Lesson - CAD CAM CNC2

PHẦN 5: CNC – Computer Numerical Control
Tröôøng ÑHBK TP.HCM – Khoa Cô Khí – Moân hoïc: CAD/CAM/CNC
ĐIỀU KHIỂN SỐ NHỜ MÁY TÍNH
NỘI DUNG
1. TỔNG QUAN VỀ MÁY CNC
2. CẤU TRÚC CHƯƠNG TRÌNH CNC
3. CÁC LỆNH NỘI SUY
4. CÔNG NGHỆ CNC
5. CÁC CHU TRÌNH GIA CÔNG LỖ
6. LẬP TRÌNH TIỆN CNC
1
5.1. Tổng quan về máy CNC
1
Đặc điểm của máy CNC
Máy tiện CNC có hai Máy phay CNC thường có

trục điều khiển được ba trục điều khiển được

Ngoaøi chuyeån ñoäng

doïc theo caùc truïc
X,Y vaø Z coøn coù theå
ñieàu khieån caùc
chuyeån ñoäng quay
quanh moãi truïc. Caùc
chuyeån ñoäng quay
naøy coù theå ñöôïc ñieàu
khieån vaø ñöôïc ñaùnh
daáu baèng A, B, C
2
servo

Heä thoáng ño haønh Heä thoáng ño haønh

trình trực tiếp trình gián tiếp
X 3
Y
1
2 4
3
Thiết bị kẹp chi tiết
• Trên máy phay: chủ yếu dùng đồ gá vạn năng

như ê tô, vấu kẹp. Trong sản xuất lớn dùng đồ
gá chuyên dùng
• Trên máy tiện chủ yếu dùng mâm cặp ba
chấu tự định tâm, mũi chống tâm. Trong sản
xuất hàng khối dùng đồ gá chuyên dùng
• Các cơ cấu kẹp có thể được tự động hoá
bằng xi lanh thuỷ lực hay khí nén.
7
Thiết bị kẹp chi tiết

Ê tô dùng trên máy phay
4
Tröôøng ÑHBK TP.HCM – Khoa Cô Khí – Moân hoïc: CAD/CAM/CNC Tröôøng ÑHBK TP.HCM – Khoa Cô Khí – Moân hoïc: CAD/CAM/CNC
máy Phay CNC

Dụng cụ cắt dùng trên
Dụng cụ cắt dùng trên máy CNC
10
9
Các dụng cụ kẹp dao trên máy phay
5
4
1
2
3
Thiết bị thay dao trên máy phay
Hệ thống mang dao trên máy phay
12
11
6
Heä toïa ñoä trong NC
• Caàn thieát ñeå ngöôøi laäp trình leân keá hoaïch

chuyeån ñoäng cho duïng cuï so vôùi chi tieát gia
coâng.
• Khi laäp trình chi tieát coi nhö ñöùng yeân coøn
duïng cuï thì di chuyeån so vôùi chi tieát gia coâng.
• Coù hai heä toïa ñoä cô baûn:
 Heä toïa ñoä Ñeà-caùc
 Heä toïa ñoä cöïc
13
Heä toïa ñoä Ñeà-caïc 2D

P2 Ví duï:
P1
P1 X = 80 Y = 40
P2 X = -80 Y = 70
X
P3 X = -50 Y = -40
P3 P4 X = 40 Y = -70
P4
14
7
Heä toïa ñoä Ñeà-caïc 3D
Z Y
P1 Ví duï:
P1 X = 30 Y=2 Z=0
X P2 X = 30 Y = 0 Z = -10
P2
15
Heä toïa ñoä cöïc

Y
Y
r
X
 P

P
r X
Heä toïa ñoä cöïc (goùc  aâm) Heä toïa ñoä cöïc (goùc  döông)
16
8
M
X
Y
+Z
+Y
W
+X
Y
X
treân maùy phay CNC
Quy tắc bàn tay phải
Heä toïa ñoä maùy vaø phoâi
18
17
9
-X
-Z
+Z
+X
-Y
M
+Y
-X
+X
+Y
-Y
W
-Z
+Z
+X
Caùc truïc treân maùy phay CNC
+Z
20
19
Hệ tọa độ máy và phôi trên máy tiện
10
-Z
Ghi tuyệt đối
+X
C
-Z
+Z
+X
Ghi tương đối

Các trục trên máy tiện CNC
22
21
+X
Ghi kích thöôùc thích hôïp theo NC
11
Caùc ñieåm khoâng “0“ vaø
ñieåm chuaån treân maùy CNC
23
Các đieåm chuẩn của maùy tiện

R
E
N
M W
Vò trí cuûa caùc ñieåm khoâng “0“ vaø ñieåm chuaån treân maùy tieän
24
12
W
A
N
R
Đo chiều dài dao phay

Các điểm chuẩn trên máy phay
26
25
13
Caøi ñaët ñieåm khoâng “0“ cuûa chi
tieát (W) treân maùy phay CNC
Y
Z Y
Z
W
W
X X
Y
Z
27
Hieäu chænh duïng cuï caét

trong gia coâng CNC
YÙ nghóa vaø muïc ñích cuûa caùc giaù trò hieäu

chænh duïng cuï caét:
Coù theå söû duïng tröïc tieáp caùc thoâng soá cuûa baûn veõ
chi tieát gia coâng ñeå laäp trình maø khoâng caàn quan
taâm ñeán chieàu daøi hay baùn kính thöïc söï cuûa duïng
cuï caét.
Caùc thoâng soá veà chieàu daøi cuõng nhö baùn kính dao
phay, maûnh hôïp kim cuûa dao tieän ñöôïc lưu trong bộ
nhớ, ñược xem xeùt, quaûn lyù bôûi heä ñieàu khieån CNC
khi vận haønh maùy CNC. 28
14
1
1
3
2
3
2
1
2
1
2
2
bên trái và bên phải
3
Hiệu chỉnh bán kính dao
1
2
Hiệu chỉnh bán kính dao phay
30
29
15
Tóm lược
Trong bài này chúng ta đã tìm hiểu các vấn đề sau đây:
• Đặc điểm của máy CNC
• Thiết bị kẹp chi tiết
• Dụng cụ cắt
• Thiết bị thay dao
• Hệ toạ độ trên máy CNC
• Các điểm 0 và điểm chuẩn trên máy CNC
• Cách cài đặt điểm không (hệ tọa độ lập trình)
• Bù trừ bán kính dao
---------
31
16
5.2. CAÁU TRUÙC CUÛA CHÖÔNG

TRÌNH CNC VAØ CAÙC LEÄNH
TRÖÔÙC KHI DI CHUYEÅN DUÏNG CUÏ
1. Caáu truùc cuûa chöông trình CNC

Cấu trúc chương trình NC theo tiêu chuẩn ISO- 6983
Tieâu ñeà
Ñaàu baêng Baét ñaàu chöông
trình
Vuøng Vuøng ghi chuù

chöông
trình
Cuoái chöông
trình
1
Caáu truùc cuûa moät block
Soá thöù tö Leänh Töø leäïnh chæ kích Leänh Leänh chæ Leänh
blockï chuaån bò thöôùc phuï toác ñoä chæ
duïng
cuï
Keát thuùc block
Caáu truùc moät töø leänh

Thí duï Ñòa chæ Soá
2
Từ
Thư tự dòng chương trình
O0001 Lệnh
Từ Từ Từ Từ
N005 G54 G90 S300 M03 Lệnh
N010 G00 X2.5 Y1.25 Lệnh
N015 G43 H01 Z.1 Lệnh
Địa chỉ Giá trị số

F3.75
5
O Số của chương trình

N Số thứ tự dòng chương trình

G Lệnh chuẩn bị
X Toạ độ theo trục X
Có thể dùng chỉ thời gian dừng
Y Toạ độ theo trục Y

Z Toạ độ theo trục Z
6
3
A/B/C Trục quay
R Bán kính
I/J/K Vị trí tâm cung tròn
Q Dùng trong các chu trình lập sẵn
P Dùng trong các chu trình lập sẵn
Gọi chương trình con
Dùng chỉ thời gian dừng
F Lượng chạy dao

S Tốc độ trục chính

T Dụng cụ cắt trên mâm dao
M Các lệnh phụ
D Offset bán kính dao
H Offset chiều dài dao
EOB Kết thúc dòng lệnh
/ Mã huỷ dòng lệnh 8
4
Chöù
Ñòa c naêng
chæ Ñòa chæ
Soá chöông trình

Soá thöù töï
Caùc Chöùc naêng chuaån bò

Töø leänh
ñòa chæ kích

thöôùc
chính Löôïng
chaïy
vaø dao/phuùt
phaïm Löôïng chaïy dao/voøng
Toác ñoâï caét
vi giaù Dao caét
trò
Chöùc naêng phuï
leänh
Soá offset cuûa dao
Döøng
cuoái
haønh
trình
Chöông trình caàn goïi
Soá laàn laëp laïi CTCon 9
Maõ ñaàu vaø cuoái chöông trình

• Maõ ñaàu vaø cuoái cuûa chöông trình ñöôïc kyù

hieäâu laø %. Hai kyù hieäu naøy khoâng xuaát
hieäân treân maøn hình cuûa maùy CNC, nhöng
khi xuaát chöông trình töø maùy CNC ra
ngoaøi thì chuùng seõ xuaát hieän.
10
5
Soá cuûa chöông trình gia coâng CNC
Chöông trình trong heä FANUC ñöôïc ñaët teân baèng chöõ O
+ soá thöù töï chöông trình. Ngöôøi ta phaân loaïi caùc soá thöù töï
nhö sau:
O0001 – O7999: Vuøng do ngöôøi duøng tuøy choïn
O8000 – O8999: Vuøng do ngöôøi duøng coù baûo veä
O9000 – O9999: Vuøng daønh cho nhaø saûn xuaát
Baïn coù theå duøng baát cöù soá naøo mieãn laø naèm trong vuøng
cho pheùp.
Neáu caàn vieát ghi chuù cho deã nhôù thì ñeå trong ngoaëc ñôn.
– O1001 (Progam A);
11
Soá thöù töï block

– Soá thöù töï block N ñöôïc duøng cho deã truy xuaát doøng leänh.
– Phaïm vi soá thöù töï: N1- N9999
– Neáu khoâng duøng soá thöù töï block thì cuõng khoâng sao.
– Soá thöù töï block N khoâng ñöôïc ñöùng tröôùc soá chöông
trình O
– Coù theå boû qua vieäc ñaùnh soá moät soá doøng leänh.
– Khi laäp trình baèng tay, ñeå ñeà phoøng vieát thieáu, phaûi
cheøn theâm doøng leänh, soá cuûa doøng leänh neân vieát caùch
quaûng, thí duï 5, 10, 15,...
– Khoâng ñöôïc duøng soá 0 ñeå chæ soá thöù töï N vaø soá chöông
trình O.
12
6
Ñieàu kieän boû qua moät block
• Ñeå boû qua moät hay nhieàu block duøng daáu “/” ñaët ôû ñaàu
block. Heä thoáng seõ boû qua block naøy neáu treân panel ñieàu
khieån cuûa maùy CNC baät ON coâng taéc OPSKIP. Neáu ñeå
OFF, block vaãn coù hieäâu köïc.
• Thí duï caùch vieát boû qua block coù ñieàu kieän:
• Vieát ñuùng: /N3 G00 X10.0;
• Vieát sai: //N3 G00 X10.0;
• Chuù yù laø khi boû qua moät block thì cuõng boû luoân
caùc leänh naèm trong block, do vaäy phaûi laäp trình ñeå
leänh naøy naèm trong caùc block tieáp theo
13
Keát thuùc chöông trình

– Chöông trình CNC ñöôïc keát thuùc bôûi caùc maõ

leänh sau ñaây:
• M02:Keát thuùc chöông trình chính
• M30:Keát thuùc vaø trôû veà ñaàu chöông trình chính
• M99:Keát thuùc chöông trình con
– Tuy nhieân neáu vieát /M02, /M30, /M99 vaø treân
panel ñieàu khieån baät ON coâng taéc OPSKIP boû
qua block coù ñieàu kieän thì chöông trình seõ
khoâng keát thuùc.
14
7
Chöông trình con
– Khi caàn gia coâng laëp laïi nhieàu laàn moät maãu
thì neân duøng bieåu dieãn maãu döôùi daïng moät
chöông trình con ñeå ñôn giaûn vieäc laäp trình.
– Moät chöông trình chính coù theå goïi moät chöông
trình con nhieàu laàn.
– Moät chöông trình con coù theå goïi moät chöông
trình chaùu nhieàu laàn.
15
Caáu truùc moät chöông trình con

Moät chöông trình con
Soá cuûa chöông trình con
Keát thuùc chöông trình con
M99 khoâng nhaát thieát phaûi ñöùng rieâng treân moät doøng leänh.
Thí duï X100.0 Z100.0 M99 ;
16
8
Caùch goïi moät chöông trình con
Soá laàn laëp chöông Soá cuûa chöông trình con

trình con
Khi khoâng chæ ra soá laàn laëp chöông trình con, heä thoáng hieåu laø 1
– Thí duï M98 P51200; coù nghóa laø goïi chöông trình 1200
naêm laàn.
– Trong moät chöông trình chính coù theå goïi chöông trình
con nhieàu laàn, vaø chöông trình con coù theå goïi chöông
trình chaùu nhieàu laàn. Soá theá heä toái ña coù theå loàng nhau
laø 4. Soá laàn goïi toái ña moät chöông trình con laø 9999.
17

Chöông trình chính Chöông trình con Chöông trình chaùu
Theá heä thöù nhaát Theá heä thöù hai
18
9
– Leänh M98 coù theå ñöùng chung vôùi leänh chuyeån ñoäng. Khi ñoù leäânh
chuyeån ñoäng seõ thöïc hieän tröôùc roài môùi goïi chöông trình con.
– Thí duï: G01 X100.0 M98 P1200;
Thöù töï thöïc hieän moät chöông trình con
Chöông trình chính Chöông trình con
19
Nhaûy doøng sau khi thöïc hieän

chöông trình con
• Neáu muoán sau khi thöïc hieän chöông trình

con khoâng trôû veà nôi ñaõ goïi maø di chuyeån
tôùi moät doøng chöông trình khaùc thì phaûi
chæ ra doøng chöông trình caàn ñeán sau
M99P_;
– Thí duï, M99P0060;
• Sau khi thöïc hieän chöông trình con
(P1010), nhảy tôùi doøng N0060
20
10
Nhaûy doøng sau khi thöïc hieän
chöông trình con
Chöông trình chính Chöông trình con
21
Danh sách các mã lệnh phay

CNC hệ fanuc
22
11
24
23
12
26
25
13
2. Caùc leänh tröôùc khi di
chuyeån duïng cuï
 Choïn heä ño
 Ñôn vò ño toác ñoä caét vaø löôïng aên dao
 Laäp trình tuyeät ñoái vaø töông ñoái
 Maët phaúng laäp trình
 Heä toaï ñoä laäp trình
 Duïng cuï caét vaø soá offset dao
 Buø tröø chieàu daøi dao
 Toác ñoä caét, chieàu quay truïc chính, löôïng aên
dao
27
Chöông trình ñieàu khieån

• Laø taäp hôïp nhöõng caâu leänh ñieàu khieån

maùy. Thí duï chöông trình gia coâng: %
G21G90 G94 G97
Các lệnh đầu G54G00
chương trình G43 H02 Z50
Duïng cuï CNC T2 M06
S3000 M03
G0 Z1.
X2. Y2.
Z.1
G1 Z-1. F50.
X6.
Đường chạy dao Y6.
G1 X3.
G3X2.Y5.R1.
G1Y2.
G0 Z100.
X0. Y0. 28
%
14
Khai baùo heä ño ño kích thöôùc
– Vôùi heä FANUC vieäc khai baùo ñôn vò ño ñöôïc

thöïc hieän thoâng qua caùc leäânh sau:
– G20 = ñôn vò ño laø in.
– G21 = ñôn vò ño laø mm.
– Khi keát thuùc buoåi laøm vieäc, leänh G20 hay G21
seõ tieáâp tuïc toàn taïi sang buoåi laøm vieäc sau.
– Trong moät soá heä ñieàu khieån khaùc, thí duï nhö
heä FAGOR duøng G70 vaø G71 thay vì G20 vaø
G21.
29
Khai baùo ñôn vò löôïng chaïy dao F

vaø toác ñoä caét S
• G94 – Ñôn vò löôïng chaïy dao F laø mm/ph hoaëc inch/ph

• G95 - Ñôn vò löôïng chaïy dao F laø mm/vg hoaëc inch/vg
• G97 - Toác ñoä caét coù ñôn vò laø vg/ph, khoâng ñoåi soá
voøng quay truïc chính trong suoát quaù trình gia coâng.
30
15
Khai baùo ñôn vò löôïng chaïy dao
F vaø toác ñoä caét S

• Thí duï:
– G21 G94 F100; lượng chạy dao laø 100mm/ph
– G97 S1500; soá voøng quay truïc chính laø 1500
v/ph.
31
Choïn maët phaúng laäp trình

– Ñeå choïn maët phaúng lập trình, duøng caùc leänh

sau ñaây:
– G17 - maët phaúng XY
– G18 - maët phaúng ZX
– G19 - maët phaúng YZ
– Vôùi maùy phay CNC, maët phaúng maëc ñònh laø
XY, nghóa laø khi baät maùy leân maùy, leänh G17
coù hieäu löïc.
32
16
Ñôn vò nhaäp nhoû nhaát
• Ñôn vò nhaäp nhoû nhaát laø soá gia nhoû nhaát

maø heä thoáng coù theå chaáâp nhaän. Trong haàu
heát caùc heä ñieàu khieån CNC, soá gia nhoû
nhaát laø
– 0.001 mm
– 0.0001 inch
– 0.001o.
– Moät soá lieäu nhaäp vaøo nhoû hôn caùc giaù trò treân
ñeàu ñöôïc laøm troøn.
33
Laäp trình tuyeät ñoái vaø töông ñoái

– Tröôùc khi cho dung cuï di chuyeån, baïn phaûi

choïn caùch ghi vò trí caùc ñieåm maø duïng cuï phaûi
ñi tôùi. Ñoái vôi maùy phay heä FANUC coù hai
caùch ghi:
• G90 X_ Y_Z_ – ghi toïa ñoä tuyeät ñoái.
• G91 X_ Y_Z_ – ghi toïa ñoä töông ñoái.
34
17
Thí duï laäp trình tuyeät ñoái
Duïng cuï ñi töø ñieåm A

(30,60,30) tôùi ñieåm
B(10, 30, 20), Theo
caùch laäp trình tuyeät
ñoái, ta coù toïa ñoä cuûa (30,60,30)
ñieåm B seõ laø
G90 X10.0 Y30.0
Z20.0 ;
35
Thí duï laäp trình töông ñoái

Theo caùch laäp trình

töông ñoái, ta coù toïa
ñoä cuûa ñieåm B seõ
laø
G91 X40.0 Y-30.0
Z-10.0 ;
36
18
Cho dao trôû veà ñieåm chuaån R cuûa maùy
– Tröôùc khi chaïy chöông trình CNC, phaûi cho

dao trôû veà ñieåm chuaån R baèng caùch nhaán nuùt
HOME treân panel ñieàu khieån.
37
Choïn duïng cuï caét

• Trước khi gia coâng phaûi thay dao neáu dao treân truïc chính
khoâng phuø hôïp. Nguyeân taéc cuûa leänh thay dao ñöôïc vieát
nhö sau:
• N4 Txx M6
• Thí duï:
• N0020 T01 M6
• Moãi dao coù chieàu daøi dao, kyù hieäu laø Hxx. Giaù trò chieàu
daøi dao ñöôïc xaùc ñònh tuyø theo coù duøng dao chuaån hay
khoâng
38
19
Không dùng
dao chuẩn
Điểm điều
khiển
Z
39
Trục chính phải di chuyển dao lên một lượng

bằng chiều dài H01, H02, H03 nên hiệu chỉnh

(bù) dao luôn luôn dương
H01 H02 H03
Hiệu chỉnh dao Hiệu chỉnh dao Hiệu chỉnh dao

dương (G43 H01) dương (G43 H02) dương (G43 H02)
40
20
Dùng dao chuẩn
H00
Z
Điểm điều
khiển
41
- Khi dùng dao chuẩn: hiệu chỉnh dao bằng 0 (H00)

- Khi dùng dao dài hơn, trục chính phải di chuyển lên trên
một lượng bằng H01 nên bù dao dương (lên)

- Khi dùng dao ngắn hơn, trục chính phải di chuyển xuống
dưới một lượng H02, nên bù dao âm (xuống)
Dao
Dao ngắn
Dao H00 chuẩn
Dài hơn
hơn
H02
H01 Hiệu chỉnh dao
Hiệu chỉnh dao âm (G44 H02)
dương (G43 H01) 42
21
• Duïng cuï caét ñöôïc gaù treân maâm dao (hay

ñaøi dao). Ñaøi dao coù nhieàu oå dao vaø ñöôïc
ñaùnh soá thöù töï. Khi dao gaù vaøo oå dao naøo
thì noù seõ coù seõ mang soá cuûa oå ñoù.
– Thí duï duïng cuï kyù hieäu laø T01, soá offset dao
theo chieàu daøi seõ laø H01, theo baùn kính seõ laø
D01.
43

– H01 seõ phaûi ñöôïc duøng vôùi leänh G43, G44 ñeå
buø laïi chieàu daøi dao.
– D01 seõ phaûi ñöôïc duøng vôùi leänh G41, G42 ñeå
taâm duïng cuï naèm caùch ñöôøng laäp trình moät
khoûang baèng giaù trò cuûa noù
44
22
Offset dao theo baùn kính
Ñöôøng di chuyeån
cuûa taâm dao
Ñöôøng laäp
trình
Phoâi
Dao phay
45
Hệ thống CNC phải biết

phôi của bạn nằm ở đâu
? ? ?
46
23
Khoảng cách từ điểm 0 trên

phôi đến điểm về 0 của máy
phải được xác định
Muốn vậy phải đo khoảng
cách đó theo cả phương
X, Y, Z
47
X program value Zero return position

Y+
Y axis
Program zero
value
X+
Operator area Control

48
24
Dụng cụ rà cạnh Zero return position
Y+
Program zero
X+
FANUC 10M
X00.0000
Y00.0000
Z00.0000 Control
49
Zero return position

Y+
Program zero
X+
FANUC 10M
X-24.9287
Y-14.3887
Z-18.3283 Control
50
25
Y+
Program zero
X+
FANUC 10M
X-24.4544
Y-14.3887
Z-18.3283 Control
51

Y+
Program zero
X+
FANUC 10M
X-00.0000
Y-14.3887
Z-18.3283 Control
52
26
Y+
Program zero
X+
FANUC 10M
X-00.1000
Y-14.3887
Z-18.3283 Control
53

Y+
Program zero
X+
FANUC 10M
X-00.0000
Y-14.3887
Z-18.3283 Control
54
27
Y+
Program zero
X+
FANUC 10M
X-15.3433
Y-22.4674
Z-18.3283 Control
55

Y+
Program zero
X+
FANUC 10M
X-15.3433
Y-22.2344
Z-18.3283 Control
56
28
Y+
Program zero
X+
FANUC 10M
X-15.3433
Y00.0000
Z-18.3283 Control
57

Y+
Program zero
X+
FANUC 10M
X-15.3433
Y00.1000
Z-18.3283 Control
58
29
Y+
Program zero
X+
FANUC 10M
X-15.3433
Y00.0000
Z-18.3283 Control
59

Y+
Program zero
X+
FANUC 10M
X24.0974
Y22.1233
Z-18.3283 Control
60
30
Y+
Program zero
X+
FANUC 10M
X12.3232 Gán giá trị X&Y

Y11.2357 cho điểm 0
Z-18.3283 Control
61
Còn trục Z thì sao?

Điểm 0 của chương trình

xác định theo phương Z tuỳ
theo việc bù trừ dao được
sử dụng như thế nào
62
31
phôi
phôi
Điểm 0 của
Điểm 0 của
Đầu trục chính
Đầu trục chính
Z
Vị trí về 0 theo trục Z
Vị trí về 0 theo trục Z
64
63
32
FANUC
FANUC
Y7.4637
Z13.0294
Z13.0294
X11.4843
Y11.2357
X12.3232
10M
10M
66
65
33
FANUC
FANUC
Z1.2544
Y7.4637
Y7.4637
Z00.0000
X11.4843
X11.4843
10M
10M
68
67
34
FANUC 10M
X11.4843
Y7.4637
Z11.7750
69
Những máy cũ yêu cầu gán điểm 0

trong chương trình (với G92).
Những máy mới cho phép gán điểm 0

qua các mã lệnh G54-G59
Chúng ta sẽ dùng số đo ở trên cho

cả hai trường hợp
70
35
Caøi ñaët goác toïa ñoä phoâi
• Coù 3 caùch caøi ñaët goác toïa ñoä phoâi: G92,

duøng ñieåm chuaån R, G54-G59 vaø G52
– Caùch 1: Duøng G92. Goác toïa ñoä phoâi ñöôïc
thieáât laäp khi chæ ra toïa ñoä hieän taïi cuûa muõi
duïng cuï caét. Caùch thieát laäp naøy laø khaù ñôn
giaûn vaø coù theå deã daøng thay ñoåi khi muoán.
71
Thí duï
Duïng cuï ñang ôû

taïi vò trí X25.2
Y23. Baèng caùch Z
vieát
G92 X25.2 Z23.0 ;
baïn thieát laäp goác
toïa ñoä phoâi taïi
ñieåm zero
72
36
Caùch 2. Duøng caùc maõ leänh G54-G59
– Sau khi cho dao trôû veà ñieåm chuaån R, baïn

duøng muõi dao ñeå raø ñieåm zero treân phoâi. Toïa
ñoä cuûa ñieåm zero naøy seõ ñöôïc gaùn cho caùc maõ
leänh G54, G55, G56, G57, G58, G59. Moãi dao
coù theå duøng moät maõ leänh rieâng, thí duï dao
T01 duøng G54, T02 duøng G55,…
Bản chất của việc này là gán gốc toạ độ lập
trình bằng cách chỉ ra vị trí tương đối của nó
trên phôi so với điểm chuẩn R
73
Thí dụ đo được:
X: -12.3412 Y: -11.2364 Z: -9.5423 74
37
Thí dụ đo được:
X: -12.3412 Y: -11.2364 Z: -9.5423 75
Các mã lệnh dùng

Gán gôc toạ độ lập trình
G54 - Gốc toạ độ số 1

76
38
O0001
N005 G54
N010 G90 S1000 M03
N015 G00 X1. Y1.
N020 G43 H01 Z1.
N025 G01 Z-.75 F4.5
N030 G00 Z.1
N035 G91 G28 X0 Y0 Z0
N040 M30
77
Caùch 3. Duøng caùc maõ leänh G52

• Duøng G52 ñeå chæ ra vò trí toïa ñoä cuïc boä so

vôùi goác toïa ñoä hieän haønh
• Thí duï, baïn ñang duøng G54 laøm goác toïa
ñoä hieän haønh vaø muoán dôøi goác toïa ñoä ñeán
vò trí môùi, baïn vieát G52 X_ Y_, trong ñoù
X_Y_ laø toïa ñoä tuyeät ñoái cuûa goác toïa ñoä
môùi. Ñeå huûy boû heä toïa ñoä cuïc boä, baïn ñôn
giaûn vieát G52 X0 Y0.
78
39
Caùch 3. Duøng maõ leänh G52
(Heä toïa ñoä cuïc boä G52)
Heä toïa ñoä phoâi thứ 1)
(Heä toïa ñoä cuïc boäG52)
(Heä toïa ñoä phoâi thöù 6)
Heä toïa ñoä maùy
Goác toïa ñoä maùy
Ñieåm chuaån
79
Điều khiển trục chính và bơm

• Tốc độ cắt S phải được chọn trước khi cho dụng

cụ quay: thí dụ G97 S1000
• Chiều quay trục chính phải được chỉ ra trước khi
cho dụng cụ gia công: M03 hay M04
• Tốc độ di chuyển của dao (hay lượng ăn dao F)
phải khai báo trước khi cắt, thí dụ G94 F500
• Nếu có bơm dụng dịch trơn nguội: M08
80
40
Thí dụ một đoạn đầu chương trình
%
O1001
N10 G21 G17 G90 G54 G94 G97 G00
N20 T01 M06
N30 G43 H01 Z50.0
N40 S1000 M03 M08
N50 G41 D01
…
N190 G28 G91 Z0
N200 M30
%
81
Tóm lược
• Chương trình NC có cấu trúc như thế nào?

• Cấu trúc một dòng lệnh, một từ lệnh?
• Có những từ nào được dùng trong chương
trình NC?
• Trước khi dụng cụ di chuyển, cần những lệnh
gì?
82
41
•
•
•
•
•
•
•
Giới thiệu các lệnh sau:
G04
G03
G02
G01
G00
C, R
G15, G16
NỘI DUNG
5.3. CÁC LỆNH NỘI SUY
2
1
1
Leänh ñònh vò nhanh duïng cuï G00
Duøng ñeå cho duïng cuï di chuyeån nhanh ñeán toïa ñoä cho
tröôùc vôùi toác ñoä lôùn nhaát cuûa maùy cho pheùp.
Quy taéc viết leänh:
G00 X _ Y_ Z_ ;
Duïng cuï khoâng di chuyeån thaúng tôùi vò trí mong muoán, maø
ñi theo moät goùc 45o tröôùc, sau ñoù seõ ñi theo truïc naøo coù
khoảng caùch daøi hôn.
Vò trí ñaàu
Vò trí cuoái Ñònh vò khoâng thaúng 3
Leänh noäi suy ñöôøng thaúng G01

• Duøng ñeå dòch chuyeån duïng cuï theo ñöôøng

thaúng. Nguyeân taéc vieát leänh nhö sau:
• G01 X_ Y_ Z_ F_;
• Trong đoù F laø löôïng chạy dao.
• G01 coù theå khoâng caàn vieát laïi ôû doøng döôùi
• G01 toàn taïi cho ñeán khi xuaát hieän G00,
G02, G03
2
Thí dụ lập trình với G00 và G01
*** G90 Mode***
%
O0001;
N10 G90 G54 G17 G21;
N20 S1000 M03;
N30 G00 Z50;
N40 X20.0 Y20.0; [0-->1]
N50 Z1;
N60 G01 Z-2 F50 M08;
N70 Y50.0 F150; [1-->2]
N80 X50.0; [2-->3]
N90 Y20.0; [3-->4]
N100 X20.0; [4-->1]
N110 G00 Z50.0 M09;
N120 M05;
N130 M30; 5
%
Thí dụ lập trình với G00 và G01

*** G91 Mode***
%
O0002;
N10 G90 G54 G17 G21;
N20 S1000 M03;
N30 G00 Z50;
N40 X20.0 Y20.0; [0-->1]
N50 Z1;
N60 G91 G01 Z-2 F50;
N70 Y30.0 F150; [1-->2]
N80 X30.0; [2-->3]
N90 Y-30.0; [3-->4]
N100 X-30.0; [4-->1]
N110 G00 Z50.0;
N120 M05;
N130 M30; 6
%
3
Leänh noäi suy cung troøn G02, G03
G02 laø di chuyeån duïng cuï theo chieàu kim ñoàng hoà
G03 laø di chuyeån duïng cuï ngöôïc chieàu kim ñoàng hoà
I, J, K laø toïa ñoä töông ñoái cuûa taâm cung troøn so vôi vò trí ban
ñaàu cuûa cung troøn theo phöông X, Y vaø Z
Ñieåm cuoái (x,y) Ñieåm cuoái (z,x) Ñieåm cuoái (y,z)
Ñieåm Ñieåm Ñieåm

ñaàu ñaàu ñaàu
Taâm cung Taâm cung Taâm cung
4
Neáu khoâng bieát I, J, K nhöng bieát baùn kính R cuûa
cung troøn, baïn coù duøng R ñeå noäi suy cung troøn.
Caùch vieát ñôn giaûn laø:
G17 G02 (G03) X_ Y_ R_ F_
Theo caùch laäp trình theo baùn kính R, coù caùc tröôøng hôïp sau:
 Neáu goùc taâm cung troøn nhoû hôn 180o, R coù giaù trò döông,
 Neáu goùc taâm cung troøn lôùn hôn 180o, R coù giaù trò aâm,
 Neáu cung troøn baèng 180o, R coù giaù trò aâm hoaëc döông.
Neáu khi laäp trình, trong doøng leänh coù caû I, J, K vaø R thì
heä thoáng öu tieân choïn R.
Ñoái vôùi cung 1 (<180o):

G91 G02 X60.0 Y20.0

R50.0 F300.0 ; Hình minh họa:
Ñoái vôùi cung 2 (>180o):
G91 G02 X60.0 Y20.0 R-
50.0 F300.0 ;
Ñieåm
Neáu cung troøn coù goùc laø cuoái
360o thì khoâng ñöôïc laäp

Ñieåm
trình vôùi baùn kính R maø ñaàu
phaûi laäp trình vôùi I, J, K,
ñôn giaûn laø vì coù voâ soá
ñöôøng troøn baùn kính R ñi
qua moät ñieåm 10
5
Noäi suy cả ñöôøng troøn
Khi laäp trình cho caû ñöôøng troøn, ñieåm cuoái

coù theå boû qua vì truøng vôi ñieåm ñaàu, nhöng
phaûi chæ ra vò trí cuûa taâm ñöôøng troøn so vôùi
ñieåm ñaàu.
N100 G91 G01 X100;
I
N110 G02 I100;
A 100 B 100 O
11
Thí dụ laäp trình vôùi G02 vaø G03

Laäp trình tuyeät ñoái:
Hoaëc
Laäp trình töông ñoái:
Hoaëc
12
6
Thí duï laäp trình vôùi G00, G01,G02 vaø G03
%
Y
O0001;
60
N10 G90 G54 G17 G21;
N20 S1000 M03;
N3 N4
N30 G00 X-60.0 Y-40.0
N40 G01 Z-1 F50;
N50 Y0 F150; -60
O
X
40
N60 G02 X0 Y60.0 I60.0 ; (R60.0)
N1
N70 G01 X40.0 Y0 ; N2
N7
N80 G02 X0 Y-40.0 I-40.0 ; (R40.0) N5
N90 G01 X-60.0 (Y-40.0); N6 -40
N100 G00 Z50;
N110 X0 Y0;
N120 M30; 13
%
Laäp trình vôùi thôøi gian döøng

cuoái haønh trình G04
Nguyeân taéc vieát leänh:

G04 P_ ; hoaëc G04 X_ ;
X_ thôøi gian döøng tính baèng giaây. Cho pheùp bieåu dieãn X
coù daáu chaám thaäp phaân.
P_ thôøi gian döøng tính baèng phaàn ngaøn giaây. Khoâng cho
pheùp bieåu dieãn P coù ñaáu chaám thaäp phaân.
Thí duï:
G04 P2500 ; Döøng 2,5 giaây
G04 X2.50 ; Döøng 2,5 giaây
14
7
Laäp trình trong heä toïa ñoä cöïc
G15, G16
Nguyeân taéc vieát leänh
nhö sau:
G17 G90 (G91) G16 ; Khôûi ñoäng heä toïa ñoä cöïc (G16) trong
maët phaúng XY, taâm baùn kính (X_) laø
goác toïa ñoä hieän haønh (neáu duøng G90)
hoaëc laø ñieåm hieäân taïi (neáu duøng G91)
G90 (G91) X_ Y_ ;
Goùc xoay (Y_) cuûa baùn kính (X_) tính
theo caùch tuyeät ñoái (G90) hay töông
ñoái (G91)
Huûy hoïa ñoä cöïc
G15 ;
15
Khi baùn kính R

ñöôïc laäp trình tuyeät ñoái
Vị trí tới Vị trí tới
Vị trí hiện tại

Vị trí hiện tại
Góc được lập trình Góc được lập trình

tuyệt đối tương đối
16
8
Khi baùn kính R
ñöôïc laäp trình töông ñoái
Vị trí tới
Vị trí tới
Vị trí hiện tại Vị trí hiện tại
Góc được lập trình Góc được lập trình tương đối
tuyệt đối
17
Thí duï caàn khoan 3 loã caùch ñeàu nhau 120o

treân baùn kính 100 mm :
Laäp trình tuyeät ñoái:
Laäp trình tuyeät ñoái cho baùn

kính, töông ñoái cho goùc:
18
9
Vaùt meùp C
Baïn coù theå cheøn theâm leänh vaùt meùp giöõa hai block ñieàu khieån
duïng cuï di chuyeån theo hai ñöôøng thaúng
G91 G01 X100.0 C10.0 ;

Y100.0 ;
Vaùt meùp
Giao ñieåm aûo
19
Bo troøn goùc vôùi baùn kính R

Baïn coù theå cheøn theâm leänh bo troøn goùc giöõa hai block ñieàu
khieån duïng cuï di chuyeån theo hai ñöôøng thaúng.
Taâm cung troøn vôùi baùn kính R
G91 G01 X100.0 R10.0 ;

Y100.0 ;
Giao ñieåm aûo
20
10
Thí duï laäp trình vôùi leänh bo troøn R vaø vaùt meùp C
....
G91G01 X110.0 R30.0 F200.0;
Y100.0 C20.0 ;
X-110.0 C20.0 ;
Y-100.0 ;
....
21
Thí duï laäp trình buø baùn kính

....
G92 X0 Y0 Z0;
N1 G90 G17 G00 G41 D07 X250.0 Y550.0;
N2 G01 Y900.0 F150;
N3 X450.0;
N4 G03 X500.0 Y1150.0 R650.0;
N5 G02 X900.0 R–250.0;
N6 G03 X950.0 Y900.0 R650.0;
N7 G01 X1150.0;
N8 Y550.0;
N9 X700.0 Y650.0;
N10 X250.0 Y550.0;
N11 G00 G40 X0 Y0;
....
22
11
Tóm lược
Trong bài học này, chúng ta đã tìm hiểu các

lệnh nội suy.
• Đây là những lệnh cơ bản.
• Các hệ thống CAD/CAM thường lập trình
CNC dựa trên những lệnh cơ bản này.
• Phải nắm thật vững các lệnh này (thuộc
lòng) khi lập trình bằng tay.
23
Ví duï: Laäp trình theo bieân daïng

Laäp trình tuyeät ñoái

% Y
O0009;
N10 G90 G54 G17; 60
N20 S1000 M03; 50 use F100 as feedrate
N30 G00 X30.0 Y10.0; ----- rapid traverse
40 ___ cutting feed
N40 Z1.0;
N50 G01 Z-2.0 F50 ; 30
N60 Y30.0 F150;
N70 X20.0; 20
N80 X30.0 Y60.0; 10 x
N90 X70.0 ;
N100 X80.0 Y30.0 ; O 10 20 30 40 50 60 70 80 90
N110 X70.0 ;
N120 Y10.0;
N130 X30.0;
N140 G0 Z50.0 M05;
N150 X0 Y0 ;
N160 M30;
% 24
12
Bài tập
Hãy viết chương trình điều khiển dụng cụ cắt di

chuyển theo các quỹ đạo sau, cho trước các dữ liệu:
- Lập trình hệ mét, trong mặt phẳng XY, lập trình
tuyệt đối hoặc tương đối.
- Dao phay ngón đường kính 10 mm
- Tốc độ trục chính 1000 vòng/ph
- Lượng chạy dao 250 mm/ph
25
Baøi taäp 1
10 9
11 8
6 5
4
12 3
1≡13 2
26
0 X
13
Baøi taäp 2
3 6
4 5
2 7
1≡13 8
11 10
12 9
27
0 X
Baøi taäp 3
60
50 ---RAPID TRAVERSE G00

___ CUTTING FEED G01
40
30
20
10
X
O 10 20 30 40 50 60 70
28
14
20
O
Y
20
O
Y
Baøi taäp 5
Baøi taäp 4
X
X
30
29
15
Baøi taäp 6
70
60
50
40
30
20
10
X
O 10 20 30 40 50 60 70 80 90
31
Baøi taäp 7
P1 6.000 29.394 Y
P2 54.00 19.596
P3 38.0 -16.00
P4 24.00 -18.00
P5 32.00 -24.00 P1
30
P2
50
-30 X
30
O
P4 P3
P5
-30
32
16
Baøi taäp 8: Veõ ñöôøng di chuyeån cuûa taâm dao
Vị trí điểm bắt đầu có tọa độ:

Y X10. Y20. Z0.
…
N1 G91 G01 Z-1. F100.
N4 Y20.
60 N5 X20.
N6 Y10.
50
N7 G02 X10. Y10. I10.
40 N8 G01 X20.
N9 G02 X10. Y-10. J-10.
30 N10 G01 Y-10.
N11 X20.
20
N12 Y-20.
10 N13 X-10.
X N14 G02 X-20. R10
O 10 20 30 40 50 60 70 80 90 N15 G01 X-20.
N16 G02 X-20. I-10
N17 G01 X-10.
N18 G00 Z200. 33
...
17
5.4. CƠ SỞ CÔNG NGHỆ

GIA CÔNG CẮT GỌT
TRÊN MÁY CNC
Nội dung
 Cơ bản về cắt kim loại

 Tiện
 Phay
 Khoan, khoét, doa, taro
1
1. Căn bản về cắt kim loại
Cắt kim loại là gì?

Thông số hình học của lưỡi cắt
Vật liệu chế tạo dụng cụ cắt
Các nhân tố ảnh hưởng đến lực cắt
Các nhân tố ảnh hưởng đến độ nhám bề mặt gia
công
Cắt kim loại là gì?

Là quá trình bóc ra khỏi mặt gia công một lớp kim
loại bởi một dụng cụ cắt có độ cứng cao hơn vật
liệu gia công.
Vật liệu cắt thường làm từ thép gió, hợp kim cứng,
vật liệu gốm, Nitride bor lập phương, Kim cương
Vật liệu gia công thường là: Thép, thép không gỉ,
gang, đồng, nhôm,…
2
•Gang
•Thép inox
•Thép carbon
•Các kim loại khác

Chia ra làm bốn nhóm:
VẬT LIỆU KIM LOẠI
Nhóm vật liệu là thép
6
5
3
Nhóm vật liệu là gang

Nhóm vật liệu là thép inox
Nhóm vật liệu khác kim loại đen
8
7
4
Ký hiệu thép theo tiêu chuẩn các nước công
nghiệp phát triển

10
5
11
Ký hiệu thép inox theo tiêu chuẩn

các nước công nghiệp phát triển
12
6
Ký hiệu thép inox theo tiêu chuẩn
13
Ký hiệu gang theo tiêu chuẩn

14
7
Góc sau
pháp cắt
điển hình
Các phương
Góc trước
Tiện
Khoan
Phay
Thông số hình học của lưỡi cắt
16
15
8
Caùc thoâng soá hình hoïc cuûa löôõi caét
17

 Goùc sau : Goùc sau laøm giaûm ma saùt vaø söï noùng
leân giöõa chi tieát vaø duïng cuï caét.
 Goùc saéc : Kich thöôùc cuûa goùc saéc phuï thuoäc vaøo
ñoä cöùng vaø ñoä deûo cuûa chi tieát gia coâng. Goùc saéc
nhoû khi löïc caét nhoû vaø goùc caét lôùn khi löïc caét lôùn,
tuy nhieân goùc saéc lôùn laøm taêng söï maøi moøn löôõi
caét vaø tuoåi thoï cuûa löôõi caét thaáp.
 Goùc tröôùc : Goùc tröôùc coù aûnh höôûng ñeán quaù

trình taïo phoâi vaø löïc caét. Goùc tröôùc caøng lôùn thì löïc
caét caøng nhoû, tuy nhieân löôõi caét deã bò vôõ vaø bò maøi
moøn nhanh. Nhöõng vaät lieäu raén, töông ñoái cöùng
thöôøng söû duïng goùc tröôùc khoaûng 10o. Nhöõng vaät
lieäu cöùng vaø gioøn ñoøi hoûi goùc tröôùc nhoû thaäm chí
laø goùc aâm. 18
9
 Goùc leäch chính : Goùc leäch chính coù aûnh höôûng

ñeán löïc caét vaø löïc keïp chi tieát cuõng nhö chieàu saâu
vaø beà roäng caét. Thöôøng choïn goùc leäch chính töø
30o ñeán 60o chæ khi tieän vai hay caét ñöùt choïn goùc
leäch chính  = 90o.
 Goùc nghieâng : Thöôøng choïn goùc nghieâng aâm khi
tieän thoâ vaø goùc nghieâng döông khi tieän tinh. Goùc
nghieâng aâm ñöôïc söû duïng ñeå giaûm öùng suaát cuûa
löôõi caét vaø goùc nghieâng döông ñöôïc söû duïng ñeå
beû phoi tröïc tieáp töø chi tieát gia coâng.
 Goùc muõi dao : Goùc muõi dao caøng lôùn caøng laøm
taêng ñoä cöùng vöõng cuûa löôõi caét vaø taûn nhieät toát
hôn.
19
Vaät lieäu löôõi caét

- Löôõi caét theùp gioù

- Löôõi caét hôïp kim cöùng
- Löôõi caét vaät lieäu goám
- Nitrid Bore laäp phöông
- Löôõi caét kim cöông
20
10
Theùp gioù (HSS)
 Theùp gioù laø moät loaïi theùp hôïp kim duïng cuï. Độ
cöùng 65HRC. Noù coù ñoä beàn nhieät cao (605oC),
vì theá noù coù theå chòu taùc ñoäng cuûa taûi troïng lôùn.
Toác ñoä caét nhoû hôn so vôùi hôïp kim cöùng vaø vaät
lieäu goám.
 Theùp gioù thöôøng duøng ñeå cheá taïo duïng cuï caét
ñònh hình ví duï nhö löôõi khoan vaø dao doa, khoâng
cho pheùp duøng laøm caùc maûnh löôõi caét hay gia
coâng chaát deûo vaø hôïp kim nheï. Caùc duïng cuï caét
theùp gioù thöôøng ñöôïc maï moät lôùp titan-nitríc (TiN).
Lôùp phuû coù maøu vaøng naøy laøm taêng ñoä cöùng toái
ña, choáng laïi söï maøi moøn vaø cho pheùp toác ñoä caét
cao hôn.
21
Hôïp kim cöùng

 Hôïp kim cöùng laø nhöõng vaät lieäu ñöôïc cheá taïo baèng
phöông phaùp luyeän kim boät nhö laø nhöõng maûnh löôõi
caét söû duïng vaät lieäu toâi vaø moät taùc nhaân lieân keát.
Trong haàu heát caùc tröôøng hôïp vaät lieäu toâi laø caùcbit
voânfam, titan hay tantal. Coban ñöôïc söû duïng nhö laø
taùc nhaân lieân keát.
 Hôïp kim cöùng coù ñoä cöùng lôùn hôn nhieàu so vôùi theùp
gioù (70HRC) ù. Hôïp kim cöùng coù khaû naêng choáng laïi
söï maøi moøn toái ña vaø chòu ñöïng ñöôïc nhieät ñoä gia
coâng cao. Tuy nhieân ñoä chòu dao ñoäng nhieät vaø ñoä
beàn thì keùm hôn so vôùi theùp gioù.
22
11
Quá trình sản xuất hợp kim cứng
Nung bột W và C trong

Tạo bột Trộn bột lò cao tần để tạo WC
W và C W và C
Ép định hình
WC tạm thời với
50% lổ hổng
Trộn WC
với Co
Mài đúng Thiêu kết WC với

Phủ lớp Ti(CN) kích thước Co ở 1600oC 23
hay Al2O3
Hôïp kim cöùng

 Hợp kim cứng được phân theo

nhóm vật liệu gia công
 Nhóm P: gia công chủ yếu là
thép
 Nhóm M: gia công chủ yếu là
thép không rỉ
 Nhóm K: gia công chủ yếu là
gang
24
12
Cấp độ cứng của mảnh hợp kim
26
25
13
Gia công tinh
Gia công bán tinh
Gia công thô
27
Hôïp kim cöùng

Nhoùm caét Nhoùm öùng duïng

chính
Kyù hieäu Vaät lieäu Öùng duïng
Tieän sieâu tinh, chaát Choáng laïi söï maøi
P01 löôïng beà maët cao. moøn cao.
Toác ñoä caét cao
Gia coâng tinh, toác
P10 ñoä caét cao.
P P20 Theùp
Xanh P30 Toác ñoä caét trung
bình.
P40 Gang deûo Ñoä cöùng cao.
P50 Gia coâng thoâ. Löôïng tieán dao
nhanh
Gia coâng tinh, toác Choáng laïi söï maøi

M10 ñoä caét cao. moøn cao.
28
14
Hôïp kim cöùng
Gia coâng tinh, toác Choáng laïi söï maøi

M10 ñoä caét cao. moøn cao.
M M20 Theùp khoâng ræ Toác ñoä caét trung
bình.
Vaøng M30
M40 Kim loaïi maøu Gia coâng thoâ. Ñoä cöùng cao.
Löôïng tieán dao
nhanh
Choáng laïi söï maøi
K01 Gang cöùng Gia coâng tinh. moøn cao.
K K10 Gang
Ñoû K20 Gang deûo
K30 Nhöïa
K40 Goã Gia coâng thoâ. Ñoä cöùng cao.
Löôïng tieán dao
nhanh
29
Vaät lieäu goám (sứ)

 Vaät lieäu goám cöùng hôn hôïp kim cöùng (ñoä

cöùng 92-93HRC) vaø cho pheùp nhieät ñoä
laøm vieäc leân ñeán 1200 oC.
 Chuùng raát gioøn, deã vôõ vaø nhaïy caûm vôùi söï
dao ñoäng cuûa löïc caét.
 Vaät lieäu goám ñöôïc cheá taïo döôùi daïng maûnh
hôïp kim vaø ñöôïc keïp treân caùn dao gioáng
nhö maûnh hôïp kim cöùng.
 Tuoåi beàn dao söù gaáp hai laàn hôïp kim cöùng
 Toác ñoä caét gaáp hai laàn so vôùi hôïp kim cöùng
30
15
Vaät lieäu goám
 Vaät lieäu goám ñöôïc söû duïng trong caùc quaù

trình caét goït oån ñònh, khoâng caàn töôùi
nguoäi. Vaät lieäu goám lyù töôûng ñeå caét caùc
vaät lieäu saét vì chuùng khoâng taïo ra hieän
töôïng phoâi baùm. Vaät lieäu goám coù theå
ñöôïc phaân loaïi theo 3 nhoùm sau:
- Vaät lieäu goám oxit
- Vaät lieäu goám hoãn hôïp
- Vaät lieäu goám nitrid
31
Vaät lieäu goám oxit

 Vaät lieäu goám chöùa oxit nhoâm (Al2O3 )

nguyeân chaát ñöôïc goïi laø vaät lieäu goám oxit,
 Chuùng khoâng duøng kim loaïi laøm taùc nhaân
lieân keát. Vaät lieäu goám oxit ñaët bieät lyù töôûng
ñeå caét caùc hôïp kim saét vì coù khaû naêng
choáng laïi maøi moøn cao.
32
16
Vaät lieäu goám
 Hôïp kim cöùng ñöôïc cho theâm vaøo oxit nhoâm

(Al2O3 ) ví duï nhö caùcbit titan, goïi laø vaät lieäu goám
hoãn hôïp. Vaät lieäu goám hoãn hôïp ñöôïc duøng ñeå gia
coâng tinh gang xaùm hoaëc theùp cuõng nhö duøng ñeå
caét caùc vaät lieäu saét ñaõ toâi.
 Vaät lieäu goám nitrid coù thaønh phaàn chính laø silic
nitrid (Si3N4 ). Vaät lieäu caét khoâng coù oxit naøy raát
gioøn vaø nhaïy caûm vôùi söï thay ñoåi nhieät ñoä caét.
Nhöôïc ñieåm laø khoâng coù khaû naêng chòu maøi moøn
cao khi caét theùp. Vaät lieäu goám nitrid ñöôïc öùng
duïng ñeå gia coâng gang xaùm.
33
Kim cöông
 Kim cöông cöùng hôn taát caû caùc vaät lieäu caét khaùc.
(7000-8000 HK = 70000-80000 HB). Chuùng raát
nhaïy caûm vôùi va chaïm, tuy nhieân khoâng taïo ra
hieän töôïng phoâi baùm trong quaù trình gia coâng.
 Kim cöông ñöôïc söø duïng ñeå caét kim loaïi maøu vaø
hôïp kim cuûa kim loaïi maøu cuõng nhö duøng ñeå caét
vaät lieäu composit, hôïp kim cöùng vaø vaät lieäu goám.
 Kim cöông khoâng ñöôïc duøng ñeå gia coâng theùp.
Bôûi vì kim cöông seõ bò moøn raát nhanh do nguyeân
töû cacbon cuûa kim cöông phaùt ra vaø nhaäp vaøo
nguyeân töû saét (söï maøi moøn ngöôïc).
34
17
Khi nhieät ñoä taêng thì ñoä cöùng cuûa vaät
lieäu caét giaûm
35
Ñoä dai vaø ñoä cöùng

cuûa caùc loaïi vaät lieäu caét
Ñoä
cöùng
Ñoä dai
36
18
Maûnh löôõi caét baèng
hôïp kim cứng, goám vaø kim cöông
Maûnh löôõi caét ñöôïc phaân loïai theo caùc ñaëc ñieåm cô
baûn cuûa chuùng nhö hình daùng, goùc, löôõi caét, möùc ñoä chòu
ñöïng cuõng nhö thieát bò duøng ñeå keïp vaø caùc kích thöôùc
chính. Döïa treân tieâu chuaån ISO 1832 / DIN- 4987 ví duï
sau minh hoïa teân tieâu chuaån cuûa moät maûnh löôõi caét.
37
Maûnh löôõi caét ISO 1832 - ECMT 09 T3 08 FR - P10
Kyù hieäu Ví duï

Soá tieâu chuaån DIN 4987
1) Hình daïng cô baûn E = hình thoi 75o
2) Goùc sau C = 7o
3) Caáp chính xaùc M
4) Beà maët vaø ñaëc ñieåm keïp T goùc vaùt cuûa beà maët loã
keïp = 60o
5) Kích thöôùc maûnh löôõi caét Chieàu daøi caïnh = 9,52 mm
6) Chieàu daøy maûnh löôõi caét s = 3,97mm
7) Baùn kính löôõi caét r = 0,8mm
8) Ñaëc ñieåm löôõi caét F = löôõi caét saéc
9) Höôùng caét R = beân phaûi
10) Vaät lieäu löôõi caét Hôïp kim cöùng P10
38
19
39
Ảnh hưởng đến lực cắt

Lực cắt chịu ảnh hưởng của:

1. Phương pháp cắt
2. Vật liệu lưỡi cắt
3. Hình học lưỡi cắt
4. Dung dịch trơn nguội
40
20
Ảnh hưởng của vật liệu tới lực cắt
42
41
21
Mảnh hợp kim âm và dương
43
Negative vs. Positive Inserts

Negative Style Positive Style

• Double sided • Single sided
• Edge strength • Low cutting forces
• External machining • Side clearance
• Heavy cutting conditions • Internal machining
• Slender shafts
44
22
tới lực cắt

Ảnh hưởng
của góc trước
Góc trước âm và dương
46
45
23
Các dạng phoi

Phân bố nhiệt cắt
48
47
24
Nhận biết góc
nghiêng chính
Kr theo hướng
chạy dao (fn)
49
ISO Standard
Góc nghiêng của lưỡi

cắt chính
Toolholder
Entering angle
95 degrees
Workpiece
50
25
Các dạng profil của lưỡi cắt
52
51
26
nhám bề mặt gia công

Bán kính đầu dao và sự hình thành độ
Bán kính đầu dao và sức chịu đựng
54
53
27
Độ nhám bề mặt gia công phụ thuộc vào
bán kính đầu dao và lượng chạy dao
55
Cải thiện độ nhám bằng cách tăng độ rộng mũi dao

Turning
Wipers ap
Ra
r
Traditional insert
fn
Wiper insert Ra
Half Ra, same feed r(w)
2
fn
Wiper insert Ra
r(w)
Twice the feed, same Ra
2 x fn
56
28
2. TIỆN
58
57
29
Maùy tieän ngang

Caùc daïng chi tieát
coù theå gia coâng treân maùy tieän
60
59
30
Maùy tieäân ñöùng vaø tieäân cuït
Caùc thaønh phaàn cuûa maùy tieäân
62
61
31
Maùy tieän CNC

Maùy tieän vaïn naêng vaø maùy tieän CNC
64
63
32
Maùy tieän: Moâ phoûng quaù trình
gia coâng treân maùy tính
65
Maùy tieän: Moâ phoûng quaù trình

gia coâng treân maùy tính
66
33
Caùc loaïi dao tieän
Ví duï kyù hieâu moät caùn dao tieän
68
67
34
70
69
35
Ví duï kyù hiệu moät caùn dao tieän
Ví duï kyù hieäu moät caùn dao tieän
72
71
36
Duøng luyneùt khi l/d > 5
Mũi chống tâm xoay
74
73
Caëp toác truyeàn moâmen xoaén cho truïc gia coâng
37
Duøng muõi taâm khuyeát
Duøng Luyneùt ñoäng vaø tónh (khi l/d >12)
76
75
38
Các sơ đồ gia công: tiện trong

Các sơ đồ gia công: tiện ngoài
78
77
39
Các sơ đồ gia công: tiện rãnh
Các sơ đồ gia công: tiện rãnh
80
79
40
Các sơ đồ gia công: tiện ren
81
Chọn chế độ công nghệ

Chế độ công nghệ gồm các yếu tố:

Chiều sâu cắt
Lượng ăn dao
Vận tốc cắt
82
41
Chiều sâu cắt
Chọn tuỳ thuộc vào nhiều

yếu tố công nghệ: Công
suất máy, độ cứng vững
của hệ thống Máy-đồ gá-
dao-chi tiết gia công.
Chiều sâu cắt nhỏ nhất
không được nhỏ hơn bán
kính mũi dao.
83
Lượng ăn dao
Rz
Rz
84
42
Vận tốc cắt
Vận tốc cắt và số vòng quay
86
85
43
Công suất cắt
87
Caáp chính xaùc kích thöôùc, ñoä nhaùm

Chieàu saâu lôùp

Caáp chính xaùc Ñoä nhaùm beà maët, (m) Ghi chuù
Phöông phaùp gia coâng bieán cöùng, m
Kinh teá Ñaït ñöôïc Ra Rz T
(1) (2) (3) (4) (5) (6) (7)
Phaù 15 - 17 - 25 - 100 100 - 400 350
Nöûa tinh 12 - 14 - 6,3 - 12,5 25 - 50 50

Tieän doïc
Tinh 7-9 6 1,6 - 3,2 6,3 - 12,5 10
Moûng 6 5 0,4 - 0,8 1,25 - 3,2 5
Phaù 16 - 17 25 - 100 100 - 400 350

Nöûa tinh 14 - 15 6,3 - 12,5 25 - 50 50
Tieän ngang
Tinh 11 - 13 8-9 3,2 - 6,3 12,5 - 25 25
Moûng 8 - 11 7 0,8 - 1,6 3,2 - 6,3 10
d  15mm 12 - 14 10 - 11 6,3 - 12,5 25 - 50 25 - 50

Khoan
d > 15mm 12 - 14 10 - 11 12,5 - 25 50 - 100 50 - 100
Thoâ 12 - 15 - 12,5 - 25 50 - 100 50 - 100
Xoaùy
Tinh 10 - 11 8-9 3,2 - 6,3 12,5 - 25 20
Nöûa tinh 9 - 10 8 6,3 - 12,5 25 - 50 50

Doa Tinh 7-8 - 1,6 - 3,2 6,3 - 12,5 10
Moûng 7 6 0,4 - 0,8 1,25 - 3,2 5 88
44
Coâng thöùc tính chính xaùc, cheá ñoä gia coâng
trung bình vaø coâng thöùc tính gaàn ñuùng thôøi gian maùy
Coâng thöùc gaàn

Coâng thöùc lyù thuyeát Cheá ñoä gia coâng trung
Phöông phaùp gia coâng ñuùng tính TM,
tính TM, (phuùt) bình thöôøng gaëp
(phuùt)
Tieän aên Thoâ Dl V = 105 m/ph; S = 0,4 mm/vg 0,000075Dl

dao doïc 1000VS
Tinh V = 120 m/ph; S = 0,15 mm/vg 0,0000175Dl
Tieän aên Thoâ V = 70 m/ph; S = 0,5 mm/vg 0,0000224(D2–d2)

2 2
(D  d )
dao
Tinh 4000VS V = 174,6 m/ph; S = 0,41 mm/vg 0,000011(D2–d2)
ngang
Thoâ V = 63,4 m/ph; S = 0,36 mm/vg 0,000134 Dl

Tieân loã
Tinh V = 50 m/ph; S = 0,15 mm/vg 0,00042 Dl
89
3. PHÖÔNG PHAÙP PHAY

 Khaû naêng coâng ngheä

– Caùc daïng maët coù theå gia coâng baèng
phöông phaùp phay
• Maët phaúng
• Maët raõnh
• Maët cong
• Maët loã truï
• Maët ren
90
45
Máy phay
92
91
46
Máy phay giường
94
93
47
96
95
48
98
97
49
100
99
50
102
101
51
104
103
52
Chọn dao, mảnh hợp
kim và chế độ cắt
1. Chọn kiểu dao

2. Chọn đường kính dao
theo ký hiệu 2a trong bảng
ở trang sau
3. Chọn mảnh hợp kim theo
ký hiệu 3a, 3b trong bảng ở
trang sau)
4. Chọn chế độ cắt theo các
ký hiệu 4a, 4b, 4c. 4d trong
các bảng ở các trang sau
105
106
53
108
107
54
Xác định công suất
khi phay mặt đầu
Vf = fz x n x zn
109


Caáp chính xa ùc Ñoä nhaùm be à m aët , (  m ) Ghi chuù
P höông phaùp gia coân g bieán cöùn g,  m
(1) (2) (3) (4) (5) (6) (7)

Thoâ 12 - 1 4 - 25 - 50 100 - 200 100 - 200
Pha y truï Tinh 11 - 3,2 - 6,3 12,5 - 25 12,5 - 25
M oûn g 8 - 9 6 -7 1,6 6,3 10
Thoâ 12 - 1 4 6,3 - 12,5 25 - 50 25 - 50
Pha y m a ët
Tinh 11 10 3,2 - 6,3 12,5 - 25 15 - 30
ñaàu
M oûn g 8 - 9 6 -7 0,8 - 1,6 3,2 - 6,3 5 - 10
Coâng thöùc tính chính xaùc, cheá ñoä gia coâng trung bình
vaø coâng thöùc tính gaàn ñuùng thôøi gian maùy
(phuùt)
Phay Thoâ SM = 150 mm/ph 0,00666 l

baèng dao Tinh SM = 285 mm/ph 0,00352 l
phay truï Moûn g SM = 600 mm/ph 0,00166 l
l/SM
Phay Thoâ SM = 170 mm/ph
baèng dao Tinh SM = 208 mm/ph
phay maët
ñaàu Moûn g SM = 351 mm/ph 0,00285 l
110
55
4. PHÖÔNG PHAÙP
KHOAN, KHOÙET, DOA VAØ TA ROÂ
111
PHÖÔNG PHAÙP KHOAN, KHOEÙT

 Khaû naêng coâng ngheä

– Caùc daïng maët coù theå gia coâng baèng
phöông phaùp KHOAN, KHOEÙT
• Maët truï trong
• Maët loã tröớc khi laøm ren
112
56
Solid
Mũi khoét
Crowloc
Chọn lưỡi khoan
114
113
57
116
115
58
Lực và công suất cắt khi khoan

bằng mũi khoan liền khối (solid drill)
118
117
59
Doa
lượng dung dịch trơn nguội khi khoan
Lực khoan, mômen xoắn, công suất và lưu
120
119
60
122
121
61
Taro hay phay ren
124
123
62
hay phay đâm

Tính lực khoan
dao thẳng đứng
126
125
63

Caáp chính xaùc Ñoä nhaùm beà maët, (m) Ghi chuù
Phöông phaùp gia coâng bieán cöùng, m
(1) (2) (3) (4) (5) (6) (7)

d  15mm 12 - 14 10 - 11 6,3 - 12,5 25 - 50 25 - 50
Khoan
d > 15mm 12 - 14 10 - 11 12,5 - 25 50 - 100 50 - 100
Thoâ 12 - 15 - 12,5 - 25 50 - 100 50 - 100

Xoaùy
Tinh 10 - 11 8-9 3,2 - 6,3 12,5 - 25 20
Nöûa tinh 9 - 10 8 6,3 - 12,5 25 - 50 50

Doa Tinh 7-8 - 1,6 - 3,2 6,3 - 12,5 10
Moûng 7 6 0,4 - 0,8 1,25 - 3,2 5
127
Coâng thöùc tính chính xaùc, cheá ñoä gia coâng trung
bình vaø coâng thöùc tính gaàn ñuùng thôøi gian maùy

(phuùt)
D  20 V = 22,4 m/ph; S = 0,25 mm/vg 0,00056 Dl

Khoan loã V = 29,7 m/ph
D = 20...70 0,000423 Dl
S = 0,25 mm/vg
Khoeùt (xoaùy) loã Dl V = 15m/ph; S = 1 mm/vg 0,00021 Dl
Thoâ 1000VS V = 12 m/ph; S = 0,6 mm/vg 0,000436 Dl
Doa loã
tinh V = 6 m/ph; S = 0,6 mm/vg 0,000376 Dl
Thoâ V = 63,4 m/ph; S = 0,36 mm/vg 0,000134 Dl
Tieân loã
Tinh V = 50 m/ph; S = 0,15 mm/vg 0,00042 Dl
128
64
TÓM LƯỢC
 Cắt kim loại là gì? Có những vật liệu gia công nào?
vật liệu cắt gì?
 Các yếu tố ảnh hưởng tới lực cắt và độ nhám?
 Tiện là gì? Tiện có khả năng gì?
 Có những loại máy tiện gì?
 Đồ gá trên máy tiện ?
 Dụng dụ cắt trên máy tiện?
 Chế độ cắt trên máy tiện?
129
TÓM LƯỢC
 Phay là gì? Phay có khả năng gì?

 Có những loại máy phay nào?
 Đồ gá trên máy phay ?
 Dụng dụ cắt trên máy phay?
 Chế độ cắt trên máy phay?
 Khoan, khoét, doa, ta ro là gì?
 Dụng cụ cắt cho khoan, khoét, doa, ta ro
 Chế độ cắt khi khoan, khoét, doa, ta ro
130
65
5.5. CÁC CHU TRÌNH

GIA CÔNG LỖ
Nội dung
G81 - Chu trình khoan

G82 - Chu trình khoeùt baèng ñaàu loã
G83 - Chu trình khoan saâu
G73 - Chu trình khoan beû phoi/Khoan tốc ñộ cao
G84 - Chu trình taro ren phaûi
G74 - Chu trình taro ren traùi
G85 - Chu trình doa luøi dao chaäm
G86 - Chu trình doa luøi dao nhanh
G76 - Chu trình doa tinh
G87 - Chu trình doa sau loã
G88 - Chu trình doa luøi dao baèng tay
G89 - Chu trình doa döøng cuoái haønh trình, luøi dao chaäm
G80 - Huûy caùc chu trình gia coâng loã
2
1
Caùc chu trình gia coâng loã
Ñeå ñôn giaûn vieäc laäp trình, heä Fanuc cung

caáp cho ngöôøi duøng nhöõng chu trình laäp
saün ñeå gia coâng loã, tieáng Anh goïi laø caùc
canned cycles.
Thuoäc nhöõng chu trình naøy goàm caùc leänh
sau ñaây:
• G73, G74, G76, G81, G82, G83, G84,
G85, G86, G87, G88, G89, G80.
Nhìn chung moät chu trình gia coâng loã goàm

caùc coâng vieäc sau
Böôùc 1
Cao ñoä xuaát phaùt
Böôùc 2 Böôùc 6
Cao ñoä an toaøn R
Böôùc 5
Böôùc 3
Cao ñoä keát thuùc Z

Chaïy nhanh
Böôùc 4 Chaïy aên dao
4
2
Chu trình gia coâng loã trong MasterCAM
Cao ñoä R vaø Z coù theå laø tuyeät ñoái (neáu laäp trình vôùi
G90) hay töông ñoái (neáu laäp trình vôùi G91)
G90 (Leänh tuyeät ñoái) G91 (Leänh töông ñoái)
3
Vieäc luøi dao coù theå laø tôùi cao ñoä R hay cao ñoä xuaát
phaùt tuøy theo vieäc duøng G99 hay G98.
G98 – Veà cao ñoä xuaát phaùt G99 – Veà cao ñoä an toaøn R
Cao ñoä an
toøan R
Chuù yù
• Ñeå khoan nhieàu loã, leänh M03 phaûi coù

tröôùc caùc chu trình gia coâng loã.
• Khoâng ñöôïc coù G00, G01, G02 vaø G03
trong caùc chu trình gia coâng loã. Neáu coù
caùc chu trình gia coâng loã seõ bò huûy.
• Ñeå huûy caùc chu trình laäp saün duøng leänh
G80 hay moät trong caùc leänh G00, G01,
G02, G03.
4
Chu G81 X_ Y_ Z_ R_ F_ K_ ;
X_ Y_ : döõ lieäu vò trí loã trong maët phaúng XY treân cao ñoä xuaát phaùt
trình Z_: Cao ñoä Z ñieåm cuoái cuûa loã
R_: Cao ñoä an toøan R

khoan F_: Löôïng chaïy dao khi khoan, tính baèøng mm/ph.
K_: Soá laàn laëp laïi chu trình (phaûi ñi keøm vôùi G91). Neáu khoâng vieát K, heä thoáng cho laø
G81 K = 1. Neáu laäp trình tuyeät ñoái (G90), vieäâc khoan seõ thöïc hieän K laàn taïi moät vò trí.
Cao ñoä an toøan R Cao ñoä an toøan R Cao ñoä an toøan R
Ñieåm Z Ñieåm Z
Chu trình G82 X_ Y_ Z_ R_ P_ F_ K_ ;

khoan loã X_ Y_ : döõ lieäu vò trí loã trong maët phaúng XY treân cao ñoä xuaát phaùt
Z_: Cao ñoä Z ñieåm cuoái cuûa loã

coù döøng R_: Cao ñoä an toøan R
P_: Thôøi gian döøng ôû ñaùy loã
G82 F_: Löôïng chaïy dao khi doa, tính baèøng mm/ph.
K_: Soá laàn laëp laïi chu trình (phaûi ñi keøm vôùi G91). Neáu khoâng vieát K, heä thoáng cho laø
K = 1. Neáu laäp trình tuyeät ñoái (G90), vieäâc doa seõ thöïc hieän K laàn taïi moät vò trí.
Cao ñoä R
Ñieåm R Ñieåm R
Ñieåm Z Ñieåm Z
10
5
Dùng G82 để khoan tâm, vát
mép và khoét bằng đầu lỗ
Mũi khoét bằng

Mũi khoan tâm Vát mép đầu lỗ
11
Chu trình G83 X_ Y_ Z_ R_ Q_ F_ K_ ;

khoan loã X_ Y_ : döõ lieäu vò trí loã trong maët phaúng XY treân cao ñoä xuaát phaùt

saâu G83 R_: Cao ñoä an toaøn R
Q_: Chieàu saâu moãi laàn khoan vaøo
F_: Löôïng chaïy dao khi khoan, tính baèøng mm/ph.
K_: Soá laàn laëp laïi chu trình (phaûi ñi keøm vôùi G91). Neáu khoâng vieát K, heä thoáng
cho laø K = 1. Neáu laäp trình tuyeät ñoái (G90), vieäâc khoan seõ thöïc hieän K laàn taïi
moät vò trí
12
6
Chu trình • Nguyeân taéc vieát leänh nhö sau:
• G73 X_ Y_ Z_ R_ Q_ F_ K_;
khoan coù beû
phoi – G73 Z_: Cao ñoä Z ñieåm cuoái cuûa loã
R_: Cao ñoä an toaøn R
F_: Löôïng chaïy dao khi khoan
K_: Soá laàn laëp laïi chu trình khoan (phaûi ñi keøm vôùi G91). Neáu khoâng vieát K, heä
thoáng cho laø K = 1. Neáu laäp trình tuyeät ñoái (G90), vieäâc khoan seõ thöïc hieän K
laàn taïi moät vò trí.
d_: khoaûng luøi dao ñeå beû phoi, ñöôïc thieát laäp bôûi tham soá No. 531.
13
Thí duï
Z
G81 X_ Y_ Z_ R_ F_ K_ ;
X_ Y_ : döõ lieäu vò trí loã trong

X
maët phaúng XY treân cao ñoä

xuaát phaùt
Y Z_: Cao ñoä Z ñieåm cuoái cuûa loã
F_: Löôïng chaïy dao khi khoan,
X
tính baèøng mm/ph.

1 6
K_: Soá laàn laëp laïi chu trình
(phaûi ñi keøm vôùi G91). Neáu
khoâng vieát K, heä thoáng cho laø
2 5 K = 1. Neáu laäp trình tuyeät ñoái
(G90), vieäâc khoan seõ thöïc hieän
3 4
K laàn taïi moät vò trí.
14
7
Baøi taäp:
G83 X_ Y_ Z_ R_ Q_ F_ K_ ;
Y R_: Cao ñoä an toaøn R
F_: Löôïng chaïy dao khi khoan, tính baèøng mm/ph.
cho laø K = 1. Neáu laäp trình tuyeät ñoái (G90), vieäâc khoan seõ thöïc hieän K laàn taïi
moät vò trí
X
O
Khoan loã 13

sâu 20, Q=4, F=50
Cao ñoä an toaøn R=5,
Cao ñộ xuất phaùt Z=50
35 15
Chu trình ta G84 X_Y_Z_R_P_F_K_ ;

roâ ren phaûi X_ Y_ : döõ lieäu vò trí loã trong maët phaúng XY treân cao ñoä xuaát phaùt
G84 R_: Cao ñoä an toøan R

P_: Thôøi gian döøng, tính baèng phaàn ngaøn giaây (P1000 = 1s)
F_: Löôïng chaïy dao khi taroâ, tính baèøng mm/ph. F = böôùc ren X soá voøng quay S
K_: Soá laàn laëp laïi chu trình (phaûi ñi keøm vôùi G91). Neáu khoâng vieát K, heä thoáng cho
laø K = 1. Neáu laäp trình tuyeät ñoái (G90), vieäâc ta roâ seõ thöïc hieän K laàn taïi moät vò trí.
G84 (G98) G84 (G99)

Truïc chính
CW
Truïc chính
CW
Ñieåm R Ñieåm R Cao ñoä R
Ñieåm Z
Ñieåm Z
Truïc chính CCW

Truïc chính CCW
16
8
Chu trình ta G74 X_Y_Z_R_P_F_K_ ;
roâ ren traùi X_ Y_ : döõ lieäu vò trí loã trong maët phaúng XY treân cao ñoä xuaát phaùt

G74 R – : Cao ñoä an toøan R
P_ : Thôøi gian döøng, tính baèng phaàn ngaøn giaây (P1000 = 1s)
F_ : Löôïng chaïy dao khi taroâ, tính baèøng mm/ph. F = böôùc ren X soá voøng quay S
K_ : Soá laàn laëp laïi chu trình (phaûi ñi keøm vôùi G91). Neáu khoâng vieát K, heä thoáng
cho laø K = 1. Neáu laäp trình tuyeät ñoái (G90), vieäâc ta roâ seõ thöïc hieän K laàn taïi moät vò
trí.
G74 (G98) G74 (G99)

Truïc chính
CCW
Truïc chính
CCW
Ñieåm Z
Ñieåm Z
Truïc chính CW
Truïc chính CW
17
Chu trình
G85 X_ Y_ Z_ R_ F_ K_ ;
doa loã luøi X_ Y_ : döõ lieäu vò trí loã trong maët phaúng XY treân cao ñoä xuaát phaùt

dao chaäm R_: Cao ñoä an toøan R
F_: Löôïng chaïy dao khi doa, tính baèøng mm/ph.
G85 K_: Soá laàn laëp laïi chu trình (phaûi ñi keøm vôùi G91). Neáu khoâng vieát K, heä thoáng
cho laø K = 1. Neáu laäp trình tuyeät ñoái (G90), vieäâc doa seõ thöïc hieän K laàn taïi moät
vò trí.
Ñieåm xuaát phaùt Ñieåm xuaát phaùt
Ñieåm R Ñieåm R
Ñieåm Z Ñieåm Z
18
9
Chu trình G86 X_ Y_ Z_ R_ F_ K_ ;
doa loã luøi X_ Y_ : döõ lieäu vò trí loã trong maët phaúng XY treân cao ñoä xuaát phaùt

dao nhanh R – : Cao ñoä an toøan R
F_ : Löôïng chaïy dao khi ta roâ, tính baèøng mm/ph.
G86 K_ : Soá laàn laëp laïi chu trình (phaûi ñi keøm vôùi G91). Neáu khoâng vieát K, heä thoáng
vò trí.
19
G76 X_ Y_ Z_ R_ Q_ P_ F_ K_ ;
Chu trình doa X_ Y_ : döõ lieäu vò trí loã trong maët phaúng XY treân cao ñoä xuaát phaùt
tinh G76

Q_: Khoûang luøi dao ngang taïi ñaùy loã
P_: Thôøi gian döøng, tính baèng phaàn ngaøn giaây (P1000 = 1s)
F_: Löôïng chaïy dao khi doa, tính baèøng mm/ph.
K_: Soá laàn laëp laïi chu trình (phaûi ñi keøm vôùi G91). Neáu khoâng vieát K,
heä thoáng cho laø K = 1. Neáu laäp trình tuyeät ñoái (G90), vieäâc doa seõ thöïc
hieän K laàn taïi moät vò trí.
Ñònh höôùng truïc chính Quay CW

(Oriented Spindle Stop) Cao ñoä
xuaát phaùt Quay CW
Dao caét
Cao ñoä R
Ñieåm R Ñieåm R
Ñieåm Z Ñieåm Z
Khoảng luøi q
20
10
Dao doa dùng trên máy phay CNC
21
Chu trình doa G87 X_ Y_ Z_ R_ Q_ P_ F_ K_ ;

sau loã Z_: Cao ñoä taïi ñieåm Z
R_: Ñoä saâu cuûa loã

G87 Q_: Khoaûng luøi dao ngang
P_ : Thôøi gian döøng
F_ : Löôïng chaïy dao khi doa, tính baèøng mm/ph.
hieän K laàn taïi moät vò trí.
Ñònh höôùng truïc chính
Duïng cuï
Quay CW
Khoâng
duøng
Ñieåm Z
Ñieåm R
Quay CW
Khoaûng luøi q Ñieåm R
22
11
Chu trình doa sau loã G87
Dao định vị Dao lùi theo Dao ăn vào

Dao di
tại tâm lỗ phương X vật liệu để
chuyển
một đoạn Q gia công
xuống độ
phần sau lỗ
sâu R
23
Chu trình
G88 X_ Y_ Z_ R_ P_ F_ K_ ;
doa luøi dao X_ Y_ : döõ lieäu vò trí loã trong maët phaúng XY treân cao ñoä xuaát phaùt
baèng tay Z_: Cao ñoä Z ñieåm cuoái cuûa loã

G88 P_: Thôøi giam döøng
F_: Löôïng chaïy dao khi ta roâ, tính baèøng mm/ph.
vò trí.
Quay CW
Cao ñoä
xuaát phaùt Quay CW
Ñieåm Z Ñieåm Z
Truïc chính Truïc chính

ngöøng quay ngöøng quay
24
12
Chu trình G89 X_ Y_ Z_ R_ P_ F_ K_ ;
doa loã döøng

cuoái haønh P_: Thôøi gian döøng
F_: Löôïng chaïy dao khi ta roâ, tính baèøng mm/ph.
trình luøi dao K_: Soá laàn laëp laïi chu trình (phaûi ñi keøm vôùi G91). Neáu khoâng vieát K, heä
thoáng cho laø K = 1. Neáu laäp trình tuyeät ñoái (G90), vieäâc doa seõ thöïc hieän K
chaäm G89 laàn taïi moät vò trí.
Cao
Cao ñoïñoä
xuaáxuaá t phaù
t phaù t t
Cao
Cao ñoä
ñoâï R
R
Ñieåm R Ñieåm R
Ñieåm Z Ñieåm Z
25
Huûy caùc chu trình gia coâng loã – G80

Leänh G80 huûy caùc chu trình gia coâng loã.

G80;
Caùc ñieåm R vaø Z seõ bò xoùa vaø caùc döõ lieäu
gia coâng loã khaùc cuõng bò xoùa.
26
13
Thí duï: Laäp trình gia coâng 4 loã
Y
%
100 10 O1234;
N10 G90 G54 G21 G17;
N20 T1 M06;
N30 S1000 M03;
N40 G00 Z100.0;
X N50 G98 G81 X50.0
50
O Z Y25.0 R5.0 Z-10.0 F100;
N60 X-50.0;(Y25.0)
N70 Y-25.0;
N80 X50.0;
N90 G80;
N100 G00 Z200 M05;
N110 M30;
%
27
Vò trí chuaån (tham chieáu)

Thí duï laäp trình gia
coâng loã toång hôïp
G83: # 11 ñeán16 Khoan loã ñöôøng kính 10mm, saâu 50mm, Q=4
G82: # 17 ñeán 10 Khoan loã ñöôøng kính 20mm, saâu 30mm,
G85: # 11 ñeán 13 Doa loã ñöôøng kính 95mm saâu 100 mm
Cao ñoä xuaát phaùt laø Z=0, cao ñoä an toaøn caùch maët gia coâng 3mm
Vò trí luøi veà
28
14
Giaù trò offset: H11 = +200.0 ,
H15 = +190.0, H31 = +150.0
Chöông trình thí duï

;
N014 S2000M3 ;
N001 G92X0Y0Z0 ;
N015 G99G82X550.0Y–450.0
N002 G90 G00 Z250.0 T11 M6 ;
Z–130.0R–97.0P300F70 ;
N003 G43 Z0 H11 ;
N016 G98Y–650.0 ;
N004 S3000 M3;
N017 G99X1050.0 ;
N005 G99 G81X400.0 Y–350.0
N018 G98Y–450.0 ;
Z–153.0R–97.0 F120 ;
N019 G00X0Y0M5 ;
N006 Y–550.0 ;
N020 G49Z250.0T31M6 ;
N007 G98Y–750.0 ;
N021 G43Z0H31 ;
N008 G99X1200.0 ;
N022 S1000M3 ;
N009 Y–550.0 ;
N023 G85G99X800.0Y–350.0
N010 G98Y–350.0 ;
Z–153.0R-47.0F50 ;
N011 G00X0Y0M5 ;
N024 G91Y–200.0K2 ;
N012 G49Z250.0T15M6 ;
N025 G28X0Y0M5 ;
N013 G43Z0H15 ;
N026 G49Z250.0 ;
N027 M30 ;
29
Baøi taäp
30
15
Baøi taäp
1=20
(X30,Y40,Z5) 2=30
Z1=-10
1
Z1 Z2=-18
2 Z2
Q=6
P = 1000
G87 X_ Y_ Z_ R_ Q_ P_ F_ K_ ;
Z_: Cao ñoä taïi ñieåm Z
R_: Ñoä saâu cuûa loã
Q_: Khoaûng luøi dao ngang
P_ : Thôøi gian döøng
F_ : Löôïng chaïy dao khi doa, tính baèøng mm/ph.
hieän K laàn taïi moät vò trí. 31
16
5.6. TIEÄN CNC HEÄ FANUC
Caáu truùc maùy tieän CNC

•1. UÏ tröôùc •5. UÏ ñoäng

•2. Ñaàu truïc chính •6. Thaân maùy
•3. Xe dao •7. Thuøng maùy
•4. Baûng ñieàu khieån
2
1
MAÙY TIEÄN CNC

MAÙY TIEÄN CNC
4
3
2
MAÙY TIEÄN CNC
MAÙY TIEÄN CNC
6
5
3
Maâm dao treân maùy tieän CNC

Baûng ñieàu khieån treân maùy tieän CNC
8
7
4
Heä toaï ñoä treân maùy tieän CNC

Maâm dao treân maùy tieän CNC
10
9
5
Heä toaï ñoä treân maùy tieän CNC
Vôùi caùc maùy tieän CNC thoâng thöôøng chæ coù 2 truïc X vaø Z,
chieàu caùc truïc ñöôïc xaùc ñònh nhö sau: nhìn töø phía maâm caëp
veà ñaàu choáng taâm laø höôùng Z döông (Z+) vaø theo höôùng nhìn
ñoù neáu uï dao naèm veà phía naøo thì phía ñoù laø höôùng X döông
(X+).
Heä toaï ñoä tay phaûi Heä toaï ñoä tay traùi
11
Ñieåm chuaån treân maùy tieän CNC

12
6
Caùc böôùc laäp trình

Caùc böôùc laäp trình
14
13
7
Ñieåm “0” cuûa chi tieát
treân taâm truïc chính

Vò trí goác toaï ñoä laäp trình phaûi naèm
16
15
8
Laäp trình theo ñöôøng kính vaø baùn kính
17
Laäp trình theo ñöôøng kính vaø baùn kính

• Vieäc choïn caùch ghi ñöôïc thöïc hieäân thoâng qua tham soá
(No. 1006#3).
• Khi choïn caùch ghi laø ñöôøng kính, phaûi löu yù moät soá ñieàu
sau:
• Toïa ñoä X, U trong caùc leänh di chuyeån duïng cuï G00, G01,
G02, G03, thieát laäp goác toïa ñoä theo G50, tool offset laø ghi
theo ñöôøng kính.
• Chieàu saâu caét theo truïc X trong caùc chu trình laäp saün
(canned cycles G83, G84, G85, G87, G88, G89), baùn kính R,
toïa ñoä taâm töông ñoái I, K cuûa cung troøn, löôïng aên dao F
theo phöông X laø ghi theo baùn kính.
18
9
Toïa ñộ tuyệt ñối vaø töông ñoái
A B:
19
CAØI ÑAËT HEÄ TOAÏ ÑOÄ CHI TIEÁT (goác “0”)

Caùch 1: Duøng leänh G50.

Leänh G50 ñöôïc söû duïng ñeå caøi ñaët laïi goác toïa ñoä cho
maùy tieän. Caáu truùc leänh xaùc laäp heä toïa ñoä nhö sau:
G50 Xx Zz ;
Trong ñoù x, z laø toïa ñoä cuûa dao ôû vò trí hieän taïi so vôùi
goác toïa ñoä môùi.
Caùch 2: Duøng leänh G54 ñeán G59
20
10
Ví duï: Söû duïng G50 ñònh nghóa
goác toïa ñoä chi tieát theo muõi dao
Muõi dao
34.5
20.6
Z
Ñieåm goác
Viết trong chương trình:

G50 X20.6 Z34.5
21
Ví duï: Söû duïng G54 ñònh nghóa

goác toïa ñoä chi tieát theo muõi dao
Giả sử tại vị trí B:

X Tọa độ máy: X=154.0
A X0 = (X-D)/2
Set X0 = (154 - 4)/2 = 75
B Tại vị trí C:
C Set Z0
4.0
Tọa độ máy: Z= 120.0

Z Z0 = 120
Nhập vào G54 trên máy CNC:

X75.0 Z120.0
22
11
Caáu truùc moät doøng leänh
23
Caáu truùc moät chöông trình

%
O1111;
N10 G21 G97 G99 G40;

N20 T0101;
N30 G54;
………………… .. . . .;
N100 M98
……………….
M30;
% 24
12
Caùc maõ leänh treân maùy tieän heä Fanuc

Caùc maõ leänh treân maùy tieän heä Fanuc
26
25
13
Caùc maõ leänh phuï
M02 : Keát thuùc chöông trình

M03 : Quay truïc chính theo chieàu kim ñoàng hoà
M04 : Quay truïc chính ngöôïc chieàu kim ñoàng hoà
M05 : Döøng truïc chính
M08 : Môû dung dòch trôn nguoäi
M09 : Taét dung dòch trôn nguoäi
M98 : Goïi chöông trình con
M99 : Keát thuùc chöông trình con
M30 : Keát thuùc chöông trình vaø töï ñoäng traû veà
ñaàu chöông trình.
27
Heä ñôn vò vaø ñieåm tham chieáu

* Heä ñôn vò :
Coù hai heä ñôn vò ño laø heä inch vaø heä meùt.
Xaùc laäp ñôn vò ño heä inch bôûi leänh G20 (inch)
Xaùc laäp ñôn vò ño heä meùt bôûi leänh G21 (mm)
* Trôû veà ñieåm tham chieáu G28 :
Caáu truùc : G28 X(U)_ Z(W)_ ;
Leänh G28 di chuyeån baøn dao veà ñieåm chuaån maùy
X,Z: tính theo toïa ñoä tuyeät ñoái
U,W: tính theo toïa ñoä töông ñoái
Thoâng thöôøng söû duïng caâu leänh:
G28 U0 W0;
28
14
* Leänh quay truïc chính
M03 : truïc chính quay cuøng chieàu kim ñoàng hoà.

M04 : truïc chính quay ngöôïc chieàu kim ñoàng hoà.
29
* Toác ñoä quay truïc chính

G50 : caøi ñaët toác ñoä truïc chính lôùn nhaát (rpm),
vieát leänh : G50 Ss
G96 : toác ñoä maët khoâng ñoåi(fpm:feet/phuùt or mpm)
vieát G96 Ss ;
G97 : toác ñoä truïc chính khoâng ñoåi (rpm: voøng/phuùt)
vieát G97 Ss ;
S_ : toác ñoä truïc chính
(rpm hoaëc mpm hoaëc fpm).
30
15
So saùnh G96 vaø G97
31
Caùc ví duï veà toác ñoä quay truïc chính

G20 G96 S600 ; toác ñoä maët 600 fpm

G20 G96 S400 ; toác ñoä maët 400 fpm
G21 G96 S300 ; toác ñoä maët 300 mpm
G21 G96 S200 ; toác ñoä maët 200 mpm
G97 S1000 ; soá voøng quay truïc chính
laø 1000 rpm: voøng/ phuùt
32
16
* Toác ñoä caét
Toác ñoä caét ñöôïc xaùc ñònh baèng maõ leänh F:

G98 : F tính baèng ñôn vò/phuùt
G99 : F tính baèng ñôn vò/voøng.
Caùc ví duï :
G20 G98 F10.0 ; toác ñoä caét laø 10 inch/phuùt

G21 G98 F250.0 ; toác ñoä caét laø 250 mm/phuùt
G20 G99 F0.003 ; toác ñoä caét laø 0.003 inch/voøng
G21 G99 F0.01 ; toác ñoä caét laø 0.01 mm/voøng
33
Choïn duïng cuï caét Txxxx

34
17
Caùc leänh di chuyeån dao
* Leänh chaïy dao nhanh (G00/G0 )
Caáu truùc leänh: G00 X(U)_ Z(W)_;

Trong ñoù :
X, Z laø toaï ñoä ñieåm caàn di chuyeån dao ñeán tính theo toïa ñoä tuyeät
ñoái.
U, W laø toaï ñoä ñieåm caàn di chuyeån dao ñeán tính theo toïa ñoä töông
ñoái.
Muïc ñích chaïy dao nhanh ñeán vò trí yeâu caàu vôùi toác ñoä chaïy dao
nhanh cuûa maùy vaø khoâng caét vaät lieäu.
35
* Leänh chaïy dao nhanh (G00/G0)

Ví duï: Ñieåm chuaån maùy

- Laäp trình theo ñöôøng kính
G50 X8.6 Z9.3;

G00 X3.6 Z0.3;
X Hoaëc G0 U-5.0 W-9.0;
A
- Laäp trình theo baùn kính:

8.6
B
3.6
0.3
G50 X4.3 Z9.3;
Z G00 X1.8 Z0.3;
Hoaëc G0 U-2.5 W-9.0;
6.0
15.3
Ñöôøng chaïy dao töø A ñeán B söû duïng G00
36
18
* Leänh noäi suy ñöôøng thaúng (G01/G1)
Caáu truùc leänh : G01 X(U) Z(W) F ;

Trong ñoù:
X, Z: laø toaï ñoä ñieåm caàn di chuyeån dao ñeán tính theo toïa ñoä tuyeät ñoái.
U,W: laø toaï ñoä ñieåm caàn di chuyeån dao ñeán tính theo toïa ñoä töông ñoái.
Leänh noäi suy ñöôøng thaúng G01, phaûi coù thoâng soá F (toác ñoä caét) ñi keøm
ñeå ñieàu chænh toác ñoä caét.
37
* Leänh noäi suy ñöôøng thaúng (G01/G1)

Ví duï
38
19
* Leänh noäi suy cung troøn (G02/G2) vaø (G03/G3)
Leänh G02 vaø G03 thöïc hieän noäi suy theo cung troøn - di
chuyeån dao doïc theo cung troøn.
G02 di chuyeån dao theo chieàu kim ñoàng hoà.
G03 di chuyeån dao theo chieàu ngöôïc laïi.
Caáu truùc : Trong ñoù :
X, Z toaï ñoä ñieåm cuoái cung,
I, K : Khoaûng caùch töông ñoái cuûa
taâm cung troøn so vôùi ñieåm ñaàu
tính theo hai phöông X, Z
R : Baùn kính cuûa cung troøn
F : Toác ñoä caét.
39
Ví dụ: Leänh noäi suy cung troøn G02 vaø G03

40
20
Ví dụ: Leänh noäi suy cung troøn G02 vaø G03
41
Vieát theo heä toïa ñoä tuyeät ñoái (X,Z):

N5 G50 X25.0 Z20.0 ; caøi ñaët goác toïa ñoä chi tieát
N10 T0101 ; thay dao T1, buø tröøø dao soá 01

N15 G50 S2000 ; caøi ñaët toác ñoä truïc chính lôùn nhaát laø 2000 RPM
N20 G20 G96 S500 M03 ;caøi ñaët toác ñoä maët khoâng ñoåi 500 feet/phuùt
N25 G0 X0 Z10.3 ; di chuyeån nhanh ñeán (0,10.3)
N30 G98 G1 Z10.0 F30.0 ;di chuyeån tôùi A(0,10) vôùi toác ñoä 30 mm/phuùt
N35 X1.5 ; tieän thaúng ñeán B(1.5,10)
N40 G3 X3.0 Z9.25 R0.75 ; tieän cung troøn BC
N45 G1 Z7.0 ; tieän thaúng ñeán D(3,7)
N50 G2 Z4.0 R4.0 ; tieän cung troøn loõm DE
N55 G1 Z2.5 ; tieän thaúng ñeán F(3,2.5)
N60 G2 X4.0 Z2.0 R0.5 ; tieän cung troøn FG
N65 G1 X4.5 ; tieän thaúng ñeán H(4.5,2)
N70 G0 X12.5 Z20.0 ; di chuyeån dao nhanh ñeán ñieåm ban ñaàu
N75 T0100 ; huûy boû vieäc buø tröøø dao
42
N80 M30 ; keát thuùc chöông trình
21
Vieát theo heä toïa ñoä töông ñoái (U,W):
N5 G50 X25.0 Z20.0 ; caøi ñaët goác toïa ñoä chi tieát
N10 T0101 ; thay dao T1, buø tröøø dao soá 01

N15 G50 S2000 ; caøi ñaët toác ñoä truïc chính lôùn nhaát laø 2000 voøng/phuùt
N20 G21 G96 S500 M03 ;caøi ñaët toác ñoä maët khoâng ñoåi 500 m/phuùt
N25 G0 X0 Z10.3 ; di chuyeån nhanh ñeán (0,10.3)
N30 G99 G1 W-0.3 F0.003; di chuyeån tôùi A(0,10) vôùi toác ñoä 0.003 mm/voøng
N35 U1.5 ; tieän thaúng ñeán B(1.5,10)
N40 G3 U1.5 W-0.75 R0.75 ; tieän cung troøn BC
N45 G1 W–2.25 ; tieän thaúng ñeán D(3,7)
N50 G2 W-3.0 R4.0 ; tieän cung troøn loõm DE
N55 G1 W-1.5 ; tieän thaúng ñeán F(3,2.5)
N60 G2 U1.0 W-0.5 R0.5 ; tieän cung troøn FG
N65 G1 U0.5 ; tieän thaúng ñeán H(4.5,2)
N70 G0 U8.0 W18.0 ; di chuyeån dao nhanh ñeán ñieåm ban ñaàu
N75 T0100 ; huûy boû vieäc buø tröøø dao
43
Vaùt meùp C
Nguyeân taéc vieát leänh nhö sau:

G01 Z(W)_ I (C)  i
trong ñoù:
Z – toïa ñoä tuyeät ñoái cuûa ñieåm b
W - toïa ñoä töông ñoái cuûa ñieåm b
I hoaëc C laø ñòa chæ theo phöông X
i – giaù trò vaùt meùp
Daáu cuûa i tuøy thuoäc vaøo höôùng
vaùt meùp theo phöông X
44
22
Vaùt meùp C
Nguyeân taéc vieát leänh nhö sau:

G01 X(U)_ K (C)  k
trong ñoù
X – toïa ñoä tuyeät ñoái cuûa ñieåm b
U - toïa ñoä töông ñoái cuûa ñieåm b
K (hoaëc C) – ñòa chæ vaùt meùp
k – giaù trò vaùt meùp
Daáu cuûa k tuøy thuoäc vaøo höôùng
vaùt meùp theo phöông Z
45
Thí duï
46
23
Bo troøn baùn kính R
Nguyeân taéc vieát leänh nhö

sau:
G01 Z(W)_ R  r
trong ñoù
Z – toïa ñoä tuyeät ñoái cuûa
ñieåm b
W - toïa ñoä töông ñoái cuûa
ñieåm b
R – ñòa chæ bo troøn goùc
r – giaù trò baùn kính goùc bo
Daáu cuûa r tuøy thuoäc vaøo
höôùng di chuyeån cuûa
dung cuï theo höôùng X.
47
Bo troøn baùn kính R

Nguyeân taéc vieát leänh nhö

sau:
G01 X(U)_ R  r
trong ñoù
X – toïa ñoä tuyeät ñoái cuûa
ñieåm b
U - toïa ñoä töông ñoái cuûa
ñieåm b
R – ñòa chæ bo troøn goùc
r – giaù trò baùn kính goùc bo
Daáu cuûa r tuøy thuoäc vaøo
höôùng di chuyeån cuûa dụng
cuï theo höôùng Z.
48
24
Thí dụ 1
Vieát bình thöôøng :

N30 G01 X26.8 Z33
N40 G02 X38.8 Z27 R6
N50 G01 X80 Z27
N60 G01 X86 Z24
N70 G01 Z0
Söû duïng R vaø C:

N1 G01 Z27.0 R6.0;
N2 X86.0 C-3.0;
N3 Z0;
49
Thí dụ 2 :
50
25
Baøi taäp :
Vieát chöông gia coâng chi tieát sau:
51
BUØ TRÖØ BAÙN KÍNH MUÕI DAO TIEÄN

 Dao tieän duøng ñeå tieän maët truï ngoaøi hay

maët truï trong thöôøng coù baùn kính ôû ñaàu
muõi dao. Giaù trò baùn kính muõi dao R lôùn
nhoû tuøy theo loaïi dao vaø do nhaø cheá taïo
dao
52
26
Mũi dao töởng töợng vaø vò trí so
vôùi ñieåm chuaån cuûa duïng cuï caét
Muõi dao
töôûng
töôïng
X
53
Gia coâng maët truï vaø maët ñaàu: toát

Muõi dao
lyù thuyeát
Ñieåm caét
thöïc teá
Muõi dao lyù
thuyeát
54
27
Gia coâng maët coân: sai
Gia coâng maët cong: sai
56
55
28
Muoán ñuùng: Ñieåm ñieàu khieån phaûi laø
taâm dao vaø naèm caùch quyõ ñaïo laäp trình

moät khoaûng baèng baùn kính muõi dao
57
1. Dôøi taâm dao moät khoaûng I vaø K veà phía muõi dao
töôûng töôïng
2. Cho taâm dao naèm caùch quyõ ñaïo laäp trình moät khoaûng
baèng baùn kính dao nhôø leänh G42 (hay G41)
58
29
CAÙC CHU TRÌNH TIEÄN
59
Khaû naêng gia coâng treân maùy Tieän

Tieän raõnh
Tieän coân Tieän maët ñaàu
Tieän ren
Caét ñöùt
Tieän truï thaúng Tieän trong Khoan, khoeùt, doa 60
30
Khaû naêng gia coâng treân maùy Tieän
61
Caùc leänh vaø chu trình gia coâng treân maùy Tieän CNC
Leänh tieän ren vôùi böôùc ren khoâng ñoåi G32

Leänh tieän ren vôùi böôùc ren thay ñoåi G34
Chu trình tieän truï baäc höôùng truïc G90
Chu trình tieän truï baäc höôùng kính G94
Chu trình tieän ren ñôn G92
62
31
Leänh tieän ren vôùi böôùc ren khoâng ñoåi G32
Caáu truùc :
G32 Z(W) Ff : Tieän ren truï thaúng, ren theo phöông X

G32 X(U) Z(W) Ff : Tieän ren coân
G32 X(U) Ff : Tieän ren truï thaúng, ren theo phöông Z
Ví duï :
63
Thí dụ tieän ren truï

Caàn caét ren truï thaúng böôùc 4.0mm, khoaûng vaøo ren 1= 3 mm,
khoaûng ra ren 2 = 1.5mm, chieàu saâu caét 1mm (hai laàn caét).
64
32
Thí duï tieän ren coân
Thí duï caàn caét ren với
böôùc ren 3.5mm, 1= 2

mm, 2 = 1.0mm, chieàu
saâu caét 1.0 mm theo
phöông X (hai laàn caét).
Ñoaïn chöông trình vieát
nhö sau:
65
Leänh tieän ren vôùi böôùc ren thay ñoåi G34


G34 X_ Z_ F_ K_;
Trong ñoù
X_Z_ laø toïa ñoä ñieåm cuoái,
F_ böôùc ren ñaàu tieân,
K_ löông taêng hoaëc giaûm
böôùc ren trong moät voøng quay truïc
chính.
66
33
CHU TRÌNH TIEÄN TRUÏ BAÄC HÖÔÙNG TRUÏC G90
Ñöôøng chaïy dao :
Caáu truùc :
67
Trong ñoù :
X(U) : ñöôøng kính taïi ñieåm cuoái theo phöông Z.
Z(W) : toaï ñoä ñieåm cuoái theo phöông Z.

R : ñoä sai leäch baùn kính (tieän coân)
R = (ñöôøng kính ñaàu-ñöôøng kính cuoái)/2 (coù theå aâm
hoaëc döông)
68
34
CHU TRÌNH TIEÄN TRUÏ BAÄC HÖÔÙNG KÍNH G94
Caáu truùc :
69
CHU TRÌNH TIEÄN TRUÏ BAÄC HÖÔÙNG KÍNH G94

Ví duï :
70
35
CHU TRÌNH TIEÄN REN G92
Caáu truùc : X(U) : ñöôøng kính chaân

ren tại ñeåm cuoái.
Z : tọa ñoä ñieåm cuoái theo
phöông Z
F : toác ñoä caét 71
Ñöôøng chaïy dao tieän ren coân:

X(U) : ñöôøng kính chaân

Caáu truùc : ren tai ñeåm cuoái.
Z : toaï ñoä ñieåm cuoái theo
phöông Z
F : toác ñoä caét
R : ñoä sai leäch baùn kính 72
36
CAÙC CHU TRÌNH GIA COÂNG HOÃN HÔÏP
Chu trình gia coâng tinh G70

Chu trình tieän theo bieân daïng höôùng truïc G71
Chu trình tieän theo bieân daïng höôùng kính G72
Chu trình tieän cheùp hình G73
Chu trình khoan G74
Chu trình tieän raõnh maët ñaàu G74
Chu trình tieän raõnh höôùng kính G75
Chu trình tieän ren G76 73
CHU TRÌNH TIEÄN THEO BIEÂN DAÏNG

HÖÔÙNG TRUÏC G71

Luøi dao
Bieân daïng
Caáu truùc :
74
37
Trong ñoù :
d : chieàu saâu moãi lôùp caét thoâ.

e : khoaûng thoaùt dao, theo goùc 450.
ns : soá thöù töï caâu leänh baét ñaàu laäp trình bieân
daïng.
nf : soá thöù töï caâu leänh keát thuùc laäp trình bieân
daïng.
u : löôïng dö gia coâng tinh theo X (tính theo
ñöôøng kính).
w : löôïng dö gia coâng tinh theo Z.
F : toác ñoä caét thoâ.
75
Ví duï : Vieát chöông gia coâng chi tieát sau:

G E
F
D C
76
38
Laäp ñoaïn chöông trình gia coâng bieân daïng nhö

hình treân. Ñieåm baét ñaàu gia coâng B coù toïa ñoä
(3.2, 6.3), bieân daïng gia coâng tinh tính töø C –
D – E – F – G. Söû duïng chu trình G71 ñeå tieän
thoâ vaø G70 gia coâng tinh beà maët. Chieàu saâu
caét thoâ coù theå choïn khoaûng 0.15 inch, khoaûng
thoaùt dao sau moãi böôùc caét laø 0.05 inch, löôïng
dö gia coâng tinh theo phöông X laø 0.025 inch
vaø theo phöông Z laø 0.01 inch, toác ñoä caét laø
0.015 IPM.
77
Moät phaàn chöông trình coù noäi dung nhö sau :

N5 G50 X5.0 Z10.0 ;caøi ñaët goác toïa ñoä chi tieát
N10 T0101 ; thay dao T01, soá thöù töï offset dao 01
N15 G50 S2000 ; caøi ñaët toác ñoä truïc chính lôùn nhaát 2000 RPM
N20 G0 X3.2 Z6.3 ; di chuyeån nhanh tôùi ñieåm baét ñaàu chu trình B
N25 G96 S500 M03 ; caøi ñaët toác ñoä maët khoâng ñoåi 500 FPM
N30 G71 U0.15 R0.05; goïi chu trình tieän thaúng G71, chieàu saâu caét
thoâ 0.15 inch, khoaûng caùch thoaùt dao e = 0.05 inch
N35 G71 P40 Q60 U0.025 W0.01 F0.015 ; chu trình baét ñaàu
töø khoái N40 – N60, löôïng dö gia coâng tinh laø 0.025 inch
theo phöông X vaø 0.01 inch theo phöông Z,
toác ñoä caét 0.015 IPM
78
39
N40 G0 X1.0 ; di chuyeån nhanh ñeán C

N45 G1 W-1.8 F0.015; tieän thaúng ñeán D
N50 G03 U1.0 W-0.5 R0.5 ; tieän cung troøn D tôùi E
N55 G01 W-2.0 ; tieän thaúng ñeán F
N60 U1.0 W-0.5 ; tieän thaúng ñeán G
N65 G70 P40 Q60 ; chu trình tieän tinh baét ñaàu töø N40 – N60
N70 G00 X5.0 Z10.0; di chuyeån nhanh veà ñieåm ñaàu
N75 T0200 ; huûy boû leänh buø tröø dao
79
Baøi taäp : Vieát chöông gia coâng chi tieát sau:

80
40
Laäp ñoaïn chöông trình gia coâng bieân daïng nhö

hình treân. Ñieåm baét ñaàu gia coâng H coù toïa ñoä
(4, 6.5), bieân daïng gia coâng tinh tính töø G – F
– E – D – C – B - A. Söû duïng chu trình G71 ñeå
tieän thoâ vaø G70 gia coâng tinh beà maët. Chieàu
saâu caét thoâ coù theå choïn khoaûng 0.15 inch,
khoaûng thoaùt dao sau moãi böôùc caét laø 0.05
inch, löôïng dö gia coâng tinh theo phöông X laø
0.025 inch vaø theo phöông Z laø 0.01 inch, toác
ñoä caét laø 0.015 IPM.
81
CHU TRÌNH TIEÄN THEO BIEÂN DAÏNG

HÖÔÙNG KÍNH G72
Luøi dao
Bieân daïng
Caáu truùc :
82
41
Trong ñoù :
d : chieàu saâu moãi lôùp caét thoâ.

e : khoaûng thoaùt dao, theo goùc 450.
ns : soá thöù töï caâu leänh baét ñaàu laäp trình bieân
daïng.
nf : soá thöù töï caâu leänh keát thuùc laäp trình bieân
daïng.
u : löôïng dö gia coâng tinh theo X (tính theo
ñöôøng kính).
83
CHU TRÌNH TIEÄN CHEÙP HÌNH G73

Caáu truùc :
84
42
Trong ñoù :
i : toång löôïng dö gia coâng thoâ theo phöông X.

K : toång löôïng dö gia coâng thoâ theo phöông Z.
d : soá laàn caét khi gia coâng thoâ.
ns : soá thöù töï caâu leänh baét ñaàu laäp trình bieân daïng.
nf : soá thöù töï caâu leänh keát thuùc laäp trình bieân daïng.
u : löôïng dö gia coâng tinh theo X (tính theo ñöôøng
kính).
85
CHU TRÌNH TIEÄN RAÕNH MAËT ÑAÀU G74

Caáu truùc :
Trong ñoù :
X(U) : ñöôøng kính raõnh.
Z(W) : toaï ñoä ñieåm cuoái raõnh.
e : khoaûng luøi dao theo X.
i : khoaûng dòch chuyeån ñeå caét lôùp tieáp theo
(Q1000=1mm).
k : chieàu saâu moãi lôùp caét theo X (P1000=1mm)
d : khoaûng thoaùt dao taïi ñaùy raõnh (thöôøng boû qua).
F : toác ñoä tieán dao khi tieän raõnh.
86
43
CHU TRÌNH TIEÄN RAÕNH MAËT ÑAÀU G74
87
CHU TRÌNH TIEÄN RAÕNH HÖÔÙNG KÍNH G75

Caáu truùc :
Trong ñoù :
X(U) : ñöôøng kính raõnh.
Z(W) : toaï ñoä ñieåm cuoái raõnh.
e : khoaûng luøi dao theo Z.
k : khoaûng dòch chuyeån ñeå caét lôùp tieáp theo
(Q1000=1mm).
i : chieàu saâu moãi lôùp caét theo X (P1000=1mm)
d : khoaûng thoaùt dao taïi ñaùy raõnh (thöôøng boû qua).
F : toác ñoä tieán dao khi tieän raõnh.
88
44
CHU TRÌNH TIEÄN RAÕNH HÖÔÙNG KÍNH G75
89
CHU TRÌNH KHOAN G74

Caáu truùc :
G74 R(e);
G74 Z(W) Q(k) Ff ;
Trong ñoù :
R(e) : khoaûng luøi dao theo phöông Z.
Z(W) chieàu saâu loã theo toaï ñoä tuyeät ñoái hoaëc
töông ñoái.
Q(k) : chieàu saâu moät laàn khoan, Q1000 = 1mm.
F : toác ñoä tieán dao khi khoan. 90
45
Caáu truùc :
91

Caáu truùc:
Trong ñoù :
m : soá laàn caét tinh
r : khoaûng vuoát chaân ren
a : goùc dao
min : chieàu saâu caét nhoû nhaát (Q1000 =1mm)
d : löôïng dö gia coâng tinh (R1000=1mm)
X(U) : ñöôøng kính chaân ren
Z(W) : toaï ñoä ñieåm cuoái cuûa ren theo phöông Z.
i : ñoä cheânh leäch ñöôøng kính.
k : chieàu cao ren (tính theo baùn kính)
d : chieàu saâu lôùp caét ñaàu tieân (tính theo baùn kính)
92
F : toác ñoä tieán dao.
46
93
CHU TRÌNH GIA COÂNG LOÃ TREÂN MAÙY TIEÄN CNC

Treân caùc maùy tieän coù chöùc naêng laäp trình theo
truïc C, ta coù theå khoan, doa, taroâ ôû maët ñaàu vaø maët
truï chi tieát. Chu trình gia coâng loã bao goàm caùc leänh :
G80 : huûy chu trình gia coâng loã
G83 : khoan loã treân maët ñaàu
G84 : taroâ treân maët ñaàu
G85 : doa loã treân maët ñaàu
G87 : khoan loã treân maët truï
G88 : taroâ treân maët truï
G89 : doa loã treân maët truï
94
47
MAÙY TIEÄN CNC COÙ TRỤC C
Giống như máy tổ hợp trong máy công cụ
truyền thống, ngày nay các nhà chế tạo máy

CNC cũng tích hợp nhiều tính năng gia công
trên cùng một máy nhằm nâng cao năng suất
gia công, giảm giá thành. Các máy này có tên
tiếng Anh là Multitasking machines, xin tạm
dịch là máy đa chức năng. Sau đây xin giới
thiệu bài viết của Russ Olexa – phó tổng biên
tập tạp chí Chế tạo máy của hiệp hội Kỹ sư
Chế tạo máy Hoa Kỳ
… Đối với nhiều nhà chế tạo, việc mua một máy mà có thể thay thế
hai máy là lựa chọn tuyệt vời. Máy đa chức năng có khả năng hòan
thành chi tiết trong một lần gá đặt mà không cần phải chuyển sang
máy khác và đồ gá khác, như thế loại trừ những bước không cần thiết,
giảm thời gian chết của máy và giảm thời gian gia công chi tiết (trong
khi đó lại gia tăng chất lượng).
Hãng Haas (Oxnard, CA) sử dụng tùy chọn dao quay cho phép
chuyển máy tiện hai trục chính TL-15 thành máy đa chức năng. Trên
máy này cho phép dao có thể quay quanh một trục (trục C) và trượt
trên thanh trượt theo phương dọc trục dao. Trục C được dẫn động với
đầy đủ chức năng nội suy. Động cơ dẫn động trục chính thứ hai 95 có
công suất 8 hp, tốc độ quay 4000 vòng/phút …

96
48
Ñöôøng di chuyeån dao :
- Böôùc 1 : Ñònh vò vaøo

toïa ñoä X hoaëc Z, giöõ
BÖÔÙC 1 truïc chính taïi goùc xoay
C ôû möùc ban ñaàu.
VÒ TRÍ BAÉT ÑAÀU
- Böôùc 2 : Chaïy nhanh
BÖÔÙC 2 BÖÔÙC 7 ñeán toïa ñoä R
ÑIEÅM R BÖÔÙC 6 - Böôùc 3 : Chaïy gia
BÖÔÙC 3 BÖÔÙC 5 coâng tôùi chieàu saâu X
S - VÒ TRÍ DÖØNG (hoaëc Z)
DAO - Böôùc 4 : Döøng taïi vò
BÖÔÙC 4 CHAÏY NHANH
CHAÏY trí X (hoaëc Z) moät thôøi
CAÉT gian P
Böôùc 5 : Luøi dao nhanh tôùi vò trí R
Böôùc 6 : Döøng dao vaø nhaû truïc chính
97
Böôùc 7 : Luøi dao nhanh veà vò trí ban daàu

Chu trình khoan saâu G83 hoaëc G87
98
49
Caáu truùc:
G83 X(U) C(H) Z(W) R Q P F M K

G87 Z(W) C(H) X(U) R Q P F M K
Trong ñoù :
X_ C_ hay Z_ C_ : vò trí loã
Z(W)_ hay X(U)_ : toïa ñoä cuûa ñaùy loã
R : vò trí maët phaúng an toøan
Q : chieàu saâu moät laàn khoan
P : thôøi gian döøng ôû ñaùy loã
F : löôïng chaïy dao khi khoan
K : soá laàn laëp laïi chu trình (vieát theo töông ñoái)
M : leänh keïp chaët truïc chính khi khoan. M, M
leänh keïp hay nhaû truïc chính ôû moãi laàn gia coâng 99

Chu trình khoan thöôøng G83 hoaëc G87
Khi khoâng cho tham soá Q ta coù caùc chu trình

khoan thöôøng. Ñöôøng di chuyeån dao nhö sau :
100
50
Chu trình taroâ loã maët ñaàu hay maët truï G84, G88 :
101

Chu trình taroâ loã maët ñaàu hay maët truï G84, G88 :
G84 X(U) C(H) Z(W) R P F M K

G88 Z(W) C(H) X(U) R P F M K
Trong ñoù :
leänh keïp hay nhaû truïc chính ôû moãi laàn gia coâng
102
51
Chu trình doa loã maët ñaàu hay maët truï G85, G89 :
103

Chu trình doa loã maët ñaàu hay maët truï G85, G89 :
G85 X(U) C(H) Z(W) R P F M K

G89 Z(W) C(H) X(U) R P F M K
Trong ñoù :
leänh keïp hay nhaû truïc chính ôû moãi laàn gia coâng 104
52
Baøi taäp :
Baøi taäp :

106
105
53
Baøi taäp :
Baøi taäp :

108
107
54
Baøi taäp :
Baøi taäp :

110
109
55

Lesson - CAD CAM CNC2

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Lesson - CAD CAM CNC2

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

PHẦN 5: CNC – Computer Numerical Control

Tröôøng ÑHBK TP.HCM – Khoa Cô Khí – Moân hoïc: CAD/CAM/CNC

ĐIỀU KHIỂN SỐ NHỜ MÁY TÍNH

5.1. Tổng quan về máy CNC

Máy tiện CNC có hai Máy phay CNC thường có

Đặc điểm của máy CNC

Ngoaøi chuyeån ñoäng

Đặc điểm của máy CNC

Heä thoáng ño haønh Heä thoáng ño haønh

• Trên máy phay: chủ yếu dùng đồ gá vạn năng

Thiết bị kẹp chi tiết

Ê tô dùng trên máy phay

máy Phay CNC

Các dụng cụ kẹp dao trên máy phay

• Caàn thieát ñeå ngöôøi laäp trình leân keá hoaïch

Heä toïa ñoä Ñeà-caïc 2D

Heä toïa ñoä cöïc

Heä toïa ñoä maùy vaø phoâi

Ghi tương đối

Các đieåm chuẩn của maùy tiện

Đo chiều dài dao phay

Hieäu chænh duïng cuï caét

YÙ nghóa vaø muïc ñích cuûa caùc giaù trò hieäu

bên trái và bên phải

5.2. CAÁU TRUÙC CUÛA CHÖÔNG

1. Caáu truùc cuûa chöông trình CNC

Cấu trúc chương trình NC theo tiêu chuẩn ISO- 6983

Vuøng Vuøng ghi chuù

Keát thuùc block

Caáu truùc moät töø leänh

Thí duï Ñòa chæ Soá

N010 G00 X2.5 Y1.25 Lệnh

N015 G43 H01 Z.1 Lệnh

Địa chỉ Giá trị số

O Số của chương trình

N Số thứ tự dòng chương trình

Y Toạ độ theo trục Y

F Lượng chạy dao

S Tốc độ trục chính

Soá chöông trình

Soá thöù töï

Caùc Chöùc naêng chuaån bò

ñòa chæ kích

phaïm Löôïng chaïy dao/voøng

Toác ñoâï caét

vi giaù Dao caét

Chöông trình caàn goïi

Soá laàn laëp laïi CTCon 9

Maõ ñaàu vaø cuoái chöông trình

• Maõ ñaàu vaø cuoái cuûa chöông trình ñöôïc kyù

Soá thöù töï block

Keát thuùc chöông trình

– Chöông trình CNC ñöôïc keát thuùc bôûi caùc maõ

Caáu truùc moät chöông trình con

Moät chöông trình con

Soá cuûa chöông trình con

Keát thuùc chöông trình con

Soá laàn laëp chöông Soá cuûa chöông trình con

Caùch goïi moät chöông trình con

Chöông trình chính Chöông trình con Chöông trình chaùu

Theá heä thöù nhaát Theá heä thöù hai

Nhaûy doøng sau khi thöïc hieän

• Neáu muoán sau khi thöïc hieän chöông trình