Professional Documents
Culture Documents
Araling Panlipunan
Ikatulo nga Kwarter – Modyul 2:
Problema sa Kinaiyahan, Magpakabana
Ako
Araling Panlipunan – Ikaduha nga Grado
Alternative Delivery Mode
Ikatulo nga Kwarter – Modyul 2: Problema sa Kinaiyahan, Magpakabana Ako
Unang Edisyon, 2020
Batas Republika 8293, Seksiyon 176 naga ingon nga dili mahimong makaangkon og
katungod sa copyright sa bisan unsa nga tagsulat ang gobyerno sa Pilipinas. Bisan pa man,
kinahanglan una ang pagtugot sa ahensya sa gobyerno nga nagpatuman sa tagsulat kung
kini mahimong pagkakitaan. Apil sa mga pwede nga buhaton sa maong ahensya ang
pagtakda sa mahimong bayad.
Ang mga tagsulat sa (istorya, basahon, balak, kanta, hulagway, ngalan sa produkto o brand
name, tatak o trademark, salida sa telebisiyon, pelikula, atbp.) nga ginamit niini nga modyul
nagpanag-iya sa copyright nianang mga gihisgutan. Paningkamutan nga matultulan sila para
makuha ang ilang pagtugot sa paggamit sa mao nga mga materyales. Wala giangkon sa
mga nagmantala ug sa nagsulat ang katungod isip tag-iya niini. Ang unsa man nga gamit
gawas niining modyul, kinahanglan ang pagtugot gikan sa orihinal nga pagsulat.
Walay bisan unsa nga bahin o parte niining materyales ang mahimong kopyahon o ipatik sa
unsa man nga pamaagi nga walay pagtugot sa departamento.
Araling Panlipunan
Ikatulo nga Kwarter – Modyul 2:
Problema sa Kinaiyahan, Magpakabana
Ako
Pasiuna nga Mensahe
Para sa Magtutudlo:
Kumusta, malipayong paggamit niining Araling Panlipunan -
Ikaduha nga Grado Alternative Delivery Mode (ADM) Modyul sa
Problema sa Kinaiyahan, Magpakabana Ako, Ikaduhang
Semana, Ikatulo nga Kwarter.
Kini nga Modyul nadesinyo, naugmad ug nasusi sa pagtinabangay sa
mga magtutudlo nga gikan sa pampublikong institusyon para sa
pagtabang kanimo nga makab-ot ang sumbanan nga gitakda sa K to
12 Curriculum samtang ilang gibuntog ang mga babag nga adunay
kalabutan sa personal, social, ug economic nga mga sitwasyon sa
ilang pag-eskwela.
Kining kapanguhaan sa pagkat-on o learning resource gilauman nga
makapadasig sa magtutuon o bata nga mobuhat sa mga giniyahan ug
gawasnong buluhaton sa iyang kaugalingon nga lihok ug panahon.
Dugang pa, ang katuyuan usab niini mao ang pagtabang sa magtutuon
o bata nga makakuha sa mga gikinahanglan nga kahanas niining
atong panahon karon sa ika- 21 nga siglo samtang gitagaan usab og
konsiderasyon ang ilang mga panginahanglan og sitwasyon.
Isip dugang nga materyales sa nag-unang teksto, makita ninyo kini
nga kahon sa kinatibuk-an sa modyul.
ii
Isip magtutudlo, ikaw ang gilauman nga maghatag sa magtutuon o
bata kung unsaon paggamit niini nga Modyul. Gitahasan usab ikaw
sa pagsubay sa pag-uswag sa iyang kahibalo samtang imo siya
gitagaan og higayon nga makatuon sa iyang kaugalingon nga pagkat-
on sa kahibalo. Ug usab, gitahasan ka nga dasigon ug tabangan ang
magtutuon o bata sa iyang pagbuhat sa mga buluhaton sulod niini nga
Modyul.
Para sa Magtutuon
Kumusta, maayong paggamit niining (Araling Panlipunan sa Ikaduha
nga Grado) Alternative Delivery Mode (ADM) Modyul sa Problema
sa Kinaiyahan, Magpakabana Ako, Ikaduhang Semana, Ikatulo
nga Kwarter.
Kini nga Modyul gihimo para matagaan ka sa makahuluganon nga
higayon para sa mga giniyahan ug gawasnong pagkat-on subay sa
imong kaugalingon nga lihok ug panahon. Isip aktibo nga magtutuon,
mahimo nimo ang pagproseso sa sulod niining modyul.
iii
nimo ang ensakto nga mga tubag
(100%), pwede na nimo dili
gamiton kini nga modyul.
Pagsusi Kini ang hamubo nga buluhaton o
paghisgot sa nauna nga kahibalo
para matabangan ka nga makonek
ang karon ug
sa una nga leksiyon.
Sulayi ug Kat-oni Dinhi nga bahin, ipaila ang bag-o
nga leksiyon sa nagkalain lain nga
pamaagi sama sa usa ka istorya,
kanta, balak, pagpresentar sa
problema, sitwasyon, o mga
buluhaton.
Hisgutan Ta Dinhi nga parte, tagaan ka og
hamubo nga panaghisgot sa
leksiyon. Ang katuyuan niini para
matabangan ug masabtan ang bag-
o nga konsepto ug kahanas.
Pagpalambo sa Naglangkob kini sa mga
Kahibalo
buluhaton nga giniyahan og
gawasnon pagbansay para
mapalig-on ang imong pagsabot
ug kahanas leksiyon. Mahimo
nimo nga tan-awon kung husto ba
ang imong tubag sa mga
buluhaton sa pagtan-aw sa tubag
nga nahimutang sa susi sa hustong
tubag nga anaa sa katapusan nga
parte sa modyul.
iv
Hinumdumi Kini naglangkob sa nga pangutana
o pagbutang sa mga tubag diha sa
gibutangan og blanko nga parte sa
kapahayag para mapaproseso
kung unsa ang natun-an nimo
gikan sa leksiyon.
Buhata ug Kini naglangkob sa mga
Kat-oni buluhaton nga makatabang sa imo
para mabalhin ang bag-ong
kahibalo o kahanas sa tinuod nga
sitwasyon o ang kamatuoran sa
kinabuhi.
Tantiya Kini usa ka buluhaton nga ang
katuyuan masukod ang lebel sa
kahibalo nga nakab-ot sa natun-an
nga kompetensi.
Dugang nga mga Dinhi nga bahin, adunay ihatag
Buluhaton nga dugang nga mga buluhaton
para mapalambo ang imong
kahibawo ug kahanas sa natun-an
nga leksiyon.
Susi sa mga Tubag Naglangkob kini sa insaktong
tubag sa tanan nga mga buluhaton
nga anaa sa modyul.
v
Ang mosunod mao ang importante nga pahinumdum sa paggamit
niini nga modyul:
1. Ampingi ang paggamit niini nga modyul. Ayaw butangi o sulati
sa bisan unsa nga mga marka o sulat sa bisan asa nga parte sa
modyul. Maggamit sa lain nga papel sa pagtubag sa mga tahas
ug buluhaton.
2. Ayaw kalimti ang pagtubag sa Sulayi sa dili pa mobalhin sa
laing gihatag nga buluhaton nga naa niini nga modyul.
3. Basaha og maayo ang mga direksiyon sa dili pa buhaton nga
mga buluhaton sa pagbansay.
4. Obserbahe ang pagkamatinud-anon ug ang integridad sa
pagbuhat sa mga buluhaton ug sa pagsusi sa insakto nga mga
tubag.
5. Humana usa ang gibuhat nga buluhaton sa dili pa moadto sa
uban pa nga mga buluhaton sa modyul.
6. Ibalik ang modyul sa imong magtutudlo o sa facilitator kung
mahuman na ang pagtubag sa tanan nga mga buluhaton.
Kung ugaling naglisod ka sa pagtubag sa mga buluhaton, ayaw pag
duha-duha pagkonsulta sa imong maestra o facilitator. Mahimo ka
usab mangayo ug tabang sa imong nanay ug tatay , sa imong
magulang o sa bisan kinsa nga kauban sa balay nga mas magulang
nimo. Imong huna-hunaon pirmi nga wala ka nag-inusara.
Maglaum kami nga pinaagi niining modyul makasinati ka sa usa ka
makahuluganon nga kahibalo ug makakuha ka sa lawom nga
pagsabot nga may kalabutan sa kompetensi nga gitun-an.
vi
Kat-oni
Pasiunang Pagsulay/Sulayi
Direksiyon: Unsa nga problema sa komunidad ang gipakita sa mga
hulagway? Isulat sa papel ang letra sa imong tubag.
1
a. Pagpamutol sa kahoy.
b. Kahugaw o polusyon sa tubig.
c. Kahugaw o polusyon sa hangin.
d. Pagdaghan sa kaso sa COVID-19.
____ 1. ____ 2.
____ 3. ____ 4.
____ 5.
____ 1. ____ 2.
____ 3. ____ 4.
____ 5.
Sulayi ug Kat-oni
3
Direksiyon: Unsa ang mga problema nga imong naobserbahan sa
palibot karon? Paghimo ug susama sa graphic organizer sa ubos ug
isulat ang imong mga tubag. Himoa kini sa bond paper.
Problema sa
palibot
Hisgutan Ta
Polusyon sa Tubig
4
Nahitabo kini tungod sa sayop nga paglabay sa mga basura
ngadto sa atong katubigan ug tungod usab kay nagkadaghan na
ang mga tawo sa komunidad nga maoy hinungdan nga nahugaw
og nakontaminado ang atong katubigan.
Polusyon sa Hangin
Resulta kini sa mga basura
nga gilabay bisan asa nga maoy
nakahatag og kabaho sa hangin.
Apil usab niini ang dautan nga
hangin nga gibuga sa tambutso sa
mga sakyanan ug pabrika.
5
panahon sa ting-ulan, dali rang mubaha ug adunay taas nga
huwaw.
Pagkawala sa Biodiversity
Sobra nga paggamit sa mga
tanom o kakahuyan ug
kahayupan nga maoy hinungdan
nga nahurot ang ilang kaliwatan.
6
Pagpalambo sa Kahibalo
7
Direksiyon: Butangi og tsek ( √ ) kung ang pahayag nagpakita og
problema sa palibot ug ekis ( X ) kon wala nagpakita. Isulat sa papel
ang imong tubag.
4. Kusog kaayo ang ulan, napuno sa tubig ang nagbara nga kanal
duol sa balay nila ni Ben.
A. Pasagdan lang kini ni Ben
B. Atangan ni Ben og kahoy ang tubig.
C. Hinloan ang nagbara nga kanal aron makasubay ang tubig
sa insakto.
D. Ipatipas ni Ben ang tubig paingon sa silingan
5. Nakita ni Mario ang iyang iro nga nalibang.
A. Ilubong niya ang tae aron dili manimaho.
B. Tabunan kini ug papel
C. Ilabay sa likod sa balay
D. Pasagdan lang kini ni Mario.
Ikaduhang Pagtantiya
9
Direksiyon: Ipares ang problema sa atong palibot nga anaa sa Hanay
A ngadto sa solusyon niini nga nahimutang sa Hanay B. Isulat sa
papel ang letra sa imong tubag.
Hanay A Hanay B
____ 1. Polusyon sa tubig a. Likayan ang pagpamutol sa kahoy
Unang Pagtantiya
Direksiyon: Isulat ang hinungdan ug epekto sa pagkadaot sa bahandi
sa kinaiyahan. Kopyaha ug kompletoha ang Fishbone Organizer.
Buhata kini sa bondpaper.
Pananglitan:
Paglabay sa
basura sa kanal
Hinundan
Hinungdan
1
Epekto
Hinungdan
2
Epekto
11
Hinungdan
3
Epekto
12
5. Mag-andam og duha ka dagko nga sudlanan nga adunay
marka nga malata ug dili malata.
Ikaduhang Pagtantiya
Direksiyon: Ihulagway ang komunidad nga luwas sa problema
pinaagi sa paghimo og collage o pagdikit-dikit sa mga ginunting nga
litrato, o tinuod nga mga butang sama sa dahon, plastic og uban pa.
Himoa kini sa bondpaper.
13
Hinumdumi
Buhata ug Kat-oni
Direksiyon: Tun-i ang mga hulagway. Asa niini ang nagpakita og
problema sa palibot? Idibuho ang porma nga bituon( ) kon wala
nagpakita og problema ang hulagway, ug porma nga buwan ( )
kung nagpakita og problema. Isulat sa papel ang imong tubag.
____ 1. _____ 2.
____ 3. _____ 4.
14
_____ 5.
Pagtantiya
15
___________________________________________________
___________________________________________________
16
Susi sa Insaktong Tubag
17
Sulayi ug Kat-oni
Ikaduhang Unang Pagtantiya
Pagsusi Pasiunang
Unang Giniyahang
Giniyahang 1. 1.
√ √ Pagsulay
Buluhaton / Sulayi
Buluhaton 2. √2. X 1.1.c b
Maglain-lain ang
1. d 3. X3. √ 2.2.dc
tubag
2. b 4. √4. X 3.3.bd
3. d 5. 5.
X √ 4.4.c a
4. c 6. √ 5.5.a e
5. a 7. X
8. √
9. X
10. √
18
BuhataPagtantiya
Unang ug Kat-oni Unang Gawasnong
Ikaduhang Ikaduhang
Pagtantiya
Buluhaton Pagtantiya
Gawasnong
1. Buluhaton
Maglain-lain ang 1.
1. Lunhaw
1. f
2.
tubag Maglain-lain
2. ang
2. Lunhaw
2. a
tubag 3. Itom
3. 3. 3. e
4. Itom
4. b
4. 4. 5. Lunhaw
5. c
6. Itom
5. 5. 7. Lunhaw
8. Lunhaw
9. Lunhaw
10. Itom
19
Dugang Buluhaton Pagtantiya
Maglain-lain ang
1. tubag
2.
3.
4.
5.
Pakisayran
20
Emily V. Marasigan, Ailene G. Baisa – Julian, Nestor S. Lontoc,
Bagong Lakbay ng Lahing Pilipino 2 (K to 12) Ikalawang
Edisyon Quezon City, Phoenix Publishing House, 2018, 245 -
258
21
Alang sa inyong mga pangutana o komento, sulat o tawag sa: