Zaliczenie notatki

Forma
oś czasu na górze, wypełnienie ornamentem który kojarzy mi się z danym okresem
np malowidla naskalne paleolit, egipt chieroglify, grecja kimationy itp

pod osią czasu może mapa? to dyskusyjne

do osi czasu strzałki z odnośnikami do poszczególnych epok
do każdej 1-3 najbardziej charakterystyczne przedstawienia postaci ludzkiej + ogólne cechy
tego, jak artysci w tym czasie widzieli człowieka

reprodukcje własne

kupić 3x brystol kremowożółty

1. paleolit
cueva del castillo - jaskinia dłoni
wenus paleolityczna
studnia martwego człowieka
● Pierwotnie wyroby artystyczne przybierają formy umożliwiające przenoszenie
ich z miejsca na miejsce.
● Posążki kobiece wskazujące na małe zainteresowanie subtelnością
kształtów, portretem.
● Skupienie na podkreśleniu cech płciowych (biust, pośladki).
● Elementy stylizacji podkreślające te części ciała.
● Starannie wygładzone powierzchnie rzeźb.
● W malarstwie nieliczne przedstawienia człowieka, w sposób schematyczny,
cel dekoracyjny. (RYTY NASKALNE JASKINIA DELL ADDAURA W SYCYLII)
2. Neolit
anatolia, figurki CATALHOYUK xd
Ceramika antropomorficzna z Belgradu
Sumerowie (bliski Wschód)
● Posążki wiernych w świątyniach, funkcja sakralna.
● Brak indywidualizacji,
● podkreślenie dużych, wytrzeszczonych oczu,
● schematyczne uproszczone ciało
(Figurka Wiernego z bagdadu)

Akadyjska sztuka -
● większy naturalizm przedstawień,
● zwiększona liczba wyobrażeń władców. GLOWA Z BRAZU Z BAGDADU,
STELA NARAMSINA (Perspektywa hierarchiczna)
Posąg Gudei, Lagasz
● Stylizowane rysy twarzy i realistyczne, muskularne ciało - ukazanie przez
sztukę autorytetu władcy, silnego i uduchowionego.
● Przedstawienia ludzkie głównie dekoracyjne, brak portretowosci zwykłych
ludzi.
3. 3 tys przed chr :
 eurazja (żyzny półksiężyc)
sztandar z ur i figurki wotywne
dziewczyna z mohendżo daro
lady of uruk
egipt
● Sztuka oparta o znajomość reguł
● sztuka o bezposrednim wiazku z religią, posagi bostw (izyda karmiaca
horusa, bezposrednia inspiracja dla ikonografii chrzesc)
● przedstawienia o charakterze sepukralnym (stele, sarkofagi, uszebti -
zapewnienie kontynuacji tego samego zycia po smierci, dlatego tez duza ilosc
portretów władców)
● kanon egipski - dwa d, glowa z profilu, cialo na wprost, Ukazywanie form z ich
najbardziej charakterystycznej strony
● Przedstawienia bez szczegółów,
● dążenie do obserwacji natury k syntezy
● hierarchiczność przedstawień,ciemniejsi mężczyźni,
● idealizacja faraona, realizm poddanych (siedzący skryba z sakkara)
przedstawienia faraonów np mykerinos z małżonką
malowidła menny w tebach
uszebti
● amenhotep i nefertiti uwu liberalizacja przedstawień, miękkie formy, mniejsza
formalność przedstawień władcy, zaokrąglone formy np nefretete, echnston z
zona i corkami)
kreta
mezopotamia
bogini isztar
Babilon
gilgamesz itp
asyria
glowa z tello
4. idie starożytne
morda krola
te wszystkie indyjskie gówna będą tu umieszczane
● Kolosalne posągi buddy ukazujące go jako postać boską, tarcza słoneczna
dookoła głowy,
Indie -
● liczne przedstawienia bóstw,
● skupienie na duchowym aspekcie przedstawienia,
● wyraźne ukazanie gestów,
● proporcje i poza oznaczają znaczenie tańca w hinduizmie tańczący siwa z
rijksmuseum
● postaci ludzkie podobne do siebie, odrzucenie potretowosci, indywidualizmu
postaci na rzecz ukazania tego co trwa od wieków, jest stałe w ludzkiej
naturze
5. dawne/nowe chiny (sztuka swiata tom 2)
terakotowa Armia cesarza cin, rzeźby naturalnej wielkości, o niezwykłej wierności
detali, zróżnicowanej mimice dbałość o realizm kształtów
Późniejsze chiny
 ● Czerpanie z kultury indyjskiej,
● odejście od scislych regul konfucjańskich.
● Pierwiastki czysto estetyczne w sztuce.
● Za czasów dynastii sung delikatne, kaligraficzne sylwetki np portret poety li po
autor liang kai,
● wrażeniowość, intelektualny charakter przedstawień, uzupełnianie ich
kaligrafią, płynne, delikatne linie
Bardzo religijny char sztuki, zwiazany z medytacją, kontemplacją, duchowością.
Niesamowita oszczednosc srodkow, ukazujaca pelnie cierpliwego obserwowania
natury.

Więcej o indiach, mezopotamii, dołączyć krete i minos

6. Kultury Egejskie
a) minojska
dekoracyjne, ludzkie przedstawienia prawdziwych ludzi w scenach
obyczajowych Książe wśród lilii, Damy Dworskie
b) mykeny Złota Maska Agamemnona
7. grecja świat sztuki pięknej i prawdziwej
● Malarstwo wazowe - postaci ludzkie w scenach religijnych, mitologicznych,
rodzajowych, początkowo figur sztywne, nawiązujące do malarstwa
mykeńskiego i egipskiego achilles i ajaks grający w kości
● Później większa swoboda przedstawianie tego co artysta widzi, nie tego, co
wie, odkrycie skrótu perspektywistycznego
● Archaina rzeźba - przedstawienia meskie i zenskie kurosy i kory. Twarze
pozbawione cech indywidualnych, niemal identyczne u obu płci. Kurosi nadzy,
eksponowanie fizycznosci, atletycznosvi ciala ZDROWIE. Kory zawsze
ubrane, draperie podkreślające zarys sylwetki, bogactwo

GRECKA RZEZBA KLASYCZNA 5 PNE

●Dzięki mentalności, ciekawości świata ówczesnych uczonych, filozofów,

zaczęto badać ludzkie ciało, większe zainteresowanie człowiekiem,
● nadanie bóstwom mit cech zwykłych ludzi, otwartości i wzajemność relacji
pomiędzy bóstwem a człowiekiem (1 raz w historii) hermes z malym
dionizosem praksyteles
● Dokładna obserwacja żywych modeli, analityczne obserwowanie ciała, traktat
proporcji rzeźbiarza Poliklet (Doryforos, Myron Dyskobol - ukazanie ruchu
dzięki odwołaniom do zasad egipskich, ukazanie ciala z najbardziej char
strony rzeźby)
● woźnica z delf - harmonie, proporcje, studium formy, posłuszeństwo zasadom
i wolność w ramach ich znajomości
● Uzupelnianie architektury rzeźbą figuratywną (ganek kariatyd w erechtejonie)
● Przedstawienia atletów w świątyniach jako ukazanie ideału doskonałości
GRECJA HELLENISTYCZNA
● zmiana kanonu proporcji, swobodniejsza interpretacja postaci, zmysłowe
wyobrażenia, gładsze opracowanie rzeźby.
 ● Zachwyt nie tyle fizyczniscia, co pieknem ciala - Afrodyta Knidos wenus
pudica eksponowanie wcześniej zasłanianych czesci ciala
● Wydluzenie proporcji, kanon Lizypa Apoksymenos
Wenus z Milo

● Wraz z przemianami filozoficznymi (arystoteles, świat rzeczy

realnych)zwiększenie zainteresowania portretem indywidualnym, (do tej pory
unikano nadawania twarzom konkretnego wyrazu)
● posągi upamiętniające zwykłych ludzi, portret arystotelesa, portret aleksandra
Wielkiego aut Lizyp
● Grupa Laokoona, Nike z samortaki - oddanie dramatyzmu sceny, teatralności,
dynamiki - chęć emocjonalnego zaangażowania widza
8. rzym
● Początki w kulturze etruskiej- sarkofag z cerveteri, uczta z tarkwinii - ukazanie
codziennych scen, scen biesiadnych
● Silny związek ze sztuką grecką, ale
● wzrost znaczenia portretów indywidualnych do użytku prywatnego (od woskowych
masek pośmiertnych).
● Portrety werystyczne, bez pochlebstwa i upiększenia, dążenie do jak najlepszej
realnej podobizny portretowanego np Statua Barberini
Portret Cycerona
AUGUST Z PRIMA PORTA
● W portretach cesarzy, idealizacja, oddanie potęgi i godności władcy Konny pomnik
marka Aureliusza
● Pod wpływem podbojów rz inne kultury adaptują ich środki do swoich np portrety
trumienne zmarlych z Egiptu lub Glowa buddy kultura hinduska
● U schyłku kultury starożytnej rzymskiej wraz z początkami chrześcijaństwa mniejsze
zainteresowanie harmonią i obserwacją, dążeniem do ideału formy, inne narzędzia
aka gorzej opracowana materia rzeźby - akceptacja przez artystów przemian
9. chrześcijaństwo
● Początkowo pierwsze przedstawienia sztuki chrz w katakumbach ze wzg na
prześladowania.
● Prostota pierwszych przedstawień, skupienie na prostej, czytelnej formie Dobry
Pasterz z katakumb priscilli,
● przejmowanie form ze sztuki antycznej ikonografii, zaadaptowanie jej do własnych
wierzeń
Postać oranta z katakumb priscilli prostota przedstawienia
PO EDYKCIE MEDIOLAŃSKIM 313
● funkcja edukacyjna przedstawień ludzkich,
● sztywne sylwetki niemal bez wyrazu, brak portretowości skupienie na treści nie
ekspresji, frontalizm
Mauzoleum galii placydii rawenna chrystus dobry pasterz

10. bizancjum
 ● Wprowadzenie formy mozaiki, wymuszającej prostotę i brak realizmu a
ukazującej bogactwo, mistycyzm tematu
● brak przedstawień boga
● mistyczny język figuralny
Chrystus Pantokrator
Deesis
● Postaci odarte z cech człowieczeństwa a w rytualnej symbolice liturgicznych
gestów
San vitale w rawennie, orszak justyniana i teodory
● Wydłużone sylwetki, mistyka
● Schematyczność przedstawienia zwykłych ludzi, indywidualizacja pary cesarskiej i
najwyższych dostojników
● Izokefalizm

Ikonoklazm!!!!!
aka obrazoburstwo Bizancjummm w VIII I IX w 150 letni spór pomiędzy ikonoklastami a
ikonodurami (obrońcy obrazów)
● rozwija się pod wpływem tradycji żydowskich, islamu (zakaz sylwetek ludzkich)
730 edykt Leona iii zakazujący kultu obrazów i niszczenie ich na wschodzie cesarstwa
nie popierają tego europejskie prowincje
● koniec w ix akceptacja kultu obrazów ALE
● wprowadzenie bardzo sztywnych formalnie i treściowo zasad przedstawień
malarskich zgodnych z oficjalnym programem ikonograficznym np hodegetria z
nowogrodu xiv w

11. islam
zakazz przedstawiania w sztuce postaci ludzkiej, boga, istot żywych (ochrona przed
bałwochwalstwem)
● Jedyne przykłady sylwetek ludzkich w sztuce perskiej, płynne miękkie,
towarzyszy im ornament, bardzo wrażeniowe i zmysłowe przedstawienia,
12. romańska
a) Przedromańska karolińska

Malarstwo Miniaturowe,
● schematyczne ujęcie postaci w układzie najczęściej pasowym, stypizowanych i
pozbawionych proporcji,
● uproszczenie sylwetki ludzkiej w celu dodania ekspresji kompozycji np ewangeliarz
godeskalka, ewangeliarz ebbona, book of kells
patos
● powrót do antyku, pomnik konny karola wielkiego
b) Przedromańska ottońska
Złota madonna z essen, ewangeliarz ottona
● większy przepych, sztywność przedstawień, nieruchome postaci,dostojne, potęga
władcy
Romańska!!!!
● Czerpanie z antyku,bizancjum, islam, sztuki plemion barbarzyńców
 ● Biblia pauperum - przedstawienia scen o charakterze dydaktycznym, ukazanie scen
ewangelii, życia apostołów, wyobrażeń nieba i piekła, postaci Chrystusa

● ekspresyjne ukazanie motywów pasyjnych, twarze ściągnięte w cierpieniu na rzecz

idealizacji, silna ekspresyjność miała wyrażać ekstazę duchową, przerażać tym
wiernych
Tympanon w Vezelay
● bardzo ekspresyjne pozy, deformacje,
● postaci umieszczanych w ramach kompozycji, nieprzywiązywanie wagi do
poprawności anatomicznej
Ewa z Katedry w Autun, Gislebertus, Zaśnięcie 3 króli tamże

● Tkanina z Bayeux -Na materiale znajdują się wizerunki 626 postaci, 190 koni, 35
psów i 506 innych zwierząt, a także rysunki 33 budowli, 37 statków oraz 37 drzew i
57 napisów po łacinie
13. gotyk
● Różnorodność póz, indywidualność wyobrażeń postaci, zainteresowanie ludzkimi
cechami postaci świętych np Maryja
Usmiechniety anioł z Reims, sw Jan z Chatres
Wywołuje emocje w widzu
● Obserwacja rzeczywistości aby opowiedzieć historię w poruszający, przekonujący
sposób
Kontakt między postaciami, liryzm, antyk normalnie
Chrystus i św Jan z Sigmaringen
● Rozpowszechnienie scen życia codziennego jako funkcji dydaktycznej
● Nowa rola władzy świeckiej, fundatorzy Uta i Eckhard
● Przedstawianie scen możliwie najbardziej zbliżonych do rzeczywistości, 3d postaci w
naturalnych pozach
● W scenach pasyjnych ogromny wyraz cierpienia ekspresja, prawdziwość wizji mimo
deformacji Pieta z Lubiąża
Giotto spotkanie przy złotej bramie
● Pozniej tez przedstawienia b liryczne, dekoracyjne, eleganckie Piotr Parler Anna
Świdnicka w Pradze
Piekne Madonny np z Krużlowej tzw gotyk miekki, liryczność, intymnosc,
emocjonalnisc
Do zrobienia Gotyk, kreta przed grecją, uporządkować kultury starożytne, do chin przyklady
spisać
Kupic 2x 100 x 70 brystol, cienkopis jeden grubszy do pisania