Professional Documents
Culture Documents
AP2 Q3 M1 MgaBahandiSaKomunidadKo Version4
AP2 Q3 M1 MgaBahandiSaKomunidadKo Version4
Araling Panlipunan
Ikatulo nga Kwarter – Modyul 1:
Ang Kinaiyahang Bahandi sa
Komunidad Ko
Araling Panlipunan – Ikaduha nga Grado
Alternative Delivery Mode
Ikatulo nga Kwarter – Modyul 1: Ang Kinaiyahang Bahandi sa Komunidad Ko
Unang Edisyon, 2020
Batas Republika 8293, Seksiyon 176 naga ingon nga dili mahimong makaangkon og
katungod sa copyright sa bisan unsa nga tagsulat ang gobyerno sa Pilipinas. Bisan pa man,
kinahanglan una ang pagtugot sa ahensya sa gobyerno nga nagpatuman sa tagsulat kung
kini mahimong pagkakitaan. Apil sa mga pwede nga buhaton sa maong ahensya ang
pagtakda sa mahimong bayad.
Ang mga tagsulat sa (istorya, basahon, balak, kanta, hulagway, ngalan sa produkto o brand
name, tatak o trademark, salida sa telebisiyon, pelikula, atbp.) nga ginamit niini nga modyul
nagpanag-iya sa copyright nianang mga gihisgutan. Paningkamutan nga matultulan sila para
makuha ang ilang pagtugot sa paggamit sa mao nga mga materyales. Wala giangkon sa
mga nagmantala ug sa nagsulat ang katungod isip tag-iya niini. Ang unsa man nga gamit
gawas niining modyul, kinahanglan ang pagtugot gikan sa orihinal nga pagsulat.
Walay bisan unsa nga bahin o parte niining materyales ang mahimong kopyahon o ipatik sa
unsa man nga pamaagi nga walay pagtugot sa departamento.
Araling Panlipunan
Ikatulo nga Kwarter – Modyul 1:
Ang Kinaiyahang Bahandi sa
Komunidad Ko
Pasiuna nga Mensahe
Para sa Magtutudlo:
Kumusta, malipayong paggamit niining Araling Panlipunan -
Ikaduha nga Grado Alternative Delivery Mode (ADM) Modyul sa
Ang Kinaiyahang Bahandi sa Komunidad Ko, Unang semana,
Ikatulo nga kwarter.
Kini nga Modyul nadesinyo, naugmad ug nasusi sa pagtinabangay sa
mga magtutudlo nga gikan sa pampublikong institusyon para sa
pagtabang kanimo nga makab-ot ang sumbanan nga gitakda sa K to
12 Curriculum samtang ilang gibuntog ang mga babag nga adunay
kalabutan sa personal, social, ug economic nga mga sitwasyon sa
ilang pag-eskwela.
Kining kapanguhaan sa pagkat-on o learning resource gilauman nga
makapadasig sa magtutuon o bata nga mobuhat sa mga giniyahan ug
gawasnong buluhaton sa iyang kaugalingon nga lihok ug panahon.
Dugang pa, ang katuyuan usab niini mao ang pagtabang sa magtutuon
o bata nga makakuha sa mga gikinahanglan nga kahanas niining atong
panahon karon sa ika- 21 nga siglo samtang gitagaan usab og
konsiderasyon ang ilang mga panginahanglan og sitwasyon.
Isip dugang nga materyales sa nag-unang teksto, makita ninyo kini
nga kahon sa kinatibuk-an sa modyul.
ii
Isip magtutudlo, ikaw ang gilauman nga maghatag sa magtutuon o
bata kung unsaon paggamit niini nga Modyul. Gitahasan usab ikaw
sa pagsubay sa pag-uswag sa iyang kahibalo samtang imo siya
gitagaan og higayon nga makatuon sa iyang kaugalingon nga pagkat-
on sa kahibalo. Ug usab, gitahasan ka nga dasigon ug tabangan ang
magtutuon o bata sa iyang pagbuhat sa mga buluhaton sulod niini nga
Modyul
Para sa Magtutuon
Kumusta, maayong paggamit niining (Araling Panlipunan sa Ikaduha
nga Grado) Alternative Delivery Mode (ADM) Modyul sa Ang
Kinaiyahang Bahandi sa Komunidad Ko, Unang semana, Ikatulo
nga kwarter.
Kini nga Modyul gihimo para matagaan ka sa makahuluganon nga
higayon para sa mga giniyahan ug gawasnong pagkat-on subay sa
imong kaugalingon nga lihok ug panahon. Isip aktibo nga magtutuon,
mahimo nimo ang pagproseso sa sulod niining modyul.
iii
nimo ang ensakto nga mga tubag
(100%), pwede na nimo dili
gamiton kini nga modyul.
Pagsusi Kini ang hamubo nga buluhaton o
paghisgot sa nauna nga kahibalo
para matabangan ka nga makonek
ang karon ug sa una nga leksiyon.
Sulayi ug Kat-oni Dinhi nga bahin, ipaila ang bag-o
nga leksiyon sa nagkalain lain nga
pamaagi sama sa usa ka istorya,
kanta, balak, pagpresentar sa
problema, sitwasyon, o mga
buluhaton.
Hisgutan Ta Dinhi nga parte, tagaan ka og
hamubo nga panaghisgot sa
leksiyon. Ang katuyuan niini para
matabangan ug masabtan ang bag-
o nga konsepto ug kahanas.
v
1. Ampingi ang paggamit niini nga modyul. Ayaw butangi o sulati
sa bisan unsa nga mga marka o sulat sa bisan asa nga parte sa
modyul. Maggamit sa lain nga papel sa pagtubag sa mga tahas
ug buluhaton.
2. Ayaw kalimti ang pagtubag sa Sulayi sa dili pa mobalhin sa
laing gihatag nga buluhaton nga naa niini nga modyul.
3. Basaha ug maayo ang mga direksiyon sa dili pa buhaton nga
mga buluhaton sa pagbansay.
4. Obserbahe ang pagkamatinud-anon ug ang integridad sa
pagbuhat sa mga buluhaton ug sa pagsusi sa insakto nga mga
tubag.
5. Humana usa ang gibuhat nga buluhaton ayha moadto sa uban pa
nga mga buluhaton sa dili pa moadto sa uban pa nga mga
buluhaton.
6. Ibalik ang modyul sa imong maestro o sa facilitator kung
mahuman na ang pagtubag sa tanan nga mga buluhaton.
Kung ugaling naglisod ka sa pagtubag sa mga buluhaton, ayaw pag
duha-duha pagkonsulta sa imong maestra o facilitator. Mahimo ka
usab mangayo ug tabang sa imong nanay ug tatay , sa imong
magulang o sa bisan kinsa nga nga kauban sa balay na mas magulang
nimo. Imong huna-hunaon pirmi nga wala ka nag-inusara.
Maglaum kami nga pinaagi niining modyul makasinati ka sa usa ka
makahuluganon nga kahibalo ug makakuha ka sa lawom nga
pagsabot nga may kalabutan sa kompetensi nga gitun-an.
vi
Kat-oni
Pasiunang Pagsulay/Sulayi
1
Direksiyon: Ilha ang mga butang nga nahisakop sa kinaiyahan.
Idibuho ang malipayong nawong ( )kung kini nahisakop sa
kinaiyahan. Idibuho ang masulub-ong nawong ( ) kung wala
nahisakop sa kinaiyahan. Isulat sa papel ang imong tubag.
1. 2.
3. 4.
5.
Pagsusi
Direksiyon: Tan-awa ang mga hulagway. Ilha ang mga kasaulugang
kultural nga gipakita. Pili-a sa kahon ang saktong tubag. Isulat sa
papel ang imong tubag.
3
Adlaw sa Patay Pasko Pista
Hari Raya Puasa Semana Santa
_______1. _______ 2.
_______3. _______4.
_______5.
4
Sulayi ug Kat-oni
Direksiyon: Basaha ang mga hugpulong. Isulat sa imong papel ang S
kung insakto ang iyahang ipasabot, DS kung dili kini insakto. Isulat sa
papel o kwaderno.
Hisgutan Ta
Mga Kahoy
Adunay punuan sa kahoy nga
mamunga ug aduna usab punuan nga
dili mamunga. Kadaghanan sa kahoy
nga dili mamunga pwede putul-putulon
ug kining mga pinutol pwede nga
mahimong haligi, dingding salog ug
kisame sa balay. Mahimo usab kining himuon nga dekorasyon ug
kasangkapan sa balay sama sa bangko, lamesa, katre ug uban pa.
Ang mga dalid o ugat, panit ug dahon sa ubang punuan mahimong
tambal, papel, goma ug uban pang importanteng butang nga
kinahanglan sa kinabuhi sa tawo.
6
Ang mga punuan nga mamunga og prutas, mahimo kining
kaonon nga presko sama sa mangga, santol, lanzones, abokado ug
uban pang makuhaan sa bitamina.
Mga Talamnon
Daghan ang mga talamnon sa
palibut nga motubo sa bisan asa nga dili
itanom ug atimanon. Makita usab sa
bisan asa nga komunidad ang tanom nga
giatiman sama sa humay, mais, tubo,
tabako ug uban pa.
Adunay mga talamnon sa palibot nga mamulak ug naghatag
kini og kahumot ug kaanindot. Sa laing bahin, adunay mga
talamnon nga makuhaan sa pagkaon sama sa mga utanon ug
prutas. Aduna usab talamnon nga mahimong tambal sa sakit. Sama
sa paliya, tanglad, kalabo ug uban pa nga mahimong itanom lang
sa atong mga nataran.
Mga Mananap
Ang mga mananap pwedeng
himuon nga pagkaon ug makalingaw sa
atong panimalay. Adunay mga parte sa
mananap nga pwedeng mapuslan. Gawas
sa karne, daghan pang makuha nga
pagkaon sama sa gatas ug itlog.
7
Gikinahanglan sa tawo ang limpyo nga tubig. Kada-adlaw
moinom kita og tubig nga dili moubos sa walo ka baso. Ang mga
tanom ug mga mananap nagkinahanglan usab og tubig nga gikan
sa sapa ug tuburan aron mabuhi og mapuslan sa mga tawo.
Kuhaanan sa Pagkaon
Nagkalain-lain nga pagkaon ang
makuha gikan sa tubig. Adunay isda,
uwang, nokus, ug uban pang mga kalan-
on nga makuha nato sa kadagatan.
Importanteng bahin sa tawo ang
pagkaon nga gikan sa katubigan tungod
kay naghatag kini og sustansiya sa atong
panglawas.
8
Kuhaanan sa enerhiya ug uban pang importanteng bahandi
Makahimo o makakuha og enerhiya sa kuryente gikan sa
tubig. Pananglitan ang Hydraulic
Powerplant sa Maria Cristina Falls nga
makita sa siyudad sa Iligan, Lanao Del
Norte.
Pagpalambo sa Kahibalo
_______1. _______ 2.
_______3. _______4.
_______5.
Unang Pagtantiya
9
Direksiyon: Basaha ang matag hugpulong mahitungod sa gamit sa
kahoy. Isulat ang tsek ( √ ) kon insakto kini. Butangi og ekis ( X )
kon dili. Isulat sa papel ang imong tubag.
___ 6. Ang
kahoy pwede
___ 3. Ang kahoy mahimong
ang gamiton para electric fan.
makahimo og
baso.
Ikaduhang Pagtantiya
Direksiyon: Ilha ang mga hulagway sa mga mananap nga anaa sa
hanay A ug ipares kini sa mga pagkaon nga makita sa hanay B.
Isulat sa papel ang imong tubag.
A B
11
____ 1. a.
____ 2. b.
____ 3. c.
____ 4. d.
____ 5. e.
12
Mga Utanon Mga Tambal nga Mga Prutas
Tanom
alugbati kalabo watermelon
kalabasa tanglad alugbati
abokado pahid kapayas
talong rambutan ubas
Unang Pagtantiya
Direksiyon: Isulat ang pulong nga sakto kung ang hugpulong
naghisgot sa tinuod, dili sakto kung ang hugpulong dili tinuod. Isulat
sa papel ang imong tubag.
Mga kahoy
13
Mga talamnon
Mga mananap
Mga kakuhaan og pagkaon sa dagat
Ikaduhang Pagtantiya
Direksiyon: Ilista ang mga bahandi sa kinaiyahan sa imong
komunidad. Ilha ang mga produkto nga gihatag niini. Magpatabang sa
imong ginikanan o sa mga igsoon nga nakahibalo nga anaa sa inyong
balay. Himoa kini sa imong papel.
Hinumdumi
Buhata ug Kat-oni
15
________4. Magamit nga agianan o transportasyon ang dakong hulma
sa tubig.
Pagtantiya
16
Dugang nga Buluhaton
17
Susi sa Insaktong Tubag
Sulayi ug Kat-oni
Ikaduhang Unang Pagtantiya
Pagsusi Pasiunang
Unang Giniyahang
Giniyahang
1. S 1. √
1. Semana Santa Pagsulay
Buluhaton/ Sulayi
Buluhaton
2. DS 2. √
2. Pasko 1. a
1.
Mga
3. DS
posibleng 3. X sa Patay
3. Adlaw 2. b
tubag:
4. S 4. XRaya Puasa
4. Hari 2.
3. a
-prutas
5. S 5. √
5. Pista 4. c
3.
-troso 6. X 5. a
4.
-balay 7. √
-lingkoranan 5.
-ug uban pa.
18
Unang Pagtantiya
Buhata ug Kat-oni Unang
Ikaduhang
Gawasnong
Ikaduhang
Ikaduhang
Gawasnong
1. Dili sakto Buluhaton
Pagtantiya Buluhaton
Pagtantiya
1. 2. Sakto Mga pulong nga1. Magamit sa
2. 3. Sakto butangan og ekis transportasyon
Maglain-lain 1. b / c sa dagat
4. Sakto (ang
X )tubag 2. Mga mananap
2. d / e
3. 5. Dili sakto -abokado 3. Mga talamnon
3. b / c
-rambutan 4. Mga kakuhaan
4. a og
4. -alugbati pagkaon
5.sad dagat
/e
5. Mga kahoy
5.
19
Dugang Buluhaton Pagtantiya
Yamang –lupa Yamang - tubig
sampaguita asin
Maglain-lain ang
ginto kabibe
tubag kalabaw hipon
narra isda
itlog perlas
Pakisayran
20
Emily V. Marasigan, Ailene G. Baisa – Julian, Nestor S. Lontoc,
Bagong Lakbay ng Lahing Pilipino 2 (K to 12) Ikalawang
Edisyon Quezon City, Phoenix Publishing House, 2018, 220 -
240
21
Alang sa inyong mga pangutana o komento, sulat o tawag sa: