ĐỀ CƯƠNG CHI TIẾT HỌC PHẦN

NHỮNG NGUYÊN LÝ CƠ BẢN CỦA CHỦ NGHĨA MÁC- LÊNIN 2

(TRI103)

Tên học phần: Những nguyên lý cơ bản của chủ nghĩa Mác- Lênin 2
Mã học phần: TRI103
Bộ môn phụ trách: Những nguyên lý cơ bản của chủ nghĩa Mác- Lênin
Số tín chỉ: 03
Điều kiện tiên quyết: không

1. THÔNG TIN VỀ GIẢNG VIÊN

Văn
STT Tên giảng viên Email Điện thoại
phòng
1 Vũ Thị Quế Anh hpqueanh@ftu.edu.vn 0983217223 K.LLCT
2 Bùi Ngọc Dũng ngocdungftu@ftu.edu.vn 0912037337 K.LLCT
3 Đặng Hương Giang thuhanoi052013@ftu.edu.vn 0913283699 K.LLCT
4 Đinh Thị Quỳnh Hà dtquynhha@ftu.edu.vn 0983318366 K.LLCT
5 Nguyễn Thị Ngọc Lan ngoclandhnt@ftu.edu.vn 0988767689 K.LLCT

2. MÔ TẢ HỌC PHẦN
Học phần Những nguyên lý cơ bản của chủ nghĩa Mác- Lênin 2 bao gồm hai
phần: (i) Học thuyết kinh tế của chủ nghĩa Mác_Lênin về phương thức sản xuât Tư bản
chủ nghĩa và (ii) Lý luận của chủ nghĩa Mác- Lênin về chủ nghĩa xã hội.
Phần Học thuyết kinh tế giới thiệu 2 học thuyết cơ bản là học thuyết giá trị và
học thuyết giá trị thặng dư, qua đó sinh viên được tiếp cận, luận giải các phạm trù kinh
tế cơ bản của một nền kinh tế thị trường cạnh tranh tự do. Đồng thời Phần Học thuyết
kinh tế cũng luận giải sự chuyển biến của chủ nghĩa tư bản từ giai đoạn cạnh tranh tự
do sang giai đoạn độc quyền, độc quyền nhà nước từ cuối thế kỷ XIX, đầu thế kỷ XX
và những đặc điểm kinh tế cơ bản của nền kinh tế tư bản chủ nghĩa trong giai đoạn này.
Phần Lý luận của chủ nghĩa Mác- Lênin về Chủ nghĩa xã hội giới thiệu những
nội dung cơ bản về vai trò sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân, tính tất yếu và nội
dung của cách mạng xã hội chủ nghĩa; những vấn đề chính trị - xã hội có tính quy luật
trong tiến trình cách mạng XHCN như: xây dựng nền dân chủ XHCN, nhà nước XHCN,
nền văn hóa XHCN, giải quyết các vấn đề về dân tộc và tôn giáo.

3. MỤC TIÊU CỦA HỌC PHẦN

Về kiến thức:
ELO1. Nắm được quá trình hình thành và phát triển chủ nghĩa Mác-Lênin, và các bộ
phận lý luận cấu thành nó.
ELO2. Nắm được những lý luận kinh tế cơ bản về phương thức sản xuất tư bản chủ
nghĩa trong cả hai giai đoạn (chủ nghĩa tư bản cạnh tranh tự do và chủ nghĩa tư bản độc
quyền, độc quyền nhà nước). Hiểu được vai trò, hạn chế và xu hướng vận động của
PTSX TBCN, luận giải được bản chất những vấn đề kinh tế cơ bản của một nền kinh tế
thị trường ngày nay, là cơ sở giúp sinh viên nghiên cứu, học tập các môn kinh tế học và
kinh tế ngành.
 ELO3. Nắm được những lý luận cơ bản của chủ nghĩa Mác- Lênin về chủ nghĩa xã hội
và về cách mạng xã hội chủ nghĩa.

Về kỹ năng:
ELO4. Rèn luyện năng lực tư duy lý luận; biết vận dụng kiến thức kinh tế để xem xét,
luận giải các vấn đề kinh tế cơ bản về một nền kinh tế thị trường nói chung.
ELO5. Biết vận dụng những kiến thức kinh tế cơ sở, cơ bản trong việc tiếp cận các môn
kinh tế chuyên ngành
ELO6. Biết vận dụng những kiến thức về chủ nghĩa xã hội để lý giải con đường quá độ
lên chủ nghĩa xã hội ở nước ta.

Năng lực tự chủ, tự chịu trách nhiệm:

ELO6. Có năng lực dẫn dắt về chuyên môn, nghiệp vụ kinh doanh, thương mại quốc tế;
ELO7. Tự học tập, tích lũy kiến thức, kinh nghiệm để nâng cao trình độ chuyên môn
nghiệp vụ; Trách nhiệm nghề nghiệp, thích nghi với môi trường làm việc; ELO23. Có
ý thức phục vụ nhân dân;
ELO8. Có năng lực lập kế hoạch, điều phối, phát huy trí tuệ tập thể.

4. NỘI DUNG HỌC PHẦN VÀ KẾ HOẠCH GIẢNG DẠY

4.1. Nội dung học phần
Phân bổ thời gian
Trên lớp Bài Tự
Luyện tập, học
Stt Nội dung
Lý tập/Thảo tiểu
thuyết luận/Thực luận,
hành ..
1 Chương 1: Học thuyết giá trị 2 1 1.5 4.5
2 Chương 1: Học thuyết giá trị (tiếp) 2 1 1.5 4.5
3 Chương 1: Học thuyết giá trị (tiếp) 2 1 1.5 4.5
4 Chương 2: Học thuyết giá trị thặng dư 2 1 1.5 4.5
5 Chương 2: Học thuyết giá trị thặng dư (tiếp) 2 1 1.5 4.5
6 Chương 2: Học thuyết giá trị thặng dư (tiếp) 2 1 1.5 4.5
7 Chương 2: Học thuyết giá trị thặng dư (tiếp) 2 1 1.5 4.5
8 Chương 3: Học thuyết về chủ nghĩa tư bản độc 2 1 1.5 4.5
quyền và chủ nghĩa tư bản độc quyền nhà nước
9 Thảo luận 2 1 1.5 4.5
Thi giữa kỳ
10 Chương 3: Học thuyết về chủ nghĩa tư bản độc 2 1 1.5 4.5
quyền và chủ nghĩa tư bản độc quyền nhà nước
(tiếp)
Chương 4: Sứ mệnh lịch sử của giai cấp công 2 1 1.5 4.5
11
nhân và cách mạng xã hội chủ nghĩa
Chương 4: Sứ mệnh lịch sử của giai cấp công 2 1 1.5 4.5
nhân và cách mạng xã hội chủ nghĩa (tiếp)
12
 Chương 5: Những vấn đề chính trị- xã hội có
tính quy luật trong tiến trình cách mạng xã hội
chủ nghĩa

Chương 5: Những vấn đề chính trị- xã hội có 2 1 1.5 4.5

13 tính quy luật trong tiến trình cách mạng xã hội
chủ nghĩa (tiếp)
Chương 6: Chủ nghĩa xã hội hiện thực và triển 2 1 1.5 4.5
14
vọng
Chương 6: Chủ nghĩa xã hội hiện thực và triển 2 1 1.5 4.5
15
vọng (tiếp)
Tổng 30 15 22.5 67.5

Ghi chú: Thực tế có 29 giờ lý thuyết và 14 giờ thảo luận vì phải dành 02 giờ để thi giữa
kỳ (mỗi lớp chia thành 02 ca thi giữa kỳ, thời gian thi mỗi ca là 01 giờ).

4.2 Kế hoạch giảng dạy

Nội dung Yêu cầu SV chuẩn bị Đánh
Buổi
(Các tài liệu SV cần đọc) giá
1 Chương 1: Học thuyết giá trị Đọc Giáo trình tr. 189- 199
1.1 Điều kiện ra đời, đặc trưng và ưu thế Chuẩn bị câu hỏi thảo luận 1
của sản xuất hàng hóa
• Điều kiện ra đời và tồn tại của sản
xuất hàng hóa
• Đặc trưng và ưu thế của sản xuất
hàng hóa
1.2 Hàng hóa
• Hàng hóa và hai thuộc tính của
hàng hóa
• Tính hai mặt của lao động sản xuất
hàng hóa
2 Chương 1: Học thuyết giá trị (tiếp) Đọc Giáo trình tr. 199- 208
1.2 Hàng hóa (tiếp) Chuẩn bị câu hỏi thảo luận 2, 3
• Lượng giá trị hàng hóa và các nhân
tố ảnh hưởng đến lượng giá trị
hàng hóa
1.3 Tiền tệ
• Lịch sử ra đời và bản chất của tiền
tệ
• Các chức năng của tiền tệ
3 Chương 1: Học thuyết giá trị (tiếp) Đọc Giáo trình tr. 208- 222
1.4 Quy luật giá trị Chuẩn bị câu hỏi thảo luận 4, 5
• Nội dung của quy luật giá trị
• Tác động của quy luật giá trị
4 Chương 2: Học thuyết giá trị thặng dư Đọc Giáo trình tr. 223-238
2.1. Sự chuyển hóa của tiền thành tư bản Chuẩn bị câu hỏi thảo luận 6
• Công thức chung của tư bản
• Mâu thuẫn của công thức chung của tư
bản
• Hàng hóa sức lao động
2.2. Quá trình sản xuất giá trị thặng dư
• Sự thống nhất giữa quá trình sản
xuất giá trị sử dụng và quá trình
sản xuất giá trị thặng dư
• Bản chất của tư bản. Tư bản bất
biến và tư bản khả biến
• Tỷ suất giá trị thặng dư, khối lượng
giá trị thặng dư
• Hai phương pháp sản xuất giá trị
thặng dư
• Sản xuất giá trị thặng dư- quy luật
kinh tế tuyệt đối của chủ nghĩa tư
bản
5 Chương 2: Học thuyết giá trị thặng dư Đọc Giáo trình tr. 238-265
(tiếp) Chuẩn bị câu hỏi thảo luận 7, 8
2.3. Tiền công trong chủ nghĩa tư bản
• Bản chất kinh tế của tiền công
• Các hình thức trả công
• Tiền công danh nghĩa và tiền công
thực tế
2.4 Sự chuyển hóa giá trị thặng dư thành
tư bản- tích lũy tư bản
• Thực chất và động cơ của tích lũy
tư bản
• Tích tụ và tập trung tư bản
• Cấu tạo hữu cơ của tư bản
6 Chương 2: Học thuyết giá trị thặng dư Đọc Giáo trình tr. 265-286
(tiếp)
2.5. Quá trình lưu thông của tư bản và giá
trị thặng dư
• Tuần hoàn và chu chuyển tư bản
• Tái sản xuất và lưu thông của tư bản
xã hội
• Khủng hoảng kinh tế trong chủ nghĩa
tư bản
7 Chương 2: Học thuyết giá trị thặng dư Đọc giáo trình tr. 286-299
(tiếp)
2.6. Các hình thái tư bản và những hình
thức biểu hiện của giá trị thặng dư
 • Chi phí sản xuất tư bản chủ nghĩa
• Lợi nhuận bình quân và giá cả sản
xuất
• Sự phân chia giá trị thặng dư giữa
các nhà tư bản
8 Chương 3: Học thuyết về chủ nghĩa tư Đọc giáo trình tr. 299-328
bản độc quyền và chủ nghĩa tư bản độc
quyền nhà nước
3.1 Chủ nghĩa tư bản độc quyền
• Sự chuyển biến từ CNTB tự do
cạnh tranh sang CNTB độc quyền
• Những đặc điểm kinh tế cơ bản của
CNTB độc quyền
• Sự hoạt động của quy luật giá trị và
quy luật giá trị thặng dư trong giai
đoạn độc quyền của CNTB
9 Thảo luận Chuẩn bị câu hỏi thảo luận 9,
Thi giữa kỳ 10, 11, 12, 13
10 Chương 3: Học thuyết về chủ nghĩa tư Đọc Giáo trình tr. 328-354
bản độc quyền và chủ nghĩa tư bản độc Chuẩn bị câu hỏi thảo luận 14,
quyền nhà nước (tiếp) 15
3.1. Chủ nghĩa tư bản độc quyền nhà
nước
• Sự hình thành và bản chất của
CNTB độc quyền nhà nước
• Những biểu hiện chủ yếu của
CNTB độc quyền nhà nước
3.3. Những biểu hiện mới của chủ nghĩa
tư bản hiện đại
• Sự phát triển nhảy vọt về lực lượng
sản xuất
• Sự chuyển biến từ nền kinh tế công
nghiệp sang nền kinh tế tri thức
• Sự điều chỉnh về quan hệ sản xuất
và quan hệ giai cấp
• Những chuyển biến trong thể chế
quản lý kinh tế của doanh nghiệp
• Tăng cường điều tiết vĩ mô nhà
nước
• Vai trò ngày càng gia tăng của các
công ty xuyên quốc gia, các công
ty đa quốc gia trong hệ thống kinh
tế tư bản chủ nghĩa và toàn cầu hóa
kinh tế
 • Tăng cường điều tiết và phối hợp
quốc tế
3.4. Vai trò, hạn chế và xu hướng vận
động của chủ nghĩa tư bản ngày nay
• Vai trò của CNTB đối với sự phát
triển nền sản xuất xã hội
• Những hạn chế của CNTB
• Xu hướng vận động của CNTB
Chương 4: Sứ mệnh lịch sử của giai cấp Đọc giáo trình từ tr.355- 393
công nhân và cách mạng xã hội chủ Chuẩn bị câu hỏi thảo luận 16
nghĩa
4.1 Sứ mệnh lịch sử của giai cấp công
nhân
• Giai cấp công nhân và sứ mệnh
lịch sử của giai cấp công nhân
• Những điều kiện khách quan quy
định sứ mệnh lịch sử của giai cấp
công nhân
• Vai trò của Đảng Cộng sản trong
11 quá trình thực hiện sứ mệnh lịch sử
của giai cấp công nhân
4.2 Cách mạng xã hội chủ nghĩa
• Cách mạng xã hội chủ nghĩa và
nguyên nhân của cách mạng
XHCN
• Mục tiêu, động lực và nội dung của
cách mạng xã hội chủ nghĩa
• Liên minh giữa giai cấp công
nghân với giai cấp nông dân và các
tầng lớp lao động khác trong cách
mạng xã hội chủ nghĩa
Chương 4: Sứ mệnh lịch sử của giai cấp Đọc giáo trình từ tr.393- 415
công nhân và cách mạng xã hội chủ Chuẩn bị câu hỏi thảo luận 17
nghĩa (tiếp)
4.3 Hình thái kinh tế- xã hội cộng sản chủ
nghĩa
• Xu hướng tất yếu của sự xuất hiện
hình thái kinh tế- xã hội cộng sản
12
chủ nghĩa
• Các giai đoạn phát triển của hình
thái kinh tế- xã hội cộng sản chủ
nghĩa
Chương 5: Những vấn đề chính trị- xã
hội có tính quy luật trong tiến trình cách
mạng xã hội chủ nghĩa
 5.1. Xây dựng nền dân chủ xã hội chủ
nghĩa và nhà nước xã hội chủ nghĩa
• Xây dựng nền dân chủ xã hội chủ
nghĩa
• Xây dựng nhà nước xã hội chủ
nghĩa
Chương 5: Những vấn đề chính trị- xã Đọc giáo trình từ tr.416- 456
hội có tính quy luật trong tiến trình cách Chuẩn bị câu hỏi thảo luận 18
mạng xã hội chủ nghĩa (tiếp)
5.2 Xây dựng nền văn hóa XHCN
• Khái niệm nền văn hóa xã hội chủ
nghĩa
• Tính tất yếu của việc xây dựng nền
văn hóa xã hội chủ nghĩa
• Nội dung và phương thức xây
13 dựng nền văn hóa xã hội chủ nghĩa
5.3. Giải quyết vấn đề dân tộc và tôn giáo
• Vấn đề dân tộc và những nguyên
tắc cơ bản của chủ nghĩa Mác-
Lênin trong việc giải quyết vấn đề
dân tộc
• Tôn giáo và những nguyên tắc cơ
bản của chủ nghĩa Mác- Lênin
trong việc giải quyết vấn đề tôn
giáo
Chương 6: Chủ nghĩa xã hội hiện thực Đọc giáo trình từ tr.456- 462
và triển vọng Chuẩn bị câu hỏi thảo luận 19
6.1. Chủ nghĩa xã hội hiện thực
• Cách mạng tháng Mười Nga và mô
14
hình CNXH hiện thực đầu tiên trên
thế giới
• Sự ra đời của hệ hống XHCN và
những thành tựu của nó
Chương 6: Chủ nghĩa xã hội hiện thực Đọc giáo trình từ tr.463- 488
và triển vọng (tiếp) Chuẩn bị câu hỏi thảo luận 20
6.2. Nguyên nhân của khủng hoảng, sụp
đổ mô hình xã hội chủ nghĩa Xô Viết
• Sự khủng hoảng và sụp đổ của mô
15
hình XHCN Xô Viết
• Nguyên dân dẫn đến khủng hoảng
và sụp đổ của mô hình XHCN Xô
Viết
6.3. Triển vọng của chủ nghĩa xã hội

4.3. Ma trận sự đóng góp của bài giảng đến đạt được mục tiêu của học phần
Buổi Nội dung giảng dạy (ghi theo lịch Mục tiêu của học phần
học trình chi tiết trong ĐCCTHP)
Kiến thức Kĩ năng Thái độ
1 2 3 4 5 6 7 8 9
1, 2, 3 Chương 1: Học thuyết giá trị 1 1 1 1 1 1 1 1

4, 5, 6, Chương 2: Học thuyết giá trị thặng 1 1 1 1 1 1 1 1

7 dư

8, 10 Chương 3: Học thuyết về chủ nghĩa 1 1 1 1 1 1 1 1

tư bản độc quyền và chủ nghĩa tư bản
độc quyền nhà nước
11, 12 Chương 4: Sứ mệnh lịch sử của giai 1 1 1 1 1 1 1 1
cấp công nhân và cách mạng xã hội
chủ nghĩa
12, 13 Chương 5: Những vấn đề chính trị- 1 1 1 1 1 1 1 1
xã hội có tính quy luật trong tiến
trình cách mạng xã hội chủ nghĩa
14, 15 Chương 6: Chủ nghĩa xã hội hiện 1 1 1 1 1 1 1 1
thực và triển vọng

5. TÀI LIỆU THAM KHẢO

5.1. Giáo trình
1) Bộ Giáo dục và Đào tạo, 2009,Những nguyên lý cơ bản của chủ nghĩa Mác –
Lênin (Dành cho sinh viên đại học, cao đẳng khối không chuyên ngành Mác- Lênin, tư
tưởng Hồ Chí Minh). Hà Nội: NXB CTQG.
5.2. Tài liệu tham khảo:
2) Hội đồng Trung ương chỉ đạo biên soạn giáo trình quốc gia các bộ môn khoa
học Mác- Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, 1999. Giáo trình triết học Mác – Lênin. Hà
Nội, NXB CTQG.
3) Trần Bình Trọng, 2002, Giáo trình Lịch sử các học thuyết kinh tế. NXB Giáo
dục
4) Đại học quốc gia Hà Nội, 2008,Một số chuyên đề về Những nguyên lý cơ bản
của chủ nghĩa Mác- Lênin. Tập 1. Hà Nội: NXB LLCT.

6. ĐÁNH GIÁ HỌC PHẦN

Đánh giá học phần Tỷ lệ Hình thức đánh giá Thời gian
Điểm danh trên lớp kết hợp với
tinh thần, thái độ học tập của SV Đánh giá trong
Chuyên cần 10%
(chuẩn bị bài ở nhà, thảo suốt quá trình học
luận,…)
Kiểm tra trên lớp 1 lần, đề tự
Kiểm tra vào
Kiểm tra giữa kỳ 30% luận, đề mở, SV được sử dụng
buổi lên lớp thứ
tài liệu
 9, thời gian làm
bài: 45 phút
Thi theo lịch của
Đề tự luận, SV không được sử P.QLĐT, thời
Thi kết thúc học phần 60%
dụng tài liệu gian làm bài thi:
60 phút

TRƯỞNG KHOA TRƯỞNG BỘ MÔN