QUÁ KHỨ

Phật giáo thâm nhập vào đây một cách êm thấm, không có sự chống đối của tín
ngưỡng dân gian. Kết quả của tinh thần này là không những đã sử dụng được từ
ngữ Nho, để truyền bá Phật giáo, mà còn làm cho nghững người theo Nho giáo
thấy được chiều sâu của Phật học.
Phật giáo đã đóng một vai trò rất lớn về mặt tinh thần, ý chí trên bước đường
đấu tranh của dân tộc, trong quá khứ các nhà sư Phật giáo ngoài việc hướng dẫn
tinh thần, đạo đức, còn trực tiếp lo toan những công việc thuộc nhu cầu thực tế
của dân chúng. Họ mở lớp dạy chữ ở chùa cho mọi con em, nuôi dưỡng ý thức
dân tộc, lòng yêu nước cho nhiều thế hệ thanh thiếu niên, không để nó bị mai
một sau hàng trăm năm Bắc thuộc.

HIỆN TẠI
Đạo đức Phật giáo có nhiều điểm tương đồng với đạo đức người Việt. Đạo
đức Phật giáo hướng con người đến những giá trị nhân bản cao cả, góp
phần tích cực vào việc hoàn thiện đạo đức của người dân Việt Nam.
Những  phạm trù cơ bản của đạo đức Phật giáo đã ảnh hưởng sâu đậm vào đời
sống người Việt hiện nay. Do tuân thủ những điều răn dạy về đạo đức của Phật
giáo, người Việt đã sống và ứng xử đúng đạo lý, góp phần làm cho xã hội tốt
đẹp hơn.
Phật giáo kêu gọi lòng nhân đạo, yêu thương, tình yêu thương phải biến thành
hành động xoa dịu nỗi đau, cứu giúp con người, gìn giữ hòa bình. 

Một trong những đóng góp quan trọng của văn hóa Phật giáo là chùa
Chùa làng có vai trò quan  trọng trong đời sống tinh thần và góp phần tích cực
hình thành tư tưởng, đạo đức, nhân cách cho người dân Việt Nam.
Những chùa, quần thể Phật giáo lớn đồng thời cũng là những  công trình kiến
trúc văn hóa tiêu biểu như Bái Đính, Trúc lâm Đà Lạt, Trúc lâm Yên Tử...
Lễ hội dân gian và văn hóa tín ngưỡng của người Việt luôn gắn liền  với lễ
hội văn hóa – tín ngưỡng Phật giáo.
Các lễ hội văn hóa Khmer của đồng bào dân tộc vùng đồng bằng sông Cửu
Long như:
lễ hội Chôl Chnăm Thmây, Dolta, Óck Ombok
Những lễ hội này không chỉ đáp ứng nhu cầu về tâm linh, về tinh thần mà còn
là  nét đẹp trong văn hóa truyền thống dân tộc, thể hiện truyền thống uống nước
nhớ nguồn, ghi nhớ công lao các anh hùng, liệt sĩ trong quá trìn bảo vệ và dựng
xây đất nước.

NHỮNG HẠN CHẾ

Bên cạnh những tác động tích cực, Phật giáo cũng có những tác động tiêu cực
không nhỏ tới đời sống của người Việt Nam.
Với cách nhìn cuộc đời là bể khổ không bờ bến, thoát khổ bằng tu tâm, dưỡng
tính để diệt trừ vô minh đạt giác ngộ, Phật giáo đưa lại quan niệm sống bi quan,
yếm thế, coi cuộc đời chỉ là phù hoa, thoảng qua. Không ít người Việt dễ chùn
bước khi gặp khó khăn, sống buông trôi cho qua ngày, đoạn tháng với niềm tin
chỉ lo tu tâm, dưỡng tính là đủ, không tin tưởng vào hoạt động đấu tranh tích
cực cải tạo, chống tiêu cực trong xã hội, mà chờ đợi, tin vào nhân quả tự đến.