Professional Documents
Culture Documents
Ginamit
Modyul ng mga Mag-aaral
sa Pagbasa at Pagsusuri ng Iba’t ibang Teksto
Ikatlong Markahan ● Modyul 1●
(Ang nilalaman ng modyul na ito ay ipinaalam ng tagapagturo na si Satur E. Bimmano sa mga kawani ng
tagapaglimbag sa ngalan ni Dr. Joemar Capinlac-isa sa tagapaglinang ng Modyul sa Pagbasa at Pagsusuri sa
Kagawaran ng Edukasyon ● Rehiyong Administratibo ng Cordillera)
HINDI ITO IPINAGBIBILI
Kaugnay ng naunang gawain, basahin at unawain ang sumusunod na impormasyon tungkol sa teksto at ang iba’t ibang
uri nito. Sagutin ang mga katanungan kasunod nito.
Ano ang Teksto?
Maliban sa sariling karanasan, alam mo bang ang ating mga kaalaman at pagkatuto ay napupulot din natin sa pagbabasa
ng iba’t ibang uri ng teksto? Karamihan sa mga ito ay makikita sa mga pocket book, magasin, aklat at iba pang uri ng
babasahin. Sa kasalukuyang panahon mas nawiwili ang karamihan sa pagbabasa gamit ang internet o iba’t ibang
Pagbasa at Pagsusuri
application sa mga gadget ngnaIba’t ibang ng
nagtataglay Teksto
mga teksto. Pahina 2
hinango sa Tagapaglinang
Sa madaling
Kagawaran salita, ●teksto
ng Edukasyon ang tawag
Rehiyong sa mga pangunahing
Administratibo ng Cordillera salita sa anumang babasahin na nagtataglay ng iba’t ibang
impormasyon. Maaari rin itong nagbibigay ng mensahe o damdamin ng sinuman sa paraang pasulat o nakalimbag.
Masasabi ring teksto ang dokumento ng mga salita o pahayag ng isang awtor kabilang ang kaniyang mga puna,
paliwanag, karanasan, paglalarawan ng mga bagay- bagay, pagbibigay ng paglalahat, impormasyon o pag-aanalisa.
Sa akademikong uri ng HYPERLINK "https://takdangaralin.ph/talumpati-tungkol-sa- pag-aaral/" \t "_blank" \o "talumpati
telebisyon, patalastas, awitin, at iba pang nakalimbag na paalala.
Ito ay ilan lamang sa mga uri ng teksto at uri ng mga salitang ginamit. Habang ipinagpapatuloy
ninyo ang inyong pagbabasa ay malalaman ninyo ang iba pang uri nito.
1. Gamit ang lumang dyaryo o magasin, gumawa ng strips ng dyaryo o magasin na magiging pangunahing
materyales ng basket.
2. Tiyakin na ang bawat strips ay may katamtamang kapal upang tumayo nang maayos ang basket.
3. Gamit ang labindalawang strips ng dyaryo o magasin, ihilera ito ng pahiga ng pa krus sa bawat isa
hanggang makabuo ng sapat na pang ilalim para sa basket na bubuuin.
4. Gamit ang kapirasong karton, gumupit ng kasing lapad ng isang strip ng dyaryo o magasin.
5. Pagdikitin ang dalawang dulo ng karton upang makabuo ng bilog na magiging ilalim ng basket.
6. Ilala ng salit salit ang mga strips na nakapalibot o nakapalibot sa pinagdugtong na karton hanggang
sa maporma ang basket.
7. Ipagpatuloy ang pag lala hanggang sa dulo ng mga strips ng dyaryo o magasin.
8. Gumupit muli ng karton na kasinsukat ng strips at pagdugtungin muli ang dalawang dulo nito.
9. Gamitin itong pampatigas sa itaas na bahagi ng basket at idikit sa dulo ng mga strips upang
maisara ang mga dulo ng basket.
Hangong halimbawa sa: https://brainly.ph
Pagbasa at Pagsusuri ng Iba’t ibang Teksto Pahina 3
hinango sa Tagapaglinang
Kagawaran ng Edukasyon ● Rehiyong Administratibo ng Cordillera
Alam mo bang…
Ang wika ay isang paraan ng komunikasyon na ginagamit araw-araw? Binubuo ito ng mga tunog at
simbolo, at kaugnay na mga bantas upang maipahayag ang nais sabihin o kaisipan.
Ang mga tunog ay mahalaga dahil ito ang bumubuo ng mga salita na siya namang sumisimbulo sa
isang bagay. Ang pag-aaral ng sistema ng paggamit ng tunog o sistema ng palatunugan upang ito’y
lumikha ng kahulugan ay tinatawag na ponolohiya.
Ang mga salitang nabuo mula sa mga tunog ay yunit ng wika na nagbibigay ng kahulugan, ito’y
binubuo ng pinakamaliit na yunit ng isang salita o ang tinatawag na morpema.
Katangian ng Salita
⮚ Ito ay may semantikong katangian, katangiang nauuri sa bahagi ng pananalita at kung paano ito
binibigkas
⮚ Isa ring katangian ng salita ay ang pagkakaroon ng higit sa isang kahulugan ayon sa pagkagamit
nito.
Paano nabubuo ang mga salita o ang mga kayarian nito? Ang mga kayarian ng salita ay maaaring;
1. Payak-Ito ay binubuo ng salitang-ugat lamang at hindi nilalapian. Halimbawa:
mata, walis, dapa, ganda
2. Maylapi- Ito’y binubuo ng salitang -ugat at panlapi (unlapi, gitlapi, hulapi, kabilaan at laguhan)
Halimbawa: madilim, lumikha, taniman, malikhain, pinagsumikapan)
3. Inuulit-Inuulit ang salitang-ugat o ang isa o ang unang pantig ng salitang -ugat
Halimbawa: araw-araw, lalapit-lapit, uulan-ulan
4. Tambalan- ito ay binubuo ng magkaibang salitang pinagtambal. Halimbawa:
sawimpalad, palo-sebo, kapus-palad
> Isa pang katangian ng mga salita ay napapangkat ayon sa mga uri/antas nito:
A. Pormal-Ang mga salitang ginagamit dito ay pormal at piling-pili hindi tulad iyong ginagamit sa mga
ordinaryong usapan
1. Pambansa-Ito’y mga salitang kilala at alam ng mga mamamayan dahil ginagamit sa simbahan,
sa paaralan at sa buong bayan.
Halimbawa: Pilipino, bansa, wika
2. Pampanitikan – Ito’y kadalasang gumagamit ng mga salitang masisining at matatalinhaga na
gingagamit sa paglikha ng iba’t ibang genra ng panitikan kayat itinuturing ang antas na ito na ginagamitan
ng mayayamang salita.
Halimbawa: hulog ng langit, tinawag ng kalikasan
B. Di-pormal -mga payak na salitang ginagamit ng mga karaniwang tao sa kanilang pakikisalamuha araw-
araw.
1.Lalawiganin-ito ay salitang palasak lamang sa isang lalawigan at maaaring may pagkakaiba-iba
sa bigkas at tono ng pananalita.
Halimbawa: parak-(pulis), I’na- (nanay)
2. Kolokyal- ito ay mga salita mula sa pormal na salitang pinaikli ang pagbigkas at pagsulat kayat
naging impormal ang pagkagamit nito.
Halimbawa: kamo (wika mo), ewan (aywan)
3.Salitang Hiram- Walang wikang puro kaya ang salita ay hindi maiwasang nanghihiraman lalo na
kung ang salitang ito ay walang katumbas o pagsasalin sa nilakhang wika. Naging likas na katangian ang
panghihiram dahil isang daan ito ng kanyang pag-unlad.
Halimbawa: biskuwit-(biscuit), likido-(Liquido), spaghetti, police-pulis,
4.Salitang Balbal- Ang mga salitang ito ay may mga panahong umuusbong subalit paglipas ng
panahon ay unti-unting nawawala at nahahalinhan ng ibang wika. Ito rin ay tinatawag na salitang
lansangan o kalye .
Halimbawa: charot- biro lang, petmalu-malupit, tigok- patay
Ortograpika [baguhin | baguhin ang batayan Sinalin mula sa artikulo: Word [ENG]
ISAGAWA
Halimbawa ng Tekstong Persweysib:
Halinang Mamasyal sa Cebu
“Welcome to Cebu, The Queen of Southern Philippines!”
Bukod sa mga tanyag na sinaunang pook sa Cebu, dito hindi mo mapahihindian ang mga natural
na atraksiyon na maaaring pagkaabalahan ng mga panauhin parasa iba’t ibang gawain. Napatanyag ito
dahil sa puting karagatan at dalisay na tubig na kung saa’y maari ring pagsagawaan ng iba’t ibang
Pagbasa at Pagsusuri ng Iba’t ibang Teksto Pahina 4
hinango sa Tagapaglinang
Kagawaran ng Edukasyon ● Rehiyong Administratibo ng Cordillera
gawaing pantubig tulad ng “diving” at “snorkeling”. Nagtataglay rin ito ng mga kabundukan at
mahihiwagang kuwebang maaaring pagdausan ng mg mapanghamong gawaing pangkabundukan tulad
ng “trekking”, “spelunking” at iba pang panlabas na gawain.
Ang lahat ay inaanyayahang maranasan at masarapan sa makasaysayang atraksiyon ng Cebu.
Magsadya at maranasan ang buhay sa isla!
( Bahagi ng mesahe ni G. Joseph Ace H. Duarano, Kalihim ng Turismo, Phil.
Convention and Visitors Corporation).
Sagutin ang hinihingi ng mga tanong na ito sa anyong patalata na binubuo ng 5-7 na pangungusap. Isulat ang
mga sagot sa sagutang papel.
1. Sa tekstong inyong binasa, tukuyin ang pinapaksa nito. Tukuyin at ipaliwanag din ang pagkakabuo o
kayarian ng mga salitang ginamit, gayundin ang antas o uri ng mga salitang ito upang maakit ang
sinomang hindi pa nakakakita sa kagandahan ng Cebu. Bigyang-pansin ang pamantayan sa pagwawasto
ng sagot.
Pamantayan 20 15 10 5
Baybay ng Malinaw, maayos Tama ang baybay Maayos ang Hindi maayos at
mga salita at at tama ang baybay ng mga salita, pagbabaybay ng mga hindi tama ang ang
grammar , ng mga salita, grammar, salita subalit may grammar at
capitalization grammar, capitalization at kaunting kamalian sa pagbabantas
at capitalization at pagbabantas grammar,
pagbabantas pagbabantas capitalization at
pagbabantas
TAYAHIN
Panuto: Basahing mabuti ang mga sumusunod na pahayag at piliin ang titik ng tamang sagot na isulat sa
sagutang papel
Ako ang larawan ng makabagong kabataang Pilipino. Sa aking murang ugat ay nananalaytay ang
dugong bughaw, marangal, magiliw at mapagmahal sa Diyos. Sa aking diwa ay sariwang nakatala ang
ginawang pakikihamok ng mga nauna sa akin. Pakikihamok upang makamit ang layang hangad ng bawat
bansang mapagmahal sa dangal ng lahi. Sa aking gunita ay naroroon ang hirap na tiniis ng maraming ina
nang ang kanilang mga mahal ay maghandog ng buhay matamo lamang ang ginhawang dapat na madama
ng bayang nais na lumigaya. (Halaw sa: Larawan ng Makabagong Kabataang Pilipino… Tungo sa Pag-
unlad ni Milagros Hernandez)
1. Ang tekstong nasa itaas ay halimbawa ng .
A. paglalarawan B.pagsasalaysay C. nanghihikayat D. prosidyural
2. Ang ibig sabihin ng salitang murang ugat ay nangangahulugang_
A. pagkabata C. hindi mahal na ugat
B. murang pag-iisp D. batang ugat
3. Ang inilalarawan sa tekstong kababasa mo ay_ _
A. bagay B. pangyayari C. tao D. dugong bughaw
4. Ang pariralang maghandog ng buhay na ginamit sa seleksyon ay nagangahulugang
A. nag-alay ng buhay B. namatay C. nasawi D. lahat ng nabanggit
5. Alin sa ibaba ang hindi tama tungkol sa isinasaad ng talata?
A. Ang nagsasalita ay nakikiramay sa mga paghihirap na pinagdaanan ng nauna sa kanya.
B. Ang pakikihamok ay para sa inang bayan.
Pagpipili-pili: Basahin at piliin ang tamang sagot ng bawat pahayag. Isulat ang letra lamang sa sagutang
papel.
6. Alin ang walang kaugnayan sa tekstong nagsasalaysay?
A. Magbigay-aliw C. Makapanlibang
B. Magbigay-kabatiran D. Magturo ng kabutihang-asal
7. Nagbibigay ng sapat na katibayan o patunay ang awtor upang maging kapani- paniwala ang isang
panukala sa tekstong .
A. nagbibigay-impormasyon. C. nangangatwiran.
B. naglalarawan. D. naglalahad ng proseso.
8. Bakit nangangatwiran ang tao?
A. Magbigay-linaw sa isyu C. Mapanatili ang relasyon sa kapwa
B. Maipagtanggol ang sarili D. Lahat ng nabanggit
9. Alin sa mga sumusunod ang layunin ng tekstong naglalahad ng proseso?
A. magbigay-aliw sa mga mambabasa
B. magbigay ng karagdagang kaalaman o impormasyon
C. mabigyang-linaw ang isang usapin o isyu
D. maipabatid ang mga wastong hakbang na dapat isagawa.
10. Alin ang dapat idugtong sa pangangatwiran? “Kung ang lahat ng Pilipino ay magkakaisa at
magtutulungan, .
A. ang lahat ay yayaman. C. uunlad ang Pilipinas at ang mga Pilipino.
B. ang mga Pilipino ay magtatagumpay. D. magiging sikat ang mga Pilipino.
11. Ang uri ng tekstong sumasagot sa tanong na paano ay tekstong _.
A. Ekspositori B. Prosidyural C. Persweysib D. Naratibo
12. Ang ibig sabihin ng pantay na ang kanyang paa ay .
A. tayutay B. patay na C. hindi na pilay D. wala nang saklay
13. Ang salitang balbal ng ama ay .
A. tatay B. erpat C. daddy D. tatang
14. Ito ay mula sa “short time” na ang ibig sabihin ay panandaliang relasyon at hindi seryoso.
A. Jowa B. Syota C. Hubby D. Idol
15. Ang salitang tambalan na dugong-bughaw ay nangangahulugang _ .
A. dugong magkahalo C. dugong mayaman
B. dugong mestizo D. dugong parang langis
ISAGAWA
Pamantayang Pangnilalaman: Nasusuri ang iba’t ibang uri ng binasang teksto ayon sa kaugnayan nito sa
sarili, pamilya, komunidad, bansa at daigdig.
Pagbasa at Pagsusuri ng Iba’t ibang Teksto Pahina 6
hinango sa Tagapaglinang
Kagawaran ng Edukasyon ● Rehiyong Administratibo ng Cordillera
Pamantayan sa Pagganap: Nakasusulat ng isang panimulang pananaliksik sa mga penomenang kultural at
panlipunan sa bansa.
Panitikang Kontemporaryo/Popular:Napapanahong sanaysay, talumpati, panitikang popular (awitin, komiks,
iba’t ibang paraan ng komunikasyon sa social media).
Gramatika: Paggamit ng kasanayang komunikatibo ( linggwistik, sosyolinggwistik, diskorsal, at istratedyik)
Pamantayan 20 15 10 5
Organisasyon Malinaw ang daloy Malinaw ang daloy May bahaging di- Maraming bahagi ang
at organisado ang ng paglalahad ng gaanong malinaw hindi malinaw sa
paglalahad ng kaisipan. paglalahad ng
kaisipan. kaisipan.
Baybay ng Malinaw, maayos Tama ang baybay Maayos ang Hindi maayos at hindi
mga salita at at tama ang baybay ng mga salita, pagbabaybay ng mga tama ang ang
grammar , ng mga salita, grammar, salita subalit may grammar at
capitalization grammar, capitalization at kaunting kamalian sa pagbabantas
at capitalization at pagbabantas grammar, capitalization
pagbabantas pagbabantas at
pagbabantas
TAYAHIN
1. B 6.C 11.B
2.A 7.C 12.B
3.D 8.D 13.B
4.A 9.D 14.C
5.C 10.B 15.D