Professional Documents
Culture Documents
Dalumat Modyul 2
Dalumat Modyul 2
DALUMAT-SALITA: MGA
SUSING SALITA, AT Bb. Milca Carissa I. Enano
MATALINGHAGANG Guro
ESTILO ATBP.
Email Address:
milcaenano32@gmail.com
Contact Number:
09156912163
Tagal ng Modyul:
Setyembre 22 – Oktubre 4 , 2022
FIL03/ DalumatFil
Dalumat ng/ sa Filipino
Modyul II
DALUMAT-SALITA: MGA SUSING SALITA,
MATALINGHAGANG ESTILO ATBP.
PAGTATAKDA NG MODYUL
Ang modyul na ito ay para sa dalawang linggo. Kung saan ay maaaring magsama-sama sa isang klase upang matalakay ito
gamit ang mga minumungkahing pamamaraan:
- Zoom;
- Facebook Live;
- Messenger Video Chat; at
- Iba pang Video Conferencing.
Ang modyul din na ito ay maaaring gamitin kahit walang pagsasama-sama ng mga mag-aaral gamit ang mga gawaing
nakalakip.
LAYUNIN
PAGLALAYAG NG KAALAMAN
Indie.
Ang salitang “indie” ay pinaikling salita sa Ingles na independent at kadalasang ginagamit na katawagan sa mga pelikulang
iba ang linya ng pagkukuwento kung saan “hindi siya masayahing kuwento. Hindi siya kuwento na sadsad ng fictional na drama. Ito ay
sadsad ng katulad ng [pelikulang] ‘Pamilya Ordinaryo,’ mga dramang nagaganap sa
lansangan na hindi natin nababalitaan,” ani Tolentino.
1|Pahina
Sa usapin naman ng paksa, ayon kay Tolentino, “Hindi masasaya ang paksa ng
mga pelikula kaya for most part, hindi siya Marvel superhero films na masaya at
makakalimutan mo ang problema mo. Dito, maalala mo ang problema ng lipunang
Filipino at kung gaano kabigat iyon kaya hindi siya masayang panoorin.”
“Ang indie ay napakalakas ng currency na ginagaya na rin siya ng mainstream.
May mga indie films naman na nangangarap na maging mainstream na klase ng mga
pelikula” ani niya.
Ang mga pelikula umano noong dekada ’60 ay uso ang temang “spaghetti westerns” na kahalintulad sa mga usong pelikula
noon na may temang cowboy culture, at sex. At noong 1972 ay nauso ang bomba films.
Ilan sa mga filmikong istilo ng indie, ayon kay Tolentino, ay ang pagiging neorealismo nito kung saan ipinapakita ang buhay sa isang
araw; ang karakter at sitwasyon mula sa laylayan, ginagampanan ng karakter aktor; mabigat ang pasanin ng karakter (o tunay na may
hugot); tracking at babad shots o parang documentary films; matagtag na kilos ng kamera; walang malinaw na tapos; poverty porn, at
pang-award.
Ikahuli, ayon kay Tolentino, ang tunguhin ng indie ay maging kabahagi ng pambansang sinema; may manonood dapat na ma-
develop; magretain ng kilusang artistiko na ibig sabihin ang artistic integrity nito ay parating nandoon; manatili ang kilusang politikal, at
maging bahagi ng kilusang transformatibo at hindi iyong napapanood lang sa mga film festival.
“Ngunit, gusto kong maintindihan natin na ang siyensya ay hindi perpekto. Walang model na naglalarawan ng ginagawa ng
kalikasan one, two days in advance. At dapat iyon ay nasasabi sa taong bayan na mayroong uncertainty o limitasyon ang siyensya,”
ani Lagmay.
2|Pahina
Tinalakay nila ang iba pang mga tampok na susing salita—ang “bungkalan” (Tariman-Acosta), “balita” (Mercado), “ganap”
(Atienza) at “balatik” (Almoro).
Alinsunod sa temang “Wikang Filipino: Daluyan ng Pambansang Pagkakakilanlan at Pagkakaisa” ay matagumpay na naidaos
ang pagdiriwang ng Buwan ng Wika sa tulong na rin ng Opisina ng Pangulo, UP System; Opisina ng Tsanselor, UP Diliman;
Departamento ng Lingguwistiks ng Kolehiyo ng Agham Panlipunan at Pilosopiya; Erya ng Araling Wika ng Kolehiyo ng Edukasyon;
Office of Student Activities; Diliman Information Office; Diliman Gender Office; DZUP; Kolehiyo ng Musika at Center for International
Studies.
Matalinghagang Estilo
Maaaring panoorin ito: https://www.youtube.com/watch?v=d9LoRTkuqgk
https://www.youtube.com/watch?v=eOjXLtBF9MY
Mga Tayutay
Ang tayutay ay salita o isang pahayag na ginamit upang bigyang-diin ang isang kaisipan o damdamin. Sinasadya ng
pagpapahayag na gumamit ng talinghaga o di karaniwang salita o paraan ng pagpapahayag upang bigyang-diin ang kanyang saloobin.
Karagdagan, ayon kay Dr. Jose Villa Panganiban, ito ay isang sinadyang paglayo sa karaniwang paggamit ng mga salita upang
pasarapin ang pag-unawa at gawing lalong maharaya, mabisa at kaakit-akit ang pagpapahayag.
Sa Diksyunaryo ni Webster, ito ay paggamit ng mga salita sa kanilang di-karaniwan at literal na kahulugan upang maging
kaakit-akit at malinaw ang estilo.
Samakatuwid, ang tayutay ay isang sinadyang paglayo sa karaniwang paggamit ng mga salita upang madaling maunawaan,
mabisa at kaakit-akit ang pagpapahayag. Nakadaragdag ito sa kalinawan, kapamagitan at kagandahan ng isang katha, pasalita man o
pasulat.
1. Simili o Pagtutulad
Di tiyak na paghahambing ng dalawang magkaibang bagay. Ginagamitan ito ng mga salita o pariralang: tulad ng, parang,
paris ng, kawangis ng, animo, mistula, sing-, sim-, magkasing-, magkasim- at iba pa.
Ito ay tinatawag na simile sa ingles.
Halimbawa:
1. Tila yelo sa lamig ang kamay na nenenerbyos na mang-aawit.
3|Pahina
2. Metapora o Pagwawangis
Tiyak na paghahambing ngunit hindi na ginagamitan ng pangatnig. Nagpapahayag ito ng paghahambing na nakalapat sa mga
pangalan, gawain, tawag o katangian ng bagay na inihahambing.
Ito ay tinatawag na methapor sa Ingles.
Halimbawa:
1. Siya’y langit na di kayang abuting ninuman.
2. Ikaw na bulaklak niring dilidili.
3. Matigas na bakal ang kamao ng boksingero.
4. Ahas siya sa grupong iyan.
3. Personipikasyon o Pagsasatao
Ginagamit ito upang bigyang-buhay, pagtaglayin ng mga katangiang pantao-talino, gawi, kilos ang mga bagay na walang
buhay sa pamamagitan ng mga pananalitang nagsasaad ng kilos tulad ng pandiwa, pandiwari at pangngalang-diwa.
Personification sa Ingles.
Halimbawa:
1. Hinalikan ako ng malamig na hangin.
2. Ang mga bituin sa langit ay kumikindat sa atin.
3.Sumasayaw ang mga dahon sa pag-ihip ng hangin.
4. Lumuha ang langit nang pumanaw si Ninoy Aquino.
4. Apostrope o Pagtawag
Ito’y tuwirang pagtawag o pakikipag-usap sa isang di-kaharap o panawagan sa isang bagay na bagamat wala ay ipinalalagay
na naroroon at nakauunawa.
Halimbawa:
1. Kamatayan nasaan ka na? wakasan mo na ang aking kapighatian.
2. Ulan, ulan kami’y lubayan na.
3. Oh, birheng kaibig-ibig ina naming nasa langit, liwanagin yaring isip, nang sa layon di malihis.
5. Pagmamalabis o Hayperbole
Ito ay lagpas-lagpas ang pagpapasidhi ng kalabisan o kakulangan ng isang tao, bagay, pangyayari, kaisipan, damdamin, at
iba pang katangian, kalagayan o katayuan.
Halimbawa:
1. Namuti ang kaniyang buhok kakahintay sa iyo.
2. Abot langit ang pagmamahal niya sa aking kaibigan.
3. Bumabaha ng dugo sa lansangan.
4. Umuulan ng dolyar kina Pilar nang dumating si Seman.
6. Panghihimig o Onomatopeya
Isinasagawa sa pamamagitan ng mga tunog o himig ng mga bagay na pinagmulan nito. Ang mga tunog na ito ang
kumakatawan sa kahulugan.
Halimbawa:
1. Ang lagaslas nitong batis, alatiit nitong kawayan, halumigmig nitong hangin, ay bulong ng kalikasan.
2. Himutok na umalingawngaw sa buong gubat.
3. Humalingling siya sa sakit ng hagupit na tinanggap.
7. Pagpapalit-saklaw o Sinekdoke
Ito’y paggamit ng bahagi ng katawan sa halip na kabuuan.
Halimbawa:
1. Isinambulat ang order sa dibdib ng taksil.
2. Isang Rizal ang nagbuwis ng buhay alang-alang sa Inang Bayan.
3. Walong bibig ang umaasa kay Romeo.
4. Hingin mo ang kaniyang kamay.
8. Pagpapalit-tawag o Metonomy
Ito’y ang pansamantalang pagpapalit-ngalan o pagbibigay ng ibang katawagan ng mga bagay na magkakaugnay.
Nangangahulugan na may kaugnay sa pinalitan.
Halimbawa:
1. Ang anghel sa kanilang tahanan ay isang malusog na sanggol.
2. Si Prinsesa Elizabeth ang nagmana ng korona.
3. Ang iyong mga magulang ang tangi mong tagapagtanggol mula sa duyan hanggang sa hukay.
4|Pahina
Mga Alusyon
Alusyon ay isang gamit pamamaraang panretorika na ng pagtukoy sa isang tao, pook, katotohanan, kaisipan o pangyayari na
iniingatan sa pinakatagong sulok ng alaala ng isang taong may pinag-aralan.
PAGSUSURI SA PAGKAUNAWA:
6. Sa mga binigay na paliwanag ukol sa Indie at delubyo, alin dito ang sinang-ayunan ninyo at alin ang hindi?
6|Pahina
A. Magbigay ng dalawampung (20) sariling mga pangungusap/ pahayag at tukuyin kung anong uri ito ng alusyon.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
15.
16.
17.
18.
19.
20.
B. Itala o ibuod ang bawat kahulugang isinalaysay sa artikulo ukol sa Indie at Delubyo.
PAGTATAYA
7|Pahina
B. Panuto: Sa isang buong papel, sumulat ng isang sanaysay na tumatalakay at nagbibigay ng bagong kahulugan sa artikulong
“Susing-salita: Indie at Delubyo” na binubuo ng hindi kukulang sa tatlong talata at kada talata ay may limang pangungusap. Kunan
ito ng larawan at ipadala sa pinuno ng grupo.
Pamantayan ng Pagmamarka
Kaangkupan sa paksa – 40%
Kaangkupan ng mga wikang ginamit – 40%
Kalinawan sa pagpapaliwanag – 20%
Kabuoang bahagdan – 100%
TAKDANG-ARALIN
(Para sa mga modyular na mag-aaral)
A. Sa isang buong papel, sumulat ng isang sanaysay na may temang “Pandemyang COVID19 at Pamahalaan” ,
gamitin ang matatalinghagang estilong natutuhan.
B. Piliin sa mga sumusunod ang naisalin ng tama gamit ang panlapi ayon sa balarilang Filipino. Gamitin sa pangungusap ang mga ito
SANGGUNIAN
University of the Philippines Diliman. (2020) “Mga Susing Salita: Indie at Delubyo” pinanumbalik noong ika-10 ng
Agosto, 2020, mula sa:
https://upd.edu.ph/mga-susing-salita-indie-at-delubyo/
Komisyon sa Wikang Filipino (2014) “KWF: Manwal sa Masinop na Pagsulat” pinanumbalik noong ika-7 ng Hunyo, 2020, mula sa:
https://tinyurl.com/KWF-Manwal
Autor, M. (2014) “Tayutay” pinanumbalik noong ika-21 ng Hulyo, 2020, mula sa:
https://www.youtube.com/watch?v=d9LoRTkuqgk
Botegang TV (2015) “ALUSYON Filipino Documentation STI Novaliches” pinanumbalik noong ika-27 ng Hulyo, 2020, mula sa:
https://www.youtube.com/watch?v=eOjXLtBF9MY
8|Pahina