HEALTH I-Q1 Module-1-edited - Hiligaynon from SDO Passi City.

docx

Health
Una nga Kwarter – Modyul 1:
Makilala ang mga Pagkaon nga
Masustansya kag Indi
Masustansya
Para sa Ikaayong Lawas
Health – Una nga Halintang
Alternative Delivery Mode
Una nga Kwarter – Modyul 1: Makilala ang mga Pagkaon nga Masustansya kag
Indi
            Masustansya Para sa Aton Lawas
Una nga Edisyon, 2020

Isinasaad sa Batas Republika 8293, Seksiyon 176  na: Hindi maaaring

magkaroon ng karapatang-sipi sa anomang akda ang Pamahalaan ng Pilipinas.
Gayonpaman, kailangan muna ang pahintulot ng ahensiya o tanggapan ng
pamahalaan na naghanda ng akda kung ito ay pagkakakitaan. Kabilang sa mga
maaaring gawin ng nasabing ahensiya o tanggapan ay ang pagtakda ng
kaukulang bayad.

Ang mga akda (kuwento, seleksiyon, tula, awit, larawan, ngalan ng

produkto o brand name, tatak o trademark, palabas sa telebisiyon, pelikula, atbp.)
 na ginamit sa modyul na ito ay nagtataglay ng karapatang-ari ng mga iyon.
Pinagsumikapang
HEALTH matunton ang -mga
I-Q1 Module-1-edited ito upang from
Hiligaynon makuhaSDO
ang Passi
pahintulot sa
City.docx
paggamit ng materyales. Hindi inaangkin ng mga tagapaglathala at mga may-
akda ang karapatang-aring iyon. Ang anomang gamit maliban sa modyul na ito
ay kinakailangan ng pahintulot mula sa mga orihinal na may-akda ng mga ito.
Walang anomang parte ng materyales na ito ang maaaring kopyahin o
ilimbag sa anomang paraan nang walang pahintulot sa Kagawaran.

Inilathala ng Kagawaran ng Edukasyon

Kalihim: Leonor Magtolis Briones
Pangalawang Kalihim: Diosdado M. San Antonio

Inilimbag sa Pilipinas ng ________________________

Department of Education – Region VI

Office Address:        Duran Street, Iloilo City, 5000        

Telephone Nos.:        (033) 509-7653; (033) 336-2816
E-mail Address:        region6@deped.gov.ph 
Website:                 region6.deped.gov.ph

1
Health
Una nga Kwarter – Modyul 1:
 Makilala ang mga Pagkaon nga
HEALTH I-Q1 Module-1-edited - Hiligaynon from SDO Passi City.docx
Masustansya kag Indi
Masustansya
Para sa Ikaayong Lawas

Panugod nga Hambalanon

Para sa nagapasilidad:
Malipayon nga pagbaton ka MAPEH-Health 1  sang
Alternative Delivery Mode (ADM) Modyul para sa
Makilala ang mga Pagkaon nga Masustansya kag Indi
Masustansya Para sa Ikaayong Lawas.

Ang modyul nga ini ginbululigan  sa pagdisenyo,

paghimo kag maid-id nga gintsek sang mga mangin
alamon nagikan sa publiko kag pribado nga institusyon
para giyahan ang manunudlo sa pagpasilidad agud
mabuligan ang mga bumulutho para malab-ot ang
pagsulundan sang Kurikulum nga K to 12 kag
malampuwasan ang pangka-ugalingon, pangsosyudad
kag pang-ekonomiya nga panghangkat sa bumulutho.
Ang modyul nga ini nagalaum nga maka-angot sa mga
hilikuton base sa ikasarang, kadasigon kag oras.
Nagatuyo man nga mabuligan ang mga bumulutho
para malab-ot  ang mga  kasampaton sa pan-21 ka
siglo samtang ginahatagan sang konsiderasyon ang ila
kinahanglanon kag sitwasyon.

Bilang dugang nga materyal sa una nga teksto, makita

ninyo sa kahon nga ini ang pahanumdom, bulig ukon
estratihiya sa paggiya sa mga bumulutho.
HEALTH I-Q1 Module-1-edited - Hiligaynon from SDO Passi City.docx

Bilang tagapasilidad, ginalauman nga mahatagan mo

sang panugod nga kaalam ang mga bumulutho kon
paano gamiton ang modyul nga ini. Kinahanglan man
nga sundan kag
irekord ang pag-uswag samtang  ginadiskobre nila ang
ila kinaadman. Luwas sini, ginasaligan gid ang pag-
ingganyo kag paggiya sa mga bumulutho samtang
ginahikot ang mga hilikuton nga nakasulod sa modyul.  
 
Para  sa mga Bata:

Ginaabiabi kamo nga may kalipay sa klase nga MAPEH-

Health 1 sang Alternative Delivery Mode (ADM) Modyul
parti sa Makilala ang mga Pagkaon nga  Masustansya
kag Indi Masustansya Para sa Ikaayong Lawas.
Ang modyul nga ini ginhimo sa pagsabat sa inyo
kinahanglan.  Katuyuan sang sini nga modyul nga
mabuligan ka sa imo pag-tuon bisan wala ka sa sulod
sang klasrum. Katuyuan man sini nga mahatagan ka
sang maayo nga oportunidad sa pagdugang sang imo
ihibalo.

Ang modyul nga ini may mga parte kag icon nga dapat
mo maintiendihan.

Sa ini nga parte, mabal-an

Hibalu-a mo ang mga dapat mo
 matun-an sa modyul
HEALTH I-Q1 Module-1-edited - Hiligaynon from SDO Passi City.docx
(objectives/learning
competencies).
Ang malip-ot nga test (pre-
Tinguha-i test) sa sini nga parte,
makita naton kon ano na
ang nahibaluan mo parte sa
leksyon nga makita sa ini
nga modyul. Kon insakto
ang tanan mo nga sabat
(100%), pwede mo laktawan
ang ini nga modyul.
Ini malip-ot man nga test
Balikan ukon review sang natapos
na nga leksyon para
mabuligan ka sa pagsugpon
sang matun-an mo subong
sa natun-an mo na sang
nagligad.  
Sa ini nga bahin sang
Diskubreha modyul, ang bag-o nga
leksyon ipakilala sa imo sa
madamo nga paagi pareho
sang isa ka estorya, kanta,
binalaybay, problema,
ulubrahon ukon isa ka
sitwasyon.
Sa ini nga parte, tagaan
Tun-i ikaw sang malip-ot nga
pagsaysay sang leksyon
(discussion). Katuyuan sini
nga mabuligan ka pag-
intiende sang bag o nga
konsepto kag mga
kahusayan.
Makit-an diri ang mga
Hanasa ulobrahon para sa paggiya
sa imo sa pag praktis agud
magsagad ikaw sa imo pag-
 intiende kag kahusayan sa
HEALTH I-Q1 Module-1-edited - Hiligaynon from SDO
leksyon. Pwede moPassi City.docx
nga ma
tsek ang imo mga sabat sa
mga ulobrahon gamit ang
Talandan sang mga sabat
sa ulihi nga parte sang
modyul.
Makit-an diri ang mga
Tanda-i pamangkot ukon pagsulat
sang tinaga sa blangko
sang dinalan ukon parapo
para maproseso mo kon
ano ang natun-an mo sa
leksyon.
Ini nga bahin sang modyul
Himu-a may mga hilikuton nga
makabulig sa imo sa pag-
halin sang imo bag-o nga
natun-an kag kahusayan sa
tunay nga sitwasyon o
realidad sang kabuhi.
(application)
Katuyuan sini nga matakos
Taksa ang imo nahibalu-an sa
kompetensi.

Dugang nga Sa parte nga ini, may bag-o

Hilikuton kag dugang nga mga
ulobrahon para
mapasanyog ang imo
kinaalam ukon kahusayan
sa leksyon.
Talamdan sang Makit-an diri ang insakto
mga Sabat nga mga sabat sa tanan nga
mga buluhaton sa ini nga
modyul.

Sa katapusan sang modyul nga ini, makita mo man

ang:
 Reperensya
HEALTH Ini ang from
I-Q1 Module-1-edited - Hiligaynon listahan
SDOsang
Passi City.docx
tanan nga mga
balasahon para
mapanami ang modyul
nga ini.

Ang masunod amo ang mga importante nga

pahanumdom sa paggamit sang modyul nga ini:

1. Gamiton ang modyul nga may paghalong. Indi

pagbutangan sang anuman nga tanda ukon
sinulatan ang diin man nga bahin sang modyul.
Maggamit sang lain nga papel sa pagsulat ukon
pag-obra sang mga hilikuton.
2. Indi pagkalimtan nga sabtan ang Tinguha-i bag-o
magsaylo sa iban pa nga hilikuton nga ara sa
modyul.
3.  Basahon sang maayo ang mga direksyon antes
obrahon ang kada hilikuton.
4. Obserbahan ang katampad kag integridad sa
pag-obra sang mga hilikuton kag sa pagtsek sang
mga sabat.
5. Tapuson ang ginaobra nga hilikuton antes
magkadto sa iban pa nga hilikuton.
6. Ibalik ang modyul nga ini sa imo manunudlo o
manugpanagtag kon matapos mo na masabtan
ang tanan nga hilikuton.
Kon nabudlayan ka sa pagsabat sang mga hilikuton sa
modyul nga ini, indi magduha-duha sa pagkonsulta sa
imo manunudlo ukon manugpanagtag.  Mahimo ka
makapangayo sang bulig kay nanay o tatay, sa imo mga
magulang ukon utod o kon sin-o man nga mas
magulang sa imo nga kaupod sa balay. Pirme itanum
sa imo kaisipan kag tagipusuon nga wala ka
nagaisahanon.

Nagalaum kami, paagi sa modyul nga ini, maagyan mo

ang mabinungahon kag puno sang kahulugan nga
 pagtuon kag makakuha ka sang madalum nga
HEALTH I-Q1 Module-1-edited
paghangup - Hiligaynon
nga may kahilabtanan safrom
mgaSDO Passi City.docx
kompetensi.

Masarangan mo ini!

Hibalu-a
 

Ang mga bata nagakinahanglan sang mga

masustansya nga pagkaon para mangin maayo ang ila
ikaayong lawas kag mag-alam. Maangkon lamang nila
ini kon makahibalo sila sa pagpili sang mga
masustansya nga mga pagkaon.
Pagkatapos nga matun-an ang modyul nga ini
sang mga bumulutho, ginalauman ang mga masunod:
1. Makilala ang mga masustansya nga pagkaon
nga maayo sa ila ikaayong lawas kag kon san-o nila ini
dapat kaunon.
2. Matumod ang pagkaon nga masustansya kag
indi masustansya para makalikaw sa mga balatian
ukon sakit sa lawas.  (MELC), H1N-Ia-b-1
HEALTH I-Q1 Module-1-edited - Hiligaynon from SDO Passi City.docx

                  Tinguha-i

Deriksyon: Pili-a ang letra sang husto nga sabat. Isulat

ini sa
                    imo papel.

Diin sa mga masunod ang wala nadala sa

1.
mga naghalin sa dagat?
a. kamote                b. pasayan                c. isda
2. Pili-a sa mga ini ang prutas?
a. okra                b. kalabasa                c. saging
3.Diin sa mga masunod ang pwede ibaylo sa
kan-on?
a. karne                b. isda                c. kamote
4.  Ano sa mga masunod nga pagkaon ang
nagapapag-on sang tul-an kag ngipon?
a. amargoso                 b. itlog                c.
baringon
5.Ang tama nga maasin nga pagkaon indi
maayo sa aton
lawas. Diin diri and pagkaon nga indi maasin?

   a. patis                    b. itlog nga pula                c.

mais

Leksiyon Makilala ang mga

1 Pagkaon nga
 Masustansya kag
HEALTH I-Q1 Module-1-edited - Hiligaynon from SDO Passi City.docx
Indi Masustansya
Para sa Ikaayong
Lawas

Balikan
Makilala ang mga pagkaon nga masustansya kag
indi masustansya sa lawas.

       Ang modyul nga ini nagapakita sang importansya

sang pagkaon nga masustansya para sa ikaayong
lawas sang mga bumulutho.

      Importante nga makilala sang mga bumulutho ang

mga pagkaon nga masustansya kag indi masustansya
para malikawan ang mga balatian sa lawas.

   Tun-i

Direksyon: Tan-awa ang mga laragway. Butangan sang

tsek (√) kon ang pagkaon masustansya
kag ekis (X) kon indi masustansya.

 
 _______
HEALTH I-Q1 1.Module-1-edited
  - Hiligaynon from SDO Passi City.docx

_______ 2.
 

_______ 3.

________ 4.

________5.

Hanasa
HEALTH I-Q1 Module-1-edited - Hiligaynon from SDO Passi City.docx

Direksyon: Bilugi (   ) ang mga pagkaon nga

masustansya sa lawas kag kahunan (    ) ang mga
pagkaon nga indi masustansya sa lawas.

  

1.                        2.                            3.                                   4.                              
5.

 
Tanda-i
 

Mga dapat panumdumon sa pag-atipan sang aton

ikaayong-lawas:
 
● Madamo ang mga masustansya nga pagkaon
halin sa duta ukon tubig.
● Hatagan sang importansya ang mga
masustansya nga pagkaon.
● Likawan ang mga indi masustansya nga
pagkaon para makalikaw sa mga balatian.
 ● Madamo nga mga bitamina  kag mineral ang
HEALTH I-Q1 Module-1-edited
makuha - Hiligaynon
 sa masustansya frompagkaon
nga mga SDO Passi City.docx
para
sa aton ikaayong lawas.
       

       
             Himu-a

  Direksiyon: Tan-awa ang laragway sa kahon. Idrowing

ang mga pagkaon nga maayo sa aton
lawas sa Inidas A kag ang mga pagkaon
nga indi maayo sa lawas sa Inidas B.
HEALTH I-Q1 Module-1-edited - Hiligaynon from SDO Passi City.docx
                                              

                             
 

Taksa

Direksiyon: Pili-on ang letra sang husto nga sabat.

Isulat sa inyo papel.
1. Diin sa mga masunod ang pagkaon nga halin sa
dagat?
a. isda                        b. mais                        c. saging

2. Ang mga pagkaon nga ini nagahatag kabaskog sa

aton lawas magluwas lang sa isa, diin diri ang indi?
a. tinapay                b. kan-on                        c.
kapayas

3. Ang pagkaon nga ini may ara nga bitamina nga  

makabulig pasanag sa aton panan-awan.
a. bayabas                b. sandiya                c. kalabasa

4. Ang pagkaon sang utan maayo sa aton lawas, diin

diri ang ulutanon?
a. lubi                b. kalabasa                 c. bayabas

5. Ang pagkaon sang prutas importante sa aton lawas.

San-o ang manami nga pagkaon sang saging?
a. Pagkatapos kaon        
b. Antes magkaon        
 c. Udtong adlaw/Tigpalanyaga
HEALTH I-Q1 Module-1-edited - Hiligaynon from SDO Passi City.docx

Dugang nga Hilikuton

Direksiyon: Kuritan ang insakto nga sabat sa sulod
sang kulong.

1.  Magkaon sang itlog para ikaw (magdaku,

magbilog).
2.  Mag-inom sang gatas para ikaw (magkusog,
magtaas).  
3.  Ang luto nga kapayas maayo sa (ilong, mata).
4. Ang
 bayabas kag duga sang kalamansi
nagahatag  sang bitamina (A, C).
5. Ang
isda kag manok nagahatag sang ( protina,
tambok).
 

            

Talamdan sang mga Sabat

HEALTH I-Q1 Module-1-edited - Hiligaynon from SDO Passi City.docx
HEALTH I-Q1 Module-1-edited - Hiligaynon from SDO Passi City.docx

Reperensya

LR Portal
K to 12 Health Curriculum Guide May 2016 page 9 of 92
Teachers Materials for Health 1 page 4-8
MAPEH Ivatan Health Revised page 330-341 
HEALTH I-Q1 Module-1-edited - Hiligaynon from SDO Passi City.docx