You are on page 1of 139

karlo kaWarava

asi leqsi

Semdgeneli
bela wifuria

gamomcemloba inteleqti
Tbilisi
qarTuli poezia
sagamomcemlo proeqtis avtori
kaxmeg kudava

ISSN 1512-455X
ISBN 978-9941-420-63-4 © gamomcemloba `inteleqti~, 2010.
karlo kaWarava. 100 leqsi
karlo kaWarava daibada 1964 wlis 7 Tebervals.
ori wlis iyo, roca gardaecvala mama, karlo kaWarava
(inJi­neri, saqarTvelos rkinigzis samoqalaqo Senoba-
nagebobaTa ufrosi). mamis gardacvalebidan 5 Tvis Sem-
deg gaCnda karlos da, lia. adre wasuli mamis xati da
misi Tanmyofoba SvilebTan karlos Semoqmedebis erT-
erTi ganmsazRvreli Tema gaxda. bavSvobidanve xatav-
da da werda leqsebs. qarTuli literatura Seaswavla
dedam, goguca lipartiam (filologi, qarTuli enisa
da literatutis maswavlebeli). 1986 wels warCinebiT
daamTavra Tbilisis saxelmwifo samxatvro akademiis
xelovnebaTmcodneobis fakulteti. iyo gamorCeuli
studenti, Semdgom – Tavisi Taobis warmatebuli xe-
lovani, gasaocari erudiciis profesionali, amave
dros – iumoris grZnobiT dajildoebuli, megobre-
biT garemoculi pirovneba. 1986 wels gaiwvies saval-
debulo samxedro samsaxurSi, sadac sul naxevari
weliwadi dahyo. is moxvda arxangelskis olqSi, sab-
Wour daxurul samxedro qalaq mirniSi. mkacr da gan-
sxvavebul garemoSi miRebuli pirovnuli gamocdile-
ba karlo kaWaravas poeturi Semoqmedebis mZlavri
impulsi gaxda. 1987 wlidan iyo giorgi CubinaSvilis
saxelobis xelovnebis istoriis institutis umcrosi
mecnier-TanamSromeli. misi sadisertacio Tema iyo
`qarTuli avangardi~. megobar mxatvrebTan erTad
(mamuka cecxlaZe, goga maRlakeliZe, gia loria) 1984
wels daaarsa jgufi `arqivariusi~, romlis safuZvel-
zec 1986 wels Seiqmna ufro farTo jgufi `meaTe sar-

3
Tuli~. iyo jgufis manifestis avtori da lideri. iyo
Jurnal `literatura da xelovnebis~ redkolegiis
karlo kaWarava. 100 leqsi

wevri, axalgazrda kritikosTa asociaciis gamgeobis


wevri. monawileobda axalgazrda mecnierTa simpozi-
umSi (bakuriani, 1988), avangardistuli xelovnebis
pirvel sabWoTa festivalSi (narva, 1988), xelovne-
baTmcodneTa saerTaSoriso seminarSi (palanga, 1988),
xelovnebaTmcodneTa sakavSiro seminarSi (seneJi,
1989), saerTaSoriso festivalSi MARS (parizi, 1990),
saerTaSoriso festivalSi BIAF (barselona, 1990).
muSaobda fransuaza fridrixis galereaSi (kiolni,
1991). aris 40-mde gamofenis monawile, 30-ze meti sa-
mecniero-kritikuli naSromis avtori. misi naxatebi
daculia moskovis, niu-iorkis, londonis, helsinkis,
barselonis, parizis, berlinis galereebSi, muzeumeb-
sa da kerZo koleqciebSi. 1994 wlis 9 aprils 30 wlis
asakSi karlo kaWarava anevrizmiT gardaicvala. misi
gardacvalebis Semdeg saqarTvelosa da aSS-Si moewyo
misi naxatebis 10-ze meti personaluri gamofena, maT
Soris – gamofena winandalSi, aleqsandre WavWavaZis
saxl-muzeumSi. gamoica karlo kaWaravas saavtoro
gazeTis nomeri (1994), misi nawerebis ortomeuli
(2006). sikvdilis Semdeg xelovnebaTmcodneobaSi Se-
tanili gansakuTrebuli wvlilisaTvis mieniWa giorgi
CubinaSvilis saxelmwifo premia (1997). misi Semoq-
medebiTi memkvidreoba Seadgens 900-mde ferwerul
tilos, 3500-mde grafikul namuSevars, 1500-mde po-
etur teqsts – leqssa da poemas, Canawerebis araerT
wignaks.

4
karlo kaWarava. 100 leqsi
karlo kaWarava:
kulturuli pozicia da konteqsti

karlo kaWaravas Semoqmedeba ara mxolod qro-


nologiurad ganekuTvneba qarTuli kulturis
samijne periods – 1980-iani wlebis dasasrulsa da
1990-iani wlebis dasawyiss; uSualod im wlebSi, sxva
ramdenime xelovanis msgavsad, misi gacnobierebuli
amocana iyo, qarTuli kultura am mijnaze gadaeyva-
na. msgavsma xelovanebma uzrunvelyves, rom saqarT-
veloSi kulturuli konteqstis cvlileba Sinaganad
ganpirobebuli movlena yofiliyo imisda miuxedavad,
Tu rodis moxdeboda politikuri konteqstis da, Ses-
abamisad, oficialuri kulturuli konteqstis Secv-
la. amave dros, dRes karlo kaWaravas Semoqmedebi-
sadmi konkretuli wreebis Zlieri interesi da, meore
mxriv, msgavsi xelovnebisadmi ufro farTo garemos
ganurCeveli damokidebuleba cxadyofs, rom axali
kulturuli realobis Seqmnis amocana jer kidev
saWiroebs farTod gaziarebas.
cxadia, sabWoTa formaciis dasruleba da postsab-
WoTa periodis dawyeba mxolod socialur-politi-
kuri da ekonomikuri modelebis cvlas ar moitanda; is
gardauvlad, garkveuli xarisxiT mainc iqneboda da-
kavSirebuli kulturuli nomrebis cvlasTanac. Tum-
ca, msgavsi individebisa da Tanamoazreebis moqmede-
bze iyo damokidebuli, Tu ramdenad gacnobierebuli
iqneboda amgvari cvlileba erTian sociokulturul
garemoSi da ramdenad gadaizrdeboda es kulturuli
paradigmis cvlaSi.
5
karlo kaWarava rogorc individualuri Semoqmedi
– mxat­vari, poeti, artkritikosi – da rogorc Tana-
karlo kaWarava. 100 leqsi

moazreTa jgufis Tu, sabolood, Tavisi Taobis war-


momadgeneli, SeiZleba davinaxoT qarTuli kulturis
im miswrafebis gamomsaxvelad, romlis ZaliTac es
kultura, mTeli meoce saukunis manZilzec da dRem-
dec, Tanamedrove (modernul-avangarduli da, Sem-
deg, postmodernuli) kulturis paradigmaSi moqce-
vas da TviTdamkvidrebas cdilobs. 1980-ian wlebSi
kvlav gamokveTil saxes iRebs am paradigmaSi damkvi-
drebis tendencia, romelic, realurad, gagrZelebaa
1910-1920-ian wlebSi dawyebuli procesisa, rac ma-
leve Canacvlda sabWouri socrealisturi da, Semdeg,
nacionaluri realisturi paradigmiT.
meoce saukunis bolo aTwleulebSi dasavlur kul-
turaSi ukve gamoyofen avangardis or etaps: istori-
ul avangards, rogorc meoce saukunis pirveli aT-
wleulebis radikalur kulturul stils, romelic
modernistuli epoqis nawilad, maRali modernizmis
momdevno kulturul etapad gaiazreba da tradici-
uli gamomsaxvelobiTi gzebis radikalur uaryofas
efuZneba; da Tanamedrove avangards, meoce saukunis
meore naxevris esTetikur-gamomsaxvelobiT gzas,
romelSic Semoqmedi sargeblobs istoriuli avana-
grdis etapze mopovebuli uaryofisa Tu eqsperimen-
taciis uflebiT da am uflebis gamoyeneba misTvis, is-
eve rogorc misi garemosTvis, ukve aRar asocirdeba
radikalizmTan, aramed - SemoqmedebiTi saqmianobis
damkvidrebul praqtikasTan. Tuki istoriul etapze
avangardi imgvari xelovnebaa, romelic umravleso-
bis mier saerod ar aRiqmeba xelovnebad, Tanamedrove
avangards aRar sWirdeba mtkiceba imisa, rom xelovne-
ba SeiZleba aseTic iyos.
Sesabamisad, meoce saukunis meore naxevarSi is na-
cionaluri kulturuli arealebi, romlebic uwyveti
kulturuli procesis monawileebi arian (modern-
izmidan da istoriuli avangardidan miyolebuli –

6
Tanamedrove avangardamde da postmodernizmamde),
adaptirebulni arian radikaluri avangardis etapze

karlo kaWarava. 100 leqsi


SemuSavebul midgomebTan. xolo im garemoSi, ro-
melic am procesis nawili ar yofila an, saqarTvelos
msgavsad, erTian Tavisufal kulturul sivrces didi
xniT mowyvetili iyo da sadac istoriuli avangardi
da Tanamedrove xelovneba calsaxad tabuirebuli
aRmoCnda, am gamomsaxvelobiT uflebebs xelaxali
mopoveba sWirdeba. amdenad, avangardis, rogorc xe-
lovnebis aRqma da aRiareba an, meore mxriv, misi mi-
uRebloba sazogadod SeiZleba davinaxoT, rogorc
erTgvari maCvenebeli imisa, Tu ramdenac mihyveba in-
dividi an lokaluri kulturuli garemo xelovnebis
ganviTarebis erTian process. msgavsi maCveneblis
mixedviT SegviZlia vimsjeliT qarTuli kulturis
Sesaxebac.
amitom, karlo kaWaravas Semoqmedebaze saubrisas
gansakuTrebiT sagulisxmoa ara mxolod misi nawar-
moebebis zemoqmedebis Zala, aramed Tavad avtoris
gamokveTili kulturuli pozicia, romlis safuZvel-
zec is da misi Tanamoazreebi (ara mxolod jgufi `me-
aTe sarTuli~, aramed xelovnebis sxvadasxva sferoSi
moqmedi individebi, romlebic saerTo interesebs iz-
iareben), 80-iani wlebis bolosve, sabWouri konteqs-
tidan Tavis daRwevas da Tanamedrove msoflio kul-
turis konteqstSi moqcevas uSualod avangarduli
esTetikis an, ufro zogadad, Tanamedrove xelovnebis
meSveobiT isaxaven miznad. avangardis arealSi moqce-
va im periodis qarTveli xelovanebisTvis ukavSird-
eba, erTi mxriv, istoriuli avangardis evropuli da,
aseve, qarTuli gamocdilebis aRdgenas, meore mxriv
ki Tanamedrove avangardis sinamdvileSi integrire-
bas.
Tanamedrove xelovnebis gamomsaxvelobiTi gzebi-
sadmi interesi karlo kaWaravas SemoqmedebaSi mkve-
Trad gamoxatuli da Tanmimdevrulia, is am gzebs eZebs
da iTavisebs roca xatavs an wers leqsebs, Canawerebs

7
Tu statiebs. rac yvelaze mniSvnelovania, is, rogorc
aRmqmeli da ganmcdeli, xelovnebis aRqmisas Tu ada-
karlo kaWarava. 100 leqsi

mianuri urTirTobebisa da cxovrebis gancdisas, mo-


qceulia Tanamedrove esTetikur da emociur sivrce-
Si. misTvis gansakuTrebiT aqtualuria swored meoce
saukunis xelovnebis da am epoqis adamianis gza, xolo
avangardi aris am memkvidreobisadmi da realobisadmi
sakuTari, pirovnuli damokidebulebis SemuSavebis
saSualebac. amitom, irCevs ra avangards Tavisi vizua-
luri da poeturi xelovnebis formad, an sadiserta-
cio naSromis (`qarTuli avangardi~) da statiebis
Temad, is pasuxobs Tavis pirovnul, individualur
interess da, amave dros, acnobierebs amas, rogorc sa-
kuTari kulturuli garemos mimarT misias.
kulturuli garemo – rogoradac is Camoyalibda
saqarTveloSi sabWouri periodis miwuruls da adre
postsabWoTa wlebSi – karlo kaWaravas Semoqmedeb-
iTi poziciisTvis mniSvnelovani faqtoria. ufro
zustad ki, mniSvnelovania am garemos dominanturi
tendenciebis miuRebloba: cxadia, calsaxad miuRe-
belia aTwleulebis manZilze sabWouri ideologiis
ZaliT Seqmnili da damkvidrebuli oficialuri kul-
tura, sabWouri esTetika, romelic am droisaTvis,
realurad, mxolod fasaduri saxiT Tu moqmedebs; am
esTetikis, iseve, rogorc sabWouri Rirebulebebis
siyalbis demonstrireba, realurad, arc warmoad-
gens karlo kaWaravas da misi Taobis Tanamoazreebis
amocanas, radgan es amocana am droisaTvis ukve Ses-
rulebuli iyo qarTvel SemoqmedTa im Taobebis mier,
romlebic reJimTan winaaRmdegobis fonze qmnidnen
TavianT xelovnebas da Seqmnes rezistentuli nacio-
naluri kulturuli gamocdileba; sabWour esTeti-
kur modelebze ufro metad miuRebelia kulturis
marTvis sabWouri modelebi, romelTa meSveobiTac
TviT reJimTan winaaRmdegobis funqciiT Seqmnili na-
cionaluri/realisturi kulturuli sivrcec (cxa-
dia, calkeuli avtorebis gamoklebiT), romelic aT-

8
wleulebis manZilze qarTuli nacionaluri idento-
bis kultivirebis areali iyo, moeqca sabWouri kon-

karlo kaWarava. 100 leqsi


trolis qveS; ramac Sedegad moitana ara ara mxolod
ormagi esTetika (roca avtori qmnis teqstebis or
rigs: erTs sabWour moTxovnebis, xolo meores nacio-
naluri molodinebis Sesabamisad), aramed – ormagi
moraluri standartic.
Tuki sabWoTa kavSiris daSlasTan erTad kontro-
lis da ideologiuri dakveTis problema erTbaSad
moixsna, ormagi moralis problema TavisiT ar gadaW-
rila. karlo kaWaravas erTiani esTetikuri, anali-
tikuri, pirovnuli pozicia warmoadgens reaqcias
realuri kulturuli sinamdvilis devalvirebul es-
Tetikur da moralur Rirebulebebze. swored amgvar
kulturul (da moralur) sinamdviles epasuxeba, am
sinamdvilisadmi emociur reaqcias warmoaCens, Tun-
dac, karlo kaWaravas leqsi `werili emigrants~ (1993).
sagulisxmoa, rom maSinac, roca, avangardizmis
logikis Sesabamisad, sakuTar Tavs da Tanamoazreebs
dominanturi kulturis Segnebul oponentad, kon-
trkulturis poziciaze xedavs, is isurvebda, rom
oponireba uwevdes ara devalvirebul, aramed saku-
Tari gauyalbebeli esTetikisa da Rirebulebebis
irgvliv gamTlianebul kulturul realobasTan –
gamyarebuli da ara gayalbebuli tradiciuli esTe-
tikis foni xom, radikaluri avangardidan moyolebu-
li, Tanamedrove esTetikis warmosaCenad xelSemwyobi
da ara xelisSemSleli faqtoria; da am TvalsazrisiT
tradiciuli da Tanamedrove kultura ara mxolo ewi-
naaRmdegebian, aramed TanamSromloben kidec erTma-
neTTan. swored amitom ambobs karlo kaWarava: `CvenSi
is kulturac ar arsebobs, romlis kontrkulturamac
unda iarsebos~ (***`karebi, romelic mxolod xmauriT
iketeba~, 1987).
kontrkulturis gamocdileba, anu farTod gav­
rcelebul, standartul, oficialurad mxardaWril
kulturasTan dapirispirebuli kulturuli tenden-

9
cia, romelmac 1960-iani wlebis amerikasa da evropa-
Si kulturuli liberalizacia da, aseve, kulturis
karlo kaWarava. 100 leqsi

socialuri da samoqalaqo pasuxismgeblobis gaaq-


tiureba moitana, karlo kaWaravas TaobisTvis, erTi
SexedviT, oficialur sabWoTa kulturasTan dapiri-
spirebis instrumenti unda iyos; Tumca, misi essebi-
dan da leqsebidan naTlad Cans, rom is saWirod Tvlis
Rirebulebriv da esTetikur dapirispirebas ara sab-
Wour, aramed obieqturad dominantur, realistur,
avtoritarul (sazogadoebrivi avtoritetebis xelSi
moqceul) kulturasTan: `amJamindeli viTareba Cven-
Si ukve moiTxovs axali, sayovelTaosagan damoukide-
beli Rirebulebebis Seqmnas, radgan CvenSi ukve aRar
funqcionirebs aranairi xelovneba, `sazogado~, wi-
naswarganzraxulis garda, da isic savsebiT gansa-
kuTrebul imitacias qmnis~ (`saubrebi socialuri
problematikis aspeqtebze uaxles qarTul mxatvro-
baSi~, 1992). qarTuli kulturuli/sociokulturuli
sivrcis problemebi, romlebic daufaravad da mamx-
ileblad aris gaanalizebuli am esseSi, mZafri emo-
ciebiT aris aRwerili leqsSi `Sen daibade foTis el-
evatorTan~ (1993): socialuri yofis gamofituloba
da, am fonze, avtoritetuli diskursis paTetikuri,
realobas acdenili maRalfardovneba, am diskursis
mflobelTa siyalbe, socialuri upasuxismgebloba
da, sabolood, Zaladobrioba moCans, rogorc mor-
Cilebis da ganwirulobis ganaCeni momavali Taobis
mimarT. swored am ganaCenis gauqmebis survilsa da
mcdelobazea leqsic. Tumca, es teqsti arc mxolod
lokalur sivrces da arc mxolod lokalur dros Se-
exeba. is ara mxolod aqtualuria dResac (ramdenadac
swored im `maRalfardovani~ diskursis gavlena ar
dasrulebula qarTul sociokulturul sivrceze),
aramed sagulisxmo iqneba yvela im tendenciisTvis,
romelic kulturuli/sociokulturuli realobis
ganaxlebas daisaxavs miznad. amave dros, warmoCenili
viTarebis mizezad leqsSi pirdapir aris dasaxele-

10
buli daSoreba namdvili, gauyalebeli kulturi-
sagan. karlo kaWarava CamoTvlis qarTvel mweralTa,

karlo kaWarava. 100 leqsi


mxatvarTa, personaJTa saxelebs, rogorc niSnulebs
gauyalbebeli kulturisa (qarTvel modernistTa
Taoba aq, cxadia, figurirebs) – Tuki maTi miviwyeba,
maTive Rirebulebebisgan daSoreba leqsSi aRwerili
viTarebis mizezia, maSin im kulturasTan/Rirebule-
bebTan dabruneba sxvagvari, umjobesi viTarebis Se-
qmnis gza unda gaxdes. amdenad, qarTuli kulturuli
gamocdilebisadmi erTgulebis aRdgena teqstSi um-
niSvnelovanesi amocanaa rogorc kulturuli, aseve
socialuri garemos ganaxlebisTvis. kulturiT TviT-
damkvidrebis idea, romelic, gansakuTrebiT, qarTvel
modernistTa Taobis mier iyo gaaqtiurebuli 1910-
ian wlebSi, saqarTvelos saxemwifoebrivi perspeqti-
vis arsebobis istoriul momentSi, kvlav aqtualuri
xdeba sabWoTa kavSiris daSlisas. karlo kaWaravas
leqsebSic naTlad Cans, rom saqarTveloSi am peri-
odSic arian swored kulturiT TviTdamkvidrebis
ideis matareblebi. Tumca, meore mxriv, naTlad Cans
isic, rom im wlebSi kulturuli tendenciis nacv-
lad mZlavrobs, kvlavac, `maRalfardovani~Mdiskuri,
risi realuri Sedegic SeiZleba iyos is, rom 1990-iani
wlebis dasawyisSive Zaladobis tendenciam imZlavra
ganviTarebis tendenciaze; am diskursis Sedegad Seqm-
nilma qimerebma gamoiwvia sociumis SigniT adamianebis
gaucxoeba, iseve, rogor Tavad sociumis gaucxoeba
yvela sxva sistemisagan da Secvlil realobasTan
adaptirebis unari: `CvenSi ki gacnobis nacvlad ufro
xelsayrelia raRac qimerebis Seqmna da iq darCena,
sadac `winaswargansazRvruli~ memkvidreobiT gergo
dogma. TiTqmis yvelani erTmaneTSi mxolod sacTurs,
xafangs da monawiles vxedavT, yvelani erTmaneTis
mtrebi varT~ (`saubrebi socialuri problematikis
aspeqtebze uaxles qarTul mxatvrobaSi~, 1992).
karlo kaWaravas teqstebi, Tavis mxriv, gansa-
kuTrebiT sagulisxmo mimarTebaze migviTiTeben:

11
qarTuli kulturuli da socialuri sinamdvilisT-
vis mtruli an saxifaTo tendenciaa ara Tanamedrove
karlo kaWarava. 100 leqsi

dasavlur kulturul sivrceSi CarTva, aramed,


swored, am sivrcisgan izolireba, anu TviTizolire-
ba Rirebulebrivad gayalbebul, fsevdokulturul
lokalur sivrceSi.
cxadia, izolaciis daZlevis nacadi gza in-
formirebulobaa, xolo kulturis xelmisawvdomo-
ba – pirovnebis ufleba. karlo kaWaravasTvis, erTi
mxriv, amocanaa qarTuli kulturis codna da, gansa-
kuTrebiT, im droisaTvis miviwyebuli da ugulebe-
lyofili qarTuli modernizmis/avangardizmis cod-
nis aRdgena. meore mxriv, araerTxel aRniSnula misi
informirebuli, seleqtiuri da Rrmad gaazrebuli
codna Tanamedrove dasavluri kulturisa, rac miT
ufro gasaocaria, Tu gaviTvaliswinebT, rom codnis
dagroveba iwyeba jer kidev rkinis fardis periodSi
da grZeldeba ekonomikuri izolaciis fonze, roca
TiTqmis ar aris xelmisawvdomi dasavluri kulturu-
li/analitikuri produqcia. karlo kaWaravas Semo-
qmedebiT da analitikur teqstebSic naTlad Cans,
rom Tanamedrove esTetikis farglebSi saqmianoba
misTvis uaRresad seriozuli, Sromatevadi da cod-
naze dafuZnebuli procesia; qarTul kulturaSic
Tanamedrove esTetikis gavrcoba mxolod amgvari
damokidebulebis fonze iqneba Sedegiani, xolo sx-
vagvarad Tanamedrove xelovnebis idea qarTul lo-
kalur garemoSi gayalbebis msxverpli gaxdeba, iseve,
rogorc gayalbda da paTetikuri gaxda realisturi
xelovneba.
tradiciuli gamomsaxvelobis, rogorc safuZv-
lis, Tundac uarsayofi safuZvlis Seswavla da, meo-
re mxriv, avanagrduli/Tanamedrove reprezentaciis
uflebebisa da mizandasaxulebis kulturuli gamoc-
dilebis codna karlo kaWaravasaTvis avangarduli
xelovnebis gacnobierebuli aTvisebis winapirobaa;
rac, Tavis mxriv, winapirobaa imisa, rom qarTuli

12
Tanamedrove xelovneba integrirdes msoflio kon-
teqstSi da, Tavisi mniSvnelobiT da mxatvruli Rire-

karlo kaWarava. 100 leqsi


bulebiT, ar darCes mxolod lokaluri mniSvnelobis
movlenad. am gziT muSaobs Tavadac da cdilobs, rom
Tanamedrove xelovnebisadmi pasuxismgeblobiT savse
midgoma gaziarebuli iyos qarTul kulturaSic. xe-
lovani unda acnobierebdes, rom Tanamedrove esTe-
tikuri gamocdileba meoce saukunis intensiuri su-
lieri da reprezetnaciuli Ziebebis Sedegad Seiqmna,
ramac is, Tavis mxriv, Camoayaliba axal gamomsaxv-
elobiT tradiciad. `CvenSi ki avangardi yvelanairi
tradiciis zedapirul uaryofasTanaa gaigivebuli, es
xom ase xelsayrelia: arc arafris Seswavla gvWirdeba,
Tuki mainc myisve unda uaryo~ (`Tanamedrove xelovne-
ba da `qarTuli avangardi~ ~, 1993). xelovani unda moR-
vaweobdes `avangardistuli tradiciis samomavlo
miznisken evoluciis rwmeniT, CvenSi ki postmodern-
istuli epoqa srul individualizmTan da ganukiTx-
aobasTanaa identificirebuli~ (`qarTuli avangardis
istoriisaTvis~, 1990). esTetikuri arCevanis mimarT
upasuxismgeblobisa, zedapirulobis, avangarduli/
postmodernuli xerxebiT gauTviTcnobierebeli
sargeblobis problema, romelzec miuTiTebs karlo
kaWarava jer kidev adreul postsabWoTa wlebSi, io-
lad ar gadaWrila da problemad rCeba dResac.
karlo kaWaravas mTeli Semoqmedebidan mZafrad
aris sagrZnobi, rom kulturas moklebuli social-
uri konteqstis mimarT neitraloba sulac ar aris
avangarduli xelovnebis pozicia. socialuri da
politikuri konteqstis mimarT neitraluri ar yo-
fila arc istoriuli avangardi, moyolebuli ital-
ieli futuristebis mcdelobidan, socialuri trans-
formacia moexdinaT TavianT qveyanaSi da momavlisken
miemarTaT igi. qarTuli simbolizmis pirvelive mani-
festebSi da, maleve, Tbilisis avangardis wlebSi mod-
ernistuli kulturis socialur da nacionalur fun-
qcias farTod aviTarebdnen qarTveli moderniste-

13
bic. Tanamedrove avangardis CarTuloba socialur
konteqstSi karlo kaWaravas msgavsi xelovanebis mag-
karlo kaWarava. 100 leqsi

aliTzec naTeli xdeba. mTeli sabWouri sinamdvile,


socialuri da fsevdo-kulturuli realoba, Semd-
gomSi ki – 1990-iani wlebis saqarTvelos (dedaqalaqis
da provinciebis) ZaladobiTa da agresiiT moculi
garemo, karlo kaWaravas leqsebis, essebis da, cxadia,
mxatvrobis fonia. individs da garemos mimarTeba,
negatiuri Zala, romliTac es garemo zemoqmedebds
individze, karlo kaWaravas SemoqmedebaSi erT-erT
mniSvnelovani Temaa. sabWouri konteqsti, rogorc
ucxo samyaro da, rac Zalian mniSvnelovania, ucxo eT-
nokulturuli realoba, mis poeziaSi arxangelsksa da
kalugaSi yofnisas iWreba. am periodis, 1987 wlis le-
qsebi realisturad ar aRwers am samyaros – sabWour
jars, yazarmas, saavadmyofos, sabWour daxurul qa-
laqs; leqsebi gviCveneben, Tu rogor mdgomareobaSia
am garemoSi is individi, romelic mas damorCilebulia
(pioneri an recidivisti qali, dezertiri jariskaci,
trankvilizatorebis Semgrovebeli, `axlebenino~,
1987) da, meore mxriv, rogor SeiZleba daupirispirdes
mas is individi, romelic poulobs sulier Zalas da
dagrovili aqvs inteleqtualuri Zala. inteleqtua-
luri xedvis da kulturis meSveobiT realobisadmi
saboloo daumorCileblobis suliskveTeba post-
modernuli kulturis konteqstSi moaqcevs karlo
kaWaravas, da swored es konteqsti SeiZleba gaxdes
iaraRi sinamdvilis winaaRmdeg. postmodernizmisT-
vis sruliad dasaSvebi iqneboda, Tundac, es codna
avtors mxolod teqstebidan mieRo da sakuTar te-
qstebSi sxvaTa gamocdileba maTive citirebiT gadae-
tana; magram roca kulturasTan kontaqti realobas-
Tan kontaqtiT grZeldeba, misi teqstebi ken kizis ms-
gavs simZafres iZens: `Tuki erTxel Sexede am kedels
kidev icdi?~ (`axlebenino~, 1987). amasTanave, rogorc
Cans, kulturuli gamocdilebis gagrZeleba yofiTi
gamocdilebiT, da ara piriqiT, ufro Sedegiani gzaa

14
realobisadmi daumorCileblobisa da kulturuli
TviTdamkvidrebisa; sxvagvarad ki yofis garRveva da

karlo kaWarava. 100 leqsi


kulturaSi damkvirdeba imdenad rTuli amocana xde-
ba, rom morCilebis wris garRveva umravlesobisaT-
vis SeuZlebeli xdeba. niSandoblivia, rom ruseTis
eTnokulturuli sinamdvile, romelic sxvadasxva
periodis leqsebSi kargad nacnobi Tu ucnobi, pro-
vinciuli qalaqebis saxiT Cndeba mkiTxvelis winaSe,
poets mxolod TavdacvisaTvis, kulturuli TviT-
SemosazRvrisaTvis ganawyobs da am wreSi yofna, miT
ufro, Tu iq meore, maxlobeli adamiani an misi xsovna
mainc aris, erTgvari mistiuri simyudrovis gancda-
sac ki qmnis (leqsis daweris adgils poeti yovelT-
vis uTiTebs da xSirad es erTaderTi signalia po-
etis garemos aRsaqmelad). am realobis gaanalizebis
survili, mis Secvlaze an gaumjobesebaze fiqri te-
qstebSi ar Cans. roca sxva leqsSi dasavluri yofiTi
konteqstebi: fineTi, kiolni, parizi Cndeba, poetis
interesi imas ukavSirdeba, rom xalxmraval garemoSi
maRali kulturis fragmentebi daafiqsiros; es frag-
mentebi yofis ekleqturobasac gasagebs an misaRebs
xdian, xolo poeti am sivrceSi eZiebs swored maRal
kulturasTan, da uwinaresad, modernul-avangardul
kulturasTan ziarebis gamocdilebas (magaliTad, ki-
olnis quCaSia, germanul eqspresionizmsa da ernst
barlaxze fiqrobs, `ernst barlaxis xsovnas~, 1991).
Tumca sul sxvaa, roca teqstSi Cans qarTuli sinamd-
vile, maRal kulturas bolomde dacilebuli yofa,
agresiuli qmedebebisa da maRalfardovani sityvebis
samyaro. karlo kaWaravas SemoqmedebSi am samyaros-
gan miRebuli tkivili, misdami pasuxismgebloba, dam-
abrkolebeli miTebisagan misi daxsnis survili Cans
- yvelaze Zlieri, `Cveni gansakuTrebulobis miTis~
CaTvliT, romelic aseT `gansakuTrebul~ xalxs, erTi
mxriv, moraluri imperativis, meore mxriv ki progre-
sis gareT moaqcevs. uarso garemosgan Tavis dacvis
gza zogjer distancirebaa da Tqma imisa, rom `aq Cemi

15
araferia~ (***`me vcxovrob am qalaqSi~, 1992); Tumca
distancirebac, Tundac godaris filmis meSveobiT,
karlo kaWarava. 100 leqsi

sabolood Tavis motyueba gamodis, Tu socialuri


sinamdvilisadmi pasuxismgeblobas raime saxiT ar aRi-
areb: `yvela eseni imdenad gulubryviloni arian, rom
hgoniaT ukve aRar cxovroben am qalaqSi~ (***`CvenSi~,
1993). amitom iwyebs fiqrs `xelovnebis socialur
funqciaze~, rac, faqtobrivad, erTaderT qmediT
gzad isaxeba miTebis, qimerebis, `socialuri rasiz-
mis~ da Zaladobis profanirebuli, `realobasTan ver-
Seguebuli~ sinamdvilis Sesacvlelad (`saubrebi so-
cialuri problematikis aspeqtebze uaxles qarTul
mxatvrobaSi~, 1992). Rirebulebrivi da SemoqmedebiTi
transformacia, gayalbebuli diskursisagan, ormagi
moralisagan Tavdaxsna misTvis ara mxolod kul-
turuli, aramed socialuri poziciac aris: `Cveni sam-
Soblo bolos da bolos unda ecados erTi qarTveli
mwerlisa da mxatvris gan­sazRvriT `viTom~ moralisa-
gan,   `viTom~ literaturi­sa­gan da sxva `viTom~ Rire-
bulebebisagan gaTavisuflebas~ (`ras gva­Zlevs ameri-
kuli literatura~, 1992).
sinamdvile, romelSic socialur da politikur
mijnaze gadasvlisas saqarTvelo aRmoCnda, imdenad
travmatulia, rom, rogorc cxadi xdeba, qveyana mij-
nas ver daZlevs kulturis gareSe. sakuTari samSob-
los mimarT pasuxismgebloba ki xelovanma imiT unda
gamoxatos, rom kulturuli TviTizolaciis nacvlad
(rac sabWour periodSi nacadi xerxi iyo) kulturuli
integraciis aqtiuri gza airCios, aCvenos, rom roca
qarTvelebi isvrian, isini esvrian swored msoflios
Ria kulturas _ endi uorhols, `demokratias, Tavi-
sufal ekonomikas, pirovnebis Tavisuflebas, inicia-
tivas~, yvelafer imas, rac maRali Tu dabali kultu-
ris saxiT Ria samyaroSi producirdeba (dRiurebi-
dan, 1993). is, rom kulturuli Riaobisas sxvadasxva
fenebs an Taobebs TavianTi prioritetebi eqnebaT, da
rom dabali kulturis nakadi mainc SemoaRwevs TviT

16
izolirebuli kulturis pirobebSic, logikurad
gardauvali Cans. Tumca Ria samyaroSi dabal kul-

karlo kaWarava. 100 leqsi


turasTan maRali kulturiT dapirispirebis perspeq-
tiva arsebobs, profanirebuli nacionaluri idee-
bis TviTizolirebul samyaroSi ki yvelaferi sro-
liT sruldeba. xolo xelovani, romelsac ar surs,
rom am sivrceSi adamianebi `ganwirulTa arSemdgari
cxovrebiT~ cxovrobdnen, uars ambobs amgvar dasas-
rulze (`Cemi Rameebi Tqvens dReebze ukeTesia~, 1993).
am dasasrulTan Seuguebloba Tanamedrove qarTuli
xelovnebis meSveobiT kulturul da, Sesabamisad, so-
ciokulturul mijnaze qveynis gadayvanis SesaZle-
blobas qmnis; Zalebis Zieba SeiZleba SemoqmedebiT da
zogadhumanur sawyisSi, nacionalur da transnacio-
nalur kulturul gamocdilebaSi, `romelic marTla
gvamxnevebs an gvanugeSebs umTavresi, sakmaod ubralo
sityvebiT gamoxatuli azriT: `adamiani ara mxolod
gauZlebs, is gaimarjvebs (u. folkneri)~ ~ (`ras gva-
Zlevs amerikuli literatura~, 1992).
karlo kaWaravas teqstebidan kargad Cans isic, rom
socialuri Tu kulturuli transformacia, socio-
kulturuli sivrcis Rirebulebebisken mimarTva da
individis met-naklebi daculobis uzrunvelyofa,
sabolood, imisTvis aris aucilebeli, rom ucvleli
iyos adamianis, rogorc individis SesaZlebloba,
darCes zogadadamianuri Rirebulebebis sivrceSi da
eZios sulieri siaxlove meore adamianTan. sinamd-
vileSi, es SeiZleba miviCnioT karlo kaWaravas poe-
ziisa da mxatvrobis yvelaze mniSvnelovan Temadac:
si­axlove an siSore Seyvarebulebs, mama-Svils, deda-
Svils, da-­Zmas, megobrebs Soris. karlo kaWarava aRi-
arebs, rom Tanamedrove xelovneba, misi dehumaniza-
ciisa Tu rehumanizaciis tendenciebiT, sinamdvileSi
arasodes gascdenia adamianis Temas; `mTeli Taname-
drove xelovnebis tradicia mxolod pirovnebasTan
SesaZleblad srulyofili komunikaciis moZebnis
saSualebaTa Ziebaa~ (`ras gvaZlevs amerikuli lit-

17
eratura~, 1992). sakuTar TavTan Tu meore adamian-
Tan komunikaciis SesaZlebloba an SeuZlebloba mis
karlo kaWarava. 100 leqsi

teqstebSi yvelaze STambeWdavi da mtkivneuli saxiT


gvxvdeba. rogoria is manZili, rac or adamians erTma-
neTisgan aSorebs? ra qmnis am manZils – sivrce, dro
Tu Tavad adamianebi? rogor gadalaxos adamianma,
siaxlovis surviliT, xiluli da uxilavi sazRvrebi
da barierebi? rogor gadalaxos manZilebi, rac mas
sxva adamianebisgan, an, Tundac sakuTari Tavisgan, sa-
kuTari bavSvobisgan, mogonebebisgan da sizmrebisgan
aSorebs? Tu barierebi ar daiZleva, yvelaferi absur-
dulad da alogikurad darCeba.
SeiZleba iTqvas, rom socialuri da kulturuli
problemebis Tu adamianuri tkivilebis gadmosace-
madac qarTul enobriv sivrceSi aravis miumarTavs
Tanamedrove avangardis es­ Te­
tikisTvis ise STambe-
Wdavad, rogorc es karlo kaWara­vam SeZlo. es ukve
aRar aris radikaluri avangardis droindeli eqper-
imentacia enasa da akustikaze an teqstis grafikaze,
Tumca, germanuli eqpresionizmidan moyolebuli,
Tanamedrove gamomsaxvelobis gamocdileba mis le-
qsebSic da naxatebSic Zalian naTlad da gamiznulad
aris gagrZelebuli; Tanamedrove reprezentaciuli
SesaZleblobebi, sruliad adreuli teqstebidanve,
zustad da, amave dros, individualuri emociebis
fonzea gamoyenebuli. cxadia, aq gvxvdeba Tavisu-
fali leqsTwyoba, antirealizmis meTodebiT TviT
yvelaze realisturi problemebis gamosaxva, dar-
Rveuli logikuri kavSirebi, alogikuri Sedarebebi,
romlebic, Tavis mxriv, swored dakarguli kanon-
zomierebis epoqis logikas gviCveneben, religiuri
gancdebi religiuri krizisis xanaSi da angelozebis
axlomyofoba TviT yvelaze dacemul, `adamianebis-
magvar arsebebTan~ (`viRac maT gverdze modioda Sa-
drevanSi dasvelebuli frTebiT~, `Ramis win~, 1992),
sinesTeziuri saxeebi (`xelebi, romlebsac sayvareli
qalis suni axsovT~, `siyvaruli komendantis saaTis

18
dros~, 1990), leqsSi ucnaur saxeTa qaoturi ganla-
geba da, zogjer, mxolod erTi striqoni, romelic

karlo kaWarava. 100 leqsi


teqstis gzavnils sruliad gasagebs xdis, vizual-
uri saxeebis koncentrireba poetur teqstSi, Taname-
drove kulturis figurebze da maT gamocdilebaze
referireba da sxva. es aris poeturi teqstebi, rom-
lebic erTi mxriv, pirovnuli (emociuri da inteleq-
tualuri) da, meore mxriv, kulturuli gamocdilebis
mniSvnelobaze gvesaubrebian; amave dros, kidev erTx-
el dagvanaxeben, rom avangarduli esTetika, romelic
xelovnebaSi, garkveulwilad, im fonzec ganviTarda,
rom radikaluri gamomsaxvelobiTi formebiT grZno-
baTa marTva gamxdariyo SesaZlebeli, Tanamedrove
xelovnebis etapzec adamianuri emociebisa da Taname-
drove reprezentaciuli SesaZleblobebis urTierT-
kavSirs warmoaCens.
karlo kaWaravas 100 leqsis krebuli misi erT-erTi
bolo leqsebiT iwyeba da, Sebrunebuli qronologi-
iT, erT-erTi pirveli leqsebisken midis. bevri maT-
gani pirvelad qveyndeba. Tuki 1990-ian wlebSi Cans
socialuri konteqstis Zaladoba individze da mis
teqstze, 1980-iani wlebis leqsebSi ufro naTlad Cans
TviTSemecnebisa da TviTSegrZnebis, emociisa da war-
mosaxvis Zala, romlis samarTavadac avangardistul
esTetikur tradicias poeti maSinve mimarTavs. am te-
qstebze mkiTxvelma SeiZleba bevri ifiqros, magram
fiqris survili gaCndeba mxolod mas Semdeg, rac jer
maT iracionalurad miendoba, gahyveba im samyaroSi,
romlis verbalizaciac Tu vizualizaciac karlo
kaWaravas SemoqmedebiTi amocana iyo, iseve, rogorc
misi amocana iyo individualuri Semoqmedebis wvlil-
iT saerTo kulturuli/sociokulturuli konteqs-
tis xelaxali modernizacia.

bela wifuria

19
* * *
karlo kaWarava. 100 leqsi

Cemi Rameebi Tqvens dReebze ukeTesia.


Cven kentavrebs vgavarT, patara mistikur klounTa
momuwul tuCebs,
wignebs, romelTa patara TeTri gulebi feTqavs.
Warbwarmoeba
miTologizirebuli saxelebis saxe-xatebis.
kidev ufro metad, vermosaxilveli siWrele.
karavi Sekruli cis irmebad iercvlili
saxe-xatebisagan.
da maT Soris Cveni fataluri janyi-bohema.
saRamos Camavali mzisgan gayviTlebuli danebiT,
romlebiTac iWreba Cveni nerviuli puri-furaJi.
cudi puris mWrelTa erToba wyevliT
amoanTxevs uenobas.
ganwirulTa arSemdgari cxovreba arSemdgarTa
ganwirulobiT –
iTvlis... erTi, ori... (erTi, asi, milioni)
Sen arc kometa xar, arc Tovli.
me mZags yvelaferi, rac mZags. –
es iyo patara RmerTiviT moxuci Zowisfer
vitrinaSi RamiT.
xolo mis garSemo dahqrodnen kidev ufro patara
saTamaSo angelozebi.
uzarmazar germanul nagazTa TvalebSi,
maT kbilebs Soris ki naxevradmSierTa nerviuli
puri-furaJi
iaraRis suniT,
romelsac ar sWamen momdevno TaobaTa
kuTvnilis mWamelni.
samxreT afrikis maRaroebSi TeTri da Savi
memaRaroeni
erTi ferisani arian.

20 1993
karlo kaWarava. 100 leqsi
Ramis elegia

deda, rodesac me meZaxian morigi


Seuracxyofis mosayeneblad,
me vfiqrob imaze, rom saxlSi TiTqmis araferi gvaqvs.
rom mdidrebs da Raribebs marTla gansxvavebuli
RmerTebi hyavT –
da rom iman vis manqanaSic is axalgazrda qali ijda,
moipara Cemi bedniereba.
Tumca is qali daberebamdec iseve autanelia
rogorc mere.
me ki viRac Tofiani kardinalebi damcinian,
roca me vsaubrob Jan pol rixterze anda dioblinze.

1993

21
karlo kaWarava. 100 leqsi

Sen daibade foTis elevatorTan

Sen daibade foTis elevatorTan


niko nikolaZis qalaqSi.
gverdiTa oTaxSi ekida akaki wereTlis
Rimili cud reproduqciaze.
Seni kuTvnili, maT Semdeg mosulma,
Senma ukvdavma babuebma SeWames.
romlebic dResac Wamen da xorcian saWmels
Senze sadRegrZeloebs ayoleben.
Sen gaswavlidnen cota zrdilobas,
cota keTilgonierebas,
ufro metad tyuils,
da maRalfardovnebas, maRalfardovnebas,
maRalfardovnebas.
romliTac unda mokla, romliTac unda iloco,
romliTac unda dascino,
rom ukvdav babuaTa sufrasTan geRirsos lukma –
da ara naxevradmSierTa nervuli puri – furaJi.
Sen ar unda iocnebo maRaroze, sadac ipovi rames.
Sen sxvas unda waarTva ukvdavi winaprebis saxeliT,
radgan winaprebSic arian ukvdavni da mkvdarni.
rogorc Cans mixvdi, rom egnate ninoSvili,
giorgi quCiSvili, kote kapaneli,
valerian gafrindaSvili,
Salva karmeli da ticiani
Seni winaprebi ar unda iyvnen.

22
SimSiliT kvdoma samarcxvinoa RvTismSoblis
qveyanaSi.

karlo kaWarava. 100 leqsi


Salva qiqoZis `qorwili guriaSi~ aq ar daxatula.
`imereTi dedaCemi~ erTi sawyali moxuci qalia,
romelic sadRac qsovs.
misi gaxseneba mxolod babuaTa sufrazea kargi.
maRalfardovnebiT, maRalfardovnebiT,
maRalfardovnebiT.
im sityvebiT, romlebic ar icoda spiridon
mciriSvilma.
im sityvebiT, romlebic cudad esmodaT ilias,
gabriels, mojamagire poets.
Sen daibade foTis elevatorTan.
Sen daibade zRvasTan.
Sen daibade paliastomTan, Raribi eqimis gvamTan,
romantikul meZavTan,
bulvaris fotografTan, iaf sasadiloSi,
romelic dRes samoTxed Cans.
Seni iavnana iyo `Tbilisi – foTis~
mouwyobeli matareblis xmauri,
romelic dRes marTla iavnanaa naxevradmSierTa
moxetiale gundebisaTvis.
sizmarSi Sen ginaxavs tolstoi, Svarcenegeri,
bioli da cota garsia lorkac.
iq, sadac ar isvrian Seni samSoblo aRaraa.
`mamav, mamav, momeci cota fuli da xetialis unari
da nu daiviwyeb dasavleT saqarTvelos
wvimian sasaflaoebs.
Cems cas, romelsac mTeli cxovreba marTmeven
Cemianebi~
Sen es ar giTqvams, Sen ar gZinavs, Sen TofiT icdi
Sen mebaJe xar.

1993
Tbilisi

23
karlo kaWarava. 100 leqsi

werili emigrants

me davwere ori sityva, mere kidev ramodenime,


mere kidev raRac sityvebi.
me, vwerdi werils, romelic viRacam unda
Camoitanos SenTan,
radgan fostas didi xania aRar vendobi.
radgan Sen ar xedav sizmars puris rigSi.
me davwere kidev ramodenime sityva
da raRac ararsebiTi. –
cud televizorSi nanaxi robin uiliamsi,
romelic Sen berlinis kinoTeatrSi naxe.
me vewevi `primas~. –
guSin kazakovi aCvenes:
izraelSi ebraulad TamaSobda Cexovis piesas.
esec ararsebiTia:
saReWi rezini 400 kuponi Rirs an 4000
ukve ar vici.
adamianebi moCvenebebze ufro usaxurni gaxdnen,
magram amis gamo aranakleb saSiSni, vidre iyvnen,
an vidre arian. –
am eniT besiki metyvelebda
mere tician tabiZe
axla jansuR Carkviani.
Sen es ici, Sen ukve didi xania
mogeca amisi daviwyebis bedniereba.

1993

24
karlo kaWarava. 100 leqsi
aRdgoma dasavleT saqarTveloSi

gana SesaZlebelia adamians iseve sZagdes


Tavisi samSoblo,
rogorc dostoevskis personaJs Tavisi satrfo.
am maRali, xangrZlivi wvimebis qveS,
roca ixseneben ciur lazareTSi mwoliareT. –
sasaflaoze glexebi Rvinos svamen viRacis
saflavTan.
sadRac rkinigzasTan daexetebian sveli,
mSieri Zroxebi
mongreuli Slagbaumis gaswvriv.
iq, sadac bavSvebis xmamaRali TamaSia
moulodnelia Tan bunebrivi,
rogorc yvela sxva ganurCevloba.
soflis axalgazrda eqimi ar Cqarobs
sawolidan wamodgomas.
bolomde vergamoRviZebuli TvalebiT uyurebs
saZineblis daketil karebs:
qvemodan raRac xmauri ismis –
rogorc yovelTvis, deda ukve muSaobs samzareuloSi,
rogorc TiTqmis yovelTvis
am aRdgoma dResac wvims –
da Znelia skamze gadakidebul samosamde miRweva.
sasaflaoze ki wiTeli kvercxebis naWuWebi yria.
da sxvadasxva dros Camqrali sanTlebi amkoben
micvalebulTa mkacr an moRimare saxeebs
saflavTa qvebze.

1993

25
karlo kaWarava. 100 leqsi zafxulis qariani Rameebi

me vkargav am survils rogorc Rameebs.


viRac grZelcxvira qaliSvili TamaSiT
cekvavs rkinigzaze,
matarebeli Sedis masSi, iseve rogorc nislSi. –
am matarebelSi Sen zixar
mTvareTa Soris mogzauri.
Rarib, damwvar miwaze, romelsac kiferi awers:
`Cemi miwa~.
mTvaris Sesaxeb ki patara luka cecxlaZem Tqva:
`TviTmfrinavs didi Suqi darCa caze
da ise gafrinda~
jeni holzerma TiTqos Cvens Soris Tqva:
`mixseniT imisagan, rac minda!~
zafxulis qari vercxlisfrad elavs saxuravebze.
am dros quCaSi Cven vsvamT koniaks viRacis
sadarbazosTan.
da Cveni gvgonia saseirnod gamoyvanili
Sotlandiuri nagazi.
quCis panorama.
da sadRac sarkmelTa miRma Caketili bedniereba.
magram me vkargav am survils.
rogorc Rameebs,
bodviT, ginebiT da wyevliT savse Rameebs,
romlebSic sabolood ikargeba metyvelebis unari
da rCeba mxolod mTvarisferi mglebis
balani zafxulis qarSi.
matarebelTaTvis gamWvirvali mocekvave
piroqqio – qali
da beberi memanqane.
romelmac matarebeli sxva vercxlisfer
alSi unda gaataros.

1993
26
***

karlo kaWarava. 100 leqsi


Cemi qudi mTlianad dasvelda da gaiyina –
me Tavze mexura kaSne da zemodan –
(Zveli) gayinuli sisxlis muqi laqebiT
dalaqavebuli qudi.
arbatze modioda sveli Tovli da
sami milicioneri.
me vfiqrobdi: aha, Seni memarcxeneTa
xelovnebis oqro,
romlis Sesaxebac laparakobdi
Tbilisis televiziaSi.
aha, aralegaluri cxovrebis
Crdilouri xibli.
ai, metros is sadguri, sadac
gonis dakargvamde gcemes
da sakuTari sisxlis gubeSi
mwoliares
samxreT koreuli baTinkebi
gagxades.
ai, mSvenieri patara qali,
romelic gavroSs hgavs da
gavroSiviT icmevs.
maSinac, roca Tavis video-arts da
siyvaruls akeTebs.
ai, tramvai, romlis sarkmlebidanac
mxolod daTovlili strogino
moCans.
ai, `tvin piksi~ `NTviqsi~ ,,snikersi” da `stimoroli~.
neta rogoria Seni axali miTi?
romelsac Txzav, roca metrodan amosuli
sigarets ukideb
da dRisiTac naTurebanTebul
jixurebs aTvaliereb.

17 dekemberi, 1993
27
karlo kaWarava. 100 leqsi

* * *

axladSeqmnili androgini, neofiti,


albaT damTmobi.
RameTa Soris, RameTa Soris saTamaSod
gadaqceuli.
sportsmeni da sulTani, Tanac geiSa veRarmxmobi
obobad iercvlili ltolviT, Tan brma sxeuliT.
uRimis Saqris fxvniliT mokazmul
Rames viTom sawyali,
nerviuli Tan dabneuli
saZinebelTa raindi veRar iTxovs rames
Seuracxyofili, dabneuli da waqceuli.

1993
28
karlo kaWarava. 100 leqsi
* * *

CvenSi: –
viRacas dro aqvs da uyurebs Jan-luk godaris
filmebs kinos saxlSi.
CvenSi:
viRacas fuli aqvs da yidulobs Jan luk godaris
filmebis retrospeqtivis frangul katalogs.
CvenSi: –
viRac ise uproblemoa, rom ecodeba quCis ZaRlebi.
CvenSi: –
viRacas imdeni fuli aqvs, rom arays svams quCaSi.

CvenSi: –
yvela eseni imdenad gulubryviloni arian,
rom hgoniaT ukve aRar cxovroben am qalaqSi.
CvenSi:^ –
yvelam yvelaferi icis.

1993

29
karlo kaWarava. 100 leqsi

* * *

egnate ninoSvilis aCrdili ebrZvis puris rigSi md-


gomTa Rames.
yvela misi samxili cudad SemCneulia da iafad
ewireba rames:
avtomats an Turqul Sarvals.
misi yvela mxileba cudadSemCneulia, rogorc ked-
lis miRma orsuli qalis xveleba.
miwis Tojina da odesRac iafi rkinis sawoli,
romlebzec sizmrebs ar naxuloben,
romlebze ar isveneben qalis fexebs Soris,
romlebzec ver tirian,
romlebzec naxuloben cud telesizmrebs.
e. ingoroyva kiTxulobs `baadur mainhogis~ qroni-
kas
da eZaxis endi uorhols an Jan miSel baskias,
an eZaxis puris rigSi mdgomTa Svilebis kerpebs:
stalones, van bastens da kim besinjers,
romelTa suraTebic amkoben puris rigSi mdgomTa
Svilebis kedlebs,
saxelmZRvaneloebs, intimur dRiurebs da sizmrebs
civ da utransporto qalaqSi.

1992

30
karlo kaWarava. 100 leqsi

* * *

xatavs rkinigzis naxSiriT


mwuxare verSemdgari mamiko
daimale satrfoTa kavSiriT
angelozma karebi gagiRo.

1992

31
karlo kaWarava. 100 leqsi

ararestavrirebadi Rame

isini ar arian: arc muSebi, arc jujebi,


arc `mossadis~ xalxi
arc loTebi, arc olimpielebi, arc cenzorebi,
arc operatorebi,
arc brokerebi, arc taqsistebi.

32
mere ra

karlo kaWarava. 100 leqsi


mere ra rom xocaven.
mere ra rom erTmaneTs uRimian.
mere ra rom ukraven.
mere ra rom TamaSoben.
mere ra rom aTvaliereben.
mere ra rom Wamen.
mere ra rom iRviZeben.
ararestavrirebad RameTa miRma.
vardisferi faifuris gemiT daxatuli
Rrublebis fonze.
dekadenti poetebi Txzaven manerul gardacvalebebs
am movlenebze bevrad ufro adre.
iq, sadac erTmaneTs xvdebian da Sordebian:
brokerebi, taqsistebi
da moCvenebebi.
radgan aravis ar unda muqi iisferi maimunebi,
romlebsac ZinavT.
aravis ar unda Tqveni sainformacio programa.
aravis ar unda Tqveni komentari, Tqveni zrunva,
Tqveni daintereseba.
Tqveni xma.
radgan:
es asocialuria da amoraluri.
es absurdulia da saeWvo
es damTrunvelia da uniWo
es gaumarTlebelia, es uSnoa, es martivia.
Sen
dagesizmra yvela is gazeTi, romelic odesme
wagikiTxavs.
Sen
dagesizmra yvela Seni sauzme.

1992

33
karlo kaWarava. 100 leqsi

Sen SegiZlia mogzauroba


RamiT mimarTeT Sesabamis ubnebs,
es sakrebuloTa arGevnebia

Sen Zveli deteqtivi xar, Sen rom gaCvenebdnen


televizorSi
me divanze vijeqi da nacrisfer purze karaqs
vusmevdi.
kasandra.
Sen gaCvenebdnen da gaCvenebdnen sxvadasxvanair
televizorSi
sxvadasxva dros.
is sigarets eweva.
Sveduri gamocdileba, rogorc Sesaxvevi qaRaldi,
raRac daWmuWnili, TiTqos qars moyolili.
SeuiaraRebeli da SeiaraRebuli bandebi.
mTvaris plastmasi, mTvaris Sokoladi,
mTvaris globusi.
beikeri Telavividan siriaSi.
vefxi bambukis tyeSi, iaponur tradiciaSi.
borotebiT mosili kacobrioba yoveldRiur
samyaroSi
`me arasodes SevWam spilos xorcs~ –
Tqva sufiam indoeTSi.

1992

34
* * *

karlo kaWarava. 100 leqsi


Tqven TamaSobdiT, Tqven xatavdiT boTlebs
da daketil karebs –
boTlebs – daketili karebis fonze gaRimebuli,
odnav moWutuli TvalebiT. erTi.
`vgavar varskvlavur gombeSos~ – Tqva kacma.
`rogori gemo aqvs rva wlis win SeWmul yvels?~
`Sen dageZina daxatul bagirze cocvisas~.
`saxlebi, qvafenilebi, sizmrebi~.
mSvidobiT SimSilo, mSvidobiT
gauTvaliswinebelo damcirebav,
mSvidobiT martoobav,
mSvidobiT janmrTelobis gauaresebav,
mSvidobiT marTla umiznod xetialo, mSvidobiT
iZulebiTo sifrTxilev, mSvidobiT SiSo,
mSvidobiT Seuracxyofav,
mSvidobiT msxverpladqcevav.
poeturia mSierTa sixarbe?
ratom ar hgavs martomyofi msxverpli sxvebs?
androgini kentavri.
konceptualuri vaxSami, rogorc yovelTvis
arSemdgari vaxSamia.
adamiani, romelic didxans fiqrobs, –
mxolod fiqrobs.
gaaSkaravda Rame qarxnis sifxizliT.
minis kovzebiT mTeli Rame vaxSmobodnen bavSvebi,
romlebTac
yviTeli Tmebi da nacrisferi Tvalebi hqondaT.
qarxnis kunZuli did qalaqSi hgavda Caketil
gasasvlelebs,
sadac vaxtiorTa sizmrebi gaavebul ZaRlebTan erTad
dasdevdnen ar CarTul sirenebs, anu im qalebs,
romlebic ver aswrebdnen kivils,
roca maT klavdnen.

1992 35
karlo kaWarava. 100 leqsi

* * *

me vcxovrob am qalaqSi!
ufro xSirad gaumeore es Sens Tavs.
aq Cemi araferia!
es gaTavisuflebs pasuxismgeblobisa da SiSisagan.
codna gvaTavisuflebs SiSisagan.

1992

36
karlo kaWarava. 100 leqsi
* * *

me verasodes vakadreb qals, romelsac SeeZlo


daewera `balada sevdian kafeze~,
rom Cven movalT masTan erTad Cems gadasarCenad.
ras niSnavs pirutyvi?
cota ufro lamazi, an cota ufro sentimentaluri.
es xorci gemrielia iq,
sadac wvaven.
Sagalis sindisiT vaWrobis gamo
ar Rirs sevdiani winaprebis Sesaxeb saubari.

1992

37
karlo kaWarava. 100 leqsi

* * *

me vijeqi ucnaur restoranSi


garSemo uamravi ram mexvia:
vin arian isini? musikosebi? bavSvebi?
muSebi Tu angelozebi?
me isev mikvirs, Tu ara da maS ratom vyvebi?
vin arian isini? frinvelebi? msaxiobebi?
policielebi?
hkiTxeT Tqvens guls.
sad aris Cemi guli?
kinomaqmanebi, daJanguli qviSa, viRac Ramisaken
aqneuli xeliT.
mSvidobiT ZilSi mitovebulo sizmrebo:
matareblebSi, Zvel binebSi, wignebSi, sabnebqveS,
kinoTeatrebSi.
TovlTa miRma.
Cems divanze, albaT, moCvenebas sZinavs
da Seni Rame mas ar uRimis.
rkinigzis angelozi Tovls misdevs.
metafizikuri policieli RameSi cekvavs
TeTri daTviviT mZime mTvaris qveS.
ase sruldeba kvira dRe proletari
balerinas ZilSi.
misi bestseleri dRes e. T. a. hofmanis zRaprebia
xval cudi braziliuri deteqtivi.
kroicbergSi dasizmrebuli studenti
ar hgavs minis miRma gadagdebul Rames.

marti, 1992

38
karlo kaWarava. 100 leqsi
plisecki

arqipelagze daRupulTa axaldabadebuli


qaliSvilebi,
pliseckis kosmodromze, mifrindnen
da uzarmazar wred
Sekrulni
hgavdnen kosmodromis gvirgvins
Tovlsa da varskvlavebs Soris.
kosmodromis garSemo – taigasa da ramodenime
saidumlo qalaqis garSemo.
qarTvel jariskacTa bolo generali
CxubebiT, simTvraliT da ubeduri SemTxvevebiT
tovebda plisecks.
`mirnis~ hospitalSi aravin iyo am kampaniis
meistorie.
Cven, qarTvelebi, wamovediT azerbaijnelebTan,
somxebTan da osebTan erTad,
yazaxebTan, TurqmenebTan da ukrainelebTan erTad.
Cven movdiodiT WuWyiani satvirTo manqanebiT.
vbrundebodiT WuWyiani matareblebiT.

1992
39
karlo kaWarava. 100 leqsi

sirena

(eZRvneba f. bazerelis `sirenas~).


`samyaro, Gveni samyaro, isedac sakmarisadaa
gaRaribebuli da gaufasurebuli~.
siuzan sontagi

qarian RamiT zRvidan yviroda qali TiTqos


Svelas iTxovda.
napirze axalgazrda muSa sasacilod
milaslasebda.
qalis yvirilze is tansacmlianad gadaeSva wyalSi
SeSfoTebuli da bednieri,
rom SeuZlia gadaarCinos:
keit buSi, sofi, b. havkinsi, tori amosi.
meocnebe muSa daiRupa WuWyian zRvaSi – RamesaviT
bnel wyalSi.
iaxtidan gadmovardnili qali ki,
rogorc yovelTvis
ukanasknel, gadamwvet wams
gadaarCina, iaxtis mflobelma,
politeqnikurma princma.
da maTma erTbaSad damSvidebulma iaxtam –
gaagrZela sriali bneli wylis zedapirze,
mravalferovnad mocimcime napiris
iluminaciaTa Sesaxvedrad
gardacvlili muSisTvis Ramis zRva
bavSvobisdroindel mudam svel sawolad iqca.

17 seqtemberi, 1992

40
karlo kaWarava. 100 leqsi
* * *

Cven vwuxvarT am sisadaviT.


mzeze moelvare dRe da Wiqa Cai.
me vuyureb horizonts, romelic Tavisufalia
sadRac Sors.
vwuxvar mxolod imitom, rom vwuxvar.
o, sidonia Sermania o, vaxtang merci
burJuazia Tavisas iTxovs.
inglisis samefo ojaxis qorwili
televizorSi jef kunsis namuSavars hgavs
eh, `jefi~, `jefi~, – romelic bevrs
laparakobda moralze
yovelTvis aseTi Seubralebeli iyo,
rac imas niSnavs, rom CemTvis ufro Zviri xar.
da mxolod Cemi sakuTreba unda iyo?

ivlisi, 1992

41
karlo kaWarava. 100 leqsi

Ramis win

xolo maT ecvaT, raRac umbrisferi da mwvane,


maSin, roca dRe sabolood qreba.
da viRac maT gverdze modioda SadrevanSi
dasvelebuli frTebiT.
misi siluetis miRma Canda qarxana.
mistikuri pantomi, iaraRi da unebliv
sacxovrebeli ocnebebisa –
ukeTesi cxovrebis Sesaxeb.
romelSic muSebi mcenareebs hgavdnen
WuWyiani tbis fskerze.
vaglax, rom maT mTvareul moZraobebs,
qarxnis miRma, qarxanaze ufro daundoblad
spobda garemo;
damZimebuli, didi xnis win Sobili,
an sulac am wams gaCenili survilebiT.
romelTa ukan amofarebuli
adamianismagvari arsebebi
daundoblad ebrZodnen erTmaneTSi RvTisniers.
maS ase. Ramdeboda da isini modiodnen
WuWyiani parkisken,
saidanac maT Sesaxvedrad gamovida viRac –
SadrevanSi dasvelebuli frTebiT.

1992

42
karlo kaWarava. 100 leqsi
* * *

jeni holzeris suraTebiT parizis metro


iZens SeSlil da karnavlur iers.
viTom kloSaric kibesan rom egdo,
veRar axarebs mgzavrs gulisxmiers.
Sens sakoncentracio banakSi,
romelic hgavda kiolnis taZars,
sadRac krinnefetcTan WuWyian labadaSi gaxveuli,
roca hgavdi beber kurdRels,
sasacilod iwvdidi wvimisaken xels.

1991
43
karlo kaWarava. 100 leqsi

ernst barlaxis xsovnas

yvelafers amerikuli sigareti jobia


zixar da ewevi, rogorc hercogi.
Sens Zvirfas ierTa Soris.
gaxsovs beberi, sada `herchorni~.
mtredebi, taZari, sara.
qurTebs vertmfrenidan purs uyrian,
maTTvis es ar kmara.

1991
kiolni

44
karlo kaWarava. 100 leqsi
qarxana Cvens miRma

am da sxva gacilebaTa Soris,


romeliRac qarxana dagvrCa wvimaSi
miRma alersis, SiSis da erTad wolis
rogorc ucnobi – daviwyebul sizmarSi.

imre amosis sxva suraTs hgavda


iersaSiSi, yru, TvalRiad mitovebuli.
im dRes sarkmlebiT wvimis wyals svamda
gardacvlil muSaTa sevdiani guliT.

muSaTa bavSvebs nislSi mohqondaT


Raribi simRera da sveli puri
da yvelaze win romelic mirboda
kvdeboda xelebSi qaRaldis fuliT.

Cven ki viweqiT da erTmaneTSi gvewyo enebi


ConCxebadqceulT yvela gzis miRma
sevdiani da dabneuli grZeli xelebiT
viRac qarxnis kvamliT varskvlavebs hgvida.

26 marti, 1991
45
karlo kaWarava. 100 leqsi

* * *

Cven ver movaswariT gamomSvidobeba


im niSanTa Soris,
romlebsac mohqondaT viRacis flobis
an msaxurebis survili.
aRgzneba, imedi, xrwnis SiSi,
mSieri sicili.
adamianis cxovrebac Raribia da xangrlivi
am qalaqSi, am fotoze, werilebSi
jerardabadebulTa mogonebebSi,
radgan mxolod sxvaa Zowisferi xiluli
CvenTvis
da SiSi gvanatrebs usizmro Zils.

1990. maisi
moskovi

46
* * *

karlo kaWarava. 100 leqsi


isini hgvanan scenis absurdulad Tayvanismcemlebs,
romlebic moulodnelad msaxiobTa sapirfareSoebiT
SeWrilni
aqedan ecnobian scenis kumirTa cxovrebas.
aq ageben isini garemosTan urTierTobis,
TavianT geometriul uxilav sqemebs.
cinizmi maT xelebSi, uamrav patara,
CaquCebadaa danawevrebuli.
zogjer ismis xma, maT mosvlamde arsebuli,
mxolod maTTvis dakarguli cxovrebidan.
absurdia gazafxulis es dila,
Tuki gnomis qaliSvilze ar fiqrob.
uxilavis sinaTlis masonTa sicili.
sadRac isev TamaSoben beisbols.
usmineT ungrel doqtors
amerikuli fexburTi
sirbili sanapiroze
ocneba titanikSi mcxovreb
amfibia sulebze.
saqsafoni
makaronis qarxana,
kvamliT emSvidobeba varskvlavebs.
ra vakeTo?
axali cvlis mosvlamde, erTi saaTiT adre,
RamiT civ qalaqSi,
sadac absurduli mogzauri
CemsaviT
damalul gamWvirvele kedlebs miRma
ocnebobs Zilze,
romlis Semdeg Rirs gamoRviZeba.

aprili, 1990
moskovi 47
karlo kaWarava. 100 leqsi siyvaruli komendantis saaTis dros

Salvas grZeli labada ecva; is mReroda


or boTl arayze,
romelic unda waeRo, gazafxulis wvimaSi
patrulTa miRma,
qarTvel da rus qalebsa da mamakacebze,
CaSlil rokgastrolebze
raionebSi `mitingosnebze~ da viRacaze
vinc masaviT 1960 wels daibada.
gareT aRar wvimda.
samedicino institutTan partulebi
manqanebs aCerebdnen.
mogviaxlovda komendatis saaTisa
da erTgul meuRleTa Rame.
ZaRli wvimaSi sadRac eklesiasTan
da umiznod gadayrili niSnebi.
gadaRebuli politikuri graffitis ariTmia.
veraferi gviwesrigebs yofas.
`Cvens samSoblos ar SeuZlia sponsoris gareSe yofna,
sponsori Tundac TurqeTi iyoso~ – viRacas uTqvams.
Salva ki mZimed sunTqavs,
oTaxidan gasvlisas ZaRls efereba.
grZel wversa da Rips Soris gulTan ixutebs boTlebs
da liftSi icinis.
angelozTan erTad TavqvedaSvebuli
sad daviwyebT tirils?
romeli baRidan gamogviwvdian xels,
sveli miwis gaswvriv
moarul tankebs Soris?
es aris siyvaruli komendantis saaTis dros.
SiSi da samxedro – sportuli reJimi,
goTikur kaTedralTa msgavsi foliantebi da xelebi,
romlebsac sayvareli qalis suni axsovT.

5 maisi, 1990
48 Tbilisi
karlo kaWarava. 100 leqsi
andergraundi

patara nerviuli qali moskovSi rekavs telefoniT,


mgzavrobs gareubniT matarebliT.
gazeTebs kiTxulobs, misamarTebs cvlis.
mTvrali iZinebs televizorTan,
romelic ori welia ar muSaobs.
patara ofliani qali xelSexveuli moskovSi rekavs.
gorilas Rimilidan iSleba mindvris yvavili misTvis,
roca is midis erTi vagzlidan meoreSi.
im matareblidan gadmosuli,
romelSic hyiddnen ds-s gazeTs.
Tojina, Tojina, patara nerviuli qali,
yvelaze didi vardalakia, telefons Wams.

maisi, 1990
moskovi

49
karlo kaWarava. 100 leqsi

micvalebulTa xsovnis dRe


palangaSi

damcireba, rom usaxsro xar – sad aris latviis


emigraciis ganZi?
micvalebulTa xsenebis dRes palangaSi saSineli
qari hqroda da wvimda.
laimas bavSvi dausvelda – taqsiT mainc wasuliyo.
megona es Rame ufro momgebiani iqneboda
mZRolebisaTvis,
magram umetesad yvelani fexiT midiodnen
sasaflaosaken –
`miaqcieT yuradReba, rom sasaflaoze qari
saerTod ar igrZnoboda?~

Semodgomis im sevdian dRes, sasadiloSi


da manam parkSi
warmosaxul werilebs vTxzavdi.
mere meZina; SuadRis Zili Zalian mZime mqonda.

50
gamoRviZebuli, sawolidan, didxans vuyurebdi
muq Rrublebs,
wvimaSi xmauriT moSriale foTlebs

karlo kaWarava. 100 leqsi


da vfiqrobdi rom ar wavidodi.
ra gvesaqmeba sxvis mkvdrebTan? koncerti xom ar aris?
isedac cotani wavlen. vaxSmis Semdeg films
aCveneben...

`sityva-sityviT gardacvaleba mzis miRma wasvlas.


mis miRma damalvas niSnavda~ – miTxra rogorRac
latvielma kolegam,
romelic im dRes ukve rigaSi iyo.
me vagrZeleb mis xmas CemSi:
`ginaxavT neringas sasaflao? iq xis Zveli niSnebi dgas
Zalze sagulisxmo formebis~
im dRes neringaSic wvimda
da me or megobarTan erTad
neringas `saucxoo~ wignis maRaziis naxva msurda,
Semdeg ki romelime barSi koniakis sma.
eklesiaSi muzeumi moewyoT –
fotoebidan veraferi gavige Zveli CemTvis
ucxo yofis Sesaxeb
sasaflaos ki bevrjer davubrundi
pirvelad `lulus~ Txzvis dros.

`CvenSi – Cvens qveviT – samyaros qveviT~


sasaflaoTa idumal xatebs Cvenze xsovna
cotas Tu axsovs, rom saflavebi mxolod maTTvis,
cocxalTaTvis rodi keTdeba,
rom saflavebi xSirad maT mier damaxinjebuli xomal-
debia,
RameTa davarskvlul zRvaSi samogzaurod.
miRma Cvenze naambobis, miRma mzis, miRma sizmrebis.

1989
abaSa

51
werili ucxo aRmosavleTidan
karlo kaWarava. 100 leqsi

(anzelm kiferis `erotika ucxo aRmosavleTSi~)

zRvaSi damarxul TviTmfrinavTa zeviT,


sizmarSi, meramdened naxav am gamgzavrebebs,
raRac saidumlo desantis rigSi Zvel fotoebSi
nanax zRvaTa axlos.
civi nislebiT garemocul napirze xeebis
zemoT afrenisas da imave dros
Casasxdomad mzadebisas sruliad ucxo aRmosavleTis
mkacri ieris meTvalyure.
es mxare meordeba jariskacTa vercxlis gulebSi,
romlebsac sZinavT
Ramis minareTTa zeviT fexebgayinul sxeulebSi
TiTqos naTxovari sunTqviT.
zRva qarebis sasaflaos hgavs nislSi – masze wvims –
Savi tyavis qudi, werilebi ukve rom yviTldeba
sveli puri.
aRar CamovTvli sxvaTa Tanxlebas –
Cven viwyebT brZolas,
gadaadgilebisas mouxelTeb verxilul
niSanTa Soris.
zRvaTa zemoT da gaswvriv neli mZime frenisas.
ukandaxeviT sasircxvo ltolviT iZulebiT
ganurCevlobiT
brma armiis Svilebi sasacilod Semarzrzeni teqnikiT
mokamaTeni an mZinareni. vermeocnebebni. vermndomni.
Cven vtiriT am wvimiT sacxedre – TviTmfrinavSi,
romlis kedlebzec zogjer cud fotoebs
da naxatebs vakravT.
Cveni razmi mkvdar vefxvs hgavs zRvaze – cis fskerze.
gamgzavrebebi ganaxldeba,
gagrZeldeba mogzaurobisas.

8 noemberi, 1989
52
karlo kaWarava. 100 leqsi
* * *

xangrZlivi mogzauroba Rameebis miRma


Cven vecemiT, mivfrinavT Tu vimarTebiT:
avtobusebSi, tramvaiSi, sizmarSi manqanis
gasaCereblad aqneuli xeliT.
me Tavidan mikvirs yvelaferi, rasac ubralos veZaxiT.
Zili, sarkmelSi yureba, puris ReWva, gasaRebebis
dakargva.
Cveni metyvelebis xangrZlivi, usasrulo
wigni ydagacveTili.
Cveni Raribuli, an zogjer ukeTesi samosiT, RalatiT,
rogorc cxovrebis wesiT, erTmaneTis sibraluliT,
siciveSi Cais smiT. sacxovreblebSi
dafantulni vkiTxulobT
da erTmaneTs vuambobT wakiTxuls.
sxva qalaqebidan Cvensken momavalT vatanT mokiTxvas,
ukeTes survilebs, an viRacas vwiravT,
TiTqos uboroto SurisZiebiT.

agvisto, 1989

53
karlo kaWarava. 100 leqsi

* * *
`roca meubnebodnen: `bileTs [TviTmfrinavis, fex-
burTis, matareblis, kinoTeatris da a. S.] yovelTvis
viSoviT~ – verafriT manugeSebdnen. da ase iyo yov-
elTvis – bavSvobidan. yvela is akrZalva, romelic
garSemo arsebobda da romelTa gverdis avlis Sesaxeb
amdeni msmenoda sxvebisagan, mainc mudam SeSinebuls
mtovebda: winaSe raRac formalobebis, oficiozis...

54
iqneb SemdgomSi pirovnebis mier rwmenis dakargva,
gauTavebeli eWvi, swored imis bralia, rom bavSvo-

karlo kaWarava. 100 leqsi


bidan mas Rrmad sjera: es [raRac] ar SeiZleba – ar
SeiZleba sxvagvarad moqceva miRma imis, rogorc gas-
wavlian da rogorc migiTiTeben. Tqven metyviT, rom
rwmenis dakargva arafer SuaSia, roca arc gagaCnda
raime rwmenis magvaric ki, magram vfiqrob misdaune-
burad, SesaZloa is Cemi bavSvobis Tavxedi megobari
ufro religiuria, an yovel SemTxvevaSi cxovrebis
meti unari da neba gaCnia [radgan imdenad ki ar sjera,
miCveulia, rom arodes gaiwireba], vidre me, verodes
rom ver ganvTavisufldebi SiSisagan.
erTi megobari meubneboda: bileTs yovelTvis iSovi
TviTmfrinavze, nebismier reisze mainc rCeba erTi an
ori Tavisufali adgilio. roca masac ar vujerebdi,
Tumca am dros vcdilobdi Tavi mxned dameWira – me
erTbaSad mivxvdi – araTu RmerTis, aramed aravisi
aRar mjera, veravis vendobi. gangeba CemTvis TiTqmis
yovelTvis borotebis an sasjelis gamomvleni, Tavs-
momxvevi kanonzomierebaa, RmerTi ki is viRac, vinc
misgan Tavis dasaRwev bileTs gaSovninebs~.

*
Tuki Cven davxatavT pop-artiseul tkbil qals dis-
axlisis Zvirfasi, axali winsafriT da inglisuri mt-
versasrutiT da ara germanulad daxatul mkvlels,
romlis ukan dangreul magidaze navTis lampa devs,
sarkmlidan Rame moCans, mis win ki kisergamoWrili
qali, muclis qveS, fexebTan Segrovili, daRvrili
sisxliT [ERNST LUDVIG KIRCHNER ,,der mordwe” 1914. Far-
blitografie, 50,4X59,7 sm.], Cven SevecdebiT davrwmundeT,
rom viRacas Cvens garda, daainteresebs Cveni Tavi,
Cveni danaxuli, Cveni damaxsovrebuli, magram es xom

55
karlo kaWarava. 100 leqsi

iseTi sisulelea – `daainteresebs~ e. i. jer da ukve ar


ainteresebs.
yvela Tanmimdevroba da kavSiri irRveva; romc
vgrZnobdeT, rom arasworad vxedavT [Tuki namd-
vilad gancdil xedvaze vlaparakobT] da arasworad
gveZleva – didi ra icvleba amiT – isev es ulmobeli
ganurCevloba gvmarTavs, romlis fatalizmad warmo-
saxvas vnatrulobT.
yvela, vinc gaurbis yvelaze Sinagans da saSiSs, amas-
Tan, TamaSiT tkbobasac, maqsimalistia da misi xvedri,
albaT, rogorc yvela amgvarisa – kompromisia.

***

arsebiTi SeiZleba iyos ramodenime Tema; magaliTad:


fizkulturis gakveTili anu ToTxmeti, TxuTmeti
wlis qaliSvilebi erTnair sabWour sportul ,,uni-
formaSi” bagirebsa da uSno amazrzen trenaJorTa So-
ris. aq arsebiTia – damamcirebeli. mxolod damamci-
rebeli, gareSe sxva mxareTagan? marTlac sainteresoa
is, rac sinamdvileSi moxda: Seuracxyofili bavSvebi
eguebian TavianT mdgomareobas nerviuli siciliT,
moCvenebiTi gulgrilobiT, bavSvuri gamZleobiT Tu
optimizmiT da rasakvirvelia, am saqmisaTvis saWiro
sisuleliT. Mmagram mTeli es scena Soridan, maTTvis
damamcireblis gancdas itevs da aZlierebs [ klaseli
biWebi xataven gaSiSvlebulze ufro samarcxvino md-
gomareobaSi moqceulT, maniaki maswavlebeli, raRac
idiotur erotiul pozebs akeTebinebs, viTom varji-
Sis elementebia, ,,darbazSi” sakmaod civa da a.S.].

1988

56
karlo kaWarava. 100 leqsi
* * *

Sen da mamaSeni bargakidebuli midiodiT quCaze


nekrasovis bazris ukan.
ai, aq icxovreb, aq iqneba oTaxi Seni komunaluri binis.
mowyenili gulgrilad uyureb maRal frontonebs.
xelaxla dabadebuli cota xnis winaT
saavadmyofos palataSi –
gamoRviZebis Semdeg, roca simartovis myudro
siCumem ar dagtova, –
eqimebis Semosvlisa da maTi saubris Semdegac.
roca cota xnis Semdeg yvelas daaviwydeba imaze fiqri
TviTmkvlelobis cda iyo, is rac gaakeTe
Tu amgvarad SeniRbva narkomaniis.
Sen erTxel Tqvi: – `leningradi im abs hgavs, romelzec
avadmyofi ambobs – minda, Tumca icis,
rom es abi ver uSvelis.
erTxel Sen dawere: – `am realuri cxovrebis
pornografia, mivfrinav~.
nuRar dawer, rom reisi ar gaxsovs.
nuRar dawer, rom ukeTes samyaromde miRwevis gjera
aq TviTmkvlelobis cdas vniRbavT narkomaniiT.
gana SesaZlebelia ocneba ucxo aRmosavleTze,
ucxo CrdiloeTze, ucxo miwisferze?

1988
leningradi

57
karlo kaWarava. 100 leqsi

* * *

dacemisas sakuTari sxeulisagan gavucxovdi


da mainc aravis vekuTvni... mZulxarT...
me cudma meTevzem SemWama, ukve gayinuli,
gadasarCeni, Tavdacemuli, qveviT misuli.
miseuli perangi misuls iTxovda brma ZaRli
misken miseuli, Tavmicemuli Tovas oqros
cremlebiT.
misken misuli misuls Txovda mosmenas
Ramedqceuli
wyeuli, Ramedqceuli.
sxeuli perangis miRma
misi da euli, ZaRlmiseuli, micemuli Rames,
Ramedqceuli.
qveviT misuli Tavdacemuli, qveviT
Tavdacemuli suli.
saSobao naZvis toti, saTamaSo moxuci cxeni,
qaris saaTi.
Ramedqceuli mZinare wyali, Ramedqceuli,
gaqceuli.
Ramedqceuli perangi miseuli, Tavdacemuli,
qveviT misuli.

1988
leningradi

58
karlo kaWarava. 100 leqsi
* * *

saiT migviyvans es gza? rogor male


daZveldeba filmebi,
romlebic gviyvars mwyobrad Calagebuli
faifuris WurWelSi.
civi mzis rkalSi, miRma xeebis, miRma Tovlis, miRma
Seni jer kidev bavSvuri zurgis.
wvimis xatebad qceuli sarkmlebi, es Cemi yofa –
usayveduro winaswargansazRvruli
dResaswauli CemTvis,
radgan vSiSob, rom araferi ar grCeba Cemgan –
kedelze miwerili V BE VS-is garda.
Raribi samzareulo, sarecxi da varskvlavebi
da smenaSi Cumad Semosuli xmauri matareblebis
teleekranze xidebs gamgzavrebulni tbaTa
miRma CrdiloeTisken.
moxerxebuli Zviri samosi, cudi saWmeli jariskacTa.
transportSi saubari; SeSlil moxucTa
sevda TeTr kedlebSi.
oqrosferi baRis garemocvaSi momavlis SiSi,
bramsis simfoniebi, uZilobis sizmrebi,
portalidan gamosvla, roca sigarets ukidebdi da
midiodi puris sayidlad.

1988
leningradi

59
karlo kaWarava. 100 leqsi

* * *

1985 wlis erT dilas me daviwye sarkmlis xatva,


romlidanac sinaTle Semodis.
es iyo sarkmeli CarCosa da sapires gareSe.
ubralo, naTeli sworkuTxedi, romelic mere ucxo
liftad iqca sadRac zeaRmavlad.
bolos armiidan Camosvlis Semdeg hospitlis muqi
Jangiani karebi davxate, isev sworkuTxedi,
mxolod muqi miwisqveSeTis Caketili karis.

1988
palanga

60
karlo kaWarava. 100 leqsi

studia

Sen Tqvi: dro gaCerda – sadRac manqanidan


gadmomavali,
mere isev ukan, boTlebisken mibrunebuli,
Tan roca Zveli kedlis saaTs ixsenebs
da usmens SekiTxvas sxvis – sxvisadmi:
im drois Sesaxeb, romelic gaCerebuli eCveneba,

61
CanTis asaRebad daxrils da win xelgawvdils,
karlo kaWarava. 100 leqsi

xelis gaSlamde
da ukve manqanidan gadmosvlis win
viTom mSvids an TiTqos namZinarevs,
roca Tavi jer isev sawolSi hgonia
da Tan xedavs:
jer isev manqanidan gadmodis –
viRac mis gverdiT ukve win wavida –
Tumca, ratom win, ubralod sxvagan, sxvisken,
sxvisi saxlisa da SiSisken.
qviSis qarxana marmeladis varskvlavebiT
sakvamuri milis Tavze –
ise, rogorc maSin, Zveli, Jangiani aivnidan –
tualetSi gakruli kosmetikis reklamebidan
da qalis windis reklamidan
da samzareuloSi Jurnalidan amoxeul furcle-
bze –
naturmorti arasodes arsebuli,
radgan Zalian sxvagan iyo
da roca iSviaTi sigaretis mowevis uflebas ipara-
vda
da Sors nislSi iyureboda da imav dros gzaze,
qarxnisken –
im kinoTeatrze fiqrobda, romelSic dasTan
erTad raRac amerikuli komedia naxa
da ufro adre boTlebis Cabarebaze da gaofli-
anebul xelisgulebze werda
saTeatro studiisaTvis skolaSi,
bavSvTa saTeatro studiisaTvis,
romlisac ase eSinoda –
magram ratom dadiodnen yvelani im studiaSi?

noemberi, 1988
palanga

62
karlo kaWarava. 100 leqsi
noemberi baltiis zRvasTan

o, RmerTo, minebis miRma Camosuli wvimis


ase mesmoda qari, sizmrebi, qvebi da gazeTebi...
ubralo, rogorc Rarib sizmarSi frena
sevdiani gamgzavrebisas vercxlisferi Tevzis Wama
im dRes mivdiodi nislSi
matareblisken, romelic wavida.

miuwvdomeli biografiis elvare vercxli


seirnobisas wyalze nislSi mimavali mgzavris
ajanyebuli, Seguebuli, qarSi saaTebis tirils baZavs
vergaqceuli da saflavis jvarze moRimari –
isev, roca gamodis saxlidan
da jibeSi asanTs eZebs
o, rogori mZimea misi cecxli
gemebze, TviTmfrinavebze da qalaqebze ufro mZime: –
misi werilebiT Sekerili palto
sveli xeebis miRma mimaqvs.

XI. 1988
palanga
63
karlo kaWarava. 100 leqsi

* * *

rkinigzis angelozTa sizmarSi gzis gaswvriv


Tan mudam CvenTan.
radgan – Sors saxli dgas.
radgan – angelozni gvwyaloben.
da radgan – mxolod SiSi rodi gvkarnaxobs
survils.
urTierTSi dakargulni Cven erTmaneTs
veZebT.

1988
palanga

64
karlo kaWarava. 100 leqsi
* * *

meCveneba, rom mTvare Senc dagcinis.


roca karebs gaaReb, naxav, rom karebTan vijeqi,
mere dasaZineblad wavedi.
Cemi sizmari, romelSic SeSfoTebuli da gaoflili
ase sasacilod vwuxdi, raRac TeTrsa da faifuris
WurWels hgavs.
es mTvaris WurWeli, skafandriviT mxuravs.
is imdenad axlosaa, rom gaxedvac ki ar msurs.
mTvare, martooba, kidev sulmokleoba da SiSi,
an SesaZloa yovelive es, me TviTon var.
axla ukve mZinavs.

1988

65
karlo kaWarava. 100 leqsi

fsalmuni

raRacas vicav dRes – es Cemi panTeonia


aq aris yvela Cemi ususureba da mxolod marcxi
mamav, – damarcxeba erTaderTi gzaa Sensken
Sen ar gamiRimeb patiebisas –
amgvaris warmodgenac Tavxedobaa Cemgan –
magram roca xorcs veuflebodi viRacis
(yovelTvis tyuilis meSveobiT)
roca qalurze vamowmebdi Cemsas
da mudam Cems danaSauls vgrZnobdi.
da viRacas avyavdi bnel sadarbazoSi
Cems mxrebze Tavisi Raribuli svitriT –
rogor gviyvarda erTmaneTi
Cems kvalsac vxedav am msofliur galereaSi

66
mdumare siZvelis WuWyad rom uerTdeba
sazogadod amoucnobs.

karlo kaWarava. 100 leqsi


vxedav Cemi kvdomis siZveled ierqmnas
saxecvlil mwuxarebas
sizmrebSi sevdiani Sexvedrebis:
mamav, vamayob, rom Svili var Seni
sadRac waqceuli, arc mwuxare, arc dabneuli.
da yovelTvis is unda meTqva
ris Sesaxebac sduman
rac madlierebis gareSe miaqvT
sadRac ara erTi ufro yvela gzis miRma
sadac Tova, an tkivili, an qviTini moRimarisa
lurj saxlebs Soris Ramis iers Semounaxavs
Cvens mere mosulT.
Tumca TiTqos maT Cvens Sesaxeb
arc bevri unda icodnen. –
magram – o, xsovnis oqrov
qristianTa Soris katakombebis
naTelmxilvelno
momavlis mogonebaTa momavlis sevdis
Tqvens mere nuTu vinmem uwyoda -
ara Tu meti
is mainc riskenac Tqvenc izrdebodiT.
ukve aq yofnisas.
me vxedav, zRvaSi CaZirul xmaTa gvirgvinebs
me vxedav, xideebze mdgomT ganSorebisas
me vxedav, calke oTaxebSi moqviTineT.
me vxedav sizmarTa mxilvelT.
da maT gamomSvidobebas,
sadRac romeliRac naTel saxlSi
yvelani Tavs moviyriT qarTan da umTvaro Rames.
aq yvelani erTad davucdiT
mitevebis dRes.

1988

67
karlo kaWarava. 100 leqsi * * *

Sifrebis xelovneba Raribia. Raribi nivTebi


biografias hqmnian.
me mivfrinavdi TviTmfrinavebiT Sekruli
vercxlisfer gulSi.
mdinareebiT da varskvlavebiT nebawarTmeuli
Sens karebTan sagdebad,
radgan araferia SemTxveviTi
da arc is dro gamqrala, roca tuafsesTan
tyeSi gagaupatiures
gzaze momavali megobarTan erTad da mere
manqaniT dabrundi banakSi.
rogorc axla ambob, kidev erTxel rom agecdina
im `mSiSara kacisagan~.
Tumca ukve amaze aRar fiqrob.
Sen daibade im gzaze gasasvlelad da miRma Semdeg.
manam im fotoebis, romlebzec sxvadasxva
dros SemorCi;
iq geweodnen, Tan ukve gicdidnen mdevrebi.
roca kidev erTxel daiviwyeb karidan
gamosuli: karebs,
TviTmfrinavebs, wamlebs, werilebs, varskvlavebs,
da umweod ucxos verpatiebuls,
radgan sulelad unda geCvenos.
me miyvars mzis puri istoriaze Raribi,
masze keTili.
caze gamWvirvale buCqebs davkargav im gzaze,
saidanac areklili matareblebi Cems wignSi
Semovlen.
ucnauria mogzaurobis mTxovnelTa mudmivi
darCena.
Tu ar mtrulad, gulgrilad mZinare nivTTa Soris,
romlebic mxolod CemTvis mijnaven Sens
sacxovrebels sxvisgan.

1988
68 palanga
karlo kaWarava. 100 leqsi
matarebeli

matareblebs dResac daaqvT Cveni sizmrebi


Cvenia martooba, SiSi da ocnebebi.
Zveli matareblebi, xidebi da gvirabebi
sadRac gvtovebdnen.
ramdeni molodini aureklavs matareblis sarkmlebs.
matareblebs dResac daaqvT Cveni sizmrebi.


nuTu ase ubralod midis adamiani
umaduri an Tavmotyuebuli usizmro ZilSi
tkivilis TanxlebiT?
bretonis manifesti yvelaze sevdiania
manifestTa Soris.

1988
palanga

69
karlo kaWarava. 100 leqsi

* * *

verafriT gavixsene dasasruli. mere man miTxra:


ra mniSvneloba aqvs puris sayidlad gasulTa
gzaabneulobas.
bavSvs da maimuns erTad hgavda is patara qali.
Sen siyvaruliT gikvirda yvela misi moZraoba.
saSinelia arcodna, rodis dabrundebi
mniSvneloba verSemecnebul sityvaTa miRma.
rodis dabrundebi mamis perangSi,
nawvaleb jariskacSi
an zRvasTan mosulTa namTvralev simSvideSi
an kidev, sad naxav anselm kiferis suraTs
da sad gaagrZeleb samSoblos Zebnas.
vfiqrob mefedqceul bavSvTa gabavSvebaze,
Ramis faifurze, silaSi napovn fotosuraTze
da germanul nagazze, romelic frTxilad
ahyavdaT TviTmfrinavSi.

1988
palanga

70
karlo kaWarava. 100 leqsi
ginzbergi sabbatanieli

sabeWd manqanaTa ocnebebSi wvimda.


sabbatanielTa avzniani siyvaruli
damamcirebeli sevda.
Ramed vardeba Savi Tojinis oreuli.


moxetialev, sevdiano, mudam erTsa da imave gzebze,
droTa manZilze cudi SeguebiT Tavs iRaribeb
sadRa TamaSobs warmosaxulTa mwkrivi
veRarxiluli, mouZiebeli, mouxelTebi?

1988
71
karlo kaWarava. 100 leqsi

is uCivis mamas

aha, amgvarad gveuwya, `mtarabeli Semodis~.


mamav, Sen purs Wam rogorc sangarSi.
iq ki Tendeba, Tumca nisli faravs yvelafers.
Sens disSvils civa, rkinigzis gaswvriv miabijebs
rZeze gagzavnes.
sadRac radio rupori lozungebs Rrialebs.
saSiS manqanaTa gzebze siaruli, sicive
da nislSi dakarguli Zveli palto.
mas Semdeg didi dro gavida, gaxsovs yovelive?

1988

72
karlo kaWarava. 100 leqsi
* * *

me bevri adamiani vnaxe irgvliv,


isini arafers meubnebodnen.
me daviRale amdeni usargeblo gamocdilebiT.
saubarTa nawyvetebiT, romlebic daviwyebuli
sizmrebis nawilebs hgvanan.
naxevradCabnelebul metros gvirabebSi
adamianebma ar ician,
romeli matarebeli SexvdebaT,
cotaTi Tavisufali Tu dagvianebuli,
romelic didxans ver iZvris adgilidan.
erT vagonSi sami SeSlili ijda, ori rogorc
Cans mTvrali.
daZabuli mgzavrebi iyurebodnen erTmaneTis miRma
im dRes erTxel kidev mivdiodi Cems sxva
cxovrebasTan Sesaxvedrad.
metrodan amosvlisas wvimda. wvimda gzazec.

1988

73
karlo kaWarava. 100 leqsi

samjer samocdaaTiani wlebis


Sesaxeb

I
1. macivris TeTri zedapiri mzeSi
viRac karebs aRebs da xuravs
Tan swrafad laparakobs –
sityvebi aRar maxsovs
vgavarT matisis gviandel suraTs
da araferze laparakiT vuerTdebiT
maradisobas.

II
2. RamiT Tovs. –
sadRac Zalian axlos katebi knavian
me bundovnad vixseneb sabavSvo piesas,
romelSic jadoqris meSinoda.
maxsovs: TeTri perangi mecva da
sawolze wamomjdari vkiTxulobdi.

III
3. ratomRac ufro Sori gziT vbrundebodi
skolidan saxlSi
jer saskolo anatomiis modelTa maRaziis
da mere puris maRaziis gavliT
grZeli TeTri yru kedlis miRma
gazeTebis kioski idga.

1988

74
karlo kaWarava. 100 leqsi
androginis dRe

me im dros vgavdi qaris siluetTa fantoms


cecxlisken Tavdaxril moxucebs da bavSvebs
da qviSiani karisken Tavaweul cxenebs.
me mesmoda maTi zRvasTan dgomisas
purs rom ReWavdnen.
vkargavdi miwis saTvaleebs da sakuTar binaSi
mkargavdnen.
yelsabamTa sisufTavis suniT vgavdi mistikur ZaRls.
quCis ZaRls, eqim mabuzes mocinar yefas.
Sveduri sinaTlis koridori gaminaTes
da win SemiZRvnen sxva Cemi oreulTaken.

1988
75
karlo kaWarava. 100 leqsi

memkvidreoba

me vxedav sawols, romelSic kaci qalis


fexsacmelebs efereba.
avstro-ungreTis imperiis jariskacebs
qudebSi gaCrili bumbulebiT da moelvare
xmlebiT.
uZvelesi farmacevtuli da sakeravi
manqanebis firmebs.
da klingzoris sadar usufTao askezas
axali mxatvrebis,
romlebic arsebuli azrovnebis wesis
daZlevis nacvlad
tkbebian mwuxare samoTxeTa da jojoxeTis
qorwinebiT –
radgan kacobrioba memkvidreobad
tovebs mxolod tkivilebs
da hgavs nerviul bavSvs, ucxo bavSvs,
an avznian bavSvs.
im samyaroSi, sadac Tanmimdevroba
ugulvelyofilia sizmarTa rigiT –
da kerZo nebaTa ganmsazRvreli vermorigebiT.
avsaxoT axal kavSirTa mwkrivi mzeTa
Soris mobrWyviale qarebis,
an wvimiani sarkmlebis da xelaxal gamoRviZebaTa.
radgan sando ieriT veRar vsaubrobT.
da Cvenc aravin gveZebs, Tu ar veZebT Tundac gar-
eSe Tanmimdevrobas.

1988

76
karlo kaWarava. 100 leqsi

axali xalxuri xelovneba

erT ungrul JurnalSi vnaxe tatuirebul


adamianTa fotoebi
iq iyo Cinuri ieroglifebi melot Tavze,
lenini mamakacis zurgze. jo depsi qalis zurgze
da kidev erTi kacis zurgi mTlianad dafaruli
Cinuri drakonebiT.
cixeebidan, binZuri matareblebidan
da saavadmyofoebidan.

77
am naxatma, adamianebma, saxelovnebaTmcodneo
karlo kaWarava. 100 leqsi

JurnalSi gadainacvles.
amgvaria dRes xalxuri xelovneba da bunebrivia,
esec viRacas gaaxsenda `grafitisTan~ erTad.
uceb vifiqre, raoden romantikulia
maSa meralis xeibari gogona –
fasbinderis `Cinur ruletSi~ da isev davubrundi
qalis mkerdze amotvifrul biushalters,
arwivs, niJaras
da sxva auxsnel simboloebs; yru kedelTa
fragmentebs,
romelTa fonzec vxedavdi am obieqtebs.
samxedro `samsaxurSi~, sosenskSi,
jariskacebma rom Seityves,
xatva mexerxeboda Ленинская комната-Si momiyvanes
erTi mkerdze didad amotvifruli RvTismSobeli
da yrma ieso unda gadamexata
sxvaTaTvis gadasatani Sablonis dasamzadeblad.
vuTxari, imitom vTanxmdebi, rom RvTismSoblis
gadaxatvas mTxovdnen.
es iyo cudi da ucnauri reminiscencia romeliRac
damaxsovrebuli nimuSis.
is nasamarTlevi ymawvili peranggaxsnili
ijda Cems win,
me vxatavdi.
ramodenime sxva jariskaci sadarajod
idga karebTan,
rom Cvens koreel proporSCiks ar Semoeswro.
am koreelis xelmowera kedlebze gakrul
wesdebebsa
da miTiTebebze yvelgan faloss hgavda.
koreelis Zalian eSinodaT, is yofili mokrive iyo.

1988

78
gaseirneba

karlo kaWarava. 100 leqsi


es saxli xangrZlivobis perangia
bavSvisTmiani mefis radiomimRebiT
da danislul sarkeebSi areklili sawolebiT –
da reproduqciebiT sarkmlebs Soris.
xolo iugendis maneris fasadze
odesRac momtvreuli angelozi,
an iqneb imperiis arwivi igulisxmeba.
aivnis gaswvriv usaxuria garemo.
CrdilTa mosawyeni Tan saidumlo geometria.
sadRac ukan xeebi areklili sarkmlis minebSic
SeuRwevadi da mouxelTebi sacxovreblebis rigi –
sxvadasxva varaudebs gulisxmobs da uaryofs.
Cveni arqeologia ubraloa da absurduli.
verc winaxedvis, verc gansjisaa yovelive es.
ocneba ukeT mcxovrebTa Tanaziarebaze
da oTaxis ZaRli xisken rom garbis –
ocneba drois sxvagvar cvlilebebze Tundac zogan
da qali, romelic minis taras abarebs.
mxatvari fotografi Zvel qarSi moWriale milTan
da pikasos `tavromaxiis~ fragmentebi pirveli
sarTulis sarkmelSi
saSaqarlamo `dideba Sromas!~
meoTxe biblioTekis filiali.
mtredi eklesiis fasadze.
gasarecxi lurji Zveli pledi.
TabaSiris damsxvreuli klounebi
(romlebsac maRaziaSi amsxvreven Camosawerad,
radgan aravin yidulobs).
cudi sigareti daketil kioskebSi
manqanebi, xma.
bavSvi, romelic waiqca silis Txrisas
manqanebi da isev xma.

1988 79
karlo kaWarava. 100 leqsi

abrama

`...is yovelTvis ucnauri iyo, roca raime awuxebda


da sasmeli ar hqonda. qalaqgareT tyeSi midioda
da iq ijda saaTobiT. smena ki samsaxurSi apa-
ratebis xmaurma dauziana~.
misi megobris naambobidan

is Cemi puris Tojina iyo,


Raribi samzareulos feria.
qali, visTanac erTmaneTs Sexvdnen
yvelani, vinc me miyvarda. –
iq yazarmaSi nanax sizmarSi: –
misi oTaxis cariel baRSi,
mTvaris baRSi,
qarian baRSi.
roca mrcxvenia mglisferi Ramis
uZilobis dros,
me mas werilebs vwer
sibneleSi mwoliare.

agvisto, 1988
Tbilisi

80
karlo kaWarava. 100 leqsi
* * *

TeTr kinofirSi CaZiruli sawolebi.


dokumenturi qvebi cviva miRma iq,
romlis Sesaxeb araferi vuwyiT.
generlis foto `nacionaluri geografiidan~
eZiebs `olgas~,
Sablonebs parizis kedlebze da is saxlebi
hgvanan CvenTvis ucxo cariel perangebs.
Zveli yavisferi fotosiluetebi Sav karadebs
da mzisfer fardebs Soris.
sarkmlis naTeli elavs mis TavTan da yvela fotoxati
bedisweraa rogorc deteqtivi.
sagnebi kargaven elvarebas, mze midis
cariel zRvaTa Soris fantomia xsovna.
moxuci muxlebSi Carguli zis portalTan
da hgavs romeliRac arabul asos.
ar msurs droTa gacvla sizmarSi,
radgan oqros niRabi xar.
yvela televizorSi Caketili an CarCoSi
nagulisxmevia qaragma.

1988

81
karlo kaWarava. 100 leqsi

leqsi Zvel binaze

meterlinkiseuli bodvis sevdiani imitacia,


samzareulos Cumi istoria Zvel kovzebsa
da WurWelze Camqrali naTuris qveS.
sadRac Senaxuli werilebi, erTsa da imave
TeTreulSi gaxveuli ramodenime Taoba.
seqsualuri gancdebi, roca sayvareli qalis
bavSvobis droindel suraTebs uyureb.
avtobiografiis miTi.
baRebadqceuli sasaflaoni varskvlavTa puriT.
patara mefe moxuci da mere isev patara RmerTi.
Sen naxav imJamindel qalaqs, Sen naxav
mis sxeulze daZvelebul Tovls.
me vubrundebi avxorcobis suraTs,
rogorc gamosavals
xangrZliv mzian zamTarSi, romelic guls mirevs
saxelurTan Sexebisas
da lodiniT ganTavsebuli karebi.
moxucis xeljoxi da eleqtronis
aRmricxveli SemosasvlelSi
da kidev wamlebi ufro gvian SeZenili xatis.
reproduqciis qveS daxatuli `tkbili~
angelozebi wvimaSi.
ucxoeTidan Camotanili axladnaCuqari Tojinebi.
isev SemosasvlelSi feradi Txilamurebi.
Zvel karadasTan siymawvilis droindeli
naturmorti kidia.
yvela asaki aq Senia da arc erTi asaki Sen
ar gekuTvnis.

1988
82
karlo kaWarava. 100 leqsi
* * *

roca Sen ginda daxato Seni Tavi raRacis msurveli


Sen ginda, rom ufro rTuli, e.i. ufro wminda iyo.
Sen unda xato sxva sxvisTvis,
survili raRacis mitanis
miaxlovebis sxvasTan, maSinac ki,
roca sxvisTvis gaugebars akeTeb.
iqneb yvelaze metad maSin
egoizmia.
SenSi ukve araferia. Sen gaxsovs, rom raRac gindoda
agrZeleb imis xatvas mas mere,
roca xatebs veRar ganicdi.
deteqturi momenti siuJetsa Tu TemaSi –
is, rac SenTvisac
SedarebiT saintereso xdeba – xatvis,
keTebis periodSi ikargeba.
minimaluri xelovneba yvelaze Zviria.
yvelaze marTali is xelovnebaa, romelic aanalizebs
rad aRar aris TviTon xelovneba,
magram veravin ityvis, rom es saWiro xelovnebaa.
konceptualuria sazogadod mTeli xelovneba.
koncepciis TviTmiznuroba wagebuli
cxovrebis demonstraciaa.
mxolod siurealistebi axerxebdnen zogjer
xatis mTlianad daSlas.
religiuroba CemTvis kargi cxovrebis simptomia.

1987
Tbilisi

83
karlo kaWarava. 100 leqsi

* * *

mTvareTagan gamoWrili jvrebiT


dedofalni svamen cisfer Rvinos
haerisgan Seqmnili Zvirfasi TvlebiT
uyureben varskvlavTa sasacilo kinos.

1987
kaluga, yazarma

84
karlo kaWarava. 100 leqsi

* * *

RmerTebo, Tqven saubrobdiT sasacilod,


magram gasagebad
oqrosferi Tan SiSveli xmebi hgavdnen
SeSliTa simzmrebs.
viRac daixara qviSisaken Tqveni werilis asaRebad
yvelani Cumad uvarskvlavo SuriT gaiqcnen misken.

1987
kaluga, yazarma

85
karlo kaWarava. 100 leqsi

* * *

uxmeT yvelas, zurgiT atareben mZime sizmrebSi


micvalebuli moCvenebis ararsebul Rimils.
da gaiqeci iqeT,
sadRac Tmebs Soris foTlebSi.
gazis vardisferi qarxnis Savi mdinariT
dabrmavebuli ZaRli, rogorc haufis sikvdili,
an ramodenime dRiT adre naxevradwarmoTqmuli
fraza
gemze an marili.
an rogorc misi, an sxvis Sesaxeb sizmari
dRis sinaTle ragvarad uferuli, radgan civa,

86
rogorc haufs Tqvengan mokvdinebis Jams.

karlo kaWarava. 100 leqsi


iare wvimaSi Seni mZime, gamousadegari nagaviT.
savse CanTaSi aravin Seinaxavs werilebs.
qveynis sam mxares gabneulTa gasaxseneblad.
aravis unda amgvarad amotvifruli
RvTismSobeli mkerdze.
aqedan moSorebuli mTvaris qveS.
is iyo saxeze xelafarebuli TiTqmis bavSvi
WuWyiani kabiT da daxeuli fexsacmelebiT.
RmerTi mas gaeqca hong-kongisaken
Zvel lazareTSi.
iqidan parfiumeriis maRaziaSi.
qalaqSi cxovreba ar daiwyo,
radiaciis eSinoda.
is iyo saxeze xelebafarebuli TiTqmis bavSvi.
SiSvel Sav oTaxSi fotokompleqti
saxanZro uSiSroebis.
kolaJi sami uneblie moZraobis
saaTis SeZenisas da foTlebis mosaxvetad.
nu iCurCulebT, aravin hgavs abesaloms.
sarkmlebs Txebi amtvreven.
mere ra, rom is tiris.
is iyo saxeze xelebafarebuli TiTqmis bavSvi.
Zveli manqanis sawyali guli.
windebze daxatuli ramodenime saxe.
televizorSi nanaxi kari, emiris pirveli saTvale.
SeiZineT Saqari.
an, an mere anastazisis ameba
melnisferi.
is wers ungreTSi
Tixis gulsabnevi aCuqes msaxiobebma.

1987
kaluga, grabcevo

87
karlo kaWarava. 100 leqsi

* * *

me davixare rogorc qvismTleli,


viRacam Sublze makoca.
am dros Zvel fotos Sevxede, dam pijakic gamxada.
aq ar iyo oqro.
mwvane qali nerviulad eweoda sigarets,
Cems megobars
mis mkerdze daZineba undoda.
es iyo RamiT, RamiT oTaxSi,
sadac CarTuli iyo televizori.
dedam miTxra, rom sanerviulo araferia
da Sublze makoca.
maSin yvelaferi damaviwyda.

1987

88
karlo kaWarava. 100 leqsi
xangrZlivi efemera

I
poluninis Teatris msaxiobi xar,
oqros samkuTxedi
angelozis frTis CrdilSi mfrinavi ixvi.
fantastikuri qalbatoni Senze ocnebobs:
dedaSens Cinur saSaqres Cuqnis.
erTi SeSlili yvela SekiTxvaze gpasuxobs
erTi! da am pasuxiT uneblie Teologia.
samyaro absurdul cariel ezos hgavs,
romelSic gairbenen Seni sizmrebi.
romelime martosuli qalis kuTvnili saSo,
mTvaris puri, bavSvebis sevda da mere sibere.
tkiviliT, RvTaebrivi mogonebebiT
ufali xedavs yvela sazrunavs.
misi siRaribe martivia

89
da isev diadi –
xmamaRali eklipsi da
karlo kaWarava. 100 leqsi

galaktionis:
`davdivar, vfiqrob da menaneba~
gamomSvidobebis sevdas xval raRac Secvlis –
patara elli mogzaurobs mowyenili matarebliT.
saTamaSoebiT gawyobil samyaroSi Tova
znemSvidi Tan Tbili.
isev iviwyeb sakuTaris nugeSiscemas
gulisamaCuyebeli saxlis ukvdavebas.

II
didi xnis mere damesizmra, rom rogorc dRes
isev videqi am volieris cariel, ubalaxo ezoSi –
sevdiani iyo es lurji Crdili, isev fuWi da zed-
meti.
gadayrili abebi.
romeliRac SeSlil TanamgzavrTagan
momiaxlovda raRac mkiTxa.
uneblied damaviwyda pasuxi.
dRes ki wvimda,
saRamos acivda.
isev veravis mivwere werili da arc msurda.
isev vxatavdi mfrinav mamebs,
romlebic gadasarCenad Tu dasaRupad
itacebdnen qalebs
da cxadia, isev me mgavdnen.
naxatebze qarTul da germanul
warwerebs vakeTebdi.
qolgis qveS videqi dedasTan erTad
da winaprebze vsaubrobdiT.
RamiT didxans ar dameZina.

1987
kaluga, axlebenino, saavadmyofo

90
karlo kaWarava. 100 leqsi
mimoxilva

mas moeCvena, rom dasawyisi da dasasruli


kidev erTi pirobiTobaa,
romelic cxovrebas arTulebs.
misi asociaciuri fragmentalizmi banaluri
da maneruli iyo –
reprezentatiulad poetizirebuli.
ukve sakmao xania mobezrda spontanurobis imitacia,
da Tumca biuhneris `lenti~ ar waukiTxavs,
mainc SeTxza patara biWis tragikuli
Tavgadasavali sofelSi.
qalis sxeulis TeTri fragmentebi
sardafis sibneleSi.
zurmuxtisferi qvis elvarebis bundovani xsovna
Werze mocekvave fred asteriT
da sasacilo tragizmiT,
roca misi gmiri mwvane vaSls Wams,
is xedavs mdinaris miRma dawyebul Rames,
Zvel rukas patara qoxSi.
katebs, stalinis da SiSveli qalebis fotoebs
gardacvlili, moxuci, xelosnis saxelosnoSi.
91
rusul sofels aerodromTan axlos
da gawvalebul
karlo kaWarava. 100 leqsi

bavSvs Zvel avtobusSi CaZinebas rom cdilobs.


aq cocxldeba idumali, aryofnis nostalgia
da karebis saxelurs WrialiT aRebs sicariele.
dro Cerdeba.
aRwera SeuZlebelia, avtobusis karebic iReba.
yvelaferi, marTlac, erTiani revoluciuri
baletia.
`abi saiT gadavagdo, rom ar gamoCndes~ –
iseTive poeturia, rogorc iugendStilis
fotosaloni.
mgzavrobis fatalizmi – amoucnob nebad
ganzogaddeba.
TeTri simSvidis, amdenadve bednierebis feria.
neokantianeloba – arcTu natifi,
magram mimzidveli xati
mere ra rom Cvens droSi, viRac amerikaSi
klasikuri leqsTwyobis aRorZinebas cdilobs.
gana es ufro nakleb manerulia, vidre verlibri?
binuelis saSiS warmosaxvas imdenive aqvs saerTo
espaneTis respublikasTan,
ramdenic kalugas ciolkovskis diriJablebTan.
es globaluri mimoxilvac unayofoa
da mxolod imdenad Rirebulia,
ramdenic esTeturi.
araferia wera yvelaferze, mosawyenia nerviuloba
julian lenonis verSeZenil `diskze~.
is Cadga rigSi aRmosavluri tkbileulobis
maRaziasTan.
aucilebeli damateba.
finali. Txrobis Sewyvetis, ganwyobis dasasrulis
reprezentaciis gareSe.

1987
kaluga, axlebenino, saavadmyofo
92
karlo kaWarava. 100 leqsi
* * *

karebi, romelic mxolod xmauriT iketeba.


sabralo musikosia patara komisari.
Tmebs gazze imSralebs. gaRimebuli sigarets eweva.
religiuroba CemTvis kargi cxovrebis simptomia,
siRaribe astraluri simbolo.
me davtove patara sawolSi didi qali.
me vnaxe mTvaris Rimili qarSi mqrolavi,
SeSlili piero satvirTo vagonis Tavze
da gube rkinigzasTan, romelSic vagonTa
carciT dawerili nomrebi irekleba.
CvenSi is kulturac ar arsebobs,
romlis kontrkulturamac unda iarsebos.

1987
93
karlo kaWarava. 100 leqsi

norvegiuli igavi

me aRara var mdidari.


TeTrdeba – mSvidobiT.
verdaTovlili mxrebi
Savi tramvais.
grZeli angelozuri nisli
agata kristis ornamentebiT
vardis labirinTisaTvis.
uflis xeli
zeawvdili mzeris Sesaxvedrad.
mSvidobiT –
daketili saxlia
pianino.
vilfred sagenis dakarguli xeli.
hgavxarT angelozs?
Sveduri saaTi Semodgomisas
mwuxare da sada,
naTelic imavdroulad
mosarkuli zedapiris
sxva fragmenti
dasamaxsovrebelia.
rodis?

1987

94
karlo kaWarava. 100 leqsi

mgzavrobis angelozi

cxela. matarebelSi wevxar.


erTbaSad bevrs fiqrob:
garemo da es gzac
Seni naazrevis anareklia.
is, rasac SemTxveviTobas ver uwodeb,
magram verc Rebulob
da isic, rac RvTiuria,
radgan keTilganwyobili,

95
aseve
sevdianic, radgan namyoa.
karlo kaWarava. 100 leqsi

mZime xidebs mTvare anaTebs,


ai daiwyo pirveli mdinare
Seni samSoblosi da CageZina.
sizmarSi xedav:
darbazSi xalxi ikribeba.
bergmanis films aCveneben,
Sav ekranze TeTri labirinTi Cndeba.
filmSi moulodnelad bevri moqmedebaa.
msaxiobebi realur cxovrebaSic monawileoben,
ekranidan gadmodian
da mere isev brundebian filmSi.
Tovli, monologi, saaTi,
isev monologi.
viRac Zvirfasis momavalze mRelvare sevda.
telefoni, isev saaTi.
matarebeli matarebelSi
kupes dabal Werze warwera:
`Riaa – daxuruli~
moZravi koridoris Suqi
sarkmlebs miRma.
freniT Tanamgzavri moCvenebani.
darbazi uCveulo studias hgavda.
am pavilionSic araferi uwyian.
mTvareulis pianino.
mere, mama Svils fexebs bans,
TiTqos naTlavs.
o, mdinareSi areklili varskvlavTa brunva
da mgzavrobis sevdiani angelozi
SublnaTeli mzeradaxrili
mgzavrTa mSfoTvare Zilisaken.

1987
kaluga, axlebenino

96
karlo kaWarava. 100 leqsi
erTi TviT adre

puri, angelozi, Tanxleba.


grZeli mSvidobiani wvimebi.
werilebi, isev sizmrebi.
Semodgoma, romelic Zalian lamazi
iyo sadRac fineTSi.
zRvebi, romlebsac Sen ixseneb RamiT
dasaZineblad wasvlis win.
TeTri konverti.
marka: siniorelis portretiT.
mwuxarea ara Setyobineba,
an misi miReba ganSorebis, veRar Sexvedris SiSiT.
aramed sxva: sadRac aryofna
da Seguebis wynari sixaruli.
navsadguri.
sanapiroze wynari xetialisas
is ar fiqrobs.
frinvelebi. wvimebi.
xsovnaSi ar arsebobs ganurCevloba.

1987
kaluga, axlebenino, saavadmyofo

97
karlo kaWarava. 100 leqsi

axlebenino

pioneri an recidivisti qali,


dezertiri jariskaci, rZis mosatan urikaze,
beberi cxeniT
RamiT hkiodnen.
Cvens Tavze sinaTle enTo.
trankvilizatorebis Semgrovebeli
tualetSi moparul
sigarets eweoda.
daRamda:
Tu erTxel Sexede am kedels
da masze gavlac moginda.
gareT hermafroditis tranzistori Rrialebda
da galiaSi gagvrekes.
ise meZineboda mZRolebs Soris patara vagonSi.
ise mindoda darajis jixurSi wamowola
erTxel mainc cota xniT.
Tuki erTxel Sexede am kedels
kidev icdi?

ivlisi, 1987
kaluga, axlebenino

98
karlo kaWarava. 100 leqsi
***

wignebis gasayidaT sawolze Camomjdar ebrael qals,


an moqandakes sokoebs rom xatavs da fotoebs
aferadebs.
isev ar vuwyi dasasruli am abdaubdis.
talinis xedebi Sav roialze.
moxuci msaxiobis saferfle, romelic misTvis
marjaniSvils ar usrolia
da arc georg grosis Tavmomwone penisi,
roca avtoportretSi qalis gavas xatavs –
WuWyiani reproduqciebia.
ukve iq dagviviwyes.
hiperealisturi motocikletiT mxolod
samocian wlebs mivaRwieT.
iqac gavicaniT hospitlidan gamoqceuli uigeri.
miambeT am abdaubdis mosagvareblad.
mogzauroba sasacilod gaWianurda, Cinelebis
sofeli ki ar Cans.
gardacvaleba antikuri sidiadis CrdilSi.
asoTamwyobTa komizmi videokameris win.
interviuSi qviSis samkurnalo Tvisebebze,
mzis Wrel laqebze, cudad SeRebil karze.
roca yvelaferi gaucxovda, man Tqva interviuSi,
rom iRebs yvela zomebs avtokomizmis.
transcendentaluri ieris uvnebelsayofad,
radgan dRis TaRebi samkuTxaa,
xolo SeSlili mxatvari purs xatavs.
isev Znelia uaryofa sxva mniSvnelobis,
isev Znelia rZis fxvnilis an sodis droulad Sovna.

ivnisi, 1987
kaluga, axlebenino

99
karlo kaWarava. 100 leqsi

iqneb
(`Raribi sizmrebi~)

Sen wer areulad, mxolod wer,


Sen ar ici raze miambo.
ginda sadRac wavideT, Sen ar ici saiT.
ginda viocneboT, Sen ar uwyi ris Sesaxeb.
ginda uyvarde – vis? Sen ar uwyi
Sen natrob mSvidad yofnas TavgadasavlebSi.
Sen mogwons sityva sulTani, mere ambob –
`absurduli sulTani~.
is, vinc saerTod ar hgavs sityvas.
TiTqos guli migdis, werilebi ar Cans.
magram ra SeuZliaT werilebs, Sen xom iq ar xar.
Sen imeoreb `absurduli sulTani~.
iqneb ocnebaa qalebze? an iqneb SiSi,
an sicili; raze Sen isev ar uwyi.
aq Sen yvelaferi gZags.
cdilob SeSlils hgavde da geSinia.
aq dro ar gadis.
Tumca yovel dRe yvavilebs paraven erTmaneTs.
Sen bevr Cais svam.

100
sami dRe veRar gaaRwie maRaziaSi.
wignebs veRar kiTxulob.

karlo kaWarava. 100 leqsi


aq ar saubroben, mxolod laparakoben.
Sen aqedan wasvla ginda,
patara moxucebs verdisferi ieri aqvT.
isinic ar hgvanan RmerTebs, arc Tojinebs.
Sen arafers kiTxulob,
pasuxebis ar gjera.
isev wer da arafris moyola ar gsurs.
SesaZloa, arc SegiZlia.
Sen bevrs ewevi da isev gulgaxeTqili
fiqrob maRaziaze
iq wasvla TiTqos akrZales.
sisulelea!
magram Sen mainc geSinia,
sizmrebs ver imaxsovreb.
diliT imalebi,
sadRac mousmine `Rainbow-s~
gagaxsenda zappa, sxva qveynebi, Rameebi
da xidebi leningradSi.
Sen isev daiwye wera,
ris Sesaxeb?
ukve aravin uwyis.
saidan daiwyo yovelive, sad dasruldeba.
nuTu aq darCeba.
da iqneb daiviwyo kidec, rogorc is sizmrebi.
albaT ara,
Sen albaT ganwiruli gqvia,
Tumca Zalian geSinia am sityvis.
saidan saiT? iqneb ara?
an risTvis? iqneb arc es?
Sen maRaziaSi wasvla ginda,
Sen uda waxvide!

1987
kaluga, sosenski
101
karlo kaWarava. 100 leqsi

Cven gviyvars pavilionebi

aq vbaZavT stivensons, kapitan bifharts


an pSibiSevskis.
gaxsovs, roca gavcdiT portalTa qalur sinaTles.
gadasayreli Zveli JurnalebiT savse yuTs.
me ar vuwyodi, rom Semrcxveboda viRac kapitnis,
imavdroulad saTvaleebiT daxatul
sanapiroze Cafiqrebuls.
es pavilionebi yvelafers Tavidan iwyebs.
TiTqos aisbergi gadagvaqvs dirJabliT
(romlis maketic kalugaSi vnaxe TeqvsmetSi).
grafonTa Ramea, viRac memuqreba
saqsofonebiT davarcxnili TmiT.

1987
kaluga

102
karlo kaWarava. 100 leqsi
RvTis klouni

TiTqos protestantuli eklesiis TeTr


kedlebSi moqceuls
damesizmra oqrosfer romSi moxetiale sandra –
SavebiT mosili mistikuri klouni RvTisa.
RvTis klouns Savebi acvia.
mas sxvagvarad simartove an wvima hqvia.
pasteliT daxatul qalaqSi xidze dgas
da mZinare navebs uyurebs.
am dros mas ar uyvars Rimili
dums da arsadaa,
amiT SiSs gvaviwyebs
da hgavs zRvaSi dakargul saxes.

1987
kaluga, sosenski.

103
karlo kaWarava. 100 leqsi

kidev ori

I
teqsti – araferi
mowyvetilni balaxis reproduqcirebis xelovne-
bas
Teofil goties idumal sibneleSi
ticianis qaliSvilze moTxrobas vkiTxulobT
aseTi saintereso angedotebis krebulia
kaspari rom gverdze debs
Tules mefis Tasi da simboluri Tevzi
frontaluri naturmortia,
radgan win gvidevs varaudi
arafris Sesaxeb:
teqsti araferi.
radgan yovelgvari yofa mosawyenad eCvena
is gvirabSi moxvda maRal TaRebqveS
gnomis sifrTxilis SesaZenad
104
da mere metrosTan rom dajdes
svel bordiurze dafenili gazeTiT

karlo kaWarava. 100 leqsi


an `saigonis~ qals fuli moparos
da RamiT isev xatos raRac konceptualuri
radgan yovelgvari yofa auxsnelad eCvena
da horoskopis nacvlad matarebelTa ganrigebSi
daiwyo gamogonilis Zebna.
Tumca is martoa da sasacilod fiqrobs –
aTeistia da kabalisti –
wvimebi uyvars
da samzareuloSi sigarets eweva
TiTqos veRarafers agrZelebs:
teqsti – arafReri
mxolod ixateba
is sakraluri ornamentia
da parodia
miT ufro
roca frinvelis fitulis qveS xatavs
da frinvelis Crdili sibrtyeze
mudam aqezebs figuratiulisken.

II
mZime xasiaTi aqvs
Tvrameti wlisaa
cudad rodi icmevs
uyvars Sveicariis da CineTis sazRvrebi
xelaxla gamogonili siRaribe
romelime axali springstinis
kiTxulobs inglisur deteqtivs
esizmreba sizmrebi modebis Jurnalebidan
zogjer mwvane vaSls sWams
da mere isev iZinebs.

1987
sosenski

105
ori

I
karlo kaWarava. 100 leqsi

viwyeb CamoTvlas
CamoTvla grZeldeba
verafers vixseneb
arafris CamoTvla mainc ar ioldeba,
ar msurs viRacis xati
Cemi ar aris
radgan RamiT mZinavs
da dRisiT vlaparakob
da ZilSic saaTs vuyureb –
minda gamovigono axali sityvebi
Tan ar minda –
viRacam miTxra
rom alergia aqvs ambroziaze.

II
konkretuli asaxva
oTaxis
sabeWd manqanaSi CarCenili leqsebis,
cvalebadoba ganaTebis,
monologi karadasTan
alegoriuli
barokos siyvarulis Sesaxeb
Tu ampiric
es ukve alen renea
sanapiroze gamoriyuli sarkis naxva
gviani rob-griie
romelic hotorns hgavs
hemingueis oTxi coli hyavda
dawera `kata wvimaSi~
da Tavi moikla.
matarebeli
ai ra axsovT.

1987
106 sosenski
karlo kaWarava. 100 leqsi
rogorc wvima, rogorc adventi

iq – yvirili – rogorc koSkidan


moxuci frena – Tmebi – muxlebi
perangis nawili – Sesaxebad
TeTri –
zurgSeqceviT –
merec
da rogorc frena
rogorc ganmeoreba
rogorc islami.
Sen SeiZleba mkiTxo – umiznod!@
sawolidan wamovdeqi
rogorc sawolidan wamovdeqi
rZe – minebis nisli da Zili
Cven rom Zveli wiTeli manqana gvyavdes –
is yviris,
radgan xedavs manqanis Cinur Tvalebs.
TovlSi, Tbil TovlSi
Ramis Svili –
mTvareuli yaCaRi
iRimeba

107
Sens mucelze vardisfer bafTas kravs –
daimala.
karlo kaWarava. 100 leqsi

oTaxSi jagriss veZeb


da televizors vpoulob
iqac multiplikaciuri saigoni.
mas
rogorc uwin
RamiT
Sav-TeTr filmSi
(kinoTeatrSi ratomRac statuia idga)
halstuxs isworebs.
kinoRame.
raRac isev cviva
Senelebuli –
kosmosuri karadidan –
guli misdis –
masac –
rogorc uwin
RamiT da merec.
me vityvi Tumca dro gavida
da sadRac koconTan sxedan
Cven davberdiT
magram mainc gvcnoben
da isev gvsurs tirili
da aRar ZalgviZs.
gavbrundebi –
karebSi orni ver veteviT
isev Zveli werili. “xanZari tyeSi”
me vwevar qarSi.
Cemi sawoli TandaTan Tbeba
me vwevar Zvel saxlSi
da isev gekiTxebi
Soridan.

1987

108
karlo kaWarava. 100 leqsi
Zma armiaSi
(`Raribi sizmrebi~)

Tendeboda,
is naCqarevad Wamda:
purs, yvels, Sokoladsa da forToxals.
mere Sinelis Cacma daiwyo.
kidev erTi sigareti moswia, adga,
gamosvlisas pirjvari gadaiwera.
Zmac gamovida, karebi Caketa.
yinavda.
isini erTad gamovidnen
patara xis sastumrodan
da vagzlisken wavidnen.
Cumad midiodnen –
ar laparakobdnen.
gzaSi fexebi da saxe isev gaeyina.
vagzlis mosacdelSi Cumad idgnen.
zogjer Zma gareT gadioda,
rom avtobusis mosvla ar gamorCenodaT.
ar axsovs gamomSvidobeba.
mxolod – roca avtobusisken wavida,
satvirTo matarebels da rkinigzas moxeda.
maSin ifiqra: “uyure rkinigzas, uTxari Sens Tavs,
rom male waxval aqedan”.
avtobusis gayinuli minebidan araferi Canda.

1987
arxangelski, mirni

109
kaci jvarcmasTan
karlo kaWarava. 100 leqsi

`kaci jvarcmas iyo miyrdnobili


da vaSls Wamda~
p. handkes moTxrobidan

kaci jvarcmas miyrdnobili,


umal veWvobT RvTismgmobels.
is ki ubralod daiRala TovlSi
da jibeSi vaSli aRmoaCnda,
romelsac axla Wams.
mas zurgi atkina paltom,
is sneulia.
magram Tu dascinis,
romc ar icinodes,
an arc dascinis.
Cven ki am niSnad aRviqviT
misi iq yofna.
visi nebiT aRmoCnda iq
da ras niSnavs Cveni mzera
Cvens gareSe?
maSin ki vifiqrebT mitevebaze
Tu SesaZloa esec
saCvenod ar miiCnios ufalma.

1987
arxangelski, mirni

110
karlo kaWarava. 100 leqsi
* * *

hkiTxeT uorhols, Tuki ggoniaT,


rom jer ar momkvdara.
ramdeni sawoli unda daxatos misi merlinisaTvis,
roca Rameebic meordeboda?
da romel kuTxeSi sZinavs iq sawyal francs?
Weqa-quxili rodi anaTebs mis Txisfer zewars.
es eleqtrosaxea, teleekrani,
sawoli Tu kedeli erTad.
iqneb qristes samsWvali daikarga?
qari hgavs or moxucs, romlebic Tavis mxriv hgvanan
erT pepelas uferuls, odnav mocaxcaxes.

1987
arxangelski, mirni
111
karlo kaWarava. 100 leqsi

* * *

iercvlili nisliani sarkmlis qveS


Cven vmaTxovrobT.
mowyalebas veliT faifuris fantomTan
erT-erTisagan.
mzeranatkeni daemSvidobe baRebs, win mxolod
gzaa aRmosavleTisaken.
Sen datove sevdiani poloneTi da faifuris
fantomebad daSlili saxli.
vis nebas mihyva aRfrTovaneba da gaoceba
Seni gonebis?
Tanamgzavria miRmeulSi Caketili
sarkmelTa mzera.
win mxolod gzaa.
Sen datove sevdiani poloneTi da faifuris
fantomebad
daSlili saxli.
kameaTa da maqmanTa brma irmebi da savarZelSi ki
mwuxare mama – leopold stafi.

1987
arxangelski, mirni

112
karlo kaWarava. 100 leqsi
TeTri skami

yviTel qaRaldze TeTriT skams vxatavdi


fantomTa graffitis nawils,
mtversasrutiT akrefil varskvlavebs minis
zedapiridan,
romelzec plastmasis Tojina ekida,
xolo saSobao baraTze
yrma iesos naZvis xeze poulobda RvTismSobeli.
me ar vfiqrobdi Camqral vagonze,
sadac jariskaci qalis fexebs natrulobs
da uSaqro Cais svams.

1987
arxangelski, mirni, lazareTi

113
karlo kaWarava. 100 leqsi

meSvide leqsi

radioSi: viRacis monologi. me meZina;


sizmarSi vxedavdi:
moxuci kacis labadaSi Cacmuli qali
RamiT, wvimaSi, cekvavda xidze gaCerebuli
tramvais win.
me veZebdi mas didi lampiT
da Tumca vxedavdi, ver vpoulobdi.

1987
arxangelski, mirni, lazareTi

114
karlo kaWarava. 100 leqsi
diriJablis mkvleli

daniT xuTgan daWrili diriJabli:^ imitom rom


orsuli meuRlis muceli moagona.
gaiqca – patara oTaxSi. narbenia da sunTqva uWirs.
sinaTle aanTo. gareT Semodgomaa: foTlebi.
xeebs Soris mokluli diriJablia. misi meSveobiT
TuTiyuSebi gadaiyvanes saidanRac sadRac,
axla ki wvims. diriJabli aravis axsovs. TandaTan
dalpeba. mis samarTavSi bavSvebi iTamaSeben.

televizori CarTo. civ saWmels Wams. televizorSi


did beber daTvs aCveneben.
martoobisas mudam martoa, Tumca yovelTvis ara.
garSemo mainc sakmao baRia.
Semodgomaa da wvims. mere Svils etyoda: me movkali
didi diriJabli, romelsac Sen cidan mohyavdi,
imitom rom didi xnis mere isev man unda wagiyvanos.
aseTia qaroni diriJabliT –
maSinac roca Semodgomaa, Tan wvims.
iqneb maSinac roca televizorSi
ukve isev parks aCveneben:
garSemo da oTaxSic, yvelgan – sveli xeebia: maT Soris
sadRac dakarguli fotoaparati.

RamiT sizmars xedavs: tyeSi ori prusieli


oficris duels Seeswro:
romeliRac kvdeba wvimis xmaurSi.

1987
mirni, yazarma

115
karlo kaWarava. 100 leqsi

vin modioda SenTan?

matarebeli –
isev qarxnis saerTo sacxovrebelSi
mere CvenTan.
sicxe hqonda. qarxanaSi sami dRe misces.
icinoda. avadmyofi mTvrals hgavda
da iseve icinoda, rogorc nasvami,
siciliT yveboda, rom matarebelSi
viRaceebi moelanda.
dedam SeSfoTebiT da imediT hkiTxa:
`vin modioda SenTan?~
aRar axsovs. yvelani magidasTan isxdnen.
matarebelSi.
`Svilo, vin naxe, vin modioda SenTan?~

1987

116
karlo kaWarava. 100 leqsi
matarebeli patara sadgurSi
1956

bavSvebs nacrisfer TovlqveS, patara saxlSi sZinavT.


matareblebi CineTisken midian – iq isev Tovs.
sadgurSi ratomRac aqlemi daubamT
susxiani qari uxeS bewvs uSlis.
erTi matarebeli isev aq dgas. ar iZvris.
patara qali sizmarSi asos xedavs
sarkmelTan mTvlemare.
mTeli dRe naTura bJutavs patara sadgurSi.
nisli matulobs. sadguris sasadiloSi mTvralebi
yvirian,
maTi mZime da pirquSi Crdilebi kedlebs afrTxoben.
RamiT matarebeli wava.

1987

117
karlo kaWarava. 100 leqsi

TeTri Semodgoma

grZel da sevdian xumrobebs, Zvel samosSi,


ieri SeucvliaT wmindad.
Cumi sixaruli idumal serobebs amsgavsebda
im saRamoebs.
namsxvrevebi faifuris gvirgvinTa,
rogorc qaluri sarkeebi,
ireklavdnen wvimebs, romlebic bavSvebs hgavdnen:
maT muxlebs oqrosfer sabnebSi eZinaT –
Rimils sarkmlebSi Semofrenili vefxvebi
afrTxobdnen an inaxavdnen.
vercxlisferi puri, mTvareze daWrili,
mZime iyo da
vReWavdiT didxans.
Cvens mklavebs axsovT, maTac axsovT
sinaze kurdRlis,
romelic hgavda lampas jadosnurs,
TeTr Semodgomas
im saxlSi, saidanac ar gamovsulvarT
im saxlSi, romelic gviyvars.
Cveni gulebi cisqveS mozaikas hqmnidnen
zemoT myofTaTvis. zemoT ki aravin iyo.
lazares cxedars SevyurebdiT civi sarkmlidan
ukidegano okeaneTa.

4 dekemberi, 1985
118
karlo kaWarava. 100 leqsi
Sobis win, RamiT
(adventi)

Senc swuxxar Ramev am patara oTaxis –


qari xmaurobs, Tovlis namqeri mas sadRac miaqvs;
sevdiania sinaTle lampis –
Cven martoni varT.
vemSvidobebi Tu isev vxvdebi sayvarel saxeebs –
me maT ucxo, Tan nacnob mxareSi vxedav
da mesmis maTi wynari Rimili
SeSfoTeba an zrunva –
yvela xati, maTi warmosaxuli
hqmnis vrcel samyaros, mravalgzis
mitovebuls Cvengan.
Senc Sors, magram mainc CemTan axlos xar
zogjer mesmis kidec Cems gverdiT Seni siCume
aRelvebuls gverdze, Sensken moxedvisac meSinia –
Cven martoni varT
sevdiania sinaTle lampis.
yvela dros miRma winapari Semodis CemTan
Cems megobarTa da kidev mravalTa iers
atarebs igi
sneuli mama, Seguebuli.
Tovls moaqvs misi wynari sinaTle
qari mas hfantavs Cems mwuxare RameSi
am patara oTaxis,
saidanac yvelani erTad miveltviT
sxva sacxovrebels:
balaxs, yvavilebs da xeebs vgavarT.

1  dekemberi, 1985
119
karlo kaWarava. 100 leqsi

abrama

es iyo patara, volgispireli qali


ZilSi gaupatiurebuli,
tramvais sarkmelTan moRimari,
sadRac mikroskopisken Tavdaxrili...
roca svamda,
an roca sigarets eweoda fanjris
rafaze Camomjdari
an Cexovsa da garSinze saubrobda
an sevdiani xididan mdinares dahyurebda –
me is miyvarda.

30 noemberi, 85

120
karlo kaWarava. 100 leqsi
simSvideSi

wvims. fiWvebi sizmrebs hgvanan;


maTSi sadRac nagulisxmevia
Cveni daviwyebuli Sexvedrebi
mas Semdeg, rac erTmaneTs davSordiT.
esaa xiluli xati Cveni ocnebis
romliskenac Cven davkargeT gza
RameebSi Cvens TvalebSi ismis urTierTxmoba:
Cven ar viciT kidev sad da rodis SevxvdebiT
mSvidad wvims. uyure am naTel daviwyebas,
dabneuli cxovrebis sevda TviTgamarTlebaa
viRacas Caesmis is
mitovebul saZinebelSi.

15 ivlisi, 1985

121
karlo kaWarava. 100 leqsi

Sexvedra (1985 wlis 29 aprils)

me viyavi didTvala loTi juja.


boTli dafrinavda. me vdumdi.
mere gareT aRmovCndi.
me da is, isev iseTi, rogorc siymawvileSi
erTad videqiT Ramis did baRSi.
me meSinoda darCenis – saxli sadRac sxvagan iyo.
uceb troleibusi gamoCnda SuaRamis;
`gaviqceT~ – viyvire da misken gaviqeci.
avedi; karebi Caiketa; ukan movixede:
aravin!
RmerTo, is vgoneb Cemze nawyeni darCa
im baRSi –
is xom arc iseTi bavSvia
da es mec vici.
troleibusi ki mihqris Sav baRSi.

1985

122
karlo kaWarava. 100 leqsi
wiTel TmebSi

me daviRale. Seni wiTeli Tmebi exeba Cems Sav paltos.


me daviRale.
me SemiZlia sarke mwvane saRebaviT movTxvaro
an dagicado xidis iqeTa mxares
Zveli wigni mofrinavs da kefaSi mxvdeba,
roca moajirs vebRauWebi
da mdinare Cems qvemoT qvafenilia TiTqos –
avzniani sikvdilis sawoli;
avadmyofebi baZaven angelozebs da sadRac
sarkmlisaken iSveren xelebs
namdvili angelozebi ki maT am sarkmlidan
uTvalTvaleben
xelebSi navTis lampebiT.
Citebi kvdebian cis fskerze. me daviRale.
Sen Tojinas hgavxar.
me sarkes xeluxleblad vtoveb – is mainc gvatyuebs –
Sen masSi ar hgavxar cxens da yvavils, Tma wiTeli gaqvs.
diriJablebi, Citebi da diriJablebi
Ramis lampionTa zeviT:
Cveni sawolebi vercxisfrad elavs
Sens SiSvel mucels, mkerds da fexebs romeliRac
oTaxSi sZinavs.
diriJablebi Citebi da diriJablebi
Ramis lampionTa zeviT;
ratom icxovra? risTvis daberda?
da saidan dagvemSvidoba?
is beber ZaRls hgavs, saflavis jvarTan CaZinebuls,
rogorc me, Sens mkerdze, wiTel TmebSi TavCarguls.

maisi, 1985

123
karlo kaWarava. 100 leqsi

Ramis tkivili

es kaci [Cumad tiris] maRal niavSi [isev ise]


orni saubroben sarkmelTan, xom mova Rame –
cisferi JestiT
da saTvaleebi elavs saferfleSi
[qali cremlebs wmends]
xolo bavSvoba da yrmoba arc arsebula.

124
[Cumia Rame] sawolebi Tvalebs axelen sizmrebSi
da Tanmimdevroba wydeba [ras natrulobs am RamiT]

karlo kaWarava. 100 leqsi


ara iq, sadac naZvebia, Citebi da klde.
Sen uaryof, uaryof [is muxlebze hkocnis qals]
mZvinvarebaSi CaZirul ukmayofilebas
da mogonebebs
matareblebSi, matareblebTan
da matareblebis miRma
[spilosZvlis samajurian xelze]
sadac xeebi xmeba da daRlilia yvela Cveni megzuri
[odnav zemoT]
RameSi imsxvreva uamravi minis Crdili
[is scems qals da isev tiris]
romelTa miRmac, cecxlTan saubroben
da ar ukvirT, rom saxli cocxalia
da cocxalia es an is mzerac
Camqvrali varskvlavebis, gamonagonis
da yvela siSiSvlis
da SeuZlebelia am `yvavisfer~ yvavilebSi garkveva:
mZinaris Camovardnili xeliT radioSi
mosmenil sizmars iWers
[mociqulni Cumad Cauvlian mtiral wyvils]
romelic vercxlisferia –
roca mitovebul parkSi wvims, wvims mkvdar parkSi.
isev oTaxi. isev oTaxSi moaruli
Ramura wvimaSi; qalis windebi da Cemodani
kaqtusi da wignebi, skamebi da Rimili –
hgvanan mis satrfos –
yvelani hgvanan mis satrfos,
es kaci [Cumad tiris] saxlSi [ras natrulobs am RamiT]
an matarebelSi [is muxlebze hkocnis qals]
da isev saxlSi [is scems qals da isev tiris]
radioSi usmens sizmrebs.

17 maisi, 1985

125
karlo kaWarava. 100 leqsi

Rame gamWvirvale qalSi

qalebi maRali sufTa xeebi iyvnen


Cveni Zilis idumali oTaxebi, ensoris niRbebi
da kidev raRac –
yovelive Caivlis am saidumlo ferxulSi
da mudam raRac dagaviwydeba masSi
Sen gqonda navTis lampis Suqze daxatuli xomaldi
mas ufrosi Zmebi ukeTesad xatavdnen.
Tqven imTaviTve SeTanxmdiT, rom fiWvebi
iseve stirian rogorc varskvlavebi caSi;
angelozebi Cumad iwvodnen
Rame qreboda maT alSi
ierSecvlili niJarebidan jujebi iSvnen
da isini iqcnen memaRaroelis
brma qaliSvilis sizmrad.
sarkmelSi maRali sufTa xeebi Candnen
axla isini varskvlaveTis feriebi iyvnen,
amgvarad ierSecvlilni
da yovelive daibna SenSi:
gadayrili saTamaSoebi
xeTa siluetebSi foTlebiT Caxatuli mefeni
radgan brmam daxata xidi,
romelzec is TviTon SiSveli dgas.

marti, 1985

126
karlo kaWarava. 100 leqsi
antiTeatri qmnis axal esTetikas
(Rirebulebebs)

aq mZime kacebi muStebSemarTulni dafrinaven


lurji nagavis Tavze
mZimea da mouqneli es sityva – maTi poezia –
gamonabolqvi da maTi qudebi,
matarebelSi uamravi ram arsebobs,
gemiT sevdiani Jirafebi gadayavT
viRac qvas esvris am mfrinav kacebs. mZimed xvdeba
es Zirs daSvebuli qva
varskvlaviviT brWyvialebs viRacis sawolze,
sadac ar ZinavT bavSvebs, qalebs da qaladqceul
bavSvebs;
xolo sakvamurebze Tovli dneba,
roca kacebi dafrinaven lurji nagavis Tavze
da Senobebze zemoT.
yvelafer amis Sesaxeb Tqven moismenT radiopresaSi,
Tuki sarkmlidan naZvebs xedavT,
yvelafer amis Sesaxeb Tqven waikiTxavT yru
kedelTa warwerebze (graffitze)
bavSvis qudi, moxucis xeljoxi da qalis winda
Tqven giambobT mZime, muStebSemarTuli
kacebis qrolvis Sesaxeb.

1985

127
karlo kaWarava. 100 leqsi

* * *

es iyo cudi deteqtivi, sadac ukve daaviwydaT


damnaSave^  da misi danaSaulic –
saxls hqonda mfrinavi sarkmlebi,
isini Cumad mRerodnen sxvaSi
maTi gamWvirvalebis nimbSi mama idga,
vercxlisfer RameSi, matareblebis sadgurze,
sadac Cumad Srialebda qari.
sxvebisagan gansxvavebuli
samosis Zveli sakidi,
naxevradCamqvral lampionebs Soris,
is fiqrobda sasadilos civ saWmelze
da mdumare matareblebis baRze
usixarulo mzeris win.
es iyo cudi deteqtivi,
romlis fatalur dasasruls
isini TviTonve hqmnidnen.
Sen ki SegeZlo geTqva:
`mamav, Seni saCuqrebi daikarga CemSi~.

marti, 1985

128
karlo kaWarava. 100 leqsi

epitafia ianvris TvisTvis

mamav, iqneb ginaxavs aladinis lamparic


TeTr qarxanasTan, patara rkinigzis win,
sadac wina dRes zRarbi mohkles
sad aris Cveni patara sawolebi?
neta isev Rarib Tojinebs vgavdeT
da Tavidan gvarqmevde saxelebs.

31 ianvari, 1984

129
karlo kaWarava. 100 leqsi

Semodgomis saRamo

saRamo fanjris miRma


mamis sawolia. meri lurj finjans eZebs
saRamos nacrisferSi.
mama moxucda. cudad ReWavs –
TeTri finjnebiT yavas svamen
da gareT, nawvimar quCaze
manqanebi svlas analeben
maT saxlTan, SuqniSnis win.
mama moxucda. iisfer oTaxSi angelozebiT
gawyobil Spalierze
Tvlems misi bolo suraTi:
`avtoportreti. dRis ori saaTi~
ase umweod dauSva xelebi saaTsa da sawols Soris
gamomwyvdeulma.
buxari Cvili yrmaa,
masSi Tbilad feTqavs cecxladqceuli guli,
romliTac is aTbobs Sens daRlil xelebs.
Ramdeba.
meris saTvale ar uxdeba;
RimiliT iSorebs.

3 nomberi, 1984

130
mgzavroba Ramisaken

qals erqva Zalian lamazi saxeli:

karlo kaWarava. 100 leqsi


an alisa, an solveigi
da erTdroulad hgavda buxriT
gamTbari sarkmlis miRma Tovlcvenas
da mamiseul Zvel, Sav paltos,
mziani qari rom arxevda ezoSi, saxlis win.
Cven mivdiodiT dasavleTiT, Zveli soflebisaken,
mineraluri wylis SesaZenad;
Cven mivdiodiT Zalian Zveli, TeTri manqaniT iqeT,
sadac mze eSveboda
yanebisa da muqi tyeebis miRma.
gzaze cxenebi qalebs hgavdnen; puris qarxanasTan
bavSvebi Cxubobdnen,
Cveni manqana an bavSvis samosi iyo, an uSno qalis
alersi, an holderlinis fleita,
xolo rkinis xidze, grZnobadakarguli
loTis xmauri,
radgan Cvens Tavs zemoT ar frendnen frinvelni
da Camavali mzis wiTeli Suqi Cven
maT frTebze rodi vixileT...
moxucma ar icoda, sad iyideboda vercxlisferi
wyali TirkmlebisaTvis;
meore moxucma mogvatyua, – aseTi gaxldaT
maradiuli sofeli dasavleTSi,
sofeli, romelic uzarmazari kaliis darad,
gamogvekida SeRamebisas,
lampionebis mocimcime sacecebiT gzis gaswvriv.
Cven davtoveT igi, radgan iakobis sizmarSi
yvelaferi Seicvala
da cisken azidul kibeze bleikis angelozTa
nacvlad
es pirquSi moxucebi, zeaRmavalni, muStebs uRere-
ben
uxilavs, Tavs zemoT
da ver xedaven mis Rimils.

20 seqtemberi, 1984
abaSa 131
karlo kaWarava. 100 leqsi

* * *

yvelani aq xarT
da erTbaSad SemaZrwuneblad daZrul nakadSi
wylis daTvebsa da selapebs Soris
ukve ganwirulni vxedavT TeTr veSaps.
laxvarcemuli da moRimari
es erTi megobarTagania Cveni
Cvens saflavebze rom moabijebs...
me gxedavT Tqven yvelas,
vinc dagtoveT
da Tqvenze vfiqrob mSobelTa enaze.
sikvdilTan Sexvedra –
es sarkeSi yurebaa, roca ukve yvelafers xedav;
is lurji sikvdiliT mokvda da veravin ityvis –
aCrdili iyo Tu lamazi saTamaSo.

1983

132
karlo kaWarava. 100 leqsi
* * *

1. varskvlavTmricxvelis xeibari coli qviSis saaTSi


cxovrobs. samzareuloSi, gazqurasTan mdgoms xSir-
ad ufiqria: didi, wiTeli saxli maRal kibes eyrd-
noba, rogorc meuRlis daxatul suraTSia. merlini
samkuTxa qudiT lokokinaze mjdomi – ai WeSmariti
meuRle misTvis. Cinur xidze mdgomma wyalSi ixila
misi anarekli.
2. tramvai gaCerda da didi reklamis Suqisagan erT-
baSad galurjda. man jer grifonis darad cxvirmo-
kauWebuli, uSnod moRimari kaci dainaxa, mere ki erT-
baSad SekrTa da ukan gaiwia – lurji grifoni tramvais
fanjaras gaSlil xelisgulebs urtyamda zed mis sax-
esTan, rasakvirvelia, orives SeeSinda, Tumca es amde-
nadve sasaciloc iyo; tramvai nela daiZra adgilidan
lurji grifoni ki isev tramvais gaswvriv morboda da
araCveulebrivi xmauriT urtyamda sarkmlebs. `sxva-
gan gadajeqiT!~ – ukmayofilod, TiTqmis wamoiyvira
mis zurgs ukan mjdomma mgzavrma. es xandazmuli, saT-
valeebiani qalbatoni iyo. `Cems qaliSvils fexebi st-
kiva. is versad ver gadajdeba!~ – xma aimaRla ratom-
Rac fexze mdgomma patara moxucmac. mamis pasuxze mas
gaeRima, Tumca ukve TiTqmis tiroda. `maSin imas dae-
muqreT~ – Tqva isev gaavebulma qalma da fanjrisaken
miuTiTa: iq aRaravin iyo.
3. ...gamaxsenda rogor metkina roca didi WuWyiani
orTqmavali Semovida sizmarSi. `ah, angelozebi Te-
vzis frTebiT!~ daiyvira viRacam.

1983

133
karlo kaWarava. 100 leqsi

cudi diriJabli

meocnebeno, yvela asakis, an upovarno


da mZlevelno sxva
borotebis
jer qalTa gunds miapyariT qalaqSi Tqveni mzera –
Tumca talaxi maT fexebze
sasowarkveTis an avi znis,
bunebrivia, Tqven yvelas rodi CamogicliaT.
ase tanSelaxulni Tqveni ginebiT an gamofxizlebis
Semdgom
mrume saxvevebiT tanSexveulni –
Tqvens gverdiT weroebs frTamomtvreulT
an ferad Citebs
odes emsgavsnen –
Tqven marto ar iyaviT da gadagqondaT aTasgvarad
nakeri diriJabliT,
Tqveni yoveli zraxva, Tqveni ocneba –
qalTa gulebs qveS
amaoebas Serkinebul momaval raindTa Zili
o, uecari gamoRviZeba
an uxeSi zraxva –
qalad qceuli bavSvebis gundi.

1982

134
* * * karlo kaWarava. 100 leqsi

o, deda, Sen ise giyvars Svilebi,


zurgs ukan mfreni brma frinvelebi,
maTi patara sxeulebiT ixsneba ca,
Sensken gamowvdili nazi xelebiT.
ase yvavilisferia Cveni sanetaro bina,
sadac davibadeT da sadac vkvdebiT.
o, ase wynaria varskvlaviani Rame
da cremliani RimiliT savse Cveni Tvalebi.

18 aprili, 1982

135
karlo kaWarava. 100 leqsi

sarCevi

karlo kaWarava. biografia.................................................3


karlo kaWarava: kulturuli pozicia
da konteqsti (bela wifuria).........................................5
* * * Cemi Rameebi Tqvens dReebze ukeTesia................. 20
Ramis elegia......................................................................... 21
Sen daibade foTis elevatorTan................................... 22
werili emigrants............................................................... 24
aRdgoma dasavleT saqarTveloSi................................. 25
zafxulis qariani Rameebi................................................ 26
* * * axladSeqmnili androgini....................................... 28
* * * CvenSi............................................................................. 29
* * * egnate ninoSvilis aCrdili.................................... 30
* * * xatavs rkinigzis naxSiriT...................................... 31
ararestavrirebadi Rame.................................................. 32
Sen SegiZlia mogzauroba................................................. 34
* * * Tqven TamaSobdiT...................................................... 35
* * * me vcxovrob am qalaqSi............................................. 36
* * * me verasodes vakadreb qals.................................... 37
* * * me vijeqi ucnaur restoranSi................................ 38
plisecki................................................................................ 39
* * * Cven vwuxvarT am sisadaviT..................................... 41
Ramis win................................................................................ 42
* * * jeni holzeris suraTebiT...................................... 43
ernst barlaxis xsovnas.................................................... 44
qarxana Cvens miRma............................................................. 45
* * * Cven ver movaswariT gamomSvidobeba.................... 46
* * * isini hgvanan scenis absurdulad
Tayvanismcemlebs...................................................... 47
siyvaruli komendantis saaTis dros........................... 48
andergraundi...................................................................... 49
micvalebulTa xsovnis dRe palangaSi......................... 50
werili ucxo aRmosavleTidan........................................ 52
* * * isini hgvanan scenis absurdulad
Tayvanismcemlebs...................................................... 53
* * * roca meubnebodnen.................................................... 54

136
* * * Sen da mamaSeni bargakidebuli midiodiT quCaze....... 57
* * * dacemisas sakuTari sxeulisagan gavucxovdi........ 58

karlo kaWarava. 100 leqsi


* * * saiT migviyvans es gza?............................................. 59
* * * 1985 wlis erT dilas................................................. 60
studia................................................................................... 61
noemberi baltiis zRvasTan............................................ 63
* * * rkinigzis angelozTa sizmarSi.............................. 64
* * * meCveneba, rom mTvare Senc dagcinis.................... 65
fsalmuni............................................................................... 66
* * * Sifrebis xelovneba Raribia................................... 68
matarebeli........................................................................... 69
* * * verafriT gavixsene dasasruli............................. 70
ginzbergi sabbatanieli.................................................... 71
is uCivis mamas...................................................................... 72
* * * me bevri adamiani vnaxe irgvliv............................. 73
samjer samocdaaTiani wlebis Sesaxeb.......................... 74
androginis dRe................................................................... 75
memkvidreoba........................................................................ 76
axali xalxuri xelovneba................................................ 77
gaseirneba............................................................................. 79
abrama..................................................................................... 80
* * * TeTr kinofirSi CaZiruli sawolebi................... 81
leqsi Zvel binaze............................................................... 82
* * * roca Sen ginda daxato Seni Tavi........................... 83
* * * mTvareTagan gamoWrili jvrebiT.......................... 84
* * * RmerTebo, Tqven saubrobdiT sasacilod.......... 85
* * * uxmeT yvelas............................................................... 86
* * * me davixare rogorc qvismTleli.......................... 88
xangrZlivi efemera........................................................... 89
mimoxilva.............................................................................. 91
* * * karebi, romelic mxolod xmauriT iketeba........ 93
norvegiuli igavi............................................................... 94
mgzavrobis angelozi........................................................ 95
erTi TviT adre................................................................... 97
axlebenino............................................................................ 98
iqneb...................................................................................... 100
Cven gviyvars pavilionebi.............................................. 102
RvTis klouni.................................................................... 103
kidev ori............................................................................. 104
ori........................................................................................ 106

137
rogorc wvima, rogorc adventi................................... 107
Zma armiaSi........................................................................... 109
karlo kaWarava. 100 leqsi

kaci jvarcmasTan............................................................. 110


* * * hkiTxeT uorhols.................................................... 111
* * * iercvlili nisliani sarkmlis qveS.................... 112
TeTri skami........................................................................ 113
meSvide leqsi..................................................................... 114
diriJablis mkvleli....................................................... 115
vin modioda SenTan?........................................................ 116
matarebeli patara sadgurSi 1956............................... 117
TeTri Semodgoma.............................................................. 118
Sobis win, RamiT................................................................ 119
abrama................................................................................... 120
simSvideSi........................................................................... 121
Sexvedra (1985 wlis 29 aprils)..................................... 122
wiTel TmebSi..................................................................... 123
Ramis tkivili.................................................................... 124
Rame gamWvirvale qalSi.................................................. 126
antiTeatri qmnis axal esTetikas (Rirebulebebs)...... 127
* * * es iyo cudi deteqtivi........................................... 128
epitafia ianvris TvisTvis............................................. 129
Semodgomis saRamo........................................................... 130
mgzavroba Ramisaken........................................................ 131
* * * yvelani aq xarT......................................................... 132
* * * varskvlavTmricxvelis xeibari coli............... 133
cudi diriJabli................................................................ 134
* * * o, deda, Sen ise giyvars Svilebi........................... 135

138
sagamomcemlo jgufi
eTer baidoSvili
laSa gadelia
eTer kvanWiani
vladimer peraniZe
marTa wiklauri
aleqsandre jiquriZe

garekanis dizaini
ilia xelaiasi

gamomcemloba
inteleqti

Tbilisi, ilia WavWavaZis gamziri #17 b


25-05-22, 91-22-83, 8(99) 55-66-54
inteleqti@caucasus.net info@intelekti.ge
www.intelekti.ge

You might also like