�...

982
01:14:55,394 --> 01:15:00,705
...�zerine yapt��� deneylerini tamamlad���
ve noksans�z h�le getirdi�i bildirildi.

983
01:15:01,954 --> 01:15:05,257
Tesla'n�n, Sava Kosanovich adl�
uzaktan bir akrabas�...

984
01:15:05,307 --> 01:15:09,738
...bu �nemli belge ve planlar� ele ge�irmek
i�in giri�imlerde bulunuyor.
985
01:15:11,502 --> 01:15:16,540
Tesla'n�n gelecek vaad eden
diplomat ye�eni Kosanovich'in,...

986
01:15:16,580 --> 01:15:19,844
...kom�nistlerle ba�lant�lar�
oldu�undan ��pheleniliyordu.

987
01:15:20,102 --> 01:15:25,272
Amcas�n�n e�yalar�n�n Yugoslavya'ya
iade edilmesi konusunda �srarc�yd�.

988
01:15:26,222 --> 01:15:31,224
Kosanovich, i�inde bir vasiyetname
olabilece�ini d��nerek,...

989
01:15:31,274 --> 01:15:35,064
...kasay� a�mas� i�in bir �ilingir
�a��rm�t�.

990
01:15:35,314 --> 01:15:38,592
Herhangi bir vasiyetname
tespit edilmemi�ti.

991
01:15:39,142 --> 01:15:42,593
Ve gizli silahlar ile ilgili, Sovyetler
ile g�r�meler yap�ld���yla ilgili...

992
01:15:42,613 --> 01:15:48,357
...bir s�r� s�ylenti vard�. Her t�rl� �ey
konu�uluyordu, anlayaca��n�z.

993
01:15:48,807 --> 01:15:50,959
�l�m�nden k�sa s�re �nce,...

994
01:15:51,009 --> 01:15:54,509
...Tesla, bir teslimat��ya, i�inde
g��l� bir silah�n bulundu�unu...

995
01:15:54,526 --> 01:15:57,542
...s�yledi�i bir kutu g�stermi�ti.

996
01:15:58,192 --> 01:16:00,504
Birka� ki�i beni arad� ve
otel odas�nda...

997
01:16:00,854 --> 01:16:05,011
...belirli bir t�r kutu g�r�p
g�rmedi�i sordu.

998
01:16:05,290 --> 01:16:10,462
Tesla'n�n icat etti�i bir �e�it gizli
bir makine falan ar�yorlard�.

999
01:16:10,812 --> 01:16:13,712
Asla �yle bir �ey g�rmemi�tim.

1000
01:16:13,954 --> 01:16:19,632
ABD Yabanc� M�lkiyeti Dairesi
Tesla'n�n t�m mallar�na,...

1001
01:16:19,682 --> 01:16:23,182
...sahipleri belirlenebilene
kadar el koymu�tu.

1002
01:16:23,890 --> 01:16:28,096
T�m belgeleri inceledikleri
su g�t�rmez bir ger�ek.

1003
01:16:28,146 --> 01:16:32,856
��nk� belgeler s�ral� de�illerdi ve belli
ba�l� baz� �eyler de yerlerinde yoktu.

1004
01:16:34,006 --> 01:16:36,875
I��n silahlar�yla ilgili
t�m teknik belgeler...

1005
01:16:36,895 --> 01:16:41,392
...ABD ordusunun ajanlar� taraf�ndan
gizlice mikrofilme al�nm�t�.

1006
01:16:43,468 --> 01:16:49,468
6 A�ustos 1945'te, Japonya'n�n Hiroshima
kentinde ilk atom bombas� patlat�lm�t�.

1007
01:16:51,894 --> 01:16:56,496
Bomba, �ok ge�meden
Sovyetlerin eline ge�ecekti.

1008
01:16:58,920 --> 01:17:03,274
Bu d�nemde, Tesla'n�n ��n silah�
ile ilgili belgelerinin kopyas�...

1009
01:17:03,324 --> 01:17:07,024
...Dayton, Ohio'daki Wright Field
Hava �ss�ne g�nderilmi�ti.

1010
01:17:07,926 --> 01:17:13,392
Burada, n�kleer-bomba sald�r�s�na
kar�� savunma geli�tirmek amac�yla...

1011
01:17:13,642 --> 01:17:17,778
..."Proje Nick" ad�nda bir ara�t�rma
program� ba�lat�ld�.

1012
01:17:18,449 --> 01:17:24,449
Baz� belgelerinin... kopyalar�, analiz i�in
1945'te, Wright-Patterson'a g�nderildi.

1013
01:17:25,450 --> 01:17:30,352
Ne benim tesisime ne de onun �nc�l�
olan tesise getirilmi�ti.

1014
01:17:30,402 --> 01:17:34,102
Analiz edilmek �zere �ss�n ba�ka
bir b�l�m�ne g�nderilmi�ti.

1015
01:17:36,016 --> 01:17:39,600
Ve daha sonra ortadan kayboldular.
Kimse onlara ne oldu�unu bilmiyor gibiydi.

1016
01:17:40,465 --> 01:17:46,465
1952'de Sava Kosanovich, Tesla'n�n
h�l� New York'ta saklanmakta olan...

1017
01:17:46,652 --> 01:17:48,942
...e�yalar�n�, mucidin anavatan�na...

1018
01:17:48,943 --> 01:17:52,632
...geri g�t�rmek i�in ABD'li
yetkililerden izin alm�t�.

1019
01:17:53,182 --> 01:17:55,792
�ahsen,...

1020
01:17:55,942 --> 01:18:01,729
...ABD h�k�metinin, Yugoslav h�k�metine
b�rakmadan �nce Tesla'n�n belgelerinde...

1021
01:18:01,762 --> 01:18:07,762
...de�erli birka� �ey aram�
olabilece�i d��ncesindeyim.

1022
01:18:10,048 --> 01:18:16,048
Belgrat'ta, Yugoslavya ba�kan� Mare�al
Tito taraf�ndan bir Tesla M�zesi a��ld�.

1023
01:18:18,347 --> 01:18:24,347
Fakat m�ze So�uk Sava� g�nlerinde, bat�n�n
bilim adamlar�na ve alimlerine kapal�yd�.

1024
01:18:26,832 --> 01:18:32,832
Daha sonra 1960 y�l�nda, Sovyet
lideri Khrushchev, SSCB'nin...

1025
01:18:33,005 --> 01:18:35,443
...yeni ve g��l� bir silah
geli�tirdi�ini duyurmu�tu.

1026
01:18:35,554 --> 01:18:39,424
Ruslar�n Belgrat'ta ya da ba�ka bir
yerde, Tesla'n�n ��n silahlar�yla ilgili...

1027
01:18:39,444 --> 01:18:44,473
...kay�p belgelerine ula�m� olabilece�i
konusunda ABD yakas�nda endi�eler vard�.

1028
01:18:45,322 --> 01:18:49,365
Par�ac�k ��n silah� ile ilgili bu
belgelerin Sovyetler Birli�i taraf�ndan...

1029
01:18:49,415 --> 01:18:53,751
...ele ge�irilmi� olmas� m�mk�n.
Fakat mesele yaln�zca bu de�ildi.

1030
01:18:53,769 --> 01:18:57,149
Di�er bir deyi�le, bence
ABD, Tesla'n�n ��n silah�yla...

1031
01:18:57,199 --> 01:19:01,680
...ilgili belgelerini en ba��ndan
beri elinde tutuyordu.

1032
01:19:01,954 --> 01:19:07,200
Lawrance Livermore laboratuvarlar�nda bir
Amerikan I��n Silah� program� ba�lat�lm�t�.

1033
01:19:07,250 --> 01:19:12,696
Fakat m�hendisler etkili bir
y�nlendirilmi� enerji silahi �retemiyordu.

1034
01:19:13,878 --> 01:19:18,360
Her zaman i�in, Nikola Tesla'n�n
bir t�r hayran� olmu�umdur,...

1035
01:19:18,610 --> 01:19:23,638
...ve kendisinin, 1930'l� y�llarda...

1036
01:19:23,688 --> 01:19:28,148
...bir 'Y�kl� par�ac�k ��n silah�'
kavram�n� geli�tirmi� oldu�u kesin.

1037
01:19:28,298 --> 01:19:30,132
Do�rusunu s�ylemek gerekirse...

1038
01:19:30,133 --> 01:19:33,166
...nas�l yapmay� d��nd���
konusunda en ufak bir fikrim yok.

1039
01:19:33,416 --> 01:19:38,560
1978 y�l�nda, deliller Sovyetlerin
Ukrayna'da, Semipalantisk yak�nlar�nda...

1040
01:19:38,570 --> 01:19:43,452
...dev bir ��n silah� �retme �abas�nda
oldu�unu g�steriyordu.

1041
01:19:44,302 --> 01:19:49,297
K�sa s�re sonra, 1983 y�l�n�n
Mart ay�nda, Ba�kan Ronald Reagan...

1042
01:19:49,347 --> 01:19:52,214
...Stratejik Savunma Giri�imi'nin
ba�lat�ld���n� duyurdu.

1043
01:19:53,027 --> 01:19:56,277
Bize n�kleer silahlar� kazand�ran
bilim adamlar�m�zdan...

1044
01:19:56,627 --> 01:19:58,927
...b�y�k yeteneklerini, art�k...

1045
01:19:59,042 --> 01:20:03,360
...insanl���n yoluna ve d�nya bar��na
y�nlendirmelerini ve n�kleer silahlar�...

1046
01:20:03,410 --> 01:20:09,092
...aciz ve h�k�ms�z k�lman�n yollar�n�
bize arma�an etmelerini rica ediyorum.

1047
01:20:09,442 --> 01:20:13,255
Tesla'n�n ��n silah� koruma
kalkan� fikri...

1048
01:20:13,305 --> 01:20:16,695
...atom silahlar�n�n y�k�c� tehditlerine
kar�� m�cadelede kullan�lmas�...

1049
01:20:16,726 --> 01:20:20,740
...suretiyle, ABD taraf�ndan
nihayet ciddiye al�nm�t�.

1050
01:20:21,890 --> 01:20:24,605
Dolayl� delillere ra�men,...

1051
01:20:24,635 --> 01:20:28,718
...Tesla'n�n fikirlerinin ya da planlar�n�n
Stratejik Savunma Giri�imi'nde...

1052
01:20:28,732 --> 01:20:32,064
...kullan�ld���na do�rudan
i�aret eden bir kan�t yoktu.

1053
01:20:33,314 --> 01:20:37,922
Ve bug�n bile, yat�r�mlar ve ara�t�rmalar
ile ge�en onlarca y�ldan sonra...

1054
01:20:37,972 --> 01:20:42,806
...bilim adamlar� ��n silahlar�n�n ger�ek�i
olup olmad��� konusunda mutab�k de�il.

1055
01:20:43,042 --> 01:20:47,057
�lk olarak, k�sa bir �zet
ge�meme izin verin.

1056
01:20:47,107 --> 01:20:53,107
Size s�yleyebileceklerim sadece;
bu fikirleri...

1057
01:20:53,170 --> 01:20:58,128
...ger�ekten silahland�r�labilir
bir konuma getirebilmek i�in...

1058
01:20:58,378 --> 01:21:04,378
...ABD'de ve di�er �lkelerde
kayda de�er bir �aba harcand�.

1059
01:21:05,584 --> 01:21:08,191
Ve o noktada b�rakt�k.

1060
01:21:09,098 --> 01:21:14,135
ABD h�k�metinin hi�bir ar�ivinde
Tesla'n�n �l�m�n�n hemen akabinde...

1061
01:21:14,185 --> 01:21:17,785
...kopyalan�lan teknik belgeler
bulunmuyordu.

1062
01:21:19,800 --> 01:21:22,644
Peki Tesla'n�n elektrik g�c�n�
kablosuz olarak iletmeyi...

1063
01:21:22,694 --> 01:21:26,694
...�ng�ren o b�y�k hayaline
ne olmu�tu?

1064
01:21:28,540 --> 01:21:31,010
Buras�, Donanma ve Hava Kuvvetleri...

1065
01:21:31,011 --> 01:21:34,081
...Y�ksek Frekansl� Aktif Auroral
Ara�t�rma Program�'n�n...

1066
01:21:34,131 --> 01:21:37,831
...di�er ad�yla HAARP'�n
Gakona - Alaska'daki tesisi.

1067
01:21:38,307 --> 01:21:43,355
B�y�k anten dizisi, iyonosfere
y�ksek enerjili mikrodalgalar...

1068
01:21:43,405 --> 01:21:46,205
...g�ndermek �zere tasarlanm�.

1069
01:21:47,074 --> 01:21:50,065
Tesla bir d�hiydi,...

1070
01:21:50,215 --> 01:21:56,061
...��nk� daha kimse D�nya'n�n fizi�ini
ve bug�n iyonosfer dedi�imiz �eyi...

1071
01:21:56,111 --> 01:22:00,821
...bilmiyorken hatta anlayamam�ken
ki iyonosfer dedi�imiz �ey, yerin...

1072
01:22:00,836 --> 01:22:05,576
...80 kilometre yukar�s�nda iyonla�m�
par�ac�klardan olu�an bir katmand�r...

1073
01:22:06,957 --> 01:22:11,025
...o bunu idrak etmi�ti
ve bunu �e�itli yeni kavramlar�...

1074
01:22:11,026 --> 01:22:15,094
...t�retmekte
kullanmaya �al�m�t�.

1075
01:22:16,544 --> 01:22:21,589
HAARP projesi, Tesla'n�n
�al�mas�n�n referans al�nd���...

1076
01:22:21,639 --> 01:22:25,339
...1987 kay�tl� bir patentten
t�remi�ti.

1077
01:22:26,442 --> 01:22:31,315
G�c�, gezegenin etraf�ndan iletebilmek
i�in iyonosferi dev bir elektrik...

1078
01:22:31,365 --> 01:22:34,496
...devresi gibi kullanmay� �ng�r�yordu.

1079
01:22:35,377 --> 01:22:38,508
Dahas�, mikrodalga enerjisi ile yukar�
atmosfer k�s�mlar�n�n...

1080
01:22:38,558 --> 01:22:43,993
...a��r� �s�t�lmas�yla hava ko�ullar�n�
de�i�tirebilmenin bir yolunu izah ediyordu.

1081
01:22:44,718 --> 01:22:47,583
Tesla, radyo dalgalar�
kullan�larak hava ko�ullar�n�n...

1082
01:22:47,584 --> 01:22:49,848
...de�i�tirilebilece�ini �ne s�rm�t�.

1083
01:22:50,098 --> 01:22:52,908
Bunun imkans�z
oldu�unu d��n�yorum.

1084
01:22:53,658 --> 01:22:59,544
�yonosferik Modifikasyon h�l�
ilk deneysel a�amalar�nda.

1085
01:22:59,594 --> 01:23:03,696
Fakat mikrodalga teknolojisi,
uydular�n kullan�m� ile...

1086
01:23:03,746 --> 01:23:08,002
...kablosuz g�� aktar�m�n�
�oktan m�mk�n k�ld�.

1087
01:23:08,946 --> 01:23:13,095
Alaska'ya gidiyoruz diyelim ve
Alaska'da do�al gaz var.

1088
01:23:14,145 --> 01:23:17,185
Bunu bir yere g�ndermeniz i�in
boru hatt� d�emeniz laz�m.

1089
01:23:17,210 --> 01:23:21,728
Bu �ok pahal� olurdu. O y�zden
dedik ki, gelin Alaska'ya gidelim...

1090
01:23:21,740 --> 01:23:26,957
...do�al gazdan mikrodalgalar �retelim,
onlar�, yere e�zamanl� bir y�r�ngeki...

1091
01:23:26,980 --> 01:23:29,487
...bir uyduya g�nderelim, koydu�umuz...

1092
01:23:29,488 --> 01:23:31,994
...yans�t�c� sayesinde de
Japonya'ya yans�tal�m.

1093
01:23:32,244 --> 01:23:37,875
Ve Japonya'da da, bu mikrodalgalar�
60 Hz'e d�n�t�ren bir anten kullanarak...

1094
01:23:38,158 --> 01:23:41,158
...elektrik elde edersiniz. Ve asl�nda...

1095
01:23:41,159 --> 01:23:44,158
...Tesla'n�n hayalini
ger�ekle�tirmi� olursunuz.

1096
01:23:46,804 --> 01:23:52,104
Bilim adam�, anl�k sonu�lar�
kendine hedef almaz.

1097
01:23:52,354 --> 01:23:57,192
�lerici fikirlerinin kolayca kabul
g�rece�i beklentisini ta��maz.

1098
01:23:57,442 --> 01:24:03,168
Onun i�i topra�a tohum vermek
gibidir: Gelecek i�indir.

1099
01:24:03,418 --> 01:24:08,664
G�revi, yeni gelen nesil
i�in zemin haz�rlamak...

1100
01:24:08,914 --> 01:24:11,614
...ve yolu g�stermektir.

1101
01:24:11,954 --> 01:24:17,244
O �zeldi, o e�sizdi, her a��dan
ola�and�� bir adamd�.

1102
01:24:17,694 --> 01:24:23,694
E�er kendi yarat�c�l���m�z�,
icat etme yetene�imizi...

1103
01:24:25,451 --> 01:24:28,757
...kavrayabilecek olursak,
onun a�t���...

1104
01:24:28,778 --> 01:24:34,778
...yolda �al�arak ��renilecek
korkun� derecede fazla �ey var.

1105
01:24:35,242 --> 01:24:40,632
Elektri�in ne oldu�unu
tam olarak anlad���m�z g�n...

1106
01:24:40,682 --> 01:24:43,893
...tarih, insan �rk�n�n o g�ne dek
ger�ekle�tirdi�i...

1107
01:24:43,943 --> 01:24:49,588
...en �nemli ve muhtelemelen
en b�y�k olay� yazm� olacakt�r.

1108
01:24:50,458 --> 01:24:54,680
Ve sonra, insanl���n
kendi makinelerini...

1109
01:24:54,730 --> 01:24:58,903
...do�an�n �arklar�na
ba�layabilmesi...

1110
01:24:59,006 --> 01:25:02,523
...yaln�zca bir zaman meselesinden
ibaret olacakt�r.

1111
01:25:03,634 --> 01:25:08,672
Bekleyin ve heyecan� g�r�n!

1112
01:25:11,980 --> 01:25:14,940
1960 y�l�nda, A��rl�k ve �l��mler
Genel Konferans�...

1113
01:25:14,941 --> 01:25:17,560
... "manyetik end�ksiyon" adl�
fiziksel niceli�in birimi i�in...

1114
01:25:17,564 --> 01:25:20,638
...Tesla'n�n ad�n� ta��yan bir sembol�n
kullan�lmas�na karar verdi:...

1115
01:25:27,991 --> 01:25:33,991
pbs.org'u ziyaret ederek Nikola Tesla
hakk�nda daha fazla bilgi edinebilirsiniz.