Don’t make other people feel small (4) (the Irish Times)

Đừng hạ thấp người khác

_Đại Nhật_
Tác gỉa Tony Humphreys: “Khi ta hạ thấp ai đó, ta cũng đang làm hại chính bản thân ta”
Gần 30 năm về trước, nhà sáng lập của Hiệp hội sức khỏe tâm lý Hoa Kỳ (American
Mental Health Association” đã từng nói “Tất cả những gì bạn cần biết về sức khỏe tâm lý
có thể được tóm tắt bằng vỏn vẹn 3 từ: 95% những vấn đề tâm lý ta gặp phải ngày nay có
thể được loại bỏ khi chúng ta thực hiện việc làm sau: : “ngưng hạ thấp (don’t belittle).
Hạ thấp người khác là làm người khác cảm thấy nhỏ bé và không có giá trị. Việc hạ thấp
được thế hiện qua các hành động phán xét và chỉ trích nhằm hạ thấp giá trị của ai đó.
Có cơ số những cách thức cách hạ thấp người khác – thái độ thượng đẳng, thái độ miệt
thị, hành vi phân biệt giai cấp, giới tính, sự thiếu kiên nhẫn đối với người khác, lên mặt,
không lắng nghe đối với những sự kiện quan trọng trong cuộc sống họ, sự so sánh, sự
ganh đua, sự xa lánh, vô cảm, thờ ơ. Hành động sai trái, nghiện ngập, hành động xâm hại
tình dục, hành động làm tổn thường về mặt thể chất, tinh thần của người khác có thể được
xem là hành vi hạ thấp người khác.
Tần suất bạn bị ai đó hạ thấp là bao nhiêu? – Bạn bị hạ thấp bao nhiêu lần mỗi tuần, mỗi
ngày, những hành vi ấy khắc nghiệt đến nhường nào, bạn đã chịu phải tình trạng này
trong bao lâu... là những yếu tố cần được xem xét.
Tần số, cường độ và thời gian bạn bị hạ thấp là những yếu tố quan trọng giúp xác định
lòng tự trọng của con người có thể bị hủy hoại đến mức nào. Việc hạ thấp người khác có
thể tồn tại khắp mọi nơi, đặc biệt là tại các lớp học, nơi môi trường tâm lý của lớp thiếu
niên còn thiếu ổn định.
Những người lãnh đạo (cha mẹ, thầy cô, lãnh tụ, người giám sát, mục sư, chính trị gia,
chủ tịch các câu lạc bộ, bác sĩ, y tá) đóng một vai trò quan trọng trong việc xác định đặc
tính của bộ máy xã hội họ dẫn đầu. Những kẻ lãnh đạo mang tâm lý hạ thấp người khác
có thể tạo ra một tập thể độc hại, nơi việc hạ thấp trở thành hiện tượng hiển nhiên.
“Liều thuốc kháng sinh” cho những nạn nhân bị hạ thấp là nâng cao cái tôi cá nhân, tôn
trọng sự khác biệt, bảo tồn và gìn giữ bản sắc của mỗi con người và khuyến khích họ có
niềm tin vào bản thân. Hơn hết, “liều thuốc” ấy có thể là việc yêu thương và được yêu
thương bởi người khác. “Liều thuốc” này gồm có lắng nghe, khuyến khích, thấu hiểu,
thương cảm và khuôn phép mang tính chất tích cực.
Dẫu tôi hoàn toàn ủng hộ cụm từ “đừng hạ thấp”, có một điều gì đó quan trọng còn thiếu
ở nguyên tắc quan trọng đối với sức khỏe tâm lý nêu trên. Điều còn thiếu ở đây nằm ở
việc những đối tượng mang tâm lý hạ thấp người khác làm như thế để bảo vệ chính lòng
tự trọn đã vốn sẵn thấp của họ và bởi chính nỗi sợ bị người khác hạ thấp.
Có một điều gì đó tiết lộ về nhân phẩm thấp của những đối tượng mang tâm lý hạ thấp
người khác. Có một câu thơ bởi nhà thơ Mariane Williamson mà tôi tâm đắc: “Việc bạn
tự hạ thấp bản thân không có ích lợi gì cho thế giới (your playing small does not serve the
world)”. Dĩ nhiên rằng, khi ta tự hạ thấp giá trị bản thân, hay khi ta bị ai đó hạ thấp hoặc
ta hạ thấp ai khác, ta làm tổn thương chính bản thân mình và những người xung quanh.
Qua những hành động ấy, chúng ta vô tình hạ thấp giá trị của bản thân và người khác.
Việc một ai đó hạ thấp người khác như tấm gương phản chiếu cho chính trải nghiệm bị
hạ thấp bởi một người khác, tấm gương ấy lại phản chiếu lần nữa để giải phóng ta khỏi
những nỗi sợ ai. Ta cần sự trợ giúp của bạn bè xung quanh, chuyên gia tư vấn để trở nên
tự do trong chính tâm hồn của mình. Chỉ khi chúng ta nhận ra và hành động chống lại
tâm lý hạ thấp người khác, ta mới hiểu rõ giá trị của bản thân. Khi đó, ta mới có đủ dũng
khi và giá trị để giúp đỡ những người khác khỏi tình trạng trên.