16:22

Cấu trúc chương

Tổng quan về cổ phiếu

Phát hành lần đầu ra công chúng

Phát hành thứ cấp

Chương 7 Sở giao dịch chứng khoán

Sự tham gia của nhà đầu tư vào thị trường thứ cấp
Phát hành Cổ phiếu và Giám Giám sát của nhà đầu tư
sát của Nhà đầu tư Vai trò giám sát của doanh nghiệp

Tổng quan về cổ phiếu Tổng quan về cổ phiếu (Cont’d)

Cổ phiếu là một sự xác nhận quyền sở hữu một phần doanh nghiệp Quyền sở hữu và quyền bầu cử
phát hành
Cổ đông được quyền bầu cử đối với những vấn đề then chốt của
Các doanh nghiệp phát hành cổ phiếu nhằm huy động quỹ tiền dài hạn doanh nghiệp:
Chủ sở hữu cổ phiếu: Bầu cử ban giám đốc
Được hưởng lợi từ việc gia tăng giá trị doanh nghiệp Quyền phát hành cổ phiếu mới
Có khả năng chịu những khoản lỗ rất lớn Chấp thuận điều chỉnh điều lệ doanh nghiệp
Chấp thuận nguồn luật
Cổ phiếu có thể được mua bởi cả các nhà đầu tư cá nhân và tổ chức
Quyền bầu cử thường được thực hiện qua đại diện (proxy)
Thị trường sơ cấp cho phép các doanh nghiệp phát hành cổ phiếu mới Ban quản lý thường nhận được đa số quyền bầu cử và có thể tự chỉ
Một số doanh nghiệp phân phối lợi nhuận cho cổ đông dưới dạng cổ thị giám đốc.
tức

3 4

Tổng quan về cổ phiếu (Cont’d)
Cổ phiếu ưu đãi
Cổ phiếu ưu đãi thể hiện quyền lợi sở hữu, nhưng không đem lại
quyền bỏ phiếu.
Điều khoản tích lũy của cổ phiếu ưu đãi ngăn không cho công ty trả
cổ tức phổ thông cho tới khi toàn bộ cổ tức ưu đãi đã được hoàn trả
hết.
Cổ phiếu ưu đãi có độ rủi ro thấp hơn cho nhà phát hành vì công ty
có thể không trả cổ tức.
Tuy nhiên so với trái phiếu cổ phiếu ưu đãi là nguồn huy động vốn
không có ưu thế vì:
Cổ tức không được khấu trừ thuế
Nhà đâu tư sẽ không mong muốn mua cổ phiếu ưu đãi do người phát
hành không bị bắt buộc về mặt pháp lý phải trả cổ tức.
5 6
Phát hành lần đầu ra công chúng
Phát hành cổ phiếu lần đầu ra công chúng (IPO) là hoạt động
bán cổ phiếu của công ty lần đầu tiên ra cho các nhà đầu tư một
cách công khai.
Thông thường, một doanh nghiệp tăng trưởng đầu tiên cần thu
hút một lượng vốn tư nhân ban đầu từ một doanh nghiệp đầu tư
mạo hiểm (VC)
IPO là kênh thu hút thêm các nguồn quỹ mới và là kênh để giúp
VC thoái vốn đầu tư
Khoảng thời gian 6 tới 24 tháng sau ngày IPO là thời điểm các
VC thường chọn để thoái vốn.
7 8
16:22
Tổng quan về cổ phiếu (Cont’d)
Sự tham gia của người phát hành vào thị trường CP
Quyền sở hữu là tác nhân thu hút rất nhiều nhà đầu tư mong muốn
có lợi ích chủ sở hữu nhưng không muốn tự quản lý doanh nghiệp
riêng của mình
Doanh nghiệp phát hành lần đầu sẽ thực hiện nghiệp vụ IPO
Nếu sau khi đã IPO doanh nghiệp tiếp tục phát hành thêm cổ phiếu,
doanh nghiệp đó tham gia vào hoạt động phát hành thứ cấp
Phát hành lần đầu ra công chúng
(Cont’d)
Quá trình trở thành doanh nghiệp đại chúng
Một quá trình IPO luôn cần có sự bảo lãnh phát hành, và thông
thường việc bảo lãnh này được thực hiện theo nhóm.
Nhóm nhà bảo lãnh có một nhà bảo lãnh chính.
Chuẩn bị cáo bạch (prospectus)
Doanh nghiệp phát hành chuẩn bị cáo bạch và nộp nó lên SEC
Bản cáo bạch chứa các thông tin chi tiết về doanh nghiệp, trong đó
thành phần rất quan trọng là các báo cáo tài chính và phân tích rủi
ro.
Nhà đầu tư có thể tìm được trong cáo bạch các thông tin cần thiết
để ra quyết định có đầu tư vào doanh nghiệp hay không.
Sau khi được SEC chấp thuận, cáo bạch được gửi tới các nhà đầu tư
tổ chức.
Trong các buổi giới thiệu (road show), nhà phát hành và người bảo
lãnh gặp mặt các nhà đầu tư tổ chức để giới thiệu về cổ phiếu của
 16:22

Phát hành lần đầu ra công chúng Phát hành lần đầu ra công chúng
(Cont’d) (Cont’d)

Quá trình trở thành doanh nghiệp đại chúng (Cont’d) Thời điểm IPO
Định giá Trong thời điểm thị trường đang đi lên, IPO thường xuất hiện nhiều
Giá chào bán sẽ do người bảo lãnh chính quyết định hơn
Nhà bảo lãnh chính định giá dựa trên nhiều yếu tố khác nhau, trong đó Lợi suất ban đầu sau IPO
có cả các giá được tham khảo từ quá trình giới thiệu Ngày đầu tiên sau IPO thường đem lại lợi suất cao (20%)
IPO cũng có thể được tổ chức dưới dạng đấu giá. Sau giai đoạn 1 năm, cổ phiếu IPO có kết quả giá tương đối xấu.
Chi phí giao dịch Hiện tượng định giá quá cao khi IPO
Doanh nghiệp phát hành phải trả một khoản phí phát hành cho nhà Nhà đầu tư quá lạc quan về doanh nghiệp
bảo lãnh (khoảng 7% giá trị thu được) Sau IPO, nhà quản lý thường không nỗ lực trong công việc so
Các doanh nghiệp bảo lãnh khác trong nhóm phát hành được chia sẻ với trước khi IPO
một phần trong chi phí này.

9 10

Phát hành thứ cấp Sở giao dịch chứng khoán

Phát hành thứ cấp là việc phát hành thêm cổ phiếu của những Giao dịch chứng khoán giữa các nhà đầu tư có thể được thực
doanh nghiệp đã niêm yết đại chúng hiện tại sở giao dịch chứng khoán tập trung hay thông qua thị
Mục tiêu của phát hành thứ cấp là để mở rộng hoạt động trường OTC
Thường nhận được sự hỗ trợ của công ty chứng khoán
Các hoạt động giao dịch của hai nhóm thị trường này tương đối
khác nhau:
Điều kiện giao dịch
Cổ đông hiện hữu thường được thưởng quyền mua cổ phiếu khi Yêu cầu năng lực tài chính
phát hành thứ cấp Yêu cầu người môi giới
Cách thức khớp lệnh

Đăng ký sẵn (Shelf registration): Các công ty có thể nộp các hồ

11
sơ lên SEC để phê chuẩn trước khi thực sự IPO, và hồ sơ này có 12
thể được dùng để phát hành nhiều lần.
 16:22

Sự tham gia của nhà đầu tư vào thị Sự tham gia của nhà đầu tư vào thị
trường thứ cấp trường thứ cấp (Cont’d)
Giá cả của chứng khoán phản ánh kỳ vọng của thị trường vào tương lai của
doanh nghiệp phát hành:
Quyết định của nhà đầu tư có thể tác động tới giá cổ phiếu
Value of firm
Stock price  Nhà đầu tư ra quyết định mua/ bán phụ thuộc vào việc định giá của
Number of shares họ so với giá hiện có trên thị trường
Nhà đầu tư có những phương pháp định giá khác nhau nên giá trị
Giá chứng khoán không thật sự là đại diện chính xác cho giá trị doanh nghiệp dự kiến cũng khác nhau
Lợi suất của việc đầu tư cổ phiếu phụ thuộc vào lượng cổ tức nhận được và sự Giá cân bằng của thị trường cũng phụ thuộc vào tương quan cung
chênh lệch giữa giá cả của chứng khoán khi nhà đầu tư mua vào và giá bán ra cầu và quy định về mức biến động trong ngày.

13 14

Sự tham gia của nhà đầu tư vào thị Sự tham gia của nhà đầu tư vào thị
trường thứ cấp (Cont’d) trường thứ cấp (Cont’d)

Sự phụ thuộc của nhà đầu tư vào thông tin
Thông tin có lợi làm tăng cầu và giảm cung chứng khoán
Thông tin không có lợi có tác động ngược lại
Nhà đầu tư luôn nỗ lực định giá chứng khoán, do vậy thường xuyên
phản ứng với thông tin mới.
Các nhóm nhà đầu tư
Nhà đầu tư cá nhân thường giữ nhiều hơn 50% tổng lượng vốn chủ
sở hữu của một doanh nghiệp lớn, tuy nhiên quyền sở hữu rất phân
tán.
Nhà đầu tư tổ chức giữ một số lượng lớn cổ phiếu tập trung và do
vậy có tiếng nói quan trọng trong các đợt bầu cử.
Việc mua và bán của nhà đầu tư tổ chức có thể tác động rất mạnh
tới diễn biến giá cổ phiếu

15 16
 16:22

Type of F. Participation in Stock Markets

Institution
Commercial banks Issue
Manage
stock
trust funds Giám sát của nhà đầu tư
Stock-owned Issue stock to boost their capital base
savings institutions
Nhà quản lý đóng vai trò là người đại diện cho cổ đông nhằm tối
Savings banks Invest in stocks for their investment portfolios
đa hóa giá cổ phiếu
Finance companies Issue stock
Stock mutual funds Use the proceeds from selling shares to invest in stocks Tuy nhiên nhà quản lý có động cơ để theo đuổi mục đích tối đa
Securities firms Issue stock hóa lợi ích riêng của mình.
Place new issues of stock
Offer advice to corporations that consider acquiring stock
Nhằm đánh giá nhà quản lý có thực hiện đúng chức trách không,
companies nhà đầu tư có thể giám sát diễn biến giá cổ phiếu.
Execute buy and sell orders

Insurance Issue stock

companies Invest a large proportion of their premiums in the stock market

Pension funds Investa large proportion of pension fund contributions in the

stock market
18
17

Vai trò giám sát của doanh nghiệp

Vai trò giám sát của doanh nghiệp (Cont’d)

Nếu nhà quản lý tin rằng cổ phiếu đang bị định giá thấp, họ sẽ có
hành động nhằm tận dụng cơ hội từ sự chênh lệch này.
Mua cổ phiếu quỹ
Sử dụng tiền mặt dôi dư để mua cổ phiếu đang bị định giá thấp trên
thị trường
Giá cổ phiếu thường phản ứng tích cực đối với thông tin mua vào
cổ phiếu quỹ.
Thị trường đối với việc kiểm soát doanh nghiệp
Một doanh nghiệp có thể tham gia một thương vụ mua lại để gia
tăng giá trị của doanh nghiệp được mua.
Việc mua lại có thể được thực hiện bằng cổ phiếu hoặc tiền mặt.
Giá cổ phiếu của doanh nghiệp được mua lại phản ứng tương đối
tốt.
Mua nợ (LBO)
LBOs là những hoạt động mua lại đòi hỏi một lượng quỹ vay nợ lớn.
Một LBO đảo xuất hiện khi cổ phiếu có thể được bán tại mức giá cao

19 20
 16:22

Vai trò giám sát của doanh nghiệp Vai trò giám sát của doanh nghiệp
(Cont’d) (Cont’d)

Những rào cản đối với việc kiểm soát doanh nghiệp Những rào cản đối với việc kiểm soát doanh nghiệp (cont’d)
Điều khoản chỉnh sửa chống thâu tóm (Antitakeover amendments) Điều khoản dù vàng (golden parachute) quy định những đền bù cho
nhằm mục tiêu bảo vệ cổ đông hiện hữu khỏi những hoạt động nhà quản lý trong trường hợp họ bị mất việc.
thâu tóm có thể gây ra những thiệt hại về mặt giá trị
Ví dụ: Muốn được chấp thuận, thâu tóm cần ít nhất 2/3 số cổ đông chấp
thuận
Điều khoản thuốc độc (Poison pills) là những quyền lợi đặc biệt
dành cho cổ đông hoặc nhà quản lý cụ thể trong những sự kiện cụ
thể.
Ví dụ: Quy định thưởng thêm 30% cổ phiếu cho cổ đông hiện hữu nếu
có doanh nghiệp khác đang chuẩn bị thâu tóm.

21 22