Professional Documents
Culture Documents
HEALTH2 - q2 - Mod7 - Mga Pamaagi Sa Pag-Atiman Sa Baba Ug Ngipon - v2
HEALTH2 - q2 - Mod7 - Mga Pamaagi Sa Pag-Atiman Sa Baba Ug Ngipon - v2
HEALTH
Ikaduha nga Kwarter – Modyul 7
Mga Pamaagi sa Pag-atiman
sa Baba ug Ngipon
MAPEH – Health – Ikaduha nga Grado
Alternative Delivery Mode
Ikaduha nga Kwarter – Modyul 7: Mga Pamaagi sa Pag-atiman sa Baba ug Ngipon
Unang Edisyon, 2020
Batas Republika 8293, Seksiyon 176 naga ingon nga dili mahimong makaangkon og
katungod sa copyright sa bisan unsa nga tagsulat ang gobyerno sa Pilipinas. Bisan pa man,
kinahanglan una ang pagtugot sa ahensya sa gobyerno nga nagpatuman sa tagsulat kung
kini mahimong pagkakitaan. Apil sa mga pwede nga buhaton sa maong ahensya ang
pagtakda sa mahimong bayad.
Ang mga tagsulat sa (istorya, basahon, balak, kanta, hulagway, ngalan sa produkto o brand
name, tatak o trademark, salida sa telebisiyon, pelikula, atbp.) nga ginamit niini nga modyul
nagpanag-iya sa copyright nianang mga gihisgutan. Paningkamutan nga matultulan sila para
makuha ang ilang pagtugot sa paggamit sa mao nga mga materyales. Wala giangkon sa mga
nagmantala ug sa nagsulat ang katungod isip tag-iya niini. Ang unsa man nga gamit gawas
niining modyul, kinahanglan ang pagtugot gikan sa orihinal nga pagsulat.
Walay bisan unsa nga bahin o parte niining materyales ang mahimong kopyahon o ipatik sa
unsa man nga pamaagi nga walay pagtugot sa departamento.
Inilathala ng Kagawaran ng Edukasyon
Kalihim: Leonor Magtolis Briones
Pangalawang Kalihim: Diosdado M. San Antonio
MAPEH-HEALTH
Ikaduha nga Kwarter – Modyul 7
Mga Pamaagi sa Pag-atiman
sa Baba ug Ngipon
Pasiuna nga Mensahe
Para sa Magtutudlo:
Kumusta, malipayong paggamit niining MAPEH-Health
Ikaduha nga Grado Alternative Delivery Mode (ADM)
Modyul sa Mga Pamaagi sa Pag-atiman sa Baba ug
Ngipon, Ika 6-8 nga Semana, Ikaduha nga Kwarter.
Kini nga modyul nadesinyo, naugmad ug nasusi sa
pagtinabangay sa mga magtutudlo nga gikan sa
pampublikong institusyon para sa pagtabang kanimo
nga makab-ot ang sumbanan nga gitakda sa K to 12
Curriculum samtang ilang gibuntog ang mga babag nga
adunay kalabutan sa personal, social, ug economic nga
mga sitwasyon sa ilang pag-eskwela.
Kining kapanguhaan sa pagkat-on o learning resource
gilauman nga makapadasig sa magtutuon o bata nga
mobuhat sa mga giniyahan ug gawasnong buluhaton sa
iyang kaugalingon nga lihok ug panahon. Dugang pa,
ang katuyuan usab niini mao ang pagtabang sa
magtutuon o bata nga makakuha sa mga gikinahanglan
nga kahanas niining atong panahon karon sa ika- 21 nga
siglo samtang gitagaan usab og konsiderasyon ang ilang
mga panginahanglan og sitwasyon.
Isip dugang nga materyales sa nag-unang teksto, makita
ninyo kini nga kahon sa kinatibuk-an sa modyul.
ii
Mga Minugbo nga Sulat sa Magtutudlo
Ang moggamit ani nga modyul, nagkinahanglan sa
insaktong paggiya sa mga bata aron maabot ang
tumong ug tinguha nga makakat-on ang mga bata.
Para sa Magtutuon:
Kumusta, maayong paggamit niining (MAPEH-HEALTH sa
Ikaduha nga Grado)Alternative Delivery Mode(ADM)
Modyul sa Mga Pamaagi sa Pag-atiman sa Baba ug
Ngipon, Ika 6-8 nga Semana, Ikaduha nga Kwarter.
Kini nga Modyul gihimo para matagaan ka sa
makahuluganon nga higayon para sa mga giniyahan ug
gawasnong pagkat-on subay sa imong kaugalingon nga
lihok ug panahon. Isip aktibo nga magtutuon, mahimo
nimo ang pagproseso sa sulod niining modyul.
Kini nga Modyul adunay mga parte katugbang sa mga
icons:
iii
Kat-oni Dinhi nga bahin, mahibaloan
kung unsa ang gikinahanglan
nga matun-an sa modyul.
Pasiunang Ang katuyoan niini nga bahin
Pagsulay/Sulayi sa buluhaton mao ang
pagsusi sa imong naunang
kahibalo mahitungod sa
leksiyon nga imong pagatun-
an. Kung makuha nimo ang
insakto nga mga tubag
(100%), pwede na nimo dili
gamiton kini nga modyul.
iv
Hisgutan Ta Dinhi nga parte, tagaan ka og
hamubo nga panaghisgot sa
leksiyon. Ang katuyuan niini
para matabangan ug
masabtan ang bag-o nga
konsepto ug kahanas.
Pagpalambo sa Naglangkob kini sa mga
Kahibalo buluhaton nga giniyahan og
gawasnong pagbansay para
mapalig-on ang imong
pagsabot ug kahanas sa
leksiyon. Mahimo nimo nga
tan-awon kung husto ba ang
imong tubag sa mga
buluhaton sa pagtan-aw sa
tubag nga anaa sa katapusan
nga parte sa modyul.
v
Tantiya Kini usa ka buluhaton nga ang
katuyuan masukod ang
kahibalo nga nakab-ot sa
natun-an nga kompetensi.
Dugang nga mga Dinhi nga bahin, adunay
Buluhaton ihatag nga dugang nga mga
buluhaton para mapalambo
ang imong kahibalo ug
kahanas sa natun-an nga
leksiyon.
Susi sa mga Naglangkob kini sa insaktong
Tubag tubag sa tanan nga mga
buluhaton nga anaa sa
modyul
vi
nga papel o kwaderno sa pagtubag sa mga tahas
ug buluhaton.
2. Ayaw kalimti ang pagtubag sa Sulayi sa dili pa
mobalhin sa laing gihatag nga buluhaton nga naa
niini nga modyul.
vii
Kat-oni
Minahal kung mga Bata:
1
Pasiunang Pagsulay/Sulayi
A. C.
sa nars sa dentista
2
B. D.
sa midwife sa medtech
A. C.
B. D.
D.
3
_____4. Si Ervin matulog diretso pagkahuman og kaon sa
panihapon. Dili siya magtoothbrush kada human
ug kaon. Madaot kaha ang iyang mga ngipon?
A. Oo, kay iya man kining gi-atiman.
B. Dili, kay pwede raman dili magtoothbrush.
C. Dili, kay atong ngipon natural nga mohinlo sa
hugaw.
D. Oo, kay ang mga hugaw wala nakuha sa
iyang mga ngipon.
A. C.
B. D.
4
Mga Pamaagi sa
Aralin
1 Pag-atiman sa Baba ug
Ngipon
Ang atong baba ug ngipon mao ang usa sa mga pinaka
importanteng parte sa lawas . Nagkalain-lain ang mga
trabaho o functions ug mahinungdanon ang insaktong
pag-atiman niini.
Pagsusi
Kagahapon, inyong nakat-onan ang mahitungod sa
insaktong pag-atiman sa mga mata, mga dalunggan,
ilong, buhok, ug panit.
Aron sa pagsuta kung inyo pa bang nahinumduman
ang atong gipanghisgutan. Isulat ang pulong nga Sakto
sa blangko sa matag pahayag kung kini nagpakita sa
insaktong buhat. Sayop kung kini dili maayong buhat.
Isulat ang inyong tubag sa papel o kwaderno.
___________1. Gamiti og shampoo ang buhok kung
maligo.
___________2. Likayi ang paglugod sa mga mata aron
malikayan ang inpeksiyon.
5
___________3. Gamit og toothpick sa paglimpyo sa
inyong mga dalunggan.
___________4. Sa paglimpyo sa ilong, gamita ang
inyong mga tudlo.
___________5. Lugura pag-ayo ang inyong panit kung
kini nangatol.
6
Sulayi ug Kat-oni
Direksyon: Tan-awa pag-ayo ang grupo sa mga
hulagway ug idibuho sa imong papel o kwaderno ang
usa ka butang nga inyong gamiton sa paghinlo sa baba
ug ngipon.
silhig
lamesa libro
baso suka
lapis
TV
cellphone
gripo gatas
7
Hisgutan Ta
Ang baba ug ngipon mao ang usa sa mga
importanteng parte sa lawas sa usa ka tawo. Ang matag
usa niini adunay lain-laing gamit sama sa: pagkaon ug
pag-estorya.
Tungod kay ang atong baba ug ngipon importante
man nga parte sa atong lawas, gikinahanglan nga ato
kining atimanon aron magpabiling limpyo. Ang mga
mosunod nga pahayag mao ang insaktong pamaagi sa
pag-atiman sa baba ug ngipon.
8
Ikatulo, butangi kini sa gamay
nga toothpaste.
Ikaupat, hinaya
pagtoothbrush ang ngipon
gikan sa taas padulong sa
ubos, dayon sa hinay-hinay
gikan sa wala padulong sa
tuo. Siguraduha nga
malimpyo ang tanang kilid sa
imong mga ngipon.
Pagkahuman, hinaya
pagtoothbrush apil ang dila.
9
Pagkahuman, hugasi pag-
ayo ang toothbrush.
10
Ayaw kalimti ang pagbisita sa inyong dentista.
Kinahanglan moadto sa
dentista kaduha sa usa
ka tuig.
11
Pagpalambo sa Kahibalo
12
____2. Si Prenz nagtoothbrush sa iyang ngipon kada
human og kaon.
13
____5. Gilimpyuhan niya pag-apil ang dila sa iyang
toothbrush.
Unang Pagtantiya
Direksyon: Isulat ang S kung sakto ang pahayag og DS
kung dili sakto. Isulat ang inyong tubag sa papel o
kwaderno.
____1. Ang toothbrush usa sa mga pinaka-importanting
gamit sa paghinlo sa baba og ngipon.
____2. Mahimong magtoothbrush bisan walay tubig.
____3. Ang asin mahimong gamiton kung walay
toothpaste sa atong balay.
____4. Iluwa ang sobrang laway ug toothpaste kada
human og toothbrush.
____5. Hipusa ang toothbrush og ibutang sa insaktong
butanganan.
14
Ikaduhang Giniyahang Buluhaton
Si Manong Potenciano adunay unom ka mga anak.
Usa ka adlaw, nagsaulog sa adlawng natawhan ang
kamagulangan niya nga anak nga si Jisa. Asa sa
mosunod nga mga buhat ang nagpakita sa maayong
lihok kada human og kaon? Isulat ang H kung husto ang
pahayag ug DH kung dili husto. Isulat ang inyong tubag
sa papel o kwaderno.
____1. Nagtoothbrush siya sa iyang ngipon
pagkahuman og kaon.
____2. Pagkahuman og kaon sa keyk nidiretso dayon
siya pagkatulog.
____3. Gikuha ang iyang toothbrushug gigamit kini
nga walay gibutang nga toothpaste o asin.
____4. Natulog ang bata nga aduna pay pagkaon
sa iyang baba.
____5. Migamit si Jisa sa dental floss pagkahuman
niya og toothbrush.
15
Ikaduhang Pagtantiya
Direksyon: Idibuho ang malipayon nga nawong (😊)
kung mouyon ka sa pahayag og masulob-on nga
nawong (☹) kon dili ka uyon. Isulat ang inyong tubag
sa papel o kwaderno.
_____1. Magtoothbrush kanunay sa inyong mga
ngipon.
_____2.Mokaon sa masustansiyang pagkaon.
_____3. Mogamit og dental floss sa inyong mga
ngipon.
_____4. Mobisita sa dentista kaduha sa usa ka tuig.
_____5. Mokaon kanunay sa tam-is nga mga
pagkaon.
16
Unang Pagtantiya (Assessment 1)
Direksyon: Gamit ang dayagram, isulat sa matag
lingin ang mga pamaagi sa pag-atiman sa baba ug
ngipon. Isulat ang inyong tubag sa papel o kwaderno.
MGA PAMAAGI SA
MGA
PAG-ATIMAN SA
BABA UG NGIPON
17
Ikaduhang Gawasnong Buluhaton
Direksyon: Idibuho ang pormang bituon ( ) kung ang
hulagway nagpakita sa maayong lihok ug idibuho ang
ekis(X) kung dili maayo. Isulat ang inyong tubag sa
papel o kwaderno.
1 3
1 1
2 4
1 1
Gitusok ang
baba gamit ang Nagkit-kit sa
lansang dulaan
5
1
Nagpacheck-up
sa dentista
18
Ikaduhang Pagtantiya
Direksyon: Idibuho ang pormang kasing-kasing ( ) sa
inyong papel o kwaderno kung ang pahayag nagpakita
sa insaktong pamaagi sa pag-atiman sa baba ug ngipon.
Idibuho usab ang pormang lingin ( ) kung nagpakita sa
dili saktong pamaagi.
Hinumdumi
Basi sa atong nahisgutan, natun-an og natubagan,
ang mga mosunod maoy angay natong dumdumon
aron sa pag-atiman sa atong baba ug ngipon:
A. Magtootbrush kada human og kaon.
B. Mokaon sa mga masustansiyang pagkaon nga
puno sa calcium, bitamina C, bitamina K ug uban
19
pang mga bitamina nga makatabang pagpalig-on
ug pagpahimsog.
C. Likayan ang pagkaon sa sobrang tam-is ug
bugnaw.
D. Magpacheck-up sa dentista kaduha matag tuig.
E. Likayan ang pag-ingkit sa gahi nga pagkaon o
butang.
Angay usab natong hinumduman nga himsog ang
atong panglawas ug layo kita sa mga sakit kung limpyo
ug himsog ang atong baba ug ngipon.
Buhata ug Kat-oni
Direksyon: Idibuho ang pormang bituon ( ) kung ang
hulagway nagpakita sa maayong lihok og idibuho ang
ekis(X) kung dili maayo. Isulat ang inyong tubag sa papel
o kwaderno.
1 2
1
20
3 4
1 1
Nikaon sa saging
Nibisita sa dentista
5
1
Nagtoothbrush
human og kaon
21
Pagtantiya (Assessment)
Direksyon: Tun-i ang mga hulagway. Butangi ug tsek (√)
ang kahon kung kini nagpakita ug pag-atiman sa
baba og ngipon. Ekis (X) kung kini wala nagpagkita.
1 2
1
Naglimugmog og Nanampong sa
mouthwash iyang baba
3 4
1 1
22
5
1
Nigamit og
dental floss
23
24
Pasiunang Pagsusi Sulayi ug
Pagsulay 1. Sakto Kat-oni
1. A 1. Toothpaste
2. C 2. Sakto
2. Tooth brush
3. A 3. Sayop
4. A 3. Dental Floss
5. C 4. Sayop
4. Glass/Baso
5. Sayop
5. Tubig/Gripo
Unang Unang Ikaduhang
Giniyahang Pagtantiya Giniyahang
Buluhaton 1. S Buluhaton
1.X 2. DS 1. H
2./ 3. S 2. DH
3./ 4. S 3. DH
4.X 5. S 4. DH
5./ 5. H
Ikaduhang Unang Unang
Pagtantiya Gawasnon Pagtantiya
1. 😊 Buluhaton
2. 😊
3. 😊
Managlahi ang Managlahi ang
4. ☹
tubag sa mga tubag sa mga
5. ☹
Bata Bata
Susi sa Insaktong Tubag
25
Ikaduhang Ikaduhang Buhuta ug
Gawasnong Pantantiya Kat-oni
Buluhaton 1. 1. X
1. X 2. O 2. X
2. X 3. O 3. /
3. / 4. O 4. /
4. X 5. O 5. /
5. /
Pagtantiya Dugang
1./ Buluhaton
2. /
3. /
Managlahi ang
4. X
tubag sa mga
5. /
Bata
Pakisayran
26
Alang sa inyong mga pangutana o komento, sulat o tawag sa: