THUYẾT TRÌNH MÔN TRIẾT HỌC MÁC - LÊNIN

THỰC TIỄN VÀ VAI CỦA THỰC TIỄN ĐỐI VỚI

NHẬN THỨC

GVHD: An Thị Ngọc Trinh

LỚP DT 10 – NHÓM 07

TRƯỜNG ĐẠI HỌC BÁCH KHOA – ĐẠI HỌC QUỐC GIA TP HCM
Võ Minh Kha - 2110235

Nguyễn Minh Khang - 2113671

Đỗ Nguyễn Duy Khang- 2113656

Hoàng Mạnh Lê Khánh - 2111479

Huỳnh Quốc Khánh - 2111482

Nguyễn Minh Khánh - 2111493

 NỘI DUNG

1. Thực tiễn và vai trò của thực tiễn đối với nhận thức
2. Nguồn gốc, bản chất của nhận thức
3. Vai trò của thực tiễn đối với nhận thức
1. Thực tiễn và vai trò của thực tiễn đối với nhận thức
Khái niệm thực tiễn

Quan niệm trước Mác Quan niệm của Mác

• CNDT: hoạt động của tinh thần nói • Thực tiễn là toàn bộ hoạt động vật
chung là hoạt động thực tiễn chất có mục đích mang tích lịch sử -
• Triết học tôn giáo: hoạt động sáng xã hội nhằm cải biến tự nhiên và xã
tạo ra vũ trụ của thượng đế là hoạt hội.
động thực tiễn
• CNDVSH: sự vật, hiện tượng, cái
cảm giác được chỉ được nhận thức
dưới hình thức khách thể hay hình
thức trực quan
* Đặc trưng của hoạt động thực tiễn
• Là hoạt động vật chất
• Là phương thức tồn tại cơ bản, phổ biến của con người và xã hội
• Là hoạt động có mục đích nhằm cải tạo tự nhiên và xã hội.
* Các dạng hoạt động thực tiễn cơ bản
▪ Hoạt động sản xuất vật chất:

Là hoạt động đầu tiên và

căn bản nhất giúp con
người hoàn thiện cả bản
tính sinh học và xã hội
* Các dạng hoạt động thực tiễn cơ bản
▪ Hoạt động chính trị - xã hội:

Là hoạt động nhằm biến

đổi các quan hệ xã hội mà
đỉnh cao nhất là biến đổi
các hình thái kinh tế - xã
hội
* Các dạng hoạt động thực tiễn cơ bản
▪ Hoạt động thực nghiệm khoa học:

Là quá trình mô phỏng

hiện thực khách quan
trong phòng thí nghiệm để
hình thành chân lý
Hoạt động chính trị-xã hội Hoạt động sản xuất vật chất Hoạt động thực nghiệm khoa
học

Các hình thức cơ bản của hoạt động thực tiễn

Mỗi hoạt động có vai trò khác nhau nhưng SXVC là quan trọng nhất
2. Nguồn gốc, bản chất của nhận thức

Triết học Mác-Lênin thừa nhận sự tồn

tại khách quan của thế giới và khả năng
nhận thức thế giới của con người

Thế giới vật chất tồn tại khách quan, độc lập với ý thức của con
người (suy đến cùng) là nguồn gốc của nhận thức.
“Nhận thức là quá trình phản ánh chủ động, tích
cực, sáng tạo thế giới khách quan vào bộ óc con
người, là quá trình tạo thành tri thức về thế giới
khách quan trên cơ sở thực tiễn.”
CHỦ NHẬN KHÁCH
THỂ THỨC THỂ
Nhận thức là một quá trình biện chứng có
vận động và phát triển

Nhận thức là quá trình phản ánh hiện thực khách

quan mộtcách tích cực, chủ động, sáng tạo bởi
con người trên cơ sở thực tiễn mang tích lịch sử
cụ thể.
3. Vai trò của thực tiễn đối với nhận thức
THỰC TIỄN NHẬN THỨC THỰC TIẾN

VÌ
TỪ

Thực tiễn là cơ sở, động lực của Thực tiễn là mục đích của nhận
nhận thức thức

Thực tiễn là tiêu chuẩn để kiểm tra

chân lý
▪ Thực tiễn là cơ sở, động lực của nhận thức
• Thực tiễn cung cấp những tài liệu, vật liệu cho nhận thức của con người
• Thực tiễn luôn đề ra nhu cầu, nhiệm vụ và phương hướng phát triển của nhận
thức; rèn luyện các giác quan của con người ngày càng tinh tế hơn, hoàn thiện
hơn
Ví dụ: Sự xuất hiện học thuyết Macxit vào những năm 40 của thế kỷ XIX
cũng bắt nguồn từ hoạt động thực tiễn của các phong trào đấu tranh
của giai cấp công nhân chống lại giai cấp tư sản lúc bấy giờ.
Thực tiễn là động lực của nhận thức: Thực tiễn luôn đề ra nhu cầu, nhiệm vụ và
phương hướng phát triển của nhận thức; rèn luyện các giác quan của con người
ngày càng tinh tế hơn, hoàn thiện hơn, công cụ nhận thức ngày càng tinh vi, hiện đại
làm cho năng lực tư duy ngày càng phát triển.
▪ Thực tiễn là mục đích của nhận thức
• Nhận thức của con người là
nhằm phục vụ thực tiễn, soi
đường, dẫn dắt, chỉ đạo thực
tiễn
• Tri thức chỉ có ý nghĩa khi nó được
áp dụng vào đời sống thực tiễn
một cách trực tiếp hay gián tiếp để
phục vụ con người
Ví dụ: Ngay cả những thành tựu mới đây nhất là khám phá và giải mã bản đồ
gien người cũng ra đời từ chính thực tiễn, từ mục đích chữa trị những căn bệnh
nan y và từ mục đích tìm hiểu, khai thác những tiềm năng bí ẩn của con
người…có thể nói, suy cho cùng, không có một lĩnh vực tri thức nào mà lại không
xuất phát từ một mục đích nào đó của thực tiễn, không nhằm vào việc phục vụ,
hướng dẫn thực tiễn.
▪ Thực tiễn là tiêu chuẩn để kiểm tra chân lý

• Chỉ có qua thực nghiệm mới có

thể xác định tính đúng đắn của
một tri thức
▪ Thực tiễn là tiêu chuẩn để kiểm tra chân lý

• Tri thức là kết quả của quá trình nhận thức, tri thức đó có
thể phản ánh đúng hoặc không đúng hiện thực nên phải
được kiểm tra trong thực tiễn
▪ Thực tiễn là tiêu chuẩn để kiểm tra chân lý
• Thực tiễn có nhiều hình thức nên khi kiểm tra chân lý có thể bằng thực nghiệm
khoa học hoặc vận dụng lý luận xã hội vào quá trình cải biến xã hội. (chân lý
có tính tuyệt đối và tương đối nên phải xét thực tiễn trong không gian rộng và
thời gian dài)
• Cần phải quán triệt quan điểm thực tiễn trong nhận thức và hoạt động để khắc
phục bệnh giáo điều
TRẮC NGHIỆM ÔN TẬP KIẾN THỨC
Câu 1: Thực tiễn là gì?

A. B. C. D.
Thực tiễn là toàn Thực tiễn là toàn Thực tiễn là hoạt Thực tiễn là hoạt
bộ hoạt động vật bộ hoạt động vật động vật chất có động vật chất có
chất có mục đích chất có mục đích mục đích mang mục đích mang
mang tích lịch sử mang tích lịch sử tích xã hội nhằm tích lịch sử - xã
- xã hội nhằm nhằm cải biến tự cải biến tự nhiên hội nhằm cải
cải biến tự nhiên nhiên và xã hội. và xã hội. biến tự nhiên và
và xã hội. xã hội.

Đáp án A chính xác

Câu 2: Hoạt động thực tiễn có mấy đặc trưng?

A. 2 B. 5 C. 3 D. 4

Đáp án C chính xác

Câu 3: Hoạt động gặt lúa của nông dân, lao động của công nhân
trong các nhà máy, xí nghiệp… là những hoạt động gì ?

A. Hoạt động sản xuất vật chất

B. Hoạt động chính trị xã hội

C. Hoạt động thực nghiệm khoa học

Đáp án A chính xác

Câu 4: Bạn An nhà rất khó khăn, anh em đông. Ba, mẹ bạn ấy làm lụng vất vả
quanh năm để nuôi các con ăn học. Nhận thấy cảnh gia đình thiếu thốn như
thế bạn An không ngừng nỗ lực học tập và đã tốt nghiệp đại học. Sau đó, bạn
có việc làm và thu nhập ổn định để phụ giúp gia đình. Việc làm của An thể
hiện vai trò nào của thực tiễn đối với nhận thức?

A. Thực tiễn là mục đích của nhận thức

B. Thực tiễn là tiêu chuẩn của chân lý

C. Thực tiễn là động lực của nhận thức

D. Thực tiễn là cơ sở của nhận thức

Đáp án C chính xác

Câu 5: Thông qua quá trình đo đạc ruộng đất, một số nhà Toán học thời xưa
đã rút ra được công thức tính diện tích hình tam giác, hình vuông, hình thang,
…Việc rút ra các công thức tính toán của các nhà Toán học là thể hiện vai trò
nào của thực tiễn đối với nhận thức?

A. Thực tiễn là mục đích của nhận thức

B. Thực tiễn là tiêu chuẩn của chân lý

C. Thực tiễn là động lực của nhận thức

D. Thực tiễn là cơ sở của nhận thức

Đáp án C chính xác

Câu 6: Những năm gần đây xuất hiện một căn bệnh mới là SARS-CoV vì vậy
con người tìm ra thuốc phòng và chữa bệnh này, nội dung trên thể hiện vai trò
gì từ thực tiễn đối với nhận thức?

A. Thực tiễn là mục đích của nhận thức

B. Thực tiễn là tiêu chuẩn của chân lý

C. Thực tiễn là động lực của nhận thức

D. Thực tiễn là cơ sở của nhận thức

Đáp án A chính xác

Câu 7: Bầu cử đại biểu Quốc hội, tiến hành Đại hội Đoàn Thanh niên
trường học, Hội nghị công đoàn là những hoạt động gì?

A. Hoạt động sản xuất vật chất

B. Hoạt động chính trị xã hội

C. Hoạt động thực nghiệm khoa học

Đáp án B chính xác

Câu 8: Hoạt động nghiên cứu, làm thí nghiệm của các nhà khoa học để tìm ra
các vật liệu mới, nguồn năng lượng mới, vác-xin phòng ngừa dịch bệnh mới là
những hoạt động gì?

A. Hoạt động sản xuất vật chất

B. Hoạt động chính trị xã hội

C. Hoạt động thực nghiệm khoa học

Đáp án C chính xác

Câu 9: Có bao nhiêu nguyên tắc thực tiễn trong nhận thức và hoạt động thực
tiễn?

A. 1 B. 6 C. 3 D. 4

Đáp án C chính xác

Câu 10: Sự xuất hiện học thuyết Macxit vào những năm 40 của
thế kỷ XIX cũng bắt nguồn từ hoạt động thực tiễn của các
phong trào đấu tranh của giai cấp công nhân chống lại
giai cấp tư sản lúc bấy giờ thể hiện vai trò gì từ thực tiễn
đối với nhận thức?
A. Thực tiễn là mục đích của nhận thức

B. Thực tiễn là tiêu chuẩn của chân lý

C. Thực tiễn là động lực của nhận thức

D. Thực tiễn là cơ sở của nhận thức

Đáp án D chính xác

THANKS FOR WATCHING