1. ZERK OSATZEN DU TEGUMENTU SISTEMA?

a. Larruazalak eta larruazaleko organoek.

b. Ilea
c. Azkazalak
d. Izerdi guruinak
e. Gantz guruinak
2. LARRUAZALA
a. Giza gorputzeko organorik handiena. Gorputz osoaren kanpoko estalkia
osatzen du eta barne ehun eta kanpoko ingurunetik babestu.
b. Azalak bi geruza ezberdin epidermisa eta dermisa. Geruza babestua ehun
ezberdinez osatuta eta funtzio desberdinekin. Hipodermisa ez da
larruazaleko zati bat baina azala lotzen du gorputzeko ehun sakonenek
osatzen dituzten hezur eta muskuluekin.
c. Azalak materialak gorputzean sartu eta kanpora ez pasatzeko oztopo
nagusi gisa jokatzen du, toxinak gorputzean sartzea eragozten du eta
fluidoak ehunetan blokeatuta mantentzen ditu.
d. Nerbio sare trinkoak sentitzeko gaitasuna: azala, ukimena, mina,
tenperatura eta presioa.
e. Larruazaleko ileak gorputzeko atalak isolatzen laguntzen dute
ingurumenetik babesteko
3. LARRUAZALEKO GERUZAK

a.
4. IDENTIFIKATU IRUDIAN HELBURU ANATOMIKOAK
a.
5. EPIDERMISEKO ZELULAK
a. Keratinozitoak: KERATINA PROTEINA sortu ( barneko egiturak babestu
eta urarekiko iragazkaitza)
b. Melanozitoak: melanina sortu (eguzki-izpietatik babesteko) da
c. Langerhans zelulak: hezur-muinetik datoz eta sistema inmunologikoaren
osagai
d. Merkel zelulak: keratitozitoei lotuak (ukimen zentzumen osagai)
6. IDENTIFIKATU EPIDERMISEKO GERUZA EZBERDINAK
a.

b.
7. EPIDERMISEKO ZEIN GERUZATAN DAUDE ZELULAK ETENGABEKO MITOSIAN
ZELULAK UNE ORO BERRITUZ?
a. Germinala eta basalean daude zelulak etengabeko mitosian.
b. Geruza germinatiboko zelulak sakonenean gazteenak eta mitosia
dutenak. Gainazalera igotzen dira keratina sintetizatuz. Keratinak zelulak
eraldatu eta eskama gisa igo. Gainazalera igotako zelulak, zelula berriekin
ordezkatu mitosiaren bitartez.
c. Garrantzitsua zelulak une oro berritzea, eta lesio mugatuetan handiagoa
izatea.
8. IZERDI GURUIN EKRINOAK KOPETAN, BIZKARREAN, ESKU HAUR ETA OIN
ZOLETAN ASKO DAUDE
a. Larruazal osoan banatuta, beheko ezpain, glande eta prepuzioan izan
ezik.
b. Kopetean, bizkarrean, esku haur eta oin zoletan asko daude.
c. Izerdia jariatzen dute.
9. IZERDI GURUIN EKRINOAK DERMISAREN ZATI SAKONENEAN DADUE ETA HODI
IRAIZLEEK DERMIS OSOA ZEHARKATU ETA EPIDERMISEAN “PORO” IZENEKO
ZULOETAN AMAITZEN DIRA
a. Egia
10. IZERDI GURUIN APOKRINOAK DERMISAREN SAKONENEAN ETA PORO IZENEKO
ZULOETATIK IZERDIA BOTATZEN DUTE? JAIOTZEN GARENETIK
FUNTZIONATZEN DUTE IZERDI GURUIN APOKRINOAK?
a. Ez, pubertarora arte ez dute funtzionatzen
b. Geruzarik sakonenean daude (hipodermisean)
i.
ii.
11. IDENTIFIKATU ILEAREN ATALAK
 a.
b. Larruazaleko deribatua, keratinaz osatua eta ile folikuluko larruazaleko
sakonunean sortuta. Honela osatuta dago:
i. ILEAREN ZURTOINA: Ageri dagoen zatia. Keratinazko zelula
hondakinekin osatutua, kanpoen dagoen zatia kutikulua da.
ii. SUSTRAIA: Ile folikuluan sartuta. Guruin horren azpian eta ile
folikuluaren barnean muskulu zatitzailea. Hotza dugunenan
muskulua uzkurtu eta ileari tira egiten dio “oilo ipurdia” eraginez.
Muskulu hau ez da agertzen betile, bekain, bizkar, sudur eta
belarriko ileetan.
iii. ILEA+FUNTZIOA: Azaleko gainazal guztietan dago. Egyzki
izipietatik, partikula, hautsa, sexu ekarpenetatik… babesteko
12. ZEIN DA LARRUAZALEKO HODI SAREAN DERMIS ETA HIPODERMIS ARTEAN
KOKATZEN DENA?
a. Sakoneko plexoa da.
b. Larruazalean baskularizazioa egiten du.
c. Arteria, zainak eta hodi linfatikoak ditu. Odol hodiak plexoak osatzen
dituzte.
d. Sakoneko plexoa: Dermis eta hipodermisaren artean kokatuta.
e. Azaleko plexoa: Epidermisaren azpitik dauden arteriala eta benulak
13. IDENTIFIKATU LARRUAZALEKO EGITURA NAGUSIAK

a.
14. FISIOLOGIA
15. ZEIN DIRA LARRUAZALEKO FUNTZIOAK?
 a. Babestea, jariatzea (seboa, izerdia…), tenperatura erregulatzea,
sentikortasuna, inmunitatea, odol gordailua, D bitaminaren sintesia
16. ZERTAN BABESTEN GAITU LARRUAZALAK?
a. Infekzioetatik babesten gaitu.
b. Mikroorganismoei aurre egiteko defentsak (infkezioak ekiditeko), eguzki
erradiazioetatik babestu. Larruazalak ura, gatza, proteinak galtzea eta
deshidratazioa babestea.
17. ZERTARAKO JARIATZEN DU LARRUAZALAK IZERDIA?
a. Substantzia toxikoak kanporatzeko.
b. Izerdi guruinak sortua, tenperatura erregulatu, bakteriak izerdiari erasotu
horrek usain txarra ekartzen du. Garbitasun txarrarengatik narritadurak
ager daitezke.
18. ZER EGITEN DU LARRUAZALAK BEROARI ERANTZUTEKO? ETA HOTZARI
ERANTZUTEKO?
a. Beroari erantzuteko tenperatura erregulatu egiten du, odol hodi
periferikoak izerdia sortzen du gorputza hozteko.
b. Hotzari erantzuteko basokkonstrikzioa egietn du, hau da, odol basoak itxi,
odol hodiaren uzkurketa, ilearen tentetzea, hipodermisek gantz geruza
isolatzaile termikoa.
19. LARRUAZALEAN ZENTZUMEN HARTZAILEAK DAUDE ZEINTZUK?

a.
20. LARRUAZALAREN BITARTEZ
a. Ukimena, hotza, presioa
b. MEISSNER KORPUSKULUA: Dermisaren kanpoaldean, ukimen arinaren
hartzaile (adb: arropa jantzita). Objetuen tamaina, forma, suabea,
zakarra…
c. PACINI KORPUSKULUA: Hipodermisean kokatuta, presio hartzailea (pisua,
konsistenntzia, biguna…)
d. RUFFINI KORPUSKULUA: Tenperatura hartzailea (beroa)
e. KRAUSE KORPUSKULUA: Tenperatura hartzailea (hotza)
f. MINA: Nerbio bukaera libreak, gehiegizko presioa, zauriak…
21. ZERTARAKO BEHAR DUGU D BITAMINA?
a. Hezurra eratzeko.
b. Eguzkiaren argi ultramoreak D bitamina bizkortu. Kaltzioa eta fosforoaren
 metabolismoarentzat beharrezkoa. Hezurra eratzeko nahitaezkoa.
22. LARRUAZALEKO ANTIGENOA HARTU ETA GANGLIO LINFATIKOETARA
GARRAIATU, SISTEMA INMUNOLOGIKOA AKTIBATUZ
a. Inmunitatea: Langenhars zelulak
23. ZERGATIK DA LARRUAZALA ODOL GORDAILU?
a. Gorputzeko odolaren %8-10 gordetzen da (kirola egitean odol fluixua igo)
24. ZERTARAKO DITU LARRUAZALAK MELANOZITOAK?
a. Melanozitoek sortutako pigmentua. Pigmentuak eguzkia hartzean “beltz”
kolorea ematen du. Ia denok melanozito kopuru bera dugu baina
melanina ez
25. PATOLOGIAK
26. ONIKOMIKOSIA: Azalaean onddoek eragindako infekzioa
27. EKIMOSIA (UBELDURA): Larruazalean, kolpeak, hotzak sortutako kolore iluneko
gunea.
28. MELANOMA: Larruazaleko minbizi larria. Melanozitoetan sortua, hilgarria eta
eragina emakume eta gazteetan. Zabaltzeko eta metastasirako gaitasun handia.
Arrisku faktorea izpi ultramoreak.
29. PSORIASIA: Larruazaleko narritadura eta gorritasuna, eskama izeneko xafla zuri
lodiiak sortzen dira. Prozesua azkar eta zelula hilak, epidermiseko geruza
kornean pilatuta.
30. HERPES SINPLEA: Birus batek eraginda, ezpaienan eta ahoan agertzen dira.
Azkura eta erretasuna nabarituta. Isolatuak edo multzoan ager daitezke.
31. DERMATITISA: Substantzia narritagarriak (detergente, lixiba kosmetikoak)
eragiten duten erreakzio alergikoa. Hasieran eritema, hazkura, erretasuna gero
edema eta besikulak
32. RONTXA: Larruazalaren hantura. Hainbat forma eta tamaina normalean edemaz
inguratuta Askotan hazkura
33. ALBINISMOA: Melanina pigmentu falta. Albinoek ikusmen falta arazoak.
Larruazala eguzki izpietatik babestu minbizia izateko arriskua dutelako.
34. KANDIDIASIA: Candida Albicans onddoak eragindako infekzioa. Gorputzeko
hainbat lekutan eragin dezake (ahoan eta baginan).
35. ERITEMA: Larruazalaren gorritasuna. Basodilatazioak eragiten du, ondorioz odol
fluxu gehoago iristen da. Kausak: lotxa, farmakoak, gai toxikoak, eguzkian izpi
ultramoreak, gaixotasun kutxakorrak…