Kế toán quản trị - Dream II Vũ Nam Khánh – 0983.832.

650

I. PHÂN LOẠI GIÁ THÀNH

1.1. Phân loại giá thành sản phẩm theo phạm vi chi phí trong giá thành

1.1.1. Giá thành sản xuất toàn bộ (Giá thành sản xuất đầy đủ)

- Giá thành sản xuất toàn bộ (Zsxtb toàn bộ) là loại giá thành mà trong đó bao gồm toàn bộ biến
phí và định phí thuộc chi phí nguyên vật liệu trực tiếp, chi phí nhân công trực tiếp, chi phí sản
xuất chung tính cho sản phẩm hoàn thành.

- Công thức: Zsxtb = Cp NVL + Cp NCTT + Cp SXC

- Ý nghĩa : thông tin về giá thành sản xuất toàn bộ thường đóng vai trò chủ yếu trong các quyết
định mang tính chất chiến lược dài hạn, như: quyết định ngừng sản xuất hay tiếp tục sản xuất
một mặt hàng nào đó. Vì vậy, đây là chỉ tiêu giá thành có ý nghĩa quan trọng trong quản trị doanh
nghiệp. Tuy vậy, trong các doanh nghiệp sản xuất kinh doanh nhiều mặt hàng, nếu các nhà quản
trị doanh nghiệp không phải đứng trước quyết định mang tính chiến lược thì việc tính giá thành
sản xuất toàn bộ cho từng loại sản phẩm là không cần thiết. Trong trường hợp này, doanh nghiệp
thường sử dụng chỉ tiêu giá thành sản xuất theo biến phí.

1.1.2. Giá thành sản xuất theo biến phí (Zsxbp)

- Giá thành sản xuất theo biến phí là loại giá thành mà trong đó chỉ bao gồm biến phí thuộc chi
phí nguyên vật liệu trực tiếp, chi phí nhân công trực tiếp, chi phí sản xuất chung (biến phí sản
xuất) tính cho sản phẩm hoàn thành.

- Công thức: Zsxbp = Bp NVL + Bp NCTT + Bp SXC

- Ý nghĩa:

+, Giá thành sản xuất theo biến phí làm cơ sở cho kế toán quản trị xác định được chỉ tiêu lãi gộp
trước định phí (hay còn gọi là “Lãi trên biến phí”).

=> “Lãi trên biến phí” là chênh lệch giữa doanh thu với biến phí toàn bộ (gồm giá thành sản
xuất theo biến phí, biến phí bán hàng, biến phí quản lý doanh nghiệp).

1
Kế toán quản trị - Dream II Vũ Nam Khánh – 0983.832.650

+, Chỉ tiêu giá thành sản xuất theo biến phí được tính toán nhanh chóng, đơn giản nhưng có vai
trò quan trọng trong việc phục vụ cho việc đưa ra các quyết định ngắn hạn, như: Quyết định nhận
hay từ chối đơn đặt hàng đột xuất; quyết định thay đổi biến phí và doanh thu để tăng lợi nhuận,…
Nó được sử dụng chủ yếu trong môi trường kiểm soát hoạt động, ở đó nhà quản trị phải đưa ra
các quyết định ngắn hạn, tức thời hay đột xuất.

+, Là một bộ phận trong giá thành toàn bộ theo biến phí nên giá thành sản xuất theo biến phí là
cơ sở để xác định điểm hòa vốn (doanh thu hòa vốn, sản lượng hòa vốn).

1.1.3. Giá thành sản xuất có phân bổ hợp lý định phí sản xuất (Zsxhl)

- Giá thành sản xuất có phân bổ hợp lý định phí sản xuất là loại giá thành trong đó bao gồm toàn
bộ biến phí sản xuất tính cho sản phẩm sản xuất hoàn thành và một phần định phí sản xuất được
phân bổ trên cơ sở mức hoạt động thực tế so với mức hoạt động theo công suất thiết kế (mức
hoạt động tiêu chuẩn).

- Công thức: Zsxhl = BPsx + ĐPsx * n/N

- Ý nghĩa: chỉ tiêu giá thành sản xuất có phẩn bổ hợp lý định phí sản xuất được sử dụng trong
kiểm soát quản lý.

1.1.4. Giá thành toàn bộ theo biến phí (Ztbtheobp)

- Giá thành toàn bộ theo biến phí là loại giá thành sản phẩm trong đó bao gồm toàn bộ biến phí
(biến phí sản xuất, biến phí bán hàng, biến phí quản lý doanh nghiệp) tính cho sản phẩm tiêu thụ.

- Công thức: Ztbtheobp = Zsxbp + BPbh + BPqldn

- Ý nghĩa: giống giá thành sản xuất theo biến phí.

1.1.5. Giá thành toàn bộ của sản phẩm (Ztb)

- Giá thành toàn bộ của sản phẩm tiêu thụ bao gồm giá thành sản xuất và chi phí ngoài giá thành
sản xuất.

- Công thức: Ztb = Zsxtb + CpBH + CpQLDN

2
Kế toán quản trị - Dream II Vũ Nam Khánh – 0983.832.650

1.2. Phân loại giá thành theo thời điểm và cơ sở số liệu tính giá thành

- Giá thành kế hoạch là giá thành sản xuất sản phẩm được tính toán trên cơ sở chi phí sản xuất
kế hoạch và sản lượng kế hoạch. Giá thành kế hoạch được tính toán trước khi tiến hành sản xuất
sản phẩm. Giá thành kế hoạch là mục tiêu phấn đấu của doanh nghiệp trong việc tiết kiệm hợp
lý chi phí sản xuất để hạ giá thành sản phẩm và là căn cứ để phân tích, đánh giá tình hình thực
hiện kế hoạch hạ giá thành của doanh nghiệp.

- Giá thành định mức là giá thành sản xuất sản phẩm được tính toán trên cơ sở các định mức chi
phí hiện hành và chỉ tính cho đơn vị sản phẩm. Giá thành định mức được tính trước khi tiến hành
sản xuất, chế tạo sản phẩm. Giá thành định mức là công cụ để quản lý chi phí sản xuất và giá
thành sản xuất của sản phẩm; là thước đo chính xác để xác định hiệu quả sử dụng tài sản, lao
động, tiền vốn trong sản xuất; là căn cứ để đánh giá đúng đắn kết quả thực hiện các giải pháp
kinh tế, kỹ thuật mà doanh nghiệp đã đề ra trong quá trình sản xuất kinh doanh.

- Giá thành thực tế là giá thành sản xuất sản phẩm được tính toán trên cơ sở số liệu chi phí sản
xuất thực tế đã phát sinh do kế toán tập hợp và sản lượng sản phẩm được sản xuất thực tế trong
kỳ. Giá thành sản xuất thực tế được tính toán sau quá trình sản xuất, có sản phẩm hoàn thành
ứng với kỳ tính giá thành mà doanh nghiệp đã xác định. Đây là chỉ tiêu kinh tế tổng hợp phản ánh
kết quả phấn đấu của doanh nghiệp trong việc sử dụng các giải pháp tổ chức kinh tế, kỹ thuật để
thực hiện quá trình sản xuất sản phẩm. Giá thành sản xuất thực tế là căn cứ để xác định kết quả
hoạt động sản xuất, kinh doanh của doanh nghiệp.