Digitized by the Internet Archive

in 2011 with funding from

University of Toronto

http://www.archive.org/details/p2operaomniasanc02bern
SANCTI BERNARDI
ABBATIS CLARiE-VALLENSIS

OPERA OMNIA.
TOMl V TRACTATUS POSTERIORES,

S. DOCTORIS VIT^,

ET INDICES GENERALES.
 VALENTI/E,

APUD JAMONET, BIBLIOPOLAM.

S. GERMAM IN LAIA
EXCUnEnAT BEAU, TYPOGRAPIfUS
Aiimi IHW.
 ,

SANCTI

BERNARDI
ABBATIS CLABiE-VALLENSIS

OPERA OMNIA
POST HORSTIUM DENUO RECOGNITA, REPURGATA,
ET IN MELIOREM DIGESTA ORDINEM,
ISECINOIS NOVIS PR7EFATI0NIBCS , ADMOMTIOINIBUSNOTIS ET OBSEBVATIONIBIIS
,

IINDICIBUSQUE COPIOSISSIMfS LOCUPLETATA ET ILLUSTRATA,

CURIS D. JOANNIS MABILLOJV,

PRESBYTERI ET MONACHl BENEDICTINI E CONGREGATIONE S. MAURI.

€l»itta ^uarta, mfu^ata d ancia.

VOLUMEN SECUNDUM,

PARISIIS,
APUD GAUME FRATRES, BIBLIOPOLAS,
VIA DICTA POT-DE-1'EU, N" 5.

M DCCC XXXIX.
1«E INSTITUTE CF MEDIAEVAL STUDIES
10 ELMSLEY PLACE
TCF.ONTO 6, CANADA.

K0'J2S1S31
 IN ANTIPHONAM

SALVE REGINA,
SERMONES lY.

Quamvis nonnuUa in his Sermonibus adducantur ex Bernardo , ut Sermone tcrtio ; ei

tamen constanter abjudicandi sunt, tum ob styli et genii diversitatem , tnm ob froquentes
poetarum citationes ,
quibus S. Doctor rarius uti solet. Bernardo archiepiscopo Toletano
tribuuntur a Claudio de Rota, in Notis ad Pseudo-Luitprandum ,
pag. 451 : ubi auctor
pra^dictee autiphona' Petrns Compostellanus appellatur. Iluic posteriori sentcntiai prajivit
Guillehnus Durandus in Ralionahs hbro 4 cap. 22 « Petrus vcro Conipostellanus episcopus , :

» fecit illam » antiphonam, Salve , Rcgina misericordiae » omisso « matcr, » uti eliam in
<< ,

Sermonibus praedictis. De hac antiphona lege Hbrum 2 de \ ita S. Bcrnardi auctorc Joanne ,

Eremita n. 7, et notam ibidem

, videsis etiam Wion Ligni Vita; libro 5, cap. 105, ubi
: ,

probare nititur ejus auctorem esse Hermannum Contractum nionachum Benedictinum. Hos
autem Scrmones tribuendos esse Bernardo Tolctano non sat probatum habemus dubium :

movent (juae in tertio videntur cxcerpta ex sancti Bernardi Sermone 16 in Cantica, cum ante
Clarae-Vallensem Abbatem Bernardus Toletanus floruerit.

SERMO I. '*'biis canticum istud effusum venit. Habct cnim

A fundamentun) fundamcntum ejus in n)oiilihus
:

1. « Salve, Regina misericordiae, vita, dul- sanctis; fundamentum ejus intcrnai dulcedinis
» cedo , et spes nostra, salve. w Domina, labia suavitas est. Et ubi ha;c, nisi in montihus
niea aperies. Doniinus tccuni, et tu niecuni. sanctishoc , cst in nicntibus nostiis ? A sanctis
Dignare me laudare te. Sub tuam protcctioncm compositum , a sanctis institutuu) , digne fi-e-

confugio, ubi virtutcm acccpcrunt infirmi. Eslo quentahitur ctiam a sanctis. Et vere nisi a re-
mihi turris fortitudinis afacie inimici. Te no- li|^iosis ct affcclione sancta ferventibus, ncc
stravox primum sonet, et ora solvamus tibi. subtilitcr intelligi , ncc eflicaciter potcrit de-
Dulce canticum ac n()l)ilissimum mclos quod ,
cantari. Estenim tam suavc ad gratiam, tam
in honorcm sanctae Maria? quater in anno Ordo fccundum ad scnsum, tam ctiam profuiidum
nostcr dcvotissime concinit", ad «dilicationem ad mystcria. Tale eniin est, quod a nohis con-
nostram (hscutiendum , fratrcs, assumpsimus, siderari et discuti, prout dignum cst, non va-
quia speciali dulcedinc nudta rcfcrtum n)asli- leat. Ex eo autem quod suaviter sonat, niulcet
catione continua reperimus. Nam a summis la- affectum , et de sensuum uhertate mcntem iin-

* Niminim iii (iiiatiior solcninitatihiis in lionoreiii l)oat;c Yii[:;iiiis tiinc lcinporis insliliitis ,
furiliratioiu- , Anniii)-

tiationc, Assiimplioni' ct Nativitalc : naii) alia' poslmodimi iiKliicla' siinl. Scil dc (|ii() tandcm Ordinc ii)tcllif;cndiis hic
lociis? Hujiis iisum Aiili|)lioiia! aiicloic I'ctro Vciiciahili apiid ('.liiniaccnscs fiiisse rcce))liiin in IVstis |na'<ipi)is, Statu-

liim pjus iiltimum lideni facil : (piod eliam in Ordine Cislerciensi lactum esse pioiuo\eiite Beiuardo, leslalur Albericiis
iii Chronico ad annuni 1 1 30
TOM. V. ''iG
 ,

Iii3 IN AMIPII. S lUE REGIN.t, SKRIMO I. \Wi

pingiiat, et in Sunotam sanrtonini, Advocatani"" « niisericoidia-. >. In liis intclli^^ontia non capit ,

scilicet nostrani ,
(linn eain qiiasi pra-sentein A nisi (inantiini c.\|)C'iicntia sapit. Sola unctio Spi-
saliitat, omnia interioru nostra inednllitns in- ritus tlocet iiaic. IMus valet liie jubilus cordis,
llannnat. Oportet enini nt nobis priesentcni fjuain stiepitus oris; niotus gaudiorum , (piain
esse dicanuis, quam praesenteni salutainus ; et soiiiis labiorum ; consonantia voliinlaluin , ma-
totam animiT' noslr.e trinitatcin in cain (!irit;a- jj;is (piain vociim. Pro Imjiismodi dicerc cantiiin
nuis, quain tani devotissimis preeibus exora- diixi : Qiiis milii carminis liujus rcserabit sa-
mus. Agnoscit certe, et diligit diligentes se, cranicnlum? Quis pro raro dici solct, Rara
et prope est in veritate invocantibus se prae- : siquidem avis in terra, tantani promcreri fa-
sertim liis (juos videt sibi conformcs factos in miliaiitatem in oculis niajcstatis, quatenus ex-
castitate et huniilitate si tamen charitatem ad- ;
])crientia indultre gratiic prasentiani illius

jecerint, et totam spem suain ,

post Filium agnosccns quis valcat exsultans dicere : « Salve,
suum , in ea posucrint , et toto corde quaesie- « Rej;ina misericordia?. » Juste Regina mundi,
rint, orantes et fie(pienter diccntes : « Subveni, B et Regina coeli dicitur, pcr quam utriusque
» Domina, clamantil)us ad te jugiter'. « Non Crcator et Rector generatur.
aspernatur affeclum iiraxlulcem, ingens deside- 3. Veruin quo pacto dicitur « Rcgina miscri-
rium inundationem lacrymarum , assiduitatcm
, » cordiae, » cum misericordia non substantia
precum qnorumlibet quamvis peccatorum; si sit , scd pietas supernae clementiae , vel affectio
tamen laverinl a malitia cor, dissolverint col- benii;na rationalis creaturce? Mctonymicc ergo
lii;ationes impietatis, solverint fasciculos de- poterit intelligi, hoc est per cfficientem id quod
primcntes, dimiserint qui fracti sunt liberos ,
efllcitur opus misericordiae pro misericordia
: ut

et omne onus diripuerint. Data est ei potestas intclligatur. Opns miscricordiae , reparatio na-
in ccelo et in terra, quae posse potcstas est, et lurae. Misericordia Domini plena est terra vi-

in iiianibus cjus vita et spiritus nostri, et oculi vcntium et morientium. Quod Angeli creati
omnium Christianoruin in eam sperant, et ipsa quod confnmati homines plasmati et reparati; ,

dat eis escam gratiae, (jua i)lena est , in tempore miscricordiae est, quae ab jeterno et usque in
opportuno. C aeternum primordialis ipsa causa omnium , et
Levemus ergo, fratres, cor nostrum cum
2. causalissima causarum. EfTcctus ejus est ojius
manibus adeam ct appropinquemusei passibus , salvandorum, salus haec est adoptio liliorum
amoris, immolantes ei hostiam laudis , rcd- Dei quomodo Regina Sancta sanctorum, cu-
:

dentes ci vota nostra de die in diem , de liora jus virginalis partns eorum esse omnium. Re-
in horam , di(;entcs assidue : «Salve, Regina gina, gloriae nomen et honoris , magnilicentia?
» misericordite. » Quis mihi digne hujus Ajarmi- et decoris , dulcedinis ac pietatis, amoris et
nis sacramentum? quis mihi digne
reserabit niagnillcentiae , sublimitatis et potentioe, gu-
explicet insolitae salutalionis exordium?
tam bernationis et justitiae, dcfensionis et gratiae.
Origo fontium et fluminum, mare, virtutum Sancta sanctorum haec omnia nobis et pro om-
auctrix , et scientiariim scientia sanctarum Ma- nibus nobis decantamns assidue « Salve,
, cui :

ria : quia sicut sol univcrsa coeli lumina prae- » Regina miscricordiae. » Possumus ctiam sic

cellit i^raerogaliva chuitalis eximiae; sic i|)sa intelligere, quod « Regina misericordiae » dici-

totam rationalem crcaturam post Filium jjrae- D tur, ut soli tribuainus divinae misericordiae et

cellit splendore virtutis ac scientiae. Ad eam non non nu^ritis, quod super omnem creaturam ipsa
incongruc j^ertinere dicimus ,
quod scri|)tum sanctitate ac dignitate praecellens, regina* vo-
est : Quam bona Domina Israel his (jiii recto cabulo et honoie sublimatur amjjlius. F.tiam in
sunt cordeM Qui recto corde, et rectc in omni- hoc convenienter vocatur « Rcgina misericor-
bus conscntiunt, hi recto sunt corde ; his Ad- »diae,»^ (juod divinae j^ietatis abyssum cui
vocata nostra, sola bonitate sua agente ,
prae- vult, ct quando vult, ae quomodo vult, credi-
sentiai suae tantam |)lcnim(|ue co|)iain exhibet, tur aj)erire, ut (juivis ciiormis |)eccator non

et quam sit oiabilis , exliibilione imi^ertitx' pereat, cui Sancta sanctorum |)atrocinii sui
gratiae docet , ut innovati sjjiritu iJroclamcnt sulfragia j^iavstat. dicamus oinnes,
Fai^roj^tcr

l)er consolationem experientia?, < Salvc, Regina dicamus siiigiili, dicamus omnes, dicamus assi-

Ex Kcsii. I.ccl. d.l'.. Virg. > rsiii. i..\xii, I.

 , ,

1445 m ANTIPH. SALVE REGINA, SERMO I. 1446

due « Salve, Regina misericordiae. » Sequitur :"'civitas Dei , et la?tificabit te impetus hic. Parat
:

4.«Vita, dulcedo, etspesnostra, salve.»Ordo A enim in dulcedine sua pauperi Deus. Fructus
pulcheninuis. Dulcedinem vita praecedit, spes enim dulcis gutturi, et giittur ejiis suavissiraum,
sequitur. Non enim sapis nisi vivas, nec spe- inedabiha onuiia. llic calculus est ,
queni ncnio
rabis nisi vivas et sapias. Et sapor sedes est scit, nisi qui accipit. Sunt enini in illa intcrnae

dulcedini gustus sapori. Brevitati studendura festivitatis gaudia; quae quolidie raentibus no-
,

statuimus, et ideo de vario vitae statu dicere stris per inspirationera sui araoris imprimit
supersedemus. De illa vita hoc in loco dictum interna, et aeterna dulcedo. Nota /in(\\\\\.,feci
esse credimus, de qiia Joannis Evangehum vobis omnla qua;camque auclivi a Patre ^ : et

loquitur : Qui manducat me, et ipse vivet ad Moysen Omnc bonum , ostcnclam tibi^.

propter me. Quidni vivat, qui Vitam mandu- Omnia qu?e audivit a Palre,et quae promittit

cat?Ego sum inquit,

, Moysi, unus denarius est, qui promittitur la-
vita '
: et, Beatus qui
manducat pancm hunc in regno Dei'', quod in- borantibus in vinea'°, et una illa quara petiit
'^
tus est. Regnura Dei charitas , gaudium pax. B David ", et unum iiiud quod necessarium est ,

Et vita, et panis, et charitas unum sunt. Ma- Mel est quod sugit Israel de petra , et olcum
gnae deliciae charitas, quae foras mittit limorera. de saxo durissirao '^. Gaudiura est quod nerao
Qui manet in hac, et manducat eam, et man- tollit '^. Osculura est, de quo scriptura cst :

ducatur ab ipsa. Ipsa est quae pascit inter hha, Osculetur me osculo oris sui '^. Internae suavitatis

pascit et pascitur, et nos , et a nobis. Quomodo, gustus ac dulcedo est, et raanna absconditura ,
inquis? Si dihgit Deus nos, in se trajicit nos, et thesaurus absconditus in agro , cui compara-

et e converso. Cibus iste charitas Dei , et Deus tum orane dulce , araaruni omnc decorum , ;

virtutum,et scientiarum fons, vitam praestat foedum omne jucundum, triste; omne pretio-
;

animae,quae nuncest, et fuluram. Et haec nobis sum vile sordidum omne quod desiderabile
, ;

Sancta sanctorum metonymice scihcet quae et , est in ocuhs amatorum mundi fkientis. INam
vitam hanc nobis peperit, et precibus infundit. pretiosam margaritam datis omnibus terrenarum
Haec est de qua dicit Apostolus, J\J//ii vicere rerum dek^ctamentis Sancta sanctorum compa-
Christus est^ : et, Fivit in me Christus^. Dc hac C ravit, et nobis in Filio suo praeparavit , et prae-

in Deuteronomio circuracisione carnali Et erit : parat semper interventu suo nobis orantibus
vita tua pendens ante oculas tuos ct non crectes , oleuni effusura duk-edinis hujus. Non erit ab
vitee tuce^.Y'\VJi haec dat dulcedinera , sed se -
re, sed vakie optimura , si ipsamReginara nii-

ipsam de se ipsa. Si inveni gratiani in oculis tuis, sericordiae dulcedinem nostram dica-
, vitara et

ait Moyses, ad plenitudinem gratiae ostende mus, qui minus experti adhuc vitae hujus ac
mihi te ipsum. Et e contra Ego omne bonum : dulcedinis sumus sed per ipsam spcramus nos ,

ostendam tibi^. Unum petiit, et repromissa est possc conscqui, quidquid totius bonitatis factor
omnimoda plenitudo. Quid tam diversuni, quara dignatus fuerit gratiae nobis inipertiri.
unum, et omnia? Sono diversum, re unum 6. Sequitur : « Spes nostra, salve. » Spes est
diversum pronuntiatione, unum identitale. in virtule ,
quasi scintillatio in foraite. Sine fo-
5. Deus ergo omne bonura et suraniura bo- , mite durare non potest scintihatio. Subtrahe
nura dukedo, et duk-edinis genus ge-
: etiara foraitem, interit, emoritur subministra, vivet. :

neralissimum. Qui edunt me aclhuc 6'*«r/t'«f, , D Haud secus spes ruit sine fundamento, sine
inquk etr/ui bibunt mc, adhucsitienf^.QuarG?
: pabulo moritur, inedia deficit, exstinguitur
Quia bonus et dukis. Bonus Deus Israel rectis sine nutriraento, arescit succisa radice. Spes
corde : sed et dulcis, et rectus. Tscc bonitas, enim sine vita virtutum et devotionis dukcdinc
nec Qui bibit dc illa,
justitia sine rectitudine. non cstspcs, sed prcTsuuiptio. Inter timorcni
sitiet iterum de ista qui biberit, (iet in co fons
: et securitatcra spes nicdia est : et est spes in-

aquaesalientis in vitam aeternam. Siquidem apud certi nonien boni. Vita ct dulcedo exterminant
i])sum fons vitae, et ipse fons vitae, ctiani flu- faciem tiraoris, securitati dant fortitudinem
minis impetus qui laetillcat civitateni Dei. Esto dant decoreu). Eapropter dicit Dco, Singularitcr

'
Joan. VI, 47-GO. — ' Luc. xiv, 15.— 3 philipp. ,, 21. — 4Galat. n, 20. — 5 Deiit. xxviii, f.6. — 6 Exod.
xxxui ,13, 18, 19. — 7 Eccli. xxiv 29, et Joan. vi ,35.-8 joan. xv, — 1 5. 9 Exocl. xxxiii ,
19.— '° Malth.
—
,

—" — Deul. xxxii 13. —

'^
XX. Psal. XXVI, 4. '^Liic.x, 42.— '3 , Joan. xvi. '4 22. ('.antic. i, 1.

643
 — ,

14 »7 LN AMIPH. SAIJ E RECINJ, SERMO II. 1448

in spe innstituisti me pncc in id ijtsiim , '*^'^ra\ iila sint' (lolore puorpora, vir<,'o paritcr rt
: ct, /// ,

(tormiam ct rcquicscani'. Kst cnim liilcita llo- A rciiinda, qnis ciiarriiliit ^ iri (livitiariini innlti, :'

ribus, et stipata malis charitas ilJius, quae foras de civilate Doniini viiluluin, njiscrnnt inanus
mittit timorem, et dicet : LfVfn ejns snb copitc snas ad lia-c fortia; et tamen altiludiiicm divi-
nico ctdcxtcra cjus amplcxahitur mc^ l.ana,
, . tiarnin liarum ad li(|ui(luin comprelienderc non
comminatio supj^licii dcNtera, promissio leyni. : potnerunt , (piia in\ estigabiles via; ista» , ct in-

Inter has spes cubat in molli strato charitalis : scrutabilia universa. Conati sunt,et non datum
vita etdulcedosternunthoc. Ethoc estmedium est ultra. Dnm adhuc ordircntur, succisi snnt.
illud in ferculo Sah^monis, de quo Scriptura Quis eniin h)qiietur j)otentias has Domini, an-
Mcdia autcm cliaritate constravit ^. \'n\i!S
X!i\\. :
ditas lacict omnes landes ejus? Kt si dijjne

nunc sublimitatcm carminis hnjus. Primo ponit nullus, quis(pie tamen pro viribus.
vitam quae est in integritate virtntum : se-
,
' ' .... ,. rro se (iiiisfriie vin siimma certabat opiim vH,
cundo, dnlcedincm spiritualium gaudiorum :

deinde spem infert aeternorum. Omnia ha?c B ul ait quis. Deniquc cnrrebant onmes in odore
PvCgina misericordiie, Doinina mnndi, Rcgina unj^uentorum tuoium. Tralie et nos post te, o
coelorura contulit mundo, VMrgo virginum Sancta sanclorum et ostende lunien niisera- , ,

Sancta sanctorum, lumeaccccorum justorum tionum tuarum. Sub umbra alarnm tuarum nos ,

gloria, peccatorum venia, desperatorum rep^- protege.

ratio dehcientium fortitudo saius orbis, spe-
,
2. « Ad te » enim « clamamus exsules filii
,

culum totius intei^iitatis ipsa intcrcedat pro » Evae. » Secunda carminis hujus, quod expla-
:

peccatis nostris praestante Domino Filio ejus,

nandum assumpsimus incisio \\xc est, quod , ,

imico, cujus regnum et imperium sine fine in modum dramatis uobis videtur esse compo-

permanet in saecuUi saeculorum. Araen. situni. Varius enim diversarum personarum af-

fectus hic loquitur hic perfectorum, et adhuc :

— -..»0— in melius prolicientium status invenitur. Vita

siquidem quoe auiinatur integritate virtutis,

SERMO II. C suavitas internae dulcedinis , sanctaeque spei

tanta praesumptio, quid nisi fructus Spiritns

Si lingure ceiilum resonaient, ora(iue cenliim ,

sunt, et attractiones virtutis? Emeritornra nii-

Fcnea vox mihi^, uil Maiia, tibi dicere dignum , litum donativa sunt haec, et diuturni certarai-
Possum, Slella maris (luffi Yirgobeata vocaris. nis raerces accuraulata. At deploratio cxsilii

patriae desideriura, originahs peccati pcenalis

1. O quara te memorem , Virgo? quibus lau- punctio, incipientium, seu proficientium in-
dibus clTeram? Infandissima lingua niea, (juae dicia sunt. Puta vitae hujus exsiliura , fucura
coinquinata est cum niortuis , incircunicisa vanitatis : patriain , solidum verilatis. Fucus
labiis, nec jiurgata igne altaris inquietura : vanitatis , nitor gloriae teniporalis : soliduin
raalum habens in naribus spiritum , rimis ef-
, veritatis, iminobilis cognitio aeternitatis. Fucus
flucns imdique quid dignura laudis laudibus
: vanitatis, sjilcndor arridens creaturae visibilis :

tuis poterit iinraolare?Elevata est niagnilicentia solidum veritatis, inexstinguibile Inmen in-
tua super cwlos , et super oraneni terrain gloria D ternae dulcedinis. De hac palria quidain sapiens
tua, ita ut nec in ccelo inveniatur creatura quae ait : « O Veritas, exsnluiu patria, exsilii linis ,

tuani dignc laudare qucat magnificentiam ; nec » video te, scd intrare non sinor , indignus ad-
in terra sit, quae gloriam tiiara expriinere va- » niitti, peccatis sordens. Quousque odoramus
leat. INemo enim necnec in terra in- in coelo , « et non gustamus, j)roliciscentes ad j)atriam ,

vcntus cst dignus aj)erire librum j)raerogativa- » et non aj)j)reiicn(lentes; snsj)irantes, et de

rum tuarura, et digne solvcre septein signacula » longe salutantes? »

ejus. Plcnitudinem gratiae, adventum Spiritus 3. Primus itaque hoino ad hoc conditus fuc-
sancti in tc,virtutis /Vltissinii obiimbralionein , rat , ut si non jicccassct j)er conteinplatiouis ,

Verbi concej)tioncm , (jiiod siiie gravamiiu! j^rcescnliam \ ultui (".rcatorissemj)er assistcret,et

• Psal. iv,<), 10.— > Canlic. ii , 6. — 3 ij. ,,,

^ jo. ^ 4 Viigil. .Ijuid. lil>. IH,\crs. y^X
• Iinitalm Vir^il. /Iliieid. lil). C , vcrs. 025, iVXit.
 : ,

1449 IN ANTIPH. SALVE REGINJ, SERMO II. 1450

solidum verltatis agnosceret, agnitum amaret, ^-^nascitur in cxsilio vanitatis molus sine stishili-

amatum teneret, tenendo frueretur, semper- A tate, labor sine requic, cursus sine pervon-
que ei adhaerendo qui immortalis est, etiam tione; ita ut semper inquietum sit cor, donec
vitam ipse sine termino possideret. Verum enim ad patriam veritatis redire coeperit; egens , et
et summum bonum hominis, plena videlicet et de siliquis porcorum satiari desiderans, quo-
perfecta agnitio Creatoris. Sed circumscriptus usque ad Patris domum suspiraverit, ubi mer-
astutia serpentis, et deceptus fuco vanitatis, cenarius abundat panibus, et omnes domestici
specie videHcet creaturnB visibiUs , ab Jerusa- vestiti sunt duplicibus.
lem in Jericho descendit, fontem veritatis de- 4. De hoc exsilio , o Sancta sanctorum , « ad
seruit, affcctuni pulchritudini rerum inclinavit « te clamamus exsules fdii Evae, » ut interventu
et statim ignorantiae csecitate percussus foras tuo ducatu tuo, adjutorio tuo possinuis ad cu-
,

venit, et ab intima luce contemplationis factus biculum veritatis rejiatriare. Scimus procul du-
est vagus, et profugus super terram. Vagus bio quia nil amplius habel homo de universo
scilicet per inordinatam concupiscentiam, pro- B labore suo, quo laborat sub solc , nisi vanita-
fugus per pcccatricem conscientiam ;
quia men- tem tamen pravae consuetudinis nexibus
: et
tem quam divinum auxilium deserit, quse-
,
irretiti per nos redire non possunuis in veri-
,

cumque tentatio inipeticrit subvertit. Cor ergo , tatis libertatem. TSon dicimus autem in lioc loco

hominis, quod prius divino amori affixum sta- veritalem, cognitionem esse Dei, et ejus quse
bile persistit, et unum amando, unum perman- secundum pietatem est scientiae; sed medium
sit, postquam per desideria terrena defluere illud purum et nudum ac solidum', quod est'in
coeperit, quasi tot sibi in exsilio niansiones sta- virtutis amore. Quamvis enim definiant auoto-
tuit, quot sibi in eo delectationes invenit. Sic- res reparationem hominis essc cognitioncra ve-
que fitmens qune pulchritudinem, dulcedi-
ut ritatis et amorem virtutis perfecta tamen vir- ;

nem pacem securitatem, ac perpetuilatem tus non est sine cognitione veritatis, nec veritas
, ,

primae lucis amare nescit nunquam valeat esse sine amore virtutis. Vanus est qui in vanitate
,

stabilis quia gaudium permanens in his qua? in

: est, aut in vanitate curiositatis, aut erroris.
fuco vanitatis amplectitur, non inveniens, dum C Vanitas curiositatis procedit a vanitatc mutabi-
se semper dcsiderio extendit sequens quod as- litatis, et gencrat vanitatem mortalitatis. Prima,
,

sequi non valet, fluctuans in exsilio nunquam causa peccati secunda peccatum; tertia, po^na ;
,

requicscit. IVIodo valvis oculorum elapsa cu- peccati. Prima est in his qu^e propter homines
,

riosos intuitus pascit et rerum immcnsitatem , facta sunt; secunda in his qua? ab iiominibus ,

in massa et uiole considerat : modo rerum pul- facta sunt; tertia, in his quae in hominibus
chritudinem in situ et motu , specie etqualitate sunt. Alia est in conditis rebus; alia, in men-
investigat modo rerum utilitatem per neces-
: tibus; alia, in corporibus. Vanitas erroris est
saria , commoda, apta et grata pertentat. Nunc , in omnibus quae fidci catholicae et sanag do-
quoque naribus erumpit, et per olfactum odo- ctrinae contraria sunt, ct religionis discij)linam
ris varii suavia oblectauienta requirit. His pa- in illo solido vcritatis, quod vellc et nolle ho-
sta, aurium per organa procedit, et dulce melos, minis inter angustias parum et nimis coarctat,
harmonicaj , organicae , arithmcticaj disciplinae non contingunt. Vanitas haec omnia sunt, qui
capta per auditum introrsus Tactu quo-
trahit. D se amplectentes dccipiunt, et ad vcritatc
que subtilia, lcvia, et lenia palpando discutit, non perducunt. In hoc exsilio onme
aeternilatis
etinaula mcnioriae palpando dcsidcratareponit. pene genus hominiuu ab initio usque ad ad-
Nec minus gustu faucium pra^libat varietatcm ventum Rcginae coelorum peregrinari dclccta-
saporum. Hos haedos suos mens quae se ignorat batur, et veritatis j)alria? suspiriis nullis scu
et Deum pascit juxta tabernaculum pastorum
, desidcrio recordabatur. Ipsa prima viani aj^c -

per rcs temporum et temporalium vanitatum, ruit ad j)atriam;ct Vcritatcm, qua' vcra j)a-
mendicans cx ea qtiae j)r?etcrit (igura hujus tria est, n)undo gcnerans dcdit omuibus ma-
mundi, undc suam famclicam curiositatem ali- nifestam.
quatcnus consolctur. Comparata est cnim ju- 5. Eaproptcr et nos, o Rcgina miscricordiae
mcntis insipientibus, et similis facta est illis; « ad te clamamus cxsules filii Evae. » Clamor est
quia cum in honore essct, non intellcxit quod alius oris alius cordis. Clamor oris alta voci-
,

limus esset , honoris fasligio delectata. Hinc feratio damor cordis valida et supjilex
: ad
 ,

1451 IN ANTIPn. S^LFE REGINJ, SERMO III. 1452

Deiuu intentionis tlirectio. Deus intus, liouio'*"
foris. A(l eos (jui foris sunt, clanior oris : ad A SERMO III.
Deum et (jui cuni eo intus sunt, claiuor cordis.
Intus ubi? In spiritn. Qnaliter, inquis? Duo- In frcta (Itim iluvii ctirrcnt , dum montibus umbrie
bus niodis. Quibus? Cognitione et aniore , revc- Ltistralmnt convexa ,
poltis duni sidera pascct,
hitione ac devotione, acuto et calido. Modis liis Scnipcr hoiios non)cu(|uc ttitiin laiidcs({tie inanebunt ^,

Deus cor inhabitat , non soUis tamen. l]l)i enim Spcs mca , virgo pia, o \iigo sacra, virgo Maria !

luerit corpns, iliuc couj^Mcjjabuntur et acjuiia; '.

Ad (jiiid ? lit renovetur sicut afjnilae juventus 1. Et non amplius? Amplius multum et per ,

cordis. Ibi et illa aquila grandis niagnarum ala- omnem niodnm. INam in teternum et ultra non
rnm Sancta sanctorum innocentia , et aequitas deficiet laus tua de orc hominum , etiani et An-
exaudit invocata, si clamorilius occultis assidue gclorum. Ca^-ti rnarrant gloriam Dci. Et quae
fiierit excitata. Et nos adliuc iilii Evae transgres- niajor in onini gloria Dei, quani ineffabilis ple-
sores , filii inobedientiie, ad B nitudo coeli?- Et nos cum ipsa id est, cum
filii niatris antiqucTe, ,

te clamamus Regina misericordiae. Revertere

, Angelis et Arcliangelis, cum Thronis et Donii-
visitansin nobisnaturam tuam revertere osten- nationibus, cumque omni militia c(Klestis exer-
:

dendo cani ,
quam in Chrislicolas habes chari- citus , hymnum gloriae Sanctae sanctorum cani-
tatem tiiam : revertere per singularem in nos nuis. Illi gloriam; nos hymnum gloria;. Illi

a Deo datam potestatem tuam : revertere per gloriam ,

quam praesentes vident, in jubilo
eam, quae tibi specialiter infusa est in plenitu- cordis invicem enarrant : nos hymnum tan-
dine gratire, jira-rogativani tuam, ut intueamur tummodo memoriam eructamus
gloriie, id est ,

te,non talem qualem desiderant Angeli prospi- abundantiae suavitatis tuae. Et opera nianitiim
cere iVicenlcs, Tota pulc/u-a es, amica mca, ct
, cjus annuntiat Jirmamentum ^. Fiat, inquit,
macula non cst in tc ^ sed intueamur te lar- ; firmamentum, et diviclat aquas ab acjuis ^. Om-
gientem benefiicia , conferentem remedia, nie- nibus firmamentis firmius lirmamentum , tu
dentem ponentem fortitudinem
contritis corde Domina quae eum quem cceli coelorum ca-
, ; ,

lugentibus Sion dantem coronam pro cinere C pere non poterant, cepisti et concepisti, por-
, ,

oleum pro luctu pallium laudis pro spiritu ,

tasli et non defecisti genuisti, aluisti pavisti, ; ,

nioeroris. Nec niediocris visio ista , piam te et mammasti et educasti. Tu in medio aquarum
deprecabilem experiri, moerentiumque suspiria divisisti aquas ab aquis, affectus vidclicet aeter-
munere gratiae consolari. Sonet haec vox tua in norum ab affectibus temporalium. Tuam enim
auribus noslris. Vox haec tua dulcis , et hasc f;i- aniniam pertransivit gladius , ut revelentur ex
cies tua decora. Nam in illo decore te videre, niultis cordibus cogitationes Posuit in hoc
^.

quo induit te Dominiis fortitudinem et prae- , firmamento Deus solem et lunam, Christum el
cinxit te, non est hujus temporis, nec temporis Ecclesiam; et stellas, praerogativas gratiarum
vitae nostrae vitiorum fetore sordentis. Stola multas. Laudamus Domiuum in sanctis ejus.
immortalitatis te indutam videre, Domina, in- Firmitas , robur, et constantia, et fortitudo
digni sumus : ostende nobis faciem miseratio- mentis ejus, quia mundi contempsit gloriam
num tuarum, et salvi erimus. Quod ipse nobis carnis calcavit illecebras. Virtus est Altissimi,
prsestare dignetur, cujus regnum et impe- D ^e qua scriptum est : i?/ v/W«a' ^//m///// 0/»«/«-
rium sine fine permanet in saecula saeculorum. brabit tibi'.
Amcn. 2. Non solum autem coelum et nrmamcntum,

Domina rcrum intelligitur sed aliis nominibus ,

convenienter ap|>ellatur, et rerum vocabulis

—•••— designatur. Ipsa tabernaculum Dei, ipsa tem-
pliim, ipsa domus , ipsa atriiim , ijisa cubicu-
lum, ij)sa tlialamus, ij^sa sjxinsa, ijisa filia, ijisa

arca diluvii, arca testamenti , urna aurea, ijisa

nianna , virga Aaron , vellus Gedeonis, porta

• Mullb. XXIV, :^8. » Canlic. tv, 7. — ^ Virg. Alncid. lib. I, vcrs. Cl 1-61 i. — 4 Psal. xviii ,
'2. ^ ('icn. I,

6. — »>
i,Mc. II , :\\. 7 Id. I , :J5.
 ,

1453 IN AMIPH. SJLFE REGINJ, SERMO III. \\b\

Ezechielis, civitas Dei, ipsac(i?luni, ipsa terra, "^'hende humilitatem , iit sis pauper spiritu ; fe-

ipsa sol, ipsa luna et stolla matutina, aurora A rales corrij^c mores, et esto mitis. Tunc trans-
ipsa et Kicerna, tuba et mons, fons quoque itoJordane ingredieris terram repromissionis ,

hortorum, et lilium convallium ; desertum ipsa, quae est compunctionis. Sic in tertio loco octo
et terra repromissionis lacte et melle nianans, l)eatitudinum dicitur : Bcati lugciitcs, quoniain
stella raaris, navis quoque, via in mari, sage- ipsi consolabuntur^.

na, vinea, ager , arca horreum, stabulum,

, 4. Quarto die resuscitatus est Lazarus :

praesepe, subjugale, apotheca, aula , turins, quarta vigilia venit ad discipulos Jcsus. Et tu
castra, acies, populus , regnum sacerdotium. , fac tibi vigilias quatuor, ut resusciteris et ve-
Ovis est, pascua est, paradisus est, palma est, niat ad te Jesus : duas timoris, pudoris duas.
rosaest, fluvius est, potus est , columba est, Cogita Deum crealorem tuum , cogita bencfa-
columna est, vestis est, margarita est, cande- ctorcm, cogita patrem, cogita dominum. Ad
labrum est, mensa est, corona est, sccptrum singula reus es'', plange ad singula, ad sin-
est, panis est, oleum est, vinum est, arbor est, B gula cvigila et singulorum horum singuli in- ,

virga est, cedrus est, cypressus est, platanus tellectus quasi singuli in mente dies sint, in ,

est, cinnamomum est, balsamum est, myrrha quibus quasi Lazarus mortuus eras, quasi fe-
est, thus est, oliva est, nardus cst, crocus est, tebas. Dum per singulos lacrymaris ,
quasi in
fistula, calamus, et storax est, soror et mater quarto resuscitaris. Primum
ultimum exstin-
et
est. Et, ut breviter concludam de hac et ob , guunt timorem : nicdia duo, pudorem. Patcr
hanc, et propter hanc omnis Scriptura facta est, sane non metuitur, cum pater sit patris est :

propter hanc totus niundus factus est , et haec semper misereri et parcere. Paterna vox cst :

gratia Dei plena est, et pcr hanc honio rcdem- Pcrcutiam, et cgo sanabo^. Non est proinde
ptus est, Verbum Dei caro factum est, Deus quod a Patre formides. Si quando ferit emen-
humilis, et homo sublimis. dat, non vindical. At cogitantem quod patrcm
3. Ad te ergo tantam ac talcm, Domina re- offenderis, est ccrte quod pudeat, etsi non quod
rum , Sancta Rcgina coelorum ,
sanctorum , terrcat. Voluntarie te genuit verbo veritatis';
« suspiramus, gementes et flentes in hac lacry- C deinde non pcpercit Unigenito, ut prosit gc-

» marum valle. » Tertia ha^c positura carminis nito ^. Ipse quidem patrem ita exhibuit se tibi,
hujus est, quod explanandum assumpsimus. sed non tu illi cTeque filium. Qua fronte attollis
Suspiria, gemitus et flctus conqiunctionis sunt' jam oculos ad vultum patris tam boni tam ma- ,

species seminum justitiae. Scminate vobis, in- lus hlius? Pudeat indigne gessisse generi tuo :

c[a\t, ad justitiam : metite spcm vitce, et illumi- pudeat tanto patri vixisse degenerem. Exitus
nate vobis lumen scientice\ Euntes ibant ct aquarum deducant oculi tui, operiat confusio
flehant, mittcntes scmina sua '. Suspirium vox faciem tuam. Vultum tiunu pudor suffundal
,

inarticulata, gementium gemitus, dolentium fle- occupetque caligo deficiat in dolore vita tua, :

tus, has sedes habent. Tria sunt hnec quae bene et anni tui in geniitibus. Proh dolor! qucm

gradiuntur in irriguo infcriori, et quartum quod fructum habuisti in illis, in quibus nunc ciu-
feliciter incedit, vallis scilicet lacrymarum : se- bescis? Si in carne seminasti, de carne messui-
des irrigui superioris hac cst^. Verus Caleph sti corruptioncm. Si mundus ipse transit, ct
datutrumque fllia; suae ascllo rcsidenti. Et si tu D concupiscentia ejus, confundere ad illam vo-
aspiras ad haec, comprimc motus irrationabiles cem quae dicit Si cgo patcr, ubi lionnr meus^?
r

sensualitatiset corporis molu rationis. Abscinde Hoc de honore patris. Nunc ad bencflcia ve-
a te concupiscentiam carnis, oculorum pote- ,
niendum. Ut alia innumera taceam hujus ,

statis et honoris. Abjicc mutidi ])ompam ct sar- corporis victum, et usum tcmporis hujus, ct
cinam edoma carnem disciplina spiritus, in
,
supcr omnia sanguincm dilccti Eilii sui claman-
arctum tua desideria constringe, non abeas in tem de tcrra pudeat ingratiludinis. Qtiid re-
;

consilio impiorum, in via peccatorum non stcs, iribuisti Domino pro omnibus qu.x> rctribuit

in cathedra pestilentiae non sedeas ^. Appre- tibi?

I Osee X, 12. — » Psal. cxxv, C. — 3 Josiic xv, 19. — ^ Psal. i, 1. — ^ Mallli. v, .), ct Lsai. i.xi ,
2. —
6 Deut. XXXII ,39. — 7 Jacohi i , 18. — « Joaii. ni , 16. — 9 Maiacli. i , 0.

3 H.Tc ct seciuentia ex Sermone 10 S. Bernardi in Canlica.

 ,,
; .

l/iSfi IN AMIPH. SALrE REGINA, SERMO III. liSG

5. Atl tiinorem quoque voniiimus. Si |)Uilor'''"('t Jletus,(iu;u dum pro (leCectu virtutum ;i|^uu-

minus partes suas cxse^iuitur, excitetur ut exci- A tur, dicuntur irrij^uum iulcrius. Supcrius autem
tet. Sepone pia vocabula benefactoris et patris; irrij;uum , est vallis lacrymarum. Pinguis infu-
ad austeriora convertere. IVam qui \vi^\luv Patcr sio h,TC C(i'litus irrorata, ncc extorta , ncc co-
misericordiariim, ct Dcus totitis consoiationis ^ actitia : pluvia voluntaria est, (juam segrcgavit
legitur niliilominus /)6'H.y ultionuni Doniinus ' Deus hrercditati suae*. Aqu;e istiu sunt quae
et legitiu- tcirihilis in cunsiliis supcrjilius lioini- cgrediuntur de templo a latere dextro 9 , et

num ^.Quod pater est quod benelicus est tihi ,

, fluunt impetu de Libano '*>, fluunt etiani de fon-
est : quod Dominus ac Creator, sibi est. Etcnim te paradisi in quatuor capita. Paradisus con-
projjtcr scmctipsum fccit omnia '.Qui ergofjuod scicntia justi est ,
quam non urit cura pungens,
tuinn est, tibi defcndit et servat ;
putas, princi- ncc culpa remordens quam non attcnuat sen-
,

patus sui non rcquiret honoremPRequirct usque sus egens ,

quam non grandinant corporearum
ad novissimum quadrantem requiret et retri- rerum irruentia phantasmata; fide florida, vir-
;

buet abundanter facicntibus su|HM'biam^. Requi- B tutibus fructifera, opinione odorifera. Hujus
ret a redcnqjto servitium honorcm et gloriam de mcdio fons oritur, dum virtus integritate
,

ab eo quem plasmavit. Esto quod dissinudet, et solidatur. Haec d(nnde dividitur in quatuor ca-
pater ignoscat benelicus,sednon don)inusetcre- pita : justitiam ,
prudentiam , fortitudineu) ,

ator. Pensa lcujus for)nidinis et ho)Toris, tuum tempo-antiam. Juslitia fodit in altum , et quaerit

atque 0)))niuu) contonpsisse facto)-e))) conton- , aquas ir)'igui supe)'io)is ;

p)-udentia invcnit,
psisse Doniinu))! )iiajestatis. Tanget )nontes, et fortitudo vindicat sibi , tonpeiantia possidet.
fumigabunt tronendam )T);ijestate)ii audet
etta)i) Justitiam dico esse genus ad oninia pi"aecepta
irrita)"e vilis pulvis, uno levi flatu dispo-gendus, Dei : prudentiam, divinarum humanarumque
et mininie colligendus! Tinie gehennam time , reruni scientiam fortitudinem vigorem men-
: ,

judicis vullum. Conti-oiiisce ab i)a potentis, a tis inter adversa et prospera e)-ectuin : temf)e-
facie fu)-oris ejus, a fragore ruentis mundi, a i-antiam , inler velle et nolle , nosse parum el

conflagratione elenientorum , a tempestate va- nimis, citra el ultra discretionem.Legitimehnec

lida, a voce archangeli, et a verbo aspero. Con- C custodita perfectum faciunt virum , cupienfeni
treniisce a dentibus bestiaj infernalis, a venti-e dissolvi, et esse cu)ii Cli)'isto, qui dicat : Hea
inferi, a rugientibus p)'a?paratis ad cscau). Time niilii , quia incolatus nieus prolongatus rst" ! el,

vernioi) rodenteu), igneni lorrenton, fumu)n et Sitivit anima niea ad Deum fontem vivuni ^^.

vaporem, et sulphur et spii'itum procellarum : Fons iste fons patens est donius David in ablu-

tinie tencbi'as extei'iores, et dicito , Quis dabit tioncm pcccatoris et menstruatae'^. Hic cst fons

capili nipo acjuani, et oculis meis fontem lacry- quem fodo'unt p)incipes )nultitudinis , quos
marum^, cl p)'aiveniam lletibus flctus, et stri- co)nmemoravi)iius, justitia scilicet, fortitudo,
dores dcntiu))i , et manuum pcdumque dura et tempc)'anlia in dato)'e legis , id est co)npun-
vincula, et pondus catenarum prementiu)ii ctione ; et in baculissuis, id est in vigore solido
stringentium , ui'entium nec consunicntium ? perfectae integritatis.
Heu ! nialcr mea, cur me genuisti filiu))) doloris 7. Mens itaque a vitiis purgata, Deuni sitiens
et aniaritudinis, indignationis et pIo)'ationis? jugiter, el ipsius adventum in se suscipiens,

Qui sic alficitur duplici mctu isto et duplici

6. D frequenter delectata tantaj suavitatis inenai'i'a-
pudore , quatuor vigilias facit in mente , seu bilidulcedine , quia pro velle siio semper vam
quatuor diebus intus illusti'atur in quorum , habere niinime valet, iniro dolorc afiicitur et ;

quarto (juasi Lazarus qualriduanus i-csusci- hajc ei consolatio , ut praj ejus dcsiderio jugi
tatur. Et sicut de uno fonte paradisi oriuntur lacryiiiarum paiie pascatur. Eit ita^iue vallis la-
quatuor llumina, (]uae irrigant lerram 7 sic : crymarum, duiii de se humilitcr seutieiis, alfa-
quat^uor affectiones ist£e ortae de uno fonte tim abundat ubertate fletuum. El habet hoc ir-
compunctionis |)lenitudineni consumunt" irri- ligiuun superius, quo mortua mundo suavilcr

gui iiilcrioris. P;uiiiiit ciiim sus|)iria, gemitus et dulcilcr pascitur, (piia i^er irriguum iufcrius

»
II Cor. 1 3. — » rsal. xciii , I . — ^ Psal. lxv, 5.-4 Prov. xvi , 4. — * psal. xxx, 2'i. — ^ JtMciii. ix

I. - T ticii.
,

u , lO-l 'i.
8 i>s;,l. i.xvii , 10. — 9 Kzech. xlvii , !. — '" Canlic. iv, 15. — " Psal. « >.iv, .). —
" 1's.il. xi.i ,
.'1. ''/.icli. jiiii, I. " Kiirlc , cunsummant.
 , ,

1457 IN ANTIPH. S^LVE REGINA, SERMO IV. 1458

^*"
enuindata jam coelestium contcmplatione inef- propheta ,
quod germinat virgines ^"
: harum
fabiliter delectatur. Haec duo irrigua, duse olivae A pincerna tu , vexillifera tu. Vexilla regis piod-
sunt, et duo candelabra lucentia ante Deum. eunt in nobis , te agente pro nobis. Calix in
Sunt hc-ec duo luminaria, duo altaria, duo ex- manu tua vini mefi, in manu tua, in potestate

ploratores, duo cherubim duo ostiola, duo , tua ; vini meri amoris divini. Dic Domina
, ,

iibera , testamenta duo hirci duo, kones duo, , rerum , dic pro nobis Filio tuo Finuni non ,

minuta duo, tabulae dua?, cohimnae duae,soro- hahcnt. Calix hujus vini inebiians ,
quam prae-

res duae, manus duae, et si qua sint binaria, clarus est! Inebriat, calefacit, acuit, audaces
quae his consonantia opinabiliter queant inve- facit et fortes, obliviosos, discretos, somnolen-
niri. In tidibus suspiriis gemitu acfletu, ac con- tos. Inebriat amor Dei ad contemptum mundi :

valle lacrymarum ,
« ad te clamamus exsules fihi calefacit, quia ferventes facit : acuit, quia eru-
» Evae , w Domina rerum , Sancta sanctorum, dit : facit audaces contra adversa, et fortes; a
virtus nostra et refugium : decus mundi ,
gloria carne , mundo , et daemonibus invincibiles ;

caAi ,
praeelecta ut sol pulchra lunaris ut fulgor, Bobliviosos eorum scilicet quae retro sunt, et in
,

agnosce omnes te dihgentes. Audi nos nam futura extentos; discretos erudiens ad justitiam;
:

negans honorat. Et tu salva nos,

le Filius nihil somnolentos ad temporalia, et taediosos; et ad
Doniine Jesu, pro quibus virgo IMater te orat", contemplanda pronos et promptos.
invisibilia

cujus regnura et imperium sine fine permanet 2. Hoc vinura laetificat cor hominis. Hoc
in sa'cula saeculorum. Amen. a te et speramus, non solura vinuui,
per te

sed et paneni. Panis enim cor horainis con-

firmat ". Pauis ille de quo Scriptura Pnncni :

Angclorum ninnclucavit honio^. Panis ipse Fi-

SERMO IV. lii tui dulcis memoria : praesentia ipsius plena
tu.Et mensa propositionis duodecim panum
Aule, pererratis aniboruin finibus, exsul numerum duodenarii dedicans. Duodecim pa-
Aut Ararini Parthus bibet , aut Germania Tigrim nes , duodecim sunt praerogativae gratiarum
,

Quam tuus e nostro labatur peclore vultus ', C in quibus gratia repleta es, ct Dominus le-
Virgo Dei genitrix ,
quem totus non capit orbis. cura. Porro ne de corde raeo videar prophe-
tare, tuas has praerogativas Paulus apostolus
1. Omnino necessarie. Yultum quidcm tuum et norainat pariter et enunierant dicens :

deprecabuntur omnes divites plebis quanto ;

Fructus autcm Spiritus cst charilas ,
gaudium
magis pauperes plebis? et si pauperes plebis, pax , paticntia , longaniinitas , bcnignitas , inan-
multo magis egenus et pauper, opprobrium suctuclo, fortituclo, niiscricordia , contincntia ,

hominum et abjectio plebis. Tibi dixit cor castitas^. Panes certe admodum splendidi, sa-
raeum Quaesivi vultuni tuum vultum tuum
:
; pidique. Splendidi, in sua natura : sapidi , in
Domina, requiram ne avertas faciem tu^im a : animorum Denique summe s|)iri-
experientia.
me, ne declines in ira a servo tuo. Ostende fa- tuales deliciic hae sunt. Plus quippe eis confir-
ciem tuam sonet vox tua in auribus nostris,
, (
matur et delectatur animus quam ullis carna- ,

quia vox tua dulcis, et facies tua decora. Vocera libus deliciis corpus. Neque vero proveniunt
tuam audivimus quater in Evangelio, o Doniina D homini a se ipso, imo fructus sunt Spiritus san-
rerum. Primo, ad angelum; secundo, ad Elisa- cti. Proinde, Virgo beata postquani nuntius
,

belh ad Filium Fili , quid Jccisti riobis

, tertio, , coeleslis te praedicta gratiarum pranogaliva per-
sic^} quarto item ad Filium Tl/ium non lia-
, , hibuit plenara , mox gratiarum causam subjnn-
bent^. Quam harum inquirimus? Illam utique , gens, inquit, jDoniinus tecuin'". Domiuus auteui
Vinuni non hctbcnt. Necessaria nobis haec est. spiritus est. Spiritus ergo sanctus maguilicavit
Defecit vinum in cadis nostris , vinum scilicet facere tecum. Magnificavit, inquam, facere in
laetificans cor hominis '. Non causamur dc vino le duo opera sua. 1'num erat, dum digiiam te

in quo est luxuria^; illud querimur, de quo fecit quae Dei Filium concipere posses et pare-

' Virg. Eclog. 1, vcrs. 01-03. — > Liic. ir ,48. — ^ Joan. ii 3. — 4 Psal. ciii , 15. — * Kphes. v, 18.
—
,

<» Zacli. IX , 17. 7 Psal. cki , ih. — « Psal. i.xxvii ,25. — 9 Galal. v, 22 , 23. — '" I.uc. i ,
•28.

' E\ Seipienlia de 15. Virg. seciindum Colouicnse, cl alia (|ua:daui Missalia.

 , , )

1459 IN ANTIPH. SJLVE REGINA SERMO , IV. \\m

le : altoruni, (]uan(lu cx tua caiiK! sancta ac di- '^"oj^liior, iu utcro niatris tuaeab originalibus tcab-
gnu carncni Filii Hci rorinavit. Fccit proindc A solulain peccatis : iiec vana cst lidcs, iioc ojiinio
te niagnani et castam. fthignani plane fecit , ut lalsa. Denique et rationes et anctoritates inve-
ininiensuni capcres : castani, fpiatenus dignc niuntur ista stipulantcs. Et quidcm ratio sic :

coutincrcs. Maynam tc fccit huiiiilitatc ; castani Si alii in utcro niatris fucrunt saiictilicati , multo
virj;;initatc. niai,MS tii, iiiatcr Doniini. Scd .lcrcuiias ct Joan-
3. Itatpic tu saiicta, tu es castclluni in (piod ncs, altcr sanctilicatus'? , altcr Spiritu sancto
Jesus intravit, habens turrim huniilitatis (qui rcpletus in utero matris leguntur*. Ergo et tu
enim se liuniiliat, exaltaturl et niurnm virtijini- INIaria genitrix Dei, (piae sola totam Spiritus
IMurum ccrte fortissimum (piippc (|iii ncc
tatis. ; sancti yratiam possedisti ,
quaiii alii liabuere
antcpartum, ncc in parlu, ncc post partum pcr partes. Te enim anj^elus Gabricl pronun-
potuit violari. Lapides nuiri disciplina tua fue- tiavit gratia plenam!'. Tuum odorcni longcante
runt et continentia, sine quibus nunquam con- in filio patriarcha Isaac trahebat dicens ; Ecre
stans est virginitatis mtiriis. In te duae sorores B odorfiUi mci sicut odor agri plciii '" .Tu es ager
fuerunt IMaria et ]Martlia '
, ({ua.' Dominum sus- plcnus, plcna virtutum, plcna gratiarum. Tu
ceperunt. Maria fuit intclligcntia tua specialis ,
protulisti frumcntuin clectorum, (juod est ctiam
qua Dcum et Dei Filium esse intellexisti quem Angclorum cibiis. Te bcnedixit Dominns. Te,
genuisti. At vero Martha rationalis erat pruden- inquani, benedixit Dominus, ut per te bene-
tia, ei ut Domino Filioque tuo in carne
qua dictani vita veniret, sicut niors pcr Evani pro-
Tu ergo, Domina, nasus es speciosus,
servisti. cesscrat malcdicta. De te secretorum coelcstium
ad quam dicit sponsus Nasiis tuus sicut turris : conscius Salomon dicit : Qua; est ista qu(v pio-
Libarii^ quce cedijicata cst cum prnpugnacutis
,
: greditur sicut aurora cnnsurgens ,
putchra iit

mille clypei pendent ex ea, omnis armatura for- luna , electa ut sol, terribilis ut castrorum acies
(ium^. ISasus duo habct foramina Aurora semper noctem sequitur,
,
per quaj oidinata^' ?

spiritum a capite emittit : ita tu Quid autcm cst nox fri-

, Domina, vir- nox praecedit auroram.
ginitate et humilitate tua de c(kIo ednxisti Fi- gida et obscura, nisi originale peccatum frigi- ,

liuni Dei, Spiritus nris noslri, dicente propheta, C dum concnpiscentia, obscurum ignorantia? Tu

C/jm///^ Z)ow/««.v *. Spiritus vero est Dominus ergo processisti ut aurora lucida ct rnbicunda ,
Christus quippe qui ut spiritus oris nostri cha-
: quia superatis originalibus peccatis in utero
ritatem calefacit, cupiditatem nostram refrige- matris, nata es lucida cognitione veritatis, et
rat, ad bonam nos voluntatem niovit, fide ju- rubicunda amore virtutis. Inde est quod nati-
stificavit. Tu ergo nasus Ecclesiae similis es vitatem tuam sanctam sancta Ecclesia festivis
turri , celsa videlicet dignitate, firma gravitate. cclebrationibus honorat, quod alias non laceret.
Turris es Libani. Libanus mons ,
qui dicitur Denique nullius pr.Tter te, nisi Doniini Filii tui,

Dealbatio, altam prae omnibus signat innocen- et Joannis Baptist» (qui utique sancti nati sunt
tiam tuam. Innocens fuisti ab originalibus et ab colit nativitatem.

actualibus pcccatis.
auctoritas Augustini
» nullam de beata IMaria volumus fieri mentio-
» neni. Ex eo enim majorem credimus ei colla-
»tam virtutcm ad vincendum ex omni parte
»peecatum, qua? conciperc ct i^arere meruit
Nemo ita praeter te. Unde 4. Cum igitur tam dare auctoritates divinne
:« Cum de pcccatis agitur, tuam ab utcro tcstcutur innocentiam, quis ul-
tra dubitct sanctam ct immaculatam hiiic mun-
D do progcnitam? Tu es proinde turris Libani cum
propugnaculis ajdificata. Ab ineunte quippe
a?tate dilexisti justitiam , et odisti iniquitatem.

» eum qiii nullum liabuit pcccatum^. » Ex om- Quare delcctatio justitia?, o(liuiii(|uc ini(piita-

ni, inquit ,
parte : lioc est, ex parte originalis, tis, cnin quibus crevisti , ttia fucrc propugna-
et ex parte actualis peccati. F^a ergo sola cxcc- cula. His quippe visis, hostibus certe suspccta

jita, cseteri omnes quid dicere possunt, nisi fuisti. Non enim parum formidabant, nc fortc

qiiod ait apostolus Joannes : Si di.ccrimus (jiiod tu csscs (qune ct cras ) pcr qtiam expngnaiuli
pcrcntuiii nofi luihcnuis , ipsi nos scdiirinius, ct crant ct damnandi : proptcr quod ct tcrrihilis

vcritds in nobis iion cst^' ? FLgo (puxpic pia lidc ftiisti cis ut castrorum acics ordiiiata. Nihil vcro

» Liic X, 38, 39. —

> Caiilic. vii , 4. — ' Itl. iv, 'i. — 4 Tliitni iv, 20. ^» lih. il.' Naliira ct Cratia ,
cap. 3«,

II. /13. - ''I Joaii. i, 8. - 7 Jcmii. I, .'j. — «I.iic. f , G'i. —9 Ihiii. V8. — "•('.cii. xvvii, Jl. - " raiilic. vi. '.>.
 : A ,

1461 IN ANTIPH. SALFE REGINA SERMO , IV. 1462

omnino proficit inimicus in te, eo qiiod mille"' simile est poni. Denique perjurium, voti solu-
clypei pependerunt ex le, omnis armatura for- tionem , et generaliter omne mendacium non
tiiim. Denarius solidus millenarius est siqui- : permittit ,
qui falsum testimoniuuj nominatim

dem denarius quadratus centenarium perficit. prohibuit. INonum praeceptum est Non concu- :

Porro decem sunt prsceptaLegis. Primum est jjisces proximi tiii uxoreni. Ubi nimirum adul-

Dominum Dcum tuutu adorabis , et illi soli ser- terium vetuit atqueabusionem Deo sacratarum.
,

i'ies'. In hoc solius Dei praecipitur cultus. Nulli Sponsse quippe sunt Dci et utique non niinus :

quippe aliiservitus, quae graece latria dicitur, estDei sponsam violare quam hominis. Dcci-
debetur. Siquidem quando da?monibus exhibe- mum Non concupisces rem proximi tui^ Om-
:

tur, idololatria quod proximo inhibe-

vocatur :
nem dolum et circumventionem hoc ultimo ve-
tur pcecepto, Non assumas nomcn Dci tui in tat praecepto quibus miseri mortales se invicem ,

vanum. Ac si diceret IXulli creaturae Dei ho-

:
decipiunt, bonisque privant terrenis.
norem exhibeas nihil per incantationes aut
, 6. Haec decem Legis praecepta suos observa-

auguria qujeras. Porro speciale obsequium Deo B tores lanquam clypei muniunt, et a tormentis
prsbetur in observantia sanctarum solemnita- inferni defendunt ,
quapropter optimi dccera
tum unde tertium prsceptum contexitur,
:
clypei sunt. Denarius porro linearis numcrus
Obscrva diem sabbati : quod est In sacris feriis est , solam habens longitudinem ,
qua; solo
,

te exerce, quatenus per requiem praesentem duntaxat capitur intcllectu. Decem itaque cly-
discas sperare seternam. Ac tria ista ad Deum peos habet. At si denarius in allum extendattir
duntaxat pertinent, qua de re in una solum- atque quadretur, centenarium videlicet parit.
modo tabula scripta fuerunt. Cc-etcrum caetera Eadcm quoque ratione si Decalogus post scien-
ad conversationem hominis cum proximo spe- tiam memoria firmetur, et dilatetur affcclu,
ctant, quare et ipsa continebantur in secunda. centum profeclo clypei possidentur. Postremo
5. Etprimum quidem ad maxime proximos, denarius exaltatus atque solidatus millenarium
id estparentcs, pertinet : Honora , inquit,/j<7- perficit : sic nimirum Decalogum de affectu m
trem matrcm. Honoris nomine non solum
et bonam producens operationem, optatos certe
subjectionis reverentia, sed etiam subsidii ob- C mille coepit clypeos possidere. Non est dubium
sequium accipitur. Proinde filii debent hono- te bencdictam intellectu et affectu, et actu

rare parentes, et in bonis obediendo, et tem- hunc super omnes mortalesDecalogumhabuisse

poralia, si opushabuerint, subsidia ministrando.
'

etobservasse unde prorsus merito mille clypei

:

Non occides. Id maximum malum est quod ex te dicuntur pendere. Et non solum clypei,
proximis potest inferri , ac propterea primo sed et omnis armatura fortium. ISihil est enim
omnium debuit prohiberi. Fit autem homici- virtutis quod ex te non resplendeat :
et quid-

dium multis modis, manu prseccpto consilio, , ,

quid singuli habuere sancti, tu sola posscdisti.
consensu vel neglectu. Si enim moriturnm ali- Lectulus es Salomonis, de quo in Canticis En :

quo modo vivificare valeas et negligis, procul lectulum Salomonis septuaginta forles ambiunt
dubio ejus mortis reus teneris. Postea dicit : exfortissimis Tsrael, omnes tenenles gladios , ct
Nonfornicahcris'. Tornicalio alia spiritus, alia ad bella doclissimi^.
corporis. Spiritus fornicatio est, deserto Deo
adhaerere diabolo. Unde, Perdes omnes qui for- D
nicantur abs tc^. Porro corporis fornicatio, est
passim cum meretricibus, vel feminis a legitimis
viris absolutis , sola libidinis explendae causa
commisceri. Deinde adjungitur : Furtumque non
facies. In furto comprchenditur rapina usura, ,

pervasio, quidquid denique cum danino alterius

possidetur. Deinceps ait Falsum tcstinioniurn :

ne dicas. Falsum testimonium alieni patroci- ,

nium mendacii proprie dicitur. Verumtamen in

hoc loco pro omnibus mendacii partibus veri-

« Dciit. VI, 13. — ' Iil. V, 1 1, 12, 16-18. — 3 Psal. i.xxii, 27. — > Deiit. v, 19-21. — ' Caiilic. iii, 7, 8.
 ,

i'i(;3 MEDITATIO IN ANTIPil. SJLfE REGINJ. 14G4

"*diicis. O dulcis Doniina, cnjiis sola nicinoria
»„«»»v»v.v, — vvv vv.
\ afTectun» dulcorat, cujus magnitudinis incditatio
mcntem elevat, ciijus pulchritudo ocuUiin iii-

teriorem exliilarat, cujiis aniaMiitatis inimensi-

MEDirATIO tas cor mcclilantis incbriat! ODoniina, (jua;

rapis corilaliominiim diilcore, nonnccor menm,

IN SALVE REGINA Domina, raj)uisti? Ubi, quajso posuisti illud,
,

ut ipsum valeam invenire? O raptrix cordium,

quando mihi restilutcs cor menin? Quare sic

Est fragmentum cap. 19 part. 3 Stimuli corda sinqiliciiim rapis? Quare violentiam facis
amoris iuter Opuscula S. Bonavcntiira?. Qui- amicis? ISumquicl i|)sum scmpervis lenere? Ciim
dani putant csse Ansclini Luccnsis episcopi illud postulo, mihi arridcs et stalim tua did- :

qui aiitc IJcrnartlum natuni dcvixit. Non erjjo cedine consopitus qniesco. Cum in me reversus
Bernardus esset auctor clausulac hujus anti- B itcrum iilud postulo, me complexaris dulcis-
plionae « O clemens » ctc. cuin ab hoc au-
,
sinia,ct statim inebrior tui aniore tunc cor
,
:

ctorc afferatur. nieum non discerno a tuo, nec aliud scio petcre,
nisi tuum. Sed ex quo est cor meum tuo dulco-
re sic inebriatum , guberna illud cum tuo et in ,

sangnine Agni conserva, et in latere Filii col-

1. Ad salutandum Virginem primo debeo loca.Tunc assequar qnod intendo, ct possidebo

ejus magnitudinem considerare. Nec enini circa qnod spero, quia tu es « spes nostra. » Sperent
snum Filium amplius potuit clevari, quain ut ergo in te qni noverunt nomen tuuin, quoniam
Mater Dei vocaretur. Admirans ergo magnifi- non dereliquisti quaerentes te Domina. Certe ,

centiam Malris nostra?, devote et rcverenter qui sperantin te mutabunt fortitudinem assu-
, :

dico : « Salve, Regina. » Sub tuo tegmine, Do- ment pcnnas, nt aquila;; volabunt, et non de-
mina, volo decaetero militare me totaliter do- ficient. Quis non sperabit in te
:
qua? ctiam ad- ,

minationi tus committo ut plenarie regas, Cjuvas desperatos? ISon dubito quod si ad te
,

nihil meae insipientiae dimittens de mci regimi- venerimus habebimus quod volemus. In te ergo ,

ne. Quidquid enim milii dimiscris ,

noveris speret qni desperat : qui deficit, ad te currat.

miserrinie destruendum. Scd cum plenus sim 3. < Salve. » Quis ergo de caetero nos a tui

miseria a vertice usque ad pedum plantas, et salutatione poterit prohibere ex quo sic es vita,

putrclactus; fetorem gravem et liorrorem quo- dulcedo et spes nostra ? « Salve. » Qnis ergo ex
modo dignabcris regerc, tam nobilis creatura? quo Regina cs nostra , a tua reverentia nos po-
Quia tu es « Regina misericordi3e » et qui sunt :
terit separare vel im|)edire ? Primo es Domina
miscricordise subditi, nisi miseri? Multum es salutanda, ut per le gratia impctrctur : secun-
sollicita de miseris; hos in tuos filios adoptasti, do , ut per te ad gloriam veniatur. « Ad te. » Ad
hos regere DominaRegina
voluisti : et idco « te vere, quia tu sola Deum genuisti , tu sola in-

» misericordiae » vocaris. Nos ergo miseri tccum teremisti universam luereticam pravitatem : ad
de crctero consolemur, tecum amodo, Doniina, te certe quoe levas nos a fa'cibus pcccatorum.

habiteinus, te mentis visceribus amplcctamur , D (\\\^ nos consolaris m cunahulis vagicntes, la-
mortcm su- ctas parvnlos esuricntcs, « Clamamus. » Qiiare
quia tu es « vita. » Vita vorc , i\\\x

perbia' hiimilis vicisti , et nobis vitain gratiae non clamaremus, Domina, qui vulnera sustine-

inipetrasti. O certe vita amabilis, vita dcsidc- nuis, plagas sentimus, qui inimicis undique

rabilis, vita dclectabilis!o vita qu;e nutiis luos ciicumdaniur ? Cilamaimis angnstiati miseriis in-

ccielestibus alimcntis! Qui enim vult te habcrc, linitis opprcssi. Clamamus cordis anxictatc, sto-

se affligat, delicias respuat delicata qua^que ,

machi vacuitate, doloris acerbitate, aut forte
contemnat : et qiii am|)lius mortilicatus fucrit, erga te amoris immensitatc. Quare enim olnlor-
te ainpliiis possidcbit. mis, Don)ina? Surge,adjnva nos. Clamaimis
2. « Dulccdo. » Vcre dulcedo quai ainaritu- ,
etiam ut nostram manilcstcmus ncccssitatem,
,

dinem peccati , impetrando gratiam expcljis , ,

(piia clamarc ncccssitas nos coinpc-llit (piid iios :

qua> nol)is graliic diilcorcm accpiiris, (pia- ad aiiipliiis aflligis? Si imillnm tardaveris, vocem

siiavilatciii p,itii;e ca-lcslis conlcmplaiilcs iiitio- aiiiitl.ini claiiiaiulo, ct ad lc amplius vocifciare

1465 MEDITATIO IN AKTIPII. SALVE REGWA. 1466
nequibo. Heu uiihi! tunc quid faciani , cum nec^"''' pientiae , fluvius clementiae, radius Deitatis noc :

exaudire me poteris, nec audirc ? Cito , cito , A est qiii se abscondat a calore tuo. Quis eryo ad
Domina, subvenias clamanti, ne in manibus te, Domina non suspirabit? Amore suspira-
,

deficiam inimici : curre , Domina et

festina , , nius, etiam et doiore. Undique nos angustia?
tuum iniquissimum , et infidelissimum servum premunt. Quomodo ergo ad te non suspirennis?
ad clamantem parcendo adjuva, et eripe de
te solatium miserorum refugium expulsorum h- , ,

maiui et periculis tui hostis. Si ahud te alhcere, beratio captivorum, Regina bcHatorum, Domi-
Domina, non deberet, nisi qiiia tuus hostis au- na universornm , etiam inimicorum , nec est qui
det nos tuos servos invadere fraudulenter, de- tuae voluntati valeat obviare. Sic afflicti , sic
beres ad nos quam citius festinare. Curre , et miseri ad te suspiranius : « Gementcs et flentes
libera nos, Doniina, propter eorum superbiam » in hac lacrymarum valle.
. Heu Domina non , !

reprimendam. Curre , ne dicant Ul)i est eorum

: vides quod totahter sumus amaritudine pleni ?
Domina, de cujus clementia conhdel^ant ? Intus sumus gementes , exterius flentes in loco
4. Ke mireris, Domina, si chunamus, quia B lacrymoso jacentes onerati peccatis gemimus, :

sumus a te nimium elongati. In regione longin- aggravati molestiis flemus, abundantes miseriis
qua dissipavimus partem nostram et ideo « ad in valle lacrymarum sumus, tuuni subsidiuin ,

» te chunanius exsules. « Exsules a patria , ex- postulantes. Quid aniplius dicam? nec sufiicio,
sides a visione divina utinam non cxsules a : ct nec scio omnia detestabilia hujus vallis enar-
gratia exsules a consolatione materna O ani-
, ! rare.
ma , cur non es potius a corpore separata quam , 6. n Eia ergo , advocata nostra. « O laudabilis
a tua Domina exsul facta? Heu mihi ! cur sum clementia Salvatoris, qui tam nobile sic affliclis
in tam longum exsilium relcgatus ? O Domina, subsidium dignatus est elargiri et ideo non est !

dum hic suraus, exsules constiluas nos, ne hic timendum quin miserearis miseris , ad illam
tanquam in patria confldentes, te et tuum Fi- partem inclinans sententiam quam dcfendis ut ,

lium quaercre desistamus tamen constituas nobis exhibeas gloriam quam peperisti. Non
: sic
exsules in corpore, ut semper tecum sinuis cives ergo restat, Domina, nisi ut illos misericordes
in mente. « Filii Evae. » Vere fllii Evae superbi, C oculos ad nos convertas. « Eia ergo, advocata ;

prjesunqituosi, ambitiosi, avari, gulosi et car- » nostra, illos tuos misericordes oculos ad nos
nales , inobedientes; et breviter, in omnibus » converte. » Non dubitamus, Domina, quin , si
ipsam Evam sequentes proni sumus ad malum, , rtostras aspexeris miserias, non poterit tua mi-
difficiles vero ad bonum et si contingat aliqucm : seratio suumretardare effcctiun. iMirabilfs nec-
fllium bonorum operum generare, cum quodam non et amabiles illi tuorum radii oculorum
,
cordis dolore et tristitia parturimus. Sed malum quibus nos ad amorem, et ad plenam
allicis
cum laetitia perpetramus , nec bonis sufliciunt ducis salutem, no venenatos oculos basilisci ti-
niala nostra : sed sicut ipsa Eva, ita et nos alios meamus. O Evae oculi venenati ! cur non offertis
inclinamus ad malum ; et etiam sicut ipsa , ita vos oculis Virginis, si vultis perfectau) recipcrc
et nos in defectibus excusamus, aut saltem, si medicinam ? nam suoruni claritas oculorum te-
possumus , in alios retorquemus. Plus enim nebras expellit effugat catervas dc^monum,
,

placet nobis in multo sudore et labore vilia ac- purgat vitia mentium corda congelata accendit,
,

quirere, quam Dominam gloriae degustare , et D et dcmum ad coelestia trahit. O quam beati o
ipsam levissime, imo dulcissitne possidere. Kisi Domina, quos tui vidcrint oculi Hos ergo ocu- !

enim nos, Domina , adjuvisses , fortassis jam in los ad nos, Domina convcrte. « Et Jcsum bene- ,

inferni profundissima vcnissemus. » dictum Iructum ventristui nobis post hoc

5. quod nos valeat excusare, qui non
Nec est » exsilium ostende. venter mirabilis qui » O ,

te, sed Evam in omnibus imitamur, ac per hoc, potuit capere Salvatorem o vcnter laudahilis, !

«Ad te suspiramus. » Suspiramus autem de tam qui potuit recipere Redenqjtorcm ! o vcntcr dc-
bonae Matris absentia, venire ad te Domina, , siderabilis, e quo cmanavit dcsidcrium men-
cupicntcs : « suspiramus ad te , » videre Filium tium ,
gratiarum fluvius, gloriie praMuium o !

tuum affectantes. ISimius ergo amor, quo erga venter amabilis et dulcedo animae, o elevatio
te sumus inebriati intrinsecus, cogit nos ad te, mentium incbriatio cordium, sanitas peccato-
,

Domina, suspirare. Omnibus es amabilis om- , rum Fructus tuus, Domina hic certe est fru-
!
,

nibus affabilis, omnibus dclictabilis; sedes sa- ctus bcatus a principio sui ortus. Hic est Jesus
 14G7 • IN CONCILIO REMENiSI SERMO. 1468
Dei vivi FHiiis. Hic est salvator noster Doniinus"*tibus, dulcis diligcntibus! o clemens poeniten-
Deus. Hunc << Jesiun benedictuin iVuctum ven- A tibus, pia piolicientibus, didcis contemplanti-
a tris tui nobis post hoc exsiliuni ostende, » ut bus ! o cleniens liberando, pia largiendo, dulcis
videndo ipsuin liabeamus; ipsuni videndo, bea- te donando ! o clemens consolando, pia blan-
titudine repleamur. « O clcnu;ns, o pia o dulcis , diendo, dulcis osculando ! Cleniens es subjectis,
v> Maria! >> O cleinens indigentibus, pia exoran- pia jam correctis, dulcis praedilectis. Amen.

AD CLERUM

IN CONCILIO REMENSI CONGREGATUM

SERMO.

Non est Bernardi, cui superbum et insolens videretur, episcopos universosque praelatos
fratres appellare ,
quanto minus diabolos , uti hic fit num. 3. Cujuscumque sit , ex Bernardi
centonibus totus constat , coram Papa , ejusque jussu habitus, ex num. 1.

1.Grave est quod milii iiijungitur, videlicet B magnum et spatiosum manibus, illic reptilia
iit doceam doctorcs, instruam patres : prceser- quorum non est numerus. Et vobis dico, fratres
tim cum scriptum sit, Interroga patres tuos , et mei episcopi multum exaltavit vos Deus Fos
, :

annuntiabunt Moyses
tihi e^//* i«//dVTflE', sicut dicitDominus inEvangelio.
\ Sed praecipit mihi
iste, cujus manus graves sunt; cui obediendum Fos estis lux niundi^. £go dixi Dii estis, etfilii ,

est non solum a me sed etiam ab omnibus. Et
plus quam ]\Ioyses hic. JMoysi commissa fuit una
plebs Israelitica; isti autem, universa Ecclesia.
Et plus quani angelus hic. Cui enim Angclorum
dixit aliquando Deus Qucecumque ligaveris
, Excelsi omncs. Verumtamen sicut homines mo~
riemini , ct sicut unus de principibus cadetis^.
Ubi sapiens? ubi scriba ? ubi conquisitor hujus
saeculi^? Nonne sicut homines morientur? et
nonne sicut unus de principibus cadcnt? Unde
:

super tcrram erunt ligata et in ccelis^? Sccun- cadent, vel quo? De latere Domini, in profun-
dum oflicium dico non sccundum meritum. , dum infcrni.
Praeter Deiim non cst similis ei nec in coelo, ncc 2. Fratres duo mala magna restant niors ,
:

in tcrra. Illc est Petrus, qui misit se in marc^, C videlicet et judicium. Dura est enim conditio
cum alii discipuli navigarent ad Jesum. Unus- mortis, et idcirco rarus est qui vclit mori. Sed
quisque vestrum contentus est navicula sua, hoc quae cura mori, cum haec sit via universae car-
cst archiepiscopatu suo, abbatia sua, praeposi- nis? Eia! quo ibo a spiritu tuo, et quo a lacie
turasua : iste autem niisit se in oinncs arcliic- tua fugiani ? cuni dicat Aposlolus, Omnes nus
'

piscopatus , alibalias ,
praeposituras. Hoc niare reprasenlari oportet ante tribunal Christi ut ,

'
Dfiit. XXXII, 7. — » MaUh. xvi, 19. — ^ Joan. xxi , 7.-4 Mallli. v, 13, 14. — * Psal. i.xxxi ,
0,7.—
^»
I Cor. 1 , 20. — 7 1'sal. cxxxviu , 7.
 ,,

1469 m CONCILIO REMENSI SERMO. 1470

rrferat unusquisque rationem clc hix qucc gcxsit'''''^^ libro Sapientiae, Tn medio , inquit, ccclesife
in corpore suo, sive bonum sivc malum Fra- A npcruitos cjus'' ct rursiis in Evangelio dicitur,
, '. :

tres , synodum pronuntio vobis ubi

aliam Stetit Jesus in medio discipulorum suorum t. yse ,

Dominus Deus sedebit in judicio et ibi omnes mihi Domine Jesu si tccum ero in domo tua,
: , ,

nos oportet repraesentari, et ibi Deus juste judi- et non in medio domus tuae. At isti non sic. Sunt

cabit orbem terrarum. Hic includitur justitia in quidem cum Jesu, sed non in medio domusejus;
marsupio sed juste judicabit Dcus in illo judi-
:
quia aniant ct faciunt superbiam ,
parentes suos
cio : et ibiomnes nos oportet repraesentari (nisi e.xtoUentes, pauperes autcm negligentes et de-
forte, quod dici nefas cst mentiatur Apostolus), , primentes. 3Iale vivunt, et subjectos male vivere
sive sit Papa , sive cardinalis , sive archiepisco- vohmt. Et idcirco comparantur apostatae angelo,
pus, sive episcopus; sive dives, sive paupcr; qui dixit in corde suo : Ponam seclcm meam ad
sive doctus, sive indoctus : IJt rcfcrat unusquis- aquiloncm *, etc. Quid est diabolum ad aquilo-
que rationem de his quce gcssit in corporc , sive nem sedem vellc poncre, nisi superbum quem-
honum, sive malum. Et si reddenda est ratio de R piam et impium super suos similes a charitatis
his quaequisque gessit in corporesuo;heu! quid calore, vel sapientiae luce aHenos principatum
fiet de his quae quisque gessit in corpore Christi, appctere ; vel ademptum tcnere? Tahs crat Ab-
quod est Ecclesia ? Ecclcsia Dei vobis commissa salon super lihos Israel ,
patri suo rebelhs, prin-
cst, el dicimini pastores, cum sitis raptores. Et cipatum appetens 9. TaUs erat Jeroboam , qui
paucos habemus, heu ! pastores; multos autem peccavit, et peccarc fccit fihos Israel in vituhs
excommunicatores. Et utinam sufficeret vobis aureis '°. Tales fuerunt Scribae et Pharisfei, con-
lana et hicl sititis cnim sanguincm. tra quos ait Dominus : P'ce vobis , Scribof ct
3. Quatuor tamen his qui praesunl in Ecclesia Phariscei, qui clauditis rcgnum ccelorum ante
Dei , necessaria esse prae omnibus reor : vide- homines : vos enim non intratis, introeuntcs non
per ostium intrent; ut in humihtate se
iicet, ut sinitis introire ".
contineant;avaritiam dechnent; munditiam tam Porro episcopi hujus temporis avaritiam 4.
corde quam corpore servare studeant. Sed quid quomodo declinent? Quod enim sinc miscrabih
prodest si canonice eligantur ( quod cst per C gemitu dicendum non est , Christi opprobria
ostium intrare ), si non canonice vivant? Dixit sputa , flageUa, clavos, lanceam, crucem et
Dominus ad duodecim Nonne cgo vos duocle- : mortem, haec omnia in fornace avaritiaj con-
cim elegi? et unus exvobis diabolus est^. Domine flant, et profligant in acquisitionem turpis qua;-
Jesu, cum esset electio iha in manu tua, si non stus, et jirctium universitatis suis marsupiis in-
haberes ahquem contradicentcm ct rcckuiian- chidcre festinant : hoc solo sanc a Juda Iscariotis
tem tibi quare elcgisti diabolum episcopum ?
;
quod ille horum omne cmolumen-
differentcs,
Cur, bone Jesu non elcgisti bonum, et justum,
, tum denariorum numero compensavit; isti vora-
et sanclum sicut Petrus bonus, justus et san-
, ciori ingluvic luciorum, infinilas exigunt pccu-
ctus fuit? Vcl si elegisti diabolum ciu" te jactas , nias. His insaliabili dcsiderio inhiant, pro his
elegisse ? Fratres , sic facit Jesus hodie, eligens ne amittant timent; ct cum amitlunt, dolent.
sibi multos diabolos episcopos. Ubi, proh dolor! Harum in amore quicscunt, quantum duntaxat
rcperiemus Episcopos ,
qui post adcptam digni- hbcrum est eis arbitrium acervandi, vcl au-
tatem in humilitate se contincant? Nempc su- D gmentandi cura. Animarum nec casus reputatur,
perbia eis occasio cst ut ad tantam dignitalcm nec salus. Pson sunt profccto matrcs, qui cum
aspircnt, ut in ovile Christi impudenter irrum- sintde Crucilixi patrimonio nimium incrassati,
pant; cum tamen per Psalmistam Dominus di- impinguati, dilatali, non compatiuntur super
cat : Non habitabit in medio domus mece qui contritione Joscph. Archiprcsbyter circuit obc-
yj7f/V.yMy,»<?r6/aOT^. Jesus autem in medio est, non dienliam sibi creditam ; et ut impicat saccum
in angulo. Lnde ipsc in Evangclio, Hbi duo, suuni, tradit sanguinem juslum. V«'ndit ncmpe
inquit, vel tres congrcgaii fucrint in nomine homicidia , adulteria, inccstus, fornicationcs
meo , in medio eorum sum^ et iterum Jcsus ; , sacrilcgia, pcrjuria , et usquc ad summum im-
autcm transiens per medium illorum ibat'^ ct : plct manticam suam. Fama igitur volante inno-

IlCor. V, 10, t;lRom. XIV, 10.— » Joan. vi, 71. — ^ Psal. c, 7.— 4 Mallh. xvni, 20. — ^ Luc. iv, 30.—
6 Eccli. XV, 5.— 7Luc. xxiv, 3C. — » Isai. iv, 13. — 911 Reg. xv. — "> 111 Kcb'. xii. — " Mallh. xxiii, 13.
 , ,
;,

1471 IN CONCILIO REMENSI SERMO. 1472

tfscit t'|»lscopo talis quitstus; et accersito arclii-'"*luerunt, ita niulliplicati sunt super numeruiii.
prcsbytcro : Da inilii , iiupiit, partcju nicani. Al A Intcstiiia ct insaiiabiliscsl piaga Ecclesiai; et ideo
illc : Niliil tlaho tibi. E contra cj)iscopus : Si non in pacc (inumtudo nica aniarissiina. Setl in qua
tlcilcris inihi , iiupiit, partcin nicam , aurcram pacc? Paxest, et non cst pax. Pax a Paganis, pax
tibi omnia. Fittpic altercatio niaxima, et propter abha;reticis, sed non profectoa liliis. Vox plan-
avaritiam lit tliscordia. Postea vcro archipre- gcntis in tcmpore Isracl /'V//Vw tv?«//vV/ t^/ 6'Xrt/- :

sbvtcr rc\olvcns sccum , tpiod auctorifate cpi- tai'i , i/jsi aiilcin spici>erunt nic^. Spreverunt et
scopi luiii^atur potcstatc ista, et quod sine gratia invaluerunt a turpi vita , a turpi quccstu, a turpi
ipsiiis nihil possit; perverse conversus, Pa'nitet, commercio , a ncgotio perambulante in tene-
impiit, me , accipe parteni tuam, et insuper tle bris. Superest ut jam tle niedio fiat dxmoniuin
nica (juod bcncplacitum fueril : et reconcilian- nieridianum ad seducendos , si qui in Christo
tiir. Hcu ! sicut Hcrodcs ct Pilatus rcconciliati residui suiit , adhuc pcrsistcntes in simplicitate
sunt , et Christus crucilixus est siquidem absorbuit fluvios sapicntium et
: sic nihiloniinus sua :

isti rcconciliantur, et pauperes Christi spoliati B torrentes j)otcntum , et habet fiduciam quod
sunt. inlluat Jordanis in os ejus^, itl est, huniilcs et
5. En tempora ista plane foeda a negotio per- simpliccs qui siint in Ecclesia. Ipse enini est
ambulante in tcncbris : tjuaj^ropter vae genera- Antichristus , tjiii non soluin se dicin , seti et
tioni huic a ferniento Pharisaeorum ,
quod est nieridiem mentitur, et extollitur supra id quod
hvpocrisis; tamcn hypocrisis dici debet, quae
si colitur ut Deus, quem Dominus Jesus interfi-
jani latere abundantia non valet, et jirae
jirae ciet spiritii oris sui , et tlestruet illum illustra-
imj)udentia non tjuserit. Et sic serjiit hodie j3u- tione advcntus sui •^.

tida tabes per omne corpus Ecclesiae quo la- ,

G. Ecce diximus qualcs habemus pastores ia

tius eo desperatius, eoque periculosius quo

,
,
via hac qua ambulamus non quales habere ,

intcstinius. Nam si insurgeret apertus haereti- oportet. Non sunt omnes amiciSponsi, qiii ho-
cus , mitteretur foras et aresceret : si violentus die sicut sponsi Ecclesise hinc inde assistere
inimicus, absconderet se quis forsitan ab eo. et, ut vulgo aiunt, eam quasi ad- cernuntur :

Nunc quomodo ejiciet, aut quomodo abscondet C dextrare videntur. Pauci admodum sunt qui
se? Omnes amici et inimici, omnes necessarii, quae sua sunt, non quaerant, ex omnibus charis
omnes domestici, et nulli pacilici et quae sua ejus. Diligunt munera, nec jjossunt pariter dili-
:

sunt quaerunt omnes. IMinistri Christi sunt ct gereChristuni, quia nianus dcderunt mammonae. ,

serviunt Antichristo honorati inccdunt de bo- Intuere quomodo incedunt nitidi et ornati
;

nisDomini, cui honorem non defcrunt. Inde circumamicti varietate, tanquam sponsa pro-
hic est eis quem tjuotidie videmus meretricius cedens de thalamo suo. Nonne, si quempiam
nitor, histrionicus habitus, rcgius apj)aratus. talium rcpente eminus j)rocedcntcm aspexcris
Inde auruin in frenis, aurum in sellis ct in cal- sjionsam jiotius jiutabis quam sponsce custo-
caribus. Plus nitent calcaria quam altaria. Inde dem ? Undc vero hanc illis exuberare testimes
niensae splendidae et cibis, et scyj^his. Inde co- rerum alfluentiam, vestium splendorcm men- ,

messationes et ebrietates. Inde cithara , et lyra, sarum luxuriam, congeriem vasorum argenteo-
et tibia, rcdundantia torcularia, et promjjtua- rum et aureorum nisi de bonis sj)ons;e? Inter
,

ria j)Iena, eructantia cx hoc in illud. Iiule dolia D haec est qiiod illa j)auper et inops ct niida re-
j)igmentaria, inde referta marsupia. Hujusmodi linquitur, facie niiseranda, inculta, hispida et
sunt et volunt esse ecclesiarum prfej)ositi, de- exsanguis. Propter hoc non est hoc tempore
cani, episcopi, et archiej)iscopi. Nec enim liaec ornare sj^onsam, sed spoliare; non est custo-
nicrito ccdiint, scd ncgolio illi quod pcrand)ulat dirc, scd jiertlcre ; nt)n est defendcrc, scd ex-
in tenebris. Olim j)ra>dictiim cst , et luinc tcui- j)oiu're ; non est instruere , sctl j)ri)stituere

pus imjjletionis advcnit £rc6' /// /:><^/r6' «/««r/Vrt- : non est j)ascere gregcm Domini , sed mactare
do mca aniarissinia '. Aniara jiriiis in nece mar- et dcvorare, dicente Doniint) de illis ,
Qui dc-
tyrum, amarior j^ost in conflictu haereticorum vorant plcbcin iiicani ut ctbuni panis^ : et ite-
amarissima nunc in moribiis domesticoriim. ruui ,
Quia conicdcrunt Jacob , ct locuni cjus
Non higari , non extcrmiuari jiossuiit ita iuva- : dcsolavcruiit ^ : et in alit» j)roj)Iieta, Pcccata

' Isai. xxxvm, 17. - M<1. i, '/!. — 3 Joh xi,, 1 8. - 4 11 Thoss ii, i,8. ^ rsal. i.ii, ;•. '' IVsal. i \xvui , 7.
 ,

1473 IN CONCILIO REMENSI SERMO. 1471

pnpitli comedenf^ : quasi dicat, Peccatorum pre-^^Certe Dominus dicit in Evangelio ad episcopos,

tiaexigunt, et peccantibus sollicitudinem non A haud dubium in primitiva Ecclesia, Sint lunibi
impendunt. Quem dal)is mihi de numero epi- vestri prcecincti ^ : castitatem approl)ans non
scoporum ,
qui non plus invigikt subditorum tantum scd etiam imperans. Atlestatu.r efi;im
,

evacuandis marsupiis, quam vitiis exstirpandis? hanc Spiritus sanctus in lege qui nemini nisi ,

Ubi est qui flectat iram? ubi est qui praedicet raundis, et praecipue a mulieribus, panes pro-
annum placabilem Domino ? Propterea relin- positionis edere sinebat. Unde et Achimelech
quamus istos, quia non sunt pastores, sed tra- David regi de his panibus cum militibus sume-
ditores; et imitemur illos qui viventes in carne, re cupienti non prius concessit, quam eos mun-
plantaverunt Ecclesiam sanguine suo. Et qui- dos esse a mulieribus cognovisset, dicente rege
deni isti sortiti sunt ministerii locum , sed non David , Si cle mulicribus agitur, mundi sunt ab
zeUim. Successores omnes cupiunt esse imita- ; heri ct nudiustertius ^ : jam tunc significante
tores pauci. Utinam tam vigiies reperirentur ad Spiritu sancto neminem ad mcnsam Christi, ad
,

curam ,
quam alacres currunt ad cathedram ! B illumque panem Angelorum debere accedere
vigilarent utique sollicite servantes sibi credi- nisi purificatum mente et corpore; ne quod
tam Ecclesiam : imo vero vigilarent pro seniet- gratia divina fidelibus pricparavit ad salutem,
ipsis, nec sinerent de se dici Amici mei et pro- , indigne sumentibus ad judicium fiat, et ad con-
xinii mei adversam me appropinfjuaverunt, et demnationem. Isti autem castitatis insigne qua-
steterunl^. Justa omnino querimonia, nec ad ul- liter custodiunt, qui traditi in reprobum sen-
lam justius quam ad nostram refercnda aetatem. sum faciunt quae non conveniunt? Quaj enim in
Parum est nostris pastoribus quod non servant occulto fiunt ab episcopis turpe est dicere. Me-
nos, nisi et perdant. Graviter quippe demersi lius itaque arbitror super hoc dissimulare et
oblivionis somno, ad nullum dominicae commi- supersedere ,
quam aliquid, unde scandalizen-
nationis tonitruum expergiscuntur, ut vcl suum tur innocentes et inexperti, dicere. Sed ego cur
ipsorum pcriculum expavescant. Inde est quod verecundor dicere, quod ipsi non verecundan-
non parcunt suis, qui non parcunt sibi, peri- tur facere, imo quod Apostolus non verecunda-
mentes pariter et pereuntes. C tur scribere et praedicare ? Dicit autem egregius
7. Nunc vero dicendum, episcopi et sacer- praedicator sic Masculi in mnsculos turpitu- :

dotes hujus temporis castitatis sanctimoniam dincm operantes, et merccdem sui erroris reci-
( sine qua nemo vidcbit Deum^ ) tam in corde pientes'^. Fratres factus sum insipiens vos me , ,

quam in corpore quomodo student observare? coegistis.

Osee IV, 8. — ^ Psal. xxxvii , 12. — 3 Jiebr. xii , 1 4. — 4 Luc. xii , 35. — ^ I Reg. xxi ,5. — 6 Rom. i , 27.

47
147:. IN SYNODO, SERMO. I47G

AD PASTORES IN SYNODO CONGREGATOS,

SERMO.

Cujusciiinque sit, ncc inelogans cst, ncc lcclu indi^jnus.

Quinon intrat per ostiitm iii ovile oiiiim , setl flit-ent//7"' poenitentiani, et quae vovistis Domino Deo vo-
aliiinde, ille fur est et latro. Qui aii/em intrat per \ stro , diyue reddidcritis. Vos niaxime, qui in
ostiiim , pastor est ovium , ctc. Joan. cap. x, X- 1-1 C.
circuitu Domini cstis, et in conspectu ejus af-
fertis munera, et offertis, non corruptibilium
1. Reverendissimi Palres et Doniini, ecce auri et argenti, sed protiosi sanguinis et oor-
lecta sunt verba sancti Evangelii in auribus poris Agni Quantani dignitatem
immaculati.
vestris , et utinam dilit,onter inteilecta ab uni- contulil vobis Deus
quanta est praerogativa!

versitate vestra ! Intellectus bonus omnibus fa- ordinis vestri Praetulit vos Deus regibus ot
!

cientibus ea. Saeculares in speculis suis visu imperatoribus ; praetulit ordinem vestrum om-
cognoscere solent pulcbritudinem aut turpitu- nibus ordinibus; imo, ut altius loquar, praetulit
dinem suam. Alterius generis est specukiui ve- vos Angebs et Arcbangelis, Tbronis et Domi-
strum , quo magis auditu, quam visu pote-
in non Angelos, sed semen nationibus. Sicut enim
stis attendere quid deceat, et quid non deceat;
Abrahaj apprehendit ad faciendam redemptio-
quid impcdiat, quid expediat, quid ex debito B nem sic non Angelis, sed hominibus soHs- '
: ,

vestri ofticii vobis incumbat. Speculum vestrum, que sacerdotibus Dominici corporis et sangui-
sanctum est Evangebum. Considerate, obsecro, nis commisit consecrationem. Onines GQ\m, sicut
non vultum vestrae nativitatis, sed statum quo- ait Apostolus, sunt administratorii spiritus, in

tidianae conversationis. Considerate , et nolite ministerium missi proptcr eos qui hcereditateni
abire negligendo , sed stetis diligentius investi- capiunt salutis^. Sed longe excellentius est ofli-
gando, et perscrutatis modullitus conscientiis cium vcstrum, quod admirabile est et non so- ,

vestris , in testimoniis earum aut gloriemini, lum in oculis vestris, sed etiam Angelorum.
aut terreamini. Nam sicut multis gloria , ita 2. Ha?c sunt infelicissima tempora quae |)rop-
,

multis est ignominia testimonium conscientiaj vidit apostolus Paulus ; in quibus homiucs
suje.Ecce sacrum Evangclium sub numero sanam doctrinam non sustinent, sed coacer-
trium personarum includit multitudinetu uni- vant sibi magistros ad dosideria sua , in quibus
versam pr?eIatorum. Proposuit eniiu nobis bo- a veritate se avertunt , et ad fabulas ot vanitalos

num pastorem , mercenarium , et furem. Si C hujus sa^culi convertimtur^. Haec sunt , iuquam,
boni pastores cstis, gaudete, quia merces ve- novissima tempora, in quibus rofrigescit chari-
stra copiosa est in coelis. Si mercenarii estis, ti- tas, et abundat iniquitas multorum. Quare hoo
mete quia periculum vestrum grando est in
,
dico? Quia, ut audistis, tios poisonas, imo, iit

terris. Si fures ostis, ingemiscite ,

quia locus vc- planiiis dicaiu, tria gouera doctoruiii sauctiiiii
stcr magnus est in pa-nis, nisi properaveritis ad doscribit Evaugoliiiiii. Priiiium goiiiis ali(|iiaiii

' Ikl)!. 11 , I j, IC. - » 1(1. I , 14. — 3 iriim. IV, ;j , -'i.

1477 IIS SYNODO, SERMO. I'i78

quidem parteni , scd iinumquodque duorum "''«itt/?r/art/ /;<?////;/«''! Si panihus abundant mcr-
sequentium copiosam ct perniciosam indudit A ceuarii, numquid fame pcrilmnt opcrarii? Ope-
multitudinem praelatorum sed illos dclendit ; rarios dico qui quanto rariores in tcrris lanto
,

numerus. In primo solo ycncre ahundat clia- chariores in coelishabcntur. De paucitate corum
ritas; in aliis duoljus omnino refrigct, ubi ni- conqucritur Veritas dicens Mesiis quidcm itiiil- :

mirum abundat iniquitas. Audistis proprietates tn.,opcrarii autem pauci~Aie?,%\s\\iu\uemu\ta ct

singulorum. Bonus pastor est qui ponitanimam sacerdotes multi : et mercenarii multi, sed ()i)e-
suam pro ovibus suis merccnarius est qui vidct : rarii pauci. Pauci plane operarii , ct admodum
lupum venientem, et fugit fur est qui mactat : rari inconfusibiles, qui aspicientcs in auctorcm
et occidit. Bonus pastor non suam voluntatem iidei et consumniatorem .Icsum quos instruunt
,

facere, sed Domini sui quaerit utilitatem. Ipsi verbo sanctae praedicationis , non destruunt
soli servat fidem , ipsi laborat , ipsum honorat. exemplo pravae operationis , efficacius opcre
Ipsi quaerit gloriam, non sibi. Regi eniiii scecu- quam vcrbo praedicantes.
lorum iiiimortali, invisibili , snli Deo , hcnor ct B 4. Notandum vcro quod filius non dicit Fac
gloria in scecula sceculorum. Amcn '. Non nobis, me unum de mercenariis tuis sed , Fac me sic- :

Domine, non nobis, sed nomini tuo da glo- ut unuin de mercenariis tuis^; ut videlicet
ci
riam ^. Nobis miseris da veniam , da gratiam ,
sibi offerat beneficia, quibus illi communicant in
tibi serva gloriam , utpote a quo est venia pec- praesenti. Iiiquit Psalmisla Cibavii cns ex ndinc :

catorum, et gratia meritorum. Bonus pastor in frumenti^. Quos eos? Audi quod praimittitur •

omni labore non quae

villicationis suae quaerit Inimici Domiiii mcntiti sunt ei. Hi sunt nuos
sua sunt, sed quae Jesu Christi quod pro- ;
cibat cx adipe frumenti , et melle satiat. Oni
prium liabet charitas. Unde si quandoque ex- suntilli? Mercenarii, qui licet ad horam cic-
cesserit, charitas operit niultitudinem pcccato- dant, in temj)ore tamen tentationis reccdunt '"
rum ^ : sed et ipse advocatum habet in ccelis Unde patet quod amici sunt mundi. Amicus au-
Jesum Christum Dominum nostrum, tem hujus mundi, inimicus Dei constituitur " et ipse est
propitiatio pro peccatis nostris*^. Iterum quaerunt quae sua sunt, non qufe .Icsu
3. Mercenarius est, ut diximus, qui videns C Christi '^ et si non quaerunt qu£B illius sunt :

lupum venientem fugit. Quaerit ergo quae sua

, cum eo non sunt. Et qui cum eo non sunt con-
sunt, non quae Jesu Christi. Alioquin utique tra eum sunt;quia ipse ait (^/z/ /^o/^ c*^ ///m//// :

non imo et se ipsum super-

fugeret, sed sua, contra me csf-^. Et qui contra eum sunt ini-
impenderet potius, quam gregem suum rapto- mici ejus sunt. Hi perexteriora mentiuntur Dco
ribus exponeret. Multi sunt mercenarii, qui in de interioribus. Cum enim sane prajdicent ct
non possunt a bo-
prosperitate leviter discerni munde vivant, sanitatem loquuntur intentionis
Habent enim multa cum ipsis
nis pastoribus. Deuni habeant in causa, et omnia
ut videlicel
communia. Habuerunt namque sanam electio- eorum bencdicant nomini sancto eius-
interiora
nem in ingressu ; habent nihilominus mundam cum tunc tamen non Dcum sed mundum- non ,

conversationem in progressu pacem Ecclesiae : Dominura, sed seipsos habeant in causa. IMcn-
amant et quaerunt , utiliter ac viriliter eccle- liuntur potius Deo quam hominibus, ad cuius
siasticis implicantur negotiis; non recusantgra- contumeliam spcctat tanta collatio gratiarum •

vedines oneris, sed hoc idco quia ambiunt glo- d quibus non honorem Dci scd honorem hoini- ,

riam honoris. Amant enim primos recubitus in nis constat acquiri, nec charitati, scd cuj)iditali
Coenis, salutationes in foro, et vocari ab homi- deserviri. Unde
operarius inconfusibilis poslii-
nibus rabbi^. Multoties etiam cibantur pane la- lat non duo tantum, sed tria quia funiculus tri- :

crymarum, et vino compunctionis potantur ex plex difficile rumpitur '

'. Non enim postuial di-
recordatione peccatorum sicut testatur junior : sciplinain ctscientiam, quas possunt habere et
filius, qui in regionelonginqua consumj)sit om- nicrcenarii scd dicit , Bonitatcm, ct discipH-
:

nem substantiam suam vivendo luxuriose. Unde nnm, et scientiam doce me '^, quae tria in solis
et dixit : Quanti mcrcenarii in domo patiis mei filiis rcqiiirunlur. Quid cnim j)rodcsset disci|)li-

• ITim. 1,17.— ^ Psal. cxin ,

—I. 3 I i'en-. iv, 8, et Prov. x, 12. — 4 l Joaii. ii 1,2.-5 Malth. xxm
—
,

rt ,
etMarc. xii, .39. « Liic. xv, 17. — 7 Id. x , 2. — « Id. xv, 19.— 9 Psal. i.xxx, 17.— ^°U\c. viu 13._'
,

" Jacohi IV, 4. — -^ Pliilipii. n , 21. — '3 l,ic. xi , 23. — '

'•
Eccle. iv, I 2. — '^ Psal. cxviii , GC.
,
 ,!

1471) IN SYNODO, SKRMO. l'(80

iiam liabere in conversationo, seientiani in pia,'-'" pnltns , (jnia tlescendit et ascenclit. Faeit tamen
«lieatione, nisi ailsit btniitas in intentione? Nns- A liioe lides eatliolicinn? Jlac; (icle nticjne claemones
ciunm scriptum est , ant carnis obsecjuium, ant ossent catholici; quia, ut dicit Jacobus, c/r-
rationis scientiam sufliccrc; sed bona voluntas dunt, ct cnntrciuiscuntK Verum utique catlioli-
snfllcit. Sanata ergo voluntate, utilis crit et pra'- cum facit , non lides communis da'monibus et
miosa tam eastii^alio earnis j)er discijilinam ,
liominibiis, sed ea tantimi qune comiiiunis est
quam illnminatio rationis jier scientiam. Iioiiiinibus et anj^elicis sjiiritibus. Qua3 est illa ?

Propter supra dictas crgo rationes et alias

5. , Quae per dilectionem operatur : dc qua Aposto-
hnjusmodi, diximns quia in jirosperitate mer- Insdicit, Ncque circumcisio aliquicl valct, ne-
eenaiins leviter discerni non jiotest a bono j)a- <iucprceputium, scd fidcs (juce pcr dilcctioncm
store; cjuia duiii jiacis arridet securitas, inten- opcratur^. Hac fide ipse pia;ditus erat, cum di-
tionis ejus palliatur inlirmitas. Niliil occultum ceret : Dum tcmpus habcmus, opcrcmur bonum
quod non reveletur'. Vasa figuli j)robat for- ad omncs ; maxime autcm ad domcsticosfidei^y
nax'. Flante vento adversitatis , statim quod B non srecnli. llabetis hanc fidem? Ulinam. Sed
infirmum est intentionis, ostendit effectus oj)e- liaec est fides quaj vincit mundum ;
quia \\xc
rationis. Jldct cniin lupum vcnientcm, ct fugit. est victoria qua^ vincitniundum, fides nostra^.
Qui sunt isti lupi ? Tyranni et rajitores saeculi, Dixerim vos vincere niundum, an vinci a mun-
qui propria tentati concupiscentia, vel ingenita do ? Video ecclesias vestras male tractatas; vi-
compnlsi malevolentia inceiidunt ecclesias, va- deo cjuasdam seniirutas, quasdam omnino ob-
stant ovilia Cluisti , spoliant j>upillos et viduas, rntas : video in villis solitudinem , in agris
j)roscrij)tionem indiicunt j)auperibus , Dcum silcntium, et ubique exterminium video in :

blasj)hemant in suis operibns. Hi factis rapinis, militibus insolentiam, in hominibus inobedien-'

fractisque ecclesiis, cum omnibus insipientiam. Libenter ta-
gladius ultionis in eis tiam , et in
exseritur, veninnt vel blr.ndiendo hujusmodi insipientes, cum sitis
, vel commi- men suffertis
nando. Fugitque niercenarius vcl amore blan- ipsi forsitan sapientes. Sustinetis enim qnod
,

chentis, vel timore persequentis. Unde fugit? vos in servitutem redigant, quod devorent
A rectitudine justitiae, a defensione Ecclesise, C quod accijiiant, quod snjier vos extollantur,
a liberatione jiatria' ab ultione pupillorum et quod etiam in faciem quandoque vos caedant ^,
,

viduarum. Quo? Ad custodienda quae possidet, aut ctiam reclusos in carcere enuingant argen-
imo a quibus possidetur ; videlicet, marsupia ,
to. An h?ec patimini , ut in patientia vestra
horrea , non utique pauj)cribus reser-
ccllaria ; possideatis animas vestras? Patientia enim no-
vanda, sed evacuanda fnribus, autignibns con- bis necessaria est, ut voluntatem Dei facientes,
sumenda. Habet enim aliquis intra jirovinciam fructum cum gaudio reportemus. Toleratis haec,
tyrannorum jjositos jiarentes suos, et blanditur ut voluntatem Dei faciatis? Non utique;sed
jiroinde multoties raptoribus, ut parentibus ut vcstram Noluntatem jjrojiriam imj)leatis, ut
consulat : qui ut pacein habcant, etinter tyran- carnis vestra; licentins curam geratis, ut pueris
nos floreant, afQigi sancta permittitur Ecclesia, vestris et parentibus commodius providealis, et
et justitia conculcatur. villas tyrannorum in pace eorum inhabitetis,
6.Et quid dicam de furibus? Furcs sunt lia?- utentes nenioribus et agros colentes. Projiter
retici. Hi sunt furcs ct latroncs, qiii veniunt in D hoc j)alpatis j)rincij)cs, et jiotcstates tenebra-
vestimentis ovium, intrinsecus autem sunt lupi luin haruni , tam homines qiiaiii cKTpmones. Ho-
rauaces^. Quotquot autem vcnerunt, furcs sunt mines, cjuia acl velle eornni locjuimini, ad velle
et latroncs. Fures, latenter nocendo : latro- eorum ligatis et solvitis. Ipsi sunt semiej>iscopi,
nes , aperte sajviendo. H.erctici jirava dogmata seniiarchidiaconi ; imo, ut verum fatear, salva

disscminabant in jiopulo, ct jierversitate do- jjace omninni , ij)si sunt suj)ra cjiiscojjos , suj)ra
ctrinae sua? lidcm catliolicam obnubilabant, et archidiaconos, suj)ra j^resbytcios : et vcre cjui

indiictliant simplices iii errorcm. Neminem ve- potestatcm habent , hodie benefici vocanturi'
strum credo esse haereticum. Omnes creditis in Palpatis djiemones, quia liicitis eos in vobis si-

Deum Irinum et ununi , (juia j)assus sit et se- niiles Altissimo. Ponum, iiujnit, scdcm mcain

' MaUii. X , 20. — > F.ccli. x.vvii, 0. -- 3 Matlli. vii , 15. — > Jacdlii u , li). i Gaiat. V. 0. — f*
hl. m
10. — 7 I Joaii. V, it. — 8 I Cor. xi , 10, '}.0. — «> Liit;. xxii , 2.'i.
1481 IN SYNODO , SERMO. 1482
adaquilonein, et similis ero Alliasimo '. Et ipse'*' vlrtus fortirudinis vestrae quoniam dissipat Do- ,

qui est rex siiper omnes iilios siiperbise, frigore A minus ossa eorum qui hominibus placent. Caro

iniquitatis snae congelavit interiora vestra ; ct, infirma, sed ossa sunt fortia. Dissipavit ergo
ut fortis armatus cuslodiens atrium suum,in ossa, id est fortitudinem eorum qui hominibus
,

pace obtinet calhedram voluntatis vestrae, in quaerunt placere. Coufusi sunt, quoniam Deus
qua deberet Altissimus residere. In terra, in- sprevit eos* : et vos confusi estis in actibus
quit ,
pax Quibus? Magnae scien-
hominibtis. vestris, non lionorati, sed onerati dignitatibus
tiae? magnae nobilitatis? Non, scd bonce volun- vestris, quoniam Deus sprevitvos. Sprevit enini
ialis^. Et ubi pax, ibi Deus ; quia in pace factus Deus omnes discedentes a judiciis suisf'. Fidem
est locus ejus^. Unde patet quod sedes ejus habetis, sed ad opera vos invito : vos niaxime
bona vohmtas est. Qui ergo non Deum sed , qui estis vicarii Christi, qui estis pastores ani-
diabolum habet inhabitanteni interius, et tyran- qui aUos debetis instruere, non de- marum ,

nis atque raptoribus deservit exterius, vincitne Vos, inquam maxime; quia soU non struere. ,

mundum ? Imo victus est a niundo victus est B potestis perire, qui praeire debetis docendo ct
,

a diabolo, victus est a carne sua, Infixus est in operando. Multi sunt catlioUci praedicando, qui
limo profundi, et non est ei substantia^, vel Uaeretici sunt operando. Quod Uaeretici facie-

potentia resurgendi. bantper prava dogmata, Uoc faciunt plures Uo-

7. Domine Deus virtutum, excita potentiam die per mala exempla. Seducunt sciUcet popu-
tuam etveni, ut educas nos de lacu niiseriae, lum, et inducunt in errorem et lanto graviorcs :

et de hito faecis. Operi manuum tuarum porri- sunt Uaereticis, quanto piievahmt opera verbis.
ge dexteram. Educ de carcere animas nostras ,
8. Unigenitus qui est in sinu Patris, nonne

ut jam non obediant mundo, sed confiteantur de secreto suo prodiit ad ])ubUcuin vestrum?
nomini tuo. Placabilis esto super ofriciahbus nonne de coelo descendit ad terras, nt praedi-
tuis ,
qui tibi rationem reddituri sunt de ovibus catione et conversatione sua persuaderet Uo-
tuis.Veni, Domine, et noU tardare. Insanitdia' minibus contemptum mundi?Nonne vos cstis
bohis, insanit hostis humani generis, sciens vicarii ejus? nonne quod praedicavit, et vos de-

quod modicuni tempus habet. Fidem habcmus C betis praedicare quod dissuasit, dissuadere : : :

sed sine operibus mortua est, et nos mortui quod persuasit, persuadere? A Cliristo dicti estis
cum ipsa. Auge nobis iidem ut in vicariis tuis cUristiani. Nonne ea via qua CUristus ambulavit,
,

per dilectionem operetur quatenus ad impe- et vos debetis ambulare? Nonne sicnt conver-
:

rium eorum montes transferantur, et de obses- satus est, et vos vicarii ejus debetis conversari?
sis animabus daemones efferantur, ut de ipsis Ita plane, nisi forte doctiores co fueritis vel
prius ejiciantur, quam cum ipsis projiciantur sanctiores. Dicite ergo, arcUidiaconi; dicile,
in ignem aeternum. Auge, inquam, nobis fi- j^resbyteri ; dicant etiani pontiiices : In frenis,
dem ;
quia haec est victoria, quae vincit mun- in sellis quid facit aurum ? in vestimenlis tantus
dum, fides nostra^. Hac fide sancti vicerunt ornatus? in cibis tam superfluus apparatus?
regna, operati sunt justitiam, exstinxerunt im- Esca ventri, ct ventcr escis : Deus autem et Uunc
petum ignis, effugarunt acicm gladii, convahie- et Uas deslruet '". MuUus erat nilor vcstium,
runt de infirmitatibus suis'\ In partibus nostris et delicatus ciborum apparatus ajuid illum di-
ubique ignis, undique gUulius. Quare non ope- D vitem evangelicum, qui indueUatur jiuijiura et
ramini justitiam? quare non exstinguitis ignes? bysso, et epulabatur quotidie sjilcndide ". IMor-
quare non efiugatis aciem gladii? Quare? Ratio tuus tamen est, et sejiultus in infcrno. O di-
in promplu cst : quia non Deo, scd hominibus rum,o exsecrabile et Uorrendum sejiulcrum,
quaeritis pUicere. Unde Pauhis : Si adlnic liomi- ubi est flctns ct stridor denliuni; ubi siint ;iqi!;T;

nibus placerem , Cluisti servus nnn esseniT.Yos nivium; ubi verniis non moritur; ubi ignis
qiii

non convaletis de infirmitalibus vestris, sed tor- qui non exstinguitur! Hoc sepulcrum divitem,
petis de ignavia vestra, nec dc malcfactoribus sed sinus Abrahae jiauperem Lazarum excej>it.
potestis facere justitiam. Quare? Quia nuUa est Quis sapicns et custodiet Uaec '^ ? Vir insij)iens

' I.sai. XIV, 14. — 2 Luc. ii , 14. — 3 Psal. lxxv, 3. — 4 Psal, lxviii , 3. — ^l .Toan. v, 4. — <>
llebr. xi, 33,
34. — 7 Galat. c, 10. — « Psal. i.ir , «. — <) Psal. cxvin , 118. — "• I Cor, vi, 13 — " I.tic. xvi , 19. —
'» Psnl. (VI , 'i,}.
 ,

liS.i n SYNODO, SKRMO. liSi

iion cognuscet, tt stultiib iioii ititelligot hsec'. '"hujiis adversitutis, uhi aputl praelatos Ecclesiae
Quis , obsecio, laicoruiii aviilius clcricis (iu;erit A invalcscit cupiditas, et cliaritas refrigescit.
teii)|)orulia, et iiieptius utitur acijuisiiis? Cuiii 10. Kt nierito claniat Ecclesia sanctu hodie :

tantum fustum videant luici in supellectili cle- Evcc in pact: ainariludo nna amarissima^.
ricoruni, nonne per eos potius invitantur ad Multa est hodie et longe gravior, (piam credi
munduin dili^enduiii, (juam iiei^liyendum ? Me- possit, persecutio sunctae Ecclesiui; et talis iu-
dice, cura te ipsuiii '. Si mundum pra.uli(as con- cunibit, (|ualis a j)rincipio non fuit. Multis mo-
temnendum , contemne tu j)rius; et ad i|)sum dis j)ersecutus est cam diabolus, sed nuntjuam
eflicacius alios invitubis. Da voci tuae vocem vir- gravius quam hodie; quia nunquam fuit major
tutis; consonet vita verbis : et statim erit in ore jx'rditio Christianorum, nec libcrior aut secu-
tuo vivus et efficax sermo Dei , et penctrabilior rior tansgressio divinorum pra?ceptoruin. Ec-
omni gladio ancipiti ^. TSon sic jirofccto est, sed clesiam incij^ientcm j)ersecutus cst j)cr tyran-
sicut populus, sic et sacerdos : sicut laicus, sic nos; prolicicntem persecutus est jjer haereticos;

et clericus. Uterque cupit, uterque diligit mun- B jam laetam et florentein persequitur per motus
dum et ea quae in mundo sunt. Laicus tamen illicitos. Tria sunt in anima; ratio, voluntas,
cum labore, sed cL-ricisine labore volunt possi- sensualitas. Rationis est judicium , voluntatis,
dere totum mundum. Comnuinicarc volunt cu- dcsiderium;carodcl)ct obscquium. Carnemergo
piditati et supertluitati hominum, sed non la- cruciavit in martyribus; rationem j)erturbavit
bori. Peccare volunt, scd non tlagellari cum in simplicibus ; sed voluntatem hodie depravat
hominibus. Unde tiniendum est quod flagellen- generaliter in omnibus. Fuit ergo amaritudo
tur cum diemonibiis. Ecclesiae, amara quideni in j)ersecutione tyran-

9. Quomodo ssecularcs non expenderent sub- norum,sed amarior in versutia haereticoi-um

stantiam suam vivendo luxuriose, etiam in pr*- sed amarissima hodie per pravitatem desiderio-
sentia sacerdotum? quomodo non intenderent et non est pax. Pa- rum. Vae qui dicunt, Pax,
vanitatibus et lenociniis hujus sa3Culi?(juomodo apud extraneos; sed iilii ceni habet Ecclesia
non essent insolentes et elati, cum tanluni fa- nequam lilii scelerati saeviunt in eam qui j)ro- , ;

stum, tantam insolentiain videant clericorum? C priam matrem eviscerant, ut se j)ariant in hono-
Nonne in j)raesentia eorum irreverenter abuti-' reni. Pacem ubique habet exteriorem, sed inte-
mini eleemosvnis [)auj)erum? De patrimonio riorem in paucis habet : quia ubique , aut fere
Crucilixi non facitis codices in ecclesiis, sed pa- ubique, judicio rationis non consentit voluntas,
scitis pellices in thalamis vcstris : imj)inguatis sed captivam eam diicit in Icge peccati; quiaetsi
canes; adornatis equos, phalerantes pectora, et ratio sana sit in judicio, voluntas tanicn prava
capita deaurando. Et vere in capitibus umniunt est in dcsiderio, in (jiia nimirum residet diabo-
platearum dispersi sunt lapides sanctuarii ^. Pla- lus similis Altissimo , ut sujira diximus.
teae latae sunt : et lata est via quae ducit ad mor- 1 1 . Evigilate, justi , abjicite diabolum , et se-

tem. Lapidcs sanctuarii, id est sacerdotes, sunt dem Dei exjmrgate, quia justitia ct judicium
in capitibus, id est, in introitu latarum viarum: correctio sedis ejus. Exigentibus iniquitatibus
docent enim populos per j)rava exempla ingre- vestris cgrcssusestde temj)Io suo. Reducite eum
di vias latas, quce ducunt ad niortein et de- , ad templum sanctuin suum. Templum enim Dei
merguntin profundum infcrni. Dolor caj)itis in D sanctuin est ,
quod cstis vos7. Anima justi se-
membra redundat. Caj)ita j)oj)uli sunt sacerdo- dcs et tcmj)Ium Dei est. Dominus in tcmplo suo
tes. Omne caput languidum, et omne cor mce- facit mirabilia , et praebet oracula. Veniat ad
rcns'\ Languent pralati Ecclesiae in cupiditati- teinplum suum Dominator, quem quaeritis, quo
bus suis. Quia ergo languor est in cajiilibus, |)ossitis dourmari desidcriis carnalibus, et dia-

iiia"ror oboritur incordibus. Corda suiit Ecclcsiae bolicis rcsisterc tcntationibus. Vcniat et Ange-

viri rcligiosi, qui honorcm suuiii intelligentes, lus tcstamcnti, (jueni vos vultis", (jui annuiitiet

non respiciunt in vanitates et insanias falsas; vobis suam voluntatem, et conlirmet jjiomis-

ncccomparantur jumentis insipicntibus, nec si- sam ha-reditatcm. Inducant eum in templuin
iiiilcs liuiit illis : (jui jilorantcs j)loraiit in nocte suuni i)areiitcs ejus, jiater videlicet et matcr et

'
Psiil. xci ,7. — » l.uc. IV, 'X\i. — * llcl)!'. IV, \.K. — i lliifii. IV, I — '>
Lsui. i, a. — '• lil. s.xxvm ,17. —
I Oor. III, 17. — " Malinli. iii , i.
 , ,

1485 IN SYNODO, SERMO. l4b;G

Rcspoiuli-at ipse
'" Psalniista A7 my«.vm/fl /«« exailabu/Uia.Qm?
liaties ijus. Qui sunt illi? :
;

Quiciunque fcccrit valuntatcni Patris inci qui in \ Bcatus scilicet populns , qui scit jubilatiiticni.

coetis est, ipse meuspater, ctmatcr; c( fratcr , ct lii jubilo cliversae voces consonant. Sciunt crgo
soror cst\ Pater, generando per verbum prae- jubilationcni ,
qui sciunt paceni gentibus dare,
dicationis, ut dicit Apostolus : ^g^o/^er ^tY/zzg^c- et liberare populuni Dei, et unitatem populo-
/ium in Cliristo vos gcnui'^. Mater, pariendo per rum servare in vinculo pacis. Hi talcs, Doniine,
exempluni sanctae conversationis. Frater et so- non in tenebris hujus «nundi abcrrabunt scd in ,

ror, caste diligendo in amore fraternitatis. Hi lumine vultus tui ambulabunt :i\on in sim hcit'

parentes estis vos, aut esse debetis. Statuit vos sed in tuo nomine exsultaburit : non in tyranno-
populus mediatores inler se et Deum , ut vobis rura amicitia , sed in tua justitia exaltabuntur^.
lo(iuatur Deus, et vos ad illum. Ideo danl vobis Timctis conculcari a leonibus, si justitiam te-
oleemosvnas et primitias suas, ut vcstiis preci- nueritis. Daniel in lacu leonum clamat Et non :

bus et meritis propitietur eis Deus, et introdu- nocuerunt milii. Quare? Quiajustitia coram Dco
cantur ad illum. Sed euni quem vobis redditis B inventa cst in me^. Justitia plcna cst dextera
oflensum ,
qualiter aliis reddetis placatum? Non tua '°. Per dexteram spiritualia : per sinistram
estmunda coramDeooratiovestra.Quaeriteergo accipiuntur temporalia. Longitudo dierum in
vos parentes Jesu Christi, qui adducant eum ad dextera ejus : in sinistra autem divitiae et glo-

vos, et inducant in templum suum. Quserite eos ria ". In judicio ad sinistram ejus erunt haedi ,

qui voluntatem Dei ex corde faciunt, qui con- quibus dat hoc saecnlo gloriam et divitias
in :

tempserunt vitam mundi, qui castigant corpus ad dexteram autem Agni, quibus praeparata est
suum,etin servitutem redigunt, non ut homi- longitudo dierum '*, Nolite sitire munera in si-
nibus, sed ut Dco placeant. nistra ejus, quia qui desiderant ejus sinistram
12. Non solum recipere, sed dividere sciatis in hoc sseculo, collocabuntur ad sinistram ejus
elecmosynam. Facite et vos vobis amicos de in judicio. Adha-rcte dexterae ejus, ut in judicio
niammona Non solum
iniquitatis^ loquimini ad dexteram ejus sedeatis super sedes judican-
scd et operaminl bonum ad omnes; ct, ut dicit tium, ct in prsesenli non propria virtute, sed
Apostolus, Bencficcntice conimunionis nolite C virtute dexterie cjus supcrhorum et sublimium
ct

(iblivisci ,
quia talibus hostiis promcrctur Deus K colla prcmatis;quia dextcra Dei fccit virlutcm ''.
Inducant proinde Jesum in tcmijlum suum per 13. Vultis tanicn dc nuuui cjus accipcrc du-
justitiam, et perducant per judicium. Aperite ei plicia, id est spiritualia et tcmporalia ? Primum
pt)rtas justitiai; alioquin non ingredietur ad vos. qiiceriteregnum Dci , ct justitiam cjus , quod
Diligite justitiam ,
qui judicatis terram. Vestrum est dextcraj et licec omnia adjicientur vobis ',
:
'

cst facere judicium ,

quia senatores estis orbis iY^vnsnnX.sxnxsX.vx.Piimuin qucerite regnum Dci,
terrarum. Diligite ergo juslitiam^, et recte ju- ut in intcrioribus vestris habitet et regnet Dcus;
dicate, filii hominum^. Quid dubitatis appre- deinde, jitstitiam cjus, ut legem ex ore vestro
hendere disciplinam? Contineatis vos a pravis rcquirat et assumat populus : et cx tanta gralia
opcribus vestris, justitiam habendo ac facien- mcritorum retribuctur vobis gloria piaemiorum,
do; quia qui continens est justitiae, apprchcndct quam nec oculus vidit, ctc. et praeter ha3c adji-

illam, et obviavit illi quasi mater honorilicata'. cientur vobis Iktc tcmpoialia, qnia gloria ct

Sine justitia nonsolum respublica, sed nec par- D divitiiv in domo cjus. Cujus cjus? Haud dubium
va domus subsisterc potcst. Ouarc timctis prin- (luin justae generationis, dc qua ])raemissum
cipcs et potestates tenebrariim harum? ([uare esl: Gcncratiu rcctorum bcnedicetiir^'^. BvncdivtA
\()s illis subjicitis ? Vultis exaltari in lerra ? viil- in |)nedcslinationc, bcncdicitur in jiistilicatione,
lis exaltari in gentibus? Apprchendite, et faci- benedicetur in glorificatione. Benedictio Domini
le justitiam.Apprehendite,continendo vosmet- super caput justi '*', quia misericordia Domini
ipsos; facite, humiles ct paupercs justilicando; ab aeterno'7 pcr pra;dcstinationcm, ct in aeter-
ct profccto in juslitia cxaltabimini. Dicit eniin niiin pcr glorilicationcm. Facitc ergo jiistitiam,

' MaUh. XII, 50.— ' lCor. iv, 1.). — 3 | xvi,9. — Hebr.
,ic. 4 xiii, tO. — ^ Sap. i , 1. — <> Psal. i.vii, 2. —
7 Eccli. XV, 1 ,
2. — * Psal. I.XXXVIII, 10,17. — 9Uan. vi,22, — '" Psal. xi.vii , II.— " Piov. m, 10. —
'^ Mallli. XXV, 33-'i0. — '' Psal. cxvii , 10. — 'i —
Mallli. vi , 3.i. ''>
Psal. cxi , '^,3. — '''
Piov. x , 0. —
'7 Psal. cii, 17.
 ,

J487 AD PR/ELATOS IN CONCILIO, SERMO. 1488

non tamcn pro vestro arbitrio , scd <iictante'*"eniin clavcs Ecclesiae, quibus claudunt, et nemo
judicio; quia justitia ct judicium correctio scdis A apcrit ; apcriunt, et nemo claudit. Uabent ct
ejus'. Si tantum faccretis judicium, nec aliquod rej^alia , (juia domini sunt urbium et o|)pido-

habcrctis duminimn, judicis tautum essctis , ruu). Ncc sohiui cpiscopatus, scd ct consulatus
non justilicatorcs; ct idco justitiam faccrc non habcnt, ut uicrifo cis dicatur Quid ultra dcbui :

possetis. Propter hoc qui dedit vobis judicium, fitcere, et Scd quod dalum cst illis
non feci? iti

dedit et dominium, nt pr.nedixit propheta : Ju- adjutorium, facttim cst illis in scandalum.
dicnbunt nationcs, ct dominuhuntur populis^.
Duplex cst domiiiiuui praelatorum. Habent VideUir aliquid deesse.

AD PR^LATOS IN CONCILIO CONVOCATOS,

SERMO

In hunc locum : Omnes iws manifestari oportet ante trihunal Christi, ut recipiat
unuscpiisque prout gessit in corpore , sive honum , sive malum. II Cor. cap. v,

f. 10.

Hic sermo hahitus cst paiicis annis post obitum Eugenii III, ex num. 3; et quidem tempore
schismatis, sub pontificatu Alexandri III, ex num. lOet 11. Auctor monaclms Cisterciensis
num. 11, forte Gislebertus abbas Cistercii , ad quem Alexander III scripsit. In prioribus editis
inscriptus evat « Scrmo in concilio generaU. » At « generali » additum videtur ex num. 4,
ubi judicium supremum dicitur « concilium generale. »

Non pro sapientia, quae in me sit, sed pro B

1. fastidium ad cxiguum aliquid et aliquatenus

umbra nominis nuper magni in terra supra acre cdulium rclcvari. Et (juid omni rationali

nomen magnorum, qui vel tunc erant, vel in spiritui tam acerbum, quam terribiUs exspe-
terra hodic sunt, imponitur mihiquod mai^num ctatio illa judicii? Pungit quidcm ct mcn)oria

est adme, in ccclcsia magna habLic sermoncm. niortis, scd mullo magis h;vc conipiin^il. Lcgi-
Utinam anteni nihil eorum, quae non invenien- mus tamen de illa, dicentc Domiuo ad pro-
ct

tur in me, exspcctctur ex me, nihil acute phctam : Clama. Quid clamabo ? Omnis caro
excogitatum, niliil discrte ])robatum. Non ego fcnum , ct omnis gloria cjus tan(/uam Jlos fcni :

ille sum, cui diccbatiu', Favus distillans labia f( niim aruit,

ctjlos cjus dccidit; vcrhum autcm

tua^. Et si csscm (juod non sum, timcndiun Doinini manct in irtcrnum *. lude cst (piod
tamen milii, quod Sapicns ait : Anima saturata sapicntcr pastorcs siugulos admoiicns sapicii-
calcahit jtivuiH '. Solct intcrdum ctiam corporalc tissiuiiis Saloiiion ait : Ddiiicntcr a^noscc vuliitm

I-^ni. xf VI ,
T!. » S.ip. III , H, 5 r.nnlic iv, I I . - * I'r.)\ . xwii , 7, — * l>ai. ii. , ,
N.
 ! ,, .

1489 AD PR.ELATOS IN CONCILIO, SERMO. l/i90

pecoris ttti , tuosque greges considera. Non ert//»'*^ vernans, gloriosissime florens, anioenissime vi-
semper eris princcps, sed corona datur a gene- A rens. Sed ubi tantus viror, quantus est vigor ?

ratione in generationem. Jperta sunt prnta, et
apparuerunt herbce vircntes, ct coUecta sunt
fcna de montibus\ Vultum, inquit, pccoris tui
diligenter agnosce. Siquideni hoc tuum est, di-
cente Scriptura : Homo vidct in facie,
corde^. Sicut ergo de occultis aheui cordis te-
mere est judicare, sic de eis quae in facie sunt
non licet dissimulare pastori. Habet autem et
vultus probabile quoddam vohintatis indicium,
Ante hos annos paucos sub bon.x* memoriae
patre nostro Eugenio papa similiter convcnit
Ecclesia, et herbarum virentiuni copia magna
resplenduit. Ubi sunt qui tunc virebant? Paucos
Deus in hodie hic videmus c.\ eis, quos tunc simihter
vidinius consedisse, nec paucas novimus sedcs,
quce plures postea mutavere sessores. Transeunt
plurimi, nec in tanta eruditione adhuc muhi-
plex est scientia, sed damnabihs neghgentia ,

unde etiam dicitur obtinuisse vocabulum. Ad juxta illud JSon videbis interitum cum vidcris :

quod pertinet illud quoque quod Dominus ait sapicntcs niorientcs; simul insipiens et stultus
:

A fructibus eorum cognoscetis eos^. ^pcribunt^. Jpcrta sunt , inquit, prata. Sed
2. Cavendum ergo pastori, ne inveniatur in quolies sunt haec prata detonsa et tondenda
vindicanda intentione cordis suspiciosus; sed adhuc! quoties sua vellera mutant quoties jam !

nihilominus attendendum, ne sit in conside- desecta sunt, et adhuc desecanda a generatione

randa exteriori conversatione remissus. Vultum in generationem ! Et apparucrunt licrbcc vircn-
enim pecoris sui non solum agnoscere, sed ^cj-, quomodo in quibusdam hodie dignitas in ,

diUgenter jubetur agnoscere, iit non praesumat quibusdam viret auctoritas, viret elegantia cor-
facilem sese habere notitiam, si non adhibeat porum, opulenlia rerum gratia principum , ,

diligentiam. Non enim semper eris princeps ,

sed non viret in longum. Denique apparucrunt,
sed summo principi aliquando reddes rationem inquit, et non Apparent, hcrbcc virentes. Ap-
,

tuae villicationis, cum villicareultranon poteris. parere enim tam breve est ut non appareat ,

Corona, inquit, datur a generatione in genero" apparuisse quam longum. Apparuerunt et dis-
tioncm. Ideo ^viww^wtAxX. k'^o%\o\vi?,.,plures facti paruerunt, apparuerunt et pra;terierunt nec ,

sunt sacerdotes, (juod morte intcrvcnicnte ma- C inventa sunt loca eoruni. Imo vero invenien-
nerc non possent. Nec mirum quod per vices tur loca , nec diu vacua. Quicumque enini dc-
sibi succedunt, qui ad gerendas a?terni vices cedant, facile satis abundanter inveniuntur
et

Sacerdotis accedunt, de quo subdit Apostolus :

- qui pro eis illico collocentur. Jpparuerunt, ait,
Jesus autem idco cpiod maneat in ceternum lierboE virentes, et collecta sunt fcna dc monti-
sempiternum habct saccrdotium ^. Illis ergo a bus : (juia omnis viror exaruit , cl humitiata cst
generatione in generationcm corona datur, a n Ititudo viro ru m
quibus ejusdem coronae ratio exigitur et in : 4. Suflicere quidem haec debucrant ad con-
illis invenitur haec vicissitudo, quibus vicaria temptum mundi sed si minus negligimus quae :

creditur dispensatio. autem pro hujusQuid peritura sunt, qua; sunt peremptoria timeanuis.
coronae adeptione anibitio humana non faceret, Terribilius enim per Apostolum aliquid nobis
si peipetua foret? Nunc autem habethaeccorona hodic tuba intonat salutis. Omncs , inquit, nos
terminum, et non habet concupiscentia modum. astare oparlct unte tribunal Christi. In concilio
Utinam sic quaereretur, sic affectaretur corona D sumus , et ad concilium invitamur. Generale
vitae, quam rcddet Deus diligcntibus se, quo- prorsus concilium , ubi deerit nemo ubi omnes ;

modo haec qua-ritur et affectatur, quam a multis oportebit astare ; nec modo oninium nierila ,

obtineri permisit negligentibus se sed omniuni opera jiulicari. Iloc si serio , uti
3. Sed si datur a generatione in generatio- par est ,
plures attendercnt , non sic quaercrcut
nem, quantae sunt hodie istae generationes ? Si praeposituras super archidiaconatus : non sic
non durat in perpetuum, forsitan durat in lon- sibi vel suis super thcsaurarias petcrent dcca-
guni. Attende quod sequilur, et quod in dies natus ; nec tam dira libidine niiseri gibbiun
cernis attende : Apcrta suut prata , ct apparu- adderent sujier gibbum , cum ad ncganduin ca-
erunt herbce virentcs. En pratum gratissime melo regni ca'lestis per foramen acus introitum.

' Prov, xxvu , 23-2 j. — * I Reg. xvi, 7, cl Psal. vii , 10. — ^ Matlh. vii , 20. — •*
Ihbr. vii, 23, Vi. —
* Psal. xi.Tiii ,11.
 ; ,

r«91 Al) PR/ELATOS LN COINCILIO, SERMO, 1492

'*'
vitis supoiqiit' iinpfclire riiin |>()tut'i'it j^ihluis (juoil vclocitci' cuin doloir icliiujUiit. INiliil inini
iiiius. Cuj^itare ina^is ilcbucraiit (juod lcgeruut : A intulit iii liiinc iniiiuluin, liaiut clubiiiin (|uu(l
Notite plures magistrijifri ,
jratres iiwi , xcientcx nec ali(]iiicl ain|)lius asportabit. Timeat ainbi-
iliioil suiiuttis iiKijus jiKliciiim '. Sed ncc illud dc- tiosiis ruturuin iu coiisuininatione judiciuin, ubi
bucrant oblivisci, viri vidclicet sjiiritualcs, cjui incipict lorsilan ciini ruborc novissiinuin locum
^loriantur c|uod iiitcriin opcra (juidcin dijudi- tcncrc, cum viderit dcjjoni j)otcntcs de sede ,

c;ent, et a nciniue judiccntur - : Judiciuiii du- et exaltari liuinilcs. Timcat voluj^tuosus aeler-
rissimum his tjui prcesuntfiet; et potentes pnten- nuin malum , aeterna sup|)liciu, ubi subtcr eiim
tertoniicnta piitientur^.Exiguu niim couceditur sternctur tinca, el vermis ojjcrimentum cjus.
facile misericordid , qui lumc magis oj)tat jicr Ilitc omnia j)rius si{j;nata si non crcduntur, ob-
homines judicari scicns cjuam sit horrendum , sccro , cur lcj^Mintur; et si crcduntur, (juomodo
incidere in manus Dei vivcntis. non tiinentur ? Aut quoinodo timcat ea hodie
5. Ipse est aute cujus tribunal astare omnes clericus ex inojie locuples, ex ignobili glorio-
nos oportebit, ut unusquisque recij)iat prout B sus? Et recte ejusmodi fugere nos quasi jie-

gessit. Non cnim ibi crit (juod dc quibusdam stcm Sajiiens oliin moncbat : nunc autein qui
nunc dicitur, et vidctui- quod iilos dcicndat nu- lugicinus hanc j)cstein ? Et in insulis quae par-
inerus. Scd nec uUa ibi crit acccj)tio pcrsona- vae sunt invenitur. Unde oritur, vos vid(3ritis.
ruin,nulla ibi tergiversatio potcrit sulTragari 7. Vere enim pestis est ista, quae totum jain
(luaiulo oinnia nuda et aperta sunt oculis cjiis, occupavit orbein. Tabes est ista, quae totuiu
ad quem nobis tunc sermo; nulla ibi dissimu- corj)us Ecclesiae jam infecit, ut non dixeriin in-
latio ubi reddenda ratio etiam de verbo otioso.
, terfecit. J plnnla pedis usque ad verticem non
^lulto magis ergo discutiendum cst, in corpore est in eo sanitas , ait propheta. Vulnus , et livor,

Cbristi,quodestEcclesia, quem quisquegradum non est circumligata, nec cu-

et jilaga tuiiiens

tenuerit; qualiter ad eum qua intcntione, qui- ,

rata medicamine , neque fota oleo*^. Vulnus ad
bus meritis, quibussuffragiis introicrit qualiter ;
culpam, livor ad notam tunior ad superbiam ,

in eo ipse vixerit; qualiter aliis forte praefuc- refcratur. Vulnus est, cum intus laeditur con-
substantiam mundi qualitcr C scicntia; livor est, cum etiam foris decoloratur
rit, vel profuerit;

acquisierit, acquisitam. vita; plaga tumens, cum additur etiam iinpu-

qualiter dispensaverit
Quisque enlm recipiet prout gessit, dum in suo dcntia, juxta illud confusione nun sunt con- :

corpore fuit, sive bonum , sive inalum. O bo- fusi , nescicrunt erubesceiei. Vulnus et livor
num, bonum valde ; inalum, malum valde ! est, cum ininus providentur bona coram Deo
Quam felices qui in vita sua receperint malum ,
et hominibus. Plaga tumens, cum timor Dei de
iit mereantur recipcre bouum! Et quam
ilhul vulnere, ncc erubescentia secjuitur ex livore
iniscri qui in bonis intcrim ducunt dics suos ,
scd kvtantur homines cum male fecerint, et in
lit in j)uncto debcant ad illud descendere ina- postrcmo nec Deum tiinent,
nialitia gloriantur;

lum! Domine, libera nos a inalu ^ illo quod in nec homines revercntur. Vulnus cst sine livore
line erit, sicut in fine orationis nos petere do- nonnunquam, cum elsi minus caste quid geri-
cuisti. Erit enim illud bonum suminum bonum, tur, tamen caute. Vulnus et livor sine tumore,

I)lenum bonum et onine bonum, quod Moysi , cum ccejjcrint, qui excesserunt , non altuin sa-

dicitur Ego osCendam tibi oiiine bonum'\ Erit

: D pere scd erubcsccre, sed timcrc. INihil autem
ct inalum illud omne malum , ignis et vermis, clemcntissimum Samaritauum illum,
sic rej^ellit

immortalis iste, ille inexstinguibilis; vincula ct cjuoinodo tumor iste , ne vulnus alliget, ne vi-
tcnebra;, flctus et stridor dcntium
dolor sine ;
uum infundat et oleum. Unde etiam signantcr
rcmcdio, mors sine tcrmino, sine fructu j)er- cle cadcin j)laga tumcutc subjuugitur AWj or :

I)ctua pa-uitudo, sine spe venia; aeterna dam- ciicuinligtUa , ncc curata mcdicamine , netpu-

iiatio. fota oleo. Non est , inc|uit , circumligata ,

quod
G. Et quid ibi facturi sunt qui iii deliciis iii- ncino sit (jui coerceat : nec curata medicamine;
teriin corpora nutriunt? Timeat jjccuniosus ad ncino (juij)j)C cjui arguat : iieipu- Jota uleo , ne-
mcmoriaui uioilis, ncc j)ussidcat cum ainurc uio cuiiii (jui vcl lcvi admuuitionc cos cuuvcuirc

'
Jucol)i 1(1 , I . — » 1 (,or. 11, 15. — 3 Sap. VI , C. , 7. - 1 Mallli. vi , 13. — * Kxoil. xxxiu .
ID. - <» Uii.

• , 0. - 7 Jiniii.
1493 AD PR.ELATOS IN CONCILIO, SERMO. 1494
praesiimat. Quanquam foveri foite videbitur^^^siae credinius designari ; in (|uibus simul appa-
oleo quodani reprobo, oleo peccatoris. Fovent A ruit species leonis, et bovis, et lioniinis, et
enim vitia qui vitiis favent. Sed ad perniciem ,
aquilaj : ut ex his quatuor nobis commendare-
non ad salutem pla^a fovetur, cum laudatur tur, quales eosdeni pastores et rectores deceat
peccator in desideriis anim^e suse, et iniquus inveniri. Oportet enim ut omnis qui pra?est
benedicitur. Non sic fovet Apostolus , cum j)opulo Dei, leonem sese exhibeat, terribiliter
terribiliter intonans ait : Unu.squisqiic recipict corritjendo delicta; bovem, strenue tractando
prout gessit. Nihil ibi cognitio, nil divitiae, nil terrena; hominem, benigne hominibus conipa-
gratia quaelibet humana praestabit. Secundas il- tiendo; aquilam, sublimiter volando, et subti-
las sedes, quas ab olim jam praeparatas sedere liter divina contemplando. Utinam autem nemo
in judicio legimus, nemo injustus, nemo obti- hodie in praelatis inveniretur nimis habens de
nebit indignus. leone, parum de homine, immoderate in sub-
Utinam autem qui primas hodie cathedras
8. ditos ssviens, cum austeritate et potentia im-
amant, qui primas improbe rapiunt, ambiunt B perans, nec hominem sese erga homines exlii-
impudenter, illas potius affectarent! Nam et bens aut cognoscens! Utinam nemo qui nimium
prospcras res secundas dicimus, et Dominus hominis, parum leonis cxhibeat, qui sic scilicet
nobis ut vinum bonum sic omne bonum contra , compatiatur honiinibus, ut nec criminil)us in-
morem hominum servat in posterum. Illas au- dignetur Utinam nemo qui nimis de bove et !

tem secundas sedes dixerim, sedes quas in cir- de aquila minus habeat, nemo terrenis immo-
cuitu sedis Dei viginti quatuor senioribus po- deratius incubans, minus inhians coelestibus et
sitas nobis in Apocalypsi evangelista Joannes
"
divinis! Utinam nenio qui nimis sese acpiilam
testatur. Ubi si duplicatum quis apostolicum praebeat, bovem minns quam dcbeat imitetur,
numerum animadvertat, non difficile forsitan sic quaerendo coelestia, ut nolit administrare
quibus etiam sedes illas Judex paraverit, reco- terrena. Unde etiam beatus Gregorius in libro
gnoscet. Invenitur enim in aliis apostolica vita Pastorali admonet, ut sit rector singulis com-
pariter et doctrina; in aliis, tantum vita. In passione proximus, pra^ cunctis in contempla-
aliis, inquam, meritum pariter et officium : in C tione suspensus : in quibus ei facies hominis et
aliis meritum sine oflicio invenitur. Quod si aquilae simul commendatur. Deinde, ut sit bene
dixerit quis, nonnullos etiam inveniri apostolicae agentibus per humilitatem socius ; contra delin-
perfectionis expertes, solius autem probationis quentium vitia per zelum justitia? erectus et :

haeredes : ipsi viderint ubi sedeant, imo etiani leoninam faciem exhibcns et humanam. Tertio
caveant ne ea forte sit tertia pars stellarum ,
quoque, ut sit intcrnorum curam in externorum
(piam de ccelo in terram draconis cauda Icgitur occupatione non minuens, exteriorum provi-
detraxisse. Soli quidem professioni illarum se- dcntiam in interiorum sollicitudine non relin-
dium legitur facta promissio, dicente ad Domi- quens ^ quod est dicere, faciem bovis et aquil.ie
:

num Eccc nos reliriuimus om-

Sinione Petro : congrua sibi proportione contemperans.
nio, cl secuti sumiis te : quid crgo erit nohis ? 10. YX nunc videiit (pii ha?c legerit de qua-
Et Dominus ad eum Scdeiilis , inquit, snper
:
tuor animalium facicbus, an eisdein omnibus
secles duoclccim,judiccintes\'D\.\\^\\cii\.UYdM\.Qm, competcnter et tcmperanter utatur viderit :

ut diximus, id est, numerusduodecimus, quod D etiam, in quo potissimum regulam .-cquilatis

haec professio videatur tam iii praelatis, quam excedat, aut uiiiius habens aut amplius quam
in subditis,tanquam in Noe et Daniele inveniri. oportet. Si enim congrue singula dispensarentur
lli sunt etiam apud Isaiam duo seraphim
\ qui in cis qui videntur in Ecclesia gerere principa-
super solium stetisse leguntur, in quo Dominus tum una etiam quatuor facics habens sujier
;

praesidebat. Interpretatur enim nomen ipsum terram rota juxta Iktc animalia^ non modo
Ardentes, vel Acccndentes; etardere est Reli- esset, sed a])parcret; non hodie scinderetur
giosorum, accendere Praelatorum. Ecch-sia, imo non videretur sciudi tiiiiica
9. Verum quatuor animalium ^, (|u.Te
in specie Christi , nec scissa aliqiiando , ncc scindenda.
in prophetica nihilominus visione apparuisse Licet enim singulis quibusdam ecclesiis siuguli
leguntur, solos pastores et praedicalores Eccle- videantur prcTcsse pastores, et animalia sancta

• Ai)oc. IV, i. - ' Mallh. xi.x , 27, '^8. - 3 Isai. vi, 2. - l luccli. . , J. '>
Pail. > , lai.. j.
<i
Jizecli. i, lo.
 ,

1495 AD PR^LATOS IN CONCILIO , SKRMO. 149G

quodanimodo traliere rotas plures; esse tainen^** principes statuit super terram , ncc sua id facit

debet aspectus earum velut si sit rota in medio A pra^sumplione, sed divina auctoritate, sicut

rot», ut omnes simul ecclesias unius Catholicae olim in Psalmo sanctus ei instituit Spiritus, ita

inveniatur amhitus continere. Sit er^o aspe- dicens : Pro /Jtitrihus tiiis iinti siint tibi filii;

ctus, veiut si sit rota iu medio rotai, ad fugien- cnnstitues eos principcs siipcr lcrrani '. Tu, in-

dam dissimulationem opera ad caveudam

: sint quam , constitues ; non saicularis potestas, sed

simulationem. Quidam enim dissimulant hodie ecclesiastica unitas : ut oninis qui aliter intrat

quod sentiunt, et non habent aspectum qui- : in ovile ovium , non pastor, non saltem merce-
dam forte simuh»nt quod sunt, sed opera non narius, sed fur et hitro sit. Divinae ergo resi-
inveniuntur in eis. A fructibus eorum cogno- stit ordiuationi, qui constituto ab Ecclesia prin-
scimus eos, qui humiliantur nequiter, cum in- non obedit quandoquidem ei constituit cipi ;

teriora eorum plena sint dolo. Oportueratsane Dominus, ut pro palribus suis de (iliis suis
pra»latos quosque in hac parte formam fieri constituat principes sibi. Denique qui Eccle-
gregis, ut quos enutrivit et exaltavit Eccle- B siam non audieril, publicanus et ha^reticus ju-
sia, in sua eam necessitate non spernerent. dicatur neque hoc tantum, sed (idem negavit, :

Cum euntibus autem animalibus irent et rotse. et est infideli delerior.

et cum stantibus starent, et cum elevatis a 12. Kam profcssio (idei ,

quam in Baptismate

tcrra pariter levarentur; ita tamen si spiritus profitemur, haec est : credere nos in Deum
vit^essetinrotis. Alioquinquamlibet proficiant Patrem et in Filium et in Spiritum sanctum ,

in virtute pastores quamlibet perseverent, et continuo sanctam Ecclesiam catholicam. Sic-

,

quamlibet qu.-erantquc^sursum sunt,non quse ut ergo fidem primam irritam facit, qui non
super terram; nunquam eos plebes eorum in- credit in sanctissimam Trinitatem : sic et ille

dustria pra?valente, nisi spirilu trahente, se- qui ecclesiasticam deserit unitatem. Nani tra-
quentur. Nunc autem, quod miserandum est dunt sancti irremissibilem esse blasphcmiani
et dolendum, pluribus quidem in locis cum Spiritus sancti ab eadem Ecclesia saucta, quae
,

retrocedentibus animalibus revertuntur simul per Spiritum sanctum congregata est, separari.
et rotcB, et cum cadentibus cadunt, et cum C Magna enim Spiritus sancti , et Ecdesi» con-
incurvalis ad terram pariter incurvantur. venientia est et sicut de beata Virgine angelus
:

11. Ignoscite nobis P. R. plurcs nobis in- ait, Quod in cn natiim est , de Spiritu sancto

dignati sunt, et scandalizati in nobis, quod ab est^ ; et quod renasci videmus e.\ aqua et Spi-

initio schismatis hujus nostra cum eis parvitas ritu aqua ipsa Ecclesia est, sicut Joannes ait,
:

non dissimulavit, non siluit non quievit. ,

Jr/uce pnpuli sunt\ Quod si verum est, imo
Quod quidem fecit non humana praesumptio, quia verum est, sine causa aquis immergitur,
sed timor Dei ne exigua h^ec Cisterciensis Or-
,
qui Ecclesiae populis non unitur. Conversi igitur
dinis rota ad nihilum nobis posset ultra prod- ad Dominum Deum nostrum super liac tam
esse, si non essel rota in medio rotae. Esset devota nostra congregatione gratias ei nndti-.

autem, ut diximus, et aspectu simul et opere. phces referamus; sed et preces supplices offe-

Nihil enim ad fetcrnam animarum salutom pro ,

ramus, ut Catholicoruni mores , et schismali-

qua Deo vivimus, et custodire decrevimus vias corum crrores corrigcre sua pietate dignetur
duras, prodesset monastica conversatio , si D per Jcsum Christum Filiiuu suum Dominum
ecclesiastica nobiscommunio non adesset. Sed nostrum, cum quo vivit et regnat in uuitate
nequo illud dubium, quod nequeat membrum Spirltus sancti Dcus, pcr omnia s.TCula sacu-
illud csse dc corpore, quod nolucrit csse sub lorum. Amon.
capile. Ecclosia si de (iliis pro patribus suis

' Psal. xLiv, 17. — » MaUh. i, 20. — 3 _\j,oc. xvii 15.

 :

149' DE CORDIS ET CORP. IMMUNDITIA, SERMO. 1498

DE FUGIENDA CORDIS ET CORPORIS IMMUNDITIA,

SERMO

In illud Lucae : Sf/it lumbi vestri prcecincti, et lucernce ardentes m manibus

vestris. Cap. xii,;^. 35.

^®®^^®%^

Constat fere ex centonibus Patrum ,

praesertim Guerrici abbatis Igniacensis.

1. Amatorcastitatiset integritatisDeus virgo,"^noLis praecingi desiderat, quia illicitos carnis

Virginis Vilius, de cordis et corporis immun- A motus in nobis sedari exoptat. Lunibos ergo
ditia evitanda , et mundilia appetenda sermo- praecingimus, cum in nobis concupiscentias
nem nobis proposuit, brevem quidem dictis, carnales restringimus. Tunc lumbos pra^cingi-

sed gravem mysteriis planum sermone, sed ;

nnis cum mala desideria et prava opera vita-
,

plenum significatione. In quo notandum, quod mus, dum libidini resistit animus, duni luxuriae

plerumque verba Dei ad nos non tam sunt dencgatur effectus dum calcatur luxuna dum
, ,

dictorum sonitus ,
quam effectus operationum : - Tunc lumbos pra^cingi-
subigitur immunditia.
cum in his quae quasi simpliciter prolatasunt, mus, cum carnalibus desideriis non acquie-

non simplex , imo niultiplex intellectus est in- scimus , cum ejus voluptatibus reluctamur.
,quirendus ; et cum hoc quod INotandum autem quod ea quae Dominus
foris corporale 2. ,

personat, spiritualibus niysteriis redundat. Ait proposuit per se ipsuni jamdudum dignatus ,

namque Sint lumbi vcstri prcfcincti. Si istum est proponere pcr famuluni. Moyses enim inter
:

Domini sermonera, quem de lumbis praecin- B caetera quae populo Dei mandata proposuit, de
gendis proposuit secundum litteram velimus
, immunditia cavenda praecipit ISon moechabc- :

accipere, nihil in eo commodi spiritualis pote- m'. Quin etiam si vigilanti aninio perscrute-
rimus invenire. Parum enim proliceret ad aeter- mur, invenimus Dominum in utroque Testa-
nam animae salutem si quis vel corporaliter mento luxuriam verbis et figuris condemnasse.
,

lumbos praecingat vel ardentem lucernam ma- , Etin veteri quidem Testamento luxuriam vcrbis
nibus praeferat. Unde alia in praecinctis lumbis condemnat, ut in hoc quod jam commemoravi
etlucernisardentibus quaerenda est intelligentia Non moechabcris. Figuris autem , sicut in Da-
spiritualis, qu« divino praecepto sit condigna, niele Icgimus, ipso testante qui ait : Et lcvaxi

quEe nostrae saluti congrua reperiatur et com- ocalus mcos , ct vidi ; ct cccc vir unus vcstilus
raoda. Neque enim de corporalium lumborura lineis , ct rcncs cjus accincti auro obrizo\ Quid
cinctione spiritualis magister, cujus verba spi- in renibus nisi delectatio carnisaccipitur ? unde
ritus et vita sunt, tantoperc nos instrucre et Psalmista orat dicens Ire rcncs mcos^.^x :

curaret. Lumbi quos in nobis Dominus jubet enim voluplatem libidinis in renibus esse ne-
praecingi , suut noslri appetitus illiciti, quos in sciret, eos uri minime petiisset. Unde quia po-

F.xod. XX , 14, cl MaUli. v, 27. — ' Dari. x , 5. — 3 psal. xxv, 2.

 , ,

1499 DE CORDIS F,T CORP. IMMUNDITIA , SERMO. 1500

test;is iliaboli in liiiinatu) ^'cneir inaxiine per''"' siiiit <»p«'ra, (|iia' liixiiiia.' conta^io nionstiantiir
liiMiriani pianaltiit de illo ad beatuin Job , A iiniiiiiii(la. Si er^'o per eordis niiiiulitiain lilii-

voce doininica dicitnr Potestas rjus in lunibis : dinisflaniina non exstinguitiir, incassnm qufeli-
fjus\ Pcr cin^iiluin er|^o renuin restrictio car- het virtntcs oriuntur. Quare iinnionsitate liujus
nalis fornicationis novo aiitem innuitur. lu criniinisobrunntnr, nec etiam verentur neforle
Testamento Domiiius luxuriam verbis condem- ille pestifer i}.;nis, qui iii carne eoriim et mein-
nat cum dicit, Siiit Itimhi veslri pra'cincti ; id bris malc acceiulitur, in ira et furore Doniini
est, sint in vobis carnalis Inxurise effectiis co- sit accensus; quemadmoduin per prophetain
hibiti. Scil (juoniam malum luxuriae, aiit cogi- comminatur dicens : Jgnis succensus est in ju-
talioue per|)etratur aiit opere ; callidus adver- rorc nien; rt nrdehit usfjue ad infcrni nofissinin,
sarius dum ab affectu operis expellitur, secreta devor<ibil<iuc tcrrani ciini gerniine suo^. Ignis
cogitatiouis polluere molitur. Siciit per iVIoysen itaque Domini in furore accenditur, (piando iu
luxuria corporis; ita per Rcdemptorem inter- membris impiorum carnis prurigo et libidinis
dicitur luxuria cordis. Per INloyscn luxnria B inccntiva ita dominantur, ut ab eis, quia ciiin

perpetrata, per auctorem numditi.-e luxnria gratia Dei exstingnere non conantur, exstingiii
damnatur cogitata. Redcmptor noster veniens nullatenus pra^valeant. Terrai autem noniine
legis praecepta transcendit, et ab electis suis hoc tcrrenum corpus, sive haec terrena caro
non solum carnis Inxuriam, sed etiam cdrdis accipitur, cui inprimo peccante dicitur: Tcrrn
abolevit, jussitque non tantum lumbos carnis Germina terrae sunt bona
cs, et in terrani ibis^.

succingere, id est, luxuriam ab effectu refre- opera, quae per hoc terrenum corpus admini-
nare; sed etiain lumbos inentis pi.Tcepit suc- strantur, sed per libidinis ignem penitus cou
cingere, id est, hanc etiam a cogitatione re- creinantur. Et hoc modo ignis iste germina
stringerc. Hinc est quod Joannes evangelista, terrae devorat cum terra, et terram cuin ger-
cum propter insuperabilem evangelizandi con- mine suo : quia plerumque igneni luxuria? ter-
stantiam Pathmos insulam exsul relegatus
in minat Dominus igne gehennae, quia devorabit
esset,inter caeteia qu* vidit, Redemptorein impium, qui non succenditur, sed neque ex-
nostrum ad mammillas praecinctum annuntiat C stinguitur quoniam vermis eorum non ino- ;

dicens Et convcrsus vidi scptcni candelabra

: rietur, et ignis eorum non exstinguetur ^. Dabit
aurca,el in niedio septem candelabroruni au- enim Dominus ignem et vermes in carnes eo-
rcorum similcni filio honiinis vestitum po<lerc rum, ut urantur et sentiant usque in sempiter-
el prcecinctum ad mammillas zona aiirea^. Po- num^. Qui autem nuncin corpore suo templnm
des graece, latine pedes dicuntur unde poderis Dei violant, et per libidinis immunditiam a
:

vestis talaris dicitur; id est pertingens usque ad soliditate corporis Christi, quae est fidelium
talos , eo quod medios pedes contingat. Quid Ecclesia, se ipsos eliminant, nunc quidem per
ergo per zonam pectoris , nisi cohibitio luxiiriae carnis dulcedinem ardent delectabiliter ; sed
cordis designatur? Quia igitur in priori Testa- post modicum ardere liabcnt miserabiliter sic- :

mento adulterium solummodo corporale per nt ipse Dominus in Evangelio minatiir dicens
legem cohiberi videtur, idcirco propheta in Si quis in nic non nianserit ^ mittctur foras sicut
renibus cinctus ostenditur. Et quia Testamenti palnics , et arescct : ct colligent eum , ct in igncm
sequentis munditia cordis etiam luxuiiam fre- Dmittent, ct ardeti Ardet quidem nunc per Dei .

nat ,
propterea Redemptor noster in peclore pra^scientiam ,
post modicum arsiirus per re-
cinctus apparuit. tributionis justitiam. Sed ne^pie ibi arderet per
3. Cum autem haec et alia multa in utroque experientiam , nisi prius hic arderet per Iiixu-
Testamento de immunditia vitanda existant riam aut per cordis malitiam.
praecepta, homines tamcn in hoc temporegratiae 4. Quod autem iiiimici Domini etiam iii hae
ita carnis voluptati et propriie libidini inser- vita ardeant, testatur Isaias prophcta ciim di-
viuut, ac si niilla unquaiii Cliristi, vel sancto- cit Et nunc ignis adversarios consuniit^. IMalos
:

runi ejus de his praecepta audissent : ignorantes enim non soliim post hanc vitam per vindi-
quod niilla ante Dei ociilos jiistitia? pietalis(pie clam ignis gehenna" cruciat, sed etiam imuc li-

'
Job XI. , 11. — » Apoc. 1,12,13. — ^ Deul. xxxu ,22. — 4 Gea. iii , li). — * Isai. i.xvi , 24 , cl Muic.
IX, /15. — 'i
Jiidith XVI, 21 . — 7 Joan. xv, 0. — 8 isai. xxvi ,11.
 , ,

1501 DE CORDIS ET CORP. IMMUNDITIA, SERMO. 1502

bidinisflainmaconcremat; ct qui post iHinicn(li'"'minc temporis fornicatio maxime vigct. Sed

siint retributionis supplicio, nunc sc ipsos affi- A nec quarta atl plcnum cxstincta est, quae con-

ciunt luxurise tormento. An non tormentum stat simulacrorum culturis. Vidcmus enim
in

eis videtur libidini enerviter deservire ? Quod quod a plerisque de specie transitur ad gcnus,
enim tormentum corporis sit et contumelia, cum quidam malae suggestioni immoderate in-
testatur Apostolus dicens, Tradidit illos Domi- hiant; ut per hanc usque ad turpem actionem
nus in immundilinm , iit contumcUis afficiant perveniant. Neque enim ad mah operationem
corporasunin semetipsis' et nViln Quodcum- :
,
pervenissent, nisi in cis prius mala cogitatio
fjuc peccntum fecerit /lomo , extra corpus est : praecessisset. Pcr cogitationem enim pervenitur

qui nntem fornicatur, in corpus suum peccat '. ad actionem. Cum vero in actione positus non
Quia quod peccatores voluptatem {estimant, habeat, quae in hoc opere sibi ministrantibus
hoc isti poenam putant. Ut enim caro mollibus, exhibeat, necesse cst ut usque ad avaritiam
sic anima duris nutritur. Carnem blanda refo- perveniat. Cum vero neque per avaritiam qua-
vent, animam aspera exercent. Caro delectatio- B desideraverat suppetant ut libidiui suflicienter
nibuspascitur :animaamaritudinibus refovetur. impendat, non cural a quo hominum, vel etiam
Et sicut carnem dura sauciant, sic mollia spiri- a quo daemonum sibi tribuantur, quae in volu-
tum necant sicut carnem laboriosa interimunt,
: ptate carnis male consumantur.
ita spiritum delectabilia exstinguunt et inde in 6. Postquam autem omnes hos fornicationis
:

perpetuum spiritus interit, unde ad tempus gradus asccnderit, et per hoc in profundiun
caro suaviter quiescit. peccatorum desccnderit, vel potius deciderit
5. Quia enim de luxuria et fornicatione loqui clauso cordis oculo vacat miser et intendit car-
coepimus, sciendum est quod fornicatio qua- nis volyptati, sicut equus et mulus quibus non
driformis intelligitur imo in quatuor species ; est intellectus : et assimilatur his, cjuorum car-
subdividitur, in singulis autem suis speciebus ncs secundum prophetam, .vm«/ «f crt/y/f-.v
,
««'-

cavenda prorsus docetur quanquam una harum : norum 7. Asinorum siquidem petulantia talis

minoris reatus intelligitur. Prima itaque hujus esse probatur, ut in alio gcnere animalium sarpe
quadripartitae fornicationis qua C misceantur. Carncs autem fornicantium idcirco
species est,
quisquemente tanlum obscoenis carnis volupta- asinorum carnibus comparantur, quod non so-
tibus misceri concupiscit. De hac in Evangelio lum naturalibus, verum etiam his qui contra
Dominus dicit Qui videril mulierem ad concu- naturam sunt, complexibus quandoque niisccn-
:

piscendam eam ,jam maecJiatus est eam in cordc
suo^. Altera autem qua ipsius voluptatis opus
,
concupitum copula carnali admixtus ad effec-
tum perducit,de qua Apostolusmonet dicens
tur; quemadmodura Apostolus inhonesta lio-
minum vitia honeste reprehendit, ut ab inho-
nestate ad honestatis formam multos honeste
: revocaret Hi etiam induuntur purpura et
*.

Fugite fornicationem , fratres. Quodcumque bysso, si possunt si non possunt, quanto deli-
;

enim peccatum fecerit homo , extra corpus est : catius possunt et epulantur quotidie , quanto
:

qui autem fornicatur, in corpus suumpeccat^. splendidius possunt. Sed cura Joannem Bapti-
Tertia vero, qua terrenis desideriis jcstuans, stam Dominus de victus parcitate, et vestitus
plus creaturam quam Creatorem creaturarum aspcritate laudasset, ait, Ecce qui mollibus
diligit. De hac praedictus Gentium A^mto\y\s Y) vcstiuntur, in domibus rcgum snnt^: nimirura
testatur dicens £f avaritia quce cst idolorum
: volens intelligi, quia qui sectantur delicias car-
jemVwf^. Quarta vero, qua simulacra pro Deo nis, regno hujus saeculi railitant, non regno
venerans, dajmonibus servitutem impendit. Dc Dei, Sed heu ! quam terribiiis sententia ca-litus

istaautem per prophetam contra plebem Judai- audita est contra mollitiem illius raagnae niere-
cara Dominus conqueritur dicens Quia moe- : tricis,quae omniura delieatorum in se continct
chata cst cum ligno et lapide^. Et quidcm in personam ! Quantum , inquit vox illa calislis,
tribus suis spcciebus, id est, in appctitu ob- in deliciis fuit ct glorificavit se , tanlum dnic ci

scoenae commixtionis, et affectu luxuriae cor- tormentuni et luctum ^".

poralis, atque in ambitu terrenae felicitatis, 7. Ulinam tamen his deliciis, tantunMiioliiiic

• Rom. 1 , 24. — > I Cor. vi , 8. — ^ Matth. v, 28. — 4 l Cor. vi , 18. — ^ Ei)]ie.s. v, 5. — ^ Jemii. iii

9. — 7 Ezech. xxrii , 20. — * Rom. i. — 9 Mallh. xi , 8. — '" Apoc. xviii , 7.

 . ,

1603 DE CORDIS ET CORP. IMMUNDmA, SERMO. 1501

vestiuin et snavitate epiilariim contenta esset^"* prehendite disciplinain, nequando irascatur Do-
teneritudo delicatorum Hahylonis, nec alias spi- A niinus, et pereatis a via justa ', et his similia :

nas vitiorum germinaret in eis ramus vohipta- respondent, Numquid soli monachi, aut soli
tis; ut hoc esset omne peccatum eorum delicia- claustrales ohtinebiint regnuni cceloriim? nonne
ri, et non luxuriari! Nam et de magna meretrice Imo et sa-culares. Quid
et sa>culares? est enim
Bahylone, de ciijus medio delicati isti ad sedu- quod pnecepit Dominus discipiilis suis in Evan-
cendos electos Dei exisse videntur, tbrteaudeam gelio, dicens : Ite , doccte omncs gciitcs, bapti-
dicere : quantum vult deliciata sit ,
quantum zantes eos in nominc Patris, et Filii, ct Spiritits
purpurata sit, tantum meretrix nonsit, nec sancti ? Qui crcdidcrit ct bnptizatus fucrit,
secundum prophetam, divaricet /j£y/6'^ suos oin- salvus erit sumus, credimus salva-
^. Bapti/ati :

ni transcunti '. Ipsi viderint si ita exstinctus est bimur ergo per (idem istam secundum verba
in eis ille ingenitus et pestifer ignis , ut tot Salvatoris. Kec attendunt quod sicut corpus
fomentis circumpositis nequeat reaccendi ;
prae- sine spiritu mortuum est, ita fides sine operi-
sertim ventis ex adverso spirantihus, id est , B bus mortua est ; nimis innitentes nomini fidei
verbis et risibus lascivis tentantibus. Soleo ta- et opera ahnegantes. Ecce enim hodie si de
men audire quod vivit semper in nioriente, niysterio fidei interrogas, omnes fere invenies
viget in sene, et scio quod suscitatur et exsur- christianissimos : si conscientias discutias, pau-
git etiam sine fomite, et furit nullo irritante. cos invenies vere christianos. Totus mundus
Sed et hi delicati cum in comessationibus et confitetur verbis se nosse Deum, factis autem
ebrietatibus, aut in cuhilibus et impudicitiis negat : adeo ut qui spem pietatis videntur ha-
saeculi deliciantur, siquid forte adversi eis con- bere, virtutem ejus saepius inveniantur abne-
tingat, signum sibi criicis frontibus imprimunt; gare. Scio quidem, quia confessione Domini
ac si omnis eorum actio
in Crucifixi prajceptis plena est terra^; sed tamen audio Prophetam
constare videatur. Sed intueamur quanta per- plangentem, quia periit fides de terra. Putas
versitas sit et abusio, ut inimici crucis Christi enim Filius cum venerit, inveniet fidem super
tueri se velint signo crucis Christi, dum secuti terram?? JNumquid fidem reputabit fidem istam
sunt luxuriantes contra pietatem crucis Christi, C negligentium et contemnentium, qua levius
cum in periculo sunt, volentes esse defensi vir- damnat caecitatem infidelium qua meliorem ju- ,

lute crucis Christi. Plane inimici crucis Christi dicat credulitatem d*monum ? Daemones cnim
sunt amici ventris sui, quorum deus venter est; credunt et contremiscunt : homines credunt,
quorum idolum nummus est; quorum dulcedo nec contremiscunt. Daemoncs qucm credunt ve-
vermis est quorum gloria vanitas est; quorum
: rentur : hominesdumquemcredunt, non timent
omne studium pro humano favore est. Sed ut- nec verentur, pro contemptu gravius judica-
quid tantopere in laude et humano favore glo- buntur. Non ergo fallamur, fratres, generali
riantur? Quid est enim favor humanus, nisi nominefidei, quasi qua-cumque fides ad justi-
ventusurens, aura corrumpens, aer pestilens, tiam debeat reputari : sed meminerimus, Do-
latrunculus spolians, homicida insidians, colu- ctor Gentium in fide et veritate qualem defi-
ber in via, cerastes in semita, mordens ungulas nicrit fidem ,
qua Deo est placendum. F/V/t-i-,
equi , ut cadat ascensor ejus retro? Vir quippe inquit, est spcranclaruin susbstantia reruin^.
vanus in superbiam erigitur, et vanitate sensus D Haec est fides quae per dilectionem operatur, ut
sui velut equo praecipiti fertur in ruinam. Hu- suadente conscientia meritorum, de fide spes
jus nimirum serpens vulnerat et subvertit ve- nascatur, fidesque supponatur velut subjectum
stigia ; dummodo blandiens carni, animam fundamentum, cui supercTdificcntur bona a?ter-

postmodum secum transducit ad tartara. na, qua; sunt speranda. Sine fide ista impossi-
8. Si qiiando vero quilihet religiosus eos bile est pljcere Deo; cum \!i(\e ista impossibile
corripit aut arguit ut corrigat, dicens, Quare est displicere.
vos ipsos seducitis et negligitis, et in vobis ope- 9. JNos autem tanquam sine fido
, fratres, si

ra Domini non respicitis? Declinate a malo et fuerimus, Deum nostrum poni-

post tergum
facite bonum *. Quiescite agere perverse '. Ap- mus, ut dissimulantes timorcm ejus, in vanita-

' F.zcch. XVI, 25. — » Psal. xxxvc ,27. — ' Isai. i , 10. — 4 Psal. ii , n. ^ Malll). xxviii, 19, el Miirf
XVI , I j , 10. 6 Jerein. vii. — 7 Liic. xviii ,8. — « Hel)r. xi , 1
1505 DE CORDIS ET CORP. IMMUINDITIA, SERMO. 1506
ambcie inimicae sunt Deo, 7S41
tes potius respiciamus; quo mento nos respi-^^^hujus mundi,quae
ciendos putamusPImo respicienuir. Sed quo vul- A foedus miserum pepigisse videntur, plane fcedus

tu ? rultus autem Domini supcr facicntcs mala\ cum morte et peccatum cum inferno? O pactum,
Sed quam iratus, quam terribilis, quam importa- pactum miscrabile, nec tamen inexorabile! Sci-
demum scietur quando fugient qui nuis enim quia scriptum est Delchitur fa-dus
bilis, tunc :

oderunt eum a facie ejus ! Et a facie tua Domi- , veslrum cum morte , ct pactum vestrum cum iri-
ne, quo fugient, nisi in tenebras exteriores, in fernn non stabit^ quoniam latera aquihnis ci-
:

illud chaos magnum et profundtim quod vitae

,
Regis magni^. Sempcr quippe de numero
i'itas

mortisque regionem discernit; in abyssum caU- impiorum auctus est numcrus elcctorum.
ginis et sulphuris ardentis et ignis devorantis? Et Scdquid mihi, qui videor monachus, de
11.

quis nostrum poterit habitare cum ignc devo- his quae foris sunt, judicare?Ad me ipsum ani-
rante? aut quis sustinebit habitare cum ardori- ma mea turbata cst. Ipsi vidcrint sibi nihil mi- :

bus sempiternis? Tunc cliccnt montibus, Cadite ahorum conscientiis judicare, cum sciam
hi de

super nns; et collibus , Opcrite nos"" : levius B multos in omni copia et gloria mundi tempe-
aestimantes absorberi a voragine inferi ,
quam ranter et pudice vixisse; etediverso nonnullos
sustinere faciem Dei irati. Fateor Sanctitati ve- in habitu asperiore et victu parciore nequiter

strae quia confundor in me ipso et erubesco, egisse. Vobis ipsis, fratres, intendite. NoHte
atque etiam perhorresco tam dura, sed veracia judicare sseculares, noHte condemnare; huubos
quibusHbet enuntiare. Sedvivit Dominus, non mentis et carnis restringite, ne malum quod
audeo palpare,non ausus sum pulvilios consue- eisimminet per operationem , vos incidatis per
re , et omni cubito manus substernere, sciens cogitationem : perversae enim cogitationes se-
Dominum per prophetam populo dicentem : parant a Deo^. AHa quidem est carnis luxuria,
Poptde mcus, qui te hcatijicant , ipsi te dcci'- qua castitatem corrumpimus; aHa cordis Hixu-
piunt^. Stat ad judicandum Dominus quorum : ria qua castitate gkiriamur. Et tanto ante Dei
,

enim vitia redarguo bona si audissem, utique

, oculos Hixuriosi existimus, quanto ante oculos
laudassem. hominum casti apparemus, si non fiierinuis. Vo-
10. Quomodo enim laudare potero eos qui C bis quidem ,
qui ab actione corporaH quodam-
solo nomine vanum as-
christiani dicuntur, in modo elongati estis, facile est opera perversa
sumentes sibi sanctum nomen Christi, cum tota vitare : sed minus difficile est ab iHicita cogita-

ac libera professione sectentur ea quae huic ini- tione cor tergere. Sed tamen aliud est si cogi-
mica sunt nomini; qui omni specie conver- lanuis, ut adipiscamur; atquc ahud, cum per
fationis et modo vitae se protestantur inimicos cogitationem ab occuUo adversario tentamur.
Christi? Haeccine enim sunt, quse in eis huuie- Plerumque enim tentatur cor, et ex carnis ne-
mus, videUcet habitus et incessus meretricius, quitia delectatur, et tamen eidem ncquitiae ex
sermo scurriHs , ocuUis impudicus venter qui , ratione renititur; ut in secreto cogitationis et
pro Deo coHtur, et omnis iUa vitae contumeUa, contristet quod Hbeat, et Hbcat quod contristet.
quae pubUce in Dei faciem irrogatur? Quae enim Nonnunquam vero mens ita barathro tentatio-
in occuUo fiunt ab ipsis, turpe est et dicere. Fo- nis absorbetur, utnuHatenus renilatur sed ex :

diat parietem eoruni, qui ad eos prophetare deUberatione scquitur hoc, unde ex dclectatio-
niissus est, et non ego, ut adhuc abominatio- D nepulsatur; et si facuUasexterior suppctat, mox
nes majores videat, quas non erubescunt coram effectibus extcriora vota consummat. Quod si
illatremenda majestate perpetrare. Quae enim animadversionem districti Judicis rcspicis, non
bona eorum efferre potero quorum omnia ex- ,
est jam cogilationis culpa, sed operis quia ctsi :

terioraopera manifestumodium Dei denuntiant, rerum tarditas foras pcccatum distulit, intus
quorum vita non tentatio, non militia est adver- haec consentientis opere voluntas im|)levit.
sus peccatum, sed ultronea servitus peccati; qui 12. Sed misericordiae Domini muU.r. Saepe
tam mente, quam carne videntur servire Icgi enini misericors eo citius peccata cordis abluit,
peccati; qui cum prudcntia carnis, quae Icgi Dei quo hjec cxire ad opcra non permitlit et co- :

non est subjccta, nec enim potcst, et amicitia gitata nequitia quantocius solvitur, quia cffectu

' Psal. xxxm, 17. I.iic. xxiti , 30. — ^ Isai. itr, 12. — ^ Iil. xxviii , II — 5 Psal. xLvii , ^.
^ Sap. 1,3.
TOM. V. 18
 1^07 DK MISKRIA III MANA , SERMO. 1508
opt-iis distiutius iioii lij^Mtur; (|uatcmis iii (\uo^^'' iif ci(/ti vrf/ciit ct piitsiivciit, confestii// apcrialis
usfjuo ad <)|)us iiou pi-ivcnit tulpa, usquo ad A t/ .•
lU' rorto (.•uiu pulsaveritis et clamaverilis<li-
erueiatum, non perveniat pcenitentia : sed co- centes, Do/nit/e, Domine, aperi nobis, tliire
gitata artlictio nientem iletergat, quam nimirum quasi dormientibus et negligentihus respondeat,
tantuinmodo coj^itata iiiiquitas in<|uiiiavit. Cum Anicn dico vobis, nescio vos ' ; sed rcgni jaiuiam
autcni quis us<iue ad pervcrsa opcra pcrvenerit nobis aperiat, et sccum a<l nuptias iiitrodu<at.
per dulce<linciu cogitationis, diynum est ut se- Satagite i^'itur interesse nuptiis sponsi el spon-
quatur pa-nitentialis afflictio contra dulcedinem sponsum gaudere super spon-
sa?, ut videatis
carnalitatis. Sit/t ergo luit/bi vestii prcecincti , et sam, ubi sponsuin millena millia dulci laudant
iucernce ardentes in inanibus vestris : et vos si- mclo<lia : et vi<lcatis Regem in dccore suo , ct
jnites /lo/ninibus exspcctantibiis duininnrn suutn possitis pcrcnnitcr vivere et regnare cum Spon-
,

a nuptiis. l-igitate ergo , (jiiin

(juandi) revcrtatur so ;
qui vivit et regnat cum Deo Patre in uni-
nescitisqua hora Domittus vester venlurus sit, tate Spiritus sancti ,
per omnia saecula saeculo-
sero an media nocte , an galti cnntu, an /naiie; rum. Amcn.

DE MISERIA HUMANA, SERMO

1 . O homo ,
qui ex anima rationali et R exstinguitur in te Spiritus Dei, dominatur in te
humana carne subsistis, conditionis miseivTp re- amor inundi : fervet in corde tuo amor terreno-
pletus multis miseriis! miser et miserabilis lio- rum,etnioritur in teamor aeternorum bonorum :

mo, pauper, csecus, nudus ,

plurimis neccssi- imindum diligis, et Deum rehnquis : omnium
tatibus subditus, ad cor tuuin rcvertere. Quid recordaris, et te ipsum oblivisceris : quae super
foris vagaris? quid foris quaeris? quid his car- terram sunt desideras et diligis, coelestia vero
nalibus studes? quid in saecularibus te impli- non curas appropinquas ad interitum,
: et elon-
cas? quid vanitatibus te involvis, in inferioribus garis a salute . curris ad diabohim, et elongaris
delectaris? quid ab omnibus inferioribus et su- a Deo. Rcdi, redi, praevaricator homo, ad cor,
perioribus elongaris, et per ea quse foris sunt, quia loquiturDeus pacem eis qui convertuntur
diffunderis?Quanto magisad mundum accedis, ad cor. Omnia mundi hujus tibi dedit Deus : et
tanto longius a Deo i'ecedis : quanto magis foris tu propter omnia relinquis eum. Omnia pro-
es sapiens, tanto magis intus stultus efficcris : pter te fccit Deus : et tu propter omnia di-
quanto magis extra lucraris, tanto magis intiis C niittis tc ipsum. Proptcr omnia quae occurruut
perdis quanto niagis iu his (piae foris sunt va-
:
tibi, dimittisDeuin; et idcirco omnia dimittuiit
garis, magis intus evacuaris quanto magis in : tc. Propter creaturas rclinquis Creatorem et ;

temporalibus es sollicitus, tanto magis es mcn- ideo contra te insurgent omnes crcatur*. Quia
dicus in spiritualibus. Quid est homo, quod , olTcndcndo Crcatorcm , oriciulisti omucm crca-
omnia ordinas, et te ipsum non vis orthnare? luram; i<lco creaturx* qua* factae suut iu mini-
quid in omnibus es prudens, et circa tcmet- st<'rium et utilitatem tuain, couvcrtcntur in viu-
ipsum es insipiens? quid est quod ad omuia dictam et poenam tuam.Et vae tibi erit siiie linc,

qua; foris sunt sollicitus es bona facere, et tc- quia nohiisti liabcrc bonum sine line.
nietipsum sinis cssc malum scmper ct inutilem ? "1. Rccogiu)s<c ita<iuc , hoiuo miscr, ivcogno-
Dormit in te spiritusDei, et vigilat in tc spiri- scc tcmctipsum. Rccogita (piia uiliil fiicris : at-

tiis muiidi. Vacat in te ratio, viget in tc sensus: tende (piod vilis ct malus csjconsidcra (piid

i.in'. XII , :t;i , :io , :t') , '«o ; Maiii». xxv, i i-i;t, ci xxiv, Ti , 'i'i.
1509 DE ]MISERIA HUMANA, SERMO. 1510
futiirus es. Plange, homo miser, plange inces-^^^^treni cur non pascis animam esurientem? De
;

santer pcccata tua. Dele lacryniis malitias et A vase stcrcoruni scniper ciiras, et clo Dei imagine
miserias tuas, quia voluntate propria peccasti. cur non curas? Pascis stcrilem, et quae non pa-
Displiceat tibi super omnia , displiceat tibi toto rit : animam aulem esurientem non satias bo-
corde et continuo displiceat tibi quod Domi- ,
nis. Vae tibi erit, quia anima tua propter famem
num immensae majestatis liabentem potestatem in te deficiet. Vx tibi est, et vx tibi erit, (juia

omnis carnis, et mittere corpus et animam in reddis quje sunt Caesaris Caesari, et non reddis
gehennam ausus , fuisli offendere. Amarescat ti- quae sunt Dei Deo : et ideo maledictus es a Deo,
bi amarissime cor tuum, quod Deum summum et confunderis ab eo.
patrem incomprehensibilis bonitatis, qui beni- Vide, miser homo, quia totum est vanitas,
4.
gnus et misericors est super ingratos et n)alos, totum stultitia totum dementia, quidquid facis
,

voluntarie, libenter, ac delectabiliter offendi- in hoc mundo, praeter id solum quod in Deum,

sti. Totus disphceas libi , ut totus possis |)lacere et Deum et ad honorem Dei facis. Quid-
propter ,

ei qui est summus, verus et solus Deus : cui B quid Deo facis, totum est malitia et vanitas;
sine
neraoplacet, nisi qui sibimetipsi displicet; et quia nihil estbonum sinesummobono.Etmagna
nemo ei displicet, nisi qui sibimeti|)si placet. niiseria hominis est cum illo non esse, sine quo

Dissipatnamque Deus ossa eorum qui homini-
bus placent'. Et quod altum ct pulchrum est
apudhomines, abominabileest apud Deum. Mi-
rum est de te, homo miser, quod ad mala sis
totus avidus, totus
tus sapiens, et totus sollicitus
non potest esse. Unde, homo miser, qui ad si-
militudinem et ad imaginem Dei cieatus es , et
propter nimiam charitatem Domini nostri Jesu
Christi a morte aeterna turpissima redemptus es,
promptus , totus facilis, to- et liberatus es, et ad videndum daritalem sum-
: ad bona autem mi Dei sola inaestimabili misericordia sua voca-

es totus durus, totus l^iger, totus tepidus, totus tus es, et plurimis beneliciis, ex quo esse cce-
stultus, totus incredulus et rebellis. Unde tibi pisti,ab altissimo Patre totiusbonitatisad vitam
hoc, nisi a carne quam diligis et sequeris? Quia aeternam habendam per unicum Filium suum
vero carnem diligis, carnem sequeris : et quia invitatus es : miser homo, recognosce hunc ho-
carnem sequeris, opera carnis facis, et cum ea C norem , intellige dignitatem tuam qui a lanta
,

punieris. Carnis tua? fructus est libido, concu- majestate honoratus es. ^ternus enim Deus et
piscentia, invidia, inlirmitas, id est fragilitas et immensus creavit te , formavit te, redemit te,
dolor, vermis, putredo fetens, et fetidus fetor. - Maximus honor efamplus amor.
et invitavit te.
3. Tu ipse es tenebris ignorantiae sic excaeca- Cognosce, o homo honorem tuum et curre , ,

non attcndis quo vadis,

tus, ut nescias quid sis? gratias agens ad invitatorem tuum ne forte, si ;

non animadvertis factum tuum, neque insidias ingratus ire nolueris , aut villa, aut bovcs, aut
inimiei et tentationes ejus fraudulentas intelli- uxor te impedierint , iratus Dominus jubeat te
gis. Totus negligenses, nec cogitas quo tendere snccidi , et tibi ostium vitae aeternae in perpe-
debes : viam nescis, et non inquiris. Grandis tuum claudat. Cognosceergo o homo, honorem ,

namque tibi restat via. Sollicite tibi quaeris ci- tuum , et honora Crcatorem tuum.
bum, vestitum et requiem, et onines carnis ne- 5. Sed , heu! hodie potest recte dici : Homo
cessitates, quando indiges de vita vero et sa- : cuni in honnre essct, non intcllexit : cumparatus
lute animae tuae supertepens non curas, licet D ^O"''"^'''^'*' insipientihus , et similis factus est
semper indigeas, plenus nequitiis et malitia. iMi- illis '. Dignum certe et justum est ut qui socius
ser homo, ut miserum ])ascas corpus et vestias, noluit esse Angelorum
similis jumeuto- , liat

et carnis voluptatibus quae post paucos dies a rum : imaginem et siniili-

et qui destruxit in se
vermibus devorabitur satisfacias, sollicitus la-
,
tudinem Dei, dignum cst ut imago et similitudo
boras, discurris, vigilas, et somnum non capis jumentorum adhaereat ei. Cognosce te ergo, o
oculis, ut repleas ventrem et pro anima tua, : homo miser, cognosce te meliorem avibus, me-
quae Deo praesentanda est in coelis, cur non sol- liorem cunctis animantibus. iSoIi esse sin)ilis

licitus fatigaris, ut ipsam pascas bonis operi- jumentis iiisipientibus ,

quae solam vitani piae-
bus, et induas virtutibus, ne appareat nuditas sentem cogitant ;
qua; tantuni carnalia et teni-
ejus? Homo tristis, quaerissemper implere ven- poralia diligunt, quia nec alia sciunt. Homo,

' Psal. Lii , 6. — » rsal. xlviii , 13.

 ,,

1511 DE MISERIA IIUMANA, SERMO. I5l2

non tc suhjloias carni , non sis ainator luimdi :"' piilcliritudo ipsc csl : si plcnitnilincm (|na'i-i9

non te snstincas csse lilinni iliaboli, proptcr A oninis honi, ipse plcnitndo cst : si ^loriain ct
lionoreni potcntissiini ct sapicnlissimi ct incom- honorem cupis, vcra gloria et summus honor
prehensibilis Palris tui altissimi Dci aetcrni : Dcus cst si pacem vis, pax a;tcrna ipse cst.
;

proptcr nomcn Dei admirabile non te constituas Qnidquid boni quaeris, siimmum bonuin et ,

advcrsariuni ct iKUuicidam tni : proptcr amorcm omnc bonum ipsc cst. Imo scmpcr cst totus de-
benijjiiissimi Dci noii te facias inimicum omni- sidcrabilis, totus dulcis, totus amabilis, totus
potcntis Dei : propter unigcnitum et dilectum suavis et totns delectabilis. Ipse semper nbique
Filiuin cjus Jesnin (lliristnm non tc facias sociiim totus cst. Ubicumqne fueris sine ipso raalc eris, ,

daemoniorum , ct combustionis ignis ajtcrni : qui ct male ctnbicumque fucris cum ipso,
tibi crit :

rcdciii|)tus cs prctiosissimo sangiiinc Agni im- bcne eris, ct benc tibi erit.

macnlati, noli tantum ])ictium vilipendere 7. Snbjice itaque tc totum ci ,

qui te totuin
quod pro te Dei Filius dignatus est exsolvere, fccit, a quo omnia habes; cujus gratia omni
ne scmpitcrnis involvaris incendiis. Tunc enim B momcnto utcris. Servi sempcr ci qui non palitur
pnenain maximam liabcbis sinc rcmedio, tunc omnia noccrc tibi quae scmper nocercnt tibi ,

dolorcm inopiiiabilem jiaticris sine (ine, et tor- hbcntcr, sive infirmitatcs sive homines, sive ,

nicnto plciuis cris. JNunquam tamcn alleviabe- bestiae, vcl dcTmoncs, vel quaecumquc alia. Servi

ris ;
quia qui non flevit, quando erat tempus semper ei ,
qui non sinit te cadere in omnia
flendi , aetcrno luctu lugebit, sed sinc fructu. pcccala, quia non permittitut inferas tibi omnia
Rcdi crgo ad tc, homo rcdi ad spiritua-
6. ,
mala ac damna ,
qna? libentcr faccres. Totus
lia, redi ad fetcrna et coelcstia gaudia; rcdi, scmpcr aina Patrcm, ct Filiuni ct Spiritum san- ,

miser, rcdi ad Filium nec tardes converti ad :

ctum solum vcrum, et summum bonum; qui
, ,

eum , qui te sua potestate et sua fecit sapientia, semper solns vere et summe te diligit. Placeat
redemitsna inenarrabili bonitate, ad se vocavil igitur tua voluntas ei et volnntas cjus semper :

et exspcctat adhuc quotidic ut le coronet. Quid placeat tibi. Scmpcr concorda te cum co sem- ;

quaeris cxtraillum? quiddcsidcraspra^ter ilhim? per scquere ejus voluntatcm in omnibus, qui
quid tibi placet sine ipso? Ipse fccit omnia, C seniper bonum luum vult qni nihil aliud ctirat ,

ipse habet omnia, ipse est omnia. Quodcumque nisi salutem tuam cnjus volnntas ad miseran- ,

bonum cupis, quodcumquc pulchrum quaeris dum tibi cst bcnevola, et delectalur benefaceie
quodcunique dulce et dclectabilc rcquiris, to- tibi. Numquid putas tc ipsum inagnum amicum
tum in ipso invenies , et in ipso perfrueris. Si tibi ? Magis amicus est Dcus tibi quam tu ipse,

gaudere vis, ipsegaudium est si te pugnare : tibi; quoniam magis ipse diligit te, qnam tu
delectal, ipse palma est si coronari vis, ipse
: temetipsnm. Numquid credis alterius auxilium
corona est : si vincere cupis, ipse victoria est : fortius , aiit altcrius consilium utilius ? Erras si

si potentiam dcsidcras , ipsc potentia est : si id crcdis. Stultissimus ct dcmcntissimus es, quia
fortitudinem quaeris , ipse fortitndo est : si justi- tua dcsidcria vcl aliornm scqueris, et illius con-
tiaiii vis liabere , ipse justitia est : si amas sa- silium dimiltis ,
qui semper est amicus dulcis ,

pientiam , ipse fons sapientise est : si charitatem sapicns et pins consiliarius et Salvator, et super
vis, Dciis charitas est : si divitias appetis , ipse omnia adjutor fortis et potens, pater futuri
dives cst : si pulchritudincm vis habere, summa D saeculi , et princeps pacis. Amen.
 , — ,

1513 DE SEPTEM DOMS SPIRITUS SAINCTI, SERMO. 1614

DE SEPTEM DONIS SPIRITUS SANCTI,

SERMO.

1. Prima Domini. Qui hanc""bnit, paupertati subjicit, et a malo dividit, ita

gratia est timor
habet gratiam , omnem
juxta A est primus in ordine gratiarum sicut paupertas
odit iniquitatem ,
,

illud Psalmistae, Inuiuitatem udio liabui , ct abo- in serie beatitudinum de qua Dominus in cce- :

niinatus sum : et alio loco , Omnem viam ini~ terarum fundamento virtutum eam ponens, ait,
(juitatis odio /labui \ Scriptum namque est Beati paupcres spiritu , quoniani ipsorum est
Timor Domi/ii odit malum * : et item , Timc regnum coeloruni '^.

Deum , et recede a malo. Et de Job dicitur : T'ir 2. Secundum charisma est Spiritus pietalis

timens Deum , ct rccedcns a malo ^. Sine hac illi secundae quse in Evangelio ponitur bealitu-
gratia, prima gratiarum, quaj totius religionis dini simile, de quaDominus sic ait : i?f«// w/to,
exordium est, nullum bonum pullulare vel ma- quoniam ipsi possidcbunt terram '^. De talibus

nare potest. Sicut enim securitas vel desidia I>om'm\xs'\n\%,i.\dt.di\t:SpiritusDominisuperme,

causa estet mater ad nuntiandum mansuctis niisit me "^. Moyses
omnium delictorum , sic timor
Dominiradixetcustosomnium bonorum unde quoque mitissimus erat super omnes homines :

scriptum est, Si non in timore Domini tenucris B qui morabantur in terra'^ De lalibus Job dicit :

te instnnter, cito subcertetur domus tua^. Omne Dominus ponit humiles in sublimc; et moercntcs
namque virtutum ajdificium illico vergit in erigit sospitate "^. Unde et illud de Domino di-
praecipitium,sihujusgratiaeamiserit praesidium. citur : Humilcs spiiilu salvabifT. E contra de
Unde Saiomon ait : In timore Domini esto quo- superbis dicitur : Doininus supcrbis rcsistit '*.

tidie , qtiia habebis spein in novissimo, ct prai- Ante rainam cxaltatur cor '^. Superbia de supcr-
stolatio tua non aufcrctur ^. Hinc et Apostolus : nis ad ima praecipitat, humilitas de imis ad su-
Cum metu ct tremore vestram salutcm opcra- perna elevat. Angelus cnim in coelo superbiens,
mini^. Et quid plura? Connexa sunt timor et ad tartara corruit homo in terra se humilians, :

religio, nec manere potest alterum absque alte- ad coelos ascendit, Tantovero quisque debctcssc
ro. Unde Cornelius, vir rehgiosns ac timens humilior, quanto est sublimior. Uude scriptum
Deum7, et Simcon justus et timoratus*. Unde est Quanto inagnus es, humilia te in omnibiis,
:

Salomon Dcum, inquit, tinie et mandata cjus

: , et coram Deo invenics gratiam *°. Hinc ipse Do-
ohscrva ^. Hunc vero sic habere debemus , C minus ad discipulos ait, Qui voluerit intcr vos
(]uomodo asserit se habuisse Job bcatissimus. primus cssc , crit vcstcr servus^^ item, Cum :

Semper quasi tumentes super se fluctus Deum feceritis omnia quce prcecepta suntvobis, dicitc,

timuit '°. Per hunc timorem Dei universa dese- Scrvi inutiles suinits " : item ipsc dicit, Discite
rimus, mundo abrenuntiamus, nosquc ipsos , a nie quia milis sum ct humilis cordc'^. S\nehi\c
sicut Dominus ait, abnegamus nobis. Si quis humilitatis virtutc reliquaj virlutes ncqueunt
vult post mc vcnire , abncgct scmcUpsum ". Iste prodcsse. Undc l)catus Gregorius ait "' « Qui
:

eigo divinus timor, qui eum quem perfecte im- » virlutes sine humilitatc congregat, est quasi

' Psal. cxviii, 128, 1C3. —

» Prov. viii 13. ,
— ^ Job i , 1. — 4 Ecdi. xxvii , 4. — Prov. xxin
^ , 17. —
^rhilipi). n, 12. — 7 Act. x, 22. 8 Liic. ii, 23. — — 9 Eccle. xii , 13. — '° Jol) xxxi , 23.— " Luc. ix, 23.
'» Mauh. V, 3 , et Luc. vi , 20. — '^ Mallh, v, 4, etPsal. xxxvi , 11. — '4 Jsai. i.xi , 1. — Num. '^ xii ,13.
'6 Job V, 11. — '7 Psal. xxxiii, 19. — '» Jacobi iv, fi ; Prov. iii , 34 , ct Pclr. v, 5. — Piov. '9 xvi, 18.
" Eccli. 111,20. — »
' Mallli, xx , 20. — " Luc. xvii , 1 0. — »3 iviaith. xi , 29. — »4 Ilomil. 7 in Evang.
 , — ,,

ir)15 DE SEPTEM DONIS SPIRITUS SANCTI, SERMO. IJIG

>. qui in ventum pulveieni portat. >• Sicut enim*''* 5. Quinlum donum est consilii Spiritus, qui

pulvis venti valiili tlatu dispergitur, sic omne A aliis facit ita eompati et misereri, illi compctens,
bonum sine humilitate inanis vento ^'loriae rapi- de qua dicitur ,
quintae beatitudini : Bcati inise-

lur. INIulto etiam melius est peecatorem esse ricofdcs, rfiin/iinni /jjs/ /ni.srricord/aiti corisff/iicn-

humilem, (juam justum arrogantem. Quod a t/ir'*. Hinc et Salomon ait : Q/ii pron/is cst ad
Domino evidenter ostenditur, idii Pubhcanus et miscricnrdiani , hcncd/cctur '^. Ilanc principali-
Pharisseus in exempluni adducuntur sicut ' , ter trifariam exercemus : vel quando scx ejus
quidam sapiens ait : « Mehor est in maUs factis qua? in Evanj,'elio leguntur opera implemus "^

» humihs confessio, quam in bonis factis snper- vel quando dehnquentes corrigere et ad bonum
» ba gloriatio. « rethicere studemus vel quando injurias nobis ,

3. Tertium donum est Spiritus scientiae, de illatas facile indulgemns. Iste secundus clemen-
quo Salomon ait : Q/ii addit sc/cntian/ , addit et tiae modus, sive consilii Spiritus, Deum fecit

doloreni Vera namqne scientia est, scire nos

^. semetipsum exinanire, formam servi accipere
mortales et caducos et fragiles esse, et in hoc B scilicet, ut sic posset ovem errantem corrigere,
exsilio, et in hoc ergastulo, in hac peregrina- et ad propriimi ovile reducere. Unde Apostolus
tione, in hac valle lacrymarum dolendum et ait Senictipsuin dcdit pro pcccatis nostris, ut :

lugendum esse. Unde dicitur in tertia beatitu- nns cripcrct dc prcescnti scec//lo neq/inm^^. Huic
dine, huic tertio dono congrucnti : ^tr/// </«/ consulendi modo sic oportet insistere, ut injun-
lugcnt , quoniain ipsi consolabunt/ir^. Item : gitur ab Apostolo inonente : Insta opportune,
Vce vobis qiii n/inc ridetis, quia plorabitis^. /w^r»mi//e' '^. Est et alius consulendi modus, sci-

Hinc Salomon ait Risus dolnri misccbitur, : et licet discretionis virlus,qua veras a palliatis
extrema gaudii l//ctiis occupat^. atque simulalis virtutibus discernimus ;
qua
4. Quarta gratia est Spiritus fortitudinis etiam ipsum satanam hypocrisis auctorem di-
quartae in Evangelio beatitudini similis, de qua gnoscinius. Tpse enim satanas , ut ait Apostolus,
dicitur : Bcati qui csuriur/t et sitiunt j/istitiani transfig/irat se in angclum lucis^'; et juxta beati

q/wniam ipsi saturabuntur^. Qui enim juslitiam Cypriani dictum , ministros injustitise subornat,
esurit et sitit, contra quaelibet adversa fortis , C nocteni afferentcs pro die, interitum pro salute.
insuperabilis et imperterritus existit. Unde Sa- Ista quidem cjeterarum virtutum magistra ac
lomon ait, Justus iit leo confidit , et absque ter- domina onines alias proinde temj)erat ac su
,

rore erif^ : Non contristabitur justus q/iid-

item, perne gubernat, et ne ultra vel citra evagentur
q/iid ei acciderit^. Hoc spiritu erant praediti licenter, iniperialiteracdiscreteconservat.Unde
onnies de quibus loquitur Apostolus : Sancti l/i- Boetius : Virtiites medium tenent. Si vel ultra,
dibria ct vcrbcra cxperti , insupcr et vinc/da ct vel infra, quam oportuerit, liat, a virtute dis-
carceres , lapidati sunt , secti sunt, tentati sunt, ceditur.
in occisione gladii mortui sunt. Circuierunt in G. Sexta gratia est Spiritus intelligentiae, illi

melotis, in pcll/bus caprinis , egentes , ang/i- sext;e beatitudini congruus : -B/'/v///hk////o cor</r,

stiati , nfJUcti ,
quib//s dign/is non crnt m//r/dus, <p/oi/iam /psiDcu/n vidcbunt^^ Nisieniin mentis .

in solitudin/bus crrantcs , in montib//s et in spe- inliiitus diligenter puriticatus fuerit, mystica ac

luncis et in cavernis terrce^. Haec et Apostolus divina liquide intelligere nequit. Nam sciiptum
ipse, qui ait : Q/iis nos scparabit a cliaritatcYi i;s\.: Spiiitus sanctus disciplince effugietfict/im
Cl/risti? tribulatio^" ? etc. Iste spiritus omnein ct a/ifcret se a cogitationibus quce sunt sinc in-
alienam malitiam sustinet, et adversus hostiles tcllcctu '9. Unde Salomon Abominatio Domini,
:

insidias instruit et munit. Undesponsus in spon- cogitat/oncs inaUe ^". Pcrvcrsce cogitntioncs
sae praeconio ait : Pulcl/ra cs amica mea , s/ia- , scparant a Dco^'. Qui ergo vult sincerum ac
ris et decora sic/it Jcr/isa/cm , tciribilis ut castro- lucidum ihtellectum habere, |)ravarum cogita-
rumacics ordinata ". lionum phantasias ac nebulas studeat eflugare,

' Lnc. XVIII. — » Eccle. i, 18. — ^ Matth. v, 5, et Isai. vi , 2. — 4 Luc. vi ,23. — * Prov. xiv , 13. —
''
Mallh. v, 6. — 7 Prov. xxviii , 1. — 8 id. xn, 21.—- 9 Htbr. xi , 30-38. — "» Rom. viii, 35. — " Cantic.
VI, 3. — > Matlli. V, 7. — '•» Prov, xxii, 9. — '* Matlli. v, 4-10.— '* r.alal. i, 4. — '^ II Tim. it,
'>.. '7 U (.01. XI. 14. '« Maltli. V, 8, et Psal. xxiii , 4,5. '9 — Sap. 1,5.— »» Prov. xv, Jfi.
" .S;i|.. I , ;i.
•
 . , . ,

1517 DE XII PORTIS JERUSALEM, SERMO. LMS

et onini diligentia et cautela cor servare. Unde^^^^congruit, de qua ait Dominus : Bcati pacijici
Salomon : O/iini custodia sciva cor tuum , qno- S.quuniain fiiu Dci vocahuntur^ Qui enim men- .

niani ex ipso vita procedit '

tem pacilicam et serenam habent, de supeinis
7. Septimuni donum est Spiritus sapientiae , dulcius sapiunt, et subtilius vident. ]Nam quis-
quidam internus sapor, ac suavissimus gustus. quis sapientior eo probatur esse sapientior.
Unde Psalmista, Gustate et videte quoniani sua- Unde Salomon Doctrina viri per patientiain :

vis cst Doininus ^ : et iterum , Vacale ct vidcte ^

: d/gnoscilur^. De talibus alibi dicitur Pax niul- :

et iterum, Acceditc ad euni , et illuininainini^. ta diligentibus legeni tuam , et non cst illis scan-
Hoc divinae sapientiae interno gustu superna daluin'! . Hae septem gratiae sunt septem mu-
praplibamus , videlicet contemplantes quam lieres virum unum apprehendentes septcm
, ;

amoenum sit angelicis coetibus interesse, ubi nil spiritus super florem requiescentes septem in ;

poterit quod displiceat , esse; nil quod placeat, candelabro lucernae fulgentes; septem in lapide
abesse. Ista scptima gratia illi verae beatitudini oculi scptem spiritus ante thronum Dei.
;

DE DUODECIM PORTIS JERUSALEM,

SERMO.

Hic Sernio in manuscripto Cartusisc Coloniensis (ex quo euiu eruit Horstius) pracfert nonien
S. Bernardi abbatis, cui taiiien non videtur tribuendus.

1 . Contendite intrare per angustain portam , B tionem miscuit, ne desperaremus angusliai ,

quia arcta et angusta est porta qiue ducit ad latitudinem opposnit; ut praesumamus, praesu-
vitam *. O quam terribiliter et salubriter vox mendo curramus, currcndo prancniamus. INam
ista summae Veritatis tardos et tepidos viatores, alibi ipse Dominus ait Dico vohis multi ab : ,

pusillanimes et desides ascensores terruit, quai oricnte ct occidcnte venicnt et rccumbcnt cum ,

ipsis etiara perfectissimis discipulis libero volatu Ahraliam , et Isaac etJacob in regno coelorum^°
coelestem Jerusalem intraturis contentionem ,
Propheta quoque et praeco veritatis, homo sc-
portae singularitatem , ingressus dinicultatem ,
cundum cor Dei, David dicit, Dicant qui rcd-
electorum paucitatem interposuit ! Arcta cst cmjjli sunt a Domino, quos rcdcmit dc manu
inquit, via, quce ducit ad vitain. Arcta est si- inimici , ct de rcgionibus congrcgavit cos ; a solis

quidem peccatorum ablutione, sed multo

in ortu et occasu, ab aquilone et mari " ;
per solis

arctior in carnis animaeque separatione arctis- : ortum nobis dcsignans innocentiam; pcr nieri-
sima vero in extrenia Judicis examinatione. diein ,
justitiam ;
per occidentem ,
paMiitentiam ;

Attamen benedictus Deus et Pater Domini no- C per aquilonem , misericordiani.

stii Jesu Christi ,
pater misericordiarum , ct 2. Ab orienle, id est ,
per portam innocen-
Deus totius consolationis 9, qui terrori consola- tiae Innocentes sunt ingressi ; (|ui ante scienlcs

" Prov. IV, '23. — » Psal. xxjlui — , <). ^ Psal. xt.v, 11.- 4 Psal. xxxiii , fi. — ^ MaUli. v, 9. — ^ Piov. xix,
1 I. — 7 Psal. cxviii, 165. — Luc. xni, 24
8 , et Mallh. vu, !3, \'i. — i' II Cor. i, 3 ;
Ephcs. i, 3 , et I Poli.

1 , 3. — >° Malth. VIII , t l .

—" cvi Psal. , , 7.
 ,
:

1519 DE XII PORTIS JERUSALEIM, SERMO. 15'iO

uiori (iiiain loqui, pro Domino surit trucidati.'"' oppositoe sibi inveiiiantur : videlicet innocen-
Per hanc portam inj^rediuntur parvuli, per Ba- A tia, pa-nitentiie; justitia, misericordiae ; et e
ptismum renati : qiii .Sacramento regenerationis converso. Nam qui innocens est, non (pia^rit
accepto, si mo\, aiit paulo post a corpoie sol- pcenitentiam : et qiii pd-nitens est, non habet
\untur, procul diihio in cnflestem Jerusalem innocentiam. Similitcr (]ui jiistus non ad-
est ,

per portain innocentiaj ingrcdiuntur. A meri- vocal misericordiam : et qui miser est, non
die,id est per portam justitiae , Apostoli et
, possidet jiistitiam.
martyres sunt ingressi. Et recte perfecti omnes 3. Jam vero considerandum nobis est, et
meridiei comparantiir, quia ct ibi morosior est delectabilitcr recolendum ,
quid Joannes apo-
statio solis, et fcrveiitior ardor caloris, et co- stolus, Cliristi familiaris, ainicus inter Cceteros
piosior splendor lucis. Sol justitia; in ipsis non dilectus, et inysteriis cadestibus ultra oinnes
occidit, nec tepescit ; sed invalescit et incale- imbutus, de hac gloriosa et aeterna civitate di-
scit , sicut scriptum est cat. Jb oriente, inquit, cjas pnrtcu Ires , et a
: Sapicns sicut sol per-
mnnet : sliiltus ut Porro splen- B mciidic portcc tres , ct ab occidcntc portcv tres
luna mutatur '
.

dor operis, fervor dileclionis quantus in ipsis ct ab n^pulone portce tvcs^. Orientalisplaga trcs
fuit sanctis elucescit, nec tam indigct exposi- portas habere describitur. Innocentia tripartita
tione quam imitatione. Ab occidcnte id est, csse dignoscitur. Est enim innocentia seciindum ,

per portam pa^nitentiae, jMaria Magdalena est potcstatem et cst innocentia secunduin a?ta- ,

ingressa, qua; merito peccatorum suoruin ante tem et cst innocentia secunduin voluntatem. ,

fuerat haliitatio daemonuin sed respcctu divin» Potcstativam innocentiam Cliristus habuit qui
:
,

gratiae postmoduin compuncta , flendo et pcje- solus veraciter dicere potuit, Venit enim prin~
nitendo, Salvatoremqiie suuin singulari amore ccps nmndi hujus , ct in nie non habet quid-
colendo facla est sancti Spiritus tcmplum. Per
, quam et de quo scrii)tum cst, Qui pcccatum ^"
:

hanc etiam portain ingrediuntur poenitentes, nonfecit, ncc invcntus est dolus in ore ejusT.
qui quasi iri occiduis parlibus conversantes, et Peccatum quippe nec contraxit, nec commisit
de interioribus tenebris ad tcrram tenebrosam quia et illa ejus nativitas qua de Patre Deo ante
et opertam niortis caligine properantcs; cuin a C saecula genitus est Deus, est ineffabilis; et illa
Sole justitiaj illustrantur si omnibus poinpis nihilominus, qiia de Matre Virgine in fine tein-
,

satanai, et operibus tenebrarum perfecte abre- porum natus est honio, est inconiprchcnsibilis :

nuntiant in supcrnam Jerusalera per portam

, ejus quoque vita, qua in miindo conversalus
poenitentiae intrant. Ab aquilone, id est, per est, exstitit singularis. Potestativa innocentia,
portam misericordioe , ingrcssus est Latro ille id est prima innoccntiae porta, caeteris est clau-
evangelicus ,
qui de profundo iniquitalis et sa, sed soli Chiisto aperta ; tcstante Ezcchiele
ignorantia; sola Dei bonitate eductus in ipso
, i^roplieta : Portn , inc|uit, orientalis oninibus
mortis articulo, ab oie putei gehennae in deli- ctaudetur; solus enim princcps ingredietur et
ciosam paradisi amoenitatem est reductus. Per egredictur per cam ^. Innoccntiam secundum
hanc portain ingrediuntiir forsitan et illi, (jui aetatem illi possidcnt, qui tam per imbecillita-
])er totam vitam suain flagitiis et iniquitatibus tem corporis, quam per indiscrctam simplici-
servientes, cum morti pro suis sceleribus addi- tatem cordis inalum perpetrare nesciunl, nec
cuntur, si plenam satisfactionem de malorum D possunt. Innocentia secundum voluntatem il-
suorum perpetratione per veram cordis contri- loruin est qiii etsi in levibus (piibusdain pecca- ,

tioneni olTerunt Dco, in ca'lestein Jerusalem tis ( sine quibus haec vita, aut vi\ aut niillatcnus

per portam misericordiae quandoque intraturi transigi potcst ) aliquando dcliii(]iiunt, inno-
sunt. Scriptum est enim, Quacumque hora pec- centiae tamen i^uritatem in bona voluntate con-
cator ingemucrit, salvus erit' et alibi, Ubi te servant. Priina igitur innocentia cst maluin
:

invencro, ibi te jiidicabo ^ iteriim, .SV/f/7/i'(////w faccre non posse : altera, nialuin facere ne- :

Dco spiritus contrtbulatus, cor contritum ct hu- scire ultiina, faccre malum nolle. :

niilifilum, Dcus, non dcspicics^. Restat ergo vi- 4. Sc(]uitur : Et a mcridic portm trcs. Rleri-

dendum, ista; quatuor quain contrariae et quain diana j^orta, jicr (luaiii dcsigiiatur jiistitia, ircs

• Ecdi. XXVII ,12. — » F.zocli. xviii. — 3 Eccle. xi, 3. - 4 l>sal. l, 19. * Apiic. XXI , I.J. — *• Jo.iii. xtv,
30. — 7 I IVIr. II , T>. , 01 iNai. i.iii , U. — * Ficcli. xi.iv, I 'i.
 D . ;

1521 DE XII PORTIS'JERUSALEM, SERMO. 1522

jjortas liabet : quare ""^domo rehusque patris, desertum petiit, et pene
et ipsa justitia tripartita est.
Est enim justitia secundum debitum, et est ju- A admirabilcm paMiitentiae formam posteris se-
stitia secundum meritum, et est justitia secun- quendam proprio exemplo reliejuit. Haec poe-
dum propositum. Justitia secundum debitum nitentia idcirco gratuita vocatur, quia gratis
est omnium fidelium, maxime monachorum ; sulferttir, imo offertur; quia poenitentiaj regula
quia de die in diem satagunt reddere vota, qune est, ut qui illicita nulla commisit, Hcilis utatur
distinxerunt labia sua ,
prophetae consiiium se- ut sibi placuerit. Spontanean: pocnitcntiam illi

quentes qui dicit: Fovcte et rcddilc Dnmino Deo habent, qui post commissa peccata ,
post per-
vestro '. Justitia secundum meritum illorum est, petrata flagitia, cum a Sole justitiae illustrantur,
qui pene illicita nulla committunt, nec tamen jam non ex necessitate, sed ex voluntate sua
licitis uti volunt; sed ea quae retro sunt obli- Domino confitentur : volunlaria solertia ca-
viscentes et ad anteriora sese extendentes, per ventes, ut non regnet peccatum in corum mor-
sancta desideria indefessis fidei passibus, quo- tali corpore, sed regnet justitia : et qui prius
tidianisque profectibus, ad perfectionis culmen B exhibuerant sua membra servire immunditiie
ascendunt. Revera hi tales tam feliciter quani et iniquitati ad iniquitatcm nunc exhibcnt ea ,

fiducialiter dicere possunl, Aperitc milii portiis servire justitia^ in sanctificationem; et qui filii

justitice, ingressus in cas confitehor Doinino : noctis erant dum ope)'a tenebraium sectaban-
hcec porta Domini; non innocentes, non nii- tur, pcr dignos fructus prenitentiae, fdii lucis
seri , non pa-nitentes, sed y«vf/ intrabunt in efficiuntur. Coactitia panitentia est tepidorum,
eam ^ : et illud , Bonum ccrtamen ccrlavi, cur- et mei similium : qui nullo igne charitatis ac-
sum consummavi, fidcm servavi : de reliquo re- censi , nullo fcrvore devotionis animati, spiri-
posita cst mihi corona Justitcof ^. Justitiam se- tumlibertatis nondumsequuntur; sed in corpore
cundum propositum illi retinent, qui quamvis consuetae pusillanimitatis sese versantes, spiritu
superfluis cogitationibus affligantur, et illece- servitutis iterum deprimuntur, et ad explen-
brosis cupiditatibus abstrahantur ; dum tamen dum rcgularium observanliarum debitum mo-
peccato pro viribus resistere curant, suique dum vix praelatorum scveritate compelluntur.
propositi vigorem inviolabili tenore conser- C ISullatenus tamen de talibiis desperandum est
vant, dum cuncta adversantia evenire pro suis quia si susceptum semel christianje servitutis
meritis sibi humiliter confitentur, omnia sibi jugum paticnti perseverantia ferant, in patien-
in bonum cooperari creduntur. De talibusenim' tia sua possidentes animas suas, ui coelestcm
scriplum est : Scinius (juoniam diligcntibiis Dcuin Jerusakrn per portam panitentia^ intrant.
omnia coopcranlur in bonum, his quis sccuriduni 6. Sequitur : Et ab nquilonc portce tres. Aqui-
propositum vocali sunt saiicli ^. lonaris plaga, per quam designatur misericor-
5. Sequitur : Et ab occidente portcc tres. Oc- dia, tres portas habet : quarum una cst exte-
cidentalis plaga ,
per quam designatur pani- rior, altera interior, tertia posterior, id est,
tentia, tres portas habere scribitur, quia |)oe- idtima. Exterior est in eleeniosvuaruni distri-
nitenlia tripartita esse dignoscitur. Est enim butione : quia mundi luijus amatorcs Christum
poenitentia gratuila; et est poenitentia sponta- duntaxat in fundamento habentes quamvis ,

nea ; et est poenitentia coactitia. Poenitentiam rerum temporalium lucris toto mentis deside-
gratuitam Joannes Baptista et plus qiiam pro- rio inserviaut, et per omnia carnis suae volu-
pheta exhibuit qui a Prophcta praenunliatus,
: ptatibus obedire non timcant, hora mortis iu-
ab archangelo Gabricle proniissus et a Spiritu ; stante, dum jxiccatorum suorum resj^ectu, et
sancto in utero sanctificatus, cunctisque mor- sempiterna; ultionis metu introrsum concutiun-
talibus, qui ante eum fuerant, veridica Salva- tur; qune injuste acquisicrant , et illicite jiosse-
toris voce est pra^Iatus. llic talis et tantus cum derant, jjro salute animarum suarum egeiiis el
esset, sicut de Justo legitur-'', j)Ius appctiit mala j)au|)eribus Dcocpie lamulantibus crogaul. Cri'-
mundi j)er|)eti quam laudes malens j^ro Deo : dendum est itaqiie eos qui cjiismodi siiiil, san-
fatigari laboribus, quam vilae hujus blandimen- ctae Ecclesiae suffragiis , atqiie etiam fidelium
tis perfrui, ct soli Deo vacare cuj)iens, relicta beneliciis multum juvari , duni ab eis rccij)iimt

' Psal. i.xxv, 12. — ^ I'.sal. cxvii, 19, 30. — ^II Tini. iv, 7, 8. -- ^ lloiii. viii, 28.
" Scilicet de S. Beiiedicto , Dialog. S. Greg. lib. 2 , cap. 1
 ;

1523 liN CANTICUM H. VTRGINIS SKRiMO. I.V24

opein iiUeiTcssionis ,
quos scciiiulmn Doiniiii' '
niisericordiie jiorla vocatur contritio cordis
|U'a*ce|>tuni sil)i lV'c'crant aniicos clc inannnoiia A (juia cuiii rcsjicctii siiimiKU clcincntiai cor jicc-

ini(|uitatis, ut ab eis recipercnt aetcrna, quibus catoris coinj)ungilur, oculisdivinae j)ietatisqiiasi

lar{;iti sunt tcinporalia. Interior porta clicitur sacriiiciuin vcsj>crtinuin olTertur. Illc (juo^iue ,

oris conlcssio : cjuia hoc liabet licles catliolica ct cujus iiatura pietas , cujus ojius niiscricordia
pictas clnistiana , (luoniani jicccatoruin (|uis- cst, niultos de lalibus salvare crcditiir. ilaec

tjiie, quanilibct iinniuncliis ,

quanilil)Ct sit scc- porta idcirco jiosterior apjicllatur, (juia j)ost

leratus, si instantc inortis jicriculo per vcram onines alias succurrere jirobatur. Nam si largi-

conrcssioncin cimmclatur, |)n"nas ;eterni iiicen- tio clemosynarum non adsit, et oris confessio
tlii iiiillatcmis cst intraturus; ciuia si oninia in dcsit; Dcus tamcn qui absconditoruin est co-
conlcssione lavantur, prolecto conlitentcs a re- gnitor, cor conliituin et huiiiiliatmn noii sjicr-

giio niisericordiae non excluduntur. Dicit cniin nit, scd sjiirilus humihati sacrificium quando-
jirojiheta : meum cognitum tibi jcci, que libens suscipit, j*uxta quod sancti Spiritus
Delictum
ft injustitiain menm nun ahscondi. Dixi, Confi- B organnm ait In (juacumque hora ingemuerit :

tcbor advcrsum mc injustiliam mcam Domino jicccator, salvus erit \ :

cttu rcinisisti impictatem pcccati mci^ . Posterior

IN CANTICUM B. YIRGINIS MARIiE,

SERMO.

Hunc sermonein Horstius excepit ex codice manuscripto monasterii Horti-Maria; oi*dinis

qui Bernardum auctorcm exprimit ut et iioster Gemmeticensis ex quojModit
Cisterciensis ,
, ,

cmendatior tametsi Beniardi venam liaud omnino assequitur.

:

1, Magnificat anima mea Duminum. Magni- C gnilicat. Inomni cnim creatura nihil tam ina-
hcat vocc, magnilicat ojierc , magnilicat alTc- gnilice Dominns sicut animam nicam.
fecil ,

ctu. Magnilicat landando, ainando, jjia?dicando. Scd Dominus est sicut voluit,sic factnm est.
:

IMagnilicat, lauchindi , aniandi ct magnilicandi Miigni/icat anima mca Dominum. Dominum

Ibrniam siniul et materiam dando. Magnificat magnilica, non tcmetipsum. Qui semetipsum
tinima mca Dominum cjuia magnilice a magni- : magnilicavit, qiiantnm in ipso fnit Deuin cx-
,

licoDomino magnificata cst. In jirimis ad ima- lionoravit : ct idco non se cxaltavit, scd \nx-
ginein ct similitudinem Dci anima mca mirabi- cijiitavit. Tiium cst tc ijisuin humiliare, Domini
liter a Domino creata est; scd jiostca in Adani cxaltarc.
miserabiliter deformata, nunc niirabilius, glo- 2. Et c.rsultavit spiritus mcus in Deo snlutari

Domino rcnovata cst.

riosiusct magnilicentius a mco. V idc (|ualis ordo. 1'riiis citharam ,
jiostoa

Mngnificat anima mca Dominum. Magiiilicat j)Saltcrium tcligit; j)riiis animain, jiostea spiri-
omnis creatura Dominum , scd anij)lius sujicr tum jiosuit : non cnim j)rius cjuod sjiiritiiaie,

omncm crcaturam aniina mca Dominuin nia- scd (juod animalo; dcindc (juod spiritualc. Ht

ISal. xxM ,.!.— • l'!/.('cli. i.viii.

 ,, D ;,

1525 CANTICUM B. VIRGINIS SERMO.

IN 1520
exsultavit spmtiis meus, extra omnem creatu-^"singiilariter nie dicent. Omnes, inquani, o^<v/6'/rt-
ram, extra se ipsum etiam praj immensitate A ^/«//t',v generationes cceli generationes terric, : ,

gaudii saltavit. In quo? Non in nie; sed /// Deo omnts Angeli et omnes electi. Nam et in Angelis
creatore meo, cognitione et amore ejus ferven- generationessunt. Unde dicitur Paterspirituum,
do : hoc non per me, sed mediante et sal-
et et ex quo omnis paternitas in coelo et iu terra
vante me Salutari meo Jesu fdio meo, singulari- noniinatur^ Alii enim aliis in coelo patres sunt,
ter meo. jMeus est Deus, meus Salutaris, meus quibus paterna cliaritate prsesunt; in quibus
est filius. Omnium quidem et mei conditor est, gonerant et exprimunt omnem paternitatis al-
sed mei solius filius est et me mediante om- : fectum. Ex summo enim Patre omnis eorum
nium salus est. Quia respexit humilitatem an- paternitas nominatur : quia sicut sumnuis et
cillte suce. Non auderet ancilla sua nec oculos verus Pater omnes paterne diligit, et docet et
ad eum levare, nisi ipse prior ad ancillam suam regit; ita et ipsi secundum donum paternitatis
dignaretur respicere. Ab illo prius respexit su- quod acceperunt, subjectos sibi paterne dili-
per nos misericordia ,
quia nos nimis despectos B gunt et docent, et regunt. Sic et boni patres,
nostra reddiderat miseria. Me autem inter om- qui sunt in terra , a summo Patre paternitatis
nes specialiter respexit, cui super omnes singu- sua^ munus secundum quod et ipsi
accipiunt :

lare privilegium concessit. Et vide,quia non fuit plus vel minus ad notitiam et amorem summse
contenta dicere , respexit me ;
aut , respexit an- paternitatis accedtmt. Omnes generationes bca-
cillam suam; aut, respe.rit Itumilitatem meam; tam me dicent. Angelicarum namque genera-
sed semetipsam depressit valde , et firmissima tionum numerus per generatum redintegrabi-
locavit fundamenta , ubi tantae magnitudinis et tur et liominum generatio in Adam maledicta,
:

jjulchritudinis tirmiter exciperet, et servaret perbenedictum fructum ventrismei ad aeternam

ornamenta : Respexit, inquit, humiliatem an- benedictionem regenerabitur. Inter has et su-
cillce sucE. Singula verba suo pondeie libranda per has omnes generationes heatam me dicent ,

sunt. Sunt enim ancillae, sed non humiles. An- omnes ipsae generationes. Merito ergo, Domina,
cilla fuitAgar, sed superba dominam suam : beatam te dicent omnes generationes, quae om-
despexit '. Sunt multai satis huniiles, sed non C nibus generationibus veram et aeternam beati-
usque ad ancillas : sed multae humiles etiam tudinem genuisti.
ancillae, sed non Domini. Humilitas ergo con- 4. Quia fecit mihi ma^tia qui potcns est , et

lemptum sui : ancilla famulatum sua devotione sanctum nomen cjus. Hoc, inquain quod omnes ,

comniendat. Rcspcxit humilitatem ancillcv sucxi. generationes me beatilicant, non n)ilii attribuo,
Respiciendo me per gratiam suam , et humilem non meis adscribo meritis, scd ei qui fecit mihi
me fecit, et ancillam suam. Suam , inquam magna. Ex hoc enim beatificor ab omnibus,
suam me fecit ,
qui de me et in me suum spe- quia ab ipso beatificata sum quasi in spcculum ,

ciale opus fecit. beatitudinisomnibus proposita sum. Quiafccit

3. Ecce enim ex hoc bcatam me dicentomnes mihi magna. Non enim aliquod magnum fecit
gencrationes. O dilatatnm cor! quam perlucidis mihi sed multa magna. Magnum est per se
,

oculis omnem subilo creaturam in vera beati- quod virgo sum magnum per se quod mater;
;

tudine coliocandam simul aspexisti! Ecce, in- magnum, quod simul utrumque et virgo et ma-
quit. Intuentis esthoc verbum et demonstran- ter sum et cujus mater? Dei Unigeniti, Plas-
:

tis. Ecce vidco quod futurum sitdeme,quis matoris et Salvatoris omnivww. Fecit mihi mn-
fructus ])rocedet ex me quot et quanta bona ,
gna. Non potest narrari non potest cogitari ,

non niihi soli, sed omnibus generationibus per- magnitudo et niultitudo bonorum quje fecit
venient per me. Bcatam me diccnt omnes gene- mihi. Et quisnam est ille qui tani magna fecit
Beatam me non dicerent, nisi de eadem
m//«//r.v. tibi? Qui potcns est, et sanctum nomcn cjus.
beatitudine, quam habeo aliquid attingerent. , Nolite mirari, nolite dicere ,
Quomodo possunt
Quomodo eruclabit qui non manducat? Bentam ha-c fieri ? potens est ilie qiii fecit Uxc : potens
me dicent, de cnjus bono fructum percipient om- est, imo omnipotcns. Potentiam ejus altendite
nes generationes. Ex meo fruclu benodicentur; qiiia omnia quaecumque viilt, potens est faccrc.

(tcnmomnesbeatificentur,omnestamenbcalam Magna snnt «jua' atlenditis in me scd magna ;

'
(ien. XVI. — ' Eplics. iv, fi.
 ,

1527 IN CAMICUM B. \1RG1N1S SERMO. 1528

t'st illa potentla, qua; tam niajj;na focit niilii. Kx.'"' cordia et veritas; sicut supra tle misericordia
niagnis et miiabilibus (jUcX' lecit in nie, inaj;nam A qua humiUs redeiiiit , ita luiiic et de justitia tjua
et mirabilem potentiam illius perpenclite. Kt supeibos judicat, agit : et tjuasi geminum pa-
(juare hic tam maj^iia fecit tibi ? Quia sa/ir/uni rietein ex utristjue vicissim tractanilo constituit.
nomen fjiis. 1'ropter nomen suum , iioii propler Dispersit superbos inenle cordis sui. Ab initit>

meum meritum, tam magna fecit milii : nomen niunili tam homines quam angeli suj)erbientes
suuni quotl est inirabib?, et sanctum et inelVa- , suiit disj)ersi. Prtijectus est de cirlo draco ma-

bile, voluit in nie declarare. Quotl est lioc no- gnus, satanas et disjiersus est |)er hunc aereni
,

men? Bonus. Quia nemo bonus, nisi soIusUeus. tenebrosum ; tjuoniam in unitate verilatis stare
Ergo propter solaui btmitatem suam tam nia- noluit. Qui enini in veritate Dei collectus non
gna fecit mihi; quia et potentiani et bonitatem est, in sua vanitatc disj)ersus est. Dispersi sunt

suam in me voluit declarare : potens eniin snj)erbi tjui «dilicabant turrim Babel ,
quia uni-
singulariter, et sanctum nomen ejus. Sed sicut tas linguae eorum in niultitudine scissa est.

in ipso sanctum est nomen ejus, sic sanctilice- B Oninis suj)erbus eo ipso (|uod suj)erbit, disj^er-
tur et in nobis : sicut in ipso ab ajterno praede- sus est. Quid enim suj)erbia, nisi j)ulvis in al-
stinatuin est compleatur in nobis.
, sic tuni sublatus , et in ventum dispersus? Dispcrsit
5. Et inisericordUi ejus a progcnie in proge/iies siiperbos niente cordis sui : Iioc est, eos qui

timenlibus euni. Ecce nomen ejus dicitur mise- suj)erbiunt niente cordis sui. Quam dilucide
ricordia ejus. Lbi? A progenie in progcnies. A secretum j)essiiiue elationis latibulum reseravit!
Judaea in omnes gentes : vel ab iniiio saeculi 7. Est enim qua-dam quasi brula et vilis su-
usque in finem, misericordia ejus impendilnr ,
jierbia, quae omnibus palam est,
etiain stultis

non passiin, sed timentibns eum. INon est per- quae maximc in carnalium sensuum voluj)tate
sonarum acceptio apud Deum. Judaeus et Gra;- nioratur; sicut cst aut de nitida carne, aut de
cus , barbarus et Scytha, servus et liber, ma- pulchra veste , aut de cibi vel alicujus immundi
sculus et iemina in omni gente et progenie , si desiderii cxj^leta voIuj)tate gestire. Est et alia

timet Deum et operatur justitiam, acceptus est qiue sibi pulchrior videtur suj)erbia, et tamen
illi '. Mi.sericordia ejus timentibus eum. A timore C longe turpior ; sicul est de scientia vel j^otentia,

incipitur, ut ad aniorem perveniatur. Non de- vel de ingcnii subtilitate suj)er alios extolli, et
sperent adliuc timentes pro pcccatis suis, quia ca?teros quasi pecora j)rae se rcputare ;
quae
misericordia illius super timentes eum. Mise- j)raeclaros hujus saeculi solet occuj)are. Est et
ricordia ejus remittit peccata timentibus euni ;
tertium genus teterrimum uti de virtulibus, ,

remissio peccatorum nutrit amorem sitientibus de miraculis, de inlelligendis Angelorum lin-

eum : qui autem dili!j;unt euin nomen ejus
, guis, vel mysteriis ccelestibus aj)ud se gloriari.
agnoscunt. Amor ipse notitia est : sed quanto Isti enim sunt qui suj)erbiunt meute cordis sui.

adhuc a notitia ejus distamus, tanto etiam euin Mens subtililas est intelligentiae : cor affectio
minus amamus. Si autem nondum illum perfecte inanis gloriae. Et bene additum est , ,v«/; quia
amare possumus, quia noc perfecte novimus etsi a Deo aliqui habent scientiam, sed tamen
vel cum amore timeamus. Qui autem sine amore a se ij)sis habent extollentiani. Omnis ergo ge-
timet, non lilius sed servus est et hic timor : neris superbos ilisj)ersit j^ecora camj)i volu-
,
,

poenam habet, non notitiam, D cres ca-li et j)isccs maris. Isti enini pisces qui
6. Fecit potentiam in bracliio siio. INatuia retia rumpunt, qui subtilia rimantur, qui inter

quidem lilii erauuis irae; sed per redeinptionem fideles (jiiasi iii aquis humiles esse videntur;
Jesu Christi facli sunuis (ilii misericordiae : quia sed taiiien nou de iluuiiuis dulcedine, sed de
fccit poteniKiin in brachio suo, alligans fortem ,
maris amaritudine sunt, pisces niaris sunt ideo :

et vasa ejus diripiens. Alioquin nisi nos Filius non coeli, sed maris semilas perambulant. INam
liberasset, et per mortem suain Deo reconci- etsi ali(juid cceleste quasi in aera saltando per-

liasset; non esset siiper tiiiicntes blaiidiens nii- cij^imit; totuni in j)i()funduiu maiis secum de-
sericordia, sed super tiiiienles eum piiiiiens niergiiiit. At vero volucies ctvli maiiilesta le-

justilia. Quia dispersil supcrboi nicnle cordis siii. vantursuperbia, (jui jjio temporali gloria, (juasi
Quoniam crgo univers.e viae Domini miseri- vcrtice sideia t;iiigere sibi videiitur : (lualtiu

' (JoloSS III.

 :

1529 IN CANTICUM B. VIRGIMS SERMO. 1530

sacra historia describit Antiochum fuisse' , vel ""'riunt justitiam; in patria saturabuntur, cum
Herodem'; quales etiam multos hodieque non A manifestabitur gloria interira : et hic in via esu-

legere, sed lugere licet et videre. Pecora enim rientes implentur bonis, quia dat illis escam in
terra;, hoc est, homines gulae tantum et luxuriae tempore opportuno. Bonis implcntur, malis
dediti, facilius resipiscunt a diaboli laqueo, evacuantur; implentur bonis hoc est, Spiritus ,

quam qui prudentes sunt in ocuhs suis. Disper- sancti donis. Esurientes implentur non fasti-

sit igitur superbos mente cordissui, quia ex dientes, pauperes saturantur : nam divites di-
omni genere superborum quosdam conterit, ut misit inanes. Dives erat Esaii ; ideo fratris sui
inaeternum pereant; et quosdam humihat, ut dona non curavit. Habco, inquit, plura ; sint
ad vitam redeant. tua tihi^. Dives erat Jethro sacerdos cognatus
8. Deposuit pntentcs dc scde , et cxallmnt hu- IMoysi ; ideo noluit consentire ut iret cum eo ad
milet. bona quae promiserat Deus Israelis. Dives erat
Primo daemones rectorcs tenebrarum
harum qui potentes erant effectu malitia^ suae, Hiram rex Tyri; idco civitales quas separabat
,

a sua potentia infirmavit et exterminans Jebu- B ei Salomon, parvi pendit'". Nunquam ergo tibi
,

saeum in Jerusalem regni sui sedem in ea col- plenus et dives videaris ne inanis et vacuus
, ,

locavit. Deposuit pntentcs de sede quando dimittaris. Dic semper Domino Deo tuo Egc- ,
:

j)ervenit sermo ad rcgem Kinive hoc est us- nus ct pauper cgo sum " in manu tua, Domine,
, , :

que ad imperatores hujus sseculi, et descendit panis et vestimentum est anima» meae. Si dederis
de soho suo indutus sacco et cinere, et humi- mihi panem ad edendum, et vcstimentum quo
liavit se, ut ab ira Dei dccHnaret^. Deposuit operiar; eris mihi in Deum, et lapis iste in si-
Saiil, et exaltavit David^. Deposuit etsuperbum gnum ". autem iEgypto dederimus nianum et
Si
Achab de sede, siculad prophelam suum dicit Assyriis, ut saturemur pane'^, jam extendimus
Nonne vidisli Jiumiliatuin Achah cnram mc^l manus nostras ad Deum alicnum. Ad hoc ergo
Sedquia in humilitate non perniansit; ideo non pascit et vestitnos Deus in via ista, et esurien-
exaltavit humilem sed superbum damnavit. , tes implet bonis consolationibus suis ut tandem ,

Deponit etiam quotidie potentes luijus sajculi; efticiamur Israel, id est, contemplativi.
alios quidem ad supplicium aeternum alios ad C 10. Tunc enim, hoc est, in contemplatione, ,

humililatis regnum. Habet enim in manu sua suscepit Isracl pucrum suum. Quamdiu Jacob
stateram suani; et cui vult miseretur, et quem vocatur, in laboribus sudat : in alieno (juideni,
vult indurat^. Cur autem hunc depositum dam- sed fideliter servit. At ubi ad patrem suum cum
nat, et hunc repositum salvat; ipse sibi in the- sua substantia regreditur aliud no- ;
jam nunc
sauris suis reconditum servat. Unum hoc pro men hoc est Israel, quia susccpit Israel
sortitur,
certo scire licet quia si non humiliamur non
; , puerum suum. Suscepit revcrtentem de Meso-
salvamur. potamia Syriae, fatigatum laboribuset aerumnis,
9. Esuricntcs implcvit bonis , ct dicites dimisit spirantem jam ad vidcndam faciem patris. Sus-
inanes. Prius humiliavit, postea pavit. Prophe- cepit nutriendum, suscepit perficiendum, et
tiae spiritus est; futura, jam quasi praeterita usque ad faciem suam perducendum. Susccpit
narrat; nondum enim bonis impleti sunt esu- Isracl piicrum suum : non superbum, sed Ini-
rientes. Si enim bonis impleti quomodo esu-
, milem non pilosum, sed lenem non venato-
; ;

rientes? et si esurientes, quomodo bonis im- D rem sed pastorem. Et quare suseepit eum?
,

pleti ? Kisi forte dicamus secundum illud , In Rccordatus misericordice suce : haec sola causa
quem concupiscunt Jngeli prospicerc'^ : qui ta- est quare suscepit eum ut ostenderet divitias
,

men semper vident faciem Patris, et esurientcs gratiae suae in vasa misericordiae, quae praepa-
sunt, et impleti bonis habent desiderium in Videbatur oblitus csse misereri
ravit in gloriam.
satietate, et satietatem in desidcrio. Sed satietas Deus, quando usque in finem sa^culorum dis-
illa sine fastidio , et esuries sine cruciatu ; imo tulit mittcre Filium suum sed recordatus est, :

ipsa beata esuries semper satiat eos. Sed non quod nunquam oblitus fuit, utnos semper me-
sicut in patria , sic in via. In via sitiunt ct csu- moressimus, et in a-ternum miscricoidias Do-

• Macliah. i. — » Act. xii. — 3 jonae iii. • 4 IIReg. VI. — 5 III Rcg. XXI, 29. — ''
llom. ix, 18. — 7 I Pelr.
I , 12. — * Gen. xxxin , 9. - 9 Niim. x. - •° III Rrg. IX. — " PsJil. I XIX ,6. — ' > Geii. xxviii , 20-22. —
>3 TliieD. V, 6.
 ,

1531 SERMO IN VERBA EVANGELII 153-.^

niiiii cantenins. Suscepit Isioft puerum .v««///. '"'anl jier visionem, aut per sonminni, sed pcr
Snscepit natnrain , siiscepit cansain, siiscepit A se ipsiiin lo(juetur seuitl iii oninibus , facie ad
negotiuin ejus, suscejjit jiatcr iiliiiin suum : faciein , cuni tradiderit regnum Ueo et Patri, et
suscepit in iilio j)ueruin siiuin, id est, totum erit Deus omnia in omnihus'.
corpus ejus , a j)rimo justo usque ad novissi-
mum. Suscepit euni in odorcin suavilatis sacri- " ' ' .....c»v, -.v

iiciuin vesj)crtiiuim : suscej)it eum in liaire-

ditatem iminarcessibilem
conservatam in cwlis. JNota
, et
quod
incontaminatain
(inalis versns
SERMO
canlici liujus misericordia est. A misericordia Iii verlja Evaiigelii : Ecce nos iTliiiuiiniis oniiiia.
inc(f|)it, a misericoidia linit , circa misericor- Matih. cap. xix, ,v. 27.
diain ul)i(jue versatur.
1 1. Sicut lociitus est ad patres noslros ^ Abra-
ham et scuiini ejus in S(vculn. Ultimus iste B
versns est, qui decalogum adin)j)let; qui decein Bernardo adsoribitur ad calceni cujusdani
cortinisconsiimmat tahernaculuin. In liocversn cotlicis editiColonia? Ayripj>inae, auuo 1575, in
et promissorum Dei vcritas et utriusque Testa- , quo quatuor Regulffi in Ecclesia receptissiiuse
menti auctoritas, et oninium credentium unitas contineutur, cuin cominentariis Turrecreiua-
comj^robatur, et convenienter ad omnia, el ad tae et Sniarajjdi iu Regulani S. P. Benedicti.

sinyula quaj siiperius dicta suut, refertur : quasi

diceret, Hoc et hoc fecit mihi qui j)otens est, —
et niisericors et justus, et verax in omnibus
verbis" et operibns suis. Ita, inquam , opere 1- Ecce nns relifpiimus oinnia et secuti suiuus

complevit omnia : Sicut Incutus est ad patres te. Vera3 conversionis excmphun nobis lioc

nostios. Et semel quidem locutus est Deus qui proponitur atimiranclum et imitanduni. Necesse
creavit omnia; sed quod in ij)so semel .neterna- est enim ut ver« profcssor religionis omnia re-

liter factum est, his quae temporaliter decrevit, C linquat, et Christum sequatur. Et qnidem bea-
semel indicari non potuit. Unde multifariam tus qui sic relinquit omnia, ut eum sequatur in

multisque niodis locntus est Deus jjatribus': quo sunt oninia. His qui volunt Christum exj)e-
sed tamen nonnisi perperain et obscure, et dita sequi iiiente, tria inq^edimenta sunt dese-

perpauci de hoc verbo cognoverunt ; donec renda; videlicet avaritia, superbia, luxuria :

novissime locutus est nobis in Filio, qui semet- avaritiamundi, superbia cordis, Inxuria carnis.
ipsum exj)iessius intimavit. Necdum tanien ver- Haec esse prsecipne relinquenda exemplo suo
bum illud nisi per speculum in a?nigmate, et a nos edocet Petnis. Rcliquit namque retia, na-
paucissimis videtur, doncc tandem novissime vim et conjui^ium. Rete qiiotl j^isces a{j;grei;at

in sj)Iendoribus sanctorum ex utero Patris ante et conclndit, cuj)idit;itein designat, qua inde-
luciferum genitus, ab electis cognoscetur. Ab center distcntus ht)mt), donium ad domum jun-
initio ergo locutus est ad patres nostros qnod ,
git, agrum agro copulat. Navis quae superfer-
in fine swiculorum coej)it declaraie; ut unus tur nndis, superbiam tlenotat, qua hoino se
ideinque lapis et antiquos, et novos (ilios in D Uxor exprimit carnalem volu-
cajleris j^ra^fcrt.

unius (idei charitatisque compagem colligaret ptatem. Hiec triajuncta, homini seipsum aufe-
essetqne una columba, et una speciosa, et qua? runt. Per avariliam extra se vagatur, per su-
venturuin tretlitlisset, et qu.e venientem exce- perbiam supra se levatur, per luxuriain iiitra
pisset. Inter qut)S utiqne j)atres, egregius ct sc ftvdatur. Vagatur sollicitutline levatur sni ,

princeps et maximus fuit Abraham, in cnjus a-stimaliouc , (tedatiir ininiuntliti;e delectatione.

semine a^stimantur (idelcs oinncs : quibns etiam Extra timet , snpra tumet intra , fetet. Tiraet ac-
non Ittquitiir Dciis j)er columnam uubis iii die, quisita niiuui ; timet qu;e desiderat , non posse
et j)cr (•(ihiuinain ignis in noctc, ct hxiiictiir ''
adij^isci; tumct iiifciiores tlesj)iciens ,
j^aribus

iii sjeciila siqxivciitiu a , iioii jicr ,s|)cciihuii, sc jn;cfcicus , suj)ciioribiis se coa.'quaiis. 1'ctct

' llchr. I, 1. — » I r.f)r. XV, 28.

'
llic (l('<.iiiil (•odcx Cn- lelicfiisis. — •>
lla llorst. liic cl iiilVa : Maltill. liujuilitr. f*
 ,

1533 ECCE NOS RELIQUIMUS OMNIA. 1534

cogitatione, fetct actione, fctet consuetiidine. ""grat ad aquiloncm. Ut sancti doctores perhi-
Avaritia homineni ahenat a proximo, superbia A bent, aquilo significat superbiae tumoreui. Sicut
a Deo, luxuria projicit a se ipso. enim ab aquiloiie pnnditur omnc maluiu'^ : sic

His tribus vitiis intenti et detenti tres ilh

2. initium omnis peccati supcrbia^. Et item, in
miserrimi , de quibus loquitur evangehsta ad , ipsa sumpsit initium omnis perditio. Inde est
coenam Patrisfamiiias venire recusarunt'. Pri- quod angelus apostata dicit in corde suo Se- :

mus, ut boves probaret secundus, ut villam : debo in monte testamenti, in latcribus aquilo-
emptam videret : tertius, ut uxorem duceret. nis^s. Superbus itaque transmigrat ad aquilo-
Probatio bouni , cultus terrenorum : viha emi- nem, quiasuperbiens receditaDeo, quisuperbis
tur, cum dominandi facultas appetitur : uxorem resistit; et sequitur diabolum ,
qui est rex super
ducit, qui carnis desideriis satisfacit. Tales nisi omnes fihos superbise.

conversi fuerint, nec ad coenam Patrisfamilias 5. Deinde sequitur quod lubricus natat in

venire, nec Christum sequi possunt. Primus flumine Babylonis. Flumen Babylonis est fluxus
enim citra Jordanem remoratur secundus B libidinis. In hoc flumine natat, qui libidinis
:

transmigrat ad aquilonem tertius natat in flu- delectatione raptus, in ea per consuetudinem

:

mine Babylonis. Cum cseterse tribus in terram volutatur. Ilaec tria vitia hominibus diabolus
promissionis ingrederentur, Ruben et Gad et suggerit. Diabolus per avaritiam hominem oc-
dimidia Manasse habentes pecora mul-
tribus cupat; quia qui volunt divites fieri, incidunt in
ta, citra Jordanem remanserunt ' illos prae- ; tentationem et in laqueum diaboli '". Inde le-

figurantes, qui more pecorum terrenis intenti gitur quod Judas cum veneno avaritiae inebria-

ccelestia spernunt. Jordanis Descensus dicitur. tus Christum Judaeis traditurus esset, accepta
Descensus alius bonus, et alius malus. ]MaIus ab eispecunia, tunc introivit in illum satanas ".
est de quo dicit Isaias : In uEgyptum dcsccndit Avaritia largitatem excludit, pietatem ncscit,
pnpu/us meus^ : etin Y.\an^e\io , Honio quidani misericordiam dctestatnr. Superbia solium cst
descendebat ab Jerusalem in Jericho^. Bonus iniquitatis, vitium hominis, perditio diaboli.
descensus aliquando fit per humilitatemAngelis invisa, homi- ,
ple- Superbia odibilis Dco ,

rumque per compassionem. Per humilitatem si- C nibus intolerabilis. Superbia origo peccati, nia-
cut perRebeccam factus est quse videns Isaac, ter discordia^, et concordiae novcrca
,
supcrbia :

decamelodescendit ^, illam designans vel a|)erte vitiorum subsidium , succidium virtutum. Sic
perhibens humilitatis subjectionem, quam de- -
per superbiam diabolus in homfnem regnat,
bet sponsa sponso , Ecclesia Christo , anima per luxuriam in eo pausat ;
quia, sicut legimus,
Deo. Fit descensus per compassionem , sicut in dormit in locis hunientibus '^, id est, in cordi-

Symbolo fidei habemus ,

quod Christus « pro- bus luxuriae subditis. Luxuria carncm dissolvit,
» pter nostram salutem descendit de coelis. » mentem afficit, et totum hominem in luctum
Juxta moralem sensum ,
per Jordanem possu- convertit. Luxuria stercus immunditiarum, vi-
mus descensum misericordiae qua
intelligere , tiorum spurcitia faex voluptatum.
,

ductus homo compatitur proximo. G. Si placet , consideremus adhuc attentius,

3. Sciendum vero, quod alius citra Jordanem, quam viliter homo pcr tria i)ra?fata vilia Iracle-
alius intra, alius supra. Qui nulli et cui nullus tur. Per avaritiam enim caecatur, per superbiam
compatitur, citra est : qui alterius et cui alter D pendet, per luxuriam putrescit. Per avaritiam
miscretur, intra est : qui aliis con)patitur et caecatur, ut Icgimus. Cum cnim praedictus Ju-
nullius eget compassione, supra est. Citra, dia- das avaritia durtus Don)inuni traditurus a col-
bolus; intra, homo; supra Deus. Avarus , ita- legio discipulorum cxis.set, interiorem cjus cne-
que quia nescit misereri, ac per hoc nec mise- citatem volens ostendere dixit evangelista : Erat
ricordiam consequi, citra est : judicium enim autcm nox^^. Per avaritiam caecatur homo, per
sine misericordia fiet illi qui non fecit miseri- suj)erbian) pcndet quia dum se aliis ditioreni
:

cordiam^. attcndit, non altcndcns aequalitalcu) condilio-

4. Deinde sequitur quod superbus ti-ansmi- nis , scd gloriau) , in n)uititudinc divitiariim,

'
Luc. XIV. — ' Josue xxu. — 3 isaj ,„ 4 — 4 l,|(, ^, 30. — * Geu. xxiv, G4. — ^ Jacol)i 11 , l.i. —
7 Jei-em. i, 14 , et iv, 6. — « Eccii. x, t.'^». — 9 Isai. xiv, 13. — '" I Tim. vi , 9. — " Joan. xiii. — '^ Joh xi.

10. — '5 Joan. XIII, 30.

 ,,

153.5 SERMO IN VERBA MATTH.EI I53()

inteina co^itatione snper caetcros oxtollitur."*

Inclc U'{,'iinus quocl tliue nnilifics, (juas l)catus A """•* — ' ^' — '

Grcgorins ilicit supcrbiain ct inancin j^loriam ,

intcr cu'luin ct tcrrain ainpliorain, qu;e dcsij^nal

HOMILI A.
avaritiain, levaverunt '. Qnod nisi lieret, ne-
qua(iuani tlixisset Apostoliis Pra^cipe divitibus :
!„ jii„d Matth.-Ei , cap. xm, x. 45 : Simi/e est regnum
hujus swruli tion supvibc snpcre, ncc spcrarc in cwlorttm liomini ncgotiatori quctrenli bonas marga-
inccrto {livitiaruni '. Pcr supcrbiain suspcnsus ritas.

homo Inxuriam resolvitur qiiia dum se di-

in :

tiorem caeteris videt, ac per hoc in equuleo su-

perbiae suspcnsus est, ubi ncc Dcuin tinict, nec Tribuitur communiter Bernardo ,
quan-
hominein vcrctur; cquus ct nnilus qiiibus
siciit quam nec illius esse videatur. Deest apud
non est intcllcctus, stabulum vohiptatis ingre- Horstium.
dilur, et in stercoro suDe conditionis jacens com- B
putrescit.Unde dicitur : Compiitrtierunt jumcnta
in stercorc sun^ . Adhuc nihilominus dua; mu- 1. Reges torrae et omnes populi, principes et
lieres inter ccelum et tcriam , clevalam dcfcrc- omncs jndiccs terrae, juvcncs ct virgincs, senes
bant'", ut aedificarent ei domum Scnnaar , id est cum junioribus, audite, supplico, verbum Do-
in fetore. mini dicentis : Simile cst rcgnuni coelorum ho-
7. Haec attendentes, dilectissimi, Creatori mini ncgotiatori, qucercnti bonas margarilas :

laudes refcramus , cujus ope ct gratla h;ec re- inventa autem tina pretiosa margarita, abiit et
liquisse videmur. Tcstantur hoc via paupertatis vcndidit omnia quce habuit, ct cmit eam. Sed
quam intravimus, habitus humilitatis quem re- quae est ista , quaeso, fratres mei charissimi

cepimus, observantia munditiae quain devovi- tam pretiosa rnargarita, pro qua universa dare
mus. Viain paupertatis ingrcdicntes, a nobis dcbemus, id est , nosmetipsos, quia totuni Deo
avaritiam deposuimus humilitatis habitiim : dedit, qui se ipsuni obtulit, ut possimns eam
suscipicntes, supcrbiam deposuimus mundi- C habere? Nonne haec religio sancta, pura et im-
:

tiam voventes, luxuriam deposuimus. Sciamus niaculata,in qua homo vivit pnrius, cadit ra-
itaque, quia sicut in illis quae reliquimus, totius rius, surgit velocius, incedit cautius, irroratur
honestatis est ruina; sic in istis ad quae transi- frequentius, quiescit securius, moritur liducius,
mus, totius honestatis suinma consistit. Rcli- purgatnr citius, praemiatnr copiosius? O religio

gio namque hnmilitate fnndatur, paupertate gloriosa et mirabilis ! qune mens cogitare, quis
conservatur, munditia decoratur, Omnis affe- inteilectus plene cognoscere, quae lingua hu-
ctio vilis est in amore pecuniae. Anima pecuniae mana te poterit sufficienter et digne extoilcre?
avida, etiam pro exigno perire non metuit : Haec cst enim, fratres mei, quae miserante Deo
nullumque in corde illius remanet jnstilias peccata rcmittit, ct rcserat paradisum : quae
vestigium, in quo avaritia suum fixit habita- contritum sanat hominem, et tristem exhila-
culum. rat, vitam de interitu revocat, statum restaurat,
honorem renovat fidnciam reformat , vircsque
,

D et gratiam abnndantiorcm rcfundit. O religio

virtutibus ornata ! o margarita praefulgida! qnid
novi de te refcrain? Omnia cnim ligata tu solvis,
omnia sohita tu reseras. Omnia adversa tu mi-
tigas : omnia despcrata tu animas. religio
rutilantior auro, sole splcndidiorl Si vere ser-
vatur, non vincit peccatum, nec dctractio sii-

pcrat , nec dcspcratio dcjicit : scd us(|uc in

finem, Deo dante, ut bravium apprehendat

perscvcrat. Haec est quaj rcspuit avaritiain ,

horrct luxuriam, fugil fnrorcin, lirmat amorein.

•
Znch. V, 9. -^ > I Tim. ti, 17. — 3 Joel i , 17. Siip|ilc r.mi'horam.
 ! ,,

1537 SIMILE EST REGNUM COELORVM ETC. 1)38

calcat superbiani linguam continet, coniponit^^^per flamniescunt, quae semper in sanclo odore
,

mores , oclit malitiam, excluclit nequitiam, co- A vivunt. Ubi mira pcrfectio mortificatorum ct ,

gitque hominem Dei amore omnia libcntcr suf- gratiarum actio, scilicct considerare qua^ et
ferre. O religio gratissima et toto corde per- quanta sunt quae nobis promittuntur in cwlis,
quirenda nonne per te caeci vident, claudi
! omnia quse habentur in ter-
et vilescere faciunt
ambulant, leprosi mundantur, paupercs evan- ris, et dicere : Quid prodcxt hnminisi muiidiim
gelizantur? O religio pacifica, a strepitu mali- lucretur, se aulem perdat^"^ O solitudo ncgo-
gni sajculi elongata; et pro Christo saeculo tiorum c(x?Iestium apotheca ! In te transitoria et

inortua , ubi Spiritus sanctus super humilem terrena mutantur in coelcstia et aeterna. Hoc
venit et cjuietum, super devotum Christus de- pcr breve purgatorium operatur aeternum et
scendit! O religio habitaculum Dei et Angelo- cceleste convivium, et pascuae scmpiternae. De-
rum ejus! Hic pcrmansionem faciunt conservi niquc in te lacrymae muiantnr in risum , ct
sui. O religio vita beata, vita gaudium pariunt sempitcrnum. Ex possessione
Angelorum! Ore
proprio Spiritus sanctus dicit Optimam par- B quippe terrena, quae vermibus mortalibus re-
:

tem elegit sibi Maria , quce non aaferctur ab laxatur, ad seternge haereditatis patrimonium
ea^. O beatissima vita solitaria, vita contem- pervenitur. O religio, spiiitualis exercitus lu-
plativa Quando in solitudinc contemplabatur cta, mirabilis officina! in te fidelis anima Crea-
!

virgoMaria, tuncvenisti; et ineaetdeeacarnem toris sui in se restaurat iniaginem, ac ad suae

assumpsisti. O Deus meus! o bone Jesu! quid redit imaginis puritatem. Tu fornax ubi vasa ,

plura referam ? Vere claustrum , fratres mei, superni Regis formantur, ubi peccata solvun-
vere religio est paradisus. O religio vallo ch- tur,etcum Angclis in divinis laudibus insuda-
sciplinfe munita, in qua est pretiosarum virtu- tur. O sancta vita, balncum mors animarum ,

tum fecunda fertilitas. Gloriosa res est homines peccatorum animarum purgatorium sordi-
, et
unius moris habitare in domo ^. Bonum est et darum. Tu mentium secreta puriticas tu con- :

jucundura habitare fratres in ununi ^. Videas il- scientiarum squalorem diluis, atque ad angelica?
lum peccata flentem, alium in Dei laudibus munditiaj puritatem pervenire facis animas. Tu
exsultantem hunc hominibus ministrantem , C scala Jacob, cjufe animas pcrducis ad paradi-
;

alium alios erudientem; hunc orantem, illum sum. Tu via regia paradisi quae homines per- ,

legentem; hunc miserantem illum alium pec- ducis ad patriani. Tu stadium concertantium
,

cata punientem hunc charitate flagrantem ;luctatorumque bene currentium; perducis ad ,

-

alium humilitate pollentem hunc in pros- altas coronas. O religio, sepultura dominicaj
;

peris humilem illum in adversis snblimem;

, iJassionis! de te Jeremias propheta dicit, /?o-
hunc in activa laborantem illum in contem- num est prccsiolari cum silentio salulare Dei.
,

plativa cjuiescentem et poteris diccre, Castra Stabit solitarius et tacebit^ in eremo

: quia in :

Dei sunt hcec. Quam terribilis e.st locus iste quiescendo et tacendo fit homo prudens. De his
Vere non est hic aliud nisi domus Dci et porta probata quaedam sunt unde dicitur, O homo :

cceli^. O porta praeclarissima, per c]uam in fuge homines, religionem elige , et salvaberis.
sanctam civitatem intratur, per quam regnum Surge qui dormis in sajculo, et exsurge a mor-
coelorum rapitur et possidctur O rcligio pra^- ! tuis , dimitteque mortuos sej)elire mortuos
nobilissima ! tu castitas Religiosorun), tu chorda D suos. O vita rairabilis, spirituale habitaculum ,

clericorura, tu thesaurus super aurum ! O soli- quae de superbis humiles facis , de gulosis
tudo beata! o ereme niors vitiorum vita vir- , sobrios,de crudelibus pios et sanctos, dc ira-
tutum! te Lex et Prophctae mirantur et qui- : cundis mitcs, de luxuriosis pudicos, dc in-
cumcjue ad perfectionem vcnerunt, per te in obedientibus obedientes, et de osoribus facis in
paradisum introierunt. O beata vita solitaria et fraterna dilectione ferventes. Tu loquacibus
contemplativa ,
quid ultra de te loquar? Ipse linguae frenum imponis, lu immundis c^astilatis

Dt'i Filius, salvator ct magistcr nostcr , exem- dulcis amoris Cliristi adliibcs cingulum, lii jc--

pluni dcdit nobis fugiens in clcsertum, ct mansit juniorum ac vigiliarum cs uutrix, tu vagos ligas
in solitudine, ubi sunt rosae charitatis cpiai sem- calenis, tu patientiae custos, tu j)urissima' sim-

' Luc. X, -'i2. — » Psai. i.xvii ,7. — 3 pjal. cxxxii ,1. — 4 Gcn. xxviii ,10,17. — ^ Mallh. xvi , 50. —
6 Thren. iii , 20 , 28.
TOM. V. 49
 , ,

1530 SERMO IN VERBA mClhEAi INDICJBO TIBl '. , ETC. 1^40

plicitatis es maj^istra. Qiii tt- fiigiunt luce Di'l"' 2. Niinc ergo ausculta (inalosit judiriuni quod
privati sunt; qui diligunt to, asliin^'unt et gu- A facoro juljoris. l'riunuu esl tihi jutliciun» lacien-
stant quam suavis ost Dominus ot dulcis. Tu dum do to ipso; deinde, inter te et proximum
ducis ad a;torna ^'audia (|u;e oculus non vidit, tnuni; poslronio , de proximo tuo. In eo judi-
nec auris audivit, noc in cor lioniiuis ascon- cio , (|uo judicas intor to ot proximum tuum,
derunt, et lingua dicere non polest qua; tu debes esse pius. Te ipsum dobos judicaro lioc
parasti , Domine, diligentibus te. Ingredimini modo. Considerare diligenter quid facis, quid
igitur, fratres n)ei dilectissimi , ex quo vocat non facis; quid facere debes, et quid facere non
vos magni consilii Angelus :non tardato,
ot dobos. Postoa ha-c ad invicem conferondo, por-
quia pretium magnum, et non parvum ost in pende si idom quod dobes,
ost (piod facis ot

mora periculum. In sanctam igitur fostinate quod non facis quod non dobes. Quod si ita
et

Christi religionem : et illuminabit vos Filius inveneris, gaude. Si autem idem perspcxeris
Dci per condignam satisractionem ,
qui cum quod facis et quod non dobes aut quod non ,

Patre ot Spiritu sanclo vivit et regnat pcr omnia B facis ot debos, time. Inter te et proximum tuuni
saecula sa;cuIorum. Amen. hoc modo judicaro dobos. Vide quid facis pro-
ximo tuo, et quid tibi facit proximus tuus. Si
ille tibi bonum facit, et tu illi bonum reddis,
malus non es. Si illo tibi malum facit, et tu illi

SERMO malum roddis, bonus non es. Si ille tibi

malus
bonum
facit, el tu illi nialum rcddis , es. Si illc

In illud MichiPie , cap. vi ,

>'. 8 malum facit, et tu illi bonum reddis bo-
: Indlcaho tibl , o Itomo tibi ,

qiiid slt boinim etc. nus es. De proximo tuo hoc modo judicaro
,

debes. Vide quid facit. Si certum bonum si ,

dubium bonum si certum malum, si dubium ;

malum. Si ccrlum bonum cst parvum majus ,

Tribuitur Bernardo in Spirensi codice ini-

existima. Si certum malum est magnum,par '

Dresso anuo 1501 noa rectc inscriptus « De „ ,. ''„.

,
'
. ', .

C vum puta;4)arvum mmus judica. Si dubium

, . ,
r .
'
^ '

» trina qualitate lacrymarum. »

est bonum verum puta si dubium est ma- , :

lum bonum puta. Hoc est judicium verum ,

judicium bonum, judicium Doo placitum. Quod

1 .Quid retribuam Domino pro omnibus quae si tu illi non solum discernendo sed ctiam fa- ,

retribuit mihi? Indicabn tihi, hnmo, qaid sit ciendo in sacrificium obtuleris ,
placabis iram ,

bonitof, ct (luid Dctis requirat a te : utique fa- et gratiam consequeris.

ccre judicium, et diligere misericurdiam, et sol- 3. Deinde sequitur , diligere misericordiam ,

licitum amhulare citm Deo tuo. Tria h?ec sunt ut bonum quod agis, non ex timore, sod ex
quae offerre debes quia et Deus ,
qui trinitas amore. Postronio , sollicitum incedere, ne vol
;

est, nonnisi trino in sacrificio placari potest. bonum quod necdum habes non merearis ac-
Offer ergo judicium Filio judici, offor miseri- cipere, vol bonum quod habes amittas. Porro
cordiam sanctne charitati, offer sollicitudinem in his tribus Triiiitati in le opcranti cooporaris.

paternitati. Ad sapientiampertinet discretio;ad D Sapiontia onim te ad agnitioncm veritatis illu-

charitatem, pietas; ad paternitatem, sollicitu- minat; charitas te ad desiderium bonitatis in-

do. Sic tamen offor, ut neque in discretione flammat; patcrnitas in to custodit quod croavit,
munerum unitatom Trinitatis dividas, noqne ne peroat. Por illuminantom orgo sapiouliam ot
in participatione donorum Trinitatem unitatis cum lucente roctum discernis; por inllamman-
confundas; se(l singulis sua, et simul uni sin- tem charitatom et cum ardonte niisoroiis; per
gula exhibeas. Si juste judicas, justum judicem providcntem voro patornitatom, ot cuin tuoute
honoras. Si misoricordiam diligis, ouin (|iii pius tomotipsum custodis por Ti initatoni cooporauti ;

est accoplabili sacrilicio vonoraris. Si sollicitus Trinitali Trinitatis iiiiago oflicoris, verumque
in timore Dei sempcr ambulas, placas tibi coe- sacriliciiim lunc lo ipsum Doo offers, cuiii ail

lcstoin Patrom, queni pro poccalis tuis offonsum ejus siiiiililiidinom rolorniaris. Amon.
tenobas.
 ,

1541 LIBER SENTENTIARUIM. 1542

LIBER SENTENTIARUM.

Sequentes Sententias ,
quae Scrinonibus de Diversis in prioribus Editis subjiciebantur , Horstius,

Bellannini consilium secutus, in dubiorum operum classem ob styli diversitatem relegavit.

1. Rationalis creatura in hoc se debet diU-"'hac vita suspensos viderimus, illis securae salu-

gere, ut beata sit; et Deuni, per cpieni solum A tationis gaudium offeramus. Unde et in Evan-
beatificari possit : cujus insccutor et aemulus gelio tria salutationis genera invenimus. Virgo

ad hoc elaborat, ut eam in utraque sui quali- siquidem Maria salutavit Elisabeth% angelus
tate corrumpat. Corpoream igitur quaHtatem vero Mariam ^ Dominus autem Jesus discipulos
appetitu gulc-e et fliixu luxuriae depravat pe- salutavit post resurrectionem^. Cum ergo vide-

nitus et corrumpit : jumfntumque carnis his mus eos qui in sterilitate vitae hujus servierunt,
duobus aculeis agitatum in prcecipitia mortis montana confessionis ascendendo, fervorem
impellit, Invisibilem vero humanaj substantiae poenitentiae quasi fiUum qucmdam concipere ;

portionem spirilualibus aggreditur armis, eam- illis vocem saliitationis, illis in verbo Domini
que gemina peste inficiens, tumore siiperbia?, et remissionis et gratiae et veniaj largitatem debe-
avaritiajlabe commaculat sicque totam massam ; mus offerre. Quos vero in sanctitate et castimo-
fermenli hujus coUuvione corrumpcns, homini nia Domino scrvire conspicimus, invitando ad
przeripit beatitudinem ,
quam amisit. B meliora, benedictioncm et gratiaj fecunditatcm
2.Quatuorsunt,quorum in hac vitaobsequiis eis necessario promittamus. Quos sane in con-

deservimus caro, mundus, diabolus, Deus.

:
clavi remotionis apostolicae fastigium tendere

Carni militamus, gula; illecebris scrviendo, vidcbimus ; illis quietis et pacis geminam soli-

luxuri^ stimulis obsequendo. Mundo milita- ditatem , cujus etiam in suo corpore qua^dam
mus, avaritise aestibus anhelando, honoris alti- prseludia sentiunt , vivae vocis minislcrio spon-
tudinem affcctando. Diabolo militamus bono- , deamus.
rum profcclibus invidendo, et contra Deum 4. Dominum Jesum Christum subire crucis
superbife spiritu intumescendo. Deo militamus, et mortis ignominiam, tria qua^dam prxcipua
pietatis operibus humiliter insistcndo, potesta- coactione voluntaria compulcrunt. Filialis et
tes aerias virtute spiritus oppugnando. Habent pura obcdientia, qua prioris inobcdicntia; pia-
et singuli principes isti donativa sua propria. culum solveretur. Compassibilis et comnuinis
Caro suis tironihus elargitur momentaneam miseria, quae illius justitiam inflexibilcm vir- ,

voluptatcm mundus,: transitoriam sublimita- C gam ferream ct ad miscricordiam horlabatur. ,

tem diabolus, perpetuam captivitatcm Dcus,

: Erat miscria illa et ponderosa et gravis ct
: ,

interminabiiem felicitatem. Haec sola prspon- ccrviccs hominum commiinis peccati ct mortis
derat. conditione prcmcbat publica et gcneralis :

3. Evangelica sanctione pivneccptum est, ut quaj justos et injustos simili damnationis sen-
in via mortalitalis luijus tcrrenis affcctibus in- tcntia pariter obligahat : (•oufimia et pcrcnnis,

hsprentemnemincm salutcmus'. Quos autcm ab quae nisi per Christum redciiqHionis gratia lie-

' Luc. X, 4 , et x[, 43. — ' Id. i, 40. — ^ ii,j,l^ 28. —^ Joan. xx ,
19.
 ,,

io'i;{
LIBER SENTENTIARUM. 154'i
ret, irremediabilis captivifaiis omne'"in iMale
nexu , cogitare vel immunditia est, cum rcs
genus Adam daninationis voragine absorbcbat. A sordida? impurcT mcmoria revolvuntur; vcl
et
Porro tertium quod spontanee cogit in mortem, superbia, cum animus quasi superior siiper
celeberrima et solcuniis victoria, cujus suc- proximos suos crigitur et inflalur ; vel avaritia,
ccssu , inevitabilis diaboli ct mortis potentia in cum diabolo instigantc contra prapceptum Dci
nionumento ^loriose et efiicaciter erat immi- res ])roximi concupiscilur. Necesse est enim
nuenda. malae cogitationi boruni trium aliquid semper
5. Tribus modis exaltat Doniinus caput no- inesse. In iNIalediccre vero sermo est vel super-
strum : mentem scilicet a terrenis aHectibus vacuus , ratione et utilitate carens : vel detra-
suspendendo ut spe coelestium transitoria
, ctorius , fraterna bona invida corrosione ct
contemnaraus; divinam scientiam conferendo ,
odii instinctu diminuens : vel adulatorius, ca-
ut eorum
quae temporaliter non videntur, put alicujus falsa olei delinitione demulcens.
scientiatnteneamus ad amorem coelestium
; In Malefacere quoque opus est vel siniulato-
sublevando, ut in carne positi,ipsam quoque B rium cum aliud intendimus quam opere de- ,

carnem divinae dilectionis altitudine transcen- mnnstramus: velimpium,cum proximosnostros

damus. laedimus vel impudicum, cum nos aliquo modo :

6. Homines babent triformem statum vi- sordidamus.

vendi. Non quod agit utique timor
dolinquere ,
11. De convalle plorationis ascensuri, sem-
servilis. quod exbibet lilialis.
Nolle delinquere, per ad altiora tendere et anbelare debemus.
Non possedelinquere, quod sola confert beati- Est enim quasi quoddam desertum vita ista
tudo perennis. mortalis, de qua dicitur : Terra deserta , invia
7. Quatuor esse dicuntur, quae nostrae gra- et inaqunsa Sed triformis est species de-
'.

tiam devotionisadaugent. Mcmoria peccatoruin, sertorum. Est quippe desertum, momentanea

quae bominem reddit bumilem apud se. Recor- scilicet vanitas ,
quam despicere vita; modera-
datio pcenarum, qu^e illum sollicitat ad bene tione debemus. De quo deserto ascendere nos
agendum. Consideratio peregrinationis ,
quae OY>OY\Qt, sxcuX. 6\c\inr : Quce est ista quce ascen-
illum hortatur visibilia debere contemni. Desi- C dit de dcserto dcHciis ajjlucns , innijca supcr
derium vitae perennis quae hominem incitans ,
dilectuni ,v//w/;/ ^? Deliciis affluimus, cum virtu-
ad perfectum, cogit eum a terrenis affectibus tibusabundamus. Super dilectum innitimur,
voluntatis mutatione suspendi. cum Deo adscribimus <juidquid boni operamur.
8. Nostrae inscientiae tarditatem erudit Do- Est aliud desertum, christianae simplicitatis
minus tribus modis. Indulti benelicii largitate ,
humilitas : vocata desertum ,
quia fere nullus
quae nostrae duritiam mentis emollit, et excitat est imitator Christi, qui studeat istud bonum
ad amorera. Frequenti verberum severitate operari. Per hoc desertum necesse est ascen-
quae praestans intellectum auditui , incutit nobis damus. Unde dicitur : Quce est ista quce asccn-
timoreni. Contemptus publica vilitate, quo im- dit jjcr descrtum, sicut virgula funii ex aronia-
plens facies nostras ignominia, parit nobis ve- tihus^? Sicut virgula fumi ex aromatibus
recundiam et ruborcm. ascendimus, cum virtutum studio et disciplina
9. Motus et titillatio carnis nostrae tribus ex exercitati, proximos nostros ad bene agendi
causis contingit. Ex praecedenti cogitatione D similitudinem incitamus. Est aliud quoque de-
cura forraaset imagines illicitas intus trahentes, serlum , innocentiae purioris simplicilas vel in-
m earum retractatione turpiter commovenuu'. tegritas. Ad lu)c deben)us asccudere, quia ail

Ex ventris plenitudine; quia cum venter cibo- veram Ujundiliam, ut siu)us saucti corpore et
rum cumulositate distenditur, caro lasciviens spiritu, debemus anbelare. Ascendamus ergo
ad motum luxuri;e concitatur. Ex maligni spi- de deserto U)omentanea' vanitatis per desertuu)
ritus impugnatione, quia quo justos superare humilliuia'siu)plicitatisaddesertiuu inlegerriu);v
sc mir)iu)e posse considerat, eo per carnis ti- purilalis.
tillatiouem gravius eos in)pugnat. 12. l)on)inus noster h;il)et proprie sagittas,
10. Auctoritate Scripturarum male cogitare, , quibus bostes suos vulnerat, et in brachio vir-
maledicerc, et malefacere prohibemur quia : tutis expngnat. Simt auteui ti'cs sagitt;i\ (piibus

l'sal. i.xir , J. tlaiitic. VIII , 5. — ^ lcl. 111 , 11

 ,

'

1545 LIBER SEMExNTIARUM. l.ViG

hostes sauciantur. Stinuilus aniissae pecunioe , "^Rubrum , sensuni lationis nostrai tumidis et
quia vaUle conteritur, qui instrumenta vivendi A procellosis undis cogitationum involvit : ct nisi

et satellites voluptatum divitias amisisse remi- virga discreti judicii aquae supcriores ab infe-
niscitur. Sequitur pestis corporalis raolestiae, rioribus secernantur, subruit funditus et de-
qu?e ut ejus vias ex omni parte sepiat , cum mergit. Sequitur cumulus tentationum , quasi
quem ad peccatum festinare considerat, etiam alter Jordanis alvei sui metas cxcedens, et

corporis contritione flageilat. Sequitur malleus terram corporis nostri solito plenius occupans,
infernalis memoriae quia cum se horao undi-
: nisi arca testamenti , id est , sententia veritatis,
que circumseptum pondere pcenarum corj)ora- intercedens, irapetus illius rcfrenet, et i|)sum
hum pensat, etiam ad illam qua3 fine caret penitus arefaciat et exsiccct. Sequitur aculeus
angustiam oculos porrigens, horribilem ge- molestiarum ,
qui cum ingruerit quasi iterum
hennae fornacem timida secum consideratione Jordanis Elisseo occurrens , sumendum Eliae
tractat. pallium, et mediis fluctibus opponendum ut :

13. Suntetahae tres sagittas, quibus Dominus B quidquid nos tenq)oraliter cruciat, respectu
etiam eos sauciat, quos ad degustandum dul- dominicaj passionis sapore mutato , nova nobis
cedinem suae dilectionis invitat. Quarum prima suavitate dulcescat.
est timor castus : qui ideo sic vocatur, quia et 17. Viae quae ducunt ad mortem , ralione
timeri Dominum a servo jubet, et servum ab trifiiria dividuntur. Alia aerumnosa, aha labo-
iilicitis continere lespectu Domini admonitione riosa, alia deliciosa. TErumnosa est in paujicri-

continua persuadet. Sequitur amor devotus : bus,qui in jiaupertate sua regio spiritu et di-
qui dum mentem occuj)averit, totam igne sua- vite animo tumescentes, ab inoj)ia temporali ad
vissimae dilectionis accendit. Sequitur desideiii aeternam miseriam transferuntur. Laboriosa est
virtus : quae dum latitudinem conscientiae veluti inavaris et cu|)idis, qui dum diversarumanxie-
aura lenis afflaverit; ea quae retro sunt mens tate curarum miserabiliter distenduntur, obli-
obhta, ad solam faciera conditoris anhelans, viscuntur ea qua^rere qua; Dei sunt : et avaritia^

quia sui voti flnem rainirae consequitur, con- sestibus anhelantes, usque ad vitae terniinum
tabescit. C ab inquietudine temporali ad aeterni Jaboris
14. Oblatio nostrae laudis, quam Deo immo- angustias transferuntur. Dehciosa , in divitibus
lamus, triforrais esse de])et. Affectuosa, ut delicatis, cjui in deliciis et vohq^tatibus enu-
mens concordet voci. Fructuosa, ut a-diflca- trientes corpora et corda sua, j),ost dulcedines
tionem j)ariat intuenli. Gratiosa , ut placeat momentaneas et horarias suavitates ad senipi-
conditori qui gratis dedit. fernas amaritudines deferuntur.
15. Decretis et sanctorum
adhortationibus 18. Via quoque quae ducit ad vitam , siniili

Patrum bene cogitare bene dicere et bene , et , ratione distinguitur. Est enim alia sanguinea,
facere jugiter admonemur quia in Bene cogi- : alia juirj)urea, alia lactea. Sanguinea, in niar-
tare cogitatio est vel honesta , nihil iinpuritatis tyribus, qui in saiiguine Agni suorum corpo-
contrahens; vel humilis, nihil superbum sa- rum indumcnta laverunt , et per iter martyrii

piens; vel pia , nihil crudele moliens. In Bene triumphalis altitudinis solium attigerunt. Pur-
dicere vero sermo est vel auditori comraoduni j)urea est in confessoribus, qui in sua carne
afferens; vel huinilis, nihil inanis eloquentiae D vcstigia dominica' passionis jier abstinenliaiii
lepore turgescens; vel verisiniilis , nihil fuco expresserunt , ct in suis corporibns vulneruni
simulationis objectura in sua j)raetextione prae- Christi stigmata portaverunt. Lactea in virgi-
tendcns. In Bene facere quoque factum vel nibus ,
quae in se ipsis jiuritatis angelicae caiidi-
purum ,
quod munditiara exliibet vel piura, ; datuni et virtutes sanctinioniae consecraveruiit
quod inisericordiara redolet vel j)udicum ;
,
et jier viam numditia' ad amjilexus et thalanios

quod oculos intuentium non offendat atit vi- veri sponsi, virlutum pennis feliciter evo-
olet. larunt.
16. Usitatum est satis et tritum, sfeculum 19. iNIors anima?, oblivio de qua morte :

istud raerito caecitatis et ignorantinesu.e /Egypti suscitatur hoc modo. Per niemoriam sentit, pci
vocabulo nuncuj)ari ,
quod niiiiiruni (juoties obedientiani audit ,
jier intclligentiain videt,
niutatione vohintatis egicdiniur, tria nobis oc- jier cireumsjiectionem olfacit , et gustat jier di-

currunt. Stimuluscujiiditatuiii, (jui, \tlut mare leclionera.

 ,

1517 LIBER SENTEISTIARLM. 1548

20. Quatuorsuntgencra voliintatis humanae.^"oleiiiu triroiine. Aliud siquitleni est oleuni ef-
Sicca,inreprobiselterrenis,quorunicordanullo A fusionis, videlicet verbum Dei , quo initiantur
rore gratine peifunduntur. Ilcita , in inchoan- veterem hoininem cxnentes, ut quasi ad(de-
tibus ,
qui vit;e prislin.T roititudineni relin- scentuKie in ainorem spoiisi surj^ant. Aliud est
quentes,ad bonioperis rectitiulinein imilatione olciim piiiitatis , (pio laj^cna» openiin nostrorum
voluntatis assuigunt. Devota iii proficientibus, ,
impleri debent, qiiod in lanipade divini fcrvoris
qui usu orationisassiduae in amorem beneagcndi ignem debet incessanter nutrire. Aliud vero
ccelitus erit;uiitur. Beata, in consummatis, qui olciim exsiiltationis , charitas videlicet j)rinci-
pene iiihil aliiid nisi Dcuin coj^itantcs, in ipso palis : qure mcntem quam repleverit, dilatat,
totius desiderii sui fincm reponunt. Inter sic- ut gustans (piam suavis est Doniinus,in vertice
cain et rectam voluntatem chaos quoddam fir- justitia.' scdcns in solo Deo glorietur et gaudeat.
niatuin est, ut qui voluerit transire , non pos- 24. Christiani a Christo nomen acceperunt :

sit, pervcrsa scilicct intentio. Inter rectani et ct operae pretium est ut sicut sunt ha>iedcs no-
devotam , inolita consuetudo. Inter devotam et B minis, ita sint imitatores sanclitatis. Tria ergo
beatam, corporalisalTectatio. Quae triaquasi qui- sunt qufe in Christo nobis expressa, plenis vi-
dam lapides dum in via nostri operis se opponunt, ribus exercere debcmus : videlicet iniprobare

nedevirtute virtutemascendamus, impediunt.

in vivaciter sa?culi vanitatem; quia et Jesus ne
21. Ligna sunt omnesjusti, qui plantati in rex constitueretur a turl)is, aufugit. Exercere
medio EcclesicTe temporalis, faccre dcbent fru- viriliter poenitentiam ;
quia et Jesus sicut agnus
ctus vitae qui mancant. Videat autem quisque ut occisus est. Et habere veraciter geminam cha-
eligat sibilocum irriguum , in quo fructilicans ritatem ;
quia Jesus pro inimicis oravit.
proferat in tempore suo vitae fructum. Sunt au- Septem gradus descensionis habet hu-
25.
tem tres decursus aquarum. Incitamenta Scri- Abdicationem rerum exemplo Aposto-
militas.

pturarum quaj per minas et promissa honestam

,
lorum. Abdicationem vestium sicut Elias et ,

in homine suscitant voluntatem. Charismata Joannes. Corporis exercitium, ut Paulus. Di-

jratiarum, quae hominem spiritualem ex ani- rectionem in prosperis, instar David pauperis ,
mali efliciunt, ad sui provisionem et curam C et regis. Patientiam in adversis, sicut Job et
informando ; et docendo omnem vcritatcm Tobias. Propriiim abhorrere consilium, ct pro-
niinistrant operum fecunditatem. Stillicidia la- priae voluntatis arfectum.

crymarum ,
quae dum venas intentionis atque 26. Arma virtutis, quibus arma nequitiae
propositi suo rore irrigant et infundunt ne li- expugnantur, sunt ha?c. Plena peccati cognitio,
gnum morialur, perseverantiam largiuntui^ quae expellit tenebras voluptatis. Poenitentialis
Qiii juxta ha>c fluenta radicatus fuerit ,
per afflictio, contra dulcedinem carnalitatis. Hu-
menses singulos faciet fructum, et folia ligni milis et vcra confessio, contra venenum ini-

illius ad suavitatem gentium. quitatis. Sufficiens et digna correctio in muta-

22. jNon uno eodemque niodo omnes qui tione pristiucTe voluntatis. Perseverantiae plena
ebrii fuerint, dcbriantur. Aliud est vinum ma- successio, ut perfecta subrogetur custodia sa-
litire, quod cffluit de uva fellis, et a diabolo nitatis.

initium habuit, qui amaritudinem peccati et 27. Kecessaria sunt poenitentiae tria haec.

mortis humano generi propinavit ; quo de- D Abstinentia, per quam carnis supcrbia edoma-
briantur iniqui conformes facti ei. Aliud est tur. Lcctio, ciijus fructu reformandus in vigo-
vinum molestiae , cpiod emanat de labrusca rcm aniimis sagiiialur. Oratio, cujus munimine
conditionis himiana' : quae Doniinosuo acetum et tutela, virtiitum exaniina protcgiintur.
iniquitatis a[)posuit. Hoc vino quisquis incbria- 28. Huniilitatis virtus habct lucc tria. Supe-
tur, non injuste, sed merito peccati sui, a Deo riori subdi , ut ad ejus aequalitatem nulla ambi-
hoc perpeti comprobatur. Aliud est vinum tione vcl irividia rapiatur. .Equali non praferri,
gratic-e quod ex botro cypri, id est, conditoris ne illicito appetitu siipeiior vclle licri vidcatur.
,

largitate dccurrit : et hoc est mustum ,

quo Minori siibdi potiiis ()iiam pru-poni, ut c\ hoc
sponsi filii debriantur; quod mittitur etiam et humilitatis veritas coinprobetur.
in utrcs novos. 29. Non omncs uniformiter gradiuntur ad
23. Regessuntet saccrdotes , omnes electi : Deuin. Quidani passu sicut illi qui tcrrenorniu
;

ei eos oportcl olfo unctionis inungi. Est autcm curis impliciti, vix aliquaiido rcspiraiit, ul
 , ,

1549 LIBER SEYrEMIARUM. 1550

Domini recordentur. Quidam niodesto incessu;'"^mortis. Temporalium pressurarum mDlestia' :

sicut hi qui Domini servitio mancipati, et Deo A quae sunt torrentes iniquitatis. Occulti hoslis
quidem serviunt et tamen crga scipsos indul- , latentes insidia; qua? sunt dolorcs inferni. De- :

gentiores cxistunt. Alii veloci,id est, rapido ceptorice facies mundanae gloriaj quae sunt la- :

cursu; sicut hi qui super carne sua se intuentes, quei niortis.

et se et transitoria contemnentes, celeriter 39. Fumus cst ah ira Dei quia in conside-
:

proficiscuntur ad Deura,hoc solummodo cu- ratione irae Dei electi compunguntur. Ignis a
pientes, in pace quiescere in id ipsum. facie ejus : quia pcr cognitionem et pra?sen-
30. Tria sunt loca, coelum , terra , infernus; tiam ad amorcni accenduntur. Caligo sub pedi-
et hahent singula huhitatores suos : ca>lum, hus ejus : quia pcr districtum illius examen
solos honos ; terra , mixtos; infernus, solos reprohus desperationis uehulis ohscuratur.
raalos. 40. Amhulat Dominus super pennas vento-
31. Triplici morho lahorat genus humanum : rum , cum elccti ejus dulcedincm vel tenuitcr
principio, medio , ct fine; id est, nativitate, B attingunt. Volat, cum de incircumscripta cjus
vita, et morte. IVativitas immunda, vita per- suhstantia nihil percipiunt. Unde est Fit^^e :

versa, mors periculosa. Venit Christus, et dilecte ini^. Ponit Dominus tenehras profundi-
contra triplicem hunc morbum attulit triplex tatis et altitudinis latihulum divinitatis suae, in
remedium. Natus est enim , mortuus
vixit, luce puritatis et sanctimoniae hahitaculum man-
est : atque ejus nativitas purgavit nostram sionis suaj.
raors illius destruxit nostram, et vita ejus in- 41. Portas suas mundus habet quibus ingre-
struxit nostram. dimur ad eum ,
quje sunt, corrupta sensualitas.
32. Electos tria in futuro manent. Interna et incesta cupiditas : unde est, Appropinqaa-
satietas : aeterna jucunditas : jucunda voluptas. verunl usque ad portos mortis^. Portae inferi,
De his dicitur, Exsultent jasti ', etc. caeca desperatio, et dura obstinatio : unde est,
33. Triforme cst desidcrium electorum. Una- Portcc inferi non prcevalebunti Portoe . hu-
coeli,

nimiter habitare in domo unde : est, JJnampe- milis patientia, quae est porta ferrea duccns ad
///a Domino ^ Victoriam ohtinere de mundo C civitatem ^ et amoris concordia, quae est porta : :

undeest, Quis me Uherabit de corpore mortis orientalis9.

/lajus^? Praesentialiter frui Deo unde est et il- 42. Gcnera retrihutionis sunt quatuor duo : ;

lud, Capio dissohn, et esse cum C/iristo^. \n hoc sajculo, ct duo in futuro. Retrihutio
34. Trifarius est praelatorum timor. Ne au- prosperitatis ct abundantiae impiorum unde :

dientium animos exquisitior apparatus com- est, Receperant mercedemsaani^°. \iaimt\at\onis

moveat: neinterni judicis oculosimmoderatior et ignominia? eorum, familiaritatis et gratiae
usus offendat : ne justitia-retributio in prsesenti justorum , dulcedinis, amoris ct gloriaj. Duo
<?is fiat. autem sunt quae remunerantur ;
justitia operis,
35. Triformis est sanctorum dolor : quia ce- et puritas cordis.
ciderunt de paradiso; quia tenentur in cxsilio; 43. Tres sunt lucernae. Regula disciplina;
quia differuntur a regno. Christus, quae a.ccriditur, ut drachma perdita
36. In monte montium Christo fuerunt haec inveniatur. Forma vcritatis in Evangelio, quaj
duo, coagulum passionis et pinguedo sancti- , D ponitur super candelahrum. Scicntiae puritas
tiitis. in cordc hono, quae illuminatur aDomino.
37. Vituli quos Domino immolare dehemus, 44. Pedes nostri esse debent sicut cervorum ,

tres sunt. Novae conversionis effectus quasi vi- : et sicut vituli.

tulus novellus cornua producens ct ungulas. 45. Alii sunt fdii alicni, qui mcntiuntur : alii

Sacrae religionis profcctus : qui est vitulus tc- fihi Rclial, qui non cognoscunt Deum : alii lilii

nerrimus de armento. Consummataj virtutis Isracl, qui cognoscunt.

affectus : qui est vitulus saginatus. 46. Triforme est semen. Veritatis et justitiae,
3S. Quadriformis est pressura nostra. Cor- quod in tcrra jactuu), facit frucfuni ccntiq)lum :

ruptihilis carnis angustiae : quae sunt dolores inicpiitatis ct nialitiaj ,

quod cst gcnimcu vipe-

• Psal. i.xvii , -i.

— ' Psal. XXVI, 'i. — 3 Rom. vn, 24. — < rhilipp. i, 23. — '•>
Caiilio. viii, 14. — 6 P.sal.
tM, 18. — 7 Mallh. x\r!,18. — * Act. XII, 10.— 9 I',/ocli. xf.v, 1. — «" Mallh. vi , o.
1551 LIBER SENTENTIARU M. 1552
raruni : eiTuriset njalitiif, quoiU'st Caiiaan, et"'ei saevissinii principos intulcrunt. Dispositio
non JuJa. A niodcratricis juslitia', cujiis altiliulineni (piasi
47. Sapicntia Dci (piasi pcrdix lovct lilios virg.i' Joscph siimniitatcm non discutcrc, scd
quos non pcpcrit ; (piasi j^aliina congrcgat pul- adorare dcbcmus. lliec sunt tria illa ostia, vc-
lossub alis; (piasi a(piila provocatad volandum. ctes et termini, quibus Dominus circumdat ma-
48. Trifaria est vestis nostra. Poenitentialis re s.Tculi.
anxietas, quae est vestis viduitatis : rcligiosa o(). Triforme est exercitium electorum. Au-
niaturitas ,
quae est vestis jucuiiditatis : sincera stcritas jcjimioruni qiia cxcolitur tcrra carnis,
,

intcgritas ,
quaj est vestis virginuu). ut fructiim ferat. Assiduitas lcctionum qua re-
,

49. Vestes Esau, honestas vitae, et maturitas licitur aiiimus,ut homo interior pinguescat.
discipliuae : pelliculae hiTdoruin, abjectio noxiae Instantia orationum, (jua* mcns ad ca^lcstium
vetustatis, et mortilicatio proprife voliinratis. appctitum assurtjat.
Cibi, hilaris obediciitia ct liimiilis abslincntia.
, 57. Auctor mirabilium Deiis tria qua?dam mi-
Patcr tangit lilium apposita probationis manu. B rabilia operatus est in Maria. Intcgritatem mun-
Osculatur secretae inspirationis instinctu. Bene- ditiae mirabiliter suscitavit, ut arca testamcnti
dicit religionis profectu. auro purissimo tegeretur. Piiritatem virgineam
50. Tria sunt nccessaria puritati. Integritas iit riibus ardens non
potcntialiter fccundavit,
actionis, simplicitas intentionis, tranquillitas combureretur. Ima supernis incffabiliter copu-
devotionis. lavit, ut scala Jacob mediante, tcrrena coelesti-
51. Puritas Iria confert : spiritum libertatis bus unirentur.
,

gaudium securitalis, firmitudincm charitatis. 58. Tria nobis contulit Mariae fecunditas.
52. Reprobi aliquando sunt sicul fumus, quia Avertit jiigum captivitatis anticjuae : remisitiram
in sua altitudine evanescunt. Aliqiiando sicut indignationis diviiiaj : dclevit nolam iniquitatis
pulvis, quia nullum charitatis humorem profe- huniana?.
runt. Aliquando sicut cera ,
quia ad calorem 59. Electi tria prjestolantur in futuro. Quod
,

id est impulsum tentationis, facile liquefiunt. in eis mortale est, a vita j)cnitus absorberi :

53. Porlae Sion , id est , Ecclcsite , sunt Sa- C perennis gloria; compensatione ditari : Deui
cramenta, sine quibus Ecclesiam non intra- sicuti est insatiabihter contemjjlari.
mus. Portae justitiae sunt virtutes mediae, quas 60. Reprobi tria sperare dicuntur. Volupta-
temporaliter exercemus. Portae aeternales sunt tem corpoream sibi ad suflicientiam cumulari :

pra;ci|)uae virtutes, quas etiam in futuro habi- momentancam gloriam ad bcatitudinem suffra-
turi sumus. gari : mores suos et oj)era nutlo jiosse judicio
54. Tria sunt quibus obnoxii sumus Deo. reprobari.
Signaculum naturae, quo ad similitudinem Dei 01. Imitator Christi tria debet agere. Simpli-
facti sumus. Talentum lidei, quod j)cr bonum cis innocentiae scnsum tenere, ut cum Clhristo
opus Deo integrum resignare debemus. Titu- puer efficiatur. Abjectum ct humilem habituin
lus professionis, quo ad servienduin Deo spon- amare, ut infantiie Christi jiannis vilibus invol-
sionis vinculis alligamur. vatur. In discijilina simjjliciter ambulare, ut
Tribus modis nos interrogat Deus. Promul- cum Christo in j)raescj)io j)ositus inveniatur.
galione prajcepti, ut nostra nobis ojjcdientia D G2. Spiritus sunt admlnistratorii ,
qui curam
nota fiat. Invectione flagelli , ut j)atientia nostra habent salutis nostrae : sunt operatorii, (jui au-
l^roximis innotescat. Revelatione sccreti, ut se ctores existunt sospitatis humanae : sunt con-
nobis virtus humilitatis aperiat. lemplatorii, qui assistunt vultui majestatis di-
55. Tribulatio tria confert. Exercitium , ne vinae.
virtus amoris, otii temjjorc frigescat. Probatio- 03. Beati spiritus visione satiantur, dulcedi-
ncm, ut nostiie constantiae fortitudo
ad exem- ne ebriantur, charitatc sociantur.
I)lum hominibiis innotcscat. Pr.cmium, ut juxta Oi. llomincs Ucum cxsj^cct.intcs, dcbcnt csse
tribulationis niodum , immcnsiim gloriae pondus suspcnsi quando veniat , dubii (juid eis defe-
accij)iat. rat : hilares et dcvoti, diligcntiiis adornali; tria
Adversitati Iria siiiit oj^i^oiicnda. Klectorum spcrantcs in co, iiiij)tialciii j)i;vsciitiaiii , fauii-
agoiics ct .iiigiistia', (jiias paliiiutiir (jiii j)ic vi- liarcm gratiaiii libcralcm muiiiliccutiam.
,

vunt. Ucdcmj^toris alllictioncs cl molcstix', qiias ()5. Tressiiiil sjx-cics iiiijiliarum. l*rima, rc-
 ,

1553 LIBER SEISTENTIARUM. 1554

conciliationis per fidera, in quasunt tria fercu-"'in lumine vultus nostri, ut hencfacere qnod
la : peccatorum ablutio, gratiae consecutio, natu- A nialum est nos credamus vel in liunine vultus :

rae reformatio. Secunda, adoptionis per speni Dei, ul quidquid boni in nobis est,
ipsi soli,

in qua ctiam sunt eloquii divini consolatio, ali- humiliter adscribamus.

monic-E co-Iestis communio, dulcedinis internaj 75. Tria sunt quae patientiam subruunt. An-

praelibatio. Tertia est glorificationis perfectaj xietas nimia dolons, causa justa mnocentis, m-

per charitatem : cujus fercula sunt, ajterna in- dignitas inferenlis.

corruptio , vera glorificatio ,

perennis Dei vi- 76. Qui a societate recedit, amittit conven-
sio. torum solatia : prosequendo socios subit fasti-
6G. Tres sunt equorum species. IMundialis dia : aberrans facile sequilur devia , incurrit

superbia, cujus ascensor cadit retro. Spi.ritualis Sfepius vitae naufragia.

scientia, cujuscollo circumdantur hinnitus. In- 77. Magistri operum Pharaonis tres sunt.

tegralis munditia, quam omnis coelorum exer- Fetidus ardor aestuantis luxuriae : anxius furor
citus sequitur in vestimentis albis. B saevientis avaritiae : noxius appetitus inanis glo-
67. Verba consolationis Dei sunt ablutio cul- riae.

pae, restitutio gratiae, evasio exsilii , consecutio 78. Tres sunt in nobis principes quos necesse
regni, consortium divinitatis, adeptio aeterni- estmori , ut Christus vivat. Prudentia saecula-
tatis. rium quae est Joseph. Eloquentia spiritualium,
,

68. Arma fidelium tria sunt. Sapientiae quae est Moyses. Copia temporalium, quae est
plenitudo, quse est funda David, de qua sen- Josue.
tentiarum lapides emittuntur. Patientiae lirmitu- 79. Triforme est impiorum refugium. Dece-
do, quae estbaculus, quo luporum rabies pro- ptricis documentum fallaciae, quae est Phithon.
pulsatur. Charitatis amplitudo , quae est pera Saecularis munimentum potentia?, quae est Ra-
David, de qua orationes proferuntur. niesse. Simulatricis figura justitiae, quae est ci-

69. Tria praelatis necessaria sunt. Viva (idei vitas Solis. Has jubet Pharao aedificari.

et doctrinre sinceritas, ut inhaliitent in eadem 80. Tres sunt calices quos Dominus nobis
regione. Studiosa bene operandi sedulitas, ut C propinat. Poenitentiae et doloris, qui est plenus
vigilias cum pastoribus celebrent. De salute mixto. Patientiae et laboris, quem bibit Jesus.
subditorum diligens curiositas, ut custodiant Benevolentiae et amoris, qui est inebrians et
gregem suum. praeclarus.
70. Bubulcus habere debet duo. Vocis suavi- 81. Quinque sunt torrentes. Crudelitatis et
tatem, quae laborem mulceat operantium. Acu- malitiae, qui est Cison , ajjiid qucm Jabin occi-
lei punctionem, quae torporem excutiat pigri- ditur. Philosophialis eloquentiae : hic est Cc-
tantium. dron , ulti-a quem Jesus egreditur. Passionis et
71. Tres sunt species pcenitentiae. Simulato- angusliae : hic est in via, de quo Jesus dicitur
ria et infructuosa, cujus exemplum est in Esaii bibisse. Coelestis sapientiae, a[)U(I quem Elias
et in Saiil. Crudelis et desperata, sicut in Cain pascitur. Jucunditatis et laetitiae, quo potantur
et Juda. Utilis et consummata , sicut in Maria electi.

et Zacchaeo : cujus partes sunt quinque; con- 82. Tribus modis renovamur. Carne, per
tritio in corde, confessio in ore, maceratio in D Baptismi mj^^sterium ab originali peccato ope- :

carne, correctio ni opere, perscverantia m vir- re, |ier [irenitentiae remedium ab actuali de-
tute. licto carne et spiritu per resurrcctionis do-
:
,

72. Tria inveniuntur in Petro : fidei unitas ,

num.
poenitentiai veritas, amoris soliditas. 83. Species terrae quadriformis est. Flos et
7.3. Tria sunt genera mutationun). Sublimitas viriditas tem[ioraIium bonoruiu ,
quae irrigatur
in hunnlitatem quando Verbum carnem assum-
;
sicut [)aradisus. Utilis vita et conveisalio ele-
psit. quando
Contem[)tibilitas in majestatem; ctorum, dc qua oritur |)anis. Amoeuitas ca'le-
se homo Deus coram discipulis transformavit. stium mansionum, quae fiuit lactc et inelle.

Mutabilitas in aeternitatem quando resurgens ;

Situs geheiinalium locorum, quae est terra nii-
C(elum regnaturus ascendit. seria; et teiiebraium.
74. f>a (jnie agimus, vcl in luu)inc vultus ho- 84. Quadrilarium i'St gciius deserti. Iiivia

n)iuun) faciiiius, ut huiiiinibus [)laceamus : vcl mundani exsilii soliliido : dc ([uo David , In
 , ,,

1555
"^ LIHKK SEMEINTIAULM. 1556

tcna Ufscrta, inviii tt i/i<if/uosti \ Disoii)liii*'"* 90. Iii (Voiit.e alifiuando lepraiu, alicjuaiido
christianae ilif(icilis altituclo qua pcregri- AThau, alicjuando laniinain auream geriinus.
: in

nantur (ilii Israel. Ccvlestis Jerusalcm dele- 97. Dominiis sedet alifjuando in valle Josa-

etahilis auiplitiulo : iii cjua reliiiciuuiitur oves |)liat, aliciuando iii monte, aliciuando in solio

nouaj^iuta novem. Gilieniialis misciiu' tei ribilis exeelso.

habitudo : qu;c est desertum solitudiiiis. 98. Tonitiuum aliud iijiicum , aliud pluviale.

85. Qualuor sunt speeies curruum. Elationis 99. Duo sunt calcaria quibus urget proplieta
etdomiuii, in qiio mergilur Pharao. Humilita- asinam suam : pudor, ne temporalitcr pollua-
tis et studii; iu ([uo sedet Eunuehus. Devotio- tur; timor, nc .Tlernaliter puiiiatur.

nis et obsequii, in cpio sedens Joseph oecurrit 100. Tria sunt qiuie nos restringunt et colii-

patri. Amoris et desiderii, in quo rapitur Elias. bent, et quasi cincloria dici possunt. Corporeaj
80. Triformis est asccnsus Domini. Victorio- mortis memoria ,
quae est zona pellicea qua
sus, quo asceiidit super occasum. Speciosus cin^a'bantur Elias el Joanncs. Probabilitas et
quo aseendit siiper cailos coeloruin. Gloriosus B decor pudicitiae, cpia cingitur Aaron accedens ,

quo ascendit siq)er pennas ventorum. ad Deiim. Amor religionis et justitiai, qua? est
87. rxegnum ccelorum alii violenter rapiunt, zona aurea, et ea prajcingitur Jesus ad mam-
ut pauperes spiritu : alii mercantur, ut illi qui millas.
faciunt amicos de mammona inicpiitatis : alii 101. Quatuor viryincs suiit quas in conju-
furantur, ut mulier qua; tangit (imbriam : alii gium sociarc debcmus. Eloquentia philoso-
compelluntur intrare, ut pauperes sitculi. phalis, quae est Zelpha aneilla Jacob. Sententia

88. Quatuor sunt qucTe veram conferunt hu- juridicialis, quae per Balaam designatur. Inno-
militatem. Vilitas operis, assiduitas subjectio- centia actualis, quae Lia potest dici. Contem-
nis, comparatio inelioris, judicium conditoris. platio s])iritualis ,
quae Rachel intelligitur.
89. Tria sunt judicia; alienum ,
proprium 102. Duo sunt oculi sponsaj. Rerum laben-
diviniim. tium consideratio ,
quae est velut (lamma ignis :

90. Pretiosam mortem aliquando facit vita ,

et ccelestis patrine digna a>stimatio, in qua vul-
ut in confessoribus : aliquando causa , ut in C neratur cor sponsi.
martvribus : aliquando vita et causa , ut in ple- 103. Vestimenta comnuinia ministris Dei tria
risque. sunt. Ca^lestis sapientia ,
quie est Epliod, et ca-
91.Tria sunt prai-putia quae praeciduntur. put operit : perseverans jiistitia ,
quae poderis
Carnis praeputium in Judaeo : cordis prajputium est, et totum corpus induit carnalis continen- :

in Christiano : linguae praeputium in perfecto. tia, quae lumbos cingit.

92. Quatuor sunt tenq)ora ;

praeligurationis, lOi. Candelabra in Scripturis reperiuntur
praenuntiationis, visitationis, redemptionis. tria. Legalis obscuritas, quaj sphaerulas habet

93. Modis quatuor visitat nos Deus. E.xhibi- et lilia prophetalis subtilitas , qua> habet duas
:

tione praccepti. Pra-ceptum cnim aliud carnale, olivas in cacumine suo et evangelica veritas,
:

aliud spirituale. Asperitate tlagelli ; cujusinodi qua; habet in mcdio sui similem lilio hominis.
sunt quinciue causa^ ; ut al) iniquitate corrigat 105. Munitiones quibus anima vallatur, tres
ne quis de collata virtule superbiat ut virtus , sunt. Sedula circumspectio , cpia? cst sepes :

hominibus innotescat, ut alios ejus exemplo D sanctorum intercessio ,

quae est vallum lirnus-
compescat, ut corona cumuletur et crescat. INo- simum : divina protectio, quse est murus pro-
vitate miraculi ;
quod visibile est : et invisibile, togcns ab incursu hostium.
inspiratione subtili. 100. Spcm nostram Iriplex ratio disculil et

9i. Quatcr luclatus est Jacob. In utero cuni roborat. Iliiiuilitas collata^ sapientia', quod est

Esau, in adolescentia cum eodein , in Mesopo- ovuin iii acpia coquere : iirmitas constantis pa-

tamia cum Laban, in Bcthcl cuin angelo. tientia', c]uod est oviim igni assare : veritas

95. Jesus dicitur tcr ilcvisse. In ipso orlu , iiisi>iratiouis occulta*, ciuod est ovum in sagi-

genus huinanum proccssu temi^oris , La/.a-

: mine (ligcrc.

runi : ad iilliimiin in Jerusalem , futurum ca- 107. Tria suut ciuibiis Dciis \ iiulictaiii c.\er-

sum. cet in hostes. Laxacri salutaris remcdium , ciuod

INnl. i.xii , .).

 ,

1557 LIBER SEKTENTIARUM. 1558

velut mare Rubruni occldit^gyplios. Poeniten-'^' 114. Thcsauri quos tliesaurizare debemus ,

tiae condiynne exercitiuni quod velut sulphur A ,

tres sunt. Desiderium pietatis in corde ,
qui
peccatores interimit. Districtionis extremae ju- abscondilur in agro ut ematur. Doctrina verita-
dicium ,
quod velut ignis ad vocem Eliae in- tis in ore, quae est thesaurus nivis ct grandinis.
volvit. Assiduitas persevierans in homine, qua; habct
108. Lectus animas in quo pausat , tripartitus frumentum ct hordeum, et olcum et mel. Hi
est. Gravitas debiiitalis corporeae, quam sibi sunt thesauri ]Magorum ,
qiii aurum, thus,ct
languidus sanatus sul)sternit. Tranquillitas quie- myrrliam nato Domino obtulcrunt.
tae qua fugicnte David statua
conscientiae, in 115. Quatuor differentise panum in Scripturis
ponitur. Haec est cui duaeculcitrae supponuntur. repcriuntur, quibus diversae generis humani
De praeterito securitatis et fichiciae amplitudo : depiorantur miseriae panis coctus in stercore :

de futuro remunerationis et praemii certitudo. humano, boviiio , cinere et cUbano, quibus di-
Cervical quod supponitur capiti, divinae fami- versi affectus mentis humanae exprimuntur.
liaritatis et gratiae largitudo. Lectus tertius hu- B 1 10. Altaria quibus vota superponcre debe-
militas superioris gloriae, quae cst lectus flori- mus, tria sunt. Divmariim sanctionum expletio,
dus, qucm sexaginla fortes aml)iunt. quod fit de lignis Sctiin in dcserto beatorum :

109. Vitrcae per quas solis radius infunditur, multij)lex advocatio ,

quod fit de lapidibus quos
tres sunt. Charitatis intcgritas, per quam pec- ferrum non tetigit : Redcmptoris humilis incar-
cati remissio se infundit : humilitatis puritas, natio, quod fit de terra.
per quam Mariae gratia coelestis illapsa est : in- 1 17. Puellae quae evertunt scnsuni nostrum ,

tellectus subtilitas, per quam radius sapientiae tres sunt. Teneritudo carnis nostra^, quae est
cor illustrat. Dalila quae Sainsoni eruit oculos. Ama^nitas
1 10. Scptem lampadcs thronum electae mentis mundialis gloriae ,
quae est Jezabel, et INaboth
illuminant : charismata scilicet spiritus, quae occidit. Diffidentia futurae vitae, quae est filia

plenius pro])heta prosequitiu'; cjuae dum oleiun Herodiadis, et aufert caput prophetae.
gloriae juncumque timoris ct inlirmitatis co^lesti 118. Duae sunt tribus, Levi et Judae , ex qui-
igne consumunt, lumcn veritatis incessabiliter C bus sacerdotes sumuntur, Aaron et Christus, ct
administrant. eorum successio. Quod qualiter conveniat, ex
111. Quod nobis apponitur ad edendum nominum interpretatione poterit conjectari.
trifarium est carnis edulium. Haedus de capris 1 11). Dominico corpori assidentes tres
Aquilae
in fructu poenitentiae, quem Jacob obtulit Isaac sunt. Magnitudo potentiae laicalis, grandis et
ut benedicerctur : vitulus de armento in actu magnarum alarum. y\busio' j^ropositi clericalis,
justitiae, quem Abraham expendit in cibosAn- nidum suum. Ilumilium sub-
quae ponit in coelo
gelorum : vitulus saginatus in cumulo gloriae, tilitas spiritualis ,
quae provocat ad volandum
quem patcr recepto filio legitur victimasse. pullos suos.
112. Triplex est hortus in quo electae animae 120. Quadripartitum cst officium sacerdotale.
spatiantur. Molestia corruptibilis vitae ,
quae est Vivam carnis hostiam immolare, quod Leviti-
hortusnucum, in quo Susanna lavatur. Amce- cum cst virtutum charismata Deo offerre,
:

nitas jucunditatis supernae, quae est liortus de- quod est incendere aromata et (iliorum Aaron ,

]iciarum,in quo ponitur Adani, iit operetur et D est cum fcrvorc martyrii ca-Ium intrare, quod
:

custodiat. Dulcedo et suavit*s visionis divinne, est introirc cum sanguinc sancta sanctorum :

quae est hortus conclusus, in quo Joscph statuit gratiae ct precum vota ca^Io transfundcre ,
quod
sibi monumcntum in petra excisuin. Munda cst pancm et vinum Deo olfcrre.
quoque conscientia, pro sui diversitate hos in 121. Fontes qiiibus animae lavanlur, trcs
sc suscipit hortos. sunt. Anxietas contritionis, qu.'e irrigat su])cr-
113. Esuriei nostrae mensae trcs apponuntur. ficieni terrae : humilitas confessionis, qu;e ])()sita
Legis ct Evangelii sacramcntuni , iii quo su- cst cxtra urbem : devotio compunctioiiis, suj)er
muntur sapicntiae dapes catholica; institutionis :
quam Jesus moratur et sedct.
mysterium, ubi accipitur caro piscis assi, et 122. Panes quibus aliniur in Iiac vita, tres
favus mellis : aeternac satietatis arcanum, quod sunt. Purgatoriiis cum amaritudinc, (jiiciii imi-
intra velum csl , et pancs coni.intt pi opositionis, licr Sare])tana ministrat in faiiie : consolalorius
et vitae. cuin dulcedine, qucm angelus ajijionit quie-
 ;,,

1550 LIBKR SEINTEINTIARUM. 1560

sccnti in unibra : soliclus cuni luititudine, (ini"'*ruin, quod Jesiis gustat, sed non vult bibere.
perdiicit adinontem Dei Oreb. lli in tribus |)or- A 13'i. Vestis qua sacerdos uti debet, triplex
tionibus coipons Doiinnici conlinentiir. est. Exterioris oj^eris grossitudo ,
qiio indiiitur
1"23. Lucern;e (jii;e noctein vit;v liiijus illu- Aaron corani jiojuilo : sj)iritualis sancliiiioniai

strant, trcs sunt. Intelligentiae vigor in aninio, habitudo, quain ajiud se Rebecca abscondit, et
quae accenditur ut drachma reperiatur. Saplcn- ea utitur Aaron in tabernaculo : contemplativae
tice splendor in verbo, (jui in alto |)onitur, iit diilcedinis j)ulcliritiido, quai inconsutilis est , et

lumen ejus videatur. Jiistiti;e lornia in j)io- ea utitur Jesus.

xiino, quiTB venienti ad nuptias antclertur, ut 133. Tunicae quibus vcstimur, tres sunt.
candelabris portari possit. Castigativa corporis edomatio, quae pellicea est,
124. Tres rivi salutis fluxerunt a corj)ore Je- ct induit Adam : constantis perseverantiae lon-
su. Verbuin doloris, in quo confessio : sanguis gitudo, (jua dilectus amicitur Josejih : remu-
asj)ersionis, in quo altlictio : aqiia emundatio- neratricis gratiie largitudo , (jua vestitur Jcsus.
nis , in qua conij)unctio. B 134. Serajihim sex alai sunt. Duae pedales;
125. Piscinae tres in Scriptura reperiuntur. j)udor de praeteritis , ct metus de futuris. Late-
Vetustas erroris, qu?e est post duos nuiros : rales quibus volatur; timor dejirimens , et spes
sensualitas carnis, in qua dccunibebanl langui- sustollens. Capitaneae; hunalitas jirovchcns, et
di : persj^icacitas rationis ,
quai cst in via agri chaiitas j)crficiens.
fullonis. lii liis adaquantur oves, et holocausta 135. Solia duo Deus habet : angelicam sub-
lavantur. stantiam ,
quae est excelsum solium ; et huma-
120. Fomcnta ignis tria in nobis. Stipula co- nam naturani, quae est solium elevatum.
gitationis iinniund;e : fenum lociitioiiis jiravae : 13G. Quatuor aninialibus quatuor pennae
lignum ojierationis illicitae. Ha?c ad ignem nos sunt : tinior et p^enitentia, quae corpus velant
nutriunt , nisi sujierioribus fontibus exstin- amor ct spes, quae sibi junguntur, et volant.

guantur. 137. Animalibus novae legis sex alae insunt :

127. Contemjilativorum fenestraj tres sunt. naturalis suggestio , legalis institutio, prophe-
Originaria, qua? cst versus orienteni guberna- C talis assertio
: evangelica sanctio , , apostolica
tricia ,
quae vergit ad austrum : consummativa jussio, ecclesiastica consuetudo.
,

quae resjiicit ad occidcntem. 138. Cubile Jesu triplex est. Unitas testamen-
128. Quatuor fontes irrigant hortum Dci. torum ,
quae estquasi uterus virginalis: Ecclesia
Rcatus jiroprii dcploratio ,
quae circuit tcrram electorum ,
quae est quasi praesepium : con-
iEthiopiae : cxccssionis fraternae conijiassio ,
scientia purgatorum, quae est quasi scj)ulcrum

quae vadit contra Assyrios : indulta? gratiae con- in j^elra.

sideratio, quae medium intersccat Babylonis : 139. Tria sunt quae nol)is in sanctis appo-
desideriosa charitatis affectio, cjuae circuit om- nuntur ad edenduni. Exterior corporis habitu-
ncm terram Evilath. Hi fontes habcnt irriguiim do, quam tria sata constituunt in vultu gia- :

sujierius , ct irriguuni inferius, habentes aquas vitas, in habitu vilitas, in incessu matiiritas.
maris, fluminis , fontis et nivis. Hic est panis quo quinque millia satiantur, et
129. In scutclla Dci tria fercula continenlur. est hordcaceus. Sequitur interior sj)iritus apti-
Claritatis perspicuitas, quae fiilgebit ut sol : in- D tudo, quam tria quoque sata constituunt : in

tegritas puritatis, (juae erit ut angeli : firmitas prosjicris humilitas, in advcrsis soliditas, in
aeternitatis, (jua^ crit ut Deus. cunctis mcdiocritas. llic cst panis siligineus,
130. Ostia jjcr quae transitur ad vitam , tria (juo quatuor millia saturantur. Sequitur supe-
sunt. Fidei veritas , retro quam Sara ridet : sj^ei rior et Deo similis pulchritudo hujns sata con- :

lirmitas, quae cst in latcre arcae : charitatis so- stitnit in Deo et hominc charitatis triformitas
liditas, quam observat Cherubim cum llammco quaj amicuin ct iniiiiicum conijilcctitiir, ct dili-
gladio. git j)r()pter Deuni. Hic cst i)aiiis fiumcntitius

131. Triforme vinum est in scypho Dei. Ru- (jui Sj^iritus sancti vajiore deco^juitur, ct j)anis
biciindiim , in longanimitatc sanctorum ,
quod Aiigelorum vocatur.
l;eli(ic;it Is;iac in ajgritudiiie : albiiin , in re- 1 40. Du;e siiiit doinus Dei. Exterior, rcriiiu

muiicralione justorum , (juo el)riel;itur Noe : ministra curiositas, (jii;e t;d)crii;iculuiu cst su-
nigrum et aciJ"'u in damnatione pravo- jicr (jiiod ;ij)j»aret glori;i Doniiiii, ct recedit :
,
 15GI LIBEtV SENTENTIARUM. laf.i

interior, Dco vacans et. serviens dcvota sinipli-^^^qnasi hyssopus : veritas liberalis eloqucntia?,
citas, quae tenii)luni est, et dc loco non nio- A quae est quasi viola : justitia opcrationis couti-

vetur. nux, quae cst quasi rosa.

141. Duae sunt arcae in vcteri lege. Textus 148. Martyrium sine sanguine triplcx est.

historiae littcraiis, quae habct in se honiines et Parcitas in ubertate, quam habuit David ct
jumcnta : et sensuscontinentiae spirituahs, quae Job : hirgitas in paupcrtate ,
quam excrcuit
liabet manna et virgam Aaron. Tobias et vidua : castitas in juvcntutc, qua
142. In Scriptura iiiveniuntur tres currus. usus est Joseph in JE<^y\)lo.
Elatio potentiae temporahs , cujus anriga est 149. Duo sunt pedcs qtiibus uti dcbcnuis;
tnmor praesumptionis et audaciae, habcns equum natura , ct consuetudo.
robur propriae confidentise. Rotae ejus praeceps 150. Equi quibus ad ca-Ium cvchimur, trcs
mobihtas vanitatis, et fehx successio prosperi- sunt. Dolor cx paMiitudine, cnjus imgulas co -

tatis. Hic est currus Pharaonis, in qiio morilur luber mordet. Hujus scUa est de venia; percc-
Rechab '. Sequitur altitudo conversationis et B ptione prsesumptio; frcnum et camns, solatia
vitae. Auriga ejus sernio commonitionis divinae, Scripturarum el exempla vcternm ; calcariu
habens cqunm votum perscveranti.x^ Rotaj cjus quibus urgelur, de rcatus enornutatc confusio,
horrenda terribilitas tormentorum et mira de- , de ])oen?e considcrationc formido fovca, dc- :

lectabilitas praemiorum. Hic est currus in quo speratio. Scquitur fervor ex reiigione, cui su-
legitcum Philippo Eunuchus '. Sequitnr celsitu- perscdet Mardochaeus in veste regia. Hujus sella,

do contemplationis et gratiae. Auriga ejus amor temperans discretionis gravitas; frenum et ca-

coelestis patriae, habens equum desiderium bea- nius , suspecta conditio carnis suae, ct iitilis

titudinis et vitae. Rotae improbatio gloriae mun- cmcrsio perseverantiae ; calcaria , excrcciid;T3

diahs, et divinae reverentia niajestatis. Hic est honestatis cupidi-tas, et fraternae commoditatis
currus igneus, in quo Elias ra])itur in ccelum^. aviditas: fovea, intemiierantia. Sequitur desidc-
143. Tria sunt ojjerimenta altaris. De pecca- rium ex amore, cui datur fortitudo , et circum-
tis poenitentialis afflictio ,
qua? est cilicium : de datiir hinnitus. Calcaria, fluxa labilitas j^raesen-
venia laudis et laetitiae magnitudo, qnae est vel- C tinni , stabilis aetcrnitas futuroium : ductor,
ut aes sonans : de gratia praecordialis jubilatio, affcctuositas vidcndi Deuni . fovea, indiscrctio.
quae rutilat velut aurum. 151. S]jeluncae in Libris sacris invcniuntur
144. Clavcs quae nobis occulta reserant, trcs' tres. Perversa im])ictas voluntatis, quae cst la-
sunt. Anxii tem])oris austeritas, quaj a])crit \m- tronum , in qua Saiil ])urgatvcntrcm. Solida (ir-

teum abyssi praesum])tivae spei subtilitas, quae

: mitas aequanimitatis, (juae llt in altari, et cst
reserat regnum ccelorum verae dilectionis con- : unius cubiti. Exercitium gcminae ])ictatis. Ha-c
S{:>icuitas ,
quae est clavis David. est s])clunca du])Icx, in qua Patriarchae sc])c-
145. Fluvii quibus peccatores se lavant, duo liuntur.
sunt. Fluxus corruptionis et lasciviae ,
pestis 152. Quafuor suut arma quibiis ])rinri])alitcr
adulationis et fallaciae, qui sunt Abana ct Pliar- communimur. Prudens et huiuilis iutclligcntia ,

jihar fluvii Damasci. Qiiibus justi se balncant, quaeest quasi galea , et caput oi)crit : mediocris
duo sunt. Invectio corrnptionis et contumeliae, et parca tcnqierantia, quae est lorica , et pcctus
suavitas consolationis et gratiae ,
qui sunt Jor et D tegit : perscverans et ])atiens conslantia, quai
Dan fluvii Juda^ae. cst quasi scutum, ct dcxtcram munit : retribu-
146. Cantica fidelium quatuor sunt. Victoria?, trix aequitatis justitia , quac cst gladius utrobi-
quod submcrso canitur Pharaonc^ adhortatio- : que incidens ad divisioncm animaj et spiritus.
nis, quod terram promissionis concinunt intra- 153. Triasunt sacrilicia. Pia contritio, habciis
turi*: laetitiae, quod de susceptionc lilii cantat butyrum humilitatis , ct absinthium indigna-
Anna ^ fortitudinis, quod David cantat de
: tionis : digiia opciatio , habens olcuiu discrclio-
manu Saiilis crc])tus '. nis,ct acctuni confusioius gratiaruin aclio :
,

147. Quatuor spccics hcrbarum sunt in horto habcns balsamum dcvotionis, ct vcnciium in-
Dci. Puritas corporalis nuinditiai , quae est quasi gratitudinis.
lilium : gratia spiritualis innocentia?, quaj est 154, Quatuor sunt in quibus aiiima cajjliva-

» Exod. XIV. — » Act. ^ IV Reg. II. — 4 Exod. xv. — 5 iVum. in. — <>
II Kf;;. i. — 7 Psal. i.xix.
 , ,
,,

1563 LIBER SENTENTIARUM. 1564

tiir. Mundialis nequitia , inulilis tristitia, inanis'*' 163. Latrones qui nobis optima quaeque
gloria, latens superbia. A furantur, quatuor sunt. ilehotati inteilectus
155. C(eli aclqiios rapiniur , tressunt. l)ii,'ni- soeordia, tollens nobis scicutiani veritatis. Hic
tas ecclesiasticae puritatis , ad quani rapitur latro apiul Psalniistam tlicitur negotium in te-
Elias in corpore : veritas angelicae subtilitatis nebris. Indomit* carnis lascivia, rapiens me-
ad qnam rapitur Ezechiel in spiritu : summae ritum intej,'ritatis, et d.Temonium dicitur nieri-
incircuniscriptio Deitatis, ad quam rapiuntiu- dianum. Favorabilis aurae jactantia, tollens
auiniie electorum. plenitudinem sanctitatis, vo-
et dicitur sagitta
156. Sex sunt refugii civitates. Interdictae lans in die. Vitae hujus amor et appetentia
praevaricationis cautio, sequendae prieceptionis rapiens praemium aeternitatis, et dicitur timor
obeditio, propitiandae divinitatis ambitio : hae nocturnus 9. Hi sunt lati-ones Syriae.

sunt in terra Chanaan. Mundan* fabricae consi- quo

I6i. Oscula tria sunt. Reconciliatorium,
deralio , urbis tyrannica? jugis inspectio ,
duo pedes Doniini, misericordia et justitia con-
et su-
pereminens verbi Dei cognitio hae : sunt trans B tinguntur. Remuneratorium, quo duae manus,
Jordanem, et sunt de sorte Levitica. opus creatricis justitiae, et modum gubernatio-
157. Paradisorum tria generasunt. Voluptuo- nis continuae amplectuntur. Contemplatorium ,

sa dulcedo visibiliiun ,
quae irrigatur sicut hor- quod suniitur ad ys, et ^erbum Dei atque ho-
tus deliciarum : sincera puritas spirilualium, minem in unitate miranda connectit. Possunt

quae in se conservat hominem : deliciosa veritas quoque dici naturale, quando spontanea volun-
superccelestium , ubi Paulus audit arcana verba. tate ducimur ad bonnm doctrinale, quando :

158. Montium genera quatuor

Montes sunt. admonitione alterius invitamurad Deum gra- :

Gelboe, ubi abjicitur clypeus SaiU montes ' : tiosum, quando jucunda inspiratione trahimur
Samariae, qui nimis eriguntur*^ montes Arme- : ad bene agendum.
niae, snper quos arca requievit^ montes Israel, : 165. Vocationes tres sunt. Divina, sicut in
quiexpandunl ramos suos^. Paulo humana, in qirinque millibus conversis
:

159. Quae nos revocant a proposito nostro ,

ad vocem Apostolorum necessaria, in primo :

duo sunt. Rubor incoepti operis, et desperatio C eremita Panlo.

exsequendae virtutis. Hi Rechab et Benaa, qui 166. Contemplatio dicitur cibus in hac vita
occidunt Isboseth in strato suo ^ ubi in sudore vescimur pane nostro : potus, in
160. Pallia quibus nostra nuditas opcritur, futura, ubi hbere et sine dolore sumitur :

quatuor sunt. Vetustas erroriset nequitiae, quae ebrietas, in ultimo, cum anima recepto cor-
est quasi perizoma verendorum. jNovitas con- pore congaudebit : unde dicitur, Comeclite
versationis et vitae qua Rebecca descendens de
,
amici "°, etc.
camelo operuit vultum suum''. Integritas coele- 167. Contemplativi abi ascendunt et cor-
slis sanctimonife, quam Elias reliqnit Elisaeo, ruunt ", sicut bestia, quae tangit montem alii :

et dividit Jordanem 7. Claritas innnortalitatis rapiunlur et descendunt, sicut Petrus post ex-
aeternae, quod est pallium sapphirinum quo ,
•
cessum descendit de ccenaculo '^
in die festo utitur Mardochaens^ 168. Duo sunt ubera. Compassio, de qua fluit

161. Bonns est Deus, temporale beneficium lac consolationis, quo nutriuntur infirmi : con-
largiter impendendo. Patiens est nltionem , D gratulatio, unde fluit lac adhortationis, unde
pcccatorum misericorditer differendo. Longa- suslentautur validi.
nimis est, reosad poenitentiam invitando. 169. Lnguenta tria snnt. Compunctio de
162. Hostes quibus tradimur tres sunt. Im- , memoria peccatorum, quae infundit pedes Jesu :

mundorum desideriorum impuritas, quaj sunt devotio ex reeordatione beneficiorum qua per- ,

quasi mures rodentes posteriora. Corporalium ungitur caput Jesu : pictas ex consideratume
passionum obscenitas, quae sunt quasi locu- miserorum, qu;e ad uugendum corpus Jesu a
stae more scorpii percutientes. Rationis et sen- muli( ribus praE-j^aratur.
sus obstinata perversitas ,
qua? sunt serpentes 170. Virga; trcs sunt. Virga Moysi, qua.' di-

igniti. vidit mare Rubrum '^ : virga Aaron , qua^ confert

'
II Rcg. I. - > Amos III. — 3 Gen. viii. — 4 Ezecli. xxxvi. — ^ II Ilt'K. iv. — « Gen. iii. — : Ul. xxiv. —
8 IV Heg. II. —9 l'su\. xc , f), 6. — '" Cantir.. v, t. — " Kxml. xix. — " Ail. x. '' l'\ovl. iv.
 , ,

15G5 DISPUTATIO CUJUSDAM JUSTI CUM DEO. 15GG

sacerdotium '
: virga Davld pastoralis propul-'*"qu?erit amicns ^ : continentia, humilitas, cha-
sans advcrsarium ^. A ritas.

171. Triplex fuit forma Jesu. Communis et 185. Pax triformis. Ficta, ut in Juda : inor-
despecta : sole clarior et tota splendida : spi- dinata, ut in Adani et in Eva : vera, quam
ritualis ctdivina, sed humanis visibus tempe- Christus reliquit discipulis suis.
rata. 18G. Sequentium pacem tria sunt gencra.
172. Cibi Israel trcs sunt. Azyma scientiae Pacati, qui in pace possident terram suam :

sascularis in exitu de /Egypto manna intelli-

: patientes, qui in patientia sua possident ani-
gentiae in deserto : palma victoriae triumphalis mas suas : pacifici, qui pacem faciunt inter
in promissionis regno. discordes.
173. Divinoruni conscii secretorum tres sunt. 187. Contcmplatores alii asccndunt et ca-
Agnitae fidei firmissimus exsecutor : iugruen- dunt; ut illi qui evanuerunt in cogitationibus
tiura vitiorum strenuus supplantator
perceptfe suis alii rapiuntur et descendunt; ubi, Sive
: :

Hi sunt Petrus, Jaco- B mcnte exccdtmus , Dco^, etc.

gratiae humilis confessor.
bus, et Joannes. 188. Quadrus lapis est superius amando coe-
174. Tres ex omni populo liberantur Noe lestia, infcrius contcmncndo terrena, a dextris
;
,

Daniel, et Job. vilipendcndo prospera, a sinistris aequanimiter

175. Tres in sacerdotium assumuntur; Moy- sustinendo contraria.
scs, Aaron, et Samuel.
176. Latrones innocentiae vestem diripiunt , -» - -
tenlationum sagittis confodiunt, coelcsti conso-
latione destituunt. DISPUTATIO
177. A Domina nostra rci liabent veniam
justi gratiam, Angeli laetitiam. CUJUSDAM JUSTl CUM DEO,
178. Bona providere coram hominibus de-
bemus habitu, ne sit notabilis : actionc, ne sit SlVE AD HOUAM E CORPORE EDUCTI , ET AD
reprehensibilis : sermone, ne sit contemptibilis. C CORPUS REDUCTI ; SIVE IN EXCESSUM RAPTI , ET
Coram Deo, cogitatione sancta, affectione pura, POSTMODUM AD SE REVOCATI.
intcntione recta.
179. Duo sunt in Christo, generatio divina'
et generatio humana : ct in Spiritu sancto pro-
cessio et irratia. Vidcbatur huic aliquando, sive in corpore
180. Spiritus sanctus operatur aliud in nobis sive extra corpus, Deus scit, concessum sibi
propter nos, compunctionem, dimittendo
ut jam amodo requicscere a laboribus suis, et
peccata devotionem, sanando opera
: amo- : sabbati/are cum populo Dci , sedere ad pcdes
rem, revelando coelcstia. Propter proximos Jcsu ; ct intcndcrc in spcciem dccoris cjus;
aliud, ut doctrinam sermonum, gratiam cura- Mariae optimam jam pcrpctuo ad-
parteni se
tionum, etc. eptum, ac Rachelis pulchritudinem a coelcstis
181. Duplex est periculum, ne vel ea quaj sponsi amplcxibus nunquam avcllcndam : cum
projiter nos, dividanuis proximis : vcl ca quae D ecce subito dc cwlo rcspicicns Dominus, vidit
propter proximos, reservemus nobis. Ilaec est flcntes j)arvulos, pancm qucXM'cntcs, matrcm
discretio spiriliuun. corum viro viduatam ad maxillas lacrynias
182. Janitor mcmori.ne, recordatio profes- emittentem; consolationem sibi ac filiis quae-
sioms : voluntatis janitor, memoria patriae coe- rentem, ncc invenientcm. Et respiciens virum
lestis : porlitor intentionis, considcratio gehcn- voluiitatis suae juxta sc de singulaii gaiulio tri-
nalis. pudiantcin, atquc commiincm tiistiliaiii vclut
183. Modi diligendi sunt qiiatnor. Carncm ultra non curantcm; rcspiciciis, iiujuam, I)o-
amare carnalilcr, sj)iritum carnalitcr, carncm rainus, Patcr miscricordiarum, ct Dcus tolius
spiritualiter, spiritum spiritualitcr. consolationis, charitas, non qu.T siia siint,
184. Tres sunt pancs, quos dc via vcnicns quaerens : Salva suiit, inquit, fua tibi i^raMuia,

' Num. xvri. — ^ l Reg. xvii. — 3 l„c. xi. — 4 II Cor. v, 13.

 , ,;;

1667 SOLILOQDIUM. 15()8

nec minucnlur; illorum potius misercre '""attritum urgcnt in trituram suam, ct tuae civi-
«lilata

quos (leseris. Num(|uiii Iratres tui ibunt ad pu- A tatis civem conscriptum, de luto ct laterc cogunt
ynam tu hic sedebis? nuuuiuid ipsi foris stabunt ^gyptii civitates aedificare. Dominus Patientcs
, :

quajrcntcs le, cum tii intravcris in gaudium estolc uscpie ad adventum mcum. IJomo Us- :

Domini tui ? Kj^Mcdicndiim til)i ad eos et ad i\w(\no, Donunc? \)onum\s jUoyscs rt Jnroft, , :

bella Domini surgendum ct adjuvandum. Dixit itc (id oncra vcstra ^. Kl projectiim se sentiens
ergo Dominus : Surj^e, et cxi liinc. llomo : liomo a conspectu tam felicis beatitudinis, sicut

Dominc, bonum nos hic csse quo ibo a est : Moyses et Aaron his verbis projecti sunt a
facie tua? Domiiius Exi hinc, ct rcdi ad ae-^ro- : conspectu Pharaonis, ad se revcrsus cum ge-
lum tuum, corpus tuum qiiod tibi commisi ,
mitu dixit : Ego dixi in cxcessu mcritis iiuuv
custodiendum et observandum jam tabcscit. ;
Pmjcctus suni a facic oculorum tuorum ^, Do-
Homo Infclix ego hoino, quis me liberai)il de
:
minc. Mutatus cs nii/ii in crudclem ct in duritia ,

corporc mortis liujus ? Domine , misercre. E,- maniis ture aihcrsaris nii/ti ^*.
Sicque pondus
grotus meus gravis est et intolcrabihs, ad ne- B dici et aestus rcpetcrc, luti et jatcris iteriim se

cessaria exigenda improbus, ad superflua vel subire contagia dcplorans, quod ei relicpium
noxia anxius et importunus. Dominus donec : Vide ut erat vitae in doloribus egit, opperiens
curam ejus facias sed non in desideriis sic omnino assumeretur, et in gaudium Domiiii sui
; :

cnim expedit inhrmitati ejus. llomo Dura perfecte introduceretur. :

providcntia. Dominus Exi hinc. Si quid ei :

""" "^ "" .»x«-»«.^>^

quod suum cst tuleris, in quadrupliim restituere
compelleris. Sed et pueri jam plorant et petunt
panem, et non est qui frangat eis. Homo Mihi :
SOLILOQUIUM.
autem quando? Dominus Tibi autem facies :

postea. Homo Quid Domine? quid ? pascere

: ,

eos non possum nec curare nisi iEgypto dem ,

manum, et Assyriis ut saturentur pane. Domi- Non est S. Bernardi. Editum tainen est
nus Creatura vanitati subjecta est non volens, C sub ejus noiuine a Gretsero Inj^olstadii, anno
:

sed propter eum qui subjecit eam in spe. Li- 1617 ex Bibliotheca Cartusianoruui Erfor- ,

berabitiir autem a servitutc corruptionis in densium.

libertatem (iliorum gloriae Dei. Homo Domine, :

Assur iste non solum devorat carnes nostras,

sed etiam exossat nos. ]Non solum corpus fati- 1. Cor meum, rogo te, ne sis cor fatuuin,
gando cxcruciatur, scd pervcnit gladiiis usque quod est cor confractum, quod omnem sapien-
ad animam meam. Dominus : Si cgo pro vobis tiam non tenebit. Scd rccordare viarum tuarum,
tradidi animam meam , et vos debetis pro fra- et vide quantum inter sc distent viae, per quam
tribus animas ponere. Homo : Et quare non hactenus ambulasti, et per quam ambulare
defendis sanguinem nostrum? Dominus : Puer oporteat ad Deum. Et vide, quantum distat
ergo es, qui nisi virgam, qua vcrbcratus es ortus ab occidente ", sic istas vias a se distare

vcrbcrari videris, plorarc non dcsistis. Homo : cum via pcr (piam ambulasti, sit plcna lcvitate,
Obsccro , Domine, sine me adhuc loqui ad D otio, dissolutione corporis, et vanis quibusdam
Dominum mcum, cum sim tcrra ct pulvis. Se- delectationibus : cum te non lateat, quod qiii
diixisti me Duiiiinc, , ct scductus suni : fortis moltis cst et dissolutus , fralcr sit opcra sua
fuisti ct invaluisti '. Dixisti cnim niihi : /cnile dissipantis^; et quod vere opera tua in eo non
ad me, omncs riui laboratis ct oncrati cstis, ct cgo vigeant, sed potius dissipeutur. Fateor (piidcm,
rcficiain vos. Juguni cnim mciim siiace cst, ct cogitas noniuiiupiam morcs vclle corrigcrc
oniis nicuni lcvc *. Crcdidi , proptcr (piod ct carnalibus dcsidcriis plus et plus vcllc resistei-e;
iociitus sitiii ^. Confugi libens ct gandens sub Dci laiidibiis vigilantius vcllc insistcre; carncui
jiigum tuum : ctecce, tc permittcntc, possidcnt ])(>romnia vcllc s|)iritiii sul)jiccrc; otia liii;crc ;

mc, Domine, absquc tc, et suo jugo ferrco vana et inulilia dcclinarc; oratioiii ac iiicdita-

' .TiTfiii. XX, 7. — ' Matth. xi, 'XV, , .tO. — ^ Psal. txv, 10. 4 Exod. V, '(. — 5 Psal. x\x, 23. — •* Job
XXX, 2\. - 7 l'sal. cii , l'?.. — 8 Piov. xvm , 'J.
 ,

1569 SOLILOQUIUM. 1570

tioni ardentius f|uidem""roborantur. Hoc etiam tempore, quse putanda
invigilare. Proponis
haec; sed nunquam vel rarissime vidco te A et resecanda sunt in mente, ostenduntur, et in
effectui mancipare; imo etiam si quando inci- moribus, ut per confessionem postea ampu-
pis, sic miseie desinis, ut ab inimicis tuis me- tentur. Inio tunc ctiamaqua laciymarum macu-
rito tibi dicatur : Quia /lic Itomo ccepit cediji' losa mundantur, et superflua sacrae contritionis
carc, ct non potuit consiit}unare^.l^onm\m\ndim. vomere omnimodo evelluntur. Nonnunquam
cum orationi vel meditationi deberes insistere, etiam cum cultorem vinese viderit Jesus ad
torpore gravaris, somno deprimeris, cogitatione hujusmodi opera circumspectum, desccndit et
superflua seduceris. Et nonnunquam, ut tempus ipse in vineam suam, et incipit laborantem
orationis expendatur in desideriis, dormis. Et adjuvare, nociva evellere, superflua destruere
si qua tibi confortalio gratiae tribuenda esset, et dissipare. Deinde etiam incipit humiha exai-
hanc tibi surripit carnis pigritia, ita ut ipsa tare, utilia plantare, arida rigare, necessaria
confortetur, spiritu debili permanente. O vere aedificaie; et, utdixi, tenebrosa illuminare, et

impianimiset dura crudelitas, ancillam dominae B frigida inflammare, clausa reserare, et abscon-
substantiam voUiptuose consumere, domina fa- dita in palam producere. Et, ut breviter di-
melica permanente. Restat ergo imminente pu- cam, omnia sic reforniare incipiet, ut in illa
gna, ut a fortiori infirmior superetur. Ouid sit vinea nil tortuosum valeat inveniri. O vere beata
aliud, cum corpus tenipore sibi impcnso ad sua vinea, in quam tu vel semel descendisti cum
commoda, cibo, potu, et somno non vult esse tanta plenitudine gratiarum, o bone Jesu Quia !

contentum ; quin etiam tempore orationis abu- nunquam ejus cultorem interna gaudia inexper-
tendo, velit privari spiritum? tum dicam ,
qui vel semel tanto hospite, imo
2. O vere beatum tempus, omni dignum collaboratore, feliciter meruit gloriari. rvequa-
reverentia et disciplina; quo omne tempus col- quam deinceps erit indoctus, qui talcm ac tan-
ligitur, et pro inutiliter transacto, gemitus et tum habere meruit instructorem. Quid enim ille
lacrymae; pro utiliter expenso Deo laus, honor nescivit, cujus sapientiae non est numerus? O
etgloria referuntur ! Quis digne dicat quanta sit quanta ex isto discere poterat, qui socius sui
teraporis hujus ulilitas? In ptdsante pure ora- C laboris erat!
tione, velut animae nuntio, non jam paradisus ,
3. Sed numquid recedente Jesu, vinea vinde-
sed janua regni Filii Dei potenter aperitur, quod miabilur ab inimico ? Dico quod non ; si tamen
quaerit ostenditur ;
petenti tribuitur. Hoc etiam. Jesus per se recesserit, et non A cultore vineaj
tempore si caeca fuerit anima, illuminabitur : si fugatus fuerit. Quia credo potius expertum .Tesu
infirma, sanatur : si paujjer, ditatur : si nuda tam suavem praesentiam, illum tanto in ipso
vestitur : si debilis, confortatur : si nutans, amoris igne exarsisse, quod ipsum non dimisit,
constans efficitur si cujuscumque rei dubia
: quin ei benedixerit, et custodes angelos vineae
certificabitur ab amore Dei frigida, sancti
: si adjunxerit, et se promiserit subito reversurum.
amoris vaporibus inflammatur si insipiens et : Dico etiam, hunc ad omnia esse pronq)lum et
stulta fuerit, super omnes docentcs se, sapiens sollicitum, per quje Jcsu praesentia possit quan-
et docta erit. Hoc etiam tempore gustatur et tocius promereri. Sic nempe est vigil ad custo-
videtur quam suavis est Dominus ^. Est etiam diam lit in oratione devotus, fit fortis patienlia,
;

tempus otii spiritualis, quod est fomentum et D lit humiliter omnium pedibus provolutus, fit
exercitatio omnium sanctorimi laborum : quia sollicitus se omnibus subjicere, utvix vel mini-
cum illud, pro quo laboratur, licet modicum ,
mum opus praetereat eum, cujus non fuerit
hoc tamen in tcmpore suaviter degustatur, coadjutor ; (it fervidiis cliaritale, (it obsequiosus
laboris incendium tam dulciler quam fortiter liominibus et indefessus ob amorcni Jesu , ut
inflammatur. Quid plura? Haec etiam omnium sponsa Jesu merito possit ct debeat appellari.
tribulationum fiuis erit, et omnis virtutis forti- O quoties hunc credis Jesiim sanctissimis desi-
tudo. Hoc tempore perfectae orationis merilo deriis revocare, j)ura et conlinua oratione vo-
omnes inimici viriliter subjugantur, ut virtus ciferari post .lesum , et dicere : yfnvv/r/v, f//7f<7f

eorum ad nihihim redigatur. Virtules veio per ////^? JNonnunquam invenies liujusmodi san-
gratiam sancti Spiritus augentur, et firmissime ctissima desideria foribus regni assistcre pul-

J.iir. XIV, 30. — ' Psrtl, xxxrir ,9. — 3 Canlic. ir , 17,

TOM. V. 50
 ,, : !

1671 SOLILOQUIIJM. 1572

santia ot cUcentiii : Volunius vidcro Jfsuin '.'"Sjiiiii hi-litia semjiiUTnasupcr raplta eornni^pui-
Ncc iniruni, cxpccliuntur sino ni<ira. Uis oniin A diuin et o.xsultatioiioni ohtinobunt. JNon crit ibi
ostiarius aperit; C|uia scit Jesum sic vcllc, et inors, necjue luctus, necjue clainor, necjue lan-
quia noscit cx frccjiiontia. Intrant, j)rococlunt, yuor; sccl noc sonium , ncc fraus, nec torror
pauportato ot luimilitato, velut inclumontis prc- liostium ; sod uua vox hctautium , et unus ar-
tiosissimis acloruata ; acl thronum Filii Uci vc- clor oordiiim : o cjuam socuriis ! Qiiia sedent
niunt, stant, revercntur ot dicunt : O Domino omnos in |)ulcliritudine pacis, et in tabernacu-
Jesu, dixisti, Quia modicum et rton ludcbids lis fiduciai, ot recjuie opulenta *. O opulenta,
me : et modicum ct viflcbit/s mc. SciWioc
iferum oj)ulentia miilta iiiniis , a^ternitas ! Quidcjuid
est vere longum et gravc niodicum aninue de- doloctat, ad iiulum adest; cjuidcjuid contiislat,
sideranti to. Dixisti ctiam Quia vado et vcnio , procul abcst. Ibi sonant jugitor ori;ana sancto-
ad vos. Quando venies ad nos ? O bone Josu, ruin ; ibi dulcis syniphonia rcsonat inusico-
lectum ornavimus, flores floribus accuniulavi- rum; ibi Angeli ot Archangeli hymnum Dco
nius : et quae a nobis pr?ej)arari poterant, sunt B dccantant ante tlironum Doi. Ij)so enim Deus
parata, et sponsa moram absontiaj Iwx diutius j)opulo suo ost , ibi sertuin exsultationis et co-
lerre non potost; quia languot ainorc et desi- rona l.x-titioe. Ipse eorum morccs; ipsc j^astor
derio te videndi. vercbeati nuntii, qui coram ct pascua. Ibi pascuntur, nec lastidiunt. Eru-
oculis inspectantis sccreta cordium tam bonum ctatur ois omnis jiicunditas. Ipse omnis suavi-
de vestra domina nuntium perhibetis. Et quibus tas^ omiiis libertas; ot, ut bioviter dicam, est
ob cjus revorontiam tantae gloriyc patot accessus, ois omnia in omnibus. O quam dulcia coram eo
et gratanter a Jesu rocipiuntur, ct de torrentc rcsonant cantica canticorum ! Auditur hinc et
voluptatis tantae potantur. Et postea dicit eis inde : Magnus Dominus ct laudabitis nimis'.
Jesus, Itcrum veniarn advos^ : dans clenodia -''

Et , ut dicam brevius, non est ibi locus, ubi

quoe et sibi reservent, et sponsae deferant. non cantctur canticum hetitic-e, omnes
et j^or
Praecurrunt gaudentes sjjonsae nuntii, et gcstu vicos cjus ab univorsis dicitur Iaus,honorct
mirabili : ut si omnino
eos currentes videres,
gloria, et benedictio et omnis gratiarum actio
ebrios rcputares; sicut vere sunt, sed non a C Deo nostro in sa-cula sseculorum. Amcn *. Hoc
vino, sed ab ubertate domus illius inebriati vidimus etloquimur, non ut quae velut in pa-
curiam coelestem totam suis clamoribus com- rabolis, sed qiia; in veritate sunt. Quae nec ociili
niovent; a Cherubim et Seraphim usque ad videro nec auros aiidire, ncc unquam in corda ,

novissimos ordines Angelorum. Dicens Josus hominum ascendcre potuerunt ^.

ad sponsam Accingimini, et estote parati 5. Nuntiis sic cuni sponsa de sponsi gloria
ut pariter veniatis ad spon.sam. Veniunt stupore dulciter confabulantibus, et ojus adventum nun-
repleti; et adhuc de his qure viderant, admira- tiantibus; advonit quidain ignis diviniis, qui fa-
tione suspensi enarrare incipiunt quam gratan- ciom sj)onsi consuovit praecedcro; qui tcnobrosa
ter sint recepti , et dicunt, Quia vidinms mira- illuniinat, frigida inflammat, ct tepidis pristi-
bilia hodie ^; et omnino ineffabilia, quae nobis num calorem viam ad corpusparat,
restituit, et
considerantibus luTesit ratio, hebuit intellectus. peccati vol modicam rubiginom, si quaest, om-
Et vere sicut audivimus sic vidimus ^ et
4. : nimodo exurondo. Gloriosus igitur sponsus, de
plura horum. Audivinuis quidom gloriosa dicta D sublimi rogni solio doscondons, humilitor ad
de civitate Dei^, et ejiis inhabitatoribus sed ; sponsam accelerat. Onini laude jilus laudabilis,
valdc gloriosiora , et laudabiliora vidimus civi- Rogina ca-Iorum mater sponsi in vestilu doaii- ,

tatisad quam ieramus. Muri ct platOce ex auro rato virginum, variotate, volut gemmis Inci-
purissimo, ct turros ejus gomiiiis aclilicatae, et dissiniis, adornata, couics itinoris Filii sui osse
omncs lapi(lc>s cjus dcsiderabilos, propugnacula dignatiir. Uis JMichaol archaiigolus cum iiiulti-
ejus ex laj)ido jasjiido; fundata ost in sapj)hi- tudine coelestis exercitus laudans et exsultans
ris, et portiu ejus nitcnt margaritis , ct omnis occurrit. O quam dulcis laudantium sponsum,
circuitus muri cjus ex smaragdo ot lapide pre- congratulantium sjionsx», |»orstrci)it molodia
tioso. Omiies inhabitatoros ketissinii ctjiicundi Sponsam nou latot. IVrgit ot ij»sa in ocrursum

' Luc. viu, 20. — » Joan. xvi , 5 , U>, tfi-U). — 3 [^uc-. v, 20. — l IJ. vm, 18. - ^ i.snl. lxxxvi, ;I. —
eisai. XXXII, 18. — 7 Pgal. ilvii , 1. -^^ » Ai.oc. vw, I'J. — 9 I(;„i. u, 'J, ,i Isiii. ixiv, 'i.
• Anhas.
1573 SOLILOQUIUM. I574
sponsi cuni suis dccantans alacritcr reniat^^^ i>\ur& lioruni qua? audisti cxpcrtnni fuissc, et
:

dilectas mciis in hovtiun niciun '. Itrat sponsus A csse scmita Regis ang<'lorum Jam non csscs :

sponsae cubiculum, ct cuni quanta t^loria intrat spclunca latronum. Posscs ctiam jam cssc vas
et gratia, quis potcrit cxplicare? O quam flori- dignum ca-lcstium thcsaurorum scmjicr iu lc
dum invenit operum bonorum ct sanctarum recondita'', stipatum ac munitum nuiltis niilli-

meditationum floribus conspersum! coenat jam bus Angdorum.

haec sancta anima cum dilccto. O fclix convi- 7. Scd duplex fuisti animo, et inconstans in
vium, ubi Dominus niensne est convivium et omnibus viis tuis tc adhuc^ : idcirco vidco
conviva; cui non desunt splcndida ministeria positum in medio infcrnalium ministrorum. O
Angelorum Relinquam expertis de hoc loqui
I vere stultum cor meum quod sic abundanter ,

convivio. Clavcs suorum thcsauroriMii sponsum possis cwlcstibus ct a;ternis pcrfrui, quod tam
quis dubitct attulisse? Ut quem sponsa phis bestialitcr terrcnis ct caducis nitcris involvi,

appctit, aperiat sine mora, ut ipsa confulcnter quai mentem tuam occupaverunt tcmporc ora-
introicns sine metu quem vcht accipiat; ct B tionis. Si tc pulchritudo creatur.x' transitoria?
prout vclit sine defectu fruatur, ct sine fasti- occupat et saecuU liujus divitiae fallaccs; quarc
dio, et qua? plura attulcrit , ncc loqui valeo, non potius ajtcrni Crcatoris pulchritudo ct glo-

nec forte scio. ria regni cadcslis sino flne mansura? Signum
G. Audisti quidcm , cor mcum, inexperta ct pro ccrto cst, quod Creatorcm tuum non dili-

omnino incognita : scd scias sponsam jam frui gis ,

qiii amorcm crcatura? cjus amori pra>ponis.
amplexibus. Audistijinquam, cor
Dilecti cupitis Si dicis quia utrumque diligis , mcutiris; quia
meum, omnia: scd vcre pudeat tc, et supcr
ha^c amicus liujus sa?culi , inimicus Dci constilui-
eo poeniteas, quod hoc pretiosum tempus sic tur ^. Si quando ad oraiulum vcnis, ct affcrs
omnino inutiliter pra-tcristi. Hoc quolics in die fortc ungucntum contritionis ut unguas pedcs ,

pugnse et imbccillum hostcs rcpcrcrunt? Du- Jesu, musca^ moricntes vcnicntcs continuo per-
ritia frigoris tui te fugcre non sinebat. Et hoc dunt suavitatem unguenti*. Si quid boni facere
quare? Quia tcmpus quo armari contra hostes, et mala dimittere cogitasti in momcnto his ,

illuminari in tenebris, vestiri in frigore debu- C contraria faccrc non vcrcris.

eras, neglexisti. Quid plura? Succubuisti in- 8. Restat igitur, utsiqua bona .Icsus tibi facerc
,

curvalus cs, et portse tua3 dcstructa', et vcctes proposuerat, horum effcctu similitcr fraudcris
tui confracti ; et ascenderunt hostcs in tc et. et tu. Imo sa^pe cum gratiam dcdit, non aliud ,

miserunt nianus ad omnia desiderabilia tua. fecit quam qui merces congrcgavit, ct misit cas
Heu, quoties in mediis tenebris lumen tuum in sacculum pcrtusum ''. Quia sicut illc tcm -

jam non obscuratum; scd certc omnino exstin- pore necessitatis nil rcpcrit : sic .Icsus cum lau-
ctum erat in tabernaculo tuo! Quia torpore gra- daretur pro bcneficiis impcnsis a suis amatori-
vatus lignis ligna, id est, opera bona operibus bus, nihil a te laudisomnino recepit sedomnia ;

adjicere desisti. Et est impletum in te quod di- ejus beneficia perierunt apud te, laude et gra-
citur : Aufcratur a nuptiis lux sua ^, ad suave tiarum actione frustrata. Hcu, quotics tcn)pore
et beatum incendium quod scmel acceusum ;
laudis potuit tibi diccre Jcsus, Domus mca do-
semper desiderat. Et quam bcatus cst, qui post mus nrationis lynabitur, tu autcm fecisti illam
hunc ignem amoris Jesu vel semel accensum in D spcluncam latronum '
: ct rursus, Jufertc ista
se senserit! continuis ipsnm ne exstinguatur Idnc, ct nolitc faccre domum Patris mci (Ltmum
bonis operibus fovcre non desinit, quia vcre negotiationis^ : et itcrum, Hic populus labiis
eis dcficicntibus ignis subtraheretur. O cor mi- me honnrnt ; cor autcm corunt longc distat a
serabile et despcctum! si viam andjulasses man- mc^. Quotics crgo malcdiclio supcr tc venit
datoriun Dei ab eo tcmpore, quo primum coepisti, illa, qua dicitur Malcdictus hnnin rpii facit opus
:

et non i)rosperitate seductum nec confractum , Dei negligcnlcr^"\ Hsc omniaveniunt supertc,
adversitate sa?pe fuisses , nec fabulationcs ini- qui voccm ejus non audisti qui dixit Indi- ,
:

quorum in via tc tcuentium audisses; poteras cabo tibi, homo, quid sit bonum, aut quid rc-

' Cantic. v, 1. — > Jol) xxxvnr, 15. — 3 Jacobi i, 8. — '^

Id. iv, 4. — ^ Eccle. x, 1. — <»
Agga'i i, 0. —
7 Matlli. XXI, 13, et Liic. xix, /»0. — 8 Joan. 11, IC. — 9 Matth. xv, 8; Isai. xxix, 13, el Marc. vri , fi. —
'" Jereni. xi.vik ,10. a Fortc, rcconc/i/oium.
 157; SOLILOQUIUM. 1570
qitirnttir n Ir; facerc jitiiicitim, ct jtistitiniii, rv'"*' scd ijuia tepiilus cs, incipiam te cvomere '". Ccrtc
sullicituni ainbulnrc citin Dco tuo '. In tc oni- A quia sa'pe otia sectaris , vcl si aliquando lcgi-
nino video impletuin illiul Pra-
propheticun) : sti ,
plus jiro eo, ut alios docercs, quam te cor-
iiiiii cst ciir hnniinis ct inscrutnhilc^. Norinun- rigcrcs, fccisti. O vcrc niagistcr erroris ,
qni
(|ii;nn cuni Doniinns Jesns foribus tnis pulsans nnn(]uain fuisti discipiiliis vcritatis, curalios do-
iuiriiil et chinians, tpiia tcnijms jjutationis adve- ccs, ct te ipsnin non iiislrnis? ccrtc iniqniim
^,////^, nt surgcres et ires ad vincani cum caete- studium qnod plus vis balbutire lingua, quani
,

'ris sponsis, vel Ibrte ut surgeres et orares, ne cordc scrvare et opere exhibere O vere ideo !

intrarcs in tcntationcnH : tn certc, ut sopitns niinquani sapicntiam atligisti! Audi quod arcus
gnhcrnator, in niiMlio niari dorniisti : et (picni- luns in mami tiia dcbcat instaurari" : (juia ca*-

admodum ille cujus tcmpora clavo sunt perfo- j)it Jcsiis facerc ct doccre '^ O cor menin, au-
rala ^
; vcl omnino cxieras sine dubio velut Di- disti miiltas tuas miserias, et certe pro])ria niahi
na '', vi>l , ut plus dicam , ad saecnlaria negotia quani ])Iurima frequenter evenire vidisti. Timeo
ilisponcnda. O quoties tcnipore laudis ct ora- B tamcn j)luia horum illum invcnire,cum Jcrii-
tionis castra vallabas, principum munitioncs salem scrutabitnr in luccrnis '•*. Haecest via j)cr

aliis construxisti , et solusexpugnabas castra quan) Iiactcnus ambulasti : sed consulo tibi ut
stans in oratione ,
quae principcs expugnare una niccum vadas ad sjjonsam Jesu, et disca-
non poterant cnm omni exercitu militaril Dic, nuis ab ea saj)ientiam, quia viam Dei ipsa am-
qua*so , milii dum aliis castra contruxcras, cui bnlat, et hanc discamus ab ea iniitatores cjus
castrum tnum custodiendiim reliqucras jam ,
effccti.

circumdatum principibus tenebrarum ? Neqna- 10. Videamus jjrimo viam cjus activam , et

qnam suum reliquerat qui dicebat : Stipcr cu- imitcmur, ut per ejns merita etiam contempla-
stodiam meant ego stabo , ct figain graclum tivam adeamus. Videamus quam viriliter cor-
meum supcr munitionem mcam ct aiidiam , j)us suuin castiget, ct in scrvitutem redignt'^, et
quid dicatur milii, ct quid respondcam ad ar- ad (jinnia quae dcsiderat, sjiiritum deservire
guentem /we7. Vel putabas vineas alienas non compellat. O qnantum om- actionibns robur!
studio charitatis, sed vanae snspicionis, festu- C nibns obsequiosa, omnino onerosa, et nulli

cam de oculis aliorum volens ejicere , in oculo fraternis semper necessitatibus miserata non ,

tno trabe rclicta^. Rediisti quandoque, sed attendit, in quo quis egeat, vel dcbeat adju-
scro; imo redire omnino ad tuam vineam , vari, sed in quo quis jiossit adjuvari. Quan-
jn-oh dolorl aliquando nescivisti tandem eam : tumcumque manus ejns indefessa, fecunda est
laborare intrasti. Sed quid accidcrat? Hostes semper in oj^ere et j)rior et j)ostcrior. Si nec
,

ascenderunt, maceriam dissipaverunt , vineam manum jiotcst apponerc , apponit saltem vd

vindcmiavcrunt ita ut vix pancos racemos in , digitum. Si nec digitum , ij)SO affcctu j)aratis-
ea reliquissent : veprcs et spinae ascenderant simam admittere se omnc demonstrat : j)ro-
super eams, ut si qna relicjua fuissent ab ho- pterea ncgligit jiroj)ria ut exj)Ieat aliena. Imo
stibus, ab his suffocata viderentur omnia. quanto j)Ius communia, tanto sibi judicat esse

9. Hrec omnia pessima cavere potcras, si cnm singularia : ita ut nunqnam suis ipsain atten-
sponso ivisses ad vincas. Denique non dixit, dcntcm vidcas, quousqiie vel minimum chari—
Itc ; sed , Eamus. Iverunt aliae, et quanta cis in D tatis oj)us, vel j)ietatis fucrit adin)j>Icndiini.

eundo erat ntilitas audisti. Illae ergo jucunde ct Ojjus sic vilesic hnmile non %stimat , ncc
,

laete , inultum fructifere tempus gra-

et certe parvum, ncc magnum quod ipsam ob amorem ,

liae visitationis exspcctant; quia fructus, quibus sponsi pigcat adimj)lerc, semj)er illud nicdi-
sponsum pascant , Iiabcnt sponsae gralissimos. tans, quod Jcsus non minist)'ari vcnerat, scd
In tc autcni quid alind, nisi labruscas invenit? ministrare ncc non ct illud, Qui mnjor volit-
:

(Jerte nisi te corrigas, tremens pavidum tempus erit esse inter vos , sit oninium vestrum servus '^.
.Indicis exspectabis. Timeo quod saepius de te Quis inlirmatur, et ipsa non con)j)atitur'^? quis
dicat Jesus : 1'tinain esses frigiilus vel calidus; dolct, et ij)sa non condolct? Certc llct cum flen-

'
Mich. VI , 8. — " Jciein. xvii , 9. — ^ Cantic-. ii , 12. — 'l Mallli. xxvi , 'i I. — ^ Jiiilic. iv. — ' (icn. xxxiv.—
•7
Ilahac. n , I . — " Liic. vi, 41, cl Matlh. vii, 3. — 9 Isai. v, 5, 0. — '" Apoc. iii , li», 10. — " Job x\i\. ,

20. — " Acl. 1,1.— * Sophon. 1 , 12. - '4 I C.or. ix, 27. - '* Mnllh. xx , 28, 20. — »<> II Cor. xi, !<«.
 ,,

^'''^
1577 SOLILOQUIUM.
in
tibus , et gaudet cum gaudentihus . Lal)oiat si-"' Jesu. Cor, oninibus spretis , solum dirigitur
placat orat, Jesum in-
militer, et non lassescit; suslinet sin.iliter , et A Jesum lingua huulat, , ;

non gemit. Aliquando sub onere dolet, et non vitat onmes sensus aliquando simditer ibi sunt :

sentit. Deridetur et non advertit. Vere enim

,
inmulta reverentia disciplinaj. Post diem trans-
est sibi facta tanquam vas perditum % ut om- actum in laude Jesu et hona operatione, tunc
appropinquat requiei sed primo adest tenq)us
nium necessitatibus praesto semper occurrat. ,

IL O sancta et mira charitas, qu?e amarum sollicitudinis. Intrat namque sponsa capitulum
durum in lene, et asperum una cum suis, quccrit, vinea bene vel male tue-
convertit in dulce,
quam etiam delectat! O quam pius rit custodita et si forte maceriam cjus dissipa-
in suave :
;

quam grata facies oculi pudici et tam invenerit, per'' custodis negligentiam hoc
aspectus ,
!

evenerit, diligenter inquirit, quod fructus vi-

semper terrai inhserentes, nec certe curiosi ad

videndas negligentias ah'orum imo si aliquod :

neje sit dissipatus. Quem cum invenerit, sive
visus, vel gustus auditus odoratus, lin-
naalum grande aliorum videret, pudicissimum sit , ,

malum nuUo modo consenti- B gua tactus vel gressus, acerrime reprehendit
elus cor^credere ,

ret : opus nou posset evidentia inten

inio si ,
vel corripit, mandans ut sollicitior sit de csetcro

tione omnino excusaret et pauca, pudica ,

ad custodiam. Et si forte (juis eorum deprehcn-
sancta semper ejus eloquia. Jesum meditatur, ditur, qui negligens fuerit in laudibus Dei, vel
in alio quocumque opere ad eum spcctante,
si-
Jesum loquitur, et Jcsum opere imitatur. O
militer et hic corripitur; et mandatur ut cavcat
quam sero , ut de detractoribus, mendacibus et
impudicis taceam , saeculare ex ejus ore ver- in futurum.
13. Postea sponsa perquirit si luuien adsit,
bum possis audire ! Risus ejus semper mode-
propter imminentes tenebras si vestimenta
stus, incessus humihs : nil aliud est quod cu- ; ,

propter frigora; propter timorcs auxilium

piat, quam ut Jesu placeat. Tanta denique si ,

sensuum exteriorum et interiorum custodia nocturnos. Si hsc ad sufficicntiam non adsunt

quod possesso- omnia, quamvis tarde , mittit lamen adhuc
est, ne in cor aliquid veniat,
rem ejus offendat. quanta in ea viget virtus nuntios, qui sponso nuntient horum delcctum
in sponsaj tabernaculo , et orenl eum ,
C ut ipse
patienti*! nam quo i^liis in tribulationibus et
incommodis quatitur, eo insuporabilior iuveni- solita clementia prssto sit ad custodiam, quous-

tur. Credo nunquam ejus paticntiam ut de , que eo cooperante ipsa suis providcat necessa-
ria in futurum. Si auteu) prompta
invenit om-
verbis taceam, sed nec verberibus, foris vcl
et devota
intus debere aliquatenus pcrturbari. Repre- uia, beucdicit sponsum in donis suis,

hendi et argui plus sibi placet, quani laudari. oratione effusa pro sua suiciue custodia, et oni-
ostiis cubiculi (irmitcr seratis, pergit ad
O quam pacifica ,
quae cum his qui pacem sae- nibus
sccreta cubiculi et quid ibi agat, nescio.
Tauicu
pius a cordibus aliorum nituntur tollere , et a :

Jesus, rogarem ut saltem vchit

suoetiam, sempercorde et opere pacem ser- si dignaretur ,

vat! Foris operantem sponsam mira vidimus, sponsa; pedisequam , secreta cubiculi mdu cum
ipsa subire licei-el,ut plenius informaret.
Sed
et inenarrabilia operari : quixl erit si ejus in-
teriora viderimus? Oremus sponsum ut ad quamdiu sponsa sub umbra arboris, non dico
,

sedebit sed laborabit, licct ei ibi essc nou sit

sponsam liceat introire quid credis hanc :
,

D proteget tamen eam ab a-stu tentatu)-

«stuantem laboribus, cum tempus quietis ad- utile,

vcnerit, et ipsa sub umbra arboris et crucis uuu). Scd quando comedet? l-ortc fructus ejus

Jesu descenderit, consolationes rccipere? nuuc tcnqjus advenit, ex quo nuuc ingressa est

O stcrcta cubiculi. Videtur on.nino necessarium

:

12. quanta reverentia laudibus sponsi in

ejus prajsentia vacabit, quae foris bonis acli- diu soliicitc laboraverat et lorte jam cial ,

bus ipsura est ardentius insecuta Cogilat certe !

famelica. O bone Jesu ,
ut dapes ejus ccrnani

quod ore loquitur, corde revolvere; nec jam Numquid forte cibus ejus est, ut faciat volun-
tatem luam ? Est utique, imo omnis
laboris ejus
erit ibi dimidia , sed sicut pr.-esens est corporc
tua
sic erit et corde : sensus ouines jubcntur iu- consohilio cst ut nuiuiuaiu vcl luodicuin a
laboris
gredi, amoveri extranca, ct claudi cubicuhim, vohintate dcclinct. lloccnim uiiicum siti
ut liccat ci tc sohini diU-
ut securi et solliciti simul insistant laudibus " pr;cmiuiu e.\optat ,

'
Rom. XII, 15. — 2 Psal. xxx, 13.
•'
Addc, injus.
 . ,

IS70 SOLILOQUIUM. 1580

ijero, tua scqui vesti^ia, liiis ol)e(lire imriila-'"' lum possct virtulum faljiica spiritualis. Neiuo
tis, t't a te uuiKiuam iu |H"iiH'tuum soparari. OA credat iiaiic s[)ousam aii<iuaiiclo a spoiiso dere-
boiie Jesu, si auior tuiis tautum delectat Imo
in liuqui sine custodia. sciat ,
quod lectulum
stadio; quaulum delectabit eani in bravio, cum Jesu sexaginta fortcs ambiuut, de fortissimis
tii sis laetitia omnium beatorum? Adhuc iion Israel % qui tota die ac nocte non tacebunt^
vidimus secrcta tlialami : o quis nos introdu- laiidare : vel, si niayis ])lacet, dicam eam muro
cct, videamus, quibus taiiti Regis
nt flores coiistanliaj circumdatam, propugiiaculis patien-
cubiculum debeat adornari ? Nuinquid vioLx' ti;c a'di(icatam, et supermuros ejus Angelorum
qu;t suntin sponsae tlialamo, non sunt humilia custodiam; turrini in mcdio castri cxcelsam ,

initia tuae nativitatis, cl illa lilia germinantia iirmam et pulchcrrimam, qiiam dicam non im-
insignia tua? charissimaj castitatis, et rosae, qui- inerito charitatis : super ipsam sponsa maiiet
bus roscus hiit thalainus ille sanguis dul- jugiter, ct nonnunquain sponsus cum
tiux' ca, ut pe-
cissima; passionis? ricula a remotis prospiciens, adjutorio sponsi
14. Utique adhuc sponsae clcnodia non vidi- B ea valcat tutius evitare.
imis sed lamen non vidcre O cornicum, sponsam Jcsu
: licet. si ingrc- IG. tibi utcum-
diaris sponscX'cubiculum! mensain quamdam qiie depinxi : certe prout in dulcedine sua pau-
dignissimam ibi reperies, qiiae est crux Domini peri dedit Deus ; suadens tibi in Domino , ut
nostri Jesu Et quidem in ca panis
Christi. dcvotius cam quod
imiteris : si fcccris et sub
sanctissiinus continens omne delectamentum, uinbra saepe dictae arboris scdcris studiose, ma-
et omnemsaporcm suavitatis'.Panisistc, quein jora lioruin expcrieris et tu. Et si haec omnia
dedit Jesus discipulis suis in ccena, scilicct cor- quantocius non valcas coniprehendere; tria tibi
pusculuu) suum, ab iinpiorum manibus sic pr*cipue suadco. Prinio, ut magnitudincm om-
inisere contrcctatum. Quis panem hunc vilem nino caveas. Secundo, ut humilem Jesum hu-
sponsae poterit cxistimare , cum etiam eo pa- militer sequaris. Tertio, ut charitatcm citius
scatur multitudo spirituiim beatorum? O vcre apprehcndas. ^on timeas, non diu scdebis ( si
bcata tcrra, quae nobis hunc panem protulisti! tamen persevcrantcr scderis), quin fructus hu-
Laudarem te libenter, scd quibus te laudibus C jus arboris apprehendas. Cave nc te vcrba haec
cfferam ncscio; sed hunc gremio contulisti, inaniter qucmadmodum multa
pertranscanr
,

qucm coeli et tcrra capere non potcrant. Sit verba ipsius Jesu admonentis videlicet ut te :

tuum nomen laudabile in saecula saeculorum. ipsum diligas tota anima toto corde, cx omni- ,

^"^*^"- bus viribus ^, et ut renuntiares omnibus quae

15. O quam dulccm potum antc sponsam possidcs%et abncgares tcmctipsum, tt tollercs
reperies, sanguinem Jesu fusum de corpore, crucem tuam, et humilitcr sequereris ipsum *^,
sic reccntem ac si heri sit fusus vel hodic. Num-
ut tandem cohctrcs ejus fieres ". Quia i|)se ait
quid pane solum vel potu erit conlcnta? Ne- Qtti oliorttm vutticrit csse prinitts, nt hic oin-
(liiaquain scd habebit alia fcrcula pretiosa;
:
nium.ym'Mi- i/r et minister : quemadmodum i|)sc
flagellum, ct spineum diadema, clavos ct lan- non ministrari venit sed rninistrarc^. lUec et ,

ceain sponsi et ccrte panniculi:quibus pucr niulta his similia usque ad hunc diem aure sur-
,

erat involutus, quibus fuit reclinalus in praese- da prajtcristi, quia anior tuus ad plura distcn-
pio, non ei decrimt. His quidem ipsa pascitur : D tus Jcsum luilLiteiius quaerit comprchendere ;

ct his fcrciilis coiifortata, omnibus fortior red- imo si millies totiis in Christum Jesum dircctus
ditur ininiicis. llis delectata fit grata dilecto. fuissct, ejus amoris mcritautcumque nullateuus
Hissemper occupata fit socia Angclorum. Nec attigissct. Et si dilexisti ipsum Jcsum j^arum-
tibi utcunique apparcant vilia; sed scias ca pcr, noii tamen totis viribus; quia ipsc in oiii-
(liilciora siipcr niel ct favum, et gratiora sui^er nibus ct su|)er ouiuia diiigendus. Sic ctiam
juiiiim ct topa/ioii. lliimilitatem in sponsa tibi ali(|uibus renuntiasti, non tamcn omnibus,
iioii laudavcrim : taincn scias ei non decssc. (juamdiu voluntas iii tc vim obtinet.
Qiiia nisi supcr liumilitatis stabilc fundamen- 17. O si pcnsares (piantoriim uialoiiiin au-
luiii, laudabilis hujiisiiiodi, (piaiii vidisti, stare clrix tua tibi luisset \()luiitas! ccrtc xidcrcs

' .Snp. jtvi, 2. — > (^antic. iii, 7. — ^ Isai. ixii, fi. — 4 Liir. x , '}.! - ^ Mallli. xix, .>l)-C. I.
t»
I.uc. i\
2 ). 7 Koii). vm . «7. - 8 Mnllh. xx , 2(»-28.
 — ,

1581 FORMULA HONEST.E VIT^. 1582

quod omnis omnis^^cul dubio consequeris aeternam. Ut crgo ab

peccati, oninis miseriae, et
distantiae, et omnis guerrae inter Deum et te A interiori homine ad exteriorem sermo proce- ,

ipsa tibi causa fuisset. Semper ipsa vohmtatem dat, ita circa tui puritatem cordis te indcsinen-
Domini impugnabat, et, heu, sa?pissime expu- ter studere oportet, quo totius puritatis aniator

gnabat, et onmia maUi ad tc intrabant cum ipsa. Deus ibi sedem tanquam in coelo sibi colloca-
Numquid omnibus renuntiasti ,
qui omnium re di^nctav, iiwtaiUud, Caslum /ni/ti seclcs cst':

rachcem sic fortiter possedisti? Nulla sane vir- ei,Anima justi sedes est sapientice ^. Necesse est
tus vel sahis radices suas mittet in te, quousque igitur vigilanter intendas cogitationes tuas ad
haec vitiosissima peccatorum radix omnino non bonum semper et honestum dirigere, ut videh-

fuerit exstirpata. Noh ergo auditor obliviosus cetcogilare velmeditari coramDeo pertimescas,
esse : sed die ac nocte legito Passionem Jesu, et quod in prssentia hominum dicere vel facere
in oranibus actibus sponsam Jesu iraitare; tol- merito erubesceres; sciens quod sicut per verba
lens crucem tuam , et ad imitationem ejus ima vel facta innotescimus homini sic nimirum pcr ,

cum ipsa currcns ardenti desiderio fortiter post B cogitationes cuncta scrutanti spiritui ;
quia quod
Jesum : ora, flagita, supphca, ut iiaec tua dam- agunt hominibus dicta , eadem Dco cogitatio-
nosa et perniciosa voiuntas tohatur a te, et nes. Deus enim novit cogitationes hominum
clania , et dic, Fiat vuluntas tua , Domine Jesu, quia vanae sunt 4, Et sicut nuha est ei invisibihs

sancta, etbeneplacens, et perfecta, sicut in coe- creatura, sic oranino nihil potest cogitari quod
lo '
; sic et in me misero qui sum terra et cinis ,
: cum hiteat. Vivus est enim sermo Dei et efficax,
quousque omnem suam vohmtatem in me per- et penetrabihoromni gladio ancipiti, pertingens
liciat sponsus Ecdesiae Jesus Christus ,
qui est usquc ad divisionem animae ac spiritus, compa-
omni laude phis laudabihs; ut sicut ipse est gum quoque ac medullarum, et discretor cogi-
unum cum Patre, sic consummatum in se vin- tationum cordis *.

culo charitatis unum esse faciat, sic utminime quoque Jesus semper in corde et
2. Sit tibi ,

ab ejus voluntate deviera per iDiinita saecula nuncjuam imago crucifixi ab animo tuo recedat.
saeculorum. Amen. Hic cibus et potus, dulcedo et consoKitio
tibi sit

C tua, mel tuum et desiderium tuum lectio tua

»,,.»» «„„.^v. — » »^^.v«vx.^ — w.vvvv..,wv..vv...v»
g[ meditatio tua, oratio etcontemplatio tua, vi-
,

ta mors et resurrectio tua. Semper cogita il-

,

FORMULA HONESTiE VIT.E. .

1""^' """^ positum in praesepio., et pannis in-
volutum raodo in templo Patri a parentibus
,

— .»80»«. praesentatum, nunc fugientera in yEgyptuni ibi ;

diu in extrema paupertate et indigentia commo-

In codice Cisterciensi exstat cum hac epi- ranlem , et inde maximo cum labore redeun-
graphe « Formula honestse vitae , data a
: tem modo in templo audientem doctorcs ct
:

» S. Bernardo, sicut cieditur. » Eidem etiam interrogantem qui docet horainem scientiam,
,

in manuscripto codice Ecclesiae Parisiensis tri- et postea parentibus subditum , cui jure om-
Ijuitur, sed perperam. nis creatura subditur ; deinde esurientem in
deserto et sitientcni, qui est panis vita?, et fons
— D sapientiae^, et qui pascitur inter lilia ', et ini-
plet orane animal benedictione * : niodo fatiga-
1. Petis a me, fratcrcharissime, quod necdum tum ex itinerc , sedere sic supra fontem , cum
a suo provisore audivi aliquera petiissc. Vcrura- muliercula sola soluni loquenteni, tolius mundi
tamen quia id instanter tua deposcit devotio , statum regentera postca factum in agonia pro-
;

cui juste et rationabiliter petcnti aliquid in lixius orantem, et omnia onmil)us sufficientcr
Christi nomine negare non valeo; Formulara administrantcm. Ab angelo etiam ipsum, qui
lionestae vitaj brevi tibi sermone dcpingara : est dulccdo et consolatio Angeloruni ct homi-
quam si in Christi amore vel dilectione exar- num, consolationeni niliiloniinus rccipientcm :

descens perseveranter servaveris, vitara pro- aut ad cohunnam illura, qui totius est orbis

' Matth. VI ,
1 0. — i
Isai. lxvi , J . — 3 Sap. vii , sec. LXX.— 4 Psal. xcin > 1 . — * Hihr. iv, \}..^ (>
Psal.
XXXV, 10. — 7 Caulic. ii , IG. - « Psal. c.vnv, 10.
,
loS.l rORMLlLA IIONEST/E VIT.E. 1584
siistontanicntum, lij^atmn ot llagfllatuiu : ipsuiu,''** privatim autom nuu(|uam vultus in diversa
qui esl Anj^^elotum splendor, sputis illitum ,
A niutetur. Si (|uandu {•oram aliis positus ridere
palmis iu faeie pereussum, spiuis coronatum ,
alicujus rei causa fueris eompidsus , ut assolet,
opprohriis saturatum ad idtiuuun eum iniipiis
: nou sit risus tiius exeiissiis. INam juxta Sapieii-
deputatuiu, et pro te in cruce pendentem et tem , aniictns corporis , ct risits (/entiu/n •'
, cl

morientem, atijue spiritum suum in manus Pa- grcssus honiinis , cnuntiant dc illo^. Tuis etiam
tris eommendantem. Sie nimirumerit fasciculus interdum intcrpone gaudia curis.
niyrrhae dileetus tuus , sic inter ubera tiia com- 5. NiiiKpiam sis otiosus, (piin aut legas, aut
niorahitur omnibus anxietatibus et
'. Sic de aliquid de sacris Serij)turis mediteris vel certe, ;

amaritudinibus Domini tui quasi quemdam quod melius est rumines Psalmos; operando ,

fasciculum colligas, ut amarum poculum lacry- niliilominus incessanter quod tibi fuerit injun-
marum tibi eonlicias. Quod si quando arden- ctum ut sem|)er te diabolus inveniat occupa- ,

tissimo Clnisti amore succensus, volueris cum tum miiltam enini malitiam docuit otiositas ". :

Apostolo jam illiim cognoscere, et non secun- B Illas etiam scripturas libentius legas, qu;e pra;-
dum carnem ^, levabis parum mentis oculos ad cipue ergaChristum tuum magis infhmmiaverint
victoriam resurgentis, ad gloriam ascendentis, intellectum. Intellige quae dico. Dabit enim tibi
ad gloriosaiu majestatem in gloria Dei Patris Dominus in omnibus intellectum, si in sensu
sedentis atque regnantis, qua^ sursiim siint sa- cogitavoris circumspectionem Dei. Cum orave-
piens, et qua? suisum sunt (juaerens, ubiChristus ris , non impleas aures audientium singultibus
est in dextera Dei sedens ^. Nec tamen ibi lon- et suspiriis, sed intente ora Deum in cubiculo
gam facies moram, ne forte, si diutius scrutator cordis tui. Proderit tainen ad devotionem com-
niajestatis iueris, obruaris a gloria ^. punctionemque obtinendam, si ita semotus
3. Sane ante oninia te debere noveris omnem fueris, nt puras manus ad Deum levando, etiam
cordis elationcm, jactantiam atque arrogantiam, tui ipsius vocem audire possis. Nonnunquam ad

quasi venenatas aspides, fugere, sciens procul sublevandum intentionem in coelum prospicias,
dubio, quia immundus est coram Deo omnis ut ibi sit cor tuum, ubi Christus est in dextera
qui exaltat cor suum. Itaque iieminem spernas, C Dei sedens. Ab oratione iterum revertaris ad
nemini noceas, nullidetrahas, etpro Christiamo- lectionem . et iterum, lectio cum fastidium sub-
re omnibus prodesse coneris. lu tantuni otiam moverit, ad orationem redeas.
inferiorem ac caeteris viliorem te non solum ex G. Consortia juvenum et maxime illoruni
,

intimo cordis affectu credas, verum etiam non qui imberbes sunt, in quantum convenienter
te dicas profecisse, sed nec te aliquid esse exi- poteris, devita. jNunquam alicui oculos in fa-
stimes, juxta illud Apostoli : Qui se aliquid esse ciem figas.
existiniat , cum nilulsit, ipse se seducit *. 7. Sicut ad crucem, sic accedas ad cibuin : id
4. Sit prajterea incessus tuus maturitate ple- est, nunquam voluptate, sed necessitate pasca-
nus, gravis et honestus : ut videlicet non fractis ris; et fames, non sapor provocet appetitum.
gressibus ambulos, aut scapulas doxtrorsum, Singularitatem fuge, et coinmunitate esto con-
sinistrorsum vorgondo, non erecta corvice, non tentus, sciens quia caro pascenda ost, et exstin-

prominente pectore, seu etiam inciinato capitc guenda sunt vitia. Si (piando tibi aliquid su-
super humerum; quae omniaaut levitatem red- D })orapponitur, tanquam divinitns procuratum
olont, aut elationem ostontant, aut hypocrisim accipe illud, hoc tamonhabons in animosomper
sapiunt. Incedens ergo, stans et s(Hlens, faciom ot voluntato, ut altori magis apjionoiotiir.
somper haboto doorsum, revolvens in animo 8.Pono providonti;e tihT modum, ne sapiens
tuo quod pulvis es, etin pulverem reverteris : tibi videaris. Semper ot ubique atque in omni-
ct cor sursum, ubi Christus est in dextera Dei bus operibus time, ne forte excedas in aliquo.
Patris sedens. Qua(piaversum nulla curiositate, Hinc beatus Job l'erebar, inqnit oninia opera: ,

(|uin potius necessitate aspicias. Tristitiam au- niea, sciens quod non parccrcs tlclintjucnti ^.
tein , maxime in conventii , dissimulare te de- 9. Cum ad stiatum lassus deveneris, to ho-

cet , (|iiamdam iu facie hilaritatom prietendens : nostissime jaceudo componas, nec supinus ja-

• Caiilic. I, \'l. — » llCof. V. — ^Coloss. ui, (, :>. — 4 Piov. xxv, 27. — * Calal. vi , 3. — *• IatIi. mx ,

27. - 7 1(1. jtxxiii , y.O. — 8 Jol) ix , 28. " Alins, snlcs lui iinl siiii' dcnlf.
 — ,

158; VARIA DOCUMENTA. 1586

ceas, nec genua levando, calcaneos jungas ad^^^hilaris dator, pctitor rarus, acceptor verecun-
tibias. Quod si forte luxuriae te pompa concus- A dus. Sermo tibi in tcmpore sit aut serus, aut

serit, recordare dilectnm tuum positum super nullus aspectus tuus, aut officiosus, aut de- :

lectum doloris, et universum stratum suum missus ct coliibitus intra se oculus tuus sit iu :

versatum in infirmitate ejus, haec dicens in cor- capite tuo Risus tuus aut indicans lenitatem
'.

de tuo Dominus meus pendet in palibulo et

: , animi, aut provocans, rarus tamen. Et ipse sit
ego vokiptati operam dabo? Sicque invocato quidem eductus interdum, effusus nunquam.
nomine Salvaloi-is ingeminando sa;pe nomen
, Sisautem tam modestus, ut non levifatis ha-
salutis, cessabittandem,Deo succurrente, quas- bearis suspectus. Cunctis csto benignus , ne-
Ruminantem Psahnos somnus te occupet,
satio. bhindus, paucis familiaris, omnibus «quus,
inini
utin somno somnies te dicere Psalmos. quod nobis Dcus concedat. Amen.
10. Cum surrexeris ad vigilias, lauda Crea-
torem tuuni ex omnibus viribus tuis, et ad lau- -—..«»«.
dem Rcdemptoris tui exalta vocem tuam in B
fortitudine. Postremo purissinmm sempcr erga INSTRUCTIO.
Christum amorem habeto, et nihil praeter ipsuni
nisi propter ipsum amare memento. Prolixius Quoinodohomo possii iu bono proficero, ot placere Deo.
quam putaverani descripsi tibi quae ipse agere
nequeo , in tc aditnplcri desiderans, quod in Primo, studeal, quantum potest, se vdissi-
me decsse cognosco; quia profectus tuus gau- mum reputare, et indignutn bcncficio Dci. Ipse
diura est meutn et corona in Domino. sibi displiceat. Soli Dco placere cupiat. Ab aliis
non humilis reputari et cum sit
velit vilis et :

ITILE MOXITUM DE CONSIDERATIONE MORTIS. ex se, Dei clementiam rccognoscat, quod

vilis

tam vilem hotninem ct quasi protnptiun ad ,

Si quando affectus fiieris taedio ;

juxta lapi- onme inalutn et tardum ad oinne bonuni diirna-
dem, super qiio lavantur corpora, te tneditando tur sibi in servutn assumere; et qiiod majus est.
compone, et diligenter cogita quo tractentur C in filium adoptare. Non ergo reputes magnum,
usu sepeliendi nunc enim inintegrum, nunc
: quod Deo scrvis sed maxitnum reputa, qnod :

in facietn vcrsantur. Quoniodo nutat caput, ca- ipse dignatur te in servum assumere sibi. Sc-
dunt brachia, rigent crura, jacent tibiae quo- :
.
cundo, ut de niliilo nisi de pcccato, et ad p(;c-
modo induantuv, consuantur, dcferantur hu- catum inducetite, et a bono reliahente dolcat;
manda. Quomodo componantur in tutnulo, imo de qualicumque tribulatione, injuria et af-
quomodo pulvere contegantur, quotnodo vo- flictione gaudcat. Instantissiine inimicos diligat,
rentur a vermibus, quomodo quasi saccus pu- et specialcm orationem pro eis faciat. Deinde
trefactus consumanlur. Summaque tibi sit Deo copiosas laudes refeiat de co, et ad rcgra-
philosophia, meditatio ntortis assidua. Hanc tianduin de tanto beneficio insufficientein se re-
ubicumque fueris, et quocumque perrexeris, cognoscat; quia quem Deus diligit, corripit et
tecut^i porta, et in aeternum non peccabis. flagellat. Ipsaj enim tribulationcs ad Deiiin nos
ireconq)cIliint. T(,'rtio, ut de temporalibus nihil
BREviA ET uTiLTSsiMA MONiTA. D uisi stiictc pioptcr ucccssi ta tcm stiani requirat
autquocunupie niodo apj)etat, scd Christo do-
In omnibus cogitationibus, locutionibus sive minoin otnni dejectione corporalisconsolationis
actibus ttiis, dic til)i : Itanc ageres, si hanc se conformari studeat : et hoc dcbet maximum
scires pro ccrto novissimam vita; tuae horatn ? repulare, quia Rex regutn et Dominus doini-
Cave tibi, serve Dei ne (juos iniitari non vis,
, nantiiim Christus sic vilcm servuin suis orna-
damnare videaris. Incertum est quo loco te menlis noii dedigiiatur inducre, et sibi lulutii
mors exspectat : ideo tu eam omni loco exsj^e- fcedum assimilare. Ideoque quanto videt se di-
cta. Cognosce tc ipsum : et tempus qttod tibi tiorem , et in pluribus corjjoiis consolationibus
adagendam j)o'nitentiam, ad j)romerendain glo- abiiiidare : faiito dcbct j)roruiuliiis ct iiitimius
riam miseratio Conditoris indulsit, observa. Sis constristari., ccrncns se co magisa Christi simi-

Fcclc. II , 14.
15S7 VARIA DOCUME.NTA. 1588
litiidinc elongatum. Qiiaito, ut iii liis qux' in-""qui possit, esse h.Tc Dci beneficia recognoscat.
bona aut niala sunt, alterius potius, A Debetetiam ca-teroruni beneficiorum secuMcliini
ilifferenter
(juamsuam adimplere stiuleat voluntateni iiiu) quod poterit reminisci. Primo, quia sua cuni
:

sciuper in exterioribus actibiis se sibi stiulcat signavit imagine. Seciindo, quod iiaturam ejus
abiiegare; aliorum beiieplafita alTectans, ciiiu assumpsit, et pro ipso Deiis mori dignatus est.
omui omne licitiim adimplere. Kt sic
vigilantia Tertio, quod se pra'bet in cibum et in futuro :

circa omnes maxime tamen circa suos superio-

, se praebebit in pr<Teniium. Et quia nondum as-
ipsum observare. Quinto ut nul-
res, studeat id , secutus est in pra?mium , in via tamen aspiciat
hiin (piantumcumque miserum despiciat sed : eum in patibulo; sicque illi compatiatur, ac si

erga omnes materno moveatur affectu ut sic ; omnia viilnera Christi in suo corpore sustine-
omnibus compatiatur intinie, sicut compatere- ret : et de hoc praecipue debet dolere, quia tot
tur mater unico filio suo. Omnes eorum miserias videt frustrari beneficio hoc immenso.
reputet esse suas, et sicut si])imetipsi, si tamen
possit, subveniat. Onines etiani paupeics utpa- B
tronos revereri debet; quia ipsi sunt qui alios
recipiunt in aeterna tabernacula. Sextum est, ut VARIA ET BREVIA DOCUMENTA
nullum judicet de peccato, cum ignoret quid in
animadivina operetur miseratio. Sed si aliquem Pie seu relieiose vivendi.
per signa nianifesta conjectarit esse peccatorem,
prius de peccalo illius doleat, ac si proprio cor-
pori mors immineret. Recogitet quod pretiosior
est anima quae sic lethaliter vulneratur, quam 1. Si plene vis assequi quod intendis, duo
oninia corpora totius universi per se conside- sunt tibi necessaria. Primum est, ut subtrahas
rata. Et sicut corpus nieum a morte, sic , imo te ab omnibiis transitoriis rebus et terrenis , ut
multo niagis deberem proximum cum omni di- nihil de eis cures, ac si non essent. Secundum,
hgentia custodire, et a peccato retrahere ora- ut ita te des Deo, ut nihil dicas, vel facias, nisi
tione, exhortatione, exemplo. Septimum est, ut C quod credideris firmiter placere Deo. Primum
boniim proximi diligat sicut suuin : et sicut ma- autem assequeris hoc modo. Onmibus modis
ter bonis liliis jucundatur , sic ipse in bonis quibuspotes, te viliGca, te nihil reputando es-
omnium jiicundari debet, et maxime de his quae se, sed credas omnes homines esse bonos, et
spiritualia sunt, et ad spiritualia inductiva. Et meliores te, magisque placere Deo. Quaecumque
sicut sua, aliorum bona procuret, et procurata audis vel vides in religiosis personis, puta bona
studeat promovere : et semper plura bona de inlentione dici vel fieri, etiamsi contraria vi-
proximo credat,quam possit ipse intueri. Octa- deantur. Nam humana suspicio facile fallitur.
vuin est, ut nihil prcTeter Deum diligat : ut in Nulli displiceas. Nihil unquam de te loquaris
omnibus Deus sincere sine
solus socio diligatur. quod laudem importet quantumcumque sit fa- ,

TSec eum alliciat quantacumque sanctitas alicu- miliaris ille cum quo loqueris imo plus labora :

jus, aut l)cneliciorum inmicnsitas, aut aliquem celare virtutes quam vilia. De nullo prorsus
diligat amore singiilari , sed aniore omniuni, sci- sinistre loqiiaris, quantumcumque sit verum
licet charitate in Deum omnes referens : magis D vel manifestum , nisi in confessione, et hoc ubi
alioquin diligat meliorem. Potest lamen beneficia non potes aliter manifestare peccatum tuum.
pro beneficiis rependere , et pro ipsis beneliciis Libentius accommoda aurem tuam, cum aliiiuis
Deo offerre. Nonum est, ut quisquis
orationes laudatur, quam cum vittiperafur. Ciim loqueris,
quibuscumque negotiis implicetur, Deum in cor- verba tua sint rara , vera , ponderosa , et de Dvo.
de menioiiter studeat habere et semper hono- : Si saecularis loquitur tecum, et vana proponit,
rem Dei omnibus anteponat. Sed adhuc praeci- quam citius potes succide sermonem, et trans-
pue nitatur , ut sic semper Deum praesentem feras te ad ea qiiai Dei sunt. Quidquid contingat
intelligat, ac si ipsum qiii pra'sens est, in sua tibi vel alii quantumcuiiKpie conjuncto, nou
esseiuia videret : sicque eum timeat et reverea- cures : et si est adversum , non tristeris; si est
tiir, et intenso amore in cum feratur, eoquc pro- prosperum, non Lvteris : sed totum uiliil piita,

»it |)otesl iii via friiatur, et in ipso non in alio et lauda Deiim. Sollicitiidinem adhibe quaiitaiu
re(iuiescat. Decimum est, ut si pra-dicta asse- maxiniam potes ut , vililali sedulus iiilendas. Eu-
1589 SPECULUIM MONACHORUM. 1590
ge lociitoria, quantum potes. Melius est enim^^*sunt in paradiso, carcnt eis. Similitcr cum lia-

silere quam loqui. Post Completorium non lo- A bes aliquas consolationes, cogita de infer-
illos

quaris, quousque finita sit Missasequentis diei, no carere eis. Omni die cum vadis cubitum, exa-
nisi causa maxima intervenerit. Cum vides ali- mina diligenter quid cogitasti, et quid dixisti
quid quod tibi displicet, vide si hoc est in te, et in die et quomodo utiliter tempus et spatium
:
,

abscinde : si vero vidcs aliquid quod tibi placet, quod datum est ad acquirendum vitam a^ter-
vide hoc est in te, et tene; si non est, assu-
si nam, dispensasti. Et si bene transivisti, lauda
nie : erunt tibi omnia in speculo. De nulla
et sic Deum si male vel negligenter lugeas, et se-
: ,

re murmures cum aliquo, nisi credideris prod- quenti die non differas conliteri. Si aliquid cogi-
esse, quantumcumque sit grave quod habes. tasti,dixisti vel fecisti qiiod tuam conscientiam
,

Kunquam pertinaciter aliquid affirmes vel ne- multum remordeat, non comedas antequam con-
ges, sed sint tuae affirmationes et negationes fitearis. Istud in fine pono, ut imagineris duas

dubitationis sale conditai. A cachinnis semper civitates unam plenam omnibus tormentis, qua?
:

abstineas : rideas vero raro, et cum paucis prae- B est infernus; alleram plenam ouini consolatio-
stes os tuum. Breviter, in omnibus dictis tuis sic ne quae
,
ad unam illarum opor-
cst paradisus. Et
te liabeas , ut sint ita quae dubia dimittantur. tet te currere. Vide quid te possit trahere ad
Secundum assequeris hoc modo. Oratio-
2. malum, vel impedire a bono. Credo quod nihil
nibus cum magna devotione intendas et eas , invenies. Certus sum quod si bene servaveris ea
dicere labora horis debitis et quod offers in : quae sunt hic, Spiritus sanctus habitabit in te,
oratione, reminiscaris in corde. Et, ut ea quse et perfecte docebit te facere omnia. Ergo bcne
legis confirmes, diligcnter recogita, et eorum serves ista, et nihil negligas. Et lege ea in se-
imagineris stalum, in quorum memoria haec di- ptimana bis, scilicet in die Mercurii, et in die
xeris. Ista tria semper mente habeas, quid
in Sabbati : et ut inveneris te fecisse quod scri-
fuisti, quid es, ct quid eris. Quid fuisti quia ;
ptum est, lauda Deum ,
qui est pius et miseri-
sperma fetidum : quid es; quia vas stercorum : cors in sa^cula saeculorum. Amen.
quid eris; quia esca vermium. Similiter ima-
eorum poenas, qui sunt in inferno; et G
gineris
quod nunquam finientur, et pro quam modi-
ca delectatioiie lanta mala patiuntur. Similiter ARNULFI MONACHI DE BOERIIS
imagineris gloriam paradisi, et quod nunquam
finietur, et quam breviler et cito acquiritur, et
quantus luctus et dolor poterit esse illis qui
SPEGULUM MONACIIORUM.
pro parva re tantam gloriam amiserint. Cum
habes aliquid quod tibi displicet, vel times ha •

bere; cogita quod si tu esses in inferno, etillud, Auctorem indicavit R. P. Tissier in Biblioth.
et quidquid nolles, haberes. Et cum habes ali- Patrum Cisterciensium , tomo 6.
quid quod tibi placet, vel optas habere; cogita
quod si tu esses in paradiso, haberes illud,et
quidquid velles. Si autem in inferno esscs, nec
illud nec ali^iuid quod vellcs haberes. Ouando- D 1. Si quis emendatioris vitae desiderio tactus,
cumque est festum alicujus sancti, cogita de illo cogitationum , locutionum, operumque suorum
quanta sustinuit propter Deum quia brevia , : sollicitus explorator , universos cxcessus suos
et qualia adeptus est quia aeterna. Similiter co-
, corrigere nititur : in praesentis paginae frequenti
gita quia transeunt bonorum tormenta , malo- lectione ct assidua meditatione, laiiquam in
rum gaudia. Hi cum istis tormentis adepti sunt speculo, interioris hominis sui faciem contem-
gloriam aeternam; et isti ex indebitis gaudiis, pletur.
aeternam pcenam. Quandocumque te vincit ace- In primis ergo ex quo surgit ad vigilias, vifae
dia, accipias hoc scriptum, et imagineris haec suae tempus per momenla singula debet mona-
omnia Et cogita de tempore quod sic
diligentcr. chus conqiutare, et videre senq)er ut bonum
perdis,quod illi qui in inferno sunt, darent faciat, et malum caveat in omni opere suo, et
lotum nuuidum, si haberent, pro eo. Cum ha- hoc dicat sibi ipsi : Si modo moriturus esses,
bes aliqiias tribulalioncs , cogita (juod illi qui faceres istud ?
 ,

1591 SPKCLLUM ^IO^ACHORLM. 1592

Ail psalmoiliam cor habeat; nisi fortassis ad '"'sil)i tcneat : ct eonvocatis eogitntionihiis siiis
aliciiiid subiimiiisTapiatur: seil etiam omiiium, A ponat rationem (liiit^eiilcr, (|tiicl ij)so dic co^m-
{pi;« ibi (licuntiir, iistpie ad iinaiii litteram se tatione, lociitioiic , vcl (jpcre dclicpieiit ,
publi-
pro ccito noveiit debitorem vcl diccndi in eiio- ce, vcl privatim : pcr singulas noctes lcctum
ro suo, vel audiendi in alio. suum lavans, lioc est sinyulis peccatis, lacrymis
Ad intervallum debet stare ad orationem et doloribus purilicatis diligenter de singulis
vel corporis neeessitati providcre, ita tamen, computct; in eiastino publice de ajjcrtis ; de oc-
ut vadens sibi dici noverit : Sursum corda. Kst cultis vero facturiis conlcssioncm secreto.
autem spiritiialis piopositi detrimeiitiim , si co- 2. Quae ut pcrfccta sit, tria dcbet liabere :

gat inlirmitas rigorispristinialitpiaiitiiluiii rcla- scilicet ut sit voluntaria , nuda, et munda. Vo-
xari. luntaria, id est , ex propria deliberatione et
Postlectionem cst orandum : et si ad legendiim proposito. Nuda, ut nude prout gessit conlitea-
acccdat noii tani (juaMat scientiam (piam sa-
, tur peccatum suuin. IMunda, ne ]>cccatum suum
,

porem. Est autcm Scriptura sacra puteus Jacob, B praHlicet sicut Sodoma sed pura et siniplici :

ex quo liauriuntur aquae quae in oratione fun- intentione se accuset.

duntur. Nec semper ad oratorium est eundum In capitulo, qui publice offendit, manifcste
sed in ipsa lectione poterit contempiari et orare. revelet tanquam assistens judici. In omnibiis
Sacris altaribus, si sacerdos est, tanquam sic ibi loquatur, spondeat , vel proclamet, iit

unus ex summis Angclis in spiritu totus assi- sermo ejus interius vel exterius sit perunctus
stat. Si minister, tanquam angelus Domino mi- oleo charitatis.
nistret. A nemine qualecumque munus accipiat.
Cum aliis eat ad laborem : ubi consideret, Neminem habcat familiarem.
non quid agat, scd |)ropter quid venerit. Ces- In omnibus fugiat singularitatis vel admira-
sante manu orando, vel me-
spiritus laboret vel tionis notam.
ditando, quamvis et in ipso labore id ipsum Loquens nihil dicat, unde multum eruditus
facere tencatur. multumve religiosus possit putari.
Ad mensam non solum fauces cibum capiant; C Ad interrogata paucis respondeat. Si de Scri-
sed etiam aurcs hauriant verbum Uei. INon enim ptura vel moribus agatur, aurem paret, non
debet totus manducare; sed sic occupetur cor linguam.
ad verbuin Dei, ut solae fauces sumant cibum , Cum loquitur, non studeat eloquentiae sed :

aures verbum. De hoc autem plurimum gaudeat, sermo ejus sit potius rusticanus quam urbanus.
si ei vilioracpiam aliis apponuntur. IVam revera In omnibus agendis non studeat curialis vi-
feliciores sunt, qui in parcitate sustinenda fue- deri.
1'int fortiores. Salva honestate fugiat omnes homines in po-
In gratiis agendis pro duobus sibi noverit testate positos maxime saeculares.
,

supplicandum : vel pro peccatis eorum quorum Sectetur communia; operationes labores, ,

eleemosynis susteiitatur ; vel forsitan pro se lectiones, et caetcras observantias : in quibus

ipso, quia corpori suo supra necessitalem in- non sit tanquam vitula Ephraim, docta (iiligerc
dulserit. tritaram^; id est, ad hujusmcKli non consuetu-
vocatur ad colloquium; sccundum Regu-
Si D dine, sed devotione traliatur.
lam' lenitcr, et sine risu, pauca verba et ratio- Orationes ([ua," imperantur, primo loco ha-
nabilia loquatur : et antequam ea proferat, bis beat : nec sibi blaudiatur de j)rivatis orationi-
ad limam veniant, quam semel ad lingiiam. Si bus suis, quae in secundo loco ei habendae sunt,
cum saiculari loquendum est , tunc maxiiiie ad- cum in prapceptis orationibus dcsidiosus fuerit.
liibeat eustodiam ori suo, ut nihil proferat (piod Si autcm familiarltas iiUerdicitur liomiuum ,

non anlilicct audicnlcm. quanto niagis mulierum?

Sic iii cunctisse liabcat, iit a!(lili(H't vidcntes: Sit facies comnuinis cum eaeleris, intus vero
el ncmo diibitct, cum viderit ciim vcl aiidicrit ,
dissimilis lioc cst non nimia gravitate contra-
: ,

quin vere sit monachus. cla, nec nimia loculione dissolula, sed bona
Post Couiplctorium singulis dicbiis capiluliim (piadam mcdiocritale rcgatur ut de sancto Mar- ;

'
lUg. S. ricucditii , v\\\>. ( )six X , t I .
 ,

1593 DOCUMENTA VIT.E RELIGIOS/E. 1594

lino legitur : « Facieni ejus non suscitavit nia'- """snper ostiuni , ct clic : Exspectare hic , cogita-
» ror, nec levigavit risus. » Erit enini prudcntis A tiones nialae , intentiones et affcctus cordis , et
aninice thesaurum suum soHicite custodientis appetitus carnis. Tu autem, anima mea, intra
niore Moysi cornutam velare faciem
, et quo- : ingaudium Domini Dei tui, utvideasvoluntaiem
dam risu, qui tamen modestus sit, interioris glo- Domini, el visites templum ejus. Sicque veniens
riam hominis, et mentis gravitatem abscondere. ante crucem dic « Adoramus te, Christe, et be-
:

Comparanda est dies instans diei ])ra?teritae, « nedicimns tibi , » etc.

iitexeorum coUatione suum deprehendere pos- Deinde, quoties dixeris versum in choro tuo,
sitmonachus vel profectum, vel defectum. illum qui in choro altero dicitur, dicas silenter:
In omni actu vel cogitatu suo sibi Deum ad- et versus singulos saltem aliquo pipeie con-
esse niemoretur et omne tempns quo de ipso
: sperges, medilatione scilicet aliqua spirituali;
non cogitat, perdidisse se computet. quia animum delicatum habes, et escae cjus
Taidio affectus meditando supra
componat electae debent csse.
se
petram in qua lavantur mortui; et cogitet apud B Et ne defigas oculos tnos longius ante te ,
se quoniodo tractantur ibi sepeliendi nutic in quam protenditur proceritas corporis tui; quia
:

tergum nunc in faciem verscntur; quomodo

, hoc multum impcdit vagationes animi. Et de-
nutet caput, cadant brachia, rigeant crura, ti- jiinges ibi quasi resupinatum ante te Domiuum

biae jaceanl; quomodo induantur et consuan- in cruce et nunc pro clavis nunc pro spinis, , ,

tur, quomodo deferantur humandi, quomodo nunc pro sputis nunc pro lateris effossione ,

exponantur in tumulo, quomodo pulvere con- suspirabis, et gratias ages.

tegantur, quomodo vorcntur a vcrmibus, et Cum exeunduni fuerit a choro, dices Domi-
quasi saccus putrefactus consumantur. no Adhuc habeo Domine privatas laudcs et : ,
,

Summaque est philosophia, meditatio mortis benedictiones tibi dicere ,

quas scilicet nunc a
assidua.Hanc, ubicumque perrexerit, secum publicis exiens canlabo tibi, et psallam in gloria
portet;etin aeternum non peccabit. Sit mona- mea.
chus quasi Melchisedech sine patre , , sine ma- Cum ad IMissam ventum fuerit, suscipe invi-
tre, sine genealogia nec patrem ; sibi vocet C tantem ad Missas privatas, ac si panem Ange-
super terram. Imo sic se existimet quasi ipse sit lorum delapsum de ccelo videres.
tibi
solus, et Deus. Si quem amovere volentem intueberis, fuge,
Ecce in primis habemus ordinem et modum '

ac si fame deficienti e fauce buccellam panis

vivendi : remedium vero pollicetur assiduitas auferre conaretur.
tenendi capitulum spirituale supcrius expres- Cum ad capitulum veneris ; diligenter acci-
sum. Semel ad minus in hebdomada confitea- pies armaturam Dei in galea providentiae, in
tur ; ut veniam mereatur de perpetratis , et ma- lorica patientiae, in scuto mansuetudinis qui-
,

jor ei detur gratia de vitandis raalis. Amen. bus possis clamationes justas vel injustas cli-
dcre. Si peccasti, dic tantum Emcndabo. Si :

non, dic JNon mcmini. His nec amplius, ncc

:

minus aut clamoribus aut vcrberibus a te cx-

ITEM, ALIA torqueatur.
D Cogita cum acccdis ad judicium capituli, Dc-
DOCUMENTA VlTyE RELIGIOSTE um et Priorcm, Pilatum et Pharisaeos claman-
tes in euni , et milites verbcrantes cum sinc
causa. Cogita capitulum durura sanctorura mar-
tyrum, cum starent ante regcs et praesidcs, cuin
Quando surgendum est ad vigilias, praepa- pertinentiis suis, id est, cum paniis ct loinicn-
randus est animus ad devotionem; ita ut fer- tis quae paticbantur. Cogita futurum capiliiliim
venter exsilias de lecto, ct torporc discusso tuum in inorte corani Dco,cum milliad.Tpmoiuiin
gratias divinae misericordiae agas pro quicte in- clamabunt contra te, et decies centena millia ad-
dulta, pro custodia et protectione angelica. vcrsum tc nt si quid hic tecum duriiis
: agitiir, il-
Dcinde, veniens ad ecclcsiam, pone maiiiiin loriiin considcralione Icvigetur. Cogita (pioil ille

Alia^ , Doclrina B. /iernardi.

1595 DOCUMKNTA VIT^ RELIGIOS.E. 159G
qiii (laiDut tc, novacula Dei est, et pilos viilt'""^^ uhieimiquc occcurrerint Dei benelicia, dic,
tihi tolU.TC (leformes, ut speciosus fias. Cogita A Quid rctribuam Domino pro omnibus i/u^v rc-
quod pitantia est dc coelo missa correctio. tribuit mi/ii-^? quantum dehes, anima mea? et
Quicumqiie te clamaverit, eadem die mune- couversus ad Auj^elos dic, Jcnite , (luditc, ct

rabis eum obscquio (juocumfjue, si potes, eo narrdbo, onincs qui timctis Dcum, (juanta fccit
quod te a deformitate peccali relevarc voluerit. animce mece'-' : et ad ipsum deflectens oculos ,

Cum ad laborem vcncris, sic tcmperabis orms Vere, inquies, £)o/«///e, miscricordia tua mn-
ai,'endum, ut sollicitudo operis intentionem ani- gna est super me^. Si autem sollicitante te in
uii tui al> iis quat} Dei sunt nou avertat. hunc modum corde, etpulsante ostium paradisi
Quaiulo pausandum est noli augulos con- aliqua cogitatio maligna iuterslrepit, stalim pro-
,

sectari, vel a caeteris semotus sedere; sed sint poncetdic, Cujus cst imago licec et supcrscri-
oculi tui ad fideles terraj , ut sedeant tecum et ptio'? et audiens(juod Cfesarisest, hoc est prin- :

tu conscdc in medio doctorum. Quidam frater cipis mundi, scilicet diaboli, dic Pecunia tun :

cum apud nos pausantibus coeteris solus longc B tccu/n sit in pcrditioncm^. Jam ostium clausum
sederet, gravissimo coepit carnis stimulo urgeri, est, et Dominus hic Pascha manducat, non va-
audivitque vocem dicentem sibi : Vade ad ca- cat mihi aperire tibi. Siautem adhuc steterit
stra. Et cum venissct ubi cx'teri crant, quievit cogitatio mala, oj^pone signum crucis. illi

stimulus. Sanctimonialis qu?edam apud nos in tanta vc-

Cum veneris ad refectionem, nec primus in- neratione habuit signum crucis, ut cum effe-
trabis nec ultimus. Si non potes sumerc qu?e renda esset ad tunuilum , facies crucifixi verte-

apponuntur, non ea permittas omnino mutari, retur jiost eam in parte illa, per quam elata
sed vel modicum sume, ut comedissc videaris. est ; et sic caput imaginis in parlcm illam in-
Si quis instet ut comedas hoc tantum signo , sic pcrmane- tendens, pcrpetuo contra solitum
responde Bonum est, multum est, factum est.
: cuidam computruisse manus ret. Alia revelavit

Cogila (juod multorum labore, inlinitis navi- suas, sed pollicem non posse corrumpi, quo
gantium periculis, haleca, pisces, vel caetcra signum crucis sibi imprimere consueverat.
tibi nccessaria procurantur, ut carnis tuae desi- C Cave ne in tactu alicujus, vel conscnsu fa-
deriis satisfiat, ct per singulas buccellas age cias, vel libi tieri permittas , unde tc oporteat
ijratias. Interim coirita Christum crucifixum ex.- erubescere.
spectare gratias tuas vel ad portam reliquias Colloquia privata nec fugias, nec requiras
, :

tuas panperem praestolantem. cogita tamen quod poma silvestria sunt.

Abstinentiam omnino interdico tibi ne facias, Cum videris aliquem inoratione, in lectione,
sed quolidie secundum mensuram comcde. in silentio, in patientia, in obedientia et simi-
Si per nocteiu illusio tibi acciderit, ne con- libus studiosum; gratias age Deo quod specu-
tristeris ; sed in crastino confitere : et aliquo te lum tibi non invideas.
miserit, et
invitantc ad Missam ut ministres, caute coram Cum aliquem turbatum videris, gratias age
omnibus tc excusa per signum , ut est consue- quod nubes illa pcr te non transiit, et dic, Quid
ludinis, quatenus omnes illam tuain j)ollutio- illa tentatio de me fecisset, si Deus permisisset?

nem intelligant. Fecit hoc aliquis aj)U(l nos et non judices alienam imperfectionem neque ,

etiam nullo vocante adMissas, ut magis erube- D fodias j)arietem conscienti?e ejus.
sceret,ct a tentatione carnis liberatus est, in Cum aliquid rogaturus a Priore veneris, prse-
tantum ut vix aliquid tale postmodum senserit, j)ara te ad rcj)ulsam semper : et si contigerit
nec nisi semel vcl secuudo j)er annum j)riiri-
, negari tibi (juod j)o^tuIas , dic aj)ud te ,
Quid
tum hujusmodi j)atiebatur. Kx qiio j)atet, (juam deccbat ascllum, nisi fivnuin et stimuhis? Kgo
vera sit sententia Dei dicentis, ii'^'^'.» ^'/or//7rc////r.v nihil j)roprie vindicarc j)ossum in domo ista ,

mc glorijicabo '
: et , Omnis qui sc humiliat, nisi cilicium in crucem in fossa hitc
morte , et :

cxaltabitur^ : et, Huntitibus dat gratiam^. est IhTreditas mea ila tamcn ut modica gleba
;

Qiiando legendum est, conversa facie ad ec- terra' crucem cooj^criat. Kt hoc hahcbis in mc-
clcsiam , ant(> posito libro, uteresolikxjuio tiio, iiioria , (jiiando ciibitum vadis.

'
I Rcg. II, .30. — > Liic. XIV, 1 1 ; xviii , \\ , v\ Mallli. xxiii , 12. — ^ JncoM iv, fi ; I l\lr. v, ;>, cl Piov. iii,

J/». — < IVsal. cxv, 12. — 5 Psal. i.xv, l(i. •• ISal. i.xxxv, 13. — 7 Mallh. xxii , 20. » A<l, viii , 10.
 ,

1597 OCTO PUrsCTA PERFECTIONIS. 1598

Et cum sagum ct coopertoiium videris , le-""^ Ilkul , fili dulcis, tanquam dsemonium meri-
ctum tumulo comparans quasi sepeliendus in- A dianum fuge prae aliis lioslis antiqui astutiis
trabis. Si dormire poteris, bene est si non po- quod cavendum tibi summopere denunlio ut
:
,

tes, expertum est, quod si cogitando procures, ex eo tempore quo religionem intraveris , nun-
dormies. quam cogitationcm illam suscipias fovcas aut , ,

Absconde super omnia hnjusmodi studia tua, eicrcdas, qua suggcritur le mlnus utilem in
et dissimula apud alios meditationes tuas san- religione mancre suscepta^; et m alio statu , vel
ctas, qiiantum potes, et in omnibus obsequio babilu magis tibi , vel aHis possc proficere. Nam
sedulum te exhibe univcrsis. si aurem bujusmodi phantasiis inclina-
cordis
Praecipue aestima Uicra aliorum in obsequiis veris divident et dislendent animum tuum
,
,

pubHcis et privatis. Insuper paratus sis ad obe- ita ut nuUum saporis spirituaHs condimentum

diendum ahicri animo et vultu. possis retinere eritque cor tuum quasi vas :

Cogita monacbum ibum, Gerardum nomine, confractum quod onmcm sapientiam non te-
,

qui cum de Dei misericordia ultra modum de- B nebit. Indeque non solum taedium, sed iiorro-
speraret, inlirmatus ad mortem ,
jacuit per tri- rem desperationomque boni operis piajconce-
duum ocuHs chuisis in uientis excessu , et visi- pti imminere necesse est, dum animus tuus
tatus ab abbate oculis apcrtis ait : Bona est circa muHas professiones , studiaque divcrsa
obedientia. Ad tribunal Christi fui, animas san- dividilur.
ctorum vidi , ipsumque facie ad faciem vidi di- Unde quidam Patrum in Collationibus : « So-
centem mihi Ecce locus tuus inter fratres tuos.
: » lent animi leves minimccjue fundati, cum au-
NuHus tui Ordinis peribit, si Ordinem amave- » (Herint quosdam in divcrsis virtutibus ac stu-
rit : aut in morte purgabitur, aut in brevi post « diis bonis magnifice praedicari , ita eorum
mortem. Salvi autem qui de Ordine tuo sunt, » hiude succendi, ut eorum imitari statum pro-
aut in ordine apostolorum, autmartyrum, aut » tinus desiderent at frustra. Nam ex hujus- :

confessorum sortem accipient. Et haec dicens, » modi mutatione ac varietate propositi, dis-
communione accepta dccessit. » pendium capiunt, non profectum quia tjui ;

Ad omnia quae insurgunt, disce remedium C » multa sequitur, nihil integre consequetur
aHquod adhibere » Ideo hoc unicuique exjiediens est , ut secun-
Cum tor|)ore deprimeris , cogita quod hodie » dum propositum quod elegit, et^ratiam quam
operari Hcet, cras forte non Hcebit. » accepit , sumnio studio ac diligentia ad oj)eris
Cuni Hbidine jiulsaris, cogita ignem ajternum. » arrejiti perfectionem j)crvcnire fcstinet : alio-
Si inobedientia te teneat, cogita quod quasi » rum laudcs amct ct admiretur , virtutes , ac
sceUis idololatriae est noHe acquiescere. » ncquaquam a sua, quam semel elegit, pro-
Si impatientia vexaris, cogita quid j)ro te » fessione discedat. Multis nauKjue viis ad Dcum
pertuHt Christus. » tenditur : et ideo unusquisque viam semcl
Cum supcrbia tentat, cogita mcHores : cum » arrej)tam , irrevocabili cursus sui intentione
mala voluntas , cogita quam jiro modico dam- » conficiat, ut sit saltem aliqua jirofcssione per-
natur, qui jiro sola vohmtate sine effectu operis » fectus '. » Singulare autem contra omnia mala
reprobatur. remedium est mortis memoria.
Cum vanitate pulsaris, cogita quia multa non D
feceris : et quo magis nunc occuHaris , eo glo-
riosius in judicio innotesces.
Cum de vigore corporis vel decore hilarescis, OCTO PUNCTA PERFECTIONIS
agnosce quam celeriter febre tenuissima toHi
Asse([ii(" 11(1.13.
|)otest.

Cum te molestat reHgionis pondus , ct disci-

pHnaeassiduitas, cogita iHud beati Hieronymi :

« Nullus labor durus, nuHum tempus longum 1. Haec octo si bene excolueris, omniuni
» debet videri, quo gloria aeternitatis acqui- virtutum perfectionem el consummationcm jior
» ritur. » gratiani Dci conscqueris.

' Cassianus , Collal. I 'i , cajiji. 5 , 0.

 ,,

1509 OCTO PUNCTA PERFKCTIONIS. 1600

Primiim, iit purc, iiilfgri' poccata tiia sa-piiis""^ tiaiisrcratur. Quiil(|iiitl autom ab Iiis divorsum
conlitearis , i-um inaj^iu) tlolort' et proposito iion A est , tjuamvis magis vitloaiilur, situt forporis
l)lus facientli. castigatio ,
jcjuniuin, vel vigiliae, et similia vir-
Secuntlum , ut non franj^aris atlversitate vel tutis excrcitia, tpiasi secuntlaria , ct infcriora
tcntatione : sctl sta in jiistilia, timorc, et prae- jutlicaiitla sunt; taiituin expctlicntia, t]uaiitiiiii

para aiiimam tuam atl teiitatit)ncm. Non ciiiin ail cortlis proliciiint puritatcin. Intle cst t]Uotl

est lociis vel rcligio, tjui vel t]ua; ]>crinitlit ])aucisslmi jain atl vciaiii ])crfcctioncin ])crvc-

homincm sine pugna militare et vivere. Nam niunt, <]uia in inetliis non inultum ])rolicuis

tota vita liominis, militia cst siiper terram : tcmi^us et vircs exj^entlunl, tlcbita rcinetlia ne-
oinnes etiain qui ])ic vivcre volunt in Cliristo ,
{^lii;iiiit ct i)ostj)onunt : tii autem cum atl lincm
|)crsecutioiicin ])aticntur. 1'crmittit cniin , tcste intcntum j)crvcniie tlcsitleias, tlcbcs siiic t)])cre

beato Grci;t)rio, Doiiiinus clcctos suos laccrari atl ])cr])ctuain cortlis ])uritatcm ct nicntis tran-

detractionibus , ut in humilitatc conserventur. tjuillitatem anhclare, atque cor sursuin jugiter

Tcrtiiim, ut non misccas te hominibus, nec B atl Dominum liabere. Verumtamen est quod
intcrioribiis ncc cxterioribus, in quantum po- niilliis mortalium jiotest huic contcin])lationi
tes bono inodo : sed tene te solilarium sjionso jugitcr iiih;erere; setl itl ideo dictuin cst , ut
tuo Christo, et fugc rumores saeculi , et vana ac scias , ubi mcntis intcntioncm dcbcas habere
sajcularia colloijuia, qiiae nientem distrahunt fixam, et ad quam destinationem seniper aniinae
et inquietam rcddunt, ct in j)ace esse non per- tnae revoces intuitum : quam cum poterit t)bti-
mittunt. ncrc mens ,
gaudeat; et a qua tlislractaiii se
2. Qnartum , oinni teni])ore dcbes j)iiritati doleat atque susjiiret ,
quotiescumque ab illo

cordis studerc ; ut continue videlicet velut clau- intiiitu sc deprchcnderit separatam, Quod si

sis sensibus carnalibus in temetijjsum converta- querulosa voce niihi obviare volueris, dicens
ris, et cordis ostia a formis sensibilium et ima- te diu in eodem statu nianere non jjosse no- :

ginibus terrenorum, quanluin ])ossil)ile est scere tlebes quod divina virtus ])lus ])otest fa-
habeas diligentcr scrata. Piiritas namquc cordis cere, quain homo possit cogitare ; et cjuod fre-

interomnia exercitia spiritualia est quodammo- C quentia actus similcm sibi habitum gcnerare
do lanquam linalis intentio, ac laborum om- consuevit. Unde ssepius contingit, quod illud ad
niuin retributio quam in hac vita iniles Christi quod fortassis homo se in jiiincipio astrinxit
,

emeritus reci])cre consuevit, sibi vindicat ])rin- cum quadam violentia et dillicultatc ,
posiea
cipatum. Affcctum tuum cum omni diligentia tandem cum magna de-
faciliter ojicrabitur, et

ab his omnibus , tjuae libertatcm ijjsius impediri lectatione dummodo non tlcsistat.
,

possent, et ab omni re possibilitatem habente 3. Audi, lili mi disciplinam j)atris mei. At-
,

alligandi et tenendi ij>suin affectum ad inhae- tende diligenter illa verba, ct ea in corde tuo
rendum comprimc, juxta illud Icgis Mosaicae : quasi in libro scribe. Koli a^miilari multitudi-
Mancfit uiiusfjiiisque fiputl scmctipsum , nultus ncni eoruin tjui jam retro conversi siint j)ost
egrctliatur ostium tlomus suce tlie sabbati, ct dcsideria ct)rdis sui : in quibus devotio tej)uit,

sabbatizfibit populus^ In semetipso namque charitas refriguit, et defecit humilitas, obe-

esse, est dispcrsiones cordis sui , et affectioncs tlicnlia cst jnostrata : qui placere hominibus
ad unum , veruin , et siin])licissinium boiiuin D ciij^iunt, honoics qiuerunt, ventri serviimt :

rccolligere, ct collcctas Iiabcre. Sabbatizare ve- qui suj)ia niodum diligunt numera scqiiiintur
ro, cst cor ab affcctione carnali ijisuin inllcien- retributioncs qui in hoc niundo ijjsuin qiiod
:

te, ct a curis mundanis ipsum distrahentc ab- qua-runt pro mercetle ojjeris sui recipiunt, et
solutum esse, et in j)a(c cordis sui, taiiquain in in futuro vacui mancbunt. Scd illos cgrcgios
portu silcntii , iii aiiiore et friiitiont.' Condiloris florcs sanctissiinos jiatrcs, tpii iiicoiii])aiabili

suaviter quicscere. flagrabant studio sanctilalis, attcndc, et corum

Supcr oinnia autein alia tibi scmjicr sit jniii- festincs j)ro])t)situni siinili stutlio et convcrsa-
cipalis conatus, ut animuni tuiiin semjier sur- - tione suscij)crc , (lucmadmotlum tibi jaiii j^rt)-

suni in contcmjilatioiic divinoium clcvatum ha- jiositum cst. Sivc igitur comcdas , sive bibas,

bcas, iit divinis rcbus ac Dco incns jngitcr sivc alitjuitl aliutl facias, senijier lucc vox jiii

• l'A()ll. XII, 'XJ..

1601 OCTO PUNCTA PERFFXTIONIS. 1G02

patris resonet in auribus tuis, admonentis el^^^conslans esto et non movearis cxemplis tipi- ,

dicentis : Fiii tuum redeas, al) omni-

mi, ad cor A doruni ad imitandum cos. Et quod rigore Ordi-
bus, quantum possibile est te ipsum abstra- , nis non tenetur ab aliis de lioc tc non intromit- ,

hendo, mentis oculum seiu])er in puritate et tas, sed videas, quod sine offcndiculo anibulcs

tranquillitate custodias, intcllectum a formis coram confratribus tuis, cmendando eos plus
rerum infirmarum reservando; voluntatis affe- exemplis, quam verbis; ut omnia quse Ordinis
ctum a curis terrenorum pcnitus absolvas, sum- sunt , sana et integra sint in persona tua. El idco
mo bono amore ,
fervido , senipcr inliaercndo ;
non sis aliis rigidus; non rcprehendas acriter

memoriam quoque jugiter sursum elevatam ha- vel dure incrcpando alios quia fratcrna corrc- :

beas per contemplationem divinorum ad su- ctio non habet locum, ubi non speratur emen-

perna tendendo ita ut tota anima tua cum

:
datio et frustra venit sonus ad aures , nisi Deus
;

omnibus potentiis suis et viribus in Dcum col- in corde loquatur : quia solus Dcus convertit
lecta, unus liat spiritus cum co, in quo summa corda hliorum hominum.
perfectio vitje cognoscitur consistere. tixc igi- B Fratcrna autem corrcctio dcl)et fieri cum ma-
tur brevis vitae tuae formula tibi sit tradita, in gno moderamine cum gemitu et benevolentia, ,

qua si diligenter studueris, et fideliter effectui suo loco suo tcmpore semper oratione pra?-
, ,

mancipare volueris beatus , eris , et quodam- cedente. Idcirco si aliqui non compleverunt
modo aeternam felicitateni in lioc fragili corpore omnia quae sunt Ordinis dummodo tu boiuis ,

inchoabis. Haec est, fili, salutis via, quam tuus semulator fueris et discretus, non judicabis alio-
Arsenius ab angelo edoctus servavit , et servari rum facta. Nec moveat te si videris aliquos ,

suis discipulis mandavit : « Fuge, tace, qui- minus discretos, alios ignaros, alios indoctos ,

» esce. » Haec, inquam , sunt principia salutis. alios remissos inhoris, aut quibuscumque vitiis

Haec aeterna sapientia ad discipulum. Item sta- noxios claude oculos, in quantum potes, ad
:

tim subinfertur « Fons ct origo omnium bo-

:
aliorum facta perscrutanda. Sane, ne quos in)i-
» norum homini spirituali est , in cella jugiter tari non vis, damnare videaris, quia in judi-

» commorari. « cando alios magnum est periculum, et tales su-

4. Quintum, ut non contristeris vel laateris, C spiciones sa;pe sunt falsae diminuunt etiam ;

aut solliciteris pro amicis et cognatis tuis; sed affectiuu ct charitatem, quam homo habet ad
committe eos Deo, et spirituale subsidium sci- ,
proximum : hoc n)ultum dcbes cavere, ne cha-
licetorationum tuarum suffragia, eis impende :- ritas alicujuserga te vel quemcumque alium
te autem mundo crucifixum reputa et mundum corrumpatur, vel etiam dijuinuatur; quia uon
tibi ad interiora extende, tauquam omnibus
;
est majus spolium vel damnum, quam in abla-

aniicis orbatus. tionevel diminulione charitatis. Oinnia namque

Scxtum , ut sis fervens in orationibus ct me- quamvis utilia, quamvis ucccssaria videantur,
ditationibus sanctis, et ab iila voluntate, qua spernenda tamcn sunt, ut porturbatio dcvitetur;
ad religionem vcnisti et a jirimo novitiatus fcr- ,
et omnia qu.Te adversa sunt vcl putantur, susti-

vore non tepcscas. Homo euim rcn)issus, si in- nenda sunt, ut pacis dilcctionisque tranquillitas

cipiat aliquid in principio, alicjuantulum stre- servetur : quia nihil pcrniciosius ira, ncc chari-
nue a^it deinde din)inucndo procedit, quia
:
tate quidquani uliliiis cst crcdendum; nec tran-
multorum est incipere , paucorum finiie. Sola D quillitate animi pretiosius propter qua; non
,

tamen perseverantia coronabitur, sola accipiet solum commoda carnalium et transitoriorum ,

braviuu). Nulla sine labore virtus : et ad magna scd et spiritualium spernenda videntur, si alias
praemia non pervenilur, nisi per n^agnos labo- acquiri vcl |)erfici non possint.
res. Regnun) enin) coelorum non desides, non 5. Scptimuni, ut sis tacens et non multilo-

remissi , non deHcati, sed violenti rapiunt illud, quens; ubicumqne fueris, loquendo vel rcspon-
qui non ahis, sed suis voluntatibus pra?claram dendo levitcr et morose remissa voce, placido ,

inferunt violentiam nam ([ui in moribus suis : vultu , disciplinatis moribus; pauca et rationa-
mollcs sunt ct fluidi, moie atpuc praecipitis ad bilia verba hxpiaiis. liis ad liiiiaii) vcniant vcrba,
ima desccndunt. Qui vero constanles, fijini ct (piam scmcl ad linguani. 1'Ius diligas audiic ,

fervidi, in arcem virtutis quotidic excrcscunt. quam audiri : ut intcrrogalio magis aperiat os
Stultis nihil diu placct nam talcs quod non : tuum quam ad non
,
interiogata rcspondcre. Non
habentcu[)iunt, et quod habent fastidiunt. Ergo innitaris tuae prudenlia', ncque confidas in pro-

TOM. V. 51
 ;

IGOS EPISTOLA DE REGIMINE VITiE SPIRITUALIS 1(504

priis scnsibus , ot nou sis sapicMis in orulis tuis.""''

A "' -""••
Altiora tc nv (juanietis, ct iorliora te no scru- •

tatusfueris; sed discrctum , niodcstum, et or-

dinatuni te in onniibus exliibeas : quia Deo EPTS rOLA CUJUSDAM
nun(]uani placuit aliquid inunoderatum , insta-
bile, conrusuni, inordinatuiu ; super luunilem 1)K DOC.TRINA VIT/E AGEND;!:,

autem quictum rcquicscit

ct spiritus Domiui.
Seu de Regimine cordis, oris, et operis.
6. Octavum et ultimum , iit nunquam sis

otiosus : nani in dcsidcriis est omnis otiosus.

Ama igitur scicntiam Scri|)turarum, et carnis
vitia non amabis : ncc vacet mens tua variis 1. Tua me pia et crcbra infestatio angit, ut
perturbationibus, quae si pcctori tuo insedcrint tuis pctitionibus annuau) ,
quae doclrinam vitaj
dominabuntur tui, ct te ducent ad dclictum agendaj deposcunt, seu quid expediat viatori
maximum. Semper igitur aut legas, aut ores, B videlicet quid diligentcr corde cogitari ,
quid
aut aliquid dc saciis meditcris. Multa enim mala aptius pronii, quid honestius in actioneu) dcduci
docuit otiositas : est cniin n)ors animae, et vivi possit. nnecalta res cst valdc , licet comniuuis.
hominissepultura, ct sentinaomnium malorum. Inquirentes habct multos, pcrvenientes paucos,
Singulis horis et diebus sua tribue exercitia ; exquirentes multo pauciores. Sed ut ad condem-
spiritualibus spiritualia , corporalibus corpora- nationem , aut ad miscricordiam tuam et cnete-
lia. In omuibus cavcas tibi a peccato, et pro- rorum Icgcntium, prout vidcor sentire, dcpro-
ximo a scandalo. Statim cum sentis te stimulari mam , nec tuae petitioni, nec meae intentioni
a vana gloria vel quacumque tentatione, prin- pro voto sufiiciens. Cor nostrum nihil dignius

cipiis obsta, et sis agilis ad quaecumque agenda, perGcere potest, quam ut ei se restituat a quo
quae ex alterius admonitione vel divina instiga- factum est : et hoc a nobis Dominus expetit di-
tionc intclligis esse facienda. Discas tibi ipsi cens, i^///, ^A/ /////// ro;- /««/«'. Tunc siquidcni cor
praeesse, et te ipsUm regere, non alios pro- hominum Deo datur, quando omnis cogitatio :

priam vilam ordina, morcs tuos compone, te C terminatur in eum, gyrat et circumflectitur su-
ipsum judica , apud te ipsum accusa et condem- per eum , et nihil vult possidere penitus praeter
na, ncc impunitum dimitte excessum. Tibi ipsi eum. Sicque colligato sibi aninio, eum diligit,
esto durus, nunquam aliis. ]Mane praeteritae no- ut sine ipso aniarus sit omuis amor. Nec aliud
ctis fac a te ipso exactionem, ct futui-ae diei tibi dixerim cor Domino dare, quam ipsum capli-
indlcito cautionem. Vespere pi-^tcritae diei ra- vare iu omne obsequium ejus, et ita voluntati
tionem exige, et supervenienlis noctis fac indi- ejus ex toto supponere, ut nihil aliud velit,
ctionem. Considera quantum proficias, quantum quam quod noverit eum velle. Itaque cor Do-
tibi adhuc restct itineris grandis cnim tibi re- :mino datum ipsum in omnibus et de omnibus ,

stat via, antequam videatur Deus deorum in
Sion. Sed cum in his octo jam praemissis te exer-
cueris, de virtute in virtutcm proficiendo
cautus contra insidias diaboli
ab eis.
adorabit, et gratiasaget, etiamsi multa nostris
sensibus n)oIcsta vidcantur. INihil turbationis ex
, eslo rerum novitatesuscipiet. TentatusaDominoper
, ne te abducat tribulationes et aspcras qualitates non movebi-
D tur. Aporiatus, id cst inops, gaudebit. Quidquid
illatum, etiam si habeat asperum sensuin, veliU
impclicns ad superna , suscipiet, Qui cor suuin
dedit Deo , cantabit mclodice, et dicet cuin pro-
phcta David; Parutum cor nieum Dcus ; para- ,

tum lor mcum : canlabo ct psallam in ^loria

mea *. Est siquidcm gloria prinia , el secuuda :

prima virtutis, secunda bcatitudinis; una in via,

alia in patria. Proindc omnibus qui cor suuin
Dco Iradiderunt, iactuin est in arguinentuin ct
sigiium (piod cantant, et iu virlutuiii gloria

riov. xx.m , 20. — ' rsal. i.vi , «.

 ;:

1G05 EPISTOLA DE REGIMINE VIT^ SPIRITUALIS. 1G06

psallunt in tribulationibus, in prcssuris, et in*"" tiam et bcnedictioneni bona ei tribuit :
et oninia

angustiis, in fanie et sili, in
ctione, in maledictis, in conviciis et derisioni-
bus in flagellis ac etiam morte intentata, in
, ;
cordibus plus exsultant. "Non reaccipiunt am-
nudilate et deje- A a quo cuncta j)rocedunt bona. Qui lianc confes-
sionem novit inferre, vilescens sibi, unde in se
ipso exsultet non reperit, sed unde gemat atque
tristetur, quoniam reus est niortis. Soluni ex-

plius honcstateni in eo quod Domino tradide- sultat in co a quo id quod habet acccpit ncc in :

runt.NuUum sacrilegii crinien rcperilurdeterius, se ijiso sed in Deo gloriatur. Idem et indivisus
,

quam in voluntate semel oblata Deo reaccipere factus est in prospcris et advcrsis queni nec :

potestatem. Non debent sibi vivere, qui cor prospera extolhmt , ncc adversa frangunt. Kec
suum Deo dicarunt, sed ei qui pro omnibus alteratur mens ejus qui in toto corde Dco con-
animam suam posuit. Nihil dignius cogitari po- fitetur, quin Donunum in omni tcmpore Ijcne-
lest quam cor ad eum referre qui ut viveres, dicat et a motu cordis cxcaecatus, cxtra cliam
,
,

mori vohiit nam et justus cor suuni tradidit

: comnuinia honiinibus, vita, nioribus, lingua
ad vigilandum dihiculo ad Dominum, qui fecit B Christum Dominum conntelur, abhorrcns quae
illum '. Vigilatio cordis justa, et cogitatio ejus abhorruit, amj)Iectens quae ipse amplecti di-
justa est, ut meditetur assidue quid acccpit in gnatus est. Terlia est directio cordis nostri,
bonis natur», quid in bonis gratiae, quid in Dci consummata dilectio : ut Dcum ex toto corde
Filio pro nobis humanato, passo, mortuo, et diligamus. Non crit autem
consummata di- ipsa

sepulto quid in promissione a quo malo ere-

: ;
lcctio , si corda hominum quadam dul)ietatc
ptusest, quid retribuit Domino pro omnibus languntur.
quse retribuit ei : quid diligimus ,
quid timemus, 4. Cur ergo in hac vita tam exprcsse maiula-
quid agimus quo pergimus impulsu naturae
:
,
batur, si in via velut in patria non inipletur?
quo ex iibera voluntate quo ducatu gratiae ,
Sed optimum est altitudinem considerare vir-
nobis datae. tutum quae quamvis sub prsecepto aut consilio
,

2. Est etiam triplex directio cordis nostri ssepe tradantur, illarum tamen apiceni ncmo
secundimi sententiam Scrij^turarum. Prima est contingere potuit, nisi qui Deus et honu) iiiter

ad Deum tota conversio, sicut exquirita pojiulo C homines nasci, conversari, et mori voluit. Sem-
suo Dominus per j3roj)hetam dicentem Conver- per enim virtus supra facultatem quorumcum-
:

timini ad me in toto corclc vestro^. Ille siquidem que sanctorum apjirehensibilis raansit, ad quam
ad Deum in toto corde convertitur, qui ab omni' semper patet ascensus quousque in patriam ,

malitia rerum corruptibilium ex toto corde pri- veniretur ac si per hoc hanc cordis directioncm :

mo avertitur. Non potest quispiam ad Deum quasi totalcm dilectionem ex toto habcre non
toto corde converti nisi ab omni mundo fuerit
, jiossumus, quam tamen jirotinus faciamus de- ,

ante aversus. Equidem implicamenta terrena clinantcs omne vitium , etiamsi in omnem per-
non sinunt hominem ad Deum plena raente fectionera intendere non valentes, Salvator ait
converti. Conversio totalis ad Deum cordis no- Qiii luibcl mandnta nica ct seivat ca liic cst , ^

stri est alienatio a saeculo, a se ipso; et in Deo rjui mc dillgil^. Amator Dei inimicus cst mundi
ferri per virtutem , et in ipso quiescere per quoniam amicus mundi , inimicus cst Dei. Ini-
invisibilem remotam animi pacem. Ad Deum micus cx cordc, de inimico nulla gaudia susci-
toto corde coDversus delectatur in ipso : si quid D pit nisi cuni eum videt ojjpressum, aut cum
,

ultra delectabile possit accipere, non inquirit. potentior factus in exsiliuni tradere aut intcr-
Existimat inemendabile damnum, si ad horam ficere potuit. Hi(- typus quo fanlere cum saeculo
ab eo deflexcrit invisibilem interiorem visum, quis astringatur ostendit. Amator sic ex cordc
et deflectens in alio apostasiam operatus est. perfecto non saj)it alta, sed consentit liumili-
3. Secunda est tota confessio, ut Psalmus bus : et occujialus in ij)so, adjudicia hominum
declarat, dicens : Confilehor tibi , Domine , in non vacabit. Non meditabitur j)rava de rcctis :

toto corde nieo. Haec porro confcssio in exccj)tu non conterulct non invidcbit iis qui humaiui :

a te dcprimit miseriam quae peccando contra- jirosperitatc potiuntur. Ad aptitudinem nostri

hitur, ct niliil sibi novit nisi omnia raala tri- oris est j)rofcrcnda j)urgatio, ut nihil irapcrti-
buere, Deo autem refert omnera laudem gra- ,
nens cx co proferatur : et raoderatio in his ha-

Eccli. XXXIX. , G. — 2 Jccl II, 12. — 3 joaii. xiv, 21.

 ;

1007 EPISTOLA DE REGIMIINE VIT^ SPIRITUALIS. 1008

heatiir quae tlicore necossitas ipsa coinpellit /""(oinpositi , ne notabiles (iant ex singulaiitate
quoniam per Sapientiam Qui nu>iUrucur A vivendi, tales sint, quales decet scrvum Clu-isti,
dicitur,
labia suu ,
supernanon terrena captare volentem. Non con-
prudcntissimus est^. Et nihil in eo
aptius, (juam propriae accusationes, orationes, versatio imj)ortuna, sed rara pro necessitato
hiudes , henedictiones ad oiuiiium creatorem et jiioj)ria vel coiniiuini. JsOn onerosa, non signata
;

humilis sermo, verecundus, exhortativus ad hy[»()ciitalihus notis omnem dujilicitatem et

, ,

jMoximum promatur; non in contentione aut ohliquitateiu exchidens, suhjecta jiroximo in

disceptatione verhorum, non in prsesumptione, omnihus, praeterquam in vitio. Delectare in te
sed in onmi mansuetudine animi, et suavitate ij^so ne te in ahquo mai^nipendas humihs et : :

hngua;. Tutius tamen est audire quam dicere suavis suh j)oiulere j)auj)ertatis; a qua exjiu-
crudiri, quam erudire. Latet interdum hlandus i^nari quotidie, j>roprie servorum est Christi.

daemon in proferendo sermones, ex quibus so- Capta ex lahorihus et sudorihus vitam tuani.
let sappe fama detestanda et vanitatis aura ca- Uhi autem est infirmitas, et impossibilitas dene-
ptari et Spiritus sanctus nos terret, quoniam B gat ne eruhescashumilem quaestum facere. Nam
; ,

vir liiiguosus non dirigetur in terra^. Si aliquis ex qua^stu in humilitate subvenitur indigenti,
praeter necessitatem et apertam utilitatem etiam et superna merita conquiruntur, et formatio lit
in honis auditores alloquitur , semper digitus ad sanctos. Sa?j)e ahluaris salutarihus Sacra-
prudentiae sit super os suum , ne verba indisci- mentis, et his atque divinis verbis tuam animain
plinata eructet et cum David in hac virtute
: refocilla. Talis studeas vivere, qualis affectas in

socielur, qui dicebat, Dixi Custodiani vias extremo judicio inveniri. Non tibi j)lura scribo.
,

meas, ut non delinquam in lingua niea : posui In his jjaucis exerce animam tuam. Curiosa, et
ori meo custodiam, cum consisteret pcccator ad- non exjiedientia tibi nec ame, nec ab aliis ,

versuni nie^. amplius quaeras. Quod tibi novi utile , scripsi :

5. Honestae autem hominum actiones non ali- et si aliud a me jjetisti , utiliter denegavi , no-
ter quam ab honesto corde adjuvante divina lens in magnis, sed in parvis et paucis invol-
gratia, et per legem Christi procedunt; ut est vere animani tuam. Tuos natos, ut potes, in
omnium sensuum sincera custodia, ne quid per C Deo nutrias, et ora pro me. Patientia tihi e.x-

eos imjirobum ad animam illahatur : et mores pediens semper tecum sit. Araen*.

» Prov. X, 19. — * Psal. cxxxix, 12. — ^ Psal. xxxviii ,1,2.

« De cura et modo rei familiaris
« Tribuitur etiam S. Bernardo alia epistola similis argumenti » quje sic incipit
, , ;

« Gratioso et Raymundo domino Castri Ambasii Bernardus in senium deductus salutem. Doceii petis
felici militi , , ,

» a nobis de cura et modo rei familiaiis, » etc. ut apud Joannem Picardum. Sed hKC epistola tam indigna est uova

luce, quam Bemardo auctore. An autem sit Bernardi Silvestris cujus est opus metriciau non editum, quod , Me- •<

gacosmus et Microcosmus » inscribitur, « nuucupatum alii viderint.

Gerrico doctori famosissimo » ,
— Exstat ha-c

epistola apud Tiraquellum, Edit. Operum. S. Bernardi pag. 1956-l9o8 et apud Montfaucouium , ; , Bibliolhcca
bibliolhecarum manuscriptorum nova tom. 2, pag. 1384-1388, et liic cum gallica Irauslatioue. In
, utrotpie loco

legitur Castri Ambrosii , et habet trauslatio Chasteit Jmbrolse. -f-

 ,
,

1G09 OPUSCULUM JD QLID FENISTI? uno

OPUSCULUM
IN Yim VERBA : JD QVID FENISTl?

Geiaidus Vossius praepositus Tungrensis, Koniae auno 1594 primus edidit sub hoc titulo :

" Opusculum S. Bernardo abbati Claraevallensi adscriptum. » Qui illud Bernardo primi tri-
buere, hac forte moti sunt ratione ,
quod istud identldem frequentaret , « Ad quid venisli? »

ut patet ex lib. 1 Vita3, cap. 4. Vcrum paucis immutatis, reperitur in Bibliotlieca Patrum ,

tomo 13, edit. Colon. inter Opera Davidis de Augusta Ordinis Minorum cum hoc titulo, « For-
mula Novitiorum , » pra^missa epistola nuncupatoria ad Bertlioldum.

<i^ Qiaa-iSm

I. — De scopo et fLiie cogitaudo.

^°^ II. — De obedientia.

A
Primo considerare dehes, ad quicl veneiis ,
Et quia non confuhs tibi ut praisumas , te

scu pro|)ter quid veneris. Propterquid vcnisti, scire quid Dominus veht ideo commisisti ; te

nisi soknu propter Deum ut is esset nierces ; superiori tuo , ut ipse te regat; et dedisti ma-
tua in vita seterna? Sicut enini propter nulkuu num tuam in confessione, ut ipse te ducat in

alium venisti ; ita propter nulluin alium dehes viam Dei. Unde non licebit tibi vivere pro veHe
omittere honum nec tepescere ahcujus exem-
, tuo sed quo ductor tuus ire te jubet, ilhic ire
:

plo, quin studeas ad hoc, ad quod venisti. Ve- debes; et quod ipse ])rohibet, dches cavere.
nisti enim ad serviendum Deo , cui servire om- Quia qui artem ahquani discere cupit, debet
nis creatura dehet. Primo, quia nihil hahet nisi regulam sui ductoris lenere, et proprias adin-
ab ipso et ideo debet ci maxime omnis homo ,
: ventionesrehnquere, Utinfirmus, qui accessio-
tanquam rationahs, dare quod est, et quod po- nem excessuum patitur, debet servare dictam ,

test. Et sicut omnia serviunt Creatori pro posse B quam medicus illi indicit si cito sanari dcsidc- ,

suo ; multo magis homo, quem non sohnn crea- rat ita et tu nihil dicas vel facias, quod ma- :

vit , sicut caetera sunt creata , sed insuper in- gistrum tuum nolle praisumis. Te enim dedisti
tellectu decoravit, hbero arbitrio nobihtavit, ei ,
propter regnum coelorum ; et ideo non es
niundi dominum constituit, sibi similem lecit tiuis , sed ejus. Te ei vendidisti , et ideo non
naturam ejus assumpsit verbo et cxemplo eum :
licet libi agere de te, sine ejus voluntate. Ipse
instruxit, proprio sanguine eum de morte est enim dominus ixxte voluntatis ct contractio :

aiterna redemit, Spiritum sanctum ei infudit domino furtum est. Fur autem
rei alienai invito

carnem suam in cihum tradidit ei , curam ejus coelo non appropiat. Ipsi rectores, quia sunt
habet sicut materparvuh sui (ilii, et hperedita- vicarii Domini supcr nos, et nos debemus eis

tem aeternam ei dare disposuit. Ecce quantum oljcdire sicut Doniino, non sicut hominihus;
nos tenemur ci servire prai ca^teris creaturis quia non propter ipsos, sed propter Deuni sub-
qui nos prae omnihus crcaturis mundi ama- jicimus nos ipsis ideo servus non eslinajor do-
:

vit. uiino suo'. Talem ergo te cxhibe ei , ut libere

Mallii. X , 2i ; Joan. mu , 10 , el xv, 20.

Itill OPUSCULUM AD QVID VENISTI? 1012
jubeat le facere vel dlmittere , quuhiuid vide-*""'
tur ei expedirc : quia si ipse te tinieat, jam ser- A V. — De reverentia el attentionc in divino officio.

vus est n)ajor domino suo , et discipulus super

niauistrum. In divino oflicio non sis piyer ct acediosus;
sed cogas corpus tuum et spiriluni tuum. Reve-
III. — De reverentia erga praelatos. renter et alacriter psalle Domino coram Ange-
lis ,
qui ibi pra-sentcs assistunt. Risus et verba
Habeto paccm cum praelatis tuis. ISon detra- inulilia dctcstare , ubi coram altissima} majesta-
has nec libcnter audias alios dctrahcntes
eis , tis oculis cum metu et revercntia dcbcs assistere.
eis; quia specialitcr Deus hoc vitiuni punit in Verba psaimodije distincle et integrc pronuntia.
subditis etiam in pnesenti. Non acriter pon-
, Non libenter discurras per chorum, nec ante fi-

dcrcs eorum cxcessum scd ignoscas quasi ho- , ncm horarum exeas nisi niagna necessitas , te

niinibus :non potest

quia compcUat atque cogat. Priusquam incipiatur
in niultis curis
quandoque ncgHgentia vitari et scepc quod B oflicium prajvCnire stude ut ad ahquam de-
,
, ,

ahus pro bono facit, quia non inteUigimus in- votionem te cxcites. Idco enim tam desides su-
tentionem ejus, pro malo judicamus. Honora mus in officio, quia non sunius ante excitati; et
eos in corde tuo et non spernas, ne forte et ita eximus frigidi et dissohiti, sicut intravinuis.
,

Dcuni spernas, cujus vicem gerunt. Et propter Stude crgo in ipso princij)io , cogitationcs va-
utihtatem tuam et animae tuae , ordinationes rias abjicere , et intendcre his quaj psahuntur :

eorum et constitutiones serva, atque non fasti- ahoquin postea tumultus carum vix potcris
dias quae non sine causa faciunt , hcet tu nescias evadere. Post officium stude te conservare in
causam. Qui ambuhit simphciter in via Dei, dcvotione quam conccpisti, et ne te statim ef-
non ei lalia nocent, sed prosunt et ad majus , fundas ad inania. Si autcm non habes devotio-
sibi meritum sunt. Verus scrvus Dei sic dcbet nem intcrius, saUem conserva disciphuam et
in via regia et mandatis Dei quod morum gravitatcm exterius propter revcren-
ambulare , ,

statuta humana non arctent eum in ahquo tiam Dei et ahorum confratrum et proximo- : ,

quiaipse dcbet scmetipsum arctare ut si non C rum exemphim. ,

essct iUud statutum tamen caveret sibi ab ,

omni quod non est expediens. Per taha enim VI. De accusatioue sui et aliovuin in capitulo. —
statuta reprimuntur excessus eorum qui metas
disciphnae transgrediuntur. His de obedicntia In capitulo non multum loquaris nisi vahle ,

prsemissis, quae initium bonae rehgionis sunt, ulile sit hoc , et siniilitcr dic, et corrcptus nian-
transeo ad aha. Et ])rimo ad corporaha exer- suete icsponde , nec tc excuses quando corri-
citia, deinde consequenter ad spiritualia; quo- peris;sicut Adam (pii refudit in Deum et in
niam non prius quod spirituale, scd quod ani- mulierem culpam suam , dicens : Mulicr, qitam
male, deinde quod spirituale est. (lcclisli nii/u, dcccpil me ". Si in consilio inter-
rogatus fueris, hbere et humiliter qimd tibi vi-

IV. — De primiliis (liei et cogitationum Deo offerendis. dctur expedire non rcquiritur, , rcsponde. Si
vel non recipitur consilium tuum non sit tibi ,

Consuesce, quodopportunum cst, parum ante D curae, nec velis scntentiam tuam pertinaciter
matutinas vigilare, ut spiritus tuus diiigatur ad dcfendcrc. Sufliciat tibi satisfacere conscicntiae
Dominum in oratione, et postea magis sobrius tuae. In accusationibus non sis anxius. Dic ta-
sis atque dcvotus in servitio Dei et laudibus mcn quod sit factum coutra Regulam , ct Ordi-
ejus : et evigilans statim omnes cogitationes et nis statuta , sine odio alicujus , et mansuetis
somniaabige, quibus diabolus occupare vo- te verbis, et vultu placido. Ad illud quod non
lebat : et j)rimitias cogitationum tuarum offeras scis, non teneris. INoli oj^inando acciisare, quia
Deo , in orationc corde crccto vel gcnu (lexo, oj)inatio sa-jjc fallit. lllc qui dixit tibi (ju;v tu
donec ali(juem affectum devotionis concijiias ,
ncscis, dicat j)cr se, si veruu) est. Si auleui pra*-
et incalescat sj)iritus tuus,ct cx hoc tola dic sens non est , tunc nec tu j>robare poteris , euni
eris dcvolior et fcrventior. tcstem non habcas. ^on graveris j)ro accusatio-

' Gen. III , l:<.

 , ,

1GI3 OPUSCULUM AD QUID FENISTl? 1G14

nibus tuis : sed dic tantum culpam tuam , si^^^deficias, etlabore frangaris; et ne ita niultum ,

vera est; vel parva, licet non vera : alioquin A ut postcibum non possis orare, vel legere vcl ,

consurget tibi major confusio , si procaciter te meditari vel agilis esse ad omuia opera virtu-
,

excuses quam si humiliter confitearis. Si vero tum. Inter ista duo propria experientia melior
gravia essent, et non vera , maxime quae alios niagistra erit.
possent scandalizare; tunc Immiliter petita li-

centia exaudientiae , indica eis paucis verbis et IX. — De pauperlate sectanda.

mansuetis ,
quod non sis tibi conscius de quibus
accusaris. Servus Dei non debet timere confu- Paupertas Chrisli amica placeat tibi in omni-
sionem coram hominibus ubi conscientia non
, bus, et ipsam sumnio conatu amplectere, in
accusat coram Deo : sed sustinere debet patien- cibis , in vestibus , in utensilibus, in libris, in
ter ,
quidquid voluerit eum Dorainus sustinere. sedificiis omnibus. Vide quam humiles gestus
, in
habeant pauperes, quam simplex responsum ,
VII. — De bonis institulis accurale servandis. B quam pavidum animum. Nunquam audiatur ali-

qua querimonia de tc pro aliquo defectu in

Assuesce, ubicumque a superioribus corripe- cibo , vel in potu, aut in vili vestilu. Sempcr
ris, sive in capitulo, sive extra , ut statim ge- reputa te indignum de iis quae habes. Quia de-
nibus flexis tuam culpam dicas humiliter : haec fectus exterior crescit in augmentum gratiaj
lex antiquae religionis ab antiquis patribus tra- interioris, et in divitias bonae conscicntiae : e
dita est. Unde debes studere, ut sicut ordo a contra exterior abundantia inopiam generat
tuis senioribus traditus est; ita et tu tradas eum interiorem.
posteris tuis, verbo et exem-
quantum in teest,
plo. Nec aliquam consuetudinem non bonam X. — De mojo cubaudi seu dormiendi.

inducas, vel doceas nec aliquam bonam per :

negligentiam , vel per incuriam diaboli praeter- In dormitorio esto ([uietus, ncc per tc ali-
mittas , nec in te ipso , nec in aliis quibus cum quis inquictetur. Quotiescumque evigilaveris,
modestia suadere potes. Quicumque enim ali- C statim occurrat tibi memoria Dei cum gra-
quod exemplum relinqiiit aliis, sive bonum tiarum actione ,
quia ipse viguat super nos,
sive malum ,
particeps erit imitatorum suorum, quando dormimus , ut custodiat nos. Quando
sive in praemio, sive in supplicio. dormire vis, prius intendere debes orando, vel
meditando et ita in ista occupatione obdor-
;

VIII. — De regula et moderatione in mensa servanda. mias; et erit tibi somnus dulcior etutilior : som-
niabis , et etiam evigilabis ferventior in eadem
In mensa non sint oculi tui gyrovagi , neque devotione, et surges alacrior, et facilius redi-
hinc inde respicias ; ita quod videas ,
quis in bis in eamdem devotionem, in qua ])rius fuisti.

latere tuo sedeat, vel quid faciat ,

quidve coram Et licet dormientibus non imputandum videa-
se habeat. Tibi soli et Deo debes esse intentus. tur, quod nescii faciunt, vel patiuntur; tamen
Cum comede;
disciplina et silentio et timore valde indecens est homini religioso , ita esse
non autem cum impetu gulse, quasi non possis totum obrutum sonino, sicut pecus, et jacere
satiari. Non effundas te totum super cibum , D distentis manil)us, et aliis membris incomposite
sicut canis fanielicus : nec antea quccras satiare m smu contractis : cum propter iioc vcstiti ja-
oculos, quam palatum. Cum gratiarum actione ceamus et cincti , ut non habcamus potestatem
sufficiant tibi prazsentia : et semper in mensa circumduccndi manus huc et iliuc in nudo cor-
malis pcnuriam pati ,
quam abundare. Nil eo- pore , ct magis parati sinuis ad orationem vel
rum qua? apponuntur, spernas; nec indi-
tibi ad surgenduni. Dlscretio in his nccessaria cst
gnerissi alicjuis defectus est in condimento, vel per quam et corpus prudenter castiges , ne
salis , vel cocturae : sed cogita quod multi te adversus spiritum caro rcbcllet et spiritum :

meliores vilioribus sint contenti etpaucioribus, discrete foveas, ne sub sarcina deficiat, et spi-
et quidquid abjicis ,
pro niagnis deliciis accepta- ritualcm defcctum impcdiat prae nlmia dcbi-
rcnt. De mensura comedcndi difficile cst cer- litate.
tam regulam tradere, nisi inter ista duo me-
dium tcneas ne ita parum sumas ut viribus
: ,
1015 OPUSCULDW -41) Qlin rENlSTI? HilG
"" ris , iit i()nft'SS(H" tiiiis non intclligat (juid notes.

XI. — l)c opeiv vili, et Missw sciviiio. A Specilica (iiiid fcccris , et iinde ct j)urc conlitca-
lis. Ilistorias antcm et facta aiiormn noli reci-
Ad laborcs communes , et ad humilitatis (tlli- tarc ; scd (piod rccolis tc cxccssi.ssc a tcmporc
cia esto j>aratus in ecdcsia ct in cocjuiua : ct (juo iiupcrriinc cs conlcssns , ha^c hrcvitcr dic
maxime ad iHa te obsc^juia exhibe , (jua? alii ct pnre; et noli tractatum tcxcrc cujusdain
pro sua vilitate contcinnunt , ct (juasi abhor- longae ct affirmativa.' confcssionis gencralis, (juia
rent; ut ligna j)ortare, domum purgafe, tunicas generat taedium confessori : ita jjotcris in ora-
excutere, et pcdcs lavarc. Ad INlissam libcn- tione tua (juotidie Domino conlitcri. Defcctus
tcr servias , (juoniam hoc est ollicium Angclo- tiios ei cxjjonc, (juos scntis in siui^ulis virtuti-
rnm. cnim dcvotissimc Doniino scrviunt
Ij)si bus ; ct niultnni cxjicdit suj>cr his ab eo remc-
et ministrant. In hoc cnim ministerio, trijjlex dium poslulare niiserationis. Parum enim valet
est fructus. Primo , boni operis exercitium est. confcssio, nisi j)roponas de caetero cavere tibi
Secnndo, opus cst charitatis, quia j)roxiinum B ab iis (juae confitcris, ct te sludcas cmcndarc.
|)rovocat in bono. Tertio, oj)us cst dcvotio-
nis; cjuando astas ante mensam summi Rcgis, XIII. — De ainore eellje et abnegatione propriie
etcum eo loqueris in oratione et in ministcrio vohuitatis.

cum Angelis, quibus et familiarior cris ex mi-

nisterio. Ex hoc saccrdos sj)ccialiter, et omncs In celia libentcr csto , ct in ea aliquid boni
circumstantcs gencraliter j)ro te oraie dcbcnt, age ,
quod aidilicct cor tuum mentcmve tnam, ,

imo tota Ecclesia ubique in orbe terrarum eo ; vel quod a tuo superiore injunctum sit. Tam
quod vices oninium gcras, qui Domino suo de volnntarius debes esse ad obedientiam, ut si

coelo cum devotissima gratiarum actione vehe- omni hora reliuqucretur qiiid faccre deberes
menti ministrare debcrent, si j)osscnt adessc. Et arbitrio tuo , libentius axjuo animo accij)ias
vix j)otcst esse (juin Dcus aliqua sjieciali gra- mandato obcdientiaj descrvire , et non tui juris
tia remuneret eum in j)raesenti, qui devote et esse ita quod nec locjui sine
: licentia , nec ad
libenter ministrat ad Sacramentum illud tam C aliqiias necessitatcs proprias ires , si liberum
salutare : quo nil melius ncque sanctius j)otest arbitriuin habcrcs; sicut sanctos j)atres in ^Egy-
esse in coelo ct in terra; et (juodanimodo pra;- j)to legimus vixisse, fjuoruin gloriam si cupimns
cipuum indicium divina? dignationis et dilectio- adij)isci , virtutcs imitemur.
nis ad homines. Quid enim minus facit Deus
quotidie vcniendo super altare, quam cum de XIY. — De leclioue Sciiplurce , et piorum librorum.
coelo desccndcns formam assiimj)sit humanam?
et idco reliquit memoriale totius dilcctionis in Saej)e diviuo sacrse Scrij^turae eloquio incuni-
se ij)so , Incarnationis , Ptcdemjjtionis , Glorili- be. Hoc tuuni j)rimuui cssc dcbct fundamcn-
cationis. Salubre est ei saepe communicare ,
qui tum , nec non via (juae ducit ad vitam. Lege
omni devotione et studio virtutum, et custodia sanctorum vitam eoruui(|uc doctrinani utbonis :

sni, non solum a magnis peccatis, sed ctiam a ojxribus eoriiiii ct aclibus instruaris, et luinii-
levitatc vcrborum et ojjcrum, et cogitationum
, licris, ct ad dcvotioncm acccndaris, vel ad stn-
se ad hoc studet aj)tare. Licet cnim onini tem-Ddium j)rovoceris ut informcris in intcllcctu ;

pore debeamus esse solliciti ad spiritualia opcra, Scripturarum, et in fide iliuniineris, ut verum
eonvenit tamen maxime ut ad siisccptioncin ,a falso scias discerncre ct l)onum a malo, vi- ,

tanti Sacramcnti nospra-parcmus, ct susccj)tuiii tiuiii a virtutc; ct renicdia teiitatioiiuiu , et rc-

reverenter custodiamus. foriiiationcni morum invcnirc. Pson lcgas ad lioc
ut doctor vocitcris non causa curiositatis. INon
,

XII. De confessione rectc institucnda. lcgas libros (jui non aediiiccnt ut stint iigmentu ,

jioctarum ; (juia nova Icctio novas gciicrat co-

Sjcjio confilere j)eccata tiia, ad iiiinus bis vel gitationcs, ct cxstinguil mcntis devotioncm.
tcr iii (jiialibct licbdomada ; cl sinijilicitcr dic
culj)aiii luani , sicut uiii aiigclo, (jui sciret sc- XV. —
•
l)e pi'a'hili(iiic et niuuerc iloceiuli uoii alleclautlo.

crcta cordis tiii. Noii adjicias velamen excusa-

linriis vcl allcvialioiii'! ; iicr imjilicatc confilca- INonalfiilcb jii.claliiiam \ cl olliciiiiii (juod-
 ,

1617 OPUSCULUM JD QUID VENISTI? IGIS

cuinque , et quantuincunuiue dignus sis , non*''^
piaesnnias ilc te magna ; sed studc tc ipsuni A XVI. — De contimia siii disciplina, oh Deuin et Angelos
semper deprimcre et huniiliare usquc ad ter- nos uljique speclautes.

rani si tamen dignus fucris

: vocabit te Domi- ,

nus renitentem. Nemo enira sibi sumit hono- Nunquam sccurus sis , ctsi absconsus ,
qnin
rcm sed qui vocatur a Deo, tanquam Aaron '.
, tc disciphnate habeas , et caste in oiniiihus, in
Si insuflicicns et indij^nus , crit tihi confusio visu , auditu, tactu ,
gustu , et odoratu, ac si

niaL^na. Undc cst quod aliquando ))arvum con- videaris ab aniico. Scito, quod sancti Angeli
scquimur fructum cx praedicationibus, vel con- sunt nobiscum , ct semper ubique vident omnia
fessionibus nostris? Quia non vocati a Deo ve- quai facimus : quorum aspectus del^emus ve-
nimus ct non niissi currinuis. Prius volumus
, reri, et praesentiam revcreri. Vidct ctiam nos
fructum ferre in aliis, quam radices in tcrra ipse Deus et Dominus judex nostcr videt :

fixerimus charitatis et vcritatis. Et ideo fructus ipsa nostra conscientia, testis eorum quae fa-
non est durabilis, quia non proccdit ex radice B cimus, et accusat. Qui autem veretur magis
charitatis. Hinc quod in Levitico dicitur
est hominum aspcctus, quam Dei ct Angclorum
:

Qiiaitdo ingrcssi fueritis tcrrnin, ct plantavcrilis ct propriae conscicntiae, non est castus amator
in ca ligna poniijcra, aiijcrctis jjra-putia coruni : boui, sed appctitor temporalis honoris : ct
poma gcrminant , imnmnda crunt vobis
(fucti talis non est servus Dei verus ,
qui adhuc niagis
ncc cdclis ex cis. Quarto auteni anno omnis , cupit placere hominibus quani Deo. Quibus
fruclus eoruin sancti^cabitur laudabilis Domino. enim plus times displicere, illis etiam magis
Quinto autein anno, comcdctis fructus , congrc- affcctas placere. Kemo autem potcst duobus
gantcs poma rpicc proferiint '. Arbor in terra dominis servire ^.

plantata , est homo

dc sa?culo sumptus et in re-
ligioue plantatus; qui fructus salutis dcbet af- XVII. De verecundia et uiodestia.
ferre in se , ct in aliis tempore opportuno. Si
intempcstivos fructus protulcrit, innnundi re- luter fratrcs cxhibe te vcrecundnrn , iriatio-
putabuntur, ct inutilcs ad fructum spiritualcm, C sum, modestuni affabilcm dulccm ct seve- , , ,

propter prcesiimptionem. Primus annus cst |)oe- riorem ut disciplinam conserves et tamen ex ; ,

nitcntia vera de peccatis praeteritis. Sccundus austcritatc non sis oncrosus aliquibus. Jocos
autem annus est perfecta conversatio
ad statum '
dissolutos nunquam exerceas , ncc verba sae-
emcndationis. Tcrtius autem annus cst usus cularia alicubi profcras, ncc libcntcr audias :

bona? conversationis. Quartus annus cst laudcs qtiod cnim te dclectat aiidire, si audcres , etiani
et humanos honores contcmnere, et gloriain libcnter profcrres. Sei^vus autem Dei ita castus
soliDeo quaerere, et animarum salutein. Qui- csse dcbct in omnibus verbis factisque suis, ut
cumque autem ante hunc annum ingerit sc,ut non tantuin horreat quae indeccnter sonant,
fructum animarnm profcrat; non Dco acce- sed etiam ea quae dant intelligcre aliqua tiu'-
ptuin, ncc sibi nicritorium jiropter Icvitatem ,
pia , licet aliqua sint honestate palliata. Omncs
nec aliis erit proficuum. Post vero hunc annuni, gcstus et sermones tui, et mores , et aspcctus ,

id cst quinto anno, purae charitatis comedcnt et inccssus quailam huinili vcrecundia dcbent
,

fructus, ct congregabunt poma; quia tunc erit D esse ornati. Nil apparcat in te clatum et pom-
praedicatio fructuosa et sibi mcritoria, ut fru- posum , vel aiidaciae vcl praesumi^tionis nota-
ctum congrcgcnt in vitam a^ternain. Te ipsum bilc. Verccundia cnim cst maxinitini dccus in
studc primo coinponcrc intcrius iii bonis mori- Religioso ,
praecipuc in juvenibus : ita ut qui
bus, ac ordinare in sanctis alfcctionibus et co- eam postponunt, vix aliqua spcs sit dc eis quod
gitationibus ; ct tunc procedes ad docendum boni liant et virtuosi. Sicut timor Domini
alios. Insana doctrina est, (|ui aliqucin prae- compoiiit homiiics, ct ordinat iutcritis onmia
sumpsit doccrc, anlcquam didiccrit. ad bcaliliidincm : ila vcrccundia (•omponit cx-
tcrius ad disciplinam, Ncmo sit libi ita fanii-

liaris, coram (pio verecundiae pcnitiis oblivi-

scaris, Incessus tuus sit niaturus : non Icviler

lkl)i. V, \. - 2 Lcxil. ,\i.v, 23-25. — 3 ,Maiih, vi ,

:>.', , tl I.uc. x\ i
, 13.
 ,;

1G19 OPUSCULUM .4D QUID FENISTI? 1G20

ciinas sine necessitato; ncc viiltuiu tiiuin ere-'"*^ siniilihus cavere. Si auteni talia dicerontur de
ctuni geias, sed inediocriter ilepressuin ; nec A aiiquo, (jiiod oinniiio expediret euin scire de
vagus sis oculis; nec braeliia inultuin ventiies; quo diciintur, potes ei exprimere, si vis ,
quae
nec niore samlariuin incomposito gradu ince- dicuntur, non expriniendo euni qui dixit : ut
das , sed plano et luimiii gestu. Scdcus non sciat quid cavere debeat , el non in odium
jjiyre te in latus iiicliiics, nec crura louye e\- contra detractorciii iiiartlescat.

tendens, luaxime piieseiitibus aliis. Kxterior

enim incompositio corporis indicium est inde- XIX. — De caveuda jactautia.
votae mentis. Risus tuus sit moderatus et rarus.
sine cachinno. JMairis enim vult Dominus boni- Jactantiain diligentissime cave. IVe unquam
tatcm ,
quain dissolutioiiciu. Stude vultii esse cures aliqua scire qune in bona sunt, nec
te
sereuus, et iion turbulciitus vel iudiguabuudus; alicui debes sij,'nilicare de aliquo quod in te est
quia Dco lioc vitiuin valile displicet. commendabile nec velis in te inaniter gloriari
,

B ex eo quod in te potest esse aliquid laudabile

XVIII. — De circumspecta locutione , et caveuda quod non intelligant alii, licct tu taceas et
delractione. abscondas : si te jirodis et commcndas, irri-

deberis et vilesces, et unde prius aedilicabantur,

Verba tua sint lenia ; responsio humilis sine in te, postea despicient. Omnis quippe laus in
punctione aniaritudinis , vel obliqua? redargu- proprio ore sordescit. Maledicta ct convicia
tionis , atqiie irrisionis. Sic forma verba tua mendacia levia et frivola et omnia juramenta,,

ad alterum , cum loqueris de aliquo, ac si il- omniaque turpia verba, licet etiam sint joco-
lum auscultare, et prope stare cerneres. Kon sa,ab ore Religiosi perpetuo anathemate sunt
timcat te qiiisquam ,
quod in sui absentia fa- arcenda. Jacobus apostolus ait Si qiiis piitat :

mani suam denigres in ;iIiqiio. Magnum vitium se rcligiosuin esse , non rcfrenans linguani , secl
est in Rcligioso , aliquid iiiali de absente loqui, scduccns cor suuni , hujus vnna est rcligio '.

quod loqui erubesccret , si ille audiret. Pson

libenter audias detrahi alicui , sed aut fuge C XX. — De verbis jocosis fugiendis.
detractorem , aut compesce si potes. ]\il pro-
dest audire detractiones : idcirco aliquein lau- Yerba jocosa sunt fugicnda ubique et licet :

dabilem elige virum , si potcs, qui te et alios grave non sit eoruin |)cccatum, tamen consuetu-

auditores aedihcet verbis suis potius, quam de- do continua geneiat animae detrimentum. ]Nam
trahendo noceat. Rumores nescias, quia in- saepe dum quasi licenter, vel silenter relaxamus
quietant cor, et mentem distrahunt, et devo- lingiiam in verba otiosa, et non advertimus
tionem exhauriunt, tempusque sine utilitate dilabimur paulatim ad nociva, ex quibus oriun-
consumunt. Etiam omnia qu;e scis non effun- , tur dctractiones murmurationes, dissolutiones
,

das tanquam vas absque operculo quod sta- ;

et graves conscicntiarum corrosiones.
tim cum inclinatur, effundit quidquid continet.
Kon sis libenter in turba; nisi quando tractatur XXI. — De studio audiendi piaet utilia.

de Deo et his qu?e aniinum aedificant. Non sis

clamosus in loquendo, nec impetuosus ad eva- D De Deo audi libenter loqui , et tu ipse
porandiim quod intus tenes. Cave autem , ut loquaris similiter ;
quia talis locutio incitat ad
nullum prodas de-
sicut tu nullis detrahis, ita studium virtutis, et affectum devotionis. Audi
tractorem apud illum cui dctrahitur; ne magis humiliter verba ab his qui dicunt, nec disputes
degraves detractorcm , et ex te semeu discordias e contra. Sunt quidam, qui cum audiunt aliquiil
generetur. Potcst nanique esse qiiod ille qui ,
boni, ne ipsi videautur igiiorare bonum qui>d
dixit de altero, non intendat derogare ei sicut , alter proponit, statiin volunt de hoc disputare,
iste fortc suspicatur, et incitatnr ad odium ut videantur etiam de hoc aliquid scire. ]Non
coiitra eum , et ad vindictam provocatur : ille euiin qua>ruiit ;vtlilicationes, scd ostentaliones :

simpliciter dixit, iion aiiimo (lcli;ihciidi ; aut ct idco proptir t;ilcs s;vpius luulta boiia oiiiit-
fortc sliiiiiii pa'nituit, proponens se de cajtero tuutur tlicenda.

•';i<iilii I
,
'}.{>.
1621 OPUSCULUM JD QVTD VENTSTl? 1622

A XXIV. — De speculo omuium virtutum nobis proposito,

XXII. De cavenda contentione.
id est vita Cbiisti.

Noli esse contentiosns. Cito crede , cuni bo- In omnibus virtutibus et bonis moribus,
num est et verum quod alter proponit. Tuum semper proponc tibi ilhul praeclarissiuuim s])e-
non est resistere propter aliquam oslentatio- cuknn sanctitatis, ct perfectissinium exempUun :

nem, si bonum et verum est. Si autem non bo- sciUcet vitam et mortem Fihi Doi et Domini
num , melius persuadebis ei veritatem pacifice nostri Jesu Christi ,
qui de coelo ad hoc missus

et quiete demonstrando, quam acriter arguendo. est, ut nobis prseiret in via virtutum, et legeni
vita» et discipUna^ suo nol)is excmplo daret , et

erudiret nos sicut scmetipsum. Sicut cnim na-

XXIII. — De modo loquendi Religiosoium , et cura turaliter ad imaginem Dei creati sumus; ita ad
temporis. B morum ejus simihtudinem pro nostra possibi-
htate conformemur, qui ejus imaginem peccato
Cum loqueris, loquaris voceremissa, vultu fcedavimus. Quanto enim quihbet se virtutum
imitatione conformare Christo studuerit tanto
placido. Moribus disciplinatus, et quietus esse :

studeas, et quidquid tunc loqueris magis au- ,

ei propinquior in patria , et simihor in gloriae
thonticum et utile erit. Non sis audax coram claritate erit. Describe in corde tuo mores ejus :

senibus, sed verecundus, auscultans doctrinam quam humiUter se homines,

habuerit inter

eorum. Seniorum est docere, juvenum autem quam benigne inter discipulos, quam modeste
humiliter audire. Noli otiosus sedere , et inten- comedendo et I)ibendo, quam misericors super

dere rumoribus et fabulis quia principaHter:

peccatores, quibus se similem fccit per omnia;
duplex malum ex hoc contrahitur. Teris inuti- quomodo nuUum sprevil; vel horruit , etiamsi

literlempus, et ex hoc pateris detrimentum, divitibus non adula-

esset leprosus quomodo ,

cum de eo redditurus sis Deo in die novissimo batur non anxius pro corporis necessitatibus ;

rationem cum omne tempus tibi impensum C erat; quam verecundus in visu quam patiens
; ,

exigetur a te in die judicii aUud, quia non das

:
in contumchis quam mitis in responsionibus. ,

in hoc ahis bonum exemplum et de hoc etiain Non enim stnduit se vindicare in vcrbo nior-
,

rationem reddet. daci et amaro sed blanda et humih rcspon-

'
:

sione, alterius maUtiam sanabat. Item quam ,

soUicitus in animarum saUite pro quarum sa-

:

lute , cum Deus esset , nasci et mori dignatus

est. Qui est benedictus super omnia in ssecula.

Amen.
 ,

LIBER
DE MODO BENE VIVENDI
AD SOROREM.

ADMONITIO.
iicquens Tiaotatus iiec Beniardo convenit nec cjus soroii
, Hunibelinae, qua^ conjugata fult
uisa^culo, antequani vitam nionasticani profiteretur.
Auctor Sororein nionet, nuin. 65, « ne
» conjugatas e sseculo ad Religioneni venientes despiciat. »
Nou videtur fuissc rxegulai S. Be-
iiedicti addictus. Siquidem inter
])salinos ad Priinani recitari solitos
nicniinit psalini, Dcus,
in nnmuw tuo
cU: qucjn Benedictina; Regulaj sectatores extra hebdoinadaiu
,
Sanctain ad Pri-
inaninon recitant. Quisquis tandeni iUe sit, jaui senex hunc
librum scripsit, ex mun. 170.
Sed ha^c phua quaiu sit necesse de hoc piolixiori tractatu
quem ail calcem hujusce tomi ,

relegare visum est.

i^Ji/LrAliO. ""*et relucentes vultus quasi ex reddita imaginc

A componunt : quia duni praeceptis doniinicis
CliaiissMua mihi in Christo soror, diu
cstquod toto animo intendunt , in cis procul dubio quid
royasti ut verha sanctai admonitionis
scriberem in se coelcsti sponso placeat, vel quid displiceat
tibi.Sed cnm scriptum sit,« Superbiaest
qucm- cognoscimt. Hunc igitiir librum, soror vene-
quam velle docere meliorem se . indi-num , rabilis, libenter perlcge , iterum ilerumque re-
nie ad h()c opus conspexi et
; ideo quod rogasti, lcge : et in co cognosces qualiter Dcum proxi-
a iquandiu hicere distuli.
Sed quia iterum, ite- mumque diligas ,
quomodo cuncta terrena et
iiimque rogasti rursus ad memoriam reduxi
, transitoria despicias, quemadmodum seterna ac
sententuim Domini dicentis, Quicitnifjiie
anga- coeleslia concupiscas; qualiter pro Christo ad-
riavcnt tc millc passus vaclc
, rum co duo mil- versa hujiis muiuli patienter sustincas, et pro-
lut, omnique pctcnti tc
tiibue' undique coa- : spera ac blandimenta contemnas; quemadmo-
ctus, tandein charitate
compulsus, tuisque dumin inlirmilatibus tuis Deo gratias reddas vel
orationibus adjutus, sub mensa Patrum
micas B agas , et in sanitate non superbias; quomodo in
collegi, et si non ut debui,
tamen ut potui piosperitate non cleveris, ncc iii adversitatc
qiias in hoc libro tuaj
sanctitati rcpivTScnto. rrangaris. Soror niilii in Christo dilccla , libriim
jNunc crgo, charissima soror, hunc
liljrum ac- istum tua prudcntia studiose pcrcurrat, ct pec-
ci|)c, ct eum ante oculos
tuos quasi speculum cata mca assiduc lugeat : ut qui non sumdignus
piopone, eumque omni hora velut speculum
impctiarc indulgcntiam , saltcin tuis orationi-
conlemplare. Praecepta iianKjnc Dci spccula biis possim coiisccjui |)cccalorum mcorum ve-
snnt, m qiiibus se ij^sas anima' insj^iciunt, ct in
niam. ()mni|)otciis Dcus custodiat, ct ab omiii
qmhiis co-noscimi maculas, si (jiia- simt, ((k- malo te dclcndat , ct cum omnibus tecum Dco
dii.ttis
;
qdia ncmo miindus a dclicto : et in pariter servicntibus ad vitam perducat ;vtcr-
M"d)us cmcndant vitia cogilationum suanim, nain , vcncrabilis soror. Amcn.
'
Mallii, V, 'il, ',
j.
 ,
;

lG-25 LIBER DE MODO BENE VIVEINDI. 1020

^^^
sperare , scd hnbetc fidcni Dci iii r^nhis^. Spcs
X. De fide. A quae videtiir, non est spes. Nam quod videt
quis quid sperat ^ ? Si auteni quod non videmus
,

1. Dominus dicit in Evangelio : Omnia pos- speramus, per pationtiam exspectamus. Unde
sibiHa siint crcdcnti'. l<iemo potest venire ad Salomon ak Exspectatio Justorum icetitia ,.yjcs
:

jeternam beatitudinem nisi per fidem. Ille vero auteni impinruni pcribit*". Ergo soror charissi- ,

est beatus qui recte credit credendo , et rccte ma et tu exspecta Dominum , et custodi viam
,

bene vivit, et bene vivcndo fidem rectam cu- ejus, ct exaltabit te ut haereditate capias re-

slodit. Unde beatus Isidorus : « Sine fide nemo gnum Dei. Exspecta Dominum ,
charissima, et
« potest placere Deo. Fides nequaquam vi extor- recede a malo , et exaltabit te in die visitationis,

.) quetur, sed exempUs atque ratione suadetur. id est, in die mortis tuae, sive in die judicii.

.. Aquibusautemviolenterexigitur, perseverare Qui male agere non cessant, in vanum miseri-

« in ea nequaquam possunt exemplo novellfe : cordiam Dei exspectant; quam recte exspe-
« si quis cacumen violenter re- B ctarent
arboris, cujus si a nialo recederent. Unde beatus ,

» denuo dum laxatur, in quod prius

presserit, Isidorus « Timere debemus ne per spem quam :

w fuerat confestim revertitur, » Fides sine ope- Deus promittit nobis, perseveranter pecce- >.

ribus niortua est^ et frustra sibi de sola fide

:
» nuis. » Nec rursus, quia juste peccata di-
blanditur, qui bonis operibus non ornatur. Qui stringit, de Dei misericordia dcsperemus sed :

crucem portat debet niundo mori nam

, cru- quod melius utrumque pcriculum fugiamus : ,

cem ferre, semetipsum est mortificare. Crucem ut e malo declincmus et de pietate Dei veniam ,

fcrre et non mori simulatio hypocritarum est.

, speremus. Omnis quippe justus spe ct formi-
Qui non dubitaverit in corde suo, scd credide- dine nititur quia nunc spes ad gaudium erigil, ;

rit quodcumque petierit fiet sibi. Qui credit in

,
nunc ad formidinem tcrror gehennae reducit.
Filium Dei , habet vitam «ternam ^. Qui autem Qui enim de peccati venia dcsperat plus se dc ,

noncredit,nonvidebitvitam,sediraDeimanet desperatione quam de peccato damnat. Igitur,

super illum. Sicut corpus sine anima mortuum sojor dilecta spes tua sit in Jesu Christo ,

est, ita fides sine operibus morlua est. Soror C sponso tuo firma, quia sperantes in Domino
charissima, magna est fides, sed nihil valet sine misericordia circumdabit 7. Spera firmiter in
charitate. Igitur, soror venerabilis , serva in te Domino, et fac bonitatem : inhabita terram
rectam fidem, tene sinceram fidem, custodi et in coelesti regno pasceris in di\itiis ejus*.

intemeratam fidem maneat in te recta fides; ; Soror venerabilis depone injustitiam et spera , ,

sit in te incorrupts confessionis lides. INihil te- in Dci miscricordiam aufer a te iniquitatem : ,

mere de Christo loquaris, nihil de Dco pravum et spera in salutem. Emenda te ipsam, et spcra

et impium sentias nihil pcrverse cogites, nec

, in Dei clcmentiani. Iv\pellc a te pravitatcm , et

dilectionem ejus offendas. Esto in fide justa : spera indulgentiam : corrige vitam tuam, et
habeto in fide recta conversationem sanctam : spera vitam aeternam : ad quam te perduccro

Deum quem invocas fide , non deneges opere. dignetur ille qui te elegit ante saecula. Amen.
Malum mixtum bonis contaminat plurima.
Unum malum multa bona perdit. Non delin- III. — De gratia Dei.

quas in opere ,
quae perfecta es in fide. Malc D
vivendo non polluas fidem. Integritatem fidci .3. Paulus Apostolus dicit f/^/ «^««r/rtc/V/^rr- :

pravis moribus non corrumpas. Non admisceas catum, supcrabundavit etgratia: ut sicut rcgna-
vitium virtutibus, non adjungas malum bonis. vit pcccatum in niortc , ita ct gratia rcgnct pcr
Soror amabilis, Deus te incolumem custodiat. indulgcntiant invitam aHcrnam. Stipcndia cnini
Amen. pcccali mors , gratia autem Dci vita cetern(i'K
.. „ Unicuiquc autem vestruni data cst gratia sccnn-
diim mcnsuram donationis Christi '". Soror cha-
2. Dominus dicit in Evangelio : l^olitc dc- rissima , sictit bcatus ait Isidorus ,
piofectus

'
Maic. IX, 22. — » Jacobi ii, 17. — 3 Joaii. m, 30, it l Joaii. v, 10. — -i Maic. xi , 22. — 5 Rom. viii,

2 4. — 6 Prov. X, 23.-7 Psal. xxxi , 10. — « l'sal. xxvi , ,'{. — 9 Rdiii. v, 20 , 21. — •" Eplies. iv, 7 ;
I Cor.
XII , 10 , el Roni. xii , 3, 0.
 ,; ,,:
,

1(;27 LIBER AD SOROREM, 1G28

hoininis doniim Dei est. Er^o si dono Dci pro-'"^ (jnod onniia bona qnap in lioc snccnlo liahenuis,

ricinuis, nccesse est ut de bonis operibus non A per gratiain Dti habeinus. Onniia eniin mala
nosmetipsos, sedDeuin laudemus. Nec a sepo- eveniunt nobis propter peccata nostra. Deus
test quistiiiam corrijji nisi a Deo. llomo nihil per suam sanctam misericordiam et {^ratiam dat
boni habcl |)roprium, cujns via non est ejus, nobis bona scd proptcr pcccata nostra accidunt
:

tcstante prophcta qm ait ; Scio , Domi//c , r/nia nobis mala. Per gratiam Dei tribuunlur nobis
no/i c.\t liomi/iis via cjus , /wc viri cst ut ni/ibulct prospcra sed propter iniquitates nostras ad-
:

et dirigat grcssus suos '. Cumque aliquod donum veniunt nobis adversa. Per gratiam Dei dantur
percipit non plus qua-rat (piam cum acccpit
, nobis nccessaria sed proptcr vitia noslra acci- :

ne dum mcmbri officium surripcrc tcn-

altcrius dunt nobis contraria. lyitur, o spoiisa Christi,
tat, id quod nieruil pcrdat. Conturbat enim neccsse cst nobis ut semper ad memoriam redu-
ordinem corporis totum qui non suo contcntus camus cum gratiarum aclione bcne merita Dei
,

officio surripit alienum. In divisione donorum

unde Ecclesia in Canticis de Christo sponso suo
diversa Dci dona percipiuntur. INcc uni homini B loquitur, dicens Mcmorcs ubcrum tuorum su- ,

conceduntur omnia dona, scd (it pr;e hiiniilita- pcr vi/iu/n, rccli ililigu/it te^. Ac si diceret,
tis studio ut aller habeat, unde adniirctur in IMcmorcs !j;ratia3 tua^ et miscricordiae tuae, atque
altero. ISam quod in Ezcchiele animalium alae bencliciorum tuorum diligunt te hoc est, illi :

ad alteram percutiuntur *; virtutes desi-

alterae te diligunt qui recti sunt corde. Illi recti corde
gnantur sanctorum nuituo scse affectu provo- sunt, (jui de justitia aut sanctitate nihil suis
cantium, alternoque seseexemplo erudientium. meritis attribuunt, scd onmia tuae graliae dono
4. Honcsta virgo nolo etiam te latcat , quod
, adscribunt. Memores gratiae tuaeqni salvati sunt,

sine gratia Dei jjraeveniente comitante, et co- , diligunt Honesta virgo, semper memor esto
te.

operante nihil boni jjossumus facere. Gratia

, quia qnidquid boni in te est, per gratiam Dei
Dei nos bonum velimus; concomi-
jiraevenit, ut est. Audi Pauluin ai)ost()luin de se dicentcm,

tatur nos, ut bonum incij^iamns coojDcratur ; Giatia Dci su/ii ic/ f/iiod siim ^ sic et tu, chAris- :

nobiscum, ut bonum perUciamus. Ergo a Deo sima gratia Dei es quidquid es. Nam et quod
,

datur nobis bonum velle, incipere, et jjerficere. C saeculum contempsisti , ct quod domum patris
Igitura Deo dantur nobis virtutes; vitia vero et tui reliquisti, et quod ancilla Dci esse voluisti,

peccata oriuntur ex nobis. Charitas, jmdicitia et (juod in monastcrio scrvire Deo decrevisti
et honcstas a Deo danlur nobis sujierbia vcro, : et quod inler ancillas Dei vivere nunc devovisti,
avaritia, cupiditas suntex nobis. Sine Deo nihil omnia bona hsc per gratiam Dei jirovenerunt
boni jiossumus faccre ; sed per gratiam Dci tibi. ]\am et quod virgo es, et quod prudens ct

multa bona jiossumus operari. Sine gratia Dei sajiiens es , non jjcr te, sed per gratiam Dci es.

ad bcne operandum tardi pigri et tej^idi exi- , 6. (Intcrrogatio.) Dic mihi, qua^so, IVater
stimus sed jicr gratiam Dei in bonis opcribus
: mi, qnid est quod in sacra Scrij)tura legitur ,
grati et solliciti et devoti sumus. Sine Deo ad quia nemo sanctus, nemo bonus, nemojustus,
peccandum statim parati sumus; sed j)er gra- nisi solus Dcus^? (Responsio. ) Soror dilccta

tiam Dei a j)Cccalo liberamur. Sine Deo tcrrcna sicut dicitur, ita cst vere. Solus Deus est bonus,
quam oj)ortct diligimus sed
et traiisitoria j)lus : et sanctus, atqne justus ,
quia j)er se est bonus :

pcr graliani Dci cuncta qua; in hoc mundo sunt D homincs vero sunt boni non per se sed per , ,

despiciinus et co?lestia desideramus. Propter

, Deum et ideo solus Deus est bonus, quia jjer
:

peccatum j^rimi hominis de jiaradiso cjccti su- se cst bonus. llomines vero sunt boni , et justi,

mus; scd pcr gratiani Dci ad j)aradisum nos ct sancti, non j)er se, scd pcr gratiam Dei. Quod
pervenire crcdimus. Pcr j)cccatum jjiiuii homi- bcne in Canticis canticorum sponsus Ecdesiae
nis in inlernum dcsccndimiis; scd j)er gratiam scilicct Christiis , designat , diccns : Ego Jlos
Dei nos confidimus ascendere in coelum. ISam cariipi, ct li/iui/i co/wallitim^; (]u\i\ odorexn \iv-
et quod j)otcntcs suinus, quod divitcs, quod tiitis niea' j)cr imivcisum mundiim diriundo.
sapicntcs cxistiiiius, iioii nisi j^cr gratiain l)ci Ego , imjiiit , sum //o» caiii/u , ct liltuin coiival-

simius. iium : id cst, Kgo suni saiiclitas, bonilas cl

5. Interea volo te scire, reverendissima soror, juslitia eoruin qui cum humililate in mc conli-

Jinin. X ,
23.— M'zt«li. iii , t;j. - ^ Caiilic. i , ;!. - i I Cor. x. , 10.- ^Mair. x,l8. '• Cai 1 r. it.l.
 ,,

1629 DE MODO BENE VIVENDI. 1630

dunt quia nullus corum poterit esse sanctus,"* limcntDoiniimm ,custodiunt mondata ejus ctpa-
:

necbonus sinenie, sicut dixi in Evangelio, Quia A tientiain hnhvhnnt ustjuc ad inspcctionem ipsius^
sine mc nihil potestis facere^ Ego sum Jlos cam Oculi Domini super tiinentcs se , et ipse cogno-
.

pi , ct lilium convallium. Sicut enira canipus flo- scitoninia opera eorum 7. Consummatio amoris
ribus adornatur et vernal, ita lolus mundus Dei estsapicntia^. Timcnti Dominum non occur-
fideCliristi et notitia decoralur. EgoJIos campi, rcnt mala , sed in tcntatione Deus liherahit illuiii
ct lilium coiwalUum ,
quia illis liominibus am- a malo^i. Spiritus timcntium Deum rccjuiretur
plius meam gratiam dono ,
qui non in sua boni- et in respcctione illius benedicetur^" . Timor Do-
tate, nec in suis meritis confidunt, sed in me. niini est sicut paradisus ; henedictio et omnis
Soror venerabilis, ideo te moneo, ut nihil tuis me- gloria operiet iliiim ". Beatus vir cui donatuin
ritis attribuas, nihil de te prajsumas. In virtute cst tiinorcm Domini linhere '^. Timor Domini

tua niliil ponas, in viiibus tuis non confidas, in est initiuin dilcctinnis ejus '^.

tua audacia fiduciam non habeas. Omnia divino 8. O soror dilecla, nulla res nos sic ab omni
dono et divins gratiae adscribe. In omnibus ope- B peccato custodit immunes, sicut timor inferni
ribus tuis Deo gratias refer. In omnibus actio- et amor Dei. Deum timere est nulla mala facere
nibus tuis Dco gratias redde. In omni conversa- et nulla bona quae facienda sunt prseterire. Ti-
tione tua Deo gratias repende. Conlidentia tua mor Domini est fons sapientise. Timcnti Domi-
semper sit in Christo, qui te creavit ex nihilo. num hcne eiit in extreinis, et in clie mortis siice
henedicetur''^ Soror venerabilis, bonum est no-
IV. — De tiniore Dei. bis timere Deum, quia timor Domini expellit
peccatum. Timor Domini semper emendat. Ti-
7. Sororcharissima, audiquse dico, quae mo- mor Domini reprimit vitium. Timor Doniini
neo; ausculta quae loquor. Deum time super cautum facithominem atque sollicitum .-ubi vero
omnia, et mandata ejus semper observa, quia timor non est, ibi perditio estanim^e. Ubi timor
ccce oculi Domini super timentes eum , ct in eis non est ibi dissolutio vitae est ubi timor non
, :

qui spcrant super tnisericordia ejus^. Et Salo- est, ibi est abundantia peccatorum. Ii;itur, ho-
mon Time Dominum, et recede a malo^, Qui C nesta virgo tiuior et spes sempersintin corde
: ,

timet Duininum, nihil ncgUgit^. Etiam quidam tuo pariter sint in te timor et fiducia. Spes et :

Sapiens ait Tiinor Doinini gloria gloriatio , et

: metus pariter perseverent in te. Sic.spera in mi-
, ,

lcetitia, et corona exsuliationis. Tinwr Domini sericordia Dei, ut timeas ejus justitiam.
ditabtt cor, et dahit gaudium et lcetitiam in lon- 9. Sed tamcn soror mihi iri Christo amabijis, ,

gitudine dicrum : nain qui sine tiinore est , non volo te scire quatuor esse timores videlicet ;

poicrit justijicari. Timor Domini cst sapicntia ct humaniim scrvilem, initialem et castum. IIu- , ,

disciplina. Non sis incicdulus in limore Dei, ct manus tiraor est , ut ait Cassiodorus, quando
ne accesseris ad illum duplici corde^. Timcntcs tiraemus pati pericula carnis, vel perdere bona
Dominuin sustincte cjus miscricordiam et ne , mundi, propter quod peccamus. Hic mundanus
dcjlcctatis ah illo , ne cadatis. Qui timetis Domi- timor malus est, et in primo gradu cum mundo
num , crcditc in iiluin , ut in ohlcctationc vciiiat deseritur; quem Dominus prohibet in Evan"e-
vohis miscricordia. Qui timctis Dominum , cre- lio, dicens : ISolite tiincre cos (jui occidunt cor-
dite in illuni , et non cvacuahititr mcrces vatra. D pus^^, etc. Secundus timor est servilis ut ait
Qui timctis Domintiin, ddigilc illuin , et iiluini- beatus Augustiuus, cum timore gehenn;e homo
nahuntur corda vcstra. Qui timent Domiuuin, recedit a peccato , et omnia bona qu.c facit, non
non erunt increduU vcrho cjus : ct qui diligiint j^ropter Dei sed j)roj)ter timoreni inferni facit.
,

iilum , conservahunt vias illius. Qui tinicnt Do- Ille quasi servus timet, qui bonum quod facit
minum , inquirunt qtice beneplacita sunt tlli : el non tiraore aniittendi bonum quod non amat
qid diitgunt illuin rcplchunlur lcge cjtts. Qui sed timore patiendi nialum quod formid;it, l;icir.

timcnt Dominum , prahahuut corda sua , ct in Ille non tiu)et perdcre auq)lc\us pulclicrrimi
conspectu illius sanctificahunt aniinas suas. Qui sponsi, sed timet ne n)ittatur in parias inCciiii.

' Joaii.
.,.,„ XV, „.
5. , 2 Psal. XXII, 18. — ..^
Prov. in,,..
7. - 4
-
^^
EccVi. xv,, 1.
.. — & Id. i 11, 12, 28, ,Ti 30, 37. —
— —
,
,

6 Id. II, 7-10, 18-21. 7 Id. XV, 20. 8 Id. xxi , 13. — 9 Id. xxxni -
, '
1 - '" Id. XXXIV, 14. —" Id.
XL, 28. — " Id. XXV, la.— '3 id, i, IG , et rrov. i, 7, — '4 Eccli. i, It). - 'SMallh. X, 28.
 ,,

1G:U LIBER AD SORORKM, 1G32

Dehoc servili timoreait Panlus : 7Vb« f////// m-*'"vi(l('iiiiis per sclain iiitroiluci liniim. Qiiamlo
ccpistis spiritum scrvitutis iicrum in tiinorc, sctl A ali(iiiicl suilur, prius intrat seta, et post setain

ticccpistis spiritum adoptionis filiorum '

; id est, intrat linum : sic timor prius intrat in mentem
spirituin lilialein. Ronus est isle seivilis tinior, lioniinis, 'ct post timorem eharitas. Ideo intrat

et utilis, lieet iiisiiriieieiis et imperreetiis, j^er timor , ut introdiicat (liaritatem : sed postcpiain
quemcreseitpaulatimconsuetudo justitia'. Ciiin iiitravit charitas, loras miltit tiniorem. Timor
ineipit homo credere diem judicii ineipit time- ,
iste sanctus est , (juia in mente hominis generat
re. Si cn'pit eredere , c(vpit et timere : sed (pii sanctitatem. Timor iste sanctus est ,
quia intro-
adliiic tiniet , uon hahet pei rectam lidiiciam in ducit in mentem homiiiuin iierfectam charita-
dic jiidicii. ISondum est in illo perfecta charilas tem. Perfceta etenim charitas, perlecta esl saii-
qui adhuc timet; quia Timor iste castus est qiiia non recipit
si perlecta in illo esset ctitas. ,

charitas,non timeret. Perfecta charitas faceret adulterum amorem scilicet quia Deum snper ;

in homine i>erfectam justitiam et homo non omnia diligit, et nihil amori illius proeponit.
,

haberet unde tiineret sed haberet unde deside- B Etiani timor iste dicitur lilialis, qiiia non timet
,

raret, ut transeal iniquitas, et veniat rei,'num Deuin ,

quasi servus crudelem dominuni, sed

Dei. Quid est perfccta eharitas, nisi perfeeta quasi lilius patrem dulcissimum. liic tiinor ideo
sanctitas? Ille liabet in se perlectam charitatem, dicitur lilialis, quia non timet quasi servus, sed
qui perfecte vivit. Qui perfecte vivit , non habet quasi lilius.

undc in inferno danmetur, sed unde in ceelo co- 11. Sed qiiid est quod ait David propheta,
ronetur. Qui perfectam habet in se charitatem, 'Jlnior DumiNi siiiutus pcriiianc.t in stvculum uv-

non timet in inferno puniri , sed sperat in ca'lo (•//// ; cum Joannes dieat, Pcrfecta charitas foras
cum Deo gloriari. Unde dicitur in Psalmo : Glo- niittit timorem ? Hoc est quod superius diximus,
^*

riabuntur in tc omncs (jid ddigunt nonien tuuni ^. quia ille habet castum et sanctum timorem ,
qni
Ergo timor iionest in charitatc, sedpcrfectacha- Deum non timet propter poenas inferni, vel

ritas foras mittit timorem Timor prius venit -^. propter supplicia gehcnnae, sed cum reverentia
in corde hominis, ut piaeparetur locus charitati. amore. Et hic timor, scilicet reverentia Dei, et

10. Huie servili timori succedit tertius timor, C permanet in saeculum sajculi. Ille vero qui Deum
vidclicet initialis, quando homo incipit facere timet propter poenas inferni, non habet in se
bonum propter dilcctionein Dei quod antea timorem castum sed servilem quia non habet
,
,
,

faciebat propter timorem inferni. De hoc initiali perfectam charitatem. Si enim Deum pcrfccte
timore ait David propheta in Psalmo : Initium diligeret, perfectam in se justitiam haberet; et

sopientirv, dmor Domini ^. Initialis timor est, Deum non propter poenas, sed cum reverentia
quando hoino incipit amare Deum (luem ante et timore timeret. Et ideo timor po^nae non est
timcbat : et sic cxcliiditur a corde scrvilis timor. in charitate ,
quia perfecta charitas euin foras
Huic initiali timori succcdit quartus tinior; sci- mittit. Aliter tinict servus dominum, atque ali-
licet castus, per quem timcmus ne sponsus ter timet filius patrem. Servus timet dominum
scilicet Christus, tardct, ne discedat a nobis; ne cum desperatione et odio ; lilius timet patrem
euin offendamus, ne in cuin peccemus, et nc cum reverentia ct amorc. INunc igitur , soror rc-
eum pcrdamus. Timor iste, scilicet castus , de verendissima , moneo te, ut tiineas Dcum ciiin

amore dcscendit, timor iste de aniorc nascitur. D amore et reverentia. Noloenim ut sempcrjaccas
De hoc timore legitur in Psalmo : Tinwr Dominl sub jugo timoris depre.ssa, sed ut consurgas per
sanctiis pcrnuinct in stvculum sa-ruli^. In corde dilcctioncin ad Dominuiu patrcin tuum, qui te
hominis prius vcnit timor. Et quare venit? Ut creavit (iiiasi liliam. Etiaiii tc nioiico, ut Dtuin
Quanto autciii magis
lociiin charitati pra-paret. caste diligas, et nihil amori ejus piwpoiias, scd
charitasca'pcrit habitare incordehominis, tanto pro amore ejus omnia ciute in hoc niundo sunt
magis timor decrescit. Quanto major est charitas despicias. Iteriim admoneo te , hone-
atque rogo
in corde hominis, tanto minor cst ibi timor. stissiina virgo, ut cotrigas vilam tuam cuin omni
Qiiaie? Qiiia charitas inillit cum foras. Audi studio, ita ut sit scrmo tuus pudicus iiicessus ,

soror dilccta, congruculein siiiiilitudinem. S;epe houeslUN , viiltus humilis , lingua alfabilis, iuciin

< Kiiiii. VIII , 1 ,1 , it 11 1 iiii. I , 7. ' l'sal. V, l>. — 3 I Joaii. IV, 1«. - 4 Psal. cx , 10. - '•>
Tsal. xmu
10. •' I Jdiiii. IV, 18.
 ,

1G33 DE MODO BENE VIVENDI. 1634

plcna dilectione , nianus plena operatione ,
ju- """ mors agit in scnsibus corporis , lioc agit dilectio
vante Doniino, sinc qno nihil boni poteris face- A Dci in saeculi cupiditatibus. Dcus diligcndus cst
re. Amantissima mihi in Christo soror, si me propter semetipsum, cpiia cst summe bonus, et
quasi fratrem audicris, et Deum in toto corde quia nos creavit ex nihilo. Charitas est dilectio,
tuo timueris, multa bona non solum in hac vita, qua dihgitur Deus propter se, et proximus pro-
sed el in futura habebis. Amen. pter Deum. In primo loco dihgitur Deus, sicut
jani dictum est, in omnibus, ct super omnia.
V. — De chaiitate. In secundo vero diUgitur proximus in Dco , hoc
est, in bono.
12. Tntroduxit nie rcx in ccllnm vinariam , et 13. Charitas habet duo raandata ununi per- :

nrdinavit in nic clinritatcm '. Cella vinaria, Ec- tinens ad dilectionem Dei, quod est maximum
clesia est, in qua est vinum evangcHcae praedi- mandatum; alterum vero pcrtincns ad dilcctio-
cationis. In hanc ergo ccliam amica sponsi, sci- nem proximi, quod cst similc huic sicut scri- :

licet sancta anima, introducitur, atque in ea B ptura est, Diliges Dominum Deum tuum, ct

charitas ordinatur quia non sunt aequaliter

: proximum tum sicut te ipsuni ^. Ac si diceret :

omnia diligenda, sed diffcrenter. Non dcbcmus Ad hoc debes proxinium tuum diligere, ad id
aequaliter orania diligere, scd alia minus, ct alia quod diligis te ipsum scilicet ut bonus sit, et ;

magis. Nam scirc quid faccre debeamus, et ne- ut ad vitam aitcrnam pervcnire possit. Dc hac
scire ordinera faciendi, perfectascientia nonest. dilectione Dei et proxirai in Canlicis cantico-
Si non diligimus ea debemus, vcl
quae diligere rura sponsus, scilicet Christus, loquitur spon-
si non deberaus, or-
diligaraus ea quae diligere sae, scilicet Ecclesiae, seu aniniae sanctai, di-
dinatara charitateni non habemus. Et si plus cens : Quam pulchrce sunt mammce tuce, sornr
diligimus ea quas minus diligere debemus, vel mea sponsa; et odor unguentoruni tuoruni super
si minus diligamus quae plus diligere debcmus omnia aromata^. Quid per raaramas convenien-
ordinatara charitatera non tenemus. Haec cst tius in hoc loco ,
quam ipsa dilectio Dei et pro-
ergo ordinata charitas, ut Deum ante orania, et qua superius diximus, intelligitur? pcr
ximi, de
super orania diligaraus. DebenuisDeura diligcre C quas mammas raens sancta omnes sensus suos
ex toto corde , , ex toto intellectu
id est et ex , per suara dilectionem nutrit cum , Deo suo cha-
tota aniraa, et ex tota voluntate, et cx tota ritatis conjunctione conglutinatur ; proximis
et

raente, et ex tota raeraoria : ut oranera intelle-

'
suis quidquid boni potest largitur. Et odor un-
ctuni et oranes cogitationcs nostras, et oranera guentorum tuorum super omnia aromata. Per
vitani nostram ad eum dirigamus, a quo omnia unguenta quippe ipsas virtutes, quae e\ chari-
bona habemus; ut nulla pars vitae nostrae otiosa tate nascuntur, intelligiraus. Dcbcraus proxi-
relinquatur, sed quidquid in aniniam venerit, nios nostros in bono diligcre, quia qui in malo
illuc dirigatur, ubi impetus dilectionis currit. diligit proximum non diligit proxiraum , sed
Igitur, soror charissinia, dignissimum est et odio habet. Qui non diligitfratrcm suum quem
valde nobis nccessarium , ut Dcum in onraibus videt, Dcum quem nun vidct (juonwdo potcst di-
et super orania diligaraus, qui cst suraraura
bo- ligere? Nequaquam. Igitur diligamus nos ad in-
num. Suinraura ergo bonum diligere sumraa est vicera, quia charitas cx Dco cst. Et qui diligit
beatitudo. Quanto quisque Deum araplius dile- D fratrem suum, ex Deo nalus est, et videt Deum^.
xerit tanto raagis bcatus crit. Qui Deum dili-
, Qui diligit fratrera suum quem vidct oculis cor-
git,bonus est. Si bonus est, ergo bcatus. Unde poris , vidct se mancnteni
oculis uicntis in
Salomon in Canticis canticorum Fortis cst ut : Deinn scilicct charitatcm quia Dcus charitas
, ;

mors dilcctio^. Vcre Dei dilectio fortis esse ut est. Et qui non diligit fratrera suuni qucm vi-
mors dicitur; quia sicut mors violcnter separat dct oculis corporis, non videt oculis mentis in
aniraam a corporc, ita dilcctio Dei violenter se manentcm Deum, scilicet charitatcm quia :

separat homincm a niundo ct carnali araore. si eo essct charitas, Dcus cssct iii co (luia
in ,

Vcrc Dci dilcctio fortis cst ut mors; quia dum Dcus charitas est. Dcbcmus ctiam diligcrc pro-
perdilectionem Dci a vitiis raortificaniur; quod pinquos nostros, si boni sunt, ct si Deo ser-

• Canlic. i, 3, et ii, 4. — ^ u. viu , G. — 3 f)e,„_ y, ^

r .
^, ^
j^ .
Manl,. xxn , 37, 39, ct Marc. xit, 30,
31. — 4 Cant. IV, 10. — 5 l Joaii. iv, 20, 7.
 ,,

1G35 L1IH:I\ AU SOROREM, l(i3G

viunt. Plus (Kl»cimis ililigore cMraiioos , <iui**' cte valeas tlitoro : Vulnerala cliaritatc ogo sum.
nohis sunt conjuncli vinculo cliaritatis Cliri- A Soror in Christo dilecta mihi, autli verha Jcsu
sli, quam Doum non diligunt
j)ro|)in(iuos (^ui Christi sponsi lui : Qui (tili^it me , ilili^ctur a
iioc Doo Quaiv? Quia sanctior ost co-
sorviunt. Patre inco; <t rgo (ii/igtini cum, et inaiiifestnbo

pula cortlium tiuam corporum. Omnes litleles

, ci me ijisuin '. Uilige ergo eiim, charissima, in
hominos tlehemus tliligere; setl cum omnihus hac vita, ut ipse te tlignetur tliligere oum 1'atrc
protlosse non possumus, illis maxime consu- in .Tterna heatitutlino. Amen.
kntlum est, tiui prt) locorum et temporum, vel
(|iiarumlihot rorum opporlnnitatihus constri- Vi. — ne piiuioriliis conversonim.
ctius nohis, tpiasi tiuatlam sorto conjungun- ,

tur. Pari tlilectione est optantla vita a'terna 15. Inchoantihus praemium promittitur, setl

omnibus hominibus. Omnes homines afroctu perscverantihus tlatur , sicut scriptum est : (1)«/

charitalis tlohoimis tliligere, scilicet ut Deo ser- perscvcraverit usr/ue in finein, hic sahms crit^.
viant , Sed opera misoricordiai B Tunc onim placot Doo nostra conversio, rpiando
ot ut salvi liaiit.

non dohennis omnihus hominihus «qualiter im- honum quod inchoamus, usque in finem per-
pendere, sed aliis minus, atque aliis magis. ducimus. Sic enim scriptum est, Vce his qui
14. Soror dilecta, si veram et perfectain cha- sustinentiain perdiderunt^ id est , bonum opus ;

ritatem volumus custodiro, ad ajternam patriam non consummaverunt. Sunt multi homines ,
Deoadjuvantopossumuspervoniie.Prcetereade- qui ex sola mentis devotione convertantur ad
hemus diligoro inimicos nostros propter Deum, Deum. JMulti etiam coacti plagis convertuntur
sicut et ipse ait in Evangelia Diligite iniinicos
: ad Deum, qui ex devotione non converteban-
vestros,henefacite his rpii odcrunt vos : ct orate tur, sicut in Psalmo legitur : In caino et freno
pro pcrserpicntibus ct caluniniantibus rios, ut si- maxillas eoruin constringe, rjui non approxiinant
tis filii Patris veslri qni in coelis est '. Igitur, ^. Omnis conversus a flctu incipiat pocca-
arl te

venerahilis soror, necessaria est nobis charitas torum et sic transeat ad desiderium coelestium
,

sine qua nuUus potest placere Deo. Deum non bonorum. Sororcharissima,priusdebemusmaIa
diligit, qui hominem odit. Nec Deum diligit, C quae facimus lacrymis lavare, ut tunc munda
qui Dci praecepta contemnit. Charitas est radix mentis acie id quod quaerimus contemplomur :

omnium virtutum. Sine charitate enim quod- ut dum antea a nohis plorando detergitur caligo
cumque faciraus, nihil nohis prodest. Nostrum peccali, mundatis cordis oculis albefacta inspi-
studium est vacuum si non habemus charita- , ciantur. Necesse est omni converso, ut post ti-
tem, quia Dcus charitas est. Ibi rognat carnalis morem consurgat ad Deum per dilectionem
cupitlitas, uhi non cst Dei charitas. Tunc homo quasi lilius; ne semper sub tiinore jaceat sicut
est perfectus qnando est charitate plenus. Sine
,
servus. Noviter conversi blandis verbis sunt
amore charitatis qiiamvis quistjue recte credat, consolandi ; ne si exasperari cceperint, territi
ad heatitudinem pervenire non potest. Tanta est ad priora pcccata recurrant. Qui enim novitium
etiam virtus charitatis, cjuae si desit frustra ha- suavitate et dulcedine non docet et casligat;
, ,

hentur caetcrae virtutes si adsit, recte habentur phis novit exasperaro quam corrigere. Prius
:

omnia. Qiii Doum non diligit, nec se ipsum di- corrigondus et castigandus est novitius a pravo
ligit. Nunc ergo moneo te honestissima virgo, , D opere ; deinde, a cogitatione.
ut per amorem conjungaris invisibili sponso 10.Omnis nova conversio, adhuc pristinae
Jesu Cliristo, et iit ardoas ojus dositlerio. ]\ulla vitaihahet permixtionom. Proptoroa noquaquam
jam quai in inundo sunt concuj^iscas. Longitu- ulla virtusad ooulos hominum dohot oxire, tlo-
dinem praesentis vitae poenam a?stimes, exire de nec vetus conversatio funditus ab animo exstir-
sceculo festinesnullam consolationem praesen-
: petur. Tunc magis gravari se quis^pie impulsu
tis vitae Christum quom diligis,
recipias, sed ad vitiorum cognoscit quantlo in servitium Dei
,

tota mentesuspires, forv('as,aiiholos, anxieris, ot accedit. Sic populus Israel graviori onere ah
ipsa salus tui corporis,'causaamoris Christi, liat iEgyptiis promitur, oiiiu por Moysen divina co-
lihi vilis, viilnero amoris transligaris, ita ut re- gnitio aporitur''. Vitia onim in honiine anto

» l.iir. vr, 27, 28, 35, t>l Rhillli. v, 43-45. — ' Joaii. xiv, 21. — 3 Mallh. x, 22. — •*
Lcili. ii, 10. —
^ Psal. XXXI ,
'.). — C Kxotl. V.
 ;
,
:

1637 DE MODO BENE VIVENDI. 1G38

conversionem habent pacem : quando autem^^'^ minns inEyan^cVio : Rccijjiunt sunni mcjccdcm
expelluntur, gravius contra homincm insur- A /« //oc *flpc«/o ^ Unde, soror dilecta, cavendum
gimt. Multi j)ost conversioncm motuni libidinis nobis est, ne transitoria et tcrrcna phis cjuam
sustinent : quem tamen non ad damnationem oportet dihgamus : idco Psahuista nos admo-
tolerant, sed ad probationem sustincnt; scihcet net, dicens, Divitice si njjluant , nolitc cor ap-
iitsemper habeant hostem cui resistant pro ex- ponere^. Terrena quidem nobis in usu esse
cuticnda inertia, dum tamen non consentiant. debent; coelestia vero in desiderio : tcrrena
Remissa conversio mnUos in pristinos errores debemus expendere; coelestia desiderare. Est
dcducit, ac vivendi torporc resolvit. Tejiidus in enim quajdam admirabihs et magna mukitudo
conversione, otiosa verba et vanas cogitationes dulcedinis, quam abscondit Deus his qui dih-
noxias esse non conspicit : sed cum animus a gunt eum; de qua scriptum est, Quia oculus
lorpore mentis evigilavcrit, ea quae levia a^sti- non vidit, ncc auris audivit, ncc in cor hominis
mabat, confestim qiiasi contraiia et horrenda ascenderunt , quce prceparavit Deus diligcnti-
pertimescit. Fraus et dcsidia timenda sunt in '^ bus se^.Unde projihcta Satiahuntur, : inquit,
orani opere Dei. Fraudcm Deo (acimus, quando cum apparucrit gloria tua ^. Soror in Christo
non Deum sed nosmetipsos de bono ojjere no-
,
amabiiis, ergo iUa satietas sit nostra fcUcitas.
stro hiudamus. Desidiam facimus, quando jier Amen.
torporem hanguidi ca quse Dei sunt, opcramur.
Omnis ars hujus sa-cuU strenuos liabct amato- VII. — De conversioue.

res, et ad exsequendum jjromptissimos. Qua-

re ? Quia praesentem habel remunerationem sui 18. Dominus dicit in EvangcUo : Qui vult
operis. Ars vero divini timoris muUos habct vcnirc post mc , ahncgct semetipsum , vt tullat

sectatores trepidos , languidos, et pigritia; iner- craccni suam, ct scquatur me ^. Sed quid est se-
tia congelatos. Sed hoc indc lit, quod merces metipsum abnegare , nisi voluptalibus propriis
laboris eorum non in praescnti vita, sed in fu- renuntiare? ut qui superbus crat, sit humilis;
tura Qui noviter sunt conversi ad
dabitur. et qui iracundus, sit mansuetus; et qui luxurio-

Deum non debent in cxtcrioribus curis pro- C sus, sit castus et qui erat ebriosus sit sobrius
, ; ,

vehi. Nam si illis imphccntur statim quasi ar- et qui erat avarus, sit largus. Nam si ita quisque
,

buscula plantata, et necdum radice perhxa, renuntiet omnibus qua3 possidet, et non rcnun-
concutiuntur j^ariter et arcscunt nec semper tiet suis pravis moribus, non cst Christi disci-
:

valet conversis pro animae salute mutatio loci. jjulus. Qui renuntiat suis rebus , sua abnegat

Saepe tamen quibusdam dum mutatur locus, qui renuntiat suis pravis moribus, semetipsum
mutatur et mcntis affectus. Congruum est enim abnegat. Ea quai amatores sa?culi diligunt, servi
inde etiam quemque corporaliter recedere, ubi Dei velut adversa refugiunt. Scrvi Dci plus
se meminit vitiis dcserviisse. gaudent adversitatibus uumdi quam prosperi- ,

17. Soror venerabilis , audi quae dico. Multi tatibus dclectantur. Soror charissima ea qua; ,

convertuntur ad Deum non tam mente, quam in hoc mundo sunt, servis Dei contraria sunt
corjjore; sine gravi gcmitu dicere non
quod nos dum ista adversa sentiunt ad cadesle re-
ut ,

jiossumus habitum n-Iigionis habent, scd men-

: gnum cum sumnio desidcrio suspirent. l\Iagna
tem religiosam non habent. Multi non habcnt D apud Dcum refulget gratia, quae luiic mundo
religionis animum. Multi eniin ad conversio- contcmptibilis est. Nam revera necesse est ut
nem veniunt, non tam proptcr animae saUitem, quae mundus odit, diligantur a Deo. Sancti viri
quam proptcr corporis nccessitatcm ,
qui non peregrini sunt et hospitcs in saeculo : undc
Deum cohint, scd vcntrem suum; de quibus reprehenditur Petrus ,
qiiod tal)crnaculiiiii in

Apostohis ait Quorum dcus vcntcr cst'. Non

: monte heri voluerit?; quia sanctis in hoc mun-
est intentio eorum, ut digne Deo serviant, sed do tabernaculum non est, quibus in cwlo pa-
ut bene comcdant et bibant, et iit bene vestian- tria et domus est. Soror vcnerabilis cuncta ,

tur, et ut bene sit cis in hoc sa?culo. Et (jiiia ter- temporalia quasi hcrbae marcentes siccantur et
rena diligunt , coelestia perdunt. Et sicut ait Do- transcunt ct idco prrc cX'lcriiis rcbus quaj iiun-
:

Philipp. Hi, 19. - ' MaUh. VI , 5. 3 Psal. I.XI, II. — 4 I Cor. n , 9, et Isai. i.xiv , 4. — '>
J'sal. xvr,
15. — 6 Liic. IX, 23. — 7 Malll». xvH.
1 (;;]9 LIBKR AO SOllORKM. lOU)
(jiiaiii aro^ciiiil , icrlo soivi l)t'i ista contfiiimml^^^-soror , inm (lclxMiiius oilio liahcrc parciites no-
el (lcs|)iciunl, i]uia iii cis imllam stabilitalcm A stios ; scd impeclimcnta cormii (jiii iios a reclo
asniciimt. itincre dcviant. Pcr vaccas Philista-ormn qii;c

lU. Sancli viri (iiii perfecte Sccculum con- (liicebant arcam Doniini ad terram Israel, in-

teninunt, ita huic nmndo moriuntur, ut soli tclliginiiis lij;uram eoruni (jui propter Deum
Dco vivere deleetenlur. Et (juanto se conver- derelifiuerunt saeculum. Nani Philista^i sicut
sationi hiijus s.-eculi subtralmnt , tanto mayis junxerimt vaccas j^Iaustro , vituloscjue eorum
oculis mentis j)ra;sentiain Dci , et anyelicie so- leclusernnt domi, ct su|)er j>laustrum imjio-
eietatis rre(juentiam contenij)lantur : (juamvis sucrunt arcani testamenli Doinini ^ ita juguni :

enim Deus medio hominum carnalium vitam

in Christi leve et suave impositum cst suj)er cer-

electorum protegat, tanien valde rarum est ut vices servoruui Dei. Et sicut vacca; amore vitu-
homo lorum suorum mu;j;iebant, et tamen non decli-
inter s*culi voluptates positus a j)eccatis
sit alienus. IVon erit semjicr securus, (jul j)eri- nabant ad dcxteram ncfjue ad sinistram sed ,

culo fucrit j)roximus. Soror diiecta, bonum est B recto tramite incedebant usque ad Bethsames,
ut honio sit corporalitcr remotus a mundo ; sed qure erat in introitu terra; Israel ita servi Dci :

mullo est melius ut sit voluntate elonyatus a recto tramite incedere debcnt, et jiro amore
sajcnlo. Ergo ille est j)erfectus, qui menle et j)arentuni suorum non debent ad dexteram ne-
corpore a saeeulo est elongatus. Unde beatus (jue ad sinislram declinare a bono oj)ere vel
Job Onager contemnit dvitatem '. Et servus
: j)roj)osito, sed recto itinereusque ad Bethsa-
Dei contenmit ssecularium hominum societa- mes, usque ad introitum coelestis regni
id est,
tcm. Qui perfecte mundum desjjiciunt, adversu pervenire. Et sicut vaccae pro filiis suis mu-
vitse nostrae apjietunt, et j)rosj)era contem- giendo j)ergebant , ita convenit servis Dei j)ro
nunt, et dum ab eis vita hcec contemnitur, c<x- parentibus suis mugire ; id est, pro eis debent
lestis invenitur. Longe (]uippe a Deo est ani- orare ut bene siteis, et ut a malo liberentur,
mus, cui hoec miserabilis vita dulcis est. Iste alque in bono confirmentur.
enim quid de ca^lestibus concupiscat, vel quid
21. Soror in Christo amabilis uiihi , sicut
de terrenis dcspiciat, ignorat. jNam, sicut scri- C superius dixi tibi, non debemus parentes no-
ptum est, Qid appunit scienlium, apponit cl stros odio habere sed diligere. Sed,sicutait ,

doloreni ^. Quanto homo plus potest sujjcrna beatus Augustinus, si in via Dei nobis fuerint
cognoscerequae concupiscat, tanto amplius do- contrarii , nec sepultura a nobis illis debetur.
lere debet de terrenis et transitoriis rebus qui- Tu , charissima, egressa es cum Abraham de
bus involvitur. tcrra tua, et de cognatione tua et de domo ,

20. Servi Dei fjui parentum suorum utilita- jiatris tui;et venisti iu terrau) quam Deus mon-

tem procurant, a Dei amore se separant. Lnde stravit tibi^, id est, in monasterium. Obsccro
spiritualis ita prodesse debet suis parentibus, ut ergo ut perseveres in eo bene vivendo , (juie-

dum dlis gratiam carnis jiraestare studet, ij^se a scas in sinu ejusdem Abrahae, hoc est, in beala
spirituali ojjere vel projiosito non declinet. So- requie, ut j)ost mortem tuam j)ossis refjniescere.
ror in Christo dilecta mihi, audi sententiam Tu , soror mihi in Christo dilecta, cum Loth
beati Isidori « Multi canonicorum, monacho-
: egressa es de Sodoma^, id est , de s«culari
» rum, sanctimonialium feminarum prae amore D vita ideo moneo te ne cum uxore illius retro
:

», su(>rum j)arentum involvuiitur terrenis ciiris, resj)icias; ne, quod absit, in exemjjlum jier-

» et phrenesibus, et jurgiis, ac negotiis, et j^ro versitatis omnibus hominibus fias. Sed rogo ut
» temppiali salute suorum j)arenlum j)erdunt cum Loth in monte, id est in monasterio sal- ,

» animas suas. » Tamen ordinata discretio est, vam te facias, et aliis exemplum sanclitatis iri-

nt quod extrancis misericorditer impenditur, buas. Tu, honesta virgo, egressa es cum Josue
jiarentibus non ncgetur. Dignuin esl ut demus de .Egypto'^, hoc est, de saculo : et cum eo

I^arentibus nostris, (juod miseric orditer daimis moraris in deserto ' , id est, in moiiasterio iii

extraneis. Parentibus enim carnalitcr j^ra-sta- (jiio Dciis nianna j)luit tibi ; hoc est ,
j^auem
tur, (juod extraneis jiie impeiiditur. Ilonesta ca-lcstis veibi dat tibi. Idco, soror amantis-

'
Jol) XXXIX ,5,7. » Eccle. I, 18. — ^ I l\v'^. VI. — •» C.cii. xii. — '-"
Iil. xix. - «' r.voii. mii ,
il \iv. —
">
IcJ. XVI.
 , ,

Idil DK MODO DENE VIVENDI. lGi2

sirna in Christo milii, piMseveres^-Met, quantuin tu es. Trade te ipsam Christo,et

nionco te ut

eo vigilando, A compara regnum ejus ab illo. Kon turberis de

in nionasterio sicut cwpisti, ut in
orando, psallendo, contra diabolum viriliter pretio. Pretium non teturbet, non tibi videa-
puijnando, ad postremum devictis hostibus cun- tur diflicile non sit libi grave quoniam Jesus , ,

ctis,atque omnibus saeculi delectationibus su- Christus rex cadorum semetipsum dedit, ut tc
peratis, cum eodem Josvie pervenire possis ad de potestate diaboli liberaret et Deo Patri ac- ,

lerram promissionis, hoc est,ad l)catitudinem 'quircret. fZrgo libenter da te ipsam illi ,
qui te
vitae coelestis atque ibi videre merearis faciem
,
redemit de manu inimici. Integram te da illi

indefessi Solis. Anun. quia ut te salvaret, integruni se tradidit.

23. Dilecta mihi in Christo soror, contomtie

VIII. — De conteniptu miindi. lerrenas divitias , ul acquirere possis calestes.

perducunt hominem usque ad pericu- Divitiae

22. Soror charissima audi Doniinuuj Jesum luni corporis et aniniae

,
divitiae pertrahunt ho- :

Christum dicentem in Evangelio 0«/«M 7WMY'//- B niinem usque ad mortem. Multi propter opes
:

riiierUdomum,aia pntreni,aia mnlrem , (lutjra- periclitati surit , et multi propter divitias in

trrx, aut sororcs,nut ngros propternomen meum, periculimi devenerunt. Multis exitiabiles (iunt
centuplum accipiet, et vitnm a;ternam possidc- divitiae: opes multis hominibus generaveiunt
hit\ Unde valde bonum est nobis omnia terre- , niorteni. Nimquam habent requiem nientis, qui
na propter nomen Domini relincpiere, iit ab eo curis terrenis se implicant. Sollicitudines enini
possimus coelestia accipere. Quicumque volue- rerum mentem conturbant. Mens occupata in
rit esse amicus hujus saeculi, inimicus Dei erit. terrenis curis scmper est in angustiis. Venera-
non diligamus
Igitur, soror in Christo amabilis, bilis sponsa Christi, si ergo vis esse quieta, nihil

nuindum, ne inimicum Dcum habeamus. Facile ex his qua? in saeculo sunt quaeras. Scmper re-
contemnit omnia, qui se quolidie morituriim quiem mentis habebis si te a mundi cura re- ,

lestimat'. Si quotidie mortem nostram ad me- moveris. Semper habebis pacem mcntis,si te a
moriam reducimus, libenter omnia terrena de- strepitu terrenarum aclionum subtraxeris; (jiiia

spicimus. Si diem niortis nostrae in mente ha- C divitiae nunquam sine peccato acquiruntur. Niil-
l)emus, cito orania quae in hoc mundo sunt lus administrat res terrerias sine peccato. Valde
despicimus. ( Interrogalio.) O frater nii, liben- rarum est ut qui divitias possidcnt, ad rcqiiiciu
ter propter nomen Domini omnia quae in hoc perveniant. Qui curis terrenis se implicat, ab
mundo sunt relinquerem amore Dei se separat. Quj defigitur in ainore
, si haberem
aliquid :

sed quia non habeo aurum temporalium rerum in Deo nullatenus dele-
, neque argentum ,

neque divitias hujus mundi, nescio quid relin- ctatur. Curae temporalium rerum ab intcntione
quam propter nomcn Domini. (Responsio.) O Dei avertunt animum. ?iemo potest simul am
sponsa Christi, multum relinquis, si voluutatein plecti gloriam Dei et gloriam saHuIi. INemo
habendi dimittis multum dimittis, si deside-
: potcst diligere simul Christum et saeculum. Dif-
rium habendi postponis multum relinquis, si licile est simul servire coelestibus curis et terre-
:

carnalia desideria deseris multum relinquis^si nis negotiis

: diflicile est Deum simul et num- :

delectationem hujus mundi propter Deum de- duiii diligere. INemo potest simul perfecte Deum

spicis multum dimittis

: si cupiditatibus et D et niundum diligere. Uterqueautem simul aequa-
,

desideriis terrenis renuntias et plus amat Deus liter amari non potest.
:

hominum animas, quam divitias terrenas; Deus 24. Honesta virgo, audi qiue dico quaiiivis :

plus diligit mentcm mundam etsanctam, quam liomo in gloria saeculi fiilgeat, quamvis purpiira
terrenam sul)Stantiam^. Soror vcnerabilis, re- et auro vestitus sit, quamvis prctiosis \csti-
gnum Dci tantum valet quantum Iiabes. Deiis a mentis iiidutus sit, qiiamvis saecularibus \csti-

te non requirit quod tibi non dedit. Ergo tu bus oniatus appareat quamvis geinmis ac lapi-
,

hoc da illi, quod ille dedit tibi , scilicet menteni dibus decoratus resplendeat quamvis ])retioso ,

sanctam, castam, mundam

pudicam religio- , , habitu redimitus incedat , ipiamvis sit multitu-
sam, timoratam, ac bonis moribus ornatam. dine scrvorum circumdatus , <|uamvis sil exni-
Igitur, honesta soror, regnum Dei tantum va- bantiiiin armis piolectus, qiiaiiivis sit innumeris

Miittli. XIX , 29. — ' S. Hieron. iii llpist. I. — 3 s. Oicg. Hoin. 5, iii F.miii};.
1G13 LIBER AD SOROREM , IG44
obsequcntiiimcuncisconslipatus, qiiamvisagmi-"'^"siMO macula. Sic ct tu , soror vcnerahilis, bcata
nil)us tutus, scmper scmpcr cst in A eris, si Jcsu C.hristo sponso tuo sinc macula scr-
est in pa-na ,

ani^ustia , senipcr cst in luctu scmpcr cst in vieris. Stucli- crj.W) piaccre Cluisto non prttiosis
,

pcriculo : sempcr iu scricis stratis manct sccl vcstibus, scd bouis nioribus non pulchritudine ; :

turbatus in lectis aurcis jacet , sed infirmus in carnis, scd pulchritudinc mentis. Stude placere
lectis arjjcntcis cubat , scd fragilis in pluma ja- ilii non in facic , scd in corde. Vcstimenta tua
cet, tamcn fraijMlis ct niortalis est. Soror aman- et calccamcnta ncc niminm sint prctiosa, nec
tissima in Christo niihi, idco haec dixi tibi , ut multum vilia ; scd c\ modcrato ct competenti
cognoscas (piam vana cst gloria hujus mundi. Iiabitu. Sic cnim ait beatus Augustinus de se-
Felicitas hujus niundi brevis est. INlodica est mctipso, « Fateor, de pretiosa veste erubcsco : >

hujus snpculi gloria, caduca est, ct fragilis tem- ct itcrum , <> Non decet hanc professionem , non
l)ui\ilis potcntia. Igitur , vencrabilis virgo, ut » dccct hanc admonitioncm non dccet hfec ,

actjuircrc possis ca-lcstcs divitias , contemne » mcmbra non decct hos canos. » Honesta
,

terrcnas : bbenter dcspice tcrrena, ut possis B virj^'o , vestis puca circumdctur tibi non ad
pervenire ad ccelestia bona. Respue transitoria, pulchritudinem, sed proptcr corporis necessi-
ut haberc niercaris ajtcrna da parva, ut a Dco : tatcm : ne duni prctiosis vcstimcntis vestiris,
conscquaris magna. Fuire in tcrra societatem cadas in turpitudincm auinije quia quanto am-
;

liominuni , ut in coelo habeas societatem Ange- plius corpns foris proptcr vanam gloriam com-
lorum ad quam : te perckicere dignetur ille ,
qui ponitur atquc ornatur, tanto intcrius anima
te redemit pretioso suo sanguine. Amen. fa>datur et sordidalur.
26. Igitur, soror in Christo amabilis ,
profes-
IX. — De habitii. sionem tuam habitu ct incessu dcmonstra. Sit in

gressu tuo simplicitas, sit in incessu honcstas.

25. Dominus noster Jesus Christus dicit in Kihil dedecoris, nihil lascivias, nihil petulan-
Evangelio : Ecce qui mullibus vestiuntur in do- tiae, nihil insolentiae, nihil levitatis in incessu
////^«j rdj^^Kw j«rtf '. Mollia dicuntur vestimenta, tuo appareat. Animus enim in corporis gestu
quia mollem fiiciunt animum. MoIIibus vesti- C apparet : gestus corporis signum est nicntis.
mcntis delectatur regis curia : asperis vero et Corporis gestu animus proditur, soror charissi-
huniilibus delectatur Christi Ecclesia. Talia de- ma. Ergo incessus tuus non habcat imaginem
bcnt esse vestimenta servorum et ancillarum levitatis ; incessus tuus non offendat oculos al-
Dci in quibus nihil possit notari novitatis,
, terius. Non pra?beas de te spectaculum, non
nihil superfluitatis, nihil vanitatis, nihil quod des aliis locum de te obtrectandi. Soror dilecta,
perlincat ad superbiam, et ad vanam gloriam. munda conscienliam tuam ab onini malitia, ut
Unde beatus Hieronymus : « Non facit ornatum feliciter dicatur tibi a Jesu Christo sponso coe-
» clericum tenera vestis, sed munditia mentis. » lesti Ecce tu pulchra cs , amica mea ; ecce tu
:

Soror charissima, crgo ornemus nosmctipsos pulchra : oculi tui coIuinharum^.Vv\c\\VA \'m\c-
spiritualibus ornamcntis scilicet charitatc, hu- ; licet proptcr perfectionem corporis, ct mundi-
militate,mansuetudine, obedicntia et patientia. tiam cogitationis. Ecce tu pulchra es , habens
Haec sunt vestimenta quibus placere poterimus niundam et simplicem intentionem cordis quia ;

Jesu Christo coelesti sponso. Christus invisibilis D cuncta bona quaj agis, non ut ab hominibus vi-
sponsus non rcquirit pulchritudinem foris sed dearis, sed ut soli Deo placcas operaris. Oculos ,

intus , sicut scriptum cst in Psalmo Omnis habes columbarum, quia immuncm te custodis :

gloria cjus Jllicv rcgis ab intus^. Igitur, soror ab omni malitia ct siinulatione, atquc fictione.
in Christo amabilis, divitiae tuae sint boni mo- 27. Soror mihi in Christo amantissima, idco
res : bona vita. Charissima
pulchritudo tua sit
,
hoc dixi , ut plus gaudcas intus in anima de
opto ut dc lc dicatur illud quod iii Canticis can- sanctis virtutibus, quam foris in corporc de
ticorum lcgitur Tola pulchra cs , amica mca, , jjrctiosis vcstii)us. INam , ut dicit bcatus Gre-
ct macula non est in tc : et iteruni, Veni de gorius, nemo vestimcnta pretiosa qu.Trit, nisi
Libano, veni, coronaberis^. Vere beata cst illa ad inancm gloriam , vidclicet ut indc laudctur,
anima quae Jcsu Christo sponso cwlesti servit ct ut honorabilior caetcris apparcat. INemo vult

' MaUli. XI, 8. — ' l'sal. xi.iv, J'i. 3 Caulic. iv, 7, 8. — -i lil. i, ii.
1G46 DE MODO BE.NE VIVENDI. 164G
ab aliis possit^"' consideratione pertgriualionis hujus vila', dc-
pretiosis vestibiis intlui, nisi ubi
videri. Ergo pro sola vana gloria vestimentum A siderio supernse patri?e, quatenus ad eam possit
pretiosum quaeritur. Virgo venerabilis, in hoc cito pervenire. Omnis peccator tunc se cogno-
cognosciraus quod saeculum diligimus, quia scit visitari a Doniino, quando compungitur ad

pretiosa vestimenta amamus. Qui saeculum non lacrymas. jNam et Petrus tunc flevit, quando in
diligit, pretiosa vestimenta non quaerit. Quando eum Christus respexit, sicut scriptum esl Iit :

homo gaudet de pulchritudine corporis , mens conversus Doininus respexit Pelrum , qui slatiin
ejus elongatur ab amore Creatoris. Quanto am- egressus foras,Jlcvii amarc\ Unde etiam Psal-
plius in compositione corporis laetamur, tanto mista dicit : Rcs/jcj:it, ct comniotd cst, ct contrc-
magis a superno amore disjungimur. Quanto muit tcrra^. Tunc terra contremiscit, quando
plus in terrenis et transitoriis rebus gaudcmus, peccator ad lacrymas commovetur. Admoneo
tanto minus coelestia desideramus. Vere macu- igitur te , soror charissima , ut in oratione
lam habet in se sanctimonialis femina , si dili- cum lacrymis ad memoriam reducas peccata
git pretiosa vestimenta. macula B tua; quia qui non habet cordis compunctio-
Non est sine
Christi sponsa, si amat vcstcm pretiosam. An- nem vcl contritionem non liabet nuindam ora- ,

cilla Christi, quae saeculum perfecte reliquit, tionem. Soror mihi in Christo amabilis audi ,

vilia vestimenta quaerit. Ancilla Christi, quae exempla sanctorum qui per compunctionem ,

pretiosa vestimenta dcsiderat, adhuc perfecte et lacrymas apud Deum obtinucrunt veniam
s?eculum non contempsit. INigra vestis insinuat peccatorum suorum. Anna mater Samuclis pcr
humilitatem mcntis; vile vestimenlum denun- compunctionem et lacrynias nieruit habere
tiat mundi contemptum. iNigredo veli mundi- filium; insuper obtinuit apud Deum proi^hc-
tiem et puritatera demonstrat animi; nigrura tiaedonum ^. David pcr compunctionem ct la-
velum castitatis et sanctitatis cst signum. Nunc crymas obtinuit veniara perpetrati homicidii
ergo, reverendissima soror, moneo te, ut ha- atque adulterii. Sic enim audivit per prophc-
bitum quem ostendis specie , impleas opere. tara : ISIon morieris , qnin Dominus transtulit
Obsecro te, iit habitura Ordinis bonis ornes ^ecc«f«/« ^«m/« ^. Pater Tobias pcr compunctio-
inoribus. Sanctus est habitus , sanctus sit ani- C nem et hicrymas meruit accipere curationem
mus : sicut sancta sunt vestimenta, sic opera caecitatis et consolationem paupertatis. Sic
,

tua sint sancta : sicut sacratum est velum,sic enim dixit ei Raphacl angelus, Gaudium tibi

opus tuum sitsanctum. Non aliud abscondasin- seinpcr sit : et adjecit, Forti aiiinw csto, in pro-
tus, ct aliud ostendas foris non sis aliud in se- : xiino cst uta Dco curcris-'. Etiam IMaria IMagda-
crcto, et aliud in publico. Quahs vis haberi , talis lena per compunctionem et lacrymas meruit a
esto : qualis es in facie, talis esto in operatione : Domino audire Rcmittuntur tibi pcccata tua^. :

et qualis cs in vultu, talis esto in actu. Amen. Soror venerabilis, idco cxempla sanctorum
proposui tibi, ut lacryma) pcr compunctioncm
X. — De conipunclione. suavcs sint tibi.

29. Bona compunctio thesaurus est desidcra-

28. Compunctio cordis est humilitas mentis bilis, et inenariabile gaudium in mente liomi-

veniens de rccordatione peccati, ct de timore nis. Anima quae in oratione habct compun-

judicii. Illa compunctio est j^erfecta, quai rc- D ctionem prolicit ad sahitcm. Vir fortis non cst
,

pellit a se omnem delcctationem carnalium re- minus laudabilis in luctu ,

quam in bello. Quia
rum; et toto studio mentis figit intentionem ergo post Baptismum inqninavimus vilam,
suam in contemplatione Dei. Dupliccm esse baptizcnius lacrymis conscicntiam nostram. Ubi
compunctioncm lcgimus unara scilicet qua : lacrynuie fucrint , ibi acccnditur spirilualis ignis
propter Deum anima cujusque servi Dei affici- qui illuminat sccrcta mcntis. Lacryniix; pa-ni-
tur, id est, cum ad memoriam reducit mala tentium pro baptismate rei)utantur apud Dcum.
quae fecit; altera vero , cum suspirat propter Soror mihi in Christo dilecla, si compunctio-
dcsidcrium aHernae vits. Quatuor modis com- nem sccundum Deum habueris , beata cris.

pungitur mcns justi hominis : nempc mcmoria Compunctio cordis, sanitas cst animaj : com-
peccatorum, recordatione futurarum pcenarum, punclio mentis illuminatio cst anim.e; quia tunc

•
MaUh. xsvi, 7.i.— » Ps:il x\ ir , 8. - 3 i Rcg. i. — UI Reg. xii, 1.3. — 5 Tob. v, 1 I ,
I.J. - '' Luc. vii ,
48.
 ,

lGi7 TJBER AD SOROREM 1G48

aiiinia illiiininatiir , (iiiaiulo a<l lacryinas toni-*''" scinper nobis dant (i(liiciain inaj^nam. Soror iii

pungitiir. (^(niipuiutio laii yniariim rcmissio est A Christo amahilis inilii , andi voccni Jcsn (lliristi

peccatorum; quia tunc peccata (limittnntur ,

sponsi tui iWccntis , Siirgr , aniicfi /iica , rt 2)c-

quando cum lacrymis ad memoriam reducuntnr. /li , per dilectionem : jtti/i r/ii/ii /,iriiis tni/isiit,

(Jompunctio Spiritum sanctum reducit ad sc ; i//iber abiit ct rccessit , fnres apparuertinl i/t

tpiia cum a Spiritu saruto mens visitatur, statim trrrti /tostra ; tet/ipiis pittationis adce/tit , vnx
liomo peccata sua plorat. ttirtttris andita cst in tcrra nostra'" : hocest,
30. (Interrogatio.) mi, quaeso, dic O frater vox praedicantium Apostolorum in Ecclesia.
mihi qnae sunt causae nostri doloris, pro cjui-
,
Turtur est avis castissima, qua; in excelsis et
bus iuhacvita inortaH ploramus? (Responsio.) iu arboribus semper nidilicare vel niorari so-
Propter pcccata nostra, et propter miseriam let, Apostolos vel ca?tcros doctores signilicans,
hujus mundi, ac j)ro|)ler comj)assionem j)roxi- qui jx)ssunt dicere, Nostra conversalio in coelis
nii, et j)ropter dilectionem coelestis j)rcemii. rsf : quoe et geniitum habet pro canlu , et si-
Propter j)eccata flebat ille qui dicebat : Lavabo B gnilicat ploratum sanctorum ,
qni suos ad la-
pcrsingulas /toctcs Ircttint nicu//i : lacry/nis /neis mentum et fletum hortantur, dicentes, Miscri
stratu//i //ICII//I iig(ibo\ Idem de miseriis hnjus cstotc ct /iigetc'^.
mundi gemebat cum dicebat : JIcu /ni/ii , f/tiia 31. Igitur, honesta virgo, accipe excmj)him
incolatus nieus prolongalus cst : /tabitavi cu//i hujus turturis, ct luge j)roj)ter amorem Jesu
/labitanlibits Cedar, rnultiini incola fiiit anii/ia Christi sponsi tui ,
quousque eum viderc jiossis

Dominus pcr comj)assionem flevit sujicr

///rrz ^ ! regnantem in solio rcgni sui. Mclius est tibi

Lazarum ^, et suj^ercivitatem Jerusalem dicens : lugere cum amore Jesu Christi ,

quam cum ti-

Quia si cognovisses ct tu ^. Eliam Paulus aposto- more inferni. Pidc/inc sunt gcme tua- sicut tui-
Iiis, qui praecipit gaudere cum gaudentibus, et turis '^. jNatura turturis est, nt si per occasionem
flerecumflentibus^, j^er compassionem dolebat, perdiderit conjugem , alterum amplius non
dicens : Quis i/ijir/natttr, et cgo non i/ifir/nor^'^ quserat. O sj^onsa Clu-isti , assimilare et tu huic
Cum dilectione coelestis pnemii plorabant jusli, turturi et jjraner Jesum Christum sj)onsuni ,

diccntes illud Psalmist* Supcr Jlu/ninn Baby- G tuum, amatorcm non quseras alterum. O sponsa
:

lonis illic sedi/nus eljlcvi/nus du/n /ccordare/nur Christi esto similis turturi, et luge die ac no- ,

tui , Sion "'. Vita jiraesens , mors est , quia est cte cum desidcrio Jesu Christi sponsi tui, quia
j)lena miseriis : quod non est in jiatria, sed in jam ascendit ad cados , ut aliquando faciem
via;nec est in domo sed in exsilio. In hoc , illius videre merearis in dextera Patris. P///r//r«p
mundo non sumus in nostra civitate, sed in j)er- su/it grnce ttice sicut turturis. In genis solet esse
egrinatione, sicut scriptum cst : IVon /labc/ntis verecundia. Soror venerabilis ,
genas habes
/lic /nancnte/n civitate/n , srd ftittira/n inquiri- turturis, si prae verecundia Jesu Christi sj)onsi
inus^. Ideo, soror dilecta, nionco te, ut primo lui nihil contra voluntatem illius facis : genas
lugeas j)roj)tcr jjeccata tua : deinde ,
jjroptcr habes turturis, si cum amore et reverentia
miserias luijus nuindi , atque comj)assionem Christi ea quae illi disj)licent, jiostponis : ge-
proximi ad jjostremum vero propter dile-
:
,
nas habes turturis, si j)raeter Christum alterum
ctionem Dei ac cceleslis jir?emii. Honesta virgo, amicnm non diligis. Igitur, soror charissima,
dcprecare Deum cum omni dcvotione, ut det D indesinenter j)eccata tua cum lacrymis lava.
tibi vcram mentis comj)unctionem , et cordis Quolidie lava tuas negligentias j)er comj)unctio-
contritionem. Comj)unctio unigenitum Chri- nem et lacrymas. Transgressiones tui Ordinis
stum Dei Filium Domi- facit habere in se, sicut sine intermissione ablue cum lacrymis; ct j)er

lius ipsc ail £go ct Patcr vrnicntus ct apud

: , lacrynias eteomj)unctionem acquire til)i tuo-
cu/nipii mc diligtt, /nn/tsio/trin jacirmus'^. Ubi rum remissionem j)eceatorum j)er lacrvmas et :

lacryma; abundant, ibi graves cogitationes non crebra susj)iria acquire tibi aeterna gaudia.
j)roj)inquant : ct si aliqiiando ajjj^roj^inquant Plange iniqnitates tuas, mala scelerum tuorum
ibi radices non habcnt. L.icrymaj aj)ud Deum dej)lora mala quaM-gisli, flendo commeniora
,
:

' r.sal. VI , 7. — » l'sal. cxix, 5, fi. — ^ Jonu. xi , .'J5. — 4 I.uc. xix, \'l. - ''
Koiii. xii, 1 '>. — ''II Cor. xi,
')M. — 7 Psal. cxxxvi, 1. — « Hflir. xiri , 14 , i^t Mii^h. ii, 10. — 9 Joaii. xiv, 23. — '" Ciiiitic. n, 1()-I3. —
" 1'liilipp. iii , ?0. ^ n .Tarohi iv, '.». 'Mlanlic. i, f).
 ,,, ,

1649 DE MODO BENE VIVENDI. 1650

mreroris unda le irriget , compellat te plantj;ore***sustinct tristitiain carnalem. Igitur, soror ili-

fluvius lacrvmarum : qua; gossisti prave , flcti- A Iccla, induo senipcr laetitiani sj)iritualcin, tpiae

bus delc; cpiae illicite commisisti, lacrymis ab- habet gratiam ai^ud Deuui. Omnis la>titia spiri-
lue. Honesta virgo, si peccata non ploraveris tualis semper bona ost, ct bona cogitat, atqne
in hoc saeculo quando dictura es Deo Posuisti
,
: conteranit vanara tristitiara. Si lajtitia spiritualis

lacnmns mcns in fo//\/;£T/w ///rt' ? Cliarissima, bona non esset, nimquam propheta diceret,
si iniqnitates tuas non fleveris in hac mortalita- Lcetamini in Domino, et exsultate ,
justi ; et

te,qnando dices Fucrunt niilii lacrymce mece : gloriamini, omncs recti corde '^ : et iterum, Lce-

pancs die ac nnctc'^1 IMoneo igitur te, sponsa tabitur justus in Dontino , et sperabit in eo ; et

Christi, ut in hac mortali vita Ingeas peccata laudabuntur omncs rccti corde ^^.

tua, ut consolari merearis in ca"Iesti patria, 33. { Interrogatio. ) O fratcr charissime , si

sicut scriptum est : Beati cpd lugcnt ,

quoniam tristitia mala est et nocet servis Dei ,
quid cst
//jv/ consolabuntur^. Amen. quod ait Salomon : Cor sapicntum ubi tristitia

B cst, ct cor stultorum ubi cstlcetitia '^? (Respon-

XI. — De trislitia. ) Soror vencrabilis
sio. hoc qnod ait Salonu^n, ,

Cnr sapientum ubi tristitia cst ct cor stultorum ,

32. Dominus dicit in Evangelio : Amcn iihi est lcetitia; non est intelligcndinn nisi de
amcn dico vobis, quia plorabitis vos ct flcbitis spiritnali tristitia , et dc saeculari l.netitia. Ac si

niundus autcm gaudtbit : vos autem contrista- apertius diceret : Cor sapientum ubi tristitia

bimini , scd tristitia vcstra vertctur in gaudium ^. est spiritnalis , et cor stultorum ubi est saecula-
Etiam Salomon ait : Cor gaudcns exhilarat ris la?titia. Qui secundum Deum tristitiam ha-
facieni : spiritus vero tristis dcjicitur in moero- bent, sapientes sunt qui antem secundinu :

rcm animce^. Animus gaudens cetatemjloridam sa?cnlum tristitiam habcnt snnt stulti. Undc ,

facit : spiritus vero tristis cxsiccat nssa^. Fili Dominus in Evangolio Gaudcte ct cxsultate , :

in honis non clcs qucrelam, et in omni dato non ciuin nomina 7>cstrn scripta sunt in caelis Et '''.

des tristitiam verbi mali'. Omnis plaga , tristi- Paulus apostolus, Quasi tristes , semj)cr autcm
tia cordis cst ^. C gaudcntes '7 et iterum, Gaudcte in Domino sein-
Jucuiulitas cnrdis, cst vita liomi- :

nis9, Cnr pravum per ; iterum dicn, gaudcte'^. Ergo tristitia spiri-
dabit tristitiam , ct homo sa~
picns rcsistet il/i '". Pcr tristitiain fcstinat mnrs : tualis bona ost tristitia vero quae nascitnr ox :

tristitin /lectit cervicem cordis ". Cor la^um ciq^iditatc temporalium rerum est mala. Dc -
,

bonam facit valetudincm viro autom tristi tristitia spirituali scriptum cst Bcati qui lugent,
, :

exsiccantur ossa. Et beatus Athanasius dicit : qiinniamipsi cnnsolabuntur^^^.X^cXxx^VxVyAViWX.c^wx

'< Hoino sempor malitiatur, et contristat
tristis steculari ait Salomon : Midtos occidit tristitin

n Spiritum sanctum sibi a Deo. donatuiu. » lloc ct non cst utilitas in ea '". Iterum de laetitia spi-
etiam docet Apostolus dicens : Nolite contristare rituali dicitur : Lcetctur cor qucerentiuin Doini-
Spirituin sanctum qui hahitat in vobis , in quo ///////".Et iterum dc laetitia saeculari legitur /^flp :

signati cstis in die rcdcmptionis '^. Vide crgo, vohis qui ridetis nunc , quoninm plorabitis et
soror charissiuia, ne contristcs Spiritum san- Jlcbitis ". Soror chaiissima audi etiam quod ,

ctum qui habitat in te, ne forte dcrolinquat te. beatus Paulus dicit Tristitia (juce sccundum :

Aufer a te dubietatem , et animositatem ,

quia D Z)t'//'// cst, operalur snUitcm pcenitcntice : tristi-

utraque contristat Spiiitum sanctum. Aufcr a te tia vero cpue cst sccundum scvculum , opcrntur
tristitiam, quia ipsa est soror dubictatis et ani- ///ry/Vtv// '^. Oratio honiinis qni sonq)or ost tiistis,

mositatis. Certe tristitia sfecularis onmium ma- non habot virtutem , noc potost ascendorc ad
lorum spirituum ost possiuuis, et nocct servis Douni. Ubi tristitia fucrit cooperta Spiritu san-
Dei. Trislitia saecularis laedit et conterit atqne cto, non ibi ost acceptabilis oratio, quia inlirma
allicit servos Doi. Spirltns cnim sanctus non cst, ct non potcst asccndorc ad Dcum. Igitur,

• Psal. Lv, 9. — ' Psal. xi.i , -4. — 3 Malth. v, 5 , ct Isai. x.xi ,2. — 4 Joaii. xvi , 20. — Prov. xv, —
^ K!.
^ Id. XVII, 32. — 7 Eccli.xviii, 15. — 8 iJ. xxv, 17. — 9 Id. xxx, 23. — '" Id. xxxvi , 22. — " xxxviii, Id.
19. — '2 Eplies. IV, 30. — '^ Psal. xxxi , 11. — '4 Psal. i.xiii, 11. — '5 Ecrle. vii, 5. — x, 20. —
^^ Liic.

'7 II Cor. VI ,
—
10. '8 1'hilipi). iv, 4. — '9 Mallli. v, 5, cl Isai. i.xi , 2. '" Ecrli. xxx , 25 , cl II Cor. vii ,

10. - »' Psal. civ, 3. - " I.ur. vi , 25. ~ '^ \\ Co,.. y,,^ (q.
 , ,

H>^1 LIBER AD SOllOREM, I(i.V_)

soror niihi amal)ilis, oinilte tristitiain; tlesino^^^quain Dtnin amaro; (|nia qni plns cli!i^'it cita-
tristis csse, tristiliam rcpclle a te. Noli dare tc A tnram (jnain Creatorcm, pcccat. Kt (jni proepo-
inultai tristitiae ; non perseveres in tristitia ; ne nit amorem creaturge amori Creatoris, errat.
ilederis tristitiae cor tinim. Tristitia unnm cst Ergo supcr on)nia est nobis Dcns diligendus.
ex scptcni principalibns vitiis et idco est ca- : Dic, obsccro, honcsta vir{,'0 , cuinamorc et di-
venda ab omnibus scrvis Dci. UikU; beatns lcctionc dc Cluisto : Dilcctus incus mihi et eso
Isidorns Si bcne et pie vixcris, nuncpiam
: < itli , fjtti pascitur intcr lilia , doncc aspiret dies,
» eris tristis. Bona
sempcr habet gaudium. » vita et inclinenttir umbrce ^. Sponsa Christi , rogo ,

Honesta soror, ergo expcUe a te tristitiam quia ;

nt apertius dicas : Dilcctus mcns niihi socictur
sicut tinca comedit vestimentum et sicut vcr- , vinculo chaiitatis ct amoris, ct cgo iiliconjun-
inis rodit lignnin , ita tristitia nocct cordi. .Mnii- gar ct socier vicissitudine mutuje dilcctionis, qiti
da crgo cor tuum ab omni tristitia carnali atqiie pascitur intcr lilia ; hoc cst , dclectatur et ju-
saeculari, et oratio tua erit acceptabilis apud cundatur intcr candidas et odoriferas virtutcs
Denni. Igitur, soror vencrabilis, dc rccorda- B sanctorum atquc intcr choros vir^Mnuni r/owec
, :

tione pcccatornm tuorum luge, ct in amorcm aspircl dics , ct inclincntur uinbra' ; donec nu-
Jcsu Christi sponsi tui gaudc. Dc niemoria })r3e- bila transeant pivnescntis vita3, ct appareat dics,
cedentium delictorum tuorum plora, ct de spe hoc est, veniat claritas sempitcrnae beatitudinis.
coelestium bonorum exsulta. De transactis cul- 35. Soror charissima, justitia est Deum toto
pis et negligentiis tuis dole, et de pron)issione corde amarc , illique tota adhaerere voluntate,
ccelestis rcgni laetare. Dc pra?teritis tuis delictis qui est summum bonum. Sumnium bonum
contristare, et de gaudio cetcrnae retributionis amare sumnia est beatitudo. Qui Deum amat,
,

hilarcscc. Ad quod
perducere dignctur ille,te bonus esl si bonus ergo et bcatus. Quanto
: ,

cui in tuo virgineo corpore jucundum habita- homo plus Deum diligit, tanto magis beatus
cukim pi;eparasti. Amen. erit. Dilectio est specialis et propria virtns san-
ctorum. Amantissima mihi in Christo soror, ideo
XII. — De dilectione Dei. haec dixi , ut nullus amor saecnli te separet ab
C amore Christi. Sponsa Christi, etiam rogo, ut
34. Dominus noster Jesns Christus dicit in aliquid nobis de amore coelestis sponsi tui di-
t.y!inge\io : Si quis (itligit inc, scrinonein niciini cas. Fasciculus inyrrhce dilccttis inctis inilii

servabit : ct Patcr mctis diliget cuin , ct ad eiiin intcr ubera inca cominorabitur ^. Dic ergo cha-
, et mansionein apudeum facieinus '.
venieinits rissima planius, ut ea qnae dicis , intelligamus.
Et Joannes apostolus iVo.v diligiinits Detiin : Fasciculus myrrhce dilecttis inetis inihi, inter
qnoniam ipse prior dilcxit nos^^.^^in diligitDeum, ubcra mea coinmorabilur. Locus cordis est inter
cxorabit pro peccatis suis, ct continebit se ab ubcra, hoc est, inter mammillas : ergo dilcctus
dhs. Soror charissima, dilige Dcum , et invo- mcus inter tibcra mca commorabitur ; id cst,
ca enm in salute tua quia dileclio est vita , et memoria, dilectio, et amor Jesu Christi sponsi
;

odium est mors. Deus non vult se tantum ver- mei, scmper crit inter inammillas meas, hoc
bis diligi, sed puro corde, et oj)eribus bonis. est, in corde mco. Et sive in prosperis, sive in
Deum non diligit, qui jmeccj)ta Dci contcmnit. adversis scnij^cr ad nicmoiiam rcducain omnia
Mens hominis qui Deum diligit, non est in ter- D bona quae mihi tribuit quia dilcxit mc, ct moi- :

ra, sed in coelo; quiasemper coelestia desiderat. tuus est j)ro me atque ascendit ad coelos, et
;

Moneo te, soror charissima , ut diligas Dcum ut ad eum j^ervcniam, qnotidie vocat me di-
super omnia quia ipsc te elcgit anlc saecula.
; ccns, fcni dc Libano , sponsa , vcni , corortabc-
Plus dcbemus Dcuin diligerc, quam jiarcntes ris •'. Laeva Jcsu Christi s|)onsi mci sub caj)itc
nostros. Quare? Quia Deus lecit nos, et j^arcn- meo; id est, donnin Spiritus sancti requiescat
tcs nostros propriis manibus,id cst, propria in me in hac jiracsenti vita ; ct intellectus san-
virtute, sicut scrij)tiim est Ipse fccit nos, ct non : ctarum Scrij)tuiariini sit in mciitc mea, nt ciim
ipsi //o.v 3. Majora tiibuit nobis Christiis, (jiiam cognoscam ct jxrlcctc intclligam et dcxtcra :

liarentes nostri : cl idco suj)cr j)arcntcs dcbc- illiiis an)j)lcxctur mc; hoc cst, ad a'tciiiain bca-

•niis diligcre Christum. Stultum est aliquid j)lus litudincin jiervenirc iaciat.

' Joaii. XIV, ').:\. ' I Joan. iv, 1<). - • INal. \i:\\ , S. - 4 r.aiilir. ii , IC. , 17. '^
lil. i . 12. - ^ M. n, S.
 : ,, , ,,

1G53 DE MODO BENE VIVENDI. 1G54

36. Charissima soror, roga ancillas Christi/" ter Christiini qua^ras amorem, nullam prjeter et
quae tecum sunt, et dic eis : Fulcite mejloribus, A Christum dihgas pulchritudinem. Pro aniore
stipote me malis, quia amore^Q^wQXwx^iXx^s^on^x Christi luge, pro amore Christi phmge, doncc
mei langueo '. O vos, sanctae sorores meae, quae eum merearis videre in dextera Patris sui re-
jam Christum super omnia diligitis , et nihil gnantem. Amen.
amori ilhus praeponitis; fulcite me bonorura
vestrorum exeniplis et qualiter Christum dile-
, Xlir. — De dilectione proximi.
ctum meum invenire valeam ostendite quia ,

prae amore illius infirmor. Hic amor dulcis, hic 37. Soror charissima, audi quaj Dominus
languor suavis, haec infirmitas sancta, haec di- Jesus Christus ait discipuUs suis : In hoc cogno-
lectio casta, conjunctio intemerata, haec copula scent omncs quia mei estis discipuli, si clilccti-
inviolata , haec complexio ilHbata : et vos, san- onem habuerilis ad inviccm^. Omncs fideles ,

ctae sorores, fulcite me floribus, id est, vestrae discipuh Christi sunt. Unusquisque illius disci-
conversationis exemplis; quia prae amore spon- B pulus est, cujus doctrinam sequitur. Ergo qui
si mei infirmor. Honesta virgo, vere pro amore vult Christi discipulus esse, studeat proximos
Jesu Christi sponsi tui langues et infirmaris, si suos tanquam se ipsum dihgere. Dilcctio pro
pro amore illius omnia quae niundo sunt in ximi malum non operatur. Quare ? Quia ple-
contemnis et despicis. Vere pro amore Jesu nitudo lcgis est dilectio^. Et Paulus apostolus :

Christi infirma jaces in lecto contemplationis, si Ambulate in dilectione , sicut et Christus dilexit
Christum super omnia diligis. Vere pro amore vos , et tradidit semctipsum pro vobis ^. Etiam
Christi es infirma, si plus diligis coelestia quam Joannes apostolus ait Qui diligit fratrein :

terrena. Vere propter amorem et dilectionem suum , in luminc manet, et scandalum non est
Christi languida jaces in lecto intimae dilectio- in eo : qui odit fratrem suum , et in tencbris est,
nis ac suavitatis, si in sanctis opcribus fortis, et nescit quo vadat , quoniam tenebrcc obccecave-
in terrenis actibus cs debilis. Soror mihi in runt oculos ejus ^. Si quis dixerit , DiligoDeum,
Christo amabilis , si Christum ex toto corde tuo et fratrem suum odcrit mendnx est, ct veritas
,

dilexeris, et nihil aniori illius pra-posueris, cum C in co non est. Et hnc mandatum habimus a Deo,
eodem Jesu Christo sponso tuo in coelesti regno Dcum, diligat ctfratrcm suum. Qui
ut qui diligit
laetaberis. Si Christum iu tota mente secuta non diligitfratrem suum quenividct^Deum quem
fueris, et eum tota mente dilexeris, absque uUa non vidct, quomodo potest diligere 7 ? Etiam Sa-
dubitatione cum eo in ccielesti patria gaudebis lomon ait. Omni tempore diligit qui amicus
ct eum cum sanctis virginibus quocumque ierit est : et , Frater in neccssitate comprobatur *. Et
sequeris. Si cum omni devotione Christo adhae- bcatus Augustinus : « Hominem vincis humana
seris, et ad eum die ac nocte suspiraveris in » felicitate, diabolum vincis inimici dilectione. »

hocpraesentisaeculo, sinedubio cum eo exsulta- Tamen , soror dilecta, non debet inter servos
bis in coelesti palatio, atque inter virginum Dei carnalis dilectio esse, sed spiritualis. Nihil
choros cantabis illi dulces hymnos, sicut scri- Deo specialius virtute dilectionis. INiliil desi-
ptum est derabilius diabolo, quam exstinctio charitatis.
Qui pascis inier lilia Sanctus anior non habet scandalum. Omnem
Septus choreis virginum D hominem fidelem judica tuum esse fratreni.
Sponsus dccorus gloria Memento quod unus artifex condidit nos. Ve-
Sponsisque reddens piiemia. rus amor non habet amaritudincni scaiulali.
Ouocumque pergis , virgines 38. Soror vcncrabilis , in proximi dilcclione
Sequuntur, atque laudibus cognosccs quomodo debeas pcrvcnire ad di-
Post te canentes cursiiant lectioucm Dei. Sicut dilectio mentem elevat ; ita
Ilymnosque dulces pe.sonant \
^^^y^^^^ domcrgit. Ncc Dcum verc sinc proximo
Ideo hoc dixi, soror charissima, ut Christum poteris diligerc, nec proximum sine Dco. \ cram
super omnia diligas, ut nihil ainori illius prae- charitatcm tcncs, si ct amicuin diligis iii Dco,
ponas. Obsecro tc, dilecta soror, ut nullum prae- et inimicum diligis propter Dcum. Quantum

• Cantic. II, 5. — ^ In Ilymno de Virginibus, l^rev. Rom. — 3 Joan. xiii , .15. — 4 Roin. \ui ,10. — ^ r.plus
V, 2. — 6 I Joan. ii, 10, 11. —
7 Ibid. iv, "0, 21, et ii, 4. — » rrov. xvii , 17.
 , D ,

1(>j5 LIDEU Al) SOllOREM, l(J5(i

liieris lar^a iii (liifi-lione proxiiui; laiUimi ciis"^' Dei et proximi, ciim ipso possimus apj)arc'rc iii

alta in congie{,Mtioiie l)ei. Si in veritate ililigis A gloria. Tunc vero amlcus amatur, si non pro
proximum tunm, in tran(|uillitate est cor tuum. se, sed pro Deo amatur. Untle heatus Isido-
vero (pii proximum suum liahet odio, cir-
Ille rus : Qui inlcmpcraiitcr ainat aniicuni, magis
<•

cuindatus est tciichiis : ct idco dili^cndo pro- )> amat iiluni j)ro se , fjuam j^io Dco. » Tunc
ximum |)ur|^'as oculum mcntis ad videndiiin (juisijiic honilati atquc divina» justitiae (it con-

Deum. Tamen reverendissima , soror, nioneo trarius, quando desj)icit amiciim aliqua adver-
te, ut nulluin liominem carnaliter diligas. Unde sitate jiercussum.Vera amicitia nulla occasione
beatiis Isidorus : << Multum in tcria dcmersiis excluditur, niiUo tcmjjore delctiir sed uhicum- :

» est, (jui diligit liominem nioritunim j>lus(juain que se vcrterit tempus, illa (irina cst. Pauci
woj)ortct, carnaliter. » Cum Deo inanere non sunt aniici qui nsque ad rincin sint chari. Illacst
])ossumus, hoc saeculo unanimes esse nolu-
si in vera amicitia, quae niliil ex rehus amici qua?rit
mus. Amicusin necessitate comprohatur. Si j)rae- nisi solam henevolentiam, scihcet ut gratis amet
ccpta Dei volumus ciistodire, sicut nosinetij)Sos B amantem se. Ij^itur, soror amahilis in Christo,
dchcmiis j)io\imos nostrosdilit;ere; quia si sine monco te ut diligas amicos tuos in Dco , hoc
dissinmlatione diligit homo (Vatreni , cilo j>!acat est, in hono. Dilige ctiam inimicostuos j)ropter
Deuin J'atrem. Quidiligit j)roxinumi, non j)otest Deum, sicut scrijitum est, Diligitc ininiicos vc-
facere homicidium, nonadultcrium, non furtum, stros , bcnefacite /lis qui odcrunt ?w •
: ct ite-
non jicrjiirium, iioii lalsuni lestimoniuni, non ra- runi, .SV csurierit ininiicus tuus , cibu illuui : si
j)inain, iioii invideie, non litigarc. Igitur, honcsta sitit, potum da illi * : et iterum , Bencdicitc per-
virgo, dilectionem Dei et j)roximi, in qiia tota scqnentibus vos, bencdicite , et nnliie rnnledi-
Lex jjendet etProj)hetae, semj)cr meditemur, et cere ^. Dilectio est soror charitatis. Charitas
opere j^erlicianius. Sed si j)roximus noster j)a- nunquam fuit sine dilectione; nec dilectio si-
titur aliquam trihulationem , aut iiilirmitatcni ne charitate. Honesta virgo, crgo necessaria
aut damnum, aut in carcerem mittitur; si do- est nohis dilectio, in qua tantae virtutes consi-
lemus j)ro illo , in corpore Ecclesiae sumus si stunt, et de qna tanta hona nascuntur. Dilectio :

autem non dolemus, jam a corpore Ecclesi.T? C hahet duas alas. Ala dextera est dilectio Dei :

praecisi sumus. Charitas quae colligit et vivificat sinistra ala est dilectio proximi. INullus homi-
omnia mcmhra Ecclesiae, si nos viderit de ruina num cum una ala jiotcrit volare ad coelum.
proxinii gaudere, statim nos pra?scindit a cor- Qiiare? Quia nec sola dilectio Dei siue dilcctio-
pore. Tamdiu dolet memhrum, quanidiu in cor- ne proximi valet ad consequendam aeternam
pore continetnr. Si autem menihrum j^raecisum heatitudinem. Virgo j)rudens, sume tihi has duas
fuit a corj)ore, nec sentire j)oterit, nec dolere. alas, videlicet dilectionem Dei ct j)roxinii , ut
Si manus, aut j)es, aut aliquod mcmhrum j)rae- lihere j)ossis volare, hona oj)erando, et j)erve-
cisum fuerit a corpore, si totum corpus tunc in nire ad patriam cadestis rcgni. Amen.
multis jiartihus dividatur, aut in ignem mitta-
tur, manus illa jam non sentit, quia jam divisa XIV. — De conij)assione.

est a corpore. Talis est omnis chiistianus qui

de alterius damno, aut trihulatione, ant angu- 40. Soror charissima, audi qiiid Dominus
stia, aut necessitatc non dolct, scd quod j^c- ,
noster .Icsus Christus dicat Oninia bo/ia qu<v :

jus est ,
gaudct ,
quia jam alienus est a corpore vultis utfaciant vobis liomines, vosfacite illis '.

Ecclcsiae. Haec est enim Lex, et Proj)hetae. Et Pauliis ait,

39. IVos vero, honesta virgo, si veram et j)cr- Gauderc ciim gnudcntibus ,Jlerc ciim flcntibus^ :

fectam charilalcm vohimus custodirc, diligamiis ct itcruni , Suscijjitc infirmos ,

paticntcs cstotc
hcne. Omnes (idcles sicut nosmctijisos studca- ad onincs^'. Et Salomon ait : Qui dcspicit pro-
mus diligere, ut quia ChHstns est caput no- .ximiini suuin , pcccat'. Fideni posside cum pro-
strum, mercamur memhra illius csse : ut cum xinio tiio in paupertatc illius, ut et in bonis ejus
Cliristiis aj)j)arii(rit, qui est gloria nostra , iios Itctcris. In tcmporc tribuiationis perintinc pro-
j)cr concoidiam cliaritatis, ct jicr dilcctioncm xiino tuo fidclis , ut in htercditatc illius sis co-

' I.iic. vr , 27, ol Mallii. v, ^t^. - »Rom. XII ,

')0 , ol Kocli, xxv, '>.\. — ^ I.iu;. vi , 28 , ol Ui>m. xii , i'\. —
» Mallli. VII , i:<, (1 I.iic. VI , ,tl. ^ Uom. XII , I.». — '•1 iiu-ss. V, I 'i. - 7 Piov. XIV, 51.
 1G57 DE MODO BEISE VIVE^DI. l(;5y
hcercs'. Qui camt pwximo suofovcani, cndct in^"' inisericordia Pietas aiiteni ad omnia utilis •).

illam : ct qui pnrat Inrjueum proximo suo pcr- A cst'". Et Salomon ait Faccrc miscricordiam ct , :

ibit in illo '. Unde Psalmista Lacum apcruit ct

: judiciuni niagis placct Deo qnam sacrijicium ".
cffodit eunt , ct incidit in fovcani quam fccit^. JMisericordia facit locuni unicuiqiie secunduni
Perfecte proximum non diligit, qui illi in ne- nicritum operum suorum. Miseratio honiinis
non succurrit. Quanto amplius pcr
cessitate circa se , et circa proxinmm suum : niisericor-
compassionem proximis nostris in nccossitate dia autem Domini super omnem carnem ''. Ille
succurrimus, tanto amplins Crcatori nostro ap- offert sacrificium, qui facit misericordiam '^

propinquamus. Sic dcbemus habere curam no- Misericordia autem Domini a compaticndo alie-
stri, ut non negligamus curam proximi. Igitur, naj miseriae, vocabulum sortita est. Qui in altc-
soror dilecta, quod non vis tibi accidere, nec rum misericors non fuerit, miscricordiam Dci
proximo tuo cupias evenire. Condole alicnis invonire non poterit. Soror dilccta milii in Chri-
calamitatibus. Saucia tc fletibus in alicnis moe- sto, misericordia et veritas te pra?cedant. Misc-
roribus. In tribulatione alterius et tu esto tri- B ricordiam nunquam deseras. Benefacies anim«
stis: cum infirmis esto infirma. Sic alienos moe- tuae si misericors fueris. Qui alteri miserctur,
rores tanquam tuos luge : cum plangentibiis misericordiam a Domino conscquetur. Soior
plange, cum lugentibus luge ,
cum flentibus fle, venerabilis, quod habcs, habeto ad misericor-
cum plorantibus plora : talis esto aliis, qualcs diam. Praebe misericordiam sine murmure. Tale
optas circa te esse alios. Quod non vis pati, non crit opus tuum, qualis fuerit intcntio tua. Kon
facias alteri : non facias alteri mala , ne tu pa- est miscricordia, ubi non est bencvolentia.
tiaris similia. Ita clemens esto in alicnis delictis, Bonum quod facis, propter misericordiam fac
sicut in tuis, ut non aliter te, et aliter alios non proptcr vanam gloriam. Kihil facias pro-
penscs. Si ceciderit inimicus tuus ,
noli gratu- pter laudcm, sed proptcr Kternam remuneratio-
lari in ruina adversarii , noli extolli : non hTete- nem. JVihil facias propter temporalem opinio-
rissuper inimici interitu, ne forte et nem, sed propter teternam niercedem. JNihil tibi super-
veniat malum. Non extollaris de casu inimici, ne facias proptcr faniam sed proptcr vitam a-tcr- ,

forte convertat Deus iram suam in te. Qui cnim C nam. Ad quam te pcrducere dignctur omiiipo-
gandct de casu inimici, cito veniet supcr cum tcns Deus, revercndissima soror. Amen.
malum. Sit igitur humanus affectus erga mise-
rum, sit erga pauperem dolor compassionis, sit XVI. De exemiilis sancrorum. —
erga dilectum amor miserationis. Si csuricrit
inimicus tuus , ciba illum : si sitit, potuni da illi. 49. Ad conversionem vel cmendationem lide-
INon despicias pauperes^ non contemnas ege- |ium miiltum cxempla sanctorum prosunt, so-
nos % non vilipendas pupillos nullus a te *^
ror charissima. Ideo scribuntur casus et' rc-
:

tristitiam habeat ,
nemo a te confusus abscedat, parationes sanctorum , ut miseri proptcr miil-
Visita infirmos, consolarc pusillanimes ut tu titudincm peccatorum non dcspcremus
,
scd ;

a Domino consolari merearis in a?terna beatitu- per poenitentiam resurgcndi etiain post lapsum
dinc. Amen. spcm habcamus ut nullus jmst peccatum de
,

bonitate Dei despcrct, diim conspicit etiam post

X-V. — De misencordia. D ruinamrcparationem fuissesanctorum. Proptcr-
ca posuit Dcus virtutcs sanctorum ad cxem-
4J. Soror charissima , audi Jesum Christum plum nostruiu, ut per vestigia ipsorum per-
in Evangelio dicentem , Beati miscricordcs ,quo- vcnire possimus ad regna cadorum : vel, si cos
niam ipsi miscricordiam consequentur^^ : Gt ite- ad bene operandum sequi noluerimus, in \w-
vum , Estote misericordes , quia et Patcr vcstcr nis inexcusabiles simus. Sancti Dci homincs,
coelestis niisericors cst*. Et Pauliis apostolus : (piamdiu fucriint in hoc sjcculo, non ccssa-
Estotc autcm inviccm bcni^ni cl miscricordcs , ct vcrunt currcre iii bonis opcribus, scilicct iii
induite vos sicut clccti Dci ct sancti in sanctn jcjuniis, in vigiliis, in elccmosynis , iii castita-

' Eccli. xxn, 28, 29. — » Id. xxvii, 29. — ^ Ps;d. vic , 10. — •i
l>rov. xvii , 5. — 5 Id. xxii , 22. — 6 1,1,

xxiii, 10. — 7Mattli. V, 7. — SLuc. 30. — 9Coloss. vi , iii, 12,et Kplies. iv, 32.— "'I rim. iv, 8. — •' Pmv.
xxt ,
3. — "Eccli. XVIII, 12.— '5ld. XXXV, \.
 ,

1G59 LIRKR AD SOROREM, I0(')0

te, in contincntia, in longanimitate, in patien-*'*bonos in bonum? Soror vencrabilis, ergo dc-

tia, in suavitate, in oratiuiiibiis , in persecutio- A precemur Deuni , ut virtutes sanctae, quas suis
nibus , in benevolenlia, in faine et siti , in frigore sanctis pra-paravit ad coronam , nobis non sint
ct nuditate , ct in laboribus luultis pro Cliristi ad pffnam necpic ad ilamnatioiieni , scd atl pro-
nomiiic. Sanctiliumincs dcsj)i'X(.'niiit prnpscntem fectum et salutem. Siiie dubitatione credimus
mundum , ut aBternum regnum acquirerent : quia si exempla sanctorum sccuti fucrimus
non acceporunt Iiic promissiones vel divitias post lianc vitam cum eis iu coelo regnabimus.
miseiabiles Iiiijus sajculi, qua? perducunt ho- Quanto amplius vitam sanctorum patrum legi-
niines malo eis utentes ad tormenta inferni ; sed mus si cxempla eurum secpii noUiiiuis, tanto
,

Iianc patriam tota intentionc relinqucntes, ad amplius culj)abiles sumus. Miinc , liunesta vir-
ccelestem Jerusalem levaverunt oculos suos. Ho- go, omnipotentem Deum dejjrecor, ut det tibi
mines sancti vitaverunt peccatum in verbo , in has virtutes sanctorum patrum ; scilicet liumi-

lacto, in cogitatione , in visu, in auditu, in litatem Cliristi, dcvotiunem Petri, cliaritatem

nutu, in oculis, in nianibus, in ira, in pedibus, B Joannis, obedientiam Abraha?, j)atientiam Isaac,
in rixa , in furore , in dissensione, in vaua glo- tolerantiam Jacob, castitatem Josej)h, mansue-
ria , in superbia , in clationc, in cupiditate, in tudinem Moysis, constantiam Josue, benignita-
gula , in somnolentia, in fornicatione , in vino- tem Samuelis, misericordiam David , abstinen-
lentia. Custodientes curpoia siia et animas suas, tiam Danielis , et ceetera digna facta jiriurum
duobus modis jejunaverunt scilicet a vitiis, et , sanctorum, ut post hanc niortalcin vitam pcr-
cibis. Bona est abstinentia ciborum sed multo , veuire possis ad societatem corum.
est melior abstinentia vitiorum. Unde Ecclesia 44. Virgo Christi, quotidie considera, quo
de suis membris, id est de eisdem sanctis jiatri- modcraminc, qua intcntione, vel qua compun-
bus, dicit : Manus mcce slilUwerunt nirrr/iam'. ctione honiines Chrisli j)lacuere Deo. Unde in
Quid per inanus, nisi operationes sanctorum j:)ersona Cliristi in Canticis canticorum Ecclesiae
inlelligimus? et quid per myrrham , nisi morti- dicitur : Qiinm pulchri sunt gressus tui in cal-

ficatio carnis et mortificatio vitiorum accipitur? ceamentis ,Jilia principis^l Christus per poten-
Manus Ecdesiae sancti honiines sunt bona ojie- C tiam divinitatis jirinceps est omnium creatura-
rwnies, Ae i\i\\hy\S(\ic'\\.: Operati suntjustitiam^. rum : et ideo sancta Ecclesia filia jnincijiis
Manus ergo Ecclesije myrrham bonorum ope- dicitur, quia per praedicalionein Christi in no-
rum stillant, quia nobis exempla bene vivendi vam vitam regeneratur. Quae sunt auteni cal-
demonstrant, et ut vitia carnis nostrae mortifi- ceamenta Ecclesi;e, nisi exempla sanctorum
cemus, praedicant. Unde quidam eorum dixit, jjatrum ,
quibus in via hujus saeculi nninimur,
Si cnim secundiim carnem vixeritis, moricmini^: ut j)er onines tribulationes calccamcnta ista

el ilcrmw , Aloriijicate mcmbra vestra quce sunt ambulent? Soror in Christo amabilis, et nos
super terram^. Et iterum Ecclesia dicit : Digiti spiritualiter pedes calceamus, quando a sanctis
nici mrrrha probatissima *. Tunc vere est myr- jiatribus exempla bene vivendi sumimus, ul ad
rha probatissima quando jicrfecte caro niorti- ,
similitudinem eorum tentationcs luijus mundi
ficatur, et vitia atque jieccata exstinguuntur. vincamus. Iteruni in eisdem Cauticis sj)unsus
43. Igitur, suror in Christo dilecta, si societa- Ecclesiae Christus loquitur, dicens : Desccndi
tem sanctorum habere cupimus, necesse est ut D in hortum meum , ut viderem poma convallium,
exempla eorum scquamur. Si jjcccamus, jam et inspicerent sijloruissent vineee , si germinas'
de peccato nullam excusationcm habennis. Qua- sent mnla punica". Vineae florent, quando in
re? Quia et lex Dei quotidie nos adnionet ut ecclesiis filii rccenter in fide generaiitur, et ad
bene vivamus, et exempla sanctorum patruni sanctam convcrsationem quasi ad soliditatem
semper invitant ad bene operandum. Sed et si bonorum ojicrum j^ra-parantur. Mala punica
aliquando secuti sumus exempla malorum ho- germinant ,
quando perfecti homines jier cxem-
niinum, cur non secjuiniur exenijjla saiutorum j>la bunorum oj)eruni suos j)ioxiiuus a-dilicant,
j)atrum ? Et si apti " fueriiinis ad iuiitaiuluiii et in nuvitate saiicta; cunversatiuiiis j)er j)i\v-

uialus iii nialuui , cur pigri simus ad imitaiuliiiii dicatiuiiem suaiii et j)er ustensiuiiem butuv

' Canlic. v, 5. — ' Hebi'. xi ,33. — •'

Rom. viii , 13. — 4 Coloss. in ,5. — ^ Caillic. v, 5. — "^ iJ. vii, \. —
7 II. VI 10. " Foiie /iromjiti.
, ,
 , :

1661 DE MODO BENE VIVEIVDI. 1G62

vitae sanctis operibus renovant. Undc
nionco^^^^concordia omnibiis hominibns siint ncccssaria?.
te, in Christo spirituaHs amica, ut dcs bonum A Soror charissima , audi bealum Au'Tustinum

exemphun de te omnibus hominibus in omni dicentem : « O quam irrcprchensibiles esse pos-

tua vita. » scmus si tam dihgentcr nostra vitia cmenda-
,

45. Venerabihs virgo ,

desidero ut luceas » remus,quanto studio ahena reprehendimus! »

omnibus ancilUs Dei quae tccum sunt in mona- Scd si nos bene consideramus, multa in nobis
sterio, bene vivendo; quia, sicut ait beatus rcprehcndcre possumus. ^ olo quod cognoscas
Gregorius, qui ahis suam bonam vitam abscon- quia nihil cst turpius quam litcs intcr Reh"io-
dunt in semetipsis acccnsi, sed aliis in exem-
, sos, qui debent per concordiani et dilectionem
phun huninis non sunt. Ilh vero qui exemplum lucere in mundo , sicut luminaria in coelo.
virtutum ct per viam sanctitatis atque per
, Contentioncs ex invidia ct detractione solcnt
verbum pr*dicationisahis hunen demonstrant, evenire atque oriri. Sed si tlctractio et jur"ia
lampades ardentes sunt, quia aliis viam salutis sunt in chiustro ubi cst taciturnitas rcnuiaris
,

ostendunt. Unde Dominus dicit Liix vestra lu- B , ubi sanctitas rchgionis, ubi silentium Orchnis
ceot corani hominibus , ut videant opera vestra ubi rehgiositas monasterii , ubi vinculum chari-
hona , Patrcm vestrum qui in coe-
et glorijiccnt tatis, ubi pax unitatis, ubi concordia fraterni-
lis est^ quia videhcet soh Deo est reddenda
: tatis, ubi amor sociahs? Heu , proh dolor!
omnis gloria. Christi virgo te moneo tamen , ,
pcriit taciturnitas regularis, ablata est sanctilas
ut ita sit opus tuum in publico, quatenus inten- rcligionis, defecit silentium Ordinis; ad nihi-
tio tua mancat in occulto. Igitur, amantissima lum devcnit religiositas monasterii , annullata
mihi in Christo soror, sicut superius dixi tibi, charitas fraternitatis. Sed si illi qui in pace de-
in omnibus actionibus tuis, in omni opere tuo, bent vivere incipiunt contendcre litigare , ,

in omni conversatione tua imitare sanctos, detrahere ubi est vita tranquilla, ubi vifa ;

aemulare justos habeto ante oculos tuos exem-

; quieta, ubi vita pacifica, ubi vita honcsta ubi
pla sanctorum, exempla justorum imitando vita modesta, ubi vita casta, ubi vita contem-
considera. Exempla justorum propone tibi plativa ubi angelica? Certe non potest ibi esse ,

patrum exemplasint tibi imitamenta disciplinae. C pax integra, ubi rcgnat detrahcns lingua ubi :

Intendein virtutem sanctorum ad bene operan- regnant rixae et contentiones, non potest esse
dum, intende ad bene vivcndum documenta perfecta religio. :

sanctorum nulla infamia scandalizent vitam . 47. Vide ergo, soror dilecta,tie per litcs et
tuam , nulla opinio advcrsa te contristet. Disce contentiones perdas labores. Cave ne dies tuos
flagrare bono praeconio , habeto testimonium pcrdas per detractiones ct rixas. Attcndc tibi
bonum, custodi tuam famam bonam ;
tua bona diligcnter, ne per jurgia et contcntioncs perdas
fama nullis fetoribus obscuretur, tua bona fama coelcstcs promissiones. Esto sollicita ne pcr ,

nullis opprobriis laceretur. Araen. stulta verba perdas gandia aeterna. Igitur lin-
guam tuam refrena et , eris religiosa : quia si
XYII. — De contenlione. eam non refrcnaveris, Sed religiosa non cris.
si forsitan mihi non crcdis, audi Jacobum apo-

46. Paulus apostolus ait : Cum enim sint in- stolum diccntem Si fjuis putat se rcligiosum :

ter vos zelas et contcntio, nonne sccundum Ao- D csse , non refrcnans linguam suam , scd seducens
mineni amhulatis , ct carnalcs cstis^l Et Salo- corsuum ^ hujus vana cst rcligio^. Lin"ua mo-
mon ^\X. '. Intcr supcrbos scmper suut jurgia^. dicum cst mcmbrum in corporc hominis scd
Scmpcr malus jurgia quceril^. Angelus malus tamcn si refrcnata non fuerit totuiii coipus ,

mittitur contra eun). Qui per loca periculosa maculat ct corrumpit^. Nam sicut modicuni
vadit, cito cadit : sic ille qui quotidie cum pro- fermentum corrumpit tolam massam et sicut ,

ximis suis contendit, cito in scandalum cadit. parva scintilla ignis magnam silvam inccndit
Viri mites scmper despiciunt lites : qui quotidic ita lingua sine frcno dominos ct pra'positos,
contcndunt et rixantur, a paucis hominibus a^qualcs ct socios, subjcclos ct j)arvulos
(»nmes ,

amantur. Propterca pax ct concordia ab om- scandalizat ad iiaciuuliam i^rovocat. Lin"ua

,

nibus hominibus amantur; proptcrca pax et contcnliosa si (icnum uou habcat, nullus homo

Malth. V, 10. —M Cor. ,„ ,

3.-3 p,ov. xiii, 10. — 4 Icl. xvii, 1 1. — S Jacobi i, 20, — Cld. iii, r>, Q.
 10G3 T.IRKR AD S0R0RF3I, l()Ci

ciun CA iri p;\ce vivcre poterit. Uivosa lirii^ua"^" 41). Iii niilla lernpoiali eausH eligas inelioia ,

veneno est plena : (iu;e si noii fiierit eastij^ata, A in ti-ansitoriis icbus inelioia non <ju;eras, in
oinnes socios suos perdncet acl scanclala. Soror rebus nuintii rneliora non concupiscas. Quare?
vcnei-abilis, ergo l)onuni est tibi nt proliibeas Qiii;i non venisti ad divitias, sed ad pauperta-
linj;uain tuain a nialo, et labia tua ne loipiantur teni : non venisti ad nion;isteriuin ut diviti;is ,

doluiii. terrenas liabeas , sed ut vii tutes spirituales ac-

iS. Consi(lei;i uiule venisti,et ad (juid veni- qniras : non venisti ad elaustrnin, ut in vesti-
sti. I)e imiiido existi, et ad castia Dei, lioc est, nientis pretiosis resplendeas, sed ut in siin-
ad nionasteriuin fu^MSti : divitias saeculi post- plicitate Deo servias : non venisti ad Ordinein ,

posuisti, et ad coelestes divitias proinerendas ut ante ocuios liominnin in vestibiis gloriosa

venisti; et ideo i^aui^ertatem elet;isti. Gralis j^au- aj^i^areas, sed nt jier liiimilitateni Deo placeas :

pertatem elegisti, et ideooblivioni debes traderc non venisti ad sanctam congregationem , ut

oinnia qua? pi-opter Deuin reliquisti. Cave ergo voluntatem tnani compleas, sed ut voluntati
ne velis aliis tc praeferre quanto major es,Balien.Te obedias, et pro Deo omnia terrena de-
:

tanto te humilia in omnibus dimitte conven- S|)icias. Alio(juiii melius tibi fuerat in domo
:

ticiila conspirationis et detractionis : ki^c mur- patris tui remanere, quam in monasterio pie-
nuiiationes et susurrationes : susurrationes non vestimenta quaerere melius tibi fueral in
tiosa :

audias. Murmurationibus aurem tnain non pvx- doino parentuin tuorum habere solutium, quain
beas, separa aures a detrahentibiis, quasi a inler ancillas Dei pro terrenis et transitoriis
serpentibus. Fui,'e detrahentes; quasi serj^entes rebus moveie scandalum : melius tibi fuerat
detrahentes infundunt vcncnum mortiferum in in terra tua commor;u-i, quam in domo Dei
auribus se audientium. Qui detrahit, et qui de- pro temjioralibus rel)us contendere, aut liti-

trahentem libenter audit , uterque peccat. Non gare, aut murnuirare. Igitur, charissiina, sicut
sohiin ille qui detrahit peccat, sed ille qni volun- sujierius dixi , in nulla causa decertare studeas,
tarie detrahentem audit. Honesta virgo, audi ea nisi ut soli Deo j^laceas. Amen.
quae dicit j^erfectns vir in Christo : Non sedi
cum concilio vanitatis , et cuni iniqua gcrentibus C XVIII. De (lisciplina.

non intruibo\ Tu ergo cuin concilio vanitatis

nonsedeas,et cum mala loquentibns non com- ;iO. SajMcntissimus S;ilomon ait : Audi , fili
miscearis. Non contendas in ullacausa : in nulla mi disciplinam
, pcitris tui , et ne dimittas legcm
causa decertare studeas. Contentio lites parit, niatris tucv , ut addatur gratia capili tuo, et
contentio pacem cordis exstinguit, contentio torc/ucs collo tuo^. Tene dtsciplinam , et ne di-
rixas gignit, contcntio jurgia seminat, contentio niittas cam. Custodi illani , cjuia ipsa cst mater
laces odiorum accendit, contentio concordiani tua^. Accipe disciplinam,ct noli cd)jicere eam'^.
lumpit, contentio conturbat oculum mentis , Qid odit castigationes , stultus est''. Qui incre-
sicut ait David Tuibatus est a furore oculus
: pationes relimjuit, multum errat. Qui discipii-
meus'. Igitur, amabilis in Christo soror, moneo namdespicit,peccat. Qui custodieritdisciplinam,
te, ut in nlla causa non contendas. Non con- inveniet vilam. Qui vero disciplinam noiucrit
tendas pro cibo, neque j^io j^otu, neque j^ro custodire , invenict mortcin' . Egestas et ignomi-
vestimento : sed ;iccipe de manibus j^rieposila- D nia crit illi cjui descrit disciplinam. Qui acqui-
rum tuarum ea qure tibi dederint , sine murmu- escit castiganti ,
gloriabitur^. Stultus irridct
rationc; quod a j^rsepositis tuis tibi fuerit mi- disciplincim patris sui. Qui aulem custodit in-
nistratum , sine murmuratione acccijje. Si soror crepationes , sapiens est^. Plus prolicit cogitatio
tua meliora vestimenta accejjit, quam tu acce- lirigua? apnd j^rudentem, quam centuin plagaj
l)isti , non sit tibi cura\ Si pra^posita tua dede- apud stultum. f ir saptcns ct disciplinatus non
rit tibi vile vestimentum , et sorori tune dederit murmurabit adfcrsiis cum c/ui casligat illum '".
prctiosum, dc hoc non murmures. Sive meliora Tamen castig;itio debet esse moderata. Inde
vestimenta soioribus tuis fuerint , et tu accepe- beatus Ambrosius : Leviter castigatus exhibet
..

ris vilior;i , siiper hoc non contendas. » revereiiti;nn castig;iiiti : (pii vero crudeliter

• Psal. XXV. —
'». » Psal. vr , 8.-3 riov. i , 8 , 9. — 4 Id. iv, 13. 5 Id. vm , 10. .13. - <* 1(1. Mi, \

7 1(1. X, 1(1, 17. — 8 1(1. xiii , 18. - 9 Id. XV, fi. — "• KccJi. x , 28.
 . C ,,

1GG5 DE MODO BENE VIVENDI. 1G(5()

» castigatur vel incrcpatiir, nec increpationem ^"'liintatcs, et nnindi cupiditates. Undc in Canli-

» suscipit, nec saluteni. » Blanda pietate sunt A cis canticorum de eisdem proelalis Ecclesia vcl

portandi, qui pro sua infirmitate non possunt quaplibet fulelisanimadicit .Invcncruntnic custu-
increpari dcs qui custodiuntcivitatcm : percusscmnt nie , ct

51. Pro divcrsitate peccanlium alii jiortandi vulncraverunt me ; tulerunt mihi pallium meum
sunt, alii castigandi , cjuia modus est diversus Percustodcs civitatis intelii-
r«.y/w/t.y/;/«7Y;7v//«'.

peccatorum. Praelati Ecclcsiai portare deljcnt gimus praelatos, quistatum sanctoeEcclesine cu-
subditos suos quos corriguntet coiTigere quos , stodiunt ,
qui etiam animam fidclcm invcniunt :

portant. HincSalomon in basibus templi Do- eamque suis praedicationibus et exhortationi-

mini imaginem leonis et bovis et Cherubim , bus atque minis percutiunt, et amore charitatis
operesculptoriofecitpingi. Quidaliuddesignant Christi vulnerant. Nec solum hoc sufficiteis,
bases in templo % nisi pra^latos in Ecclesia? sed etiam pallium ei tollunt id est omnem : ,

Quicumque sollicitudinem regiminis suscipiunt, terrenam delectationem, atque substantiam tem-

tanquam bases portant onus superpositum. B poralem ab ca auferunt, et eam nudani peccatis
Cherubim Plenitudo scientiae interpretatur. In ac spoliatam divitiis ad regnum coelorum trans-
basibus Cherubim monstratur, quia pr.tlati Ec- mittunt. Igitur, soror mihi in Christo dilccta
clesiae pleni debent esse coelcstis scientiae. Per valde dignum est ut ])ra;latos nostros quasi pa-
leonem terror severitatis (iguratur; per bovem trcs diligamus, ut ab eis disciplinam nostrae sa-

vero patientia mansuetudinis ostenditur. Itaque lutis libenter suscipiamus, sccundum consiliuni

in basibus neque leones sine bobus neque bo- , David dicentis Apprchcnditc disciplinam , nc
:

ves sine leonibus exprimuntur quia praclati : quando irascatur Dominus , ct pcrcatis dc via
Ecclesiae aliquando rigide, aliquando cum dul- justa^. Ergo si de via justa nolumus perirc
cedine, aliquando cum asperitate, aliquando nccesse est nos disciplinam suscipcre. Si illc

verbis, aliquando flagellis debent subjectos qui disciplinam non suscipit, de via justa per-
suos corrigere; quia ille qui blandis verbis ca- ibit; procul dubio in via justa confirmatus erit,

stigatus non corrigitur, necesse est ut acrius qui disciplinam suscipit. Nunc ergo soror ve- ,

corrigatur et arguatur. Cum dolore enim ab- nerabilis, nioneo te ut libcnter suscipias disci-
scindenda sunt vulnera, qua^ leviter sanari non plinam , ut ab ira Dci libereris, et in via justa
possunt. Qui secreto admonitos de peccato cor- conlirmcris. Multas age gratias illi qui castiga-
rigi negligit, publice est arguendus : et vulnus- verit te : illiqui increpaverit te, gratias repende.
quod occulte sanari nequit manifeste debet , Si abbatissa vcl priorissapro salulc tua incrc-
emendari. Palam sunt argucndi qui palam no- pavcrit tc non contristeris cum monstraverit
, :

cent;utdumapertaobjurgationesanantur,hi qui tibi viam salutis tuse suscipe doctrinam illius

,

eosimitando deliquerunt, corrigantur : ut dum gratis : quando aliquis monstravcrit tibi causani
unus corripitur , ca?leri emendentur. Mclius est tua; salutis, tu non sis rebellis. Dilige eas quas te
ut pro multorum salvalione unus condcmnetur, rcprchendunt de tuis transgressionibus : ama
quam per unius licentiam multi periclitentur. eas quaj tc castigavcrint de tuis ncgligentiis :

Etiam beatus Gregorius ait « Sunt multi, qui : quasi matres dilige eas quae te reprehendunt de
» verba incrcpationis audiunt et ad po-niten- , tuis transgressionibus. Castigantibus injuriani
» tiam redire contemnunt. » Unusquisque au- D non respondeas. Incrcpantibus te contumcliam
diat deregno Dei quod diligat audiatdc infcrno ; non dicas mala pro bonis non rcddas. Ad-
:

quod timeat ut si pcr amorcm ad rcgniun

: vcrsus bona consilia non respondcas jurgia.
non venit, saltem per limorem veniat. Verba Adversus bona verba non rcspondcas mala.
sunt Isidori .Tusti benigne suscipiunt casti-
: Quare? Quia qui diligit disciplinam diligit sa- ,

gationem quando de suis culpis arguunlur.

, picntiam. Ergo ct tn si disciplinam dilexcris;
52. Soror charissima, disciplina cst cmcnda- sapicns cris. Prudens cris, si incrcpationcs pa-
irix, qucc non cst vilipcndcnda : et ideo dcbe- ticntcr sustinucris : palicns cris , si humiliter
mus prailatos nostros diligere, el verba eorum castigationes portaveris.
benigne suscipcre , qui j)er increpationes et ca- 53. Honcsta virgo, idco a Domino et a prae-
stigationes suas auferunt a nobis proprias vo- latis nostris in liac vita corripimur, ut non cum

III Reg. VII. — » Caiitic. v, 7. — ^ Psal. ii , Wi.

TOM. v.
 ;: ,,
,

10G7 LIBKR AI) .SOROREM, i(U,S

'""
lior imindo ihmuu-imir. TMnlto mt-lius fsi nol)is' qiia- conlra IMoysen fialrcm suum, id csl, pia'-
in liac \ita a |)i';vlatis nostris ]M"o m-^li^entiis Alatum, miirmuravit pcr inobcdientiam cl ic
corripi, <|nam in fntma vita damnari. Melius est bellionem,signiiicat aniinam cujuslibet hominis
nobis in hoc ScTbcuIo a praepositis nostris pro ([ui miirnmrat contra pr.Tlatum suuin, cui noii
transgressionibus et culpis caslij;ari, quam in vult obcdire, nec praeccpla sahitis accipcrc. Et
ruturo sx'culo puniri. Aniahilis niilii in Cliristo (juia non viilt pcr obcdicntiam praeccpla siii

soror, melius cst tibi mami ahbatiss.^e flageilis pcccatorum percutitur

piiflati siisciperc, lcpra
Cc-edi, quam in inferno poenas pati : melius est atque la-datur. Etiain Core, Dathan et Abiron
libi inanu abbatissae vel priorissae flagellari in (jui contra Moysen et Aaron per supcrl)iam et

bac vita , quam in inferno cruciari in futuro : contumcliaiid atque inobcdicntiam insurrexe-
meliusest tibi manu abbalissae lla^ellis verberari, runt,slatini pro sua pracsumptionc poMias su-
quain in inferno torqueri : melius tibi cst in hoc stinucrunt^,sicutscriptiim est in Psalmo, Aperta
mundo de manu abbatissae vel priorissae snsti- est tcrra, ct deglutivit Dathany et operuit super
nere tlagella, qnam pati jEtcrnas poenas in gc- B congregationem Abiron : etiternm, Exnrsitignis
lienna melius est tibi manu abbatisScTe vel prio-
: in synagoga corum , Jlanima
combussit pecca-
rissoe temporaliter afdigi virgulis quam creniari ,
tnrcs*^. INam et 0/ias rex cum per supcrbiam et
.neternis incendiis. A qnibus te dignetur libe- inobedientiam , at(]ue contiimaciam ihuribulum
rare ille qui te redemit suo pretioso sanguine. accepisset, et contra legein Dei sacrilicare vo-
Amen. luisset , a Dco cst lepra percussus, atque ma-
culatus in fionte'. JNam et Saiil rex quia in-
XIX. — De obedientiiT. obediens fiiit, rcgnum perdidit, et in manibus
inimicorum suorum cecidit*. Eliam Jonas pro-
54. Soror charissinia , aiidi verba Pauli a[)o- pheta per inobedientiam fugit, et eum piscis
stoli : Non cst potestns /lisl n Deo. Qucc aiiteni absorbuit, atquc in profundum maris misit!'.
sitnt ordinnta , a Deo ordinnta sunt. Ideoquc qui C.ivendum cst igitur nobis, ne contra praelatos
resistit potestati , Dei ordinationi rcsistit\ Er- nostros pcr inobedicntiam audeamus insurge-
go non debemus contemnere potestates, sive C re, ne Dominus pcr eos velit nos, (juia vice sua
nnmdi sint, sivo Ecclesiae, quia omnes a Deo fungilur, aspere visitare.
ordinataesunt. Igiturquando per inobedientiam 55. Venerabilis soror, pro salute nostra po-
pr.Telatis nostris contratlicimus, Deo injuriam suit Dcus praelatos in Ecclesia, ut nobis pro-
facinuis quando pcr superbiam et inobcdien-
: vidcant, ut Deo pro nobis rationem reddant;
tiam praelatis nostris rcbclles sumus, contra Dei atque nos ne mala laciamus custodiant. Unde
praecepta facimus quando praelatis nostriscon-: Paulus aposlolus Obcditc prcepositis r>estris
:

tumaces sumus atque inobedientes, Deum con- ct subjaccte eis : ipsi enim pcruigilant, quasi
temnimus qui dicit Qui vos audit me audit '
, , , rationcm rcddituri pro animabus vestris'°. Pra?-
id est, Qui vobis est obediens, niihi obediens est lati debent custodire ac regere gregem domi-
et qui vos despicit, me despicit. Soror dilccta nicum magna vigilantia ac sollicitudine do :

mihi in Christo, ergo qui praelatum suum despicit, quibus in Canticis canticorum legitur, Lectulum
Deum despicit : et qiii praelatum suum honorat, Salomonis sexagintafortcs ambiunt exfortissimis
Deum honorat : et qui obcdiens est praelato suo, D Isracl; omnes tenentcs gladios , et ad belta do-
obediens est Deo. llanc virtutem, obe- scilicet ctissimi : uniuscujusque ensis super femur suum
dientiam, laudat Samuel propheta dicens Melior : proptcr timores nocturnos'^. Verus Salomon
est obedicntiq qiiam sacrifieium, ct obedire ma-
, Christus esse intelligitur, quia revera pacificus
gis quam offcrrc adipeni arictum : quoniam quasi est, qui pacem inter Dcum ct hominem refor-
pcccatum nriolandi est rcjnignarc , ct quasi scc- mavit. Lectulus vcro Salomonis congregatio est
lus idololatrice nolle acquiescere^, id est, nolle lidelium, in qua Dens habitat ct requiescit.
obedire. Maria soror Aaron pcr superbiam ct Lcctulum vero Snlomonis scxaginta fortes am-
inobedientiam murmnravit contra Moyscn fia- biunt, scilicct pr.vlati qui dcfendcndo , casti- ,

trcm suum, et statim percussa est lepra'*. Maria gantlo, incrcpaudo, corripicndo , admoiu-iulo

» Rom. xiM, 1, 2. — > I.iic. X, 16. — 3 I Reg. xv, 22, 23. — » Niim. xii. — * Iii. yvi. — 6 Psnl. cv , »7,
18. — 7 11 l'ar;ili|(. xwi. — « 1 Kig. xv. — <J Jonii- i , tl ii. — '" Hel)i . xiii , 17. - " CiiDlie. iii , 7, 8.
 ;:
, ,

1G69 DE MODO BENE VIVENDI. 1070

circumeunt et custodiunt Ecclcsi.ini Dci contra"'reverentiam tribuc competentem. Secundum

vitia , etcontra inimicos visibiles atque invi- A dignitatem unicuique homini tribue honorem.
sibiles. Qui ideo/or/c.y esse dicuntur, quia prae- Superiori gradui aequalem te non exhibeas.
lati sancta; Ecclesiae perfecti sunt in observa- Senioribus praesta obedientiam , et famulare
tione mandatorum Dei nmnrs lcncntes gladins
: humiliter imperiis eorum. Cede auctoritati ma-
id est, spiritiiale verbum, qiiia pra?dicando jorum digna scrvitia majoribus. Esto
, defer
vitia subditorum debent reprimere. Jd bcUa cunctis obediens in bonis prseceptis. O sponsa
sunt doctissimi, quia necesse est ut ad belhi Christi, ita obedias homini, ut non offendas
spiritualia sint instructi. Uniuscujusquc ensis voluntatem Dei. In malis opcribus nunquam sis
supcr fcmur suum. Praelati sanct* Ecclesiae su- obediens.Non obedias illi qni malc tibi faccre
per femur enses tenent, quia prius in se , et mandaverit malum facere jussa non consen-
:

tunc in sibi subjectis vitia debent resecare. Et tias. Noli obedire in malo cuiquam potestati
haec omnia faciunt /^ro/)ff7- etiamsi pcena compcllat, si supplicia immi-
timnres nocturnos
id est, propter occultas malignorum B neant, sitormenta occurrant. Melius est nior-
insidias
spirituun), qui nocte hujus sa^culi maxime in- tem pati, quam mala jussa implere melius est :

sidiantur sanctis prfelatis ut illis deceptis ab homine jugulari, quam aeterno judicio dam-
, ,

lcctulum Salomonis, id cst, congregationem nari. Neque enim est sine cnlpa, qui ut nialum
servorum Dei foedare ac maculare possint. fieret obedivit. Igitur, soror venerabilis eslo ,

56. Soror charissima, ideo haec dixi tibi, ut obediens usque ad mortem et dabit tibi Deus ,

cognoscas quam devote ,

quamque humiliter coronam vitae. Amen.
debemus prrelatis nostris obedire. Obedientia
sola virtus est quae virtutes caeteras mcnti in- XX. — De perseveiantia.

serit, insertasque custodit : de qua Salomon

a.\i, Melior estobedientia (luam victimce^ c\mdi ;
5'7. Soror charissima , audi beatum Hieio-
per victimas aliena caro mactatur, per obe- nymum dicentem : « Non quseruntur in Chri-
dientiam vero propria voluntas religatur. Unde » stianis initia vel cxordia, scd llnis et perse-

vir obcdiens loquitur victorias^, quia qui pro C « verantia. » Paulus apostolus male co?pit, sed
Domino alienae voci humiliter obedit, semet- bene finivit : Judas vero Scarioth bene co-pit,
ipsum in corde superat. infernum ce-Adam in sed male finivit. Laudatur initium Juda?, sed
cidit% (juia inobediens fuit Christus vero ad' : finis vitae illius condemnatur. Unde beatus Gre-

coelum ascendit, quia usque ad mortem Deo gorius : « Fructus boni operis perscverantia
Patri ohedivit^. Sicut per inobcdicntiam Adae » est. Incassum bonum agitur, si ante terminum
peccatores constituti sunt multi , itaper obcdien- » vitae deseratur. » De hoc etiam beatus Isidorus

tiam Christi Justi constituti sunt multi. Et sicut ait « Non judicat Deus hominem de pra^terita
:

propter peccatum Adae omncs liomincs sunt in » vita, sed de suo line. » Unusquisquc enim in
condcmnationem mortis, ita pcrjustitiam Chvisti die mortis suae justificabitur, aut condenmabi-
omnes homines in Justificationem vit(^^. Et ite- tur : unde scriptum est, Ubi tc invencro, ibi tr
rum : Sicut inobedientia primi parentis gene- judicabo. Etiam beata Magdalena ideo Christum
ravit mortem , ita obedientia Christi generavit resurgentem prima meruit videre, quia enm
vitam^Igitur, sorordilecta, si proChrislofueris D requirendo perseveravit Unde etiam in Can- *•.

obediens tuis praelatis, cum Christo rcgnabis in ticis canticorum dicitur In lectulo mco per :

coelis. Contra matrem tuam , id est abbatissam noctcs qucesivi qucm diligit anima mea' Rlonco .

vel priorissam , nunquam verbum asperum di- ergo te, honesta virgo, ut quaeras eumdem
cas. Prailatis tuis nunquam rebellis existas Jesum Christum sponsum tuum in lcctulo tuo,

praepositis tuis in nulla causa contradicas. Ve- id est, in rcquic mcntis, atquc quictce conlcin-
nerare autem homines melioris scicntiae, ac plationis. Pcr noctcs(juacre eum hoc est, in ,

melioris Vcnerare unumquemquc homi-

vitae. hac vita, ad cum suspirando, eumquc deside-
nem pro suae merito sanctitatis, Majori gradui rando, ut eum perfecte in fiitura vita invenire

' Eccle. IV, 17, et I Reg. xv, 22. — ' Pi-ov. xxi , 28. — ^ l'liilii)i), n , 8 , 'J. — i Koni. v, li), 18. — 5 [ Cy,.

XV, 22. — ^ Joan. xx. — 7 Caiilic. m, I.

" iDlellige (iiioad culpani scii debitiim peccali ; alias de salvalione Adami constans esl Palniin sentenlla.
1671 LIBKR AU SOROREM, l(i72

possis, ac viderc ro^'nantcni oiiin in Patrissolio.^^^carbones Ciigidi. Qiiarc.!* Quia per lorporem
Sine intcrmissione qiucrc eiim bcnc vivcndo, A mcntis ab ij^ne ciiaritalis Dci siint mortiii ct cx-
ut faciem ejus merearis vidcrc in co-lesti rcgno. slincli. Lndc beatus Isidoriis : « Qui dc bona
Royo, Cliristi sponsa, ut dicas cum David pro- » vita ad iiialam icvcrtiintur pcr cii[)iditalcm
plicta :unima inca ad Dcuni fontcm vi-
Sltivit » imindi , siiiit contcnfbrati, ct nigrcdiiic vilio-
ffim ; (/uam/o vcniam ct appnrcbo antc facicni > riim sunt lccdati ct luscati , atquc lucernaj
Domtni'} yeve anima tua Deum sitit, si eum » claritatis Dci sunt extranci. Qui de monastcrio
super omnia diligit. Vere anima tua Deum sitit, » ad saeculum fugiunt, a socictatc Angelorum
si pro amorc illiiis dcspicit oninia teircna. Vcrc •> scparanlur, ct daMiionibiis socianlur. Qui san-
aniina tua Dcum sitit, si eum in dcxtcra Patris » ctam congngalioncm rcliiujiiuiit, ct ad sa'cu-
regnantcm concupiscit. Etiam idem prophcta » larem vitam dcscendunt , a socictate Dci elon-
nos admonet, dicens, Qiuerite Dominum ct » gantur, atque <lominio diaboli subjugantur. »

confortamini, qucerite faciem cjus semper^\ id 59. Soror in Cliristo amantissima, considcra
est, in prosperitate ct angustia, in pau|)crtatc B quid fccisti. Quolidic rcduc ad mcmoriam iinde
ct abuiulanlia, iii inlirmitatc ct in sanitatc, in vcnisti ct ad quid vcnisti ct quarc venisti.
, ,

jtivcntute ct in senectute. DcbennisDeum quae- Tu j^roplcr Dcum omnia qua; in hoc mundo
rcre tota mcnte, tota intentione, ut ab eo me- sunt, reliquisti ac dcspexisti, ct pro amore il-
reamur conlirmari in sancta conversatione, ct lius monastcrium clcgisti. Tu rcgnum ca?lorum
ut illum mcrcamur invcnire ac vidcre in coelcsti comparasti , ct tc ipsam in j)rctium illius tra-
rcgno. Mundcnius nos ab onini inquinamento didisti. Stude crgo cum summa vigilantia, ut
carnis ac sj^iritus, quia non nisi casto corpore non perdas regnum quod comj>arasti, sed ut
ad coelos j^otcrunt sublevari in die rcsurrectio- habere jiossis in jicrpctuum quod dcsidcrasti ct
nis, nec jioterunt videre gloriam divin^e maje- Cavc nc jicrdasrcgnum, j)ro quo tcmet-
oj^tasli.
statis, nisi
illi qui sunt nu.ndo corde. ipsam dcdisti j>rctium. Audi Paulum ajiosto-
58. Soror dilecta, milii crede, quia non otio- lum dicentem ISon coronabitur, nisi rjui lcgi-
:

sis etvagantibus dabitur rcgnum coelorum , sed timc ccrtavcrit ^. Ille laborat lcgitimc, qui in
quaerentibus, et petentibus, atque pulsantibus: C bonis opcribus jicrsevcrat usque ad dicm inor-
sic enim ait Doniinus, Pctitc , ct accipictis : tis sua;. IIIc ccrtat legitime, <]ui in scrvitio Dci

qucerite, et invcniclis
: pulsatc , ct apcrieturvo- jicrsevcrat sinc fraude et simulationc. Illc Dco
bis Petenda est ergo janua regni orando;
. digne scrvit, qiii bonum opus quod ccepit, us-
quaerenda, bene vivendo; pulsanda, in Dei ser- que ad consummationem perducit. Illc in bonis
vitio jjcrseverando. j\'on sufficit bona incijjcrc, ojicribus bcne desudat, qui ca qua? bcne in-
nisi etiam qiiisque studeat ca (jua? bene inclioa- choavit, consumuiat. Undc Ecclesia dc suis
vit, usque ad lincm vitre j^erduccre quia me- : membris in Dci scrvitio j)crscvcraiilibus in Can-
lius est viam justitiae non cognoscere quam ticis canlicoruin, dicit : Ligna domorum no~
,

post cognitionem relrorsum converti Unde **. strarum ccdrina , laqucatia vcro crpressina 7.

Donnnus in Evangelio Ncino mittcns manum : Domus Ecclcsia? sunt coiiventicula (idclium Deo
suam ad aratrum , et respicicns rctro, aptus cst scrvientium , atque in his quic Dci sunt jhmsc-
rcgnoDci^. Igitur soror vencrabilis neccssc
, , vcranliuin. Ccdrus iuujuc atquc cyj)icssusarbo-
cst ut j)er desidcrium teternae beatitudinis j)ul-
D •''^'s ^""t imijutiibilis nalurfe, ct signant sanctos
semus quotidie aures Dei omnipotentis , ncc Dci, qui infatigabili atque immarccssibili desi-
deficiamusa bonisquae inca;pimus jjriusquain dcrio Conditoris sui flagiant, ct in bonis opc-
,

lilo apcriente mcrcamur de carccrc mortis hu- ribiis usqiic ad coiisumuialioiicm vilae j)cr-
juserij)i, ct ad j)ortam cu-lcstis jiatriic j)crve- scvcrant. Igitur, vcncrabilis virgo, et tu csto
nire. Sorui in Cliristo amabilis milii, bonum est cyj>ressus in domo Dci in bona vita , pcrscvc-
perseverarc in scrvitio Dei quoniam qui de rando. Etiain in domo Dci cedrus cris , si dc tc
;

monasterio ad sa?culuni rcvcrtiinliir, j)lus (juam c\cnij)lum bonae vitie dcderis, atquc odoiviu
carboncs nigri efliciuntur. Qui dc nionastcrio boiue convcisationis sociabus tuis.
ad saeculum descendunt cfliciuntur nigri sicut , GO. Virgo j)rudciis , idco lucc ilixi, ut tota

' Psal. xi.i , 3.— ' Psal. civ, 4. — ^ Mauh. vii , 7, ol Luc. xi , 9. — 4 n \\u. ii , 2 I. — ^ Luc. ix , 02. —
^ II Tim. II, 5. — 7 Catilic. i, 10.
1673 DE MODO BENE VIVENDI. 1G74

mente despicias amoreni szeculi : ideo hcec dixi,"*' rit usque in finem. Salus perscverantihus pro-
ut nunquam velis religiosam vitam relinquere, A mittitur ,
prajniium perseverantibus datur. Non
et sfecularem requirere : ideo hsec dixi , ut nun- est bonus qui bonum facit ,
sed qui inccssabili-

quam velis monachalem vitam deserere, et sic- ter facit. Si ergo in bonis operibus usque ad fi-

ut canis ad vomitum redire ad sa?culum. Mo- nem vitie perseveraveris, salva eris.

neote, ut in monasterio cunctis dichus \\t?e

tuae perseveres, et ut soecularem vitam nunquam XXI. — De vireiuitate.

desideres : nioneo te, ut cura sumnio desidcrio

monasterium diiigas, et ut toto corde saeculum 62. Prudcntes virgincs accepcrunt olcuni in
postponas : monco te, ut in omni tempore in vasis suis cum lampadibus. Soror charissima ,

domo Dei permaneas , et ut nunquam ad ssecu- audi quae dico. IMcnte et corpore virgines non
lum redire qusras. Quare? Quia in monasterio sunt fatua?, sed prudentes ct possunt exire :

est vita contemplativa , in Sceculo est laboriosa : obviam sponso ,

quia hahent oleum in vasis
in monasterio est vita sancta , in saeculo est B suis , id est, castitatem in mentibus. Virgines
vita criminosa : in monasterio est vita spiritua- vero corpore et non mente, non sunt pru-
lis, in sa?cuIo est vita carnalis : in monasterio dentes sed fatuae nec possunt exire obviam
, :

est vita ccelcstis, iu sa^culo est vita terrestris : sponso, quia non habetit olcum in vasis suis,
in monasterio cst vita quieta, in saeculo est vita id est non habent castitatem in mentibus. Sic
,

turbulenta : in monasterio est vita pacifica, ait beatus Isidorus « Virgo corpore ct non :

in ScBculo est vita litigiosa : in monasterio est » mente non habet prsemium in remunera-
,

vita tranquilla , in sa?cuIo est vita contentiosa : » tione. » EtDominus in Evangclio de fatuis vir-

in monasterio est vita pacifica, in Sfeculo est ginibus ait Jnicn clico vobis, nescio vos ^. Hac
:

vita jurgiis plena : in monasterio est vita casta, de causa te moneo, soror dilecta mihi ut sis ,

in saeculo est vita luxuriosa : in monasterio est mente et corpore virgo ut post hanc vitani ,

vita perfecta , in sa^culo est vita vitiosa : in mo- merearis collocari in coelesti thalarao a Jesu
nasterio est vila plena virtutibus , in sa?cuIo cst Christo coelesti sponso. Virginitas non est jussa,

vita plena vitiis : in monasterio est vita sancti- C sed admonita ^, quia nimis est excelsa. Dupli-
tatis, in sseculo est vitainiquitatis. catum est bonum virginitatis ,
quia in hoc
61. Soror reverenda, audisti bona quae sunt mundo soliicitudine carct saeculi, et in futuro
in monasterio, audisli mala quae sunt in saeculo': praemium castitatis recipiet. Sine dubio qui ca-
audisti virtutes monasterii, audisti vitia sa?culi : stiperseverant et virgines, Angelis Dei erunt
audisti sahitem nionasterii, audisti perditionem sequalcs. Virgines feliciores erunt in aelenui
saeculi : audisti vitara , audisti mortem. Kunc beatitudine, Isaia testante ,
qui ait : Ha'c diiit
igitur ecce in conspectu tuo bonum et malum; Dominus eunuchis : Dabo eis i/i domo mca, ct
ecce ante oculos tuos perdilionem animae et in muris nieis locunt ,ct nomen melius afiliisct

salutem; ecce ante te vitam et mortem ; ecce filiabus ; nomen scmpitcrnum dabo eis, quod non
jgnem ctaquam extcnde manum tuani, et
'
: pcribit ^. Omne peccatum per poenitentiam re-
elige quod vis. Ecce via paradisi, et ecce via cipiet indulgentiam. Virginitas vero si labitur,

inferni ; ecce via quae ducit ad vitam, et ecce nullo modo rcparatur : nam quaravis quis pcr
via quae ducit ad mortem ergo ambula per : D po^nitenliam rccipiet veniam , taraen incorru-
quam volucris. Hoc solum rogo ut eiigas me- , ptionem nunquam recipiet pristinam.
Horem. —
Fratcrmi, consilium tuum accipiam, (53. Soror venerabilis , niliil valet virginitas

et meliorem viam eligam. Bonum est niihi con- carnis, ubi non est intcgritas mcntis. Virgincs
silium accipere, et perviam quae ducit ad pa- de suis racritis gloriantes, hypocritis con^pa-
radisum ambulare cum Dei juvamine.
, Ho- — rantur, qui gloriam boni operis foris appctunt,
nesta virgo, quia meliorem viain eligis Deo , quam intra conscicntiam habcre dcbucrunt.
gratias rcddo. Igitur vitam bonam quam coe- Hoc cst cnim in Evangclio virgines non habere
pisti tenere, non deseras. Propositum bonum oleum in vasis suis; id est , non scrvare ni

jam conserva omnibus diebus vitae tuae.

vitae conscienlia tcslimoniura boni opcris : scilicet

Tunc erit opus tuum perfcclum, si perduravc- in facic gloriari apud homines, non in corde

Ecdi. jtv, 17, 18. — » Jlallh. xxv, 4, i:>. — M C.or. vii , 7;. , 20. — •* Iwi. i.vi , \, j.
 ,

1(175 LIBKll yVU SORORKlSi, I(i7(,

apiidDeuiii. Verba sunt beati Aiij^uslini : " Nihil"*' yniiiii. Caste vivenlibus i^iomitlilur ifgnuiu
>. prodest virginitas caruis , ubi baliilal iraeun- A ca'loi-uni. Casle viventes babebunt h*reditateni
u dia mentis. « Multuin distat inter puritatein in ca-lo. Bona est castitas conjugalis; sed melior
virginaUs animie nuUa contagione pollutie , et csl continentia vi(hialis; optinia vero integritas
tam quiv inultoruin hbi«hni subjacuit. Soror virginahs. IMchor est vichia huinihs, qiiain virgo
venerabihs , audi beatuin llieionynuiin dicen- superl)a. INIehor est vidua cum huinihtate, (jiiain
tein : « Nihii prodest haberc carnem virgineam, virgo cuin superbia. Mehor est vidua higens
si mente quis nupserit : nihil etiain prodest peccata sua, quam virgo jactans semetipsam
» corporJs virginei custodire virginitatem , si corain honiinibus de virginitate sua. Mehor est
" oculos a concupiscentia nohierit refrenare. vidua j^Iorans iniquitates suas ,
quani virgo ex-
" Virginitas in corpore nihil proderit, si chari- tohens senietipsam de meiitis suis. jVon debct
» tasaut humihtas a corde discesserit. coram hominibus de dono suae » Moneo virgo gloriari
igitur te, honesta soror in Christo ut sis Airginitalis; quia si hoc fecerit, non habet oleunj
,

mente et corpore virgo. Moneo etiam te, ut ac- B secum exstincta est enim lampas sua. Non de- :

cipias oleuin bonorum operuin tccum atque ut bet virgo despicere viduas. Virgo quae Deo vuU
,

ornes hiuipadem tuam bonis operibus, et ilhi- pKicere non debet mulierescaste viventcs con- ,

mines eam sacris virtutibus ut cum clamor temnere; quia si hoc fecerit, Deo disphcebit,
,

factus fuerit, Ecce sponsus vcnit, cxite obviam et sibi nocebit. Virgo quae muheres caste vi-
ei ;
possis occurrere Jcsu Christo sponso tuo ventes, et Deo servientes despicit, superbiam
coelesti, et ab eocoilocari in ccelesti thalamo. facit. Quare? Quia mehor est peccator huinihs ,

quam justus superbus.

XXII. — De coniiueutia. G.5. Tu ergo , vcnerabihs soror, non despi-^
de saeculo venerunt, maritos
cias muiieres quas
64. Soror charissinia, rogo, ut cum omni de- habuerunt, hhos gcnuerunt; quia si eas despe-
votione audias admonitionis verba. Tricenarius xeris , nimis ante Deum culpabihs eris. Anna
numerus primus est, et significat faxiera nuptia- prophetissa maritum habuit, sed tamen de Chri-
rura. Sexagenarius numerus secundus gradus C sto proiJietavit , et euni videre meruit -^ Et
est , et significat continentiam viduarum. Cen- Maria INhigdalena saecularis fuit sed tamen ,

tenarius numerus
tertius gradus est qui pro ,
Christum resurgentem vi(hl, ct Apostoh)rum
virginitalis corona virginibus deputatur. Beatus apostohi esse meruit^. Honesta virgo, ideo liaec
Isidorus ait « Quidam in juventute luxuriose
: dixi, ut nuUo modo despicias anciUas Christi,
» v^iventes, vo-
in senectute continentes fieri quae ad servienduni Deo venerunt de vita saecu-
>ilunt et tunc volunt castilatemservare quan-
:
,
hiri. Non debes ergo honestas feminas quae de
» do eoshixuria servos habere contempsit. » Ta- saeculo ad monasterium venerunt despicere,
les non liabent praemium, quia non habuerunt sed honorare; quia quos Deus dignatus est
laboris certamen. Eos vero exspectat gloria, eUgere, tu non debes contemnere. Moneo ergo
quibus fuerunt gloriosa certamina. Castitatis te, venerabihs , ut pro amore Christi servias

enim fructus est suavitas. Castitas est pulchri- eis, ut diUgas eas qiiasi matres. Soror in Chri-
tudo inviolata sanctorum. Castitas est securitas sto dilecta, idco debes eis servire quasi fiUa,
mentis,et sanitas corporis. Luxuria carnein de- D quia Deus convertit cas ad se de sa;culari vita :

biUtat, fractamque celeriter ducit ad senectu- igiturDeo injuriam facis, si ancillas Dei despi-
tem. Longa castitas pro virginitate reputatur. cis. Tu vero, amabilis mihi in Christo soror,
Igitur , soror veneranda, amanda est pulclui- non dicas, Ecce ego lignuin ariduni; non dicas,
tudo castitatis. Continentes et caste viventes Ecce ego arbor infructuosa : quia si Christum
Deo insemetipsis prsparant habitaculum. Unde sponsum tuum diligis , et times sicul dcbes,
Apostolus : Caste viventes templum Dci siint , ct septem lilios habes. Primus lilius est verecun-
S/jiritus sanctus /inbitat in cis ^. Contincnlid ln- dia; secundus patientia , ; terlius , sobrielas;
cit hominem proximum Deo. Ibi habitat Deus ,
(juartus , tempcraiitia ; (luintus, charilas; sex-
iibi permanct contincntia. Castitas jiiiigit homi- tus, humihtas; septimus , caslitas. Kcce ,
veiie-

iicm ca-lo. Castitas perdiicit homincm ad re- rabilis soior , pcr gialiain Spiritus saiuti sine

Miillli. \x.\, (. i Coi. vi , ly, ci II Cor. VI , 10 \,W. II. i .Idaii. \x.

 ;,
:

1677 DE MODO BEINE VIVENDT. 1G7S

dolore ex incorrupto iitero soplem filios Cliri-^^^adulteros judicabit Dcus; id cst, damnabit eos.
sto peperisti , ut iniplealur in te (luod scriptuni A Audi igitur , soror charissima , beati Isidori
cst : Quia iWrilis pc/jcrit se/jtcm '. Itaque, soror vcrba : << Fornicatione coinquinari deterius cst
amabilis in Christo , hos filios quos Jesu Chri- « onini pcccato; lornicatio niajor est omnibus
sto sponso tuogenuisti, debes nutrire , fovere ,
« peccatis. Fornicatio grave peccatum est, for-
lactare, relicere, confortare ct castigare. INutri > nicatio omnia mala superat, fornicatio gravior
<os boiiis n)oribus, fovecosin sinuintimte con- » est morte. INIeHus cst niori, quam fornicari :

lemplationis, et da eis niammillas ceternae dul- » niclius cst mori, quani fornicatione niaculari
tcdinis. Rclicc eos amore supernae suavitatis , ct » nielius cst niori, quam pcr fornicationem ani-
conforta eos pane verbi coelestis. Castiga eos >> niam perdere. Luxuria perducit hominem ad
Jlagellis timoris Dci, et manda eis ut non super- » poenas inferni : luxuria niergit homincm in
biant; et ut non sint leves, nec transgrcssores ;
» infernum : luxuria mittit hominem ad tarta-
atque ut nunquam a te discedant , nec a te se- » rum. »

parcntur. Vidcs, soror dilccta ,

quod virgines B 67. Oculi annuntii sunt fornicationis. Visio
principalem locum tcncant in rcgno Dei. Et est prima occasio fornicationis. Mens enim per
non inuiierito : quia enini contempserunt prae- oculos capitur. Per oculos intrat ad mentemsa-
-seiitem mundum, ideo pcrveneriuit ad ca'lestc gitta amoris : visio oculorinn niittit sagittasfor-
regnum ad quod ; le pcrducere dignetur ille in iiicationis. Igitur, in Christo soror, rcprime
cujus servitio corpus tuuni ct animam tuam oculos tuos , crgo subtrahe visum. ]\on deligas
consecrasti. Amen. oculos tuos in speciem carnis; nullum homineni
hac intentione aspicias ut eum concupiscas
XXIII. — De fornicatioiie. luillum hominem ideo aspicias ut cum carnali-
ter diligas. Faciem viri non vidcas ut eum in

66. Soror in Ciiristo dilccta niihi, moneo tc, malo diligas : averte oculos tuos ne videant va-
iit cum omni devotione audias liajc verba Do- nitatem ^ : pulcliritudinem hominis non concu-
inini nostri Jesu Christi : Si/it tuinbivcstri /jrce- piscas. Dic niihi , soror vcnerabilis, qualis pro-
cu/cti , ct /uccr/ice arc/c/ites i/i /luiNtbus vcslris ^. C l\'clus in pulchritudine carnis? nonne sicut
Lumbos praecinginuis , cum carnis luxuriain fenuni siccatur homo, ct fugit pulchritudo ejus
per continentiam coarctamus. Lucernas in ma- sicut umbra ? Et quando niors venerit, dic,
nil)ustenemus, quando proximis nostris lucis rogo quanla pulchritudo in corpore remane-
,

cxempla raonstramus. Fornicatio carnis , ut bit? Cum videris totum corpus tuinidum esse,
ait bealus Isidorus, adulterium est. Fornicatio et in fetorem conversum , nonne claudis narcs
aninue, servitus idoloriim est. Prima fornicatio fuas, ut non suslineas fetorcm fctidissimuin ?

tela oculorum sunt; sccunda, verborum sed : Dic ergo, ubi tunc pulchritudo vultus ? ubi
qui non capitur oculis, potest rcsistere verbis. blanda verbaquae corda audientiummolliebant?
Omnis immunda pollutio fornicalio dicitur ,
ubi tunc sermones dulccs qui homines laetilica-

quamvis quisque diversa turjiiludiiiis voiuptate bant? Dic mihi, honesta virgo , ubi tunc eiit
peifruatur. Ex deleclatione enim fornicaudi va- immoderatus risus, et jocus turpis? ubi tunc
ria gignuntur flagitia, quibus regnum Dei clau- vana et inutilis la?titia qiiaj in risum homincs ,

ditur, et homo a Deo separatur. Inter cajtera D commovebat ? Periit, ad nihilum devenit, sicut
scptem vitia fornicatio maximum scelus est, fumus evanuit ita est consummatio pulchri- :

(piia per carnis immunditiam templum Dei vio- tudinis carnis consummatio coiporis. Co- ,

lat; et tollens membrum Cliristi , facit mein- gnosce ergo , soror vcnerabilis, quia vana est
brum meretricis. Igitur, honesta virgo, si ve- pulchritudo. Unde etiani Salomon ait : Fallax
i-um est quod in te Deus vivit, mortua sit in te gratia, ct vana cst pulchritudo ^. Igitur, soror in
fornicatio. Luxuria inimica est Deo , ct patcrnae Cliristo amantissima, si pulchritudo carnis vana
bcnedictionis atque substantia? perditio. Forni- est, si pulchritudo carnis pulicdo csl et ver-
catio non soliim maciihit corpiis, scd el con- inis, si pulchritudo corporis ciiiis ct tcrra est
scienliam. Qui liixuiiatur quamvis videatur , cave ne ideo homines aspicias , ct eorum pul-
vivens, taincn inortuus est. Fornicalores ct chriludincm concupiscas. Quarc? Quia miiiidiis

' Jfrcin. XV, 0. — ' Liic. xii , 3.'). - ^ l'sal. cxvm , 37. — •* Piov. xxxi , 30.
 , ,
.

lliTi) I.IIJKR AD SOROREM, 16^.0

iransit , ot concupiscoiitia cjiis. Omno quocl ia"" manil)iis iiiimicurum cjus, qui statim oculo^
iiuukIo est , concupiscontia cainis ost , ot con- A ojus oruorunt ^ ; ot sic misor (juia viclit cjuod
cupisccntia oculorum '. Dospiciendus ergo cst videre non debuit, oculos perdidit, ot in j)eri-

niundus i)roj)lor Cliristum , cum omnibiis cjua; culum corjioris incidit. Coj^nosco orgo, soror
iii oo sunt. Tu voro, honosta viryo, (jua! j)ro- dilccta, quam multi j)cr visioiiom ociilorum
j)tor Cliiistum lolicjuisti s;oculuni , nun dobos inciclorunt iii j)ori(iilum corjxiriim ot auimarum
la-tari in j)ulcluitudino liominum. suarum. Monoo orgo to, soror in Cliristo ania-
Te ergo moneo, soror in Christo dilecta,
08. pactum cum oculis luis, ne in-
bilis, ut facias

iit Josum Christum sj)onsum tuum diligas super caute vidoas quod videro non debos. Cavo etiam
omnia, ut cum co rognare j)ossis in coelosti ne mors introt j)or roncstram'' oculorum tno-
curia. Corto, si j)lus doloctat montom concupi- rum ad aiiimam tuam. Itaque, soror In Christo
scontia foinicationis, quain amor castitatis, diloctissima, sicut jam superius di.xi tibi, si te

adhuc j)occatum rc^gnat in homine. Sed, si magis caro tua adhuc imj)ugnat, si adhuc luxuria
le

cloloctat mentom pulcliritudo castitalis, quam B tontat, si te adhuc libido invitat, si adhuc mo-
turpituclo fornicatiunis,jam non roguat j)ccca- moria fornicationis tocruciat, memoriam niortis
tum in homine, secl rognat justitia. Quamvis tu;e tii)i objice. Finom vitai tua.> ante oculos
iiomo sit castus in corpore, tamen si luxuriosus adhibo, diom exitus tui j)roj)one tibi. Propono
est in mente, peccatvnn regnat in corde ejus. tibi futura tormenta, futurum judicium quotidie
Fornicatio cordis ost idolorum servitus. Est et cogita; vorsotur ante oculos tuos imago futuri
alia foruicatio sj)iritualis, de qua Dominus ait : judicii. Reduc ad momoriam horribiles j)oenas
Qcii vulerit niulicrcni acl concupiscendain eam , inferni; ardor gchennae exstinguat in te ardo-
jani moechalus cst cam in corcle suo^. Maxinie rem luxuriae; recordatio aeterni judicii excludat
j)er carnis luxuriam homines subjiciuntur dia- ardorem corporis tui ; flamma inferni inexslin-
bolo, magis cjuam jjer cajtera vitia. Castitas est guibilis repellat a te memoriam fornicationis.
j)ulcliritudo animte, et hanc virtutoin co- Major ardor niinorem ardorem sujierot, niajor
j)er

aequatur homo meritis Angelorum. Soror in ardor minoreni ardorem vincat; stridor flain-
Cliristo amabilis, crede mihi, quia multi per C marum horribilis amorem depellat libidinis.
incuriam oculorum inciderunt in periculum Sicut clavus clavuni exj)ellit, ita saepe ardor
animarum suarum. gehcnnae cmittit foras ardorem luxuriae. Soror
69. (Interrogatio.) Frator dilecte, dic mihi venerabilis, omnipotentem Dcum dej)rocor iit
sialiquom hominem nosti per visionem oculo- det tibi veram castitatem nientis et corj)oris.
rum deceptum? (Rosponsio.) O soror venera- Amen.
bilis, cjuam niultos scio visum esse decej3tos
J3er
ot in lacjuoum diaboli niissos Tamen ex his
! XXIV. — De abslinentia.

cjuos auclivi, ali(jiios dicam tibi. Quia Dina lilia

Jacob egressa est ut videret niulieres regionis , 70. Hoc est perfectum jejunium quaudo ,

et adamavit eam Sichem atque rapuit, et virgi- nosler homo exterior jejunat, interior vero
nitatom illius turpitor corrupit ^. Et sic misera orat. Oratioper jejunium facilius jienetrat cce-
j)uolla quia incaute vidit quod vidore non de- lum. Por jojunium ot orationom mons homiiiis
buit, houestatom ac virginitatem suam perdidil. D coiijungitur Angolis, ct copulatur Doo. Jojunia
David etiam cjuadam die stans in solario donuis fortia arma sunt adversus tontationes dsemo-
suae, vidit mulierem, et adamavit eam pro : niornni. Por jojunium et orationes vincuntur
cujiis aniore conunisit adultcrium et homici- da?mones. Soror in Christo dilocta, vis scire j)or
diuni, ot sic docoj)tus factus ost logis Doi rous '. quid niagis luxuria rostriugitiir? Frator mi —
Et (juia vidit incaute cjuod non dobuit vidore, volo, atcjuo ut illud iiiilii osloiulas rogo. — Audi
contraxit maculam omni tcmj)ore vila; sua;. ergo, amabilis soror in Christo. Per jojunium
Fortissimus Samson descondit in rcgionem fornicatio suj)oratur, j)or jojunium luxuria ro-
Pliilislhinorum, et vidit ibi niuliorem atquo stringitur : roiiiota saturitato non dominatiir
adaiiiavit, ot in gromio illius dormivit; illa luxuiia. Absliuontia oanuui suj)oiat , abstiiioii-

voru crinos oaj)itis ojus rasit, ot Iradidit oum in tia carnoni rolroual, abstiuontia fraugit inotum

I .Jnjill. II, 17, U) iMiillh. \, iS. (MII. X\.\IV. \ II IU(;. M. -- ^ JuJic. XIV \vi.- *' JCIllll. li, '\\
 , ,

1G81 DE MODO BENE VIVEISDI. lf,82

libidinis, abstinentia dissolvit virtutem forni-^^^^rum omnia nutriuntur et confortantur in

vitia
cationis. Per fanicm et sitim Inxuria destruitur, A corpore. Pson potest (luisquam accipere pcrfe-
fames luxuriam vincunt. Mens multitu-
et sitis ctionem virtutum, nisi prius domuerit in se
dine ciborum lassata perdit vigorem orationis. ventris gulam. Ideo trcs Pueri in camino ignis
Qualis est caro quae non percipit diu cibum, non arserunt, quia abstinentes fuerunt^. Daniel
anima quae assidue pascitur verbo Dei.
lalis est etiam ideo liberatus cst de ore leonum, quia
Hieronymus sic ait « Jejunia moderata debent : servavit in se abstinentiam ciborum ^. ISemo
» esse, ne nimis debilitent stomachum, quia potest a semetipso tentationes daemonum ex-
» modicus et temperatus cibus corpori et aniniae pellere, nisi refrenaverit in se appetitum gulae.
» est utilis. Pinguis venter non gignit subtilem 72. (Interrogalio.) Frater cbarissime, rogo
» sensum. Multo melius est quotidie parum su- te ut dicas mihi qualitcr debeo castigare corpus
» mere, quam raro satis comedere. Parcus ci- mcum per abstinentiam. (Responsio. ) Soror
» bus, et venter cito esuriens triduanis prajfertur dilecta, sic debes nutrire corpus tiumi , ut uon
» jejuniis. Ille bene jejunat, qui ab omnibus B superbiat ; et iterum debes reprimere, ut
sic

» vitiis dcclinat. Melior est abstinentia vitiorum non cadat : sic enim debcs reficere carnem
» quam ciborum. IXon est rcputata abstinentia ,
tuam , et sic cam debes castigare per
ut serviat ;

» ubi fuerit ventris satietas subsecula. » Et bea- abstinentiam, ut non pcreat. Si carnem tiiam
tus Isidorus « Tota die epulas in cogitatione
: supra modum affligis, civem tuum occidis :

» ruminat, qui ad explendam guiam vespere et iterum,si eam pius quam oportet reficis,
» sibi delicias prseparat. Venter vacuus in ora- inimicum tuum nutris. Charissima soror mea
» tione vigilare facit. INam qui repletus est, in- hoc debes scmper observare in omni abstinen-
» fert somnum gravissimum unde non bene : tia, ut non occidas carnom tuam scd vitia. ,

» vigiiare possumus, quando venter noster cibis Igitur, soror mihi in Christo amantissima, ]>er
» est repletus. » abstinentiam corpus tuum castiga : jejuna et
aridum porta corpus
71. Soror venerabilis, abstine a cibis, pallida gere ora, et non rubea ;
tuum propter desiderium coelestis regni, ut im- facies tua non sit rubicuuda, sed pallida. Ari-
pleasquodscriptum est in Psalmo Sith>it (ininia C dum porta corpus tuum, et non crassum non
: :

nip.a ad Dcum ; ijiiani niaUiplicitcr ci caro mca^l sit corpus tuum crassiim, sed sicciim. JNon nu-

Caro enim tunc Deum sitit, quando per jeju- trias carnem tuam vcrmibus. Ita manduca ut

nium abstinet et arescit. Soror in Christo ama- semper esurias ; ita comede ut Isemper habeas
bilis, crede mihi, quia si in hac vita perfecte famem venter tuus nequaquam impleatur cibis. :

Deum esurieris et sitieris, ex eo in ca>Iesti Esuri et siti, abstine et arcsce. Ciede uiilii,
patria saliaberis. Absliuentia vivilicat, et occi- soror venerabilis, quia tentationes vincere uon
dit : vivilicat animam , et occidit corpus. Absti- potcris, nisi corpus totuni per abstinentiam
nentia aedificat in anima virtutes, et destruit castigaveris. Per cibum et potum crescit luxu-
vitia corporis.Omni studio debemus despicere ria. (liborum saturitas suscitat luxuriam cainis :

gulam ciborum spernenda cst concupiscentia

; luxuria semper est adjuncta saturilati. Trigus
escarum cavenda est cura ventris
; quando vigiliarum exstinguit luxuria" ardorem. IMaligni
:

enim venter immoderate reficitur, corpus ad spiritus ibi magis intiant, ubi plus escam et
luxuriam excitatur, Kon debemus comedereutD potum vident. Soror in Christo amabilis sicut ,

venter impleatur, sed ut corpus sustentetur. dixi tibi, si perfecte vis tenlationes fugere car-
Lbi venter est cibis repletus, ibi est ignis luxu- nis, abstine non solum a cibis, sed etiani ab
ri?e succensus. Curpus autem quod abstinentia omnibus sa^culi dclectatiouibus, ut post hanc
frangit, ignis luxuriae non exurit. llle purpura- vitam in ccelo Ia;tari possis cum Angelis. Amcn.
tus dives, qui quotidie epulabatur splendide
quia abstinere a cibis in hoc saeculo noluit, ideo XXV. — De el)rietaie.
inter flammas positus guttam aqua» qua-sivit,
nec accipere meruit '. Sicut per abstinentiam 73. Soror charissima mea,audi Domini no-
omnes virtutes spiriluales radicantur atque a^di- stri .lesu Christi vei ba Altcnditc nc cmda vcstra
:

(icantur in anima : ita et per suavilatem cibo- gravcntur crnpula ct cbrictalc^. Paulus cliau»

' l'siil. i.xii, ').. — ' ],uc. xvi. — ' Daii. III. — -i
Iil. XIV. — ^ Luc. xxi , .14.
 , ,

1G8.'{ I.IBKK \l) SOROREM, 168»

a|t<»stuliis fiibtii^aiulo siios tliscipiilos ait : iVt»///t'''*'(/M^'«/<.'.v injirniittilfs fit(i.i'J. Amli ctiam (|iiiil

incbiiari vi/m, in (jiio c.<it iii.vuriti '. Et Salomun : A Salomun tlicat : /inuni cnin nwn.iura potatuin ,

Luxiiriosa res rst viniiin, tt titniiiltuosa ebric' sanitas cst aninue ct corporis '". Vinum inleni-'
tas^. ISe intiiearis viiium , tjuanilo /lavcscit, ncc peiatiiiu vrnciuiiu cst. Viiuim sine mciisuia
cum spteniluerit in vitio color cjus. Ingreilitur sui>eiat ujentem, pcr nuiltiun viniim gravalur
eniin blantle , seil in novissinio monlcbit ut colu- mens : pcr viiuim luxuria crcscit, per vinuiu
bcr, et qiiasi serpcns venenuin effundit^.^uWwm luxuria excitatur, per niultum viiuiiu luxuria
secretum est, ubi ebrietas cst. Multos extcrmi- nutritur. Vinuiu cniiu nobis Ucus ad laetitiam

navit viuum, et perduxit cos ail pcriculum corilis dcdit, iiuii atl cbrictalim (lonavit. li^itiir,

corporum et auiuiarum. Vinuiu in jucuiiditatciii honcsta virgo, bibamus iioii qiiantum t;iila

creatum est, non in ebrietateiu ^. Ubicumqnc quaerit, sed quantum necessitas requirit. Ca-
saturitas abundaverit, ibi luxuria dominabitur. veamus igitur, ne illud quod Dcus ad medelain
Veutrem distentum cibis et vini putatiunibus nubis corpuris tribuit, vitio gulae dcpiitemus :

irrii;atuiu voluptas luxuriae sequitur. Ebrielas B cavcamus ne vinuin quod Deus nobis dcdit ad
corpus dcbilitat, aniniam illaqucat ; ebrietas salutem corporum, in usum vcrtamus vitiorum :

generat perturbationem mentis, ebrietas auget caveamus ne niedicinara carnis in vitium con-
furorem cordis, ebrietas nutrit flammam furni- vcrtamus cbrietatis. Multi per vinum a daemo-
cationis, cbrietas ita alienat uientcm, ut homo nibus capti sunt, nec est aliud cbrietas quaiu
nesciat stMuctipsum : homo ebrius cst ita a manifestissimus diienion. Tu crgo, suror in
seiuctipso alienus, ut ncsciat ubi sit. Plerisque Christo ainabiiis, bibe vinum temperatum, et

laus est multum bibere, et non inebriari : quos erit tibi sanitas corporis, et laetitia luentis. Bilie

propheta increpat, dicens, f^ce, qui potcntcs vinum cum sobrietate , et auferet a te pigritiam

cstis ad bibcnduni vinuni, ct viri fortes ad atque dcsidiam, et in Dei servilio tc faciet sol-

misccndam ebrictatem : et iterum, Vcv, qiti licitam dcvotam. Quare? Ouia vinum
atquc
consurgitis mane ad ebrietatem sectandnni, et tempcrate ]H>tatuiu lacit huminem ad oralionem
potandum iisqiie advesperam , ut vino cestuetis^. sollicitum, et in Dei servitio acutum. Igitnr,.
Etiam Juel propheta clamat, dicens : iTj:/-»^?-^/- C surur charissima, si me (piasi fratrciu tuiim
sciniini , ebrii , et Jlctc ; ct ululate , oinncs qui audieris, et haec umuia sicut di.vi ftccris , sa-
bibitis vinuni in dulccdinc '\ Non dicit, Qui piens cris.

bibitis vinuiu in uecessitate; sed, qui bibitis

vinuin in dulcedine , hoc est , in delectatione. XXVI. — Ee peccalo.
Ebrictas niorlale crimen est, ebrietas grave
peccatum est, ebrietas inler homicidia et adul- 75. Soror charissiiua, audi Domiiuim in
teria ct fornicationes reputatur, ebrictas ejicit Evangelio dicentem : Oinnis ciui facit pccca-
hominem a regno Dei, ebrietas expellit homi- tum scivus cst pcccati^'. Duobus modis com-
,

nem a paradiso, ebrietas deraergit horainem in mittitur peccatum; ncmpe aut aniore cupidi-
infcrnum. Noe bibit vinuiu, et virilia qua; pcr tatis, aut mctu timoris dum homo vel vult :

sexccntos annos cclaverat, nudavit ". Etiaiu habcre quod concupiscit; vel cum timct ne
Lolh vino inebriatus dormivit cum filiabus suis, incurrat malum (juod mctuit. Qualuor modis
ncc tamcn peccatum sensit, quia alienatus a D committitur pcccatum in corde, qualuor ctiaiu
senietipso fuit ^. Cogita ergo, soror dilecta ,
modis perpetratur in opcre. Committitur pcc-
qiiautum sit dctestanda et fugienda ebrietas ab catum in cordc, suggestione diemonum, dcle-
omnibus servis Dei. ctatiouc carnis, couscnsione lucutis, defcnsione
74. (Intcrrogatio.) Frater mi, est pcccatum elationis. (".(tmmittilur ctiain in opcrc aliquando
bibere vinum ? (Rcsponsio.) Vcnerabilis soror, latcntcr, ali(piaiulo publice, aliquando consiie-
non peccatum bibere vinum temperatum
est tudine, ali(]iiando dcs])crationc. Istis uiodis
id cst, cum
sobrictalc. Sic enim ail Pauliis crgo ct cordc ])cccaimis, ct ujx-rc ])ci]>ctiaimis
a]>ostolus Timothco discijuilo suo Modiciun : ])cccatiim. 'i'rii>us modis ])cccatuiu couiiiiillitiir ;

viiiuin blbe propti-r stomacliuin tuuin, et frc- vidclicet i>cr ignorantiam , j^cr inlirmilatcm

'
Ki>lie8. V, 18. — ' 1'rov. xx 1. — ^ i,l. xxiii. 31, 32. — 4 Kccli. xxxi 35. — ^ Isai. v, 33 , II. *"
Jml
"
, ,

1 , U. — 7 «'.cii.ix ,').\. 1(1. XIX, .t'<-3('). •) l Tiiii. V, 2:(. - '" l-.ccli. xxxi , .ir». " .loan. viii , 3i.
 ,

1085 DE MODO BENE VIVENDI. 1686

et per indiistriam , k\ est, scienler. Per igno-^^niortis ejns; et infernus in ijuo jaetatnr. Non
rantiani peccavit Eva in paradiso , sicut ait A sunt foediora vel nigriora his Iribus in lioc nuin
Apostolus : Fir non cst seductiis , scd mulier do. Iterum tria sunt quibus non sniit nieHora :

fuit scducta\ Ergo Adam pcccavit per indu- anima videhcet justi hominis perseverans in

striam, Eva vero per ignorantiam. Qui vero bonis operibus, quae est pulchra sicut sol ; et

decipitur, ignorat qnid^ constntiat. Per infir- sancti AngeH qui eam suscipiunt in die mortis

mitatem peccavit Petrus, quando per timorem snae; et paradisus in quo collocatur. Ilis tribus

ancillce Christum negavit ^ Gravius est peccare non sunt meliora in creaturis. AngeH sancti

per infirmitatem, quam per ignorantiam sed ; prajsentant aniniam justi hominis ante Deum ,

mulloestgravius peccareper industriam, quam dicentes Ecce quem clcglsti , Dnmine, et

:

jier iulirmitatem. Gravius etiam peccat qui in assumpsisti ; semper liabitavit in atriis tuis ^.
pubHco deUnqnit, quam qui in abscondito. Soror in Clnisto amabiHs, si mentem tuam ab
DupHciter peccat qui in pubHco peccat, quia et omni iniquitate numdaveris, et in servitio Dei,
peccat, et ahis peccare demonstrat. B sicut [)romisisti, perseveraveris, sine dubita-
76. Jam quaedam pars justiticC est hominem tione in coelesti thahuiio cum Jesu Christo
suam iniquitatem cognoscere, et de peccatis sponso tuo laetaberis, Amen.
propriis in semetipso verecundiam habere.Me-
hominem non peccare propter amorem
lius est XXVII. — De couressioue peccaloniin et luruiteutia.

Dei, quam propter timorem inferni. IMeHus est

etiam non peccare, quam peccatuni emendare. 78. Tunc homo incipit esse justus, quando
Omnis peccans superbus est. Faciens enim ve- de peccatis suis propriis incipit accusare se
tita, contemnit divina praecepta. Audi ergo ij)sum unde scriptum est /«.v/«.v /« /^/Y«r//Vo
: ,

fioror charissima, quae dico, audi quae moneo : accusator est sui^. Nihil autem j>ejus (juam cul-
|)er unum maluni pereunt multa bona. Custodi pam cognoscere nec deflere. Omnis peccator ,

animam tuam a peccato qui in uno peccavit, duobus modis debet flere peccata sua uno,
: :

factus est omnium reus; per unum peccatum quia per negHgentiam bonum non fecit; alte-
raultae justitiae pereunt. Non decHnes cor tuum Cro, quod per audaciam malum commisit. Bo-

in hoc quo delectatur corpns. Non des animam num, quod debuit facere, non fecit; et mahun
tuam in potestate carnis; non consentias car- quod non debuit facere, fecit. lUe homo digne
nah delectationi. Soror venerabiHs, si secundum' agit pcenitentiam ,
qui praeterita jieccata phmgit,
carnem vixeris, morieris. Munda ergo conscien- et iterum phingenda non tommiltit. Nam (jui

tiam tuam ab omni joeccato sit mens tua pura, : j>langit peccatum , et itcrum facit jieccatum,
sit etiam corpus tuum ab omni iniquitate jiur- quasi si quis lavet laterem crudum; quiquanto
gatnm sit corjius tuum immacuhitum macula
: , amjiHus laverit, tanto amjjlius faciet lutum. Sic
peccati in corde tuo non remaneat. Non potest quando homo peccare jiotens jioenitet, et vitam
corpus corrumjii, nisi j)rius fuerit corruj)tus suam vivens ab onmi crimine corrigit , sine du-
aninuis. anima iabitur, statim corj^us ad
Si Ijitatione quando ei, ad aetcr-
niors advenerit
peccandum paratum est. Anima praecedit car- nam Qui autcm malevivit,
j^erveniet requiem.
nem, in crimine anima prima vadit ad pec- ct in morte jioenitentiam agit, sicut damnatio
candum. Nihil potest corj)us facere nisi quod D iUius est incerta , ita et remissio ilHus est dubia.
volnerit animus. Munda ergo cor tuum ab ini- Qui ergo securus cnj)it esse in morte de indul-
quitate, et caro tua non peccabit. gentia, in sanitate pa^nitentiam agat, et in sa-
77. (Interrogatio.) Frater mi, rogo ut dicas nitate pcccata sua lugeat. Igitur quia n^iseratio
mihi, si anima hominis peccatoris est foeda, et Dei occulta est,sine intermissione flere necesse
nigra : vel si anima justi hominis est jiulchra est. Soror charissima, audi beati Isidori ver-

aut forniosa. (Res|)onsio.) Soror in Christo di- ba : « Non oportet j)oenitentem de j)eccatis suis
lecta, tria sunt in hoc mundo nigriora et dete- » haberc securitateni. » Quare? Quia securitas
riora omni malo : videlicet anima jieccatoris negligenfiam parit , negligentia vero sapj)e ho-
perseverans in j)eccato, quae est plns nigra quam minem incautum ad j)riora j)eccata reducit.
corvus; et niali angeli qui eam rapiunt in die 79. Nunc crgo, soror charissima, accipe con-

' I 1 iiii. II , f 'i. — 2 Mallh. XXVI. — i Psal. i.xiv, '.t. — l IMov. xvnr, 17. •
Alia.s , iiuott.
 ,

1087 LIBKll AD SOROREM, 10H8

siliuin nunini, ct duni potes, vitain tuani enien-^^^pra^sentata fiiero ante tril)iinal Christi? Vae cliei
da. Dnm Deus dat lil)i licentiain peceata tua A illi in qiio peceavi! va* diei illi (piando nialuin
,

nianifesta dum datur libi spatium, peccata tua

;
feci! VcC diei illi quando transgressa suin prae-

plora dum potes, pdiiite; dum potes, pec-

:
ccpta Dei. lltinam non illuxisset sol super nic!

cata tua conlitcre dum adliuc vivis, peecata

: iitiiiain non fuisset ortus sol siiper nic ! O dies

tua lui^c. iNloricnlium vocatio, tiia sit cnunda- detestaiida , dies al)oiiiinanda , o dies penitus
tio. Dum potcs,mala ciua' fecisli cinenda : diiin non nominaiida , (piac mc in lioc sa'culum pro-
potes, a peccato et vitio te trahc : diim temj)us tulit, quae niihi claustra ventris aperuit! nielius

est clama ad Deum pro te dum adhuc vivis : niilii fuerat non cssc in hoc sa^culo natam ,
qiiain

in corporc, tihi indulgcntiam j)eccatorum tiio- in inferno perpetuo cruciatain : mcliiis mihi fuc-

rum acquire j)riusquam dics mortis advcniat

: rat non cssc gcnitam, (juain pati ajternas |)oe-

tibi, pa-nitentiam ayc antcquam putcus tc ab- : nas gehcnnaj : satius niihi fueiat non essc in

sorbeat, pa^nitc : hoc mundo procreatam, quani pati aeterna ma-

priuscjuam infernus te rapiat,

peccala tua hv^e priusquam in profundum in- B la. Flete super mc, ca-lum ct terra j^Ioratc
: ;

ferni mergaris, neyli^cntias luas j)lange ubi me, omnes creatura'; ct qiiai j)otcstis scnsum;

jam non est locus iiulul^cntia', ubi jam non cst vitse haberc, lacrymas effuiulite siiper me. Pec-

Itetitia, non pa^nitendi licentia, ubi jam non est cavi cnim graviter, jicccavi infclicitcr, j)cccavi
licentia emendationis, ubi jain non est locus niiserabilitcr : innumerabilia sunt pcccata mea.
confcssionis.Quarc? Quia in inferno nulla cst Ut bene vivcrcm, ultro j)romisi : sed bona quaj
rcdemptio. Quamvis sis peccatiix, tamen pcr promisi , nunquam servavi. Scn)j)cr ad jjecca-

pa?nitcntiam habebis veniam. Niilla tam gravis tum mcum redii, scmper j^eccata niea nmlti-
pwnitentiam habcat vcniam.
est culpa, quin per , scmper dclicta mea
plicavi iteravi, nunquam

Despcratio augct j^eccatum, despcratio major in melius mores mutavi, a malis factis nunquam
est omnibus peccatis , dcsperatio pejor est omni ccssavi.

peccato. Igitur soior dilecta ccrtissime crcde

, 81. Oratc pro me Dominum viri sancti; in-
, ,

quia est spes in confcssione :nullo modo dubi- tercedite pro mc ad Dominuin, oinncs sancti.

les nuUo modo de misericordia Dei despeies. C Omnes animae justorum, inlerccditc pro me,si
Habeto tiduciam in confessione de bonitate Dei. forte misereatur mei Deus, si forte iniquitates

— Fratcr charissime, bene dicis , bonum das nieas auferat. O miscra anima mea, quis misc-
raihi consilium. rebitur tui? quis consolabitur te? O anima mi-
80. Hcu me |5eccatrix, hcu me misera! in sera! o anima quis dabit lamentum pro te? Lbi
,

tantis peccatis, in tantis criminibus , in tantis es , custos hominum? ubi es, Redemptor ani-
nclii^cntiis cecidi ! quid primum plangam ,
quid marum ? ubies, pastor bone? Cur despexisli me?
priniuni plorcm, quid j)rimum Iugeain?Ego mi- cur avertisti facicm tuam a mc? Dcus meus,
sera qncm liictuin j)rimum sumam? ego indi- non me obliviscaris in finem. IVon mc dcscras

ffna,quas lacrymas prius fundam? Memoria non non me deseras in j)otestate da*-
in j)erpetuum,

sufficit referre gesta tantoriim criminum. O la- monum. Peccatrix sum, indignasum, tamcn ad
crymce, ubi vos subtraxistis? o lacrymae, ubi te Deum meum confugio. Tu clemens, tupius,
lacrymarum? movcmini,
estis? ubi estis, fontcs tu miiltaj miscrationis. ^ullnm sj)cinis, nulhiin

obsecro ad Uetuin meum fontes lacrymarum :

, £> detestaris, nullum rccusas a miscriconlia. Do-
fluite super laciem meam, rigatc maxillas meas, minc, ostende in me miscricordiam tuain. Ob-
date mihi planctum amarum. Succurre mihi, sccro, Dominc, ut non deneges milii quod mi-
niea non
Deus meus, antequam moriar, antcquain mors sericorditer nuiltis dedisti. Sceleia

j^rceveniat, antecjuain ine infcrnus raj^iat, ante- defendo, jieccata nica non abscondo. Disj)liect
quam me flanima eoinburat , antcqiiam nu' te- mihi malum (juod feci. Lgo misera i)ecca\i. Er-
ncbra? involvant. Subvcni mihi , Deus mcus rorem mcum conUtcor, culj)am mcain manifc-
prius(juam ad tormenta j)ervcniam, j)riusquam sto , iniquitatem meam cognosco. Pcccavi , Deus
nie dcvorct ignis gehenna*, priusijuam sinc ter- meus, mihi j)cccatrici jjarcc ma-
j^rojiitiusesto ;

mino crucier in inferno. Deus meus, quid ia- lis meis, ignosce jieccatis meis, indulgc crimi-

ciam cum vcncrit tnMiiendum judicium lunm ? nibus ineis, Dmninc si inicjnitates obscrvavc- :

(juid resj^ondcbo, cum vcnerit examen judicii ris, Doinine, (jiiis suslinebit? ISulIus ad cxamcn
liii^ijuid dlcain cgo miscra et jicccatrix, ciiin tiiiim, nec jiislitia jusli sccura crit : tjuis cniin
,
 , ,

1G89 DE MODO BENK VIVEISDI. loyo

justus qui se audeat clicerc sine peccato? iNul-^^undc jam poenitentiani accepit. Unde et bcatus
lus honio est sine pcccato, nemo est mundus a A Isidorus ait , « Inanis est poenitcntia, quam se-
delicto , nemo est mundus in conspectu tuo i. quens coinquinat culpa » et itci uu) « Iie- : ,

ecce intcr sanctos ncmo est immaculatus. Eccc » ratum vuluus tiu"dius sanatur. » Frcqueuter
qui servierunt Deo, non fuerunt stabiles, et in peccans et luyens vix meretur veniam. Esto
Angelis inventa est iniquitas : non sunt
stcllae igitur conlirmata in p(x;nitentia : vitani bonam
munda? coram te , coeli non sunt mundi in con- quam ca^pisti tcnere, non deseras. Salus perse-
spcctu tuo '. Si igitur nemo in conspcctu tuo vcrantibus dalur. Unde dicitur, Bcali (jui ru-
est sanctus, nemo immaculatus; quanto magis slodiunt judiciuin , ti jaciunt justiliciin in onuii
ego peccatrix et putredo ac vermis filia homi- tcinporc^ : et iterum ,
Qai pcrseveraverit usqiie
num ,
quae bibi iniquitates quasi aquas, et mul- in finein, liic salvus erit^. Honesta virgo, mo-
tipHcavi peccata mea, quae sedeo in pulvere nco te ut semper portes verccundiam in vultu
qufe habito in domo Uitca ,
quae tcrrenum de rccordatioiic j)eccati portcs pudorem in fa- ;

habeo fundamentum ? Dcus mcus porrige B cie de mcmoria dcUcti. Proptcr vcrecundiam,

dexteram tuam mihi peccatrici. peccati oculos tuos levare erubesce ambula :

82. Memorare, obsccro, Domine, quae sit dcmissa facie, moesta moerore incede abjccto ,

mea substantia. Memento, Domiue, quia terra vultu cilicium et cinis involvant mcmbra tua ;

sum memento quia cinis, ct pulvis sum. IMc- cilicium opcriat corpus tuum. Terra sit tii)i cu-
:

dicinam qua sancr tribuc, mcdicinam qua curer bilc stratus sit tibi hunms. Pulvis cs, iu pulve- ;

impcnde. Ego misera cecidi in foveam pecca- re sede; cinis es in cinere scde. Esto sempcr ,

torum meorum, cgo indigna cecidi in profun- plangcns scmper moerens, sempcr suspiria ,

dum inferni. Deus meus, libera animam meam cordis emittens scmper sit compunctio in cor- :

cai)tivam ab inferno non concludat me pro- de luo. Sit lamcntum in tuo peclorc,sint gc-
:

fundum, non absorbeat me infernus, non ur- mitus in luo cordc; frequcnter lacrymaj lUrant
geat super me puteus os suum abyssus non ab oculis tuis semper esto parata ad lacrymas.
, ,

denegel mihi cxitum. Ecce dics timcndus jam 84. Venerabilis virgo, crede mihi quia nun- ,

imminet, jam venit ultima dies jam prope est C quam servi Dei in hac vita dcbent cssc sccu-
,

dics mortis; nihil superest milii nisi tumulus, ri ,

quanivis sint justi. Servi Dci scn)pcr debenL
nihil nisi sepulcrum parce milii, Domine, an- : vigilarc, ct pcccata sua cum lacrymis ad nienio-
tcquam vadam ad tcrram tencbrosam subveni. ; riam rcducere. Unde in laudibus Sponsi, scilicct
mihi, Deus mcus priusquam vadam ad terram , Christi, in Cantico canticorum dicitur : Conue
miseria? et lenebrarum ^ Rcdemptor animarum, cjus sicut elatcv palmarum ni^ree c/uasi corviis
, K
succurre milii antequam moriar solve vincula ; Quid pcr comas Christi intciligimus , nisi lidelcs
pcccatorum mcorum priiisquam ad mortem , homincs, qui duui hdeui sanctjt; Trinitatis in
perveniam. mcnte custodiunt, ct Dco adhaerentcs quod cre-
83. —
Soror mihi in Christo dilecta, Deus dunt faciunt, quasi capilli in capite piudcntcs
misereatur tui, ct dimittat tibi omnia peccata illihonorcm conferunt? Palma autcm vcre in
tua; Deus retribuat tibi indulgentiam tuorum altum cresccndo prolicit, ct victoriam sua si-
delictorum; Dcus indulgeat libi quidquid pec- gnihcatione pra-lcndit. Coma? crgo Cliristi sicut
casti;Dcus te lavet ab onmi peccato. Agc ita- D clatcc palinaruin sunt, qiiia electi quique dum
que jam ut oportet propone iii corde tuo ut : semper ad alta virtutum se efferunt, pcr Dci
amplius non pecces statue in corde tuo ut am- , giatiam quandoque ad victoriam i>cr(iuciintur.
plius malum non lacias; cavc culpas tuas itc- Nigrcc autcm suiit sicut corviu, quia (piannis
rare,non tc polluas post pcccalum, post Iii- virtutibus in ctvlum se crigant, scmper tamen
ctum pa-nitcnti;e non redcas ad peccatum non , pcccatores sc esse cognoscunt. Sic et tu, soror
iterum facias quod itcruiii plangas. Non est milii in Christo amantissima, quamvis bciic et
poenitens , scd irrisor, qui adhuc agit unde poe- religiose vivas, quamvisjustc,ctdcvotc Deoscr-
niteat : non vidctur Dcum dcprecari humilis, vias; tc lauicn moiico iit nunquam (ksiras la-
sedsubsannarcsupcrbus,quiadhucmalumagit crynias. Si igilur vis ablucre pcccatorum tuo-

Johxxv, 4, ;•>; XV, l'i, Ij; iv, 17-19,01 xiv, 1, 2, 4.— Md. x, ?.0-22. — 3 psal. cv, 3. — 4 jMalih. xxiv '
13. — 5 Caiilic. v, 1 I.
1G91 IIHER AD SOROREM, •
1G9J

riim niaciihis, srmpor «lili[;as Luiyiiias. UiiUes' ^' liiin lioc dicitur corjuis Christi jiropriuin de vir-

tibi sint lai rynui' , «Ukitct li- stiii|u r pLiiutus ct A gine natnin , rcs vcro, sjiiritiialis Chiisti caro.

luctus, nunquiun tlcscras planctnm et luctnin : Bonns igitur accipit Sacramentum, ct rem Sa-
tanto csto piona ad lamcnta, qnanto fuisti j)io- cramenti malus vero, quia manducat indigne,
:

na ail ciilpam; qnanta fnit tibi intentio ad pcc- sicut Aj)pstolus ait, judicium sibi manducat et

caniliim , taiita sit ad po-iiitcmliim dcvotio. Se- bihit ; non j)robans se jnius, nec dijndicans cor-

cundnm iiiiirmitatcm adliibenda e.«>t mctlicina, jius Domini. Ergo «jnid mandiicat j)cccator cl
gravia peccata grandia lamenta desiderant. Soror qnid bibit? Non utique carnem et sanguincm
venerabilis, ipse te adjnvare et consolari dij^Mic- spiritnaliter adsuam salutem sed judicium ad ;

tur in liac pryesenti vita ,

quem An^'eli adorant snam damuationem licet videatur cum caeteris ,

in ccelesti curia. Amcn. Sacramcntum aitaris percij)cre. Itaque alius ac-

cipit corjms Domini ad sahitcm alins vcro, ad ;

XXTIII. De communione. damnationcm. Ille qni cum .Tuda traditore cor-

B j)us Domini accipit,cum Juda condemnatur :

85. Quirumqne mandncaverit pancm , ct bi- qui cnm Petro et ca;teris fidelibus devote ac
berit calicem Domini indignc rcus crit corporis , lidelitcr illud sumit, sine dubio cum Pctro et

et sanguinis Domini. Id est, peccatnm et ma- cjeteris Aj)Ostolis in corjiore Christi sanctilica-

culam conlrahet sibi. Quare? Qnia ad bonum tur. Audi sponsa Christi, verba beati
igitur,

male accedit. Probct autem se ipsum honio , et Augustini Qui casto corpore et mundo corde
: «

sic de pane illo edat, ct de caticc bihat. Ac si w cum pura conscientia atque devota mente ad
diceret Unusquisque consideret vitam suam, et
:
« istam altaris communionem venit, ad illuil

emundet cor suum ab omni malitia, ut digne » altare qui est Christus in ccelis, ante oculos

possit accedere ad tam raagnum Sacramentum. » Dei felici transmigratione perveniet. »

Quicunujuc enim Corpus ct Sanguinem Doniini 86. Soror in Christo amabilis, rogo ut audias

manducat et bihit indigne, judicium sihi mandu- prudentiam serpentis. Serpens cnim cum coepe-
cat et bibit^ ; scilicet causam suae damnationis. rit ire ad bibendum, antequam veniat ad fon-
Unde etiam beatns Isidorus Qni in Ec- Ctem, evoniit omne venenum. Imitare ergo ct
ait : «

» clesia scelerate vivnnt, ct comraunicare non tu, charissima, hunc serpentem in hac parte,
M desinunt, putantes se tali communione a pec- ut antequam venias ad fontem, id est, commu-
» catis posse mundari; sciant lii tales ad emnn- nionem corporis et sanguinis Doinini nostri Jesii
» dationera sibi non proficere, dicente projihe- Chiisti, cvomas omne venennm; scilicet odium,

» ta Quid cst quod dilectus meus in donio

:
iram, malitiam, invidiam voluntatem nialam, ,

» mea fecit scclcra niulta? numquid carnes et noxias cogitationes ex corde tuo. Dimitte
» sanctce aufcrent a te nialitias iuas^? » Qui etiam omnibus sociabus tuis et omnibus proxi-
ergo corpns Christi vnlt accipere ,
prius stu- mis tuis ea qu* in te jieccavere, ut tibi dimit-

deat in Christi fide et dilectione nianere. Hinc tantur a Deo jicccata tua , sicut ipse Dominiis

est quod ait Dominus in Evangelio Qui man- : ait : Dimittite , ct dimittetur vohis^. Itaque, si

ducat carncm mcam , in nie manet et cgn in eo^. haec omnia feceris sicut dixi poteris accedere ,

Ac si diceret : Ille in mc nianct, qui in bonis ad fontem vivum id est ad Christnm qui est , , ,

operibus voluntatem meam adimplet. Alioquin D fons omnium bonorum. Ipse etiam ait tle se

nisi prius maneat in me per fidem et bonam , ijjso Ego sum panis vicus qui de ccf/u dcscen-
:

operationem ego in eo carnem nieam man-

, et ; di^. De hoc pane dicit David in Psalmis Pa- :

ducare non potest, nec sangninem bibere. Quid nem Angelorum manducavit /lomo^. Alioquin
estergo quod mandncant homines? Ecce omncs csca illa licet de ccelo venerit, et jiotus, quia

frequcnter Sacramenta altaris percipiunt jilane; corporeus erat, Angelis non congruebat scd :

sed alius carnem Christi spiritualiter manducal utique ille j)anis,et potns (jui \wv hoc j)ia'ligii-

et sanguinem bibit alius vero non , sed tantum :

rabatur. Christns vero panis est Angelornm, et

Sacramcntiim , id est, corpns Chrisli snb Sa- Sacramentum hoc vera caro ejus est et vcins ,

cramento, ct non rem Sacramcnli. Sacramcn- sanguis quod Sacramciituni sjiiritualitcr man-
:

' I Cor. XI, 27-29.— » Jfiem. XI , 15.— ^ Joan. vi , 57. — •» I.ur. vi , :<7. — /^ Joan. vi, 51.- '' Psal.

'/
I.XXN II ,
1G93 DK MODO BENE VIVENDI. 1694
ducat et bihit hoino. Ac per hoc untle vivunt'"''ait per Isaiain prophetani Aufcrte malam co- :

AngeU in crelis, inde vivit honio in terris cpiia A gitationum vcstrarum ab oculis i^cstris". Qnani-
:

totuni spirituale et divinum in eo quod perci- vis homo cesset ab opere nialo, tamcn si malain
pit homo. Sed, quidam in
sicut Apostohis ait, cogitationem habet in corde suo, non est sine
deserto eamdem escam spiritualem manducave- cuJpa. Unde beatus Isidorus « Non sohmi in :

re, et tamen mortui sunt'. Ita et nunc in Ec- .> factis peccamus, sed et in cogitationibus, si

clesia quibusdam coipus Domini est vita, qui- « eis ilhcite occurrentibus delectemur. » Sicut
hiisdam vero est pcena et suppHcium peccati. enim vipera a fdiis suis in ventre adhuc positis

Corpus Domini sine dubio est vila ilhs quibus occiditur ; ita nos occidunt cogitationes nostra)
Christus est vita ilhs vero est mors, qui per
: intra nos enutrilae, quia consumunt animam
culpam et ignorantiam atque neghgentiam , nostram veneno viperino. Igitur , soror dilecta
nicmbra suntdiaboli. mihi in Christo, moneo te, ut cor tuum cum
87. Unde, soror amantissima mihi in Christo , omni studio custodias; quoniam ibi est initium
moneo te ut ahud gustando intelhgas , quando B boni operis aut mali unde scriptum est, Om//i
:

Corpus Domini rccipis, quam odore sentis. Au- c/istodia scrva cor tuum, q/ioniam ex /fjso vita

di etiam , honesta virgo ,

quid sacerdos in con- proccdit^. Audi etiam, rogo honesta virgo , ,

secratione corporis Christi dicat. « Rogamus , » quid sponsus in laudibus Ecclesi^ dicat in Can-
inquit, « hanc oblationem fieri benedictam, » ticis canticorum : Comce capitis tui ut in/rinira
per quam nos benedicamur : « adscriptam , » per rcgis juncta canalib//s^.Comai capitis Ecclesia?
quam nos omnes in coelo conscribamur : « ra- lectulum sanctae animae^ ut purpura regis jun- ,

» tam, » per quam in visceribus Christi cen- cta canalibus esse memoratur. Purpura quipi^e
seamur : « rationabilem, » per quam a bestiali per fasciculos in canalibus ligatur, super quos
sensu exuamur : « acceptabilemque facere di- dum aqua projicitur, per canales ad vestein
a gneris, » quatenus et nos per hoc quod in quae supra est currit ut vestis tingatur;
et inde
nobis disciplicemus, acceptabiles in ejus unico nomen accepit, ut tincta colore pupureo pur-
Filio Jesu Christo simus. Igitur, honesta virgo, pura vocetur quae omnia sanctce menti con-
:

sicut superius jam dictum est, Christus in se- C gruunt. Comae quippe capitis sunt cogitatio-
metipso in coelo sanctos Angelos pascit : Chri- nes mentis, quae in canalibus ligantur, quia iii
stus etiam in semetipso in terra omnes fideles Scripturis divinis, ne inutiliter fluant, strin-
reficit. Christus per speciem sanctos Angelos . guntur.
satiat in patria Christus nos pascit per fidem
: 89. Custodi ergo cor tuura, venerabilis virgo,
in terra, ne deficiamus in via. Christus Angelos a contagione noxia mentem tuam turpis cogi-
;

et homines reficit ex semetipso, tamen integre tatio non subrepat; sit mens tua pura. Deus
remanet in suo. Quam bonus panis, et quam enim non solum examinat carnem scd men- ,

mirabihs, de quo in ca-Io Angeli salurantur, et tem Dominus judicat conscientias hominum ;
:

in terra homines reficiuntur! quem manducat Deus Judcx etiam de cogitationibus judicat
angelus pleno ore in patria,ipsum comedit animam. Quando titillat mala cogitatio non ,

peregrinus homo pro modulo suo ne lassetur in consentias illi non sinas malam cogitalioncm
;

via. Christus panis vivus, qui est refectio Angc- nianere in corde tuo. Quacumque hora maia
lorum, ipse est redemptio et medicina homi- D cogitatio venerit, expelle eam. Quam cito ap-
num. Nunc ergo, soror charissima, deprecare paruerit scorpio , contere caput ejus ; conte-
Dominum in tota mente tua, ut mundet con- re caput serpentis, id est , malse cogitationis,
scientiam tuam ab omni malitia; quatenus di- Ibi emenda culj)am, ul)i nascitur, scilicet in
gne possis accipere corporis et sanguinis Do- corde : caput cogitationis pravae expelle a corde
mini nostri Jesu Christi mysteria. tuo. Ibi pecca'', ubi nescis esse Deum, Nihil
enim celatur ante Deum. Videt occulta, qui le-
XXIX. — De cogitatione. cit abscondita. Dominus ubique pra^sens cst;
Spiritus Dei totum implet; majestas omnipo-
88. Soror charissima , audi ea quae Doniinus tentis Dei penetrat omnia clementa : nullus

' I Cor. X, 3-5. — ^ Isai. i, 16. — 3 pmv, iv, 2.}. — 4 Cantic. vri, 5.
' Siiiiple , stgiiiftca/it , qttce. — ''
Forte peccas.
 ,

1(;05 LTBER AD SOROREM, 1G9G

lociis est extra Deum , Doniinus scit oojiitatio-^^^^Ea qua; loqueris, {,'ravitate atque doctrina tlii,'na

n«'s iioniininn. Soror tlilecta, vis niin(|uain csse A (iant. Sit scrino tuus iircprclicnsibilis ; liiij^ua

tristis? — Fratcr nii, volo. — Er^o hcne vive. Si tua non tc pcrdat , liiiL;ua tua non tc tlainnct :

bcnc vixcris, nniujuain cris tristis. Sccura incns non loquaris (jiiod iiKliync suscij)iat advcrsa-

lcvilcr sustinct tristitiaiu, bona nicns semj)er rius : amiciiin tiiiini sit silentium. Pone custo-
habct gaudium. Si cniin in bona vita jicrscve- diam ori tuo, in labiis tiiis j^one si^maculum ,

ravcris, trislitia eloii^abitur a te; si in sancti- jione linj^UcTe lua? claustra silcntii. Scito quo
tatc j)crscveraveris, tristitia non occurrct tibi; tcmjiore dicas, considcra (jua liora loquaris ;

si bcne et j)ie vixeris , necjue j)lagam , neque congruo loquere temjjore congruo tcmj)ore ,

niortem timebis. Conscientia autem peccatori- tace. Tace usquequo interrogeris, interroya-
bus scmper est in jia-na. IVunquam rcus liomo tio os tuum apcriat sint verba tua j)auca :

securus est mcns cnim malc sibi conscia j)ro-

: non transcas nicnsuram hxjucmli. JMiiltiloquia
j)riis a^'itatur stiimdis. Soror vencrabilis, audi non cffuginnt culj)am nuillilo(|uium non de- ,

qiiid Dominus dicat dc mulicre ad scrpcntem: B clinat pcccatum ^. Viryo liuijuosa stulta est ;

Jj)S(icontrrctcapitt(iiu/n'.Ci\[iUtsi;rpentiscon- virgo sapicns paucis nlitur vcrbis. Saj)ientia

tcritur, qnando ibi ciilpa cmcndatiir, ubi na- brcvcm scrmoncm facit, loqui muUum stul-
scitur.Omnijiotcns Deus miindct cor tiium ab titia est : sit ergo in vcrbo tuo mensura, sit

oinni contagione mala, ut ci jx^ssis scrvirc sine in sermone tuo statera. JModum loqucndi non
macula. Amen. transeas. Vcnerabilis soror, ille dignetur ori
tuo ponere custodiam , cjui te sibi elegit in

XXX. — De silentio. sponsam.

90. Isaias propheta dicit : CuUiis justitire est XXXI. — De mendacio.

silentium ct securitas usque in senipiternum^.
Et iterum David obsecrando postulat , dicens : 91. Mendaces fiiciunt ut ncc vcra dicentibus
Pone , Doniine, custodinm ori nieo, ct ostium credatur, Suninio studio cavendum est omne
circumstantiie labiis meis ^. Sancti patres summa C genus mendacii (juoddam genus
: quamvis sit

cum vigilantia silentium custodientes , studue- mendacii levioris culpae; velut si quisque pro
runt vacare, ct vidcre quam dulcis etquam sua- salute hominum mentiatur. Sed quia scriptum
vis est Doniinus : et activae vitae curis j)ost- est , Os quod mentitur, occidit animam ^
; hoc
positis, adhaeserunt contenij^lalivte vit.ne. Soror genus mendacii jierfecti viri siunmo studio fu-
charissima, respue inhonesta verba, fiige impu- giunt, ut nec vitia cujuslibct j3er eorum falla-
dicos sermones. Vanus sermo cito polluit men- ciam defendant, nec suce animae noceant, dnm
tem, et facile agitur quod libcnter auditur. ISihil Tamen hoc genus
prffstare alienae carni volunt.
unquam ex ore tuo jirocedat quod tc j)ossit im- niendacii facile credimus dimitti. Soror charis-
j)edire, niliil unquam loquaris quod non con- sima, moneo te ut summopcre fugias omne gc-
veniat. Hoc non jjrocedat de labiis tuis quod nus mendacii, ncc j)er occasionem, ncc jjer stu-

offendat aures audicnlis, fuge turpitudinem ser- dium loquaris falsum non studeas ; mentiri, nec
monis. Vanus sermo demonstrat vanam con- etiam ut pra?stes alicui. Pson alienam vitam per
scientiam , lingua ostendit conscicntiam, lingua D mendacium nullum justum mciula-
delendas :

refert conscientiam hominis; (jualissernio osten- cinni;omne mcndacium in omnibus cst j)ecca-
ditur, talis animus comjirobatur
cx abundan- : tum; omne quod a vcritate discordat, iniquitas
tiaenim cordis os loquitur. Ab otioso ergo ser- est. Leges saeculi damnant falsarios, leges sae-
mone rcfrcna linguam tuam restringe linguam : culi puniunt mendaces. Si mcndacium apud

tuam ab otioso verbo. Turj^cs fabulas non lo- homincs damnatur, si falsitas huniano judicio
quaris non garrias vana verba. Sermo otiosns
, j)uiiilur; (juanto niagis autc Dcuin (jui cst te- ,

non erit absquc judicio. Lnusquis(jue rationcm stis vcrborum ct oj)crum?ante qucm etiam de

redditurus est sermonum suorum **. Ante unius- otioso verbo unusquisque ralionem redditurus
ciijusquc facicm verba sua stabunt in dic judicii. est, ante (lucm ct j)ro otioso scrmonc j)tvnas

' Oen. III, li. — » Isai. xxxii , 17. ^ Psnl. cxi. , 3.-4 Mallli. xii , ;i4-37 , el I.iic. vi, 4a. - - » l'io\.

^ ,
r.».— esaj). 1,11.
 ; ,,

1697 DE MODO BEINE VIVENDI. 1608

quisque sustinebit Et perdes cos qui /^^«««-"''Matrant quasi canes ; sicut canes rodunt pedes
'.

tur mendacium ' non erit im- A transeuntium , ita detrahentes rodunt vitani
: et testis falsus

punitus. Soror venerabilis declina ergo men- proximorum. Canes solent mordere hoinines,
,

dacium, falsum ne loquaris. Quod verum est et dente pestifero lacerare transeuntes. Soror

loquere nunquam mentiaris. Esto verax, ne-

,
venerabiHs, ergo abscinde a Ungua tua vitium
minem mentiendo decipias non aliud dicas , detrahendi alienam vitam non rodas , vitam
: :

et aliud facias. Soror dilecta, Deus det tibi ve- alienam non reprehendas vitam alicnam non ,

ra loqui. Amen. laceres, de alieno nialo non inquines os tuum

non detrahas peccatori , scd condole. Quod in

XXXII. De periurio. quod in i^lio detrahis, in te potius pertimesce :

ahis reprehendis in te emenda. Quanto studio ,

92. Dominus dicit in Evangelio Noti jures reprehendis alienam vitam, tanto studio emcn-
:

per cceium, quia sedcs Dei est ; neque per ter- da temetipsara. Quando alteri detrahis, te dis-
ram, quia scabellum pcdum ejus cst ; ncque pcr B cute; quando alium mordes, tua pcccata redar-
caput tuum, quia non potes in eo unum capil- gue. Si vis detrahere, tuis peccatis detrahe. Non
lum facere album aut nigrum. Sit autem sermo perspicias ahena peccata, sed tua propria. Non
tuus, Est, Non. Quod amplius cst, a lualo est^. intendas ahenis vitiis , sed tuis propriis. Nun-

Sicut mentiri non potest qui non loquitur sic : quam aUis detrahes , si te bene prospicias. De
pejerare non poterit, qui jurare non appetit. tua ergo emendatione esto sollicita. De tuacor-

Quacumque Deus
arte verl)orum quisque juret, rectione et salute esto attenta. Detrahentes non
tamen qui hoc ita acci-
est testis conscientiae, audias. Susurrantibus auditum non prcTebeas.
pit, sicut ille cui juratur intelhgit. iMalum quod Pari reatu detrahentes et audientes tenentur ;

juramus facere, non debcmus iniplere. Soror simihter est culpabihs qui detrahit, et qui
venerabihs , vis ut nunquam detrahentem audit. Maledici rcgnum Dei non
dicam tibi quahter
pejerabis? Nunquam non juraveris, possidebunt. Virgo quae ad cffilestem thalamum
jures. Si
nunquam pejerabis si pejerare times, nun- desiderat pervenire, non debet hominibus de-
: .

quam jures; prohibe etiam tibi juramentum , C trahere. O virgo venerabiUs, si aures tuas a de-
toUe usum jurandi. Periculosum enim est ju- trahentibus separaveris, et Unguam tuam, sicut
rare usus jurandi facit consuetudinem perjurU,
:
dixi , ab omni locutione perversa.refrenaveris

usus jurandi ducit hominem ad perjurium. Sit inter prudentes virgines conjputaberis.
in ore tuo, Est, sit in ore tuo Non est. Veritas ,

non indiget juramento ; fideUs sermo retinet lo- XXXIV. — De invidia.

cum sacramenti : firma etiam sit sacramenti tui

fides. Amantissima soror, Spiritus sanctus qui 94. Homo invidus membrum est diaboU
in tuo virgineo corpore sibi fecit tempUuii , cujus invidia mors introivit in orbem terra-

ponat in ore tuo moderationis signaculum. rum ^ Invidia cuncta germina virtutum con-
Amen. cremat, invidia cuncta bona pestifero ardore
devorat; invidia linea est animaj; invidia prius
XXXIII. — De detractioue. quam aUeri, invidia prius se ipsam
nocet sibi
D mordet quam aUerum invidia primum suum
,

03. Soror mihi in Christo dilecta , audi quae mordet auctorem; invidia sensum hominis co-
dico, ausculta quae monco , attende quae lo- medit, pectus urit, mentem lacerat, cor hominis
quor. Detractio grave vitium est, detractio grave quasi quaidam pestis pascit. Igitur contra in-
peccatum est, detractio gravis damnatio est, vidiam occurrat bonitas : charitas pra;paretur
detractio grande crimen est. Omnes reprehen- adversus iuvidiam. Soror amantissima milii in
dunt detractorem , oranes vituperant detrahen- Christo, de bono alterius non doleas, de alterius
tcra , omnes dehonestant illura qui detrahit. Et profectu non tabescas, de altcrius felicitate non
David propheta Dctralicntcm sccrcto proximo
: crucieris. Nulla virtus cst qua^ non habeat con-
suo, hunc pcrscqucbatur K Hoc suminae turpi- trarium invidiie maluin. Sola niiseria caret in-
tudinis est, hoc nihil foedius est. Detrahentes vidia. Quare ? Quia neino invidet misero. Virgo

' Matlh. xri, 36, 37. — * Tsal. v, 7. — ^ MaHli. v, 3i-37. —4 Psal. c,5. — 5 Sap. ii , 2'i.

TOM. V. ji
 D ;

1<'-)'> LIBER Al) SOnORKM, 1700

quie in coelo desidoiiil liahitare, hominibus non^^^separat hominem a lejjno Dei , odiuni sej^ai-at
dehet invidere; virj^'o qute cum Christo ad nu- A homincin a paradiso, odium suhlraiiit liomiiiem
ptias desiilerat intrare , de alterius honore non a coelo : odiiini ncc pcr passioMcin dclctur, nec
debet coiitristari. Cliarissima soror, Dcus niun- pcr niartyrium piiii^atiir, ncc |)cr san^uincm ef-
det cor liiuni al) onini malitia atcpie invidia , ut rusum ahltiitiir. Non dchcmiis odio hahcre ho-
ei possis sinc macula servire. Anien. mines , sed vitia. Qui fratrem suum odit, ho-

inicida est; qui fiatrcm suiim odit , in tenehris

X\XV. — De ira. cst, et iii lciK^hris anihulat ^. Deum non dili-
yit, qui hominem odit. Quantum interest in-
95. lionesta virgo, audi quid Salomon dicat, ter fcstucam ct trahem , tantum etiain distat
Responsio nioltis frangit iram, sermo dnrus ex- inter iram et odium : odium est enim ira inve-
ritat furorcm ^
: et itcriim, Dulcc vcrbum mi~ tcrata. Pcr iram turhatur ociilus mcntis; per
tigdt i/iimicos , ct maltiplicdt aiiiicos^. Taiito odium cxstiiiguitur oculus cordis. Soror in Chri-
quisque convincitur minus sapiens, quanto est B sto amantissima mihi, aiidi quae loquor. Si con-
luinus patiens. Per iram oculus mentis turba- tristaveris in aliquo sororcm tuam satisfac ilii ,

tur; per iram sapientes perdunt sapientiam ; si peccaveris in sororem tuam, aije poenitentiain

per iram alienatur liomo a semetipso. Quidam coram illa; si scandalizavcris aliquam ex ancil-
cito irascuntur, sed ad pacem cito redcunt : lis Dci , roga eam ut dimittat tihi : perge festi-
quidaui vero tardius irascuntur, et ad pacem nanter ad reconciliationem non dormias donec ;

tardius revertuntnr : alii autem quod gravius prius venias ad satisfiictionem non quiescas ;
,

est, ad iram citius incitantur, et ad paccm tar- priusquam rcvcrtaris ad pacem. Si ceciderit ini-
dius inclinantur. Meiior est tamen qui citius micustuiis, noli gratulari non : I.Ttcris super
irascitur, et ad pacem cito revertitur, quam ininiici interitu , ne fortc supervcniant in te
qui tardius irascitur, et ad pacem tardius in- similia; ne convertat Deus ab eo in te iram
citatur. Charissima soror, audi etiam Jacobum suam ^. Delectet te dolere supcr eum qui affli-
dicentem Sit aulem oimiis liomo velnx ad aa-
: ctiis cst condole alicnis niiseriis, in tribula- ,

dicndum, tardits aatcm ad loqucndum, ct tardus C i\one alterius esto tristis , cum plangentibus
ad iram. Quare ? Quia iraviri, Dci justitiam plange cum lugentibus luge. Soior venera- ,

non operatur^ procul diibio nec ira virginis

: bilis non sis dura, non sint tibi dura pr<T- ,

justitiam Dei operari poterit. Virgo quae tem- cordia. Peccanli in te non retribuas secun-
plum Dei debet fieri nullo modo debet irasci; duni culi^am suam, quia et in te venturum
,

non decet Christi sponsam esse iracundain : cst judiciuin Dci. Dimitte , ut dimittalur tihi :

virgo qu« in pectorc suo praeparat mansionem non enim habcbis indulgentiam dcde- , nisi
Christo, omnihus inodis debet expellere ira- ris veniam. Expelle a corde tuo odium in ,

cundiam a corde suo virgo quae desiderat cum ; mente tua odium nou niancat. Soi;or aniahi-
Christo ad coelcstem thalamum pervenire, de- lis, Deus det tibi dilcctioncm sui et proximi.
bet omnino a corde suo iram expellere. Aman- Amcn.
tissima soror, si te praevenerit iracundia, re-
stringe illam : si te praeoccupaverit ira, mitiga XXXVII. — De superbia.
cam. Tempcra furorem, tempera indignatio-
nem. Motum iracundiae rcstringe, refrcna im- 97. Superbia cst radix omnium malorum.
petuni irse. Si non potes vitare iram vel tempe- llomo superbus Deo et hominibus est odibi-
rare, non te rapiat furor, non tc inflammet ira , lis^, Supcrhus liomo siinilis <'st diabolo. Supcr-
non te commoveat indignatio. Sol non occidat bia ct cupiditas in tantuin cst unuin nialum , ut
super iracundiam tuam'. Amcii ncc stipcrbia sinc cupditatc, ncc cupiditas sinc
supcrbia csse possit. Diabolus pcr siqicrbiam
XXXVI. — l)e odio. et cupiditatcm dixit : In ccelum ascendain *.

Christus cum himiilitate dixit : Humiliata cst in

9G. Honesta virgo, aiidi «pi,e dico. Odiiim pulvcrc aniiiia iuca ''. Diaboliis pcr supcrbiam

' l'ruv. XV, I , v\ XXV, I 5. — i llcili. vi , .1 ^ .lacohi I, li), liO. i

|:|)1k>. IV, 20. - ' 1 Joan, m, 1 ,1

14. — «' IV(.v. XX. V, 17, 18. - 7 Kccli. \, 7. 8 Isai. XIV, 1.'». — '.) .MaUii. wvi , 38 , il .MaiT. \iv, i\.
1701 DE MODO BENE VIVENDI. 1 702

et cupiditalem dixit : Ero similis Altissinw \^''''

dico vobis , rcccperunt mercedcm suain'\ \'iv\.v\-

Christus per huniilitaten) factus est obediens A tes sanctoruni per inanis gloria? studiuni domi-
mortem Ad uUimiun diabo- nio subjiciuntur daeuionuui sicut Ezechias re\
Patri usque ad '. , ;

his per superbiam praecipitatur in infernum : quia jactanter divitias suas Chaldans manifesta-
Christus vero per humilitatem ad coelos eleva- vit, projjterea per prophetam eas perituras au-

tur. Quid est omne peccatum, nisi Dei conlem- divit'*. Pharisaeus etiam qui orare ad temjdum

contemnimus? Soror venerat idco bona sua perdidit quia jactanter

ptus, quo ejus prjecepta , ,

cliarissima, crede mihi ,

quod multorum tem- manifestavit^. Sicut ex aUo aquihi ad escam dc-^
porum vigih£e, orationes, jejunia, eleemosynai, scendit, sic homo de aUo bonse convcrsationis
et labores, si cum superbia (inem habuerint, per van* gloria- appetitum ad inferiora demer-
pro nihilo reputantur apud Deum. li^itur, soror gitur. Soror dilccta mihi in Christo non ponas ,

non extendas; pennas

Yenerabilis,alas superbiaj conscientiam tuam in aliena lini;ua. Ouod si lau-

superbiie non erigas. Quare? Quia superbia An- det te aliena lingua , et non tua laudet te ahe-
;

gelos deposuit, potentes stravit, superbos de- B num os, et non tuum : tuo tamen judicio te de-

jecit : superbis resistit Deus, humilibus autem cerne, non alieno. Tsemo magis scire potest qua)
dat gratiam ^. Moneo te eliam , Christi sponsa, sis , sicut tu , quse conscia tui es.

ut plus gaudeas de societate Angelorum et an- 99. Soror vencra!)ilis, vis ut dicam tibi qua-
cillarum Dei, quam de nobilitate generis tui. liter poteris omnes virtutcs augere ? — Frater
Rogo amantissima soror, ut magis exsultes
te, dilecte, volo ; atque ut mihi ostendas rogo. —
de societate ])auperum virginum, quam de tuo- Ausculta ergo soror vcnerabilis si vis omnes
, :

runi nobilitate parentum divitum. Quare ? Quia virtutes tuas augere et non perderc, absconde
non est personarum acceptio apud Dcum. Qui virtutes tuas pro elatione; abscotide tua biMia
pauperem despicit, Deo injuriam facit. Qui con- facta pro arrogantia. Fuge videri quod commc-
teuuiit pauperem, exprobrat factori ejus ^. Ve- ruisti. Virtutes cela : peccata tua manifesta; vitia
nerabilis soror, Deus det til)i profundan) hu- coi-dis tui revcla. Absconde tua bona opera,
militatem et veram charitatcm. Amen. nunquam in medium proferas si quid boni iece-
C ris aut dixeris. Pravas cogit;>tiones statim mani-
XXXVIII. — Dejiictaulia. festa peccatum enim n)anifestum cito cuiatur,
:

-
crimen autem tacendo ampliatur; si latet, fit ex
98. Tam in factis quam in dictis cavere debe- minimo magnum. Peccatum manifeslando de-
mus jactantiam. Igitur , soror charissima , cir- crescit, tacendo crescit. Virtutes in occulto cre-

cumspice te ipsam , et nihil tibi arroges ex his scunt, in publico decrescunt. Virtutes jactanter
qune in te sunt, praeter peccata. Cave jactanliam, manifestando anuihilantur, humiliter occultan-
ftige appetitum vanae gloriae, cave itianis gloriaj do multiplicantur. Igitur, hoiiesta soror, con-
studium non te arroges non te jactcs, nihil
: , silium et opus ttium semper ad Deuin converte.
detepr«sumas,nonteinsolenterextollas,nihil lu omni o|)crc tuo Dei auxilium pone. Omnia
boni tibi bono opere non glorieris,
tribuas, de divina? gi atia;, divino douo adscrihc, nil meritis
non sis inflata vento favoris. Contemne laudem tuis attribuas in virtute tua nihil piccsumas , ,

homirum; non exquiras si quis te laudet, aut nihil ponas in tua audacia. Charissima soror,

si quis vituperet. Laus non te seducat, nec vi- Daudi Apostolum diccntcm Qui gloriatur, in :

tuperatio frangat. Qui laudem non a|)pctit, nec Domino glorietar^. Igitur, venerabihs virgo ,
contumeliam scntit. Virgines qua} de suis me- gloriatio tua et laus tua semper sit in Christo
ritis gloriantur coram hominibus , non habent Jesu sponso tuo.
oleum in vasis suis, quia pcr inaiiis gloria* ap[)e-

titum mcrcedem quam merebaiitur a Doinino ,

XXXIX. — De hmnilitale.
perdidcrunt. Semper stiam aspiciant faMlitatem,
quia vanam gloriam diligunt et doleant se pcr- : lOO. Soror charlssima, audi Domiiuim Jcsutn
didisse opus bonum quod pro humana laude ,
Chrislum sponsum luum diccnteitiiu Kvaiigcho:
fecerunt. Unde Domiuus in Evatigdio Amcn : Discile a me quia mitis sum cl liumilis cnrdc9.

'
Isai. XIV, 14. — » Pliilipp. II, 8. — ^ Luc. i, 50, 51, cl Jacobi iv, 0. 4 Prov. xvii —
5 ct xiv, 31. , ,
—
'>
Matlh. VI , 2. — IV
C Reg. xx. — 7 Luc. xviii. —
» I Cor. i , 31 cl U Cor. x, 17. 'J Mallh.
,
xi V.'J.
,
I7();{ ML!1;K AD SOKOUKM, 170i
Soror voucrabilis , luiniilia Ifniftipsain sub po-""" rissinia , crgo si lioniiiics |)arilici siint bcali, et
teiiti nianu Dei , ut te txaltet in temporo tiibu- A voeabiintiii' lilii Dei, neeessaria est tibi patien-
lationis '. Conscientia viij;inisseniper (lel)et essc tia. Palientia opus pcrreetuni liabct ". Virgo pa-
humiiis et tristis : scilicet ut per humilitatein cilica sapiensest; virj^o iracunda non est pru-
nou superl)iat ; et per inulilcni tristitiam cor ad deiis, setl stulta. Soror \enerabiHs, sine ferro
lastiviaiii non tlissolvat. Ihiniilitas est suninia niartyr esse poteris, si petienliam in animo ve-
virtus virginis. Suinnium enim convicium est raciter conservaveris. INon pacilicus consortium
superbia. Viryo humilis licet liabitu sit vilis, non merebitur Angelornm invitluset iracundus :

j^loriosa apud Deum virtutibus viryo

tamen est : daemoniorum. ]\on j)acificus fugat
erit particeps
autem superba rjiuunvis aiite ocuh)s hominuin concordias, imo iraciindus suscitat lites. Virgo
pulchra, formosa attjue comj)osita, tamen ante benigna etianisi paliatur injurias ,
j)ro nihilo
ociilbs Dei vilis et despecta atijue reproba. Qua- ducit. Virgo pacilica in cordo suo praeparat man-
re? Quia anima justi sedes Dei est; sicut ipse sionem Christo. Quare? Quia Christus pax est,
Doininus Snpcr <iucm requicstam nisi su- B
ait : et in pace consuevit requiescere. Filius j)acis
pcr hunnlcm ct (juictum , ct timciitem scrmoncs jiaceni debet diligere. Plus te pr;epara ad susci-
mcos^} Dilecta niihi soror in Christo, esto hu- jiiendam injuriam, ijuam ad inferendam; disce
milis : esto in humilitate fundata, esto novissi- potius niala tolerare, quam mala facere. Esto
ma omnium. Charissima, nulli te praej)onas ,
jjatiens, esto raitis, esto suavis , modesta, man-
nulli te superiorem deputcs ; aestima t)mnes sueta. Ama pacem , dilige pacem ,
pacem cum
sujieriores te esse;quanto niajor cs tanto te , oninibus retine. Qnines mansueludine et clia-
in
humilia in omnibus. Si humilitatem tcnueris, ritate aniplectere : proba te amplius amare,
liabebis gloriam ^ quanto enim humihor fueris, : quani ipsa ameris; j)roba le amj)lius diligere ,

tanto te major sequeter gloria? altitudo. De- quam diligaris. Non sis levis in amicitia , retine
scende ut ascendas, huniiliare ut exalteris, ne semper vincuhim amicitia?. Habeto scnijjer pa-
exaltata humilieris : quia qui se exaltat humi- , tientiam mentis. Esto benigna, esto jjromj)ta
habitur; et qui se hurailiat , exaltabitur Qui -^. affcctu, esto aflabilis in serinone, grato animo
enim extollitur, hurailiabitur. De excelso gra- C appare ad omnes. Tolle occasionem litis, sperne
vior casus est, de alto niajor ruina est. flnmi- liteni, vive seniper in jiace. Charissinia soror,
litas casum nescit, humilitas ruinam nunquam si lieri j)olest, cum omnibus horainibus rctine
incurrit, huinilitas lapsum nuntjuam j)assa est. jiacein , contuinelias detrahentiuin jier patien-
O sponsa Christi, agnosce quia Deus hurailis tiam supcra, clypeo patientiae frange sagittas
venit, agiiosce quia se in forma servi hurailia- conturaeliae ,
praebe scutuni conscientise contra
vit, factus obediens usque ad raortein ''.
Ama- gladium lingua^. ISIagnaj virtutis es, si non \x-
bilis soror, ambula sicut ille arabulavit : sequerc das, a quo laesa es : raagnie fortitudinis es , si

exempliiin ejus, iinitare vestigia illius. Esto vi- etiani hesa dimittas : magnae es gloria?, si ei de
lis, esto desj3ecta, esto abjecta, disj^Iice tibi : quo te potuisli ulcisci, j^arcas. Venerabilissoror,
qui enim sibi vilis est, ante Deum magnus est; jiax Dci qua; exsuperat omneni sensuin , custo-
tjui sibi disjilicct , Deo placet. Charissiraa , esto tliat cor tuum et aniniam tuain. Ainen.
jiarvula in oculis tuis, ut sis niagna in oculis
Dei. Tanto eris ante oculos Dei pretiosior , D XLI. — De concordia.
quanto fueris ante oculos tuos despectior. Soror
venerabilis, si humilitatem profundara tenue- 102. Scx sunt qutv odit animti meo dicit ,

ris, cuni prudentibus virginibus in coelcsti regno Dominus, ct scjjtimum t/uod tlctcstntur, videlieet
laetaberis. Amen. eum ijui scminattlisconlitis intcrfratrcs'^. Male-
dictus homo qui inter servos Dei discordias se-
XL. — De paiitniia. minat. Qui jiacera et ct)nct)rdiani rumpit, ad-
versus Deiini facit ; tilirislt) facit injuriam ,
qui
101. Dominus dittit in Kvangelio : i5rrt///^rtr/- inter servos Dei scminat tlisct)riliaui. Quaie?
Jici , ijuonittm filti Dci vocahuntur^'. Soror clia- Quia Cliristus est j)ax iiostra ,
qui lacit ulraijue

' I Pelr. \ , 0. — ' Isai. lxvi, 2.-3 Prov. xi, 10, ct xv, 35. — ^ Rlallli. xxiii , l'.> ; Liif. x.iv, 1 I , il wui,
14. -i pliiliin». n, (i-8. — «^ Mallh. v, 9. — 7 Jacohi i , 4.-8 Prov. vi , 10, l'J.
 ;
:

1705 DE MODO BKNE VIVENDI. 170G

unum '; videlicet quia Angelos et homincs fecit^-^^castroruni acies ortlinala^ dicitur : quia sicut
esse concordes. Concordia malorum, contrarie- A hostes timent quando acies castrorum bene or-
tas cst bonorum : siciit optanius ut boni pacem dinatas ad beUum vident; ita certe diabolus
habeantjita optare debemusut concordia malo- cxpavescit, quando spirituales viros virtutum

rum rumpatur. Concordia ad faciendum pecca- armis accinctos in unitate concordise vivere cou-
tum mala est concordia vero ad faciendum
, : spicit. Ipse victus et confusus vehementer dolet,
bonum, ad sectandam justitiam, ad serviendum cum eos per discordiam dividere et penetrare
Deo, bona est. Propter lioc sumus congregati non valet. Omnes ergo unanimiterct concordi-
inunum, ut in servitio Dei onines unum spiri- ter dcbemus vivereiu domo Doi ul possimus ,

tum et unum aninumi habeamus. Omnibus ha- diabolum vinccre. Ancilla Dei qua' vultconcor-
bitantibus in domo Dei debet esse anima una et diter vivere, prius debrt pravas consuctudines
cor unum in Deo. INihil prodest si nos contineat relinquere, ne sitperversa, inordinata, ne sit
una domus, et separet voluntas diversa. Plus indisciplinata , ne perversitate sua cseteras an-
diligit Deus unitatem animi, quam loci. Ecce li Dei conturbet vel scandaHzet. Dcbet etiam
cilias

sumus in domo ista multi homines, diversi mo- mensurare actus suos, motus suos, sermones
res, diversa corda, diversse anima; haec omnia : suos et totam vitam suam ut secundum Deum ;

debet in unum conjungere vita, intentio, unus concordare possit cum illis cum quibus vivit.
amorinDeum. Debemus ergo in hoc esse unius Igitur, soror dilecta, moneo te ut concorditer
auimi et unius voluntatis , ut serviamus Deo ; et et humihter vivas in monasterio cum omnibus
ut dihgamus Deum ex toto corde, et ex tota ancilUs Dei. Soror venerabihs, odicntcs ad pa-
anima, et proximum nostrum sicut nos ipsos. cem invita, discordantes ad concordiam revoca.
Psecessaria itaque est nobis virtiis concordiae. Nullus existat sermo jurgiorumqui concordiam
Quod si ego volo facere voluntatem meam , et dividat. O sponsa Christi , charitas ,
qua; te se-
iste suam , et ille suam fiunt divisiones, oriun-
; paravit a saeculo , ipsa te conjungat Deo. Amen.
tur lites, irae quoque et rixae, quae sunt opera
carnis et sicut ait Apostolus Qui talia ogitnt,
: ,
,
XLII. — De tolerantia.

rcgnum Dei non conscquentur^. Soror charissi- C

ma, crede niihi, quia Deo non tantum piacent 104. Charissima soror , disce a Christo mo-
nostra jejunia , nostrae orationes, nostra sacri- destiam, disce toloantiam. Christum attendc ,

ficia quantum concordia. Ideo Deus dicit in-

,
et non doIe])is de Pro nobis namque
injuriis.

Evangelio Vade prius reconcilinri fratri tun ,

: passus reliquit nobis excmplum Palmis enim ^*.

et tunc vcnicns offcrcs nninus tuuni. Venerabilis percussus, flagellis cajsus, sputis derisus, clavis

soror est virtus concordi?e apud Deum,

, magna conlixus, spiiiis coronatus, cruce damnatus ,

sinequa non placent Deo nostra saciilicia qui- ,

semper conlicuit ^. Quando enim aliquis tibi

bus delentur peccala. Scire debemus quia cum conviciatur, propter tua peccata contingit tibi

ad conversionem venimus luctamen contra , quando tibi injuriatur, mala tua hoc faciiint
diabolum sumimus. quidquid tibi conlingat adversum ,
pro tuo eve-
103. (Interrogatio). Fraler dilecte , dic mihi nit peccato. Levius sustincbis, si pro quibus
si aliquid timeat diabolus. (Responsio.) Soror tibi infertur, intenderis. Cum ergo derogatnr
quod diabolus tantum timeat,
anaabilis, nihilest D tibi, tu ora : quando aliquis maledicit tibi , tu
quantum concordiam et charitatem. Nam si to- bcnedic ci : bencdicei qui maledixerit tibi. Ma-
tum quod habemus, damus propter Deum hoc ; lediccnli tibi bcncdictionem appone; irasccntcm
diabohis non timct quia i|)se nihil Iiabet. Si ,
patientia dclini, blandimcnlo iracundiam fuicii-
jejunamus, hoc diabolus non timet quia ipse ,
tis dissolve; lcnitate vince ncquitiam, bonitatc
nunquam comedit hoc diabolus ; si vigilamus , malitiam. Tuo bono supera mala aliorum. Tua
non timet, quia ipse nuuquam dormit sed si : tranquilla mcnte aliorum contumelias disperdc.
charitatcm ct concordiam tcncmus, hoc diabo- Soror vcncral)ilis, ad bona et ad iiiala pra^j^ara
lus vehementcr tinict. Quare? Quia hoc tcncmus cor tuum et bona ct mala jjiout tibi evencrint,
;

in terra, quod ipsc in coelo tcnere noluit. Hoc ])orta. Sustinc adversa et prospcra ut quaecum- ,

est etiam quod sancta Ecclesia terribilis esse ut que occurrerint tibi, quaecumque evcncrint tibi.

Ephes. II , 14. — 2 Galul. v, :n. — ^ Caulic. vi , 3. — * I Pelr. i. — 5 isai. i.ui.

 , ,

J707 UBFR AD SORORKM, 1708

incnte placidii suslincas. Respiie probni ilia-""" justos ad augenilam gloriani nieritoruni. Deus
ta' supera irrisiouuni A percussit /EyyiJtnni plagis ad claniuationeuH ;
c-ontuuielia*, tlespiiieuclo

probra. Dissiuiulaudo couteuuie errores detra- llagellatus est pauper La/arus ad purj^^atioueni^;

hentiuui. fla;4ellalus est etiaui Job ad probalioiu-in Fla- ''.

105. Honesta virgo quamvis te tiuiscjue irri-

,
gcllat etiam hoiuinem ante peccatum, ne malus
tet, cjuanivis te incitet, quamvis cxasperet liat ; sicut flajj;ellavit Paulum, qui insligante
quannis iusultet, cpiamvis convicietur, cjuamvis angelo satanai tolerabat stiuuilos cariiis'. Fla-
criuiiuetur, quauivis ad litem provocet, (jtiaiii- gcllatur etiaiu Iionio a l)eo jjost jjeccatum, ut
visad jurgium vocet, ciuaiiivis coiivicium dicat, cincudctur; sicut illc qui traditus est satanai in
quamvis injuriam faciat, cjuamvis afliciat con- interitum carnis, ut spiritus ejus salvus csset*.
tumeliis ; tu sile, tu tace , tu dissinuila, tii Qui valenliores sunt et sani , utile cst eis inlir-

coutcuinc, tu nou loquaris, tu tene silentium ,

niari , ne per vigorcin salutis ))Ius Inetentur in

iujuriam nou resjjondcas, mala verba non dicas, Mala transitoriis et terrenis rebus quani clc'l)ent.
convicium non retorqueas, contumcliam non B est sanitas carnis, qu<£ hominem deducit ad in-
respondcas, teue silenlii pacem tacendo citius firmitatem anim% et valde est bona infirmitas
: :

vinces. O sponsa Cliristi; sume luctamen contra carnis quaj j)crducit homincm ad sanitatem ,

teuijjoralcs molcstias. Esto in cunclis casibus aniina'. luliruiitatcm carnis laudat Apostolus
lirma, patienter tolera omnia paticnter ab uno : dicens : Cum enim infirmor, tiinc forlior sum 9 ,

suslinendum est, quod niultis accidit. Et qui scilicet spiritu. lu flagellis Dei non debet mur-
affhgit, et qui affligitur, mortalis est : et qui niurare homp, quia per hoc quod castigatur, a
mala facit, et qui niala sustinet, morietur. Ama- peccato emendatur. Levius sustinebimus inlir-
bilis soror, crede nuhi, quia nullus tibi adver- mitates corporis, si ad memoriam reduxerinius
sari potuissct, nisi Dominus potestatem dedis- mala quaefecimus.Ininlirmitate non debethomo
set. Nechabuisset in te potestatem diabolns, nisi niurmurare. QuarePQuia ab illo judicatur, cujus
permitteret Deus. Oportet per multas tribula- judicia sempcr sunt justa. Qui infirmitatem
tiones nos inlrare iu rcgnum Dei '. INon sunt jjatitur, et contra Deum murmurat, justitiam
condigna; j^assioncs hujus temj)oris ad futuram C judicantis accusat ; ac per hoc iram Dei adver-
gloriam^ Soror charissima, impossibile egt ut sum se provocat. Non potest non esse justum,
sisfemina, et non gustes angustias. Omnia in cjuod justo placet judici. Quem enim diligit

lioc saeculo eventu simili sustinemus. Nullus est Deus , castigat : flagellat autem omneni filium
cjui iu hac vita positus uon susj)irct, ista vita queni recijiit '"; et quasi jjater in lilio complacet
lacrymis cst jilena , vita ista a fletibus inchoat :
sibi. In hac vita Deus parcit jjeccatoribus, et

infans quando nascitur a fletu incipit vivere ; , non parcit justis. In futura vita jiarcet justis, et
infans quando egrcditur de vulva, prius incipit non parcet peccatoribus qui in liac vita flagel- :

lugere quam ridcre; flentes jirojiciuntur in hanc lari non nieretur, in inferno torqiiebitur. Soror

niiseram vitam. Utilis cst tribulatio, utiles sunt charissima, doior et tristltia omuibus suut com-
hujus jjressurse quanto in lioc saeculo fran-
vitce : nuinia nemo est qui iu hoc sa>cuIo non doleat.
:

gimur, tanto iu perpetuo solidamur ; quanto in Semper Deus hos castigat quos ad salutem ,

j)i?esenti teuipore alfligimur, tanto in futuro praej)arat jjerj^etuam. Soror venerabilis, in in-
gaudebimus : si hic flagellis atterimur, purgati D hrmitatibus tuis non contristeris. In laiiguoribus
in judicio iuveuieinur. Amen. tuis gratias age Deo. Valere te magis oj)ta animo,
qiiam corpore; desidera plus valere mcntequam
XLIII. De inliriuitate. carne. Adversa carnis, remedia suut auimi :

aegritudo carncm vuhicrat, uieiitem curat lan- :

106. Dominus locjiiitur iu Aj)ocalyj)si,dicens: guor euim vitia excocjuit, languor vircs libidinis
Ego quos amo ar^uo et castign^. TrWin^ mo(\\«,
, frangit. Probari te in dolore coguosce uou ,

Deus in hac vita castigat homines. Scilicet ad frangaris : in fornace j)robatur aurum ",ut sor-
damuationem percutit rej)robos; ad purgatio- dibus careat : tribulalionis caiuino purgaris : ut
ncm corripit quos videt errare elcctos; castigat i^urior aj)j)areas, i^crsccutiouis igue coiitlaris.

• A(i. XIV, 7A. — 2 Roiii. viii, 18. — ^ A|uic. in, )<». 4 F.xoii. v, il .\iv. ^ l.iic. wi. ''.lohv.

TllCiii. XII. » f Cor. v. !i II Cor. -xii , 10. '" llcl>r. \n , ti. " S;ii>. m . <•.
 ,

1709 DE MODO BENE VIVENDI. 1710

Conflaris, ut omni peccatoruni sorde purgeris :

""' spirituum agitaris, iioc ipsum pro peccato tuo
ad probationem sunt omnia ista quae sustines'. A tibi divina justitia irrogat. Tua contra te dimi-
Igitur, dilecta mihi in Christo soror, in infir- cant arma, sagittis tuis plagaris, telis tuis vulne-
mitatibus tuis non murmures, non blasphemes, raris : per quae enim peccasti, per hgec et tor-
non dicas,Quaresustineomala? nondicas, Cur queris. carnem, flagellaris in
Quia s.-cuta es

affligor? utquid mala patior? carne : qua pcccasti. Soror

in ipsa gemis, in

107. — Frater mi, obsecro te ut dicas mihi amabiHs, in ipsa carne cruciaris, in qua deli-
quid in infnmitatibus meis debeo dicere, vel quisti in ipsa tibi est censura supplicii, in qua
:

quahter oportet me ipsam accusare. Soror ho- — fuit causa peccati. Unde coridisli ad vitia, inde

nesta, hoc modo te accusa. Peccavi, ut eram sustines tornienta. O sponsa Christi ,
juste ar-

digua non recepi : a;qualem vindictam peccati gueris, juste flagellaris, justo judicio judicaris.
mei non sentio minus me sentio percussam
, Procella juste te conteril justitiie poena ,
te

quain mcreor; juxta modum meriti minor est premit.

tribulatio ultionis secundum meritum pecca- B
;

torum meorum dispar est causa poenarum non XLIV. De avaritia. :

—
sunt tanta supplicia, quanta exstiterunt pecca-
ta. O sponsa Christi , vis a peccatis tuis purga- 108. Dominus dicit in Evangelio : Cavete ab
ri? in pcena te accusa, et Dei justitiam lauda. Ad omni quia iwn in ahundantia cujiis-
avaritia ,

purgationem tuam suflicit, si eaquae pateris, ad (juani vita ejus est supcr terram ex his (juce

justitiam Dei retuleris, si pro irrogata infirmi- possidet''.Y.tPA\x\u?,ai[iOhto\wi>, Omnis fornicatio

tate tu humilis Deum glorificaveris. Corripit et immunditia, ct avaritia , ncc numinctur inter
enim te Deus flagello piae castigationis, exercet vos : etiternm, Omnis fornicator, aut inimun-
in te disciplinam : et qui parcendo te a se ab- dus, aat avarus ,
quod cst idolorum servilus, non
jiciebat, feriendo clamat ut redeas. Venerabilis habet hcercditateni in rcgno Dci ^. Lnde Salo-
virgo, cogita quoslibet mundi cruciatus; inten- mon Conturbat domum suam qui sectatur ava- :

de animo quascumque mundi poenas, quoscum- ritiam Avarus non implcbitur pccuniis. Qui "*.

que tormentorum dolores, quascumquedolorum C amat divitias, non capiet fructum ex cis ^.Nihil
acerbitates compara hoc totum gchennae et
: est pejus quam amarc pecanias ; hinc enim ani- ,

leve erit quod pateris. Soror amabilis, si times, mam suam venalem linhct Sicut avaritia mcr- '".

poenas inferni time. Istae enim poenae temporales' git hominem in infernum ita omnino largitas ,

sunt, iilae ajternse in istis pwnis moriendo tor-

: eleemosynae levat ad coelum. Avarus homo simi-
menta recedunt, in illis nioriendo aeternus dolor lis est inferno : sicut infernus nunquam dicit
succedit. Si enim conversa fueris, emendatio est satis est; ita avarus nunquam satiatur pecuniis.
quod pateris. Converso instantes plaga3 ad pur- Sicut hydropicus quanto plus bibit, tanto plus
gationem proficiunt. Qui enim hic castigatus sitit : ita avarus quanto plus acquirit, tanto
corrigitur, illic liberatur : qui vero nec sub fla- plus concupiscit. Avaritia et cupiditas, sorores
gello corriguntur, et temporali poena, et jcterna sunt : superbia vero est mater earum. INunquam
damnantur. Et in hoc prius judicantur saeculo, superbia fuit sine cupiditate, nec cupiditas sine
et illicdenuo in avaritia. Soror venerabilis, non sit manus tua
futuro. His duplex est poena et
damnatio; gemina his percussio est quia etD porrecta ad accipiendum et collecta ad dan-
: ,

hichabent judicia tormentorum, et illic supple- dum plus te delectet dare quam accipere. IMe- :

mentum poenarum. Manus igiturDei te ad poe- lius est dare quam accipero. Soror charissima,
nam tradidit, indignatio Dei te affligi jussit. avaritia non defigat radices in corde tuo,avari-
Ipse iratus jussit tc niala omnia experiri, soror tia non sit in tc. Expelle a corde tuo avaritiam.

reverenda nam quod et corporis debilitalibus

: Sic perfecte pro Christo s])onso tuo hetabeiis
frangeris, quod carnis morbis afliceris, quod in ccelesli patria. Amen.
languorum stimulis cruciaris, quod passionibus
animae quateris, quod mentis angustia torque-
ris, quod crescente impugnatione malignorum

• Rom. V, 3 , 4. ' I,iic. XII, ».5. — 3 Ephcs. V, 3, 5. — 4 Piov. xv, 27. — ^ Hcilo. v, 0. — <>
Ecfli.

, 10.
 ::

1711 T.IBER AD SOROREM, 1712

""S)|)ibiis, sed Imniiles fiiisse legis unimo : qiinlis

XLV. — De inpitlitate. A fuit Abraham, qui ilieebat, Lotjuur ad Doiitinum

Deurn meum cum , sim terra et cinis^. Ideoque
109. Rndix omnium malorum est cupiditas '. beataeris, soror venerabilis, si in prosperis et
Nemo potest perfecte spiritualia bellasuscipere, aclversissemper Deo^'ratias ej,'eris, et felicitatem

nisi priiis carnis edomiierit voluptates : non Inijus temporalis vitaj velut funium et vaporem
potest mens ad contomplandum Deum esse li- evanescentem credideris. Ait enim Paulus apo-
bera, quje terrena et transitoria hujus mundi stolus Si in hac vita tantum sperantes suniiis
:

concupiscit non potest videre oculus mentis

: in Christo, miserabiliorcs sumus omnibus homi-

alta, si enm daudit pulvis terrenre cupiditatis. nibus^. Clnistus enim ne aurum diligeremus,
Cnpiditas <i;rave peccatnin est, omnium crimi- oblata in vita munera conteninere docuit ne fa- :

num materia est. Non est mirum si morientes in- mem timeremus, quadraginta diebus jejunavit''
ferni ignibus deputentur, qui viventes flammam ne nuditateni timeremus, unam tunicam disci-
cupiditalis sune non exstinxerunt. Soror charis- B pulis suis habere mandavit 7 ne tribulationes :

siina, quanivis non habeas pecuniam, tamen si expavesceremus ille pro nobis tribulationes ,

habes cupiditatem habendi, nihil valet tibi : ni- sustinuit : et ne mortem timeremus, pro nobis
hil valet corporis nuditas, si tibi est vestimenti mortem sustinuit et suscepit. Omne quod in
cupiditas. Judas per cupiditatem vendidit Chri- mundo est, concupiscentia carnis est, et concu-
stum. Nudi nascimur in hac vita, nudi exituri piscentia oculornm, et ambitio saeculi. Et mun-
sunuis de hac vita ' : cur ergo concupiscimus dus peribit,et concupiscentia ejus*. Igitur, di-

terrena et transitoria? Si ergo bona hujus mun- lecta soror, non diligamus ea quae snnt in
di credimus peritura, cur tanto amore diligimus mundo , ne pereamus cum mundo. Certe David
ea? Si terrena et transitoria hujus mundi plus regnabat, et cum haberet thesanros argenti, et
quam oportet diligimus, peccamus. Soror ergo imperaret populis forti, tamen humilem manu
dilecta, cursum tuum considera, et cognosce se cognoscit, et dicit, Pauper sum ego, et in
tibi pauca sufficere posse quae habes. Si igitur laboribus a jiwentute mea 9 et iterum, Egenus :

cupiditas csl radix omnium malorum , sicv\\. C. et pauper sum rgo^^^-.ilem 6.\c\t,Incola cgo sum
suj)erius diximus, necesse est ut expellas eam a in tcrra ct pcrcgrinus sicut omncs patres mei ".
,

corde tuo non pullulent vi-

: ut ca^terae soboles 111. Soror venerabilis, non te delectent blan-
tiorum, cupiditas perversa non sit in te. Soror dimenta transitoria; nec commoda terrena , nec
venerabilis, omnipotens Deus te faciat propter de mundanis lucris gaudeas et non contrista- :

semetipsum prospera mundi despicere, et nulla beris deterrenis damnis. Sicenim scriptum est
ejus adversa formidare. Amen. Diviticc si ajjluant nolitc cor apponcrc ". Quae ,

cum amore possidemus, cum dolore perdimus.

XLVI. — De paupeitate. Audi, sponsa Christi, quae dico. Ille cui coelestia

et terrestria serviunt, pauper pro nobis factus

110. Bcati paupcrcs spiritu, quoniam ipsorum est. Quare?Ut nos sua paupertate faceret divi-
cstregnum coelnrum ^. Multi sunt pauperes,quos tes. Tu ergo honesta virgo, ambula per viam
,

ipsa paupertas non facit beatos, sed miseros, qua pr^cessit Jesus Christus sponsus tuus, et
quia ipsam paupertatem non propter Deum D passibus indefessis sequere ca?Iestem ducem.
sustinent, sed coacti. Sunt etiam nonnulli pau- Sine duliio si consecuta fueris, cum ipso in cfje-
peres,quos pauperlas non facit miseros, sed lo regnabis. Soror venerabilis, virginitatem et
beatos quia eam propter Dcum sustinent de
,
: paupertatem beatneMariie virginis j)rospice, qu.T
quibus dicitur, Bcali paupercs spiritu. Charissi- tam dives in Domino fuit, ut mater Domini esse
ma soror, iternm ad te revertor loquendo. Au- mereretur : ope externa de-
et in tantum fuit

disti tribulationcm et j)atientiam Job; et ideo stituta, ut tempore jiartus non haberet obste-
tc moneo, iit nec in tribulatione frangaris, nec trices vel aiuillas ad serviendum sibi; et in
in pi()sj)eritate eleveris. Tu Patriarchasdivitcs tantuin fuit rebus j)auj)ercula , ut ipsum etiam

• I TiiTi. VI ,10. — ' Jol) I, 21 , pt F.rcle. v, 14. — •*

Mattli. v, 3 , i-t Liic. vi , "iO. — 4 Gcn. xvm ,27. —
s I Coi. Tv, 19. - ''
Mallli. IV. — 7 Id. X, tO, — 8 j joan. ii , 16. — 9 PsaL lxxxvii , 16. — «» P8«l. i.xix,
(i. - " P.shL xxxviii, 1.1. 'M'.saLi,xi, 11.
 :

1713 DE MODO BENE VIVENDI. 1714

diversorium tam angustum habuerit, ut infan-^*'* massam corrumpit. Quisque servus Dei debet
tem non in lectulo, sed in praesepio reclinaret. A pensare in corde suo ,
quani mahim magnum
Sed Joseph cui fuerat desponsata, cum esset
et incurrit, si pro rebus temporahbus murmurat
justus, erat tamen pauper; ita ut victum et unde debuerat esse dives, fit pauper. Quaj sunt
vestitum artificio quaereret. Certe faber fuisse divitise nostrae ? Virtutes scihcet.
Virtutes ergo
legitur. Etiam de sanctis Apostohs legimus quia perdimus, si pro cibo vel potu niurmuramus.
serviebant Deo in fame et siti. Unde Pauhis Grave peccatum est murmuratio. Unde Grego-
apostolus : Jn fame et siti, in jejuniis inultts, in rius : « Regnum coelorum nuHus qui murmurat
frigore et nuditate , ct in vigiiiis multis \ » accipit : nuUus qui ilhid accipit murmurare
112. OsponsaChristi, habes exempla quibus » potest. » Prajcordia falui, sicut rota currus,
possis terrenas divitias contemnere, et ccelestes fenum portans et murmurans. Tales sunt muhi
concupiscere: quoniam quivohintdivitesfieri in fratres et muUae sorores in congregatione qui ,

hoc mundo, incidunt in tentationem et laqueum sunt carnahbus desideriis subditi, et murmu-
diaboh, et desideria muUa et nociva, quae B rare nunquam cessant. Igitur, soror charissima,
mergunt hominemin interitum^. Libentercon- necessarium est valde nobis consihum Pauh
temnunt terrenas divitias, qui perfecle sperant apostoh dicenlis Nequc murmurnveritis, sicut :

coelestes : quia voluntaria paupertas introducit quidam eorum murmurnverunt , in deserto vi-
hominem in regnum coelorum. Non ideo veni- delicet, ab exterminatore. Igitur
et pericrunt
mus ad monasterium ut in dehciis in eo , viva- periculosum est nobis murmurare, ne forte per-
mus sed ut vigilando, orando, jejunando
; ,
psal- eamus ab exterminatore in monasterio, sicut
lendo, contra adversarium nostrum dimicando. ihi perierunt in deserto. Linguas ergo nostras
ad regnum nobis promissum Christo adjuvante a murmuratione custodiamus, ne ( quod absit)
perveniamus. Nam ideo nudi nascimur in hoc sicut ilh perierunt in hoc saeculo, nos pereamus
saeculo nudi etiam accedimus ad Baptismum ,
, in futiiro. Non ergo murmuremus, ne forte sicut
ut nudi et sine impedimento perveniamus ad ilh perierunt in hac vita nos pereamus in futu- ,

coelum. Quam incongruum est et absurdum , et ra. Caveamus ab omni murmuratione, ne forte
quam turpe, ut quem nudum mater genuit, C quod iUi passi sunt in corporibus, nos patiamur
nudum suscepit terra, dives intrare veht in in animabus.
coelum Facihus est camelum per foramen acus
! 114. Iterum Apostolus consulendo nobis lo-
transire, quam divitem introire in regnum coe- quitur, dicens : Nequc tcntemus C/iristum, sicut
lorum ^. Mehusest plus egere quam phis habere. quidam enrum tentnvcrunt, et n serpcntibus pcr~
Nimis est avarus, cui non suflicit Dominus. So- ierunt^.OiVcisXwm tentat, qui pro cibo vel po-
ror dilecta, si in hoc saeculo famem et sitim tu, sive pro vestimento murmurat sicut scri- :

atque nuditatem pro Christo sustinuerimus, ptum est de eodem populo Tentawrunt Dcum ,

gratius cum eodem Domino nostro Jesu Chri- in cnrdibus suis , ut peterent escas animabus
sto in coelesti regno gaudebimus. Amen. suis ^ : et iterum , Et murmuravcrunt in tabcr-
naculis suis, etnnn exaudicrunt vocem Domi/ii ^'.

XLVII. — De murmuratione. Christum tentat monasterio superflua

,
qui in
requirendo murmurat. Contra Christum facit,
113. Hospitium cordis nostrl per gratiam D qui in monasterio plus quam oportct , rcquiiit.
Dei sanctilicatur, et per inhabitationem Spiri- In Christum pcccat, qui in monasterio res ter-
tus sancti ,
quando intus est charitas, pax bo- , renas et transitoriasrcquircndo, pra^positossuos
nitas, humilitas, concordia, mansuetudo et alia scandalizat. Et a scrpcntihus pericrunt 7. Qnarc
hujusmodi hae sunt nostrae divitia^, scilicet
: a serpentibus perierunt, nisi quia serpcns vc-
boni mores, et virtutcs. Sed si incipimus inter nenosus est, et omnis qui murmurat, venciiiini
nos litigare, murmurare, contcndere, statim ab diaboli habet in lingua? Unde Jacobiis aposto-
his spiritualibus bonis vacui remanemus ct nu- lus : Lingua inquictum malum, plcna vcncnn
di. Quare ? Quia virtutes non possunt remanere niortifero *. Cavendum est ergo nobis a murmu-
cum vitiis. Nam et modicum fermentum totam ratione, nc mortifero et diabolico vencno pcrea-

•
II Cor. XI, 27. — »ITim. vi, 9. — ^ Marc. x, 2; 4 I Cor. X , 10,9.— * rsai. i.xxvii , 18. — 'i
ISal'.

<:v, 25. — 7 JiiJilh vni , 25. — ^ Jacobi lu , 8.

 ,

1715 LIBEll AD SOROREM, 17 IG

iiuis. Soror ililecta nill»! in Cluisto, aiuli i\ind'^'^* su/clm/it ^. Ancilla Dci (juaj senictipsani separat
Douiiuus nostrr Jcsus C.iuistus dicit iu Kvauye- A a conuuuuiouc iut)uastcrii , ali(|uicl (juasi pro-
lio Dico vubis, na aolliciii sitis oniiiue vesirce
:
priuni abscontlciulo, cousc(juens est ufscpare-
(iiiid manducetis, neiiite coriJtni vestro qiiidin- tur a consortio ctvicslis vita*. Multi ad conunu-
(luaniini '. Ac si apertius tlicat : Deus (pii tletlit nem societatein monastcrii veniunt : sed, tpiod

vobisaniinani, (lal)it et cscain ; et (|ui dcdit cor- sine gravi gcuiitu dicere noii possuuuis, non
pus , dabit vestinicntum. Kt adjecit, Rtsijicitc oinues in eo secuuduiu Evaiigeliuin vivunt. lu
volatilia cwli , qiioniain non scininaitt , nt/iue monasterio sunt sancti Apostoli .lesu Christi :

coUi"unt, neque coni^rc^ant in liorrca , nc<iiic in est etiam ibi Judas Scarioth tradilor Domini.
cellaria et Deus pascit illa
,
: id est , Si Dcus Est ibi Ananias cum sua uxore Sappliira. Est
gubernat aves cpue hodie sunt, et cras non etiain ibi Gie/i discipulus Elisa'i. Qui ita(]ue

eruiit, tjuaruni aniuiaest mortalis; tjuanlo inaj^is jiroptcr Deum ouuiia tjuaj habcut iii hoc inun-
dabit servis et ancillis suis cibum et vestimen- do, ad imitationem Apostolorum derelinquunt
tum, tjuorum aninia est iiumortalis , et tjuibus B causa solius «tcrna» vita?, cum eistlem Apostolis
reij;uuin coeloruin j)ronuttitur ? Et iteruni, Con- la^tabuntur ct remunerabuntur in feterna bea-
siderate lilia agri, quoinudo crcscunt : non lubu- titudiiie.Qui autcm posttjuam atl conversio-
rant neque nent : id est, non texiint nctjue ncm , de rebus nionasterii
inonasterii venit
fllant; et Deus sic vestit illa : quanto niagis facere fraudem praesumit, Judas est, et poenam
vestiet servos suos et ancillas suas? ISon occidet Judae sustinebit in inferno quia de hoc quod :

Deus auimas servoruiu suorum lame, aut siti, comnuine cst, facere faudcni praesumit, cuiu
aut nuditate. Et adjecit : Qaceritc priiuurn re- proprium facit. Qui ergo de sajculari vita ail

gnum Dei, et justitiam cjus, et hcec omnia adji- servitium Dei convertuntur, si de his quae in
cientur vobis. Ac si diceret : Servite Doinino in saeculo habuerunt, unam partem sibi reservant,

timore , cantate, et exsultate ei die ac nocte alteram vero secum monasterio tradunt, cum
cum tremore, Anania et Sanphira sententiam malcdictionis
et ipse dabit vobis in liac vita et

in futura omnia necessaria inquirentes Donii- merentur tjui autem de saeculo atl monasterium
: :

num non minuentur omni bono *. Soror charis- C venit, si quod in domo sua habere non jjotuit,
sima, Deus qui te eduxit de domo jjatris tui, illud in monasterio habere voluerit, vel requi-

si in servitio ejus j)crscveraveris , dabit tibi in sierit, sine diibitatione lepra Giezi adhserebit

bono pctitiones cordis tui. Amen. ei ; et lcj)rani (juam Giezi sustinuit in coipore,
iste sustinebit in anima.
XLYIII. — De iiropiio. 116. Honesta soror, sicut superius dixi tibi

magna est differcntia inter eos tjui in monaste-

1 1.5. Soror charissinia, peculiare quod habe- rio vivunt, ab illis qui iu monastcrio more Apo-

tur apud servos Dei pro magno crimine nuii-

,
stolorum vivunt. His qui ex his quai in hoc sae-
quam inveniatur in te. Omnia qua; in uiona- culo habuerunt, vel habent in monasterio, nihil
stcrio sunt, oiiuiibiis sunt couiimmia : eigo si abscondunt convenit illud Psalmistai
,
Milii ,

ancilla Dei alitjuid habet absconsimi vcl j)io- autcm adhcercrc Deo bonum est, et ponerc in
priiini ,
quod a caeteris ancillis Dei ignoratur, Dco spein ntcam^ et illud Jacta cogitalum : ,

furtum est,peccatum furti est. Quare? Quia D /««/// in Dumino, cl ipse te 6v/«//yV'/^. Illis qui
oninia habet in conimuni cum caiteris ancillis sicutJudas Scarioth proprium rctiuent, vel de
Dei.etquasi i)ro|)iiiini sibi aliquid abscondit. rcbus monasterii abscondunt, coiivcuit illud :

Furtive alitjuid liabcie iioii couiimiuc ciini c;e- Jsccndunt iistiue ad cielos, ct dcsccndunt usque
teris ancillis Dei, et quasi propriuin sibi alitjuid adabyssos, animce corum in malis tabcscebant^?
abscondcre, hoc furtum est liaec manifesta : lllis vero qiii cum Anania et Saj)phiraex his qute
fraus cst. IIoc grande jieccatum est, hoc ost in saecnlo habuerunt , unain jiartem monasterio
itcr infcrni j^cr liauc viaiii latrones desceude-
,
traduut, altcram vcro sibi in j)r()j)rium roti-

riint iii iuicrnum. Sic ciiiiii ait Paulusaj^ostolus : iiciit, convcnit illiul : Qiii con/idunt in virlute

Ncqiic littiuncs, nciiuc rtipaccs rcgnuin Dci pos- sua , et iit miiltitiidine divitiarum sutirum glo-

< M:itlli. M , .'il, - » ISal. xxxm ,11. - '1 Coi. vi, 10. — > l'sal i.x.xii, !>«. - * IVsal iiv, 'ii. ISal.

<:vi ,
'-<.'i.
 ,

1717 DE MODO BEIVE VIVENDI. 1718

riantur^. Etiani illis qiii sicut Giezi ea quae non^^^nientibus hominum immergunt, nr.Tsentiam
poterant habcre in saeculo , rcquirunt in mo- A ejus ferre non sustinentcs effugiunt. Qui I^_
nasterio, convenit ilkid Eccc /inmo qni nnn : ditur, non desistat orare pro se laedcntibus ^.
pnsuit Dciim adjutorcm suum, sed spcrovit in Alioquin juxta Domini sententiani peccat qui ,

muUttudinc divitiarum suarum , ct prcKvaluit in pro inimicis suis non orat, Sicut nullum proficit
?)«/?/7fl'/e .v«rt'. Tu ergo, soror venerabilis, nihil in vulnere medicamcntum , si adhuc in eo est
ccles, nihil abscondas ; nihil apud te abscon- ferrum ; ita nihil proficit oratio iliius, qui odium
sum rcponas, in abscondito nihil retineas, apud habct in cordc. CulpabiHtcr expandit manus ad
te nihilremaneat absconsum. Quidquid habes, Deuni ,
qui facta sua orando jactantcr manife-
habeto cum licentia si quid habes, habeto cum : stat, sicut Piiarisaeus in templo jactanter ora-
henedictione; sine Hcentia abbatissae vel Prio- bat, et magis laudabat semelipsum de bonis
rissae nihil habeas, sine benedictione nihil acci- opcribus, quam Deum^.
pias , sine licentia nil tribuas. Honesta virgo 118. Soror dilccta, ora cum lacrymis inde-
jacta cogitatum tuum in Domino, et ipse te B sinenter. Ora jugiter, prccare Deum diebus ac
enutrict'. noclibus. Oratio sit sine ressatione , oratio sit

frequcns , orationis sint ariria assickia, oratio

XLIX. — De oraiioni*. de ore tuo non cadat , insiste orationi, frcqucn-
ter incumbe orationi. Geme scmpcr et plange :

117. Charissima soror, audi quae dico. Antc surge in nocte ad precem ; vigila et ora, per-

tempus orare, est providentia. In tempore con- nocta in oratione et prccc, incumbe nocturnis
stituto orare, est obedientia. Tempus orandi vigiliis. Ad modicum clausis ociilis, rursus ora.
praeterire, est negligentia. Tanto crebrior dcbet Oratio frequens diaboli jaciila submovet : ora-
esse oratio, quanto est utilior. Dominus dicit tio quotidiana diaboli tela exsuperat. Oratio cst
in Evangelio : Omnia qucecumcpic pciicritis in prima virtus adversus tcntationum incursus :

orationc, credentes Et Paulus apo-

<7rc//j/r//5'^. oratio superat tentamenta inimicorum; vincit
stolus : Sine intcrmissinnc nrate^. Et Jacobus : daemones, superat immundos spiritus. Per ora-
Multum valct dcprecatin justi assidua^. Soror C tioncm vincuntur da-monia : oratio daeinoniis
venerabilis , ante orationcm pratpara animam omnibiis malis praevalct. Honcsta virgo, sit

tuam, et noliesse quasi homo qui tentat Dcum7. oratio tua pura. IMonco te, charissima, ut ores
In oratione praepara te , et ostende conscien- pro bonis hominibus, ut in bohis persevercnt.
tiam cordistui, ut ampliorcm giatiam conse- Rogo etiam te, ut ores pro malis hominibus, iit

qiiaris a Dco Tunc vcracitcr oras quando

tuo. ,
de malo ad bonum convcrtantur. Ora pro ami-
aliud in corde non cogitas. Citius ad prccem cis tuis, ora et pro tuis inimicis. Ora etiam pro
judex flectitur, si peccator a pravitate sua cor- omnihus lidelibus vivis et dcfunctis. Dirigatiir
rigatur. Oratio cordis est, non labiorum. Mclius oratio tua sicut incensum in conspcctu Dci '".

est cum silcntio cordis orare, quam solis verbis

sine intentione mentis.Pura cst oratio, quando L. — De lectione.

in suo tempore superfluae cogitationes non con-

turbant. Longe quippe est a Deo animus, quiin 1 19. Pcr orationem mundamur a peccatis ;

oratione cogitationibus saeculi est occupatus. D per lectionem docemur quid facianuis. Utrum-
Duobus modis oratio impeditiir, ne impctrare que bonum est, si licct. Si vero non licet, me-
quisque possit qiiod postulat : nempe
adhucsi lius est orare, quam
nam cum oramiis,
lcgere :

homo mala committit, aut si peccanli in se ex cum Deo loquimur; cum legimus, Deus nobis-
toto corde non dimittit. Mens nostra coelestis cum loquitur. Soror charissima, si vis cum Deo
est; et tunc Dcum in oratione bene contempla- sempcr csse, semper ora , ct sempcr lcge. Valdc
tur, quando nullis terrcnis curis aut erroribus nobis cst necessaria Icctio divina. Nam pcr lc-
impcditur. Qiiando quisqiie orat, Spiritum san- ctionem discimus quid facerc, qiiid cavcrc, qiio
ctum ad se vocat sed postquam vcnerit, con- : tendere debcamus. Undedicitur : Lucerna pedi-
festim omnia tentamcnta daemoniorum, quac se bus meis vcrbum tuum, ct lumcn scmitis nieis'\

' Psal. xLviM . 7. — » Psai. i.i ,9.-3 Psal. i.iv, 23. — 4 Mallli. xxi , 22. — Thess.
* I — v, I 7. « Jarolji v,
Ifi. — 7 Ecdi. xviii ,23. — « Luc. vi, 28. - 9 Id. xviii. — '« l'sal. cxi., 2. —" cxvni, 106.
Psal.
 ,;

1719 * UBER AD SOROREM, 1720

Per lectionein sensus et iiitellectus augeiitur.'""' niur, operatione beatificamur sicut dicit Spi- ;

Lectio nos ad orationcni iiistiuit et ad o[)era- A ritus sanctus in l'salino Ldburcs ninnuum tiia- :

tioueni, lectio nos inrorniat ad activani et coiu- rii/ii f/itia niaruldcdbisy bcatiis cset bettc tibi erit^.

teniplativuni vitain ideo dicitur in

: Fsalinis, Si aliquando a lectionc cessaveris, operari de-
Bcatiis vir qui in lege Duniini meditabitur die ac bes, ut nunquam sis otiosa ,
quia otium inimi-
noctc. Lectio et oratio sunt ariiia (luibiis diabolus cum est aniniae. Diabohis cito decipit eum queni
expuyiiatur; hivc sunt instrunienta quibus ;eter- otiosum invenit : diabohis quotidie in chiustra
nabeatitudo acquiritur. Perorationem et lectio- intrat, et si alicjuem invenit otiosum, statim
nem vitia destruuntur , et virtutes in anima nu- accusat. sponsa Christi, vide ne cum diabo-
O
triuutur. Ancilla Dei semper debet orare et , lus claustra intraverit, et uniuscujusque lacta
legere. Unde legitur in Psalmis Tiinc non con- : scrutatus fuerit, aliquid inveniat uiide te accu-
jiindar, cuni perspexcro in niandatis tuis. Igitur, sare possit. Hac de causa moneo, soror milii in

dilecta mihi soror in Christo, insiste orationi Christo dilecta , ut pcr aniorem Jesu Christi
frcquenter, persevera in meditatione Scriptu- B nunquam sis otiosa.
rariini, in lege 121. Rogo ut aniorem Christi ostendas socia-
Dei esto assidua, liabetostudium
in divinis lcyibus, iisus leijcndisit tibi frequens, bus tuis non solum vcrbis sed et operil)us bo- ,

lectiosit tibiquotidianalegismeditatio.Lectiode- nis. Tunc vere Dcuin dilii;is si pro amore illius ,

niiterrorem vitae, subtrahithominem a vanitate bona quaj potes operaris. Llnaquajque sancta
mundi. Per lectionem sensus et iutellectus cre- anima debet in se monstrare amorem Dei et
scunt lectio enim docet quid facias discernit
: , verbis sanctis, et actionibus. Liide in Canticis
quid caveas, ostendit quo tendas. Multum pro- canticorum s|)onsus , scilicet Christus, spon-
iicis cum legis, tamen si facias ea quailegis. So- sam , id est, sanctam aniniam ornat dicens , :

ror venerabilis , adaperiat
sua, et in prajccptis suis.
LI.
Deus cor tuum in lege Pone mc ut signaculum super cor tuuni, et super
brachium tuum^. In corde sunt cogitationes, et
in brachiis operationes. Ergo super cor ct su-
— De operatione. per brachium sponsje dilectus in siynaculum
C ponitnr, quia in sancta anima quantum ab ea

120. Jeremiaspropheta dicit : Z,t'i'<?///«i<;r;/Y/« diligatur, et voluntate et actione designatur,

nostra cum manibiis ad Dcum
Qui orat et labo- '. quia amor Dei nunquam est otiosus. Si vero est
rat, cor levat ad Deuin cum manibus. Qui vero amor, magna operatur si vero non operatur :

orat, et non laborat, cor levat ad Dcum et non , non est amor. Rogo igitur te venerabilis virgo, ,

manus. Qui autem laborat, et non orat, manus ut Deum perfecte diligas, et ut pro amore illius
levat ad Deum, et non cor. Igitur, soror charis- nunquam otiosa sedeas. Si vere Deum diligis,
sima, necesse est nobis cor in oratione ad Deum nulla hora otiosa eris : si Deum in veritate
levare, et manus cum operatione ad Deum ex- anias, pro ainore illius otium recusas : si ex
tendere. Quare? Ne de negligentia mandatorum toto corde diligis Deum omni tempore contem-
,

reprehendamur, dum salutem qunerimus obti- nis otiuni. Qui Deuin tota mente diligit, pro-
nere sola oratione, aut sola operatione. Unde pter Deuin otium postponit. Reguum Dei uon
Pauliis apostolus : Qui iion laborat, non man- dabitur otiosis , sed in servitio Dei studiosis :

ducct". Ancilla Cliristi dcbet scniper orare, le- D regnum Dei nou dabitur vagantibus, sed pro
gere, et operari, ne forte spiritus fornicationis Deo digne laborantibus qui in bonis operibus :

dccipiat otiosam nientcm. Delcctatio carnis per sunt pigri et tepidi non habebunt locum in ,

laborciii vincitur. Soror charissiina , dividc tibi regno Dci. Luxuria cito dccipit homines otio
spatium diei in tres partes : iii piiiiia, ora; iii dcditos, luxuria cilo ilecipit hoiiiinciu otiosum
secunda, Icge; in tertia parte labora. Rex Salo- et vaganteni , luxuria graviiis urit qucm t»tio-

mon per otium semctipsum involvit in multis sum invenit. Libido cedit rebus, luxuria ccdit
foriiicationibus, et pcr cupiditatem fornicationis operibus, luxuria ccdit iinhistri;e ct labori

adoi;ivit idola. Soror vciieiiibilis , luvc tria suut liomo pcr laborciii s;epc vincit libidiucm : cor-

libi necessaria valde ; scilicct oratio , lectio , ct pus eniin labore fatigaluiu niiiius delcctatur tla-

opciiitio. Oriitioiie riiiindamur , lectione instrui- gitio. QiKipioplcr, aiiiiibilis iii (lirislo s«>ri>r.

'11. III, 'll. ' II lill^Si. III, l(». ' IVsill. CViVII, '}. — 1 tjillllic. V.ll , ((.
 ,,

1721 DE MODO BENE VIVENDI. 1722

prtecave otiuni, non dlligas olium; fatiga cor-^^^cis, dicendo Deus, in noininc tuo salvum me :

pus labore, exerce opus bonum, quaere \\h'i ^ fac, etin virtutc tua judica nw^^.Vsvihm con%e-
opus utile quo animi implicolur intentio. Opus
,
crant nobis horam diei tertiam cum dicunt Et :

bonum et intcntio tua semper sit in Deo. Amen. veniat super nos misericorcUa tua Domine , sa- ,

lutare tuum secundum eloquium tuum ^. Psalmi

LU. —
De Psaluiis et hymnis. nos laetificant hora diei sexta in panis confra-
ctione. Psalmiad horam diei nonam jejunia re-

122. Soror charissima, cum in conspectuDei solvunt, et nos satiant dulcodine ac suavitate
cantas Psahiios et hymnos, hoc tracta in mente spirituaH. Psahui nos Deo commendant hora
tua, quod cantas in voce. IMens tua cum voce diei vespertina, dicendo Dirigalur, Dominc,
:

concordet , concordet cum lingua : non aUud oratio mea sicut incensum in conspcctu tuo ; cle-
cogites , et aliud cantes. Si ahud cantes in mente, vatio manuum mcarum sacrificium vcspertinum '.
etahud cantes in voce, [)erdis Iructum laboris Psahiii nos admonent ut l)enedicamus Domino
tui. Si corpus tuum stat in ecclesia, et foris va- B '.idcompletorium dicentes Ecce nunc henedi- :

gatur mens tua, perdis mercedem tuam, Unde cite Dominum , omnes servi Domini *. Soror

dicitur : Populus hic labiis me honorat, cor au- mihi in Christo dilecta, firmiter retine in tua
tem eorum longe a me^. Sicut enim ait Apo-
est memoria quod in auribus Dei bene sonat cum
stolus, Psallam spirita, psallam cl mente '. Can- sancta anima. Per dilectionem , et amorem, ac
tabo ore, et corde. Bonum est ergo semper devotionem, Psalmos, hymnos, et cantica spiri-
orare Deum mente. Bonum est etiam cum sono tualia Dco canta. Unde sponsus, scilicet Chri-
vocis et hymnis et Psahnis, et canticis spiritua- stus , in Canticis canticoriim sponsan), id est,
libus glorificare Deum. Sicut orationibus juva- Ecclesiam vel sanctam animam , admonet, di-
mur , ita Psalmorum modulationibus delecta- cens Ostende mihi jctciem tuam, sonct vo.x tua
:

mur. Usus cantandi consolatur tristia corda. in aurihus mcis; quia vox tua dulcis, et facies
Cantus in ecclesia mentes hominum iaetificat, ?«« «-/ecorrt 9. Tu, inquit, dilecta mea, quae jaces
faslidiososoblectat, pigros sollicitat ,
peccatores in lectulo dulcissimae contemplationis, in qua
ad lamenta invitat nam quamvis dura sint C mihi in Psalmis, hymnis, et canticis spirituali-
:

corda saecularium hominum statim ut dulcedi- bus atque orationibus placere desideras, veni
,

nem Psalmorum audierint, ad amorem pietatis et ostende mihi faciem tuam, id est, egredere a
convertuntur. Sunt multi qui suavitate Psalmo- secreto cordis, et aliis pulchritudinem bonorum
rum compuncti peccata sua lugent. Oratio tan- operum tuorum ad exemplum demonstra ; ut
tummodo in hac vita effunditur in remissionem cum illi viderint opera vestra bona, glorificent
peccatorum; Psalmorum autem decantatio si- Patrem vestrum qui in coelis est '". Sonet vox
gnilicat perpctuam laudcm Dei in aeterna gau- tua in aurihus meis. Vox scilicet prsdicationis
dia, sicut scriptum est : Beati qui habitant in vox divinae laudis, vox jubilationis, quaj alios
domo lua, Domine ; in scecula sceculorum lau- ad laudem et gloriam meam prolicere faciat.
dabunt te'\ Quicun)que fidcliteret intenta men- Cantus Psalmorum oblcctat aurcs audientium,
tePsalmos decantat, quodan)modo Angelis Dei et instruit animas fidelium ad bene vivendum.
sociatur.Quomodo ? Quia homo illum pro mo- Vox cantantium sit una, et cum Angclis Dei,

dulo suo laudat in teriis, quem Angeli sine in- D quos videre non possumus, verba laudis mi-
termissione adorant et glorificant in coelis. Psal- scean)us.
morum aliquando con^movct nos
decantatio 124. Servi Dci semper dcbent laudarc non)en
adlacrymas, aliquando invitat nos ad oratio- Dci ,
quod et aquaj superioics insinuant, de
nem. quibus dicitur, Benedicite , aquce onines qua:
123. Psahni faciunt nobis gratas esse vigilias super caelos sunt, Domino " ;
quia clccti non
noctis, dicentes : Exsultate , justi , in Domino, taccbunt in perpetuum laudare nomcn Don)ini.
rectos decet collaudatio 4. Psahui pronuntiaut Dc aquis vcro inlcrioribus dictuu) cst, Congre-
nobis horam dici priinam cum exsultalione lu- gentur aquce quca sub coclo sant in locum ununi '%

' Malth. XV, 8 ; Marc. vn , 6 , et Isai. — »1 Cor. xiv,

xxix ,13. 15. — 3 psal. i,xxxrir , rj. — 4 Psal. xxxii
I . — 5 Psal. Lin ,
3.-6 Psal. cxviii , —
41. cxl7 —Psal. , 2. 8 Psal. cxxxiii , 1 , — 9 Canlic. ii , 14. —
'"Mallh. V, 10. — " Psnl. cxLviir, 4,5. — " Gen. i, 9.
1123 LIBER AD SOROREM, 1724

(jiiia reprobi per totum imuuliini iiuxU) tlispersi""%tat atl regnuni culorum, iu hac scala liabet
coMj^rej^ahuntur in inlernuiu cruciandi. Sine in- A Jocum. Scahi ista gcncralis est Ecclesia, qua; ex
tcrmissione (iclcles tlchciit rcfcrre lautles Dco, parte atlhuc militat in tcrris, et ex parte jam
tjuia Deus tlclcctatur in illis. Quotl eniin Deus reynat in coelis. In liac scala sunt tres ordincs
delectetur in laudihus iidclium , testatur spon- liominum ; scilicet sa'culares, activi, et contem-
sus, scilicet Cliristus, qui in Canticis canticorum plativi. Sjeculares sunt in niinori gradu. Activi
sponsa*, itl est sanctae animas, l()(|uitur tliccns : sunt in altiori loco. Contcinplativi vcio suntin
Qu(c /uibitds in liuitis '. In hortis hahitat Ec- summo. Et de istis trihus ortlinihus hominuiu
clesia, vel quaelibet sancta anima, quaj jam viri- quidam sunt in niola, quidam sunt in agro,
ditate et spc bonorum operum est rcpleta. Quae quidam vero sunt in lecto. Mola est vita saecu-
er^o jam in horlis hahitat, oportet ut sponsuni laris. Ager est aniinus hominis sa-culi. In agro
suum vocem suam audirc faciat, id cst, cantuni sunt praidicatorcs vcrhi Dci. In lccto est amor
bona" pra?dicationis , vcl sanct.x' juhilationis : sponsi , scilicct Christi. Qui sunt in niola , ter-

vel vocem divinae laudis emittat, in qua ille B ram circumcunt, (pu tcrrena quaerunt et dili-
ddcctctur, quam desidcrat, quam amici auscul- gunt. Qui sunt in agro, terram coliint ,
qui
tant, videlicet omncs clecti tjui verha vitae, , seminant verhum Dci in aurihus homiiium. In
scilicct lectioncs, Psalmos, hymnos et cantica , lecto sunt qui despiciunt et contcninunt. Ad
spiritualia audire dcsiderant, ut ad coelestem pedcs hujus homincs saeculi. In nie-
scalaj sunt

patriam reviviscant. Igitur, soror reverendissi- dio scalae sunt activi in summitate hujus scalae
:

nia, sicutjam superius dixi valde necessarium , sunt contemplativi, jam quasi in coelo positi,
est tihi , ut in omni vita tiia laudes omnipoten- quia ccelcslia cogitant. Isti sunt Angcli Dci per
tem Deum creatorem tuum, quoniam inde pro- scalam ascendcntes, quia ascendunt per con-
inittitur tihi venia, unde eum laudes. Lauda tcniplationcm ad Deum , et descendunt per
ergo eum in corde, lauda eum in voce; lauda t^ompassionem ad proximum. Activa vita inno-
eum in voce juhilationis , lauda etiam eum in centia est bonorum operum contemplativa :

secreto contcmplationis ; lauda eum

supernorum. Activa vita in cuhiculo vita est speculatio
mentis, in juhilatione vocis. Quamvis enim ad C communis est multorum; contcmplativa vero ,
laudandum Deum peccatores et indigni simus , paucorum. Activa vita terrcnis rebus bene
tamcn ccssare a laudihus non debemus quia , utitur : contemplaliva vero saeculo renuntians,
iiuleconscqui veniam peccatorum credimus, soli Deo vivere delcctatur.
unde Dcum laudamus. Unde vox divina in 126. ( Interrogatio. ) Frater dilecte , rogo ut
Psalmis : Sncrijicium laudis honorificabit me , ostendas mihi ditfcrentias activae et contempla-
inquit, ct illic itcr qun ostcndam illi salutare tivae vitae. (Responsio. ) Soror charissima, inter
Det *. Ac si apertius diceret : In Psalmis est activam et contcmplativam vitam niaxima est
iter laudis, qiio ad a^tcrnam laudcm pervcnire differentia. Activa vita est pancm csurienti da-

possis.Scd si cgo illud tihi non ostendcro, illud re, vcrhum sapicntia; proximos doccre, erran-
invenire non poteris. Propterea charissima, , tem corrigcre, ad viam humilitatis superbi-
quia iter nostrae salutis in inanihus cst Crcato- cntem reducerc, disct)rdantes ad concordiain
ris, monco tc ut laiis Dei nunqiiam disccdat ah revocare inhrmos visitare
, mortuos scpclirc , ,

ore tuo. Soror uiihi in Christo amantissima , D captivos et in carcere ])Ositos rcdinicrc, qua)
Deus est laus tua ; ergo et tu laus illius esto, singulis quihuscumque expediat tlispcnsare, nc-

ita ut semper sit laus illius in orc. Amen. cessaria unicuique providere. Soror mihi in

Christo dilecta, ecce audisti opera activae vitae :

LIII. — De acliva et contemplativa vila. nunc, si placet, aiidi virtutcs vila' contcmpla-
tiva>. Contcmplativa vita cst charitatcm Dci ct
Vlh. Vidit Jacoh scalam stantcm supcr tcr- proximi lota mcntc rctiiicre, ab exteriori acti-

lani, Angelos quoque Dei ascendcntcs et tle- one requiescerc, st)li dcsiderio Conditoris in-
scciidcntcs |)cr eam , ct cacumcn illius ca-los haerere : ita ut jain nihil agcre lihcat , sed de-
taiigchat ^ Iii hac scala sunt posili onincsad vi- spcctis oiiiiiihus curis sa'culi , ad viilcndiim
laiii alciiiaiii prxdestinati : cl omiiis (pii spc- lacicni sui Crcatoris aniinus inardcscat ;
ita ut

'
C.iinlii'. VIII , l!t. ' ' r.iiil. xi.ix ,
'>.'.\. '
('•(•II. xxvtii , r.!.
 ,

172.1 DE MODO BENE VIVENDI. 172«

jam noverit carnis corruptibilis pondiis cum^"" complacerc desideras in Psalmis, hymnis , ora-
nioerore portare, totisque desideriis optare hym- A tionibns ct canticis spiritualihus IVstina ergo, :

nidicis Angelorum choris interesse , appetere et veni, id est , egredere ad ulilitatem proximo-
admisceri coelcstibus civibus, de aeterna incor- rum; ut illos etiam per oflicium pracdicationis
ruptione in conspeclu Dei gaudere. Venerabilis et pcr cxcmpla bonorum opernm imitatores tui

soror, audisti activam vitam, audisti etiam con- facias, ct ad salutcm animarum suarum perdu-

templativam : nunc rogo, ut cum IMaria Mag- cas. Visio animalium in Ezechiele, quae ibant

dalena eligas meliorem partem, scilicet vitam et non revertebantur ,

pertinet ad perseveran-
contemplativam. Bona est vita activa, sed multo tiam activcT vitae. Et itcrum animalia quae ibant
estmelior contemplativa. Qui prius in hac vita et revertebantur, pertinent ad mensuram con-
proficit, ad contemplativam bene conscendit. templativae vitae, in qua dum quisque intcnde-
Quicumque adhuc temporalem gloriam, aut rit , sua rcverberatus inlirmitate statim descen-
carnalem affectat concupiscentiam a contem- , dit; atque iterum renovata mentis acie, ad ea
platione prohibetur. Exemplum enim activae B unde descendcrat rursus ascendit* quod licri :

vitae et contemplativse de Jacob accipe ,

qui in activa vita non potcst; de qua si quisqiiau)
dum adamaret Rachelem, qua? signilicat con- vel ad niodicum dcsccnderit, statim inquina-
templativam vitam , data est ei Lia' ,
quae signi- tionibus viliorum involvitur.
ficat activam vitam. Activa vita in laboribus 128. Saepe mens de terra ad coelum erigitur,

hujus mundi Dco servit , dum paupcrcs pascit, et itcrum gravata inlirmitate carnis, de co-Io ad
recipit, potat ct vestit, visitat et consolatur, terram desccndit. Multos sicculares homines
scpelit, et CTtera opera misericordicT eis im- Deus, et per suam gratiam elevat ad al
visitat

pendit. Et tamen Lia est fecunda in liliis, quia titudiuem contemplationis : et multos contem-
multi sunt activi , et pauci contemplativi. Ra- plativos justo atque occulto judicio suo Deus in

chel vero Ovis vel Videns principium intcrpre- terrenis actibus lapsos derelinquit. Sicut scpul-
tatur : quia contenq)lativi simplices et innoccn- tus in monumenlo ccssat ab omni tcrreno ncgo-
tes sunt sicut oves, et ab omni tumultu s;cculi tio ; ita homo confcm[)lativus ccssat ab onuii ter-
alieni; ut soli divinae contemplationi adhaerentcs C reno opere vel ministerio : et sicut hou)incs ab
videant illum qui ait, Egn sum principium , qui activa vitaascendentes sepeliuntur in quiete con-
vt loquor vobis '. tcmi)lationis; ita a sa;culari vita rccedentcsactiva
127. Racliel duos fdios habct^, quia duo sunt vita suscipit in se quasi sepeliendos. Ac pcr hoc
genera contemplativorum. Alii namque vivunt sicut activa vita est scpulcrum ScTcuIaris vitae;

in commune in monasteriis ; alii vero sunt so- ita contcmplativa vita est n)onumentum activae

litarii, et ab omnibus separati. Sed beatior et vitae. Viri sancti sicut aliquando egrediuntur a
perfectior contemplativa vita, quam activa. Sic- secreto conteujplationis ad activam vitam;ita
ut aquila dcligit oculos in radios solis, ncc de- rursus ab activa vita reveituntur ad sccrctum
flectit, nisi quando vult corpus suum reliccre inlima; contemplationis : ut intus Dcum lau-
cibis : ita et sancti aliquando a contcmplatione dent, ubi acccperunt unde foris ud ejusgloriam
ad activam vitam rcvertuntur; considerantcsilla operentur. Sicut Deus vult ut aliquando con-
sublimia sic csseutilia, ut tamen ista humilia templativi egrcdiantur ad activam vitam, ut
pauluhun nostrae indigentiae sint necessaria. D aliis proliciant; ita aliquando vult, ut ncn)o eos
Unde in Canticis canticorum sponsus, scilicet inquictct, sed ut quiescant in secrcto contem-
Christus, sponsam , id est sanctam animam plutionis suavissimae : quod bcne in Canticis
contcn)i)Iationi dcditam, hortalur, dicens : Sur- canlicorum sponsus insinuat, cum lilias Jcrusa-
ge, propera, aniica mca , colunib// niea , for- Icm ne sponsam evigilarc faciant adjurat , di-
niosu niea, rt vrni '^
: ac si aperlius dicerct : cens , ^(IJuro 7)os ,Jilue Jrrusalrni, jtrr caprras,
Surge, propera , amica mea per dilectionem et crrvoscjur rampnruni , ne snsciietis nrqur rvigi-
fidem ; columba mea per innocentiam et sim- larc faciatis ditectam donec ipsa vclit^. Hoc
plicitatem; formosa mea per virtutem et castita- est : Ne suscitetis neque evigilare faciatis ani-
tem : surge de illo dulcissimo stratu tuo, hoc mam divinje coutcmplationi tlcditau), orationi-
cst, de quiclc contemplationis, in qua mihi soli bus ct Icctionibus divinis occui)atam; et ue eani

'
Opti. x\rx. — » Joan. vnr, 2.5.— 3 Cen. xxxv. — 4 Cantic. ir , 13.—^ lizccl). x. — 6 Caiitic. n , 7.
 ,.

1727 LinKR AD SOROREM, 1728

adexterioraopora inquictare velitis, doiifc ij)sa"'"imi)edire honum propositum. Toto animo odi
velit lioc est, donec expleto contemplationis A et damna quod dili^Mt mundus, esto niortua
:

tempore, admonente corporis fragilitate, velit mundo, ct mundus tibi : tanquam mortua ab
ipsa suscitari a somno internae quietis, et intimae ainorc pr«scntis vita; tc scpara, tanquam mor-
dulccdinis. tU'» uauuli gloriam non concupiscas. Soror niilii

129. Sed tamen in liac mortali vita nemo amabilisin Cliristo, sicut sepulta in monumenlo,
potesl perfecte contemplari Deum. Unde Joan- non curam desaiculo: tanquam defuncta
liabeas

nes in Apocalypsi dicit : Fuctuin est sUentium in scpulcro, ab omni terreno te priva negotio.
in ccelo quasi niedia //«ra '. Cwlum quippe est Soror niihi in Christoamabilis, contcmne vivcns,
anima justi , sicut Dominus per prophetam quae post niortem habere non poteris. Si haec ita
dicit: Caelum mihi sedes est*. Cum ergo quies feceris, post morlem tuam vitam jeternam ha-

contemplativa; vitaj agitur in mente, silentium bebis.

fit in ccelo, id cst , in anima; quia strepitus ter- LIV. — De curiositale.

renarum reruin atquc operationum ccssat in B

cogitatione. Sed quia contemplativa vita in hoc 130. Soror charissima, monco te, ut de die
niundo non potest esse perfecta, nequaquam in diem studeas proficere in bonis operibus, et
liora integra factum silcntium dicitur in coelo, ut non consideres mala quae alii faciunt, sed
sed ijuasi niedia liora. Qui porfecte vitam con- considcra bona quae tu facere debes. Unde qui-
tenq)lativam vult tencrc, debct ab omni lerreno dam sapiens ait : In supercacuis rcbus noli scru-
operecessare. Undein eisdeniCanticis sponsade Non est tibi necesse ea co-
tari multiplicitcr"'.

se dicit Ego dormio, et cormeum vigilat^. Ac

: gnoscere quae abhuinanis sensibus sunt remota.
si aperte mens sancta loqueretur dicens Dum a : Dignum est valde ut mentes hominum desinat
nnindanis tumultibus exterius dormio, in inte- judicare, qui aliena corda nescit peifecte cogno-
riori cogitatione quae sunt coelestia atque spiri- scere. Quare ? Quia incerta nos judicanuis ,
tualia penso. Etiain arca Noe, quae bicamerata'* quoadusque veniat Dominus, qui et illuminabit
<licitur , signilicat activos et contemplativos ;
abscondita tenebrarum et manifestabit consilia ,

quoruni activi deorsum stant, contemplativi C cordium*. Dignum est etiain ut desinat peccare,

vero stant sursum. Quod etiam arca dicitur tri- qui alienam vitam vult reprehendere. Stulti ho-
camerata, significat tres ordines in sancta Ec- niines dumalienos errores volunt reprehendere,
clesia; scilicet conjngatorum , continentium ,
demonstrant suos. Tamdiuhomoignorat peccata
atque virginum. De hac contemplaliva vita dicit sua quae debuerat flere et cognoscere, quamdiu
Dominus in Evangelio ; Si vis perfectus esse aliena vitia exquirit curiose sed cum homo ad :

vendc omnia (ju(e Jiabes , et da pauperihus , et semetipsum revertitur, et sese bene considerat,
habcbis thesaurum in coelo; et veni , scquere non exquirit quod in aliis reprehendat, quia in
me^. Et de Maria Magdalena ait Mnrin opti- : semetipso multa reperit quae lugeat. Qui scmet-
mam partem elcgit , quce non auferetur nb ca^ ipsum bene considerat in semetipso invenit ,

Vita contcnipUitiva non auferctur in hoc saeculo, multa quae plangat. Unde beatus Gregorius :

neque in futuro. Activa vita auferetur ab ho- « Kos tanto minus debemus aliena corda rcpre-

mine in futuro saeculo , activa vita ia hoc saeculo » hendere

,
quauto scimus visu nostro non posse
liabet Gnem : contemplativa vero non ,
quia D » alienae cogitationis tenebras illustrare. » Etiam

semper perseverat. Activa vita in hoc sajculo bcatus Isidorus ait : « Facilius rci^rchcndimus
deficiet; contcnipjativa vero in hoc saeculo inci- » vitia uniuscujusquc honiinis, quaui virtutes
Honesta virgo, mo-
pit, sed in ccelo pcrlicitur. » intcndimus : nec quid boni quisque fecerit
neo te , ut propter Deum despicias praesens sae- » agnoscere cupimus, sed quid male egerit per^
culum; propter Dcum ab omnibus curis sa'culi » scrutanuir. u

te suspende. Sine impedimcnto s;eculi Deo ser- 131. Igitur, soror mihi in Christo dilecta,
vire stude. INulIa cura saeculi subtiahat tc a ti- moneo te ut aniplius reprehendas tua vitia
,

inorc Dei. JNuIla sollicitudo rcrum te subtrahat quam aliena. Prius vidc tua propria quam alie-
-ab intentione Dei : abjice a te quidquid potest na delicta. De tua correctione esto sollicita; de

' Apor. VIII ,1. — » Isai. i.xvi, 1. — 3 Caiilic. v, 2. — 4 (m-ii. vi. — '>
IMuUli. xix, 'l\. — * Luc. \1. —
^ lucli. III , 2 1. — 8 1 Ciir. IV, :>.
1729 DE MODO BENE VIVENDI. 1730
tua salute esto attenta; de tua emendatione esto°^' »eum. » Igitur, soror dilecta mihi in Christo,
provida : quod ad te non pertinct, noli quaerere; A semper necesse est ut oum bona agimus, mala
nunquam desideres cognoscere ,
quod inter se quae fecimus, ad mcmoriam reducannis ; ut dum
loquuntur homines. Pvoli quasrere quid quisque culpam certe cognoscimus, nunquam de bouo
dicat vel faciat. Cave curiositatem, omittecuras opere incauti laetemur. Ideo Dominus voluit
alienje vitae : nulla curiositas animum tuum de- nobis horam ultimam esse incognltam ut sem- ,

cipiat, nulla concupiscentia detestandae curio- per simus suspensi non : ut dum iihun vidcrc
sitatis te subrepat, ne tu oblita tuorum morum possumus, quotidie nos ad iUam prreparemus.
alienos perquiras. Christi sponsa , tanta cura Etiam in liac vita ne simus securi, beatus Isi-
corrige tua vilia, quanto studio reprehendis ali- dorus nos admonet, dicens « JNeque justus de :

ena : nulla tibi sit cura sciendi latentia. Cave in- » sua justitia confidat neque peccator dc mise- ,

quirere ea qu» non debes scire : praetermitte » ricordia Dei dcsperet quidquam sed parltcr ;

quasi secrelum quod Scriplurae sancta? auctori- » habeant in corde spem et metum : sic speret
tate non didicisti quam scri- B » Dei misericordiam ut semper timeat ejus ju-
: nihil ultra quaeras ,

ptum est nihilamphus perquiras, quam divinae

: » stitiam. » Quamvis conversatio sanctorum sit

Litterae demonstrant. Scire nunquam desideres probabiHs, tamen incertum est hominibus ad
quod scire non debes. Soror venerabibs, scito quem linem sunt destinati. Ideo nunquam homo
pro certo quia curiositas periculosa praesumptio debet esse sine metu ,
quia satisfactio poeniten-
est; curiositas damnosa peritia est ad haeresira : tiae divino tantum judicio pensatur, non huma-
provocat, in fabulas sacrilegas praecipitat men- no. Unde ait Caesarius : « Quanto sumus securi
tem; in causis obscuris reddit audaces in rebus , » de praeteritis, tanto deljemus esse soUiciti de
ignaris facit homines praecipites. Soror aman- » futuris. » Venerabilis soror, firmitcr tene quia
tissima, cum omni studio vitam tuam emenda, omnis vita sapientis hominis meditatio est
utposthanc vitam merearis pervenire ad a?ter- niortis.
na gaudia. Amen. J33. Igitur , soror in Christo mihi amabilis ,

omni hora ad Deum vigilaveris sapiens eris. si ,

LV. De vigilantia. — C Si quotidie mentem tuam ad Dcum levaveris,

et diem mortis tuae ad memoriam reduxeris,
132. Dilecta soror audi Dominum Jesum beata eris, secundum illud quod quidam Sapiens
,

Christum in Evangelio dicentem, Figilnte , quia ait Beatus homo qui semper cst pnvidus^. Hac :

nescitis quando Dominus venturus est^ et ite- de causa moneo virgo honesta, ut semper sis : ,

rum Omnibus dico, vigilnte^. EtVetrus apo- pavida, semperque suspcnsa semper esto sol-
, :

slolus : Estote prudentcs, et vigilate in orati- licita , et contra diaboli tentationes astuta :

onibus^. Cum homines dixerint , Pax est , et semper vigila, et contra antiquum hostem in-
securitas -jtunc repentinus veniet super eos inter- cessanter pugna : diebus ac noctibus ora cum
itus^. Et Salomon ait : Suntjusti atque sapien- omni vigilautia , et contra insidias diaboli viri-
tes, et opera eorum in manu Dci , et tamen liter dimica : in omni vita lua csto provida, ct
nescit homo utrum amore an odio dignus sit. contra versutias inimici , et cum omni sollicitu-
Quare? Quia omnia in futurum rcservantur in- dine decerta. Etiam audi, honesla virgo, ea quae
certa^. Soror in Christo dilecta, ideo Dominus D Jesus Christus sponsus tuus dicit in Evangclio :

celavit nobis tempus sui adventus, ut nos longa Bcatus illc scrvus ,
qncm cum vcnerit Dominus,
exspectatione incerti, semper credamus judi- invcneril vigilantcm". Ergo si ad eumdem Do-
cem verum venturum quia quando ventu-
esse , minum nostrum Jesum Christum vigilaveris
rus sit, ignoramus. Verba sunt bcati Gregorii : tota mente , inter beatos computaberis in aeter-
« Laelitia praesentis vitae itaest agcnda, ut ama- na beatitudine. Beata eris, si cum omni devo-
» ritudo sequentis judicii nunquam rccedat a tione oculos mentis ad verum lumen, quod
» memoria. Saepe diabolus decipit hominem ad Deusest, levaveris. Vere beala eris, si ad Dciim
w peccandum , et cum de ruina conspicit eum cum omni instantia vigilaveris, quia promisit
safflictum, iterum per securitatem decipit Deus coronam vigilantibus. Unde in Canticis

' Matth. XXIV, 42. — » Marc. xiii , 37. — 3 i Peir. iv, 7.-41 Thcss. v, .3. — 5 Eccle. ix, 1,2. — « Prov,

xxviii , 14. — T Luc. XII , 43.

TOM. V. 5.')
 ,,

1731 IJBER AD SOROREM, 1732

"'*
cantioonini de ocnlis sponsi dicitur : Orw// ry'HA vij;ilantes in amore
suis laudibus, et in suo
sUut (olitiiibte super rii<ulos (Kjuarum , (juie luite \ aUiue in suo sancto scrvitio Curramus ergo ^.

sunt /ot(Vy et residcnt juxta Jluenta plenissiiiui '. tluni luceni hahemus, ne tenebraj nos compre-

Oculi sponsi, sancli viri sunt, qui sicut coluiu- hcndant-'. Sic enim ait Sapientia Dei in Pro-
bae in siinplioitate vivunt, et aliis suis prtedica- verbiis : Bcatus qui audit lue, et (pii vigilat ad
tionibus atcpie exeniplis viani salutis ostcndunt. fores iiieas quntidie, et observat ad postes nstii
Super rivulos aquarum esse pcriiibcntur, quia nui. Qui ine itwenerit , invcniet vitam , et liauriet

semper in refectione sanctarum Scripturarum snlutcm a Dnminn ''.

Virgo Christi, ideo te mo-
conversantur : qui lacte sunt loti ,
quia pcr gra- neo, ut cuni onini studio vit;ilcs ad Deuni, ut
tiam Dci iu Baptisnio a peccatis suis sunt uuinda- iii die ncccssitatis tuae possis eum liabere pro-
ti. Quid per fluenta plenissima juxta quie scdciit pitiiim. I;j;itur, honesta virgo, nulius casus te

intellij^inuis, nisi sacite Scriptune profunda ct inveniat iuiparatain, nullus sit casus quem non
arcana dicta, quibus nos relicimus, dum ea le- praeveniat meditatio tua; propone ante oculos
i^endo vcl audicndo haurimus? Nam, sicutjuxta B tuos nihil esse qiiod accidere non possit. Com-
tlucnta acpiaruui columbre rcsidere solent, ut mcmorare semper fuluras miserias, in prosperis
umbram volantium desupcr avium in aqua vi- nieditare quo pacto advcrsabcris. Semper cot^ita
deant, et per cam irruentium in se iingues ra- in niente ne aliquid contrarii accidat. Sapientis
paces effugiant : sic sancti viri in Scriptura hominis est praevidere jacturam periculi. Omnia
sancta fraudes daemonum ])rospiciunt , et ex mcditata leviori eventu accidunt. Exspectata
dcscriptione quam vident, quasi cx umbra ini- ma!a tolerabiliter fcruntur; prospccta rcs ad-
micum cognoscunt, ct ejus deceptiones fugiunt. mittitur, cum acciderit. Advenientes impctus
Sic et tu, soror honestissima, in meditationibus praemeditatio frangit, praecogitatio attenuat fu-
sanctarum Scripturarum esto assidua, quia in turas molestias, praevisio lenit adventum malo-
eis poteris cognoscere qr.aliter hostiuni insidias rum ; inopinatum malum fortiter ferit. Gravia
valeas declinare. Honesta virgo iterum te nio- , sunt quae cogitata non fuerant. Acerba existunt,
neo , ut te consiliis sanct?e Scripturae ex toto in quibus improvisi incurrimus. Improvisa mala
committas; videlicel ut niliil aliud facias , nisi C graviter feriunt. Repentinum malum cito fran-
quod ex responso Scripturariim audieris, quia git : quod provisum non est, vehementer affli-
ibi invenics qualiter fraudcs daemonuni fiigias. git. Subita niaris tempcstas terrorem suscitat :

Mouco etiam te, ut mctu rapacium avium, id impiovisus hostis male perturbat. Omnia re-
est, daemonum, super fluenta sanctarum Scri- pentina graviora sunt; quae repente accidunt,
pturarum sedeas, ne tu improvisa (quod absit) gravius occurrunt. Igitur, soror mihi in Christo
inimicis tuis praeda fias. Rogo ut super rivulos dilectissima , et ad bona,et mala cor tuum

sanctaruni Scripturarum indesinenter vigiles praepara. In die bonorum ne inimemor sis

et ut cuni summo studio deceptiones inimico- malorum, et in die malorum ne immemor sis

rum vites. bonorum ^. Esto pervigil sensu, ne vanis cogi-

134. Heu non cognoscimus
insipientes, quare tationibus polluaris. Ama scientiam Scriptura-
vel intelligiinus quia in conspectu Domini co- rum, et contemne vitia carnis. Soror charissi-
gitaliones nostrae, antequam ad actum proce- nia, si ex toto corde tuo ad Dcuin vigilaveris, et
dant, manifestaj sunt et apertae ? Dicit enim D ei in omni vita tua cum omni dcvotione servie-
VsdXmxsldi-.Scrutans cordaet rcnes Deus^.\>^\\x\Y, ris, absque ulla dubitationecum co in coelesti

soror amantissima, cogitcmus nos in conspcctu curia regnabis. Amen.

Dci scmpcr astarc, et coi^iioscamus quia tcrra
et cinis sumus. Ecce Deus noster terribilis LYI. — De prudentia.

retribuens unicuique secundum opera sua, in

proximo est , non tardabit : ipse veniet, et 135. Soror charissima, aiuli Dominum Jesum
salvos nos faciet. Vigilciiius ergo cum omni Christum in Evangclio dicenlcm Estute pru- :

perseverantia et devotionc, ut cum vencrit ct deiitcs sicut serpcntcs, et siniplices sicut colum-

pulsaverit, iion invciiiat rios dorniieutes, scd b(v'' .YA^^AonwwMi: Siinplicitasjustoruin dirigct

' Ciiiilic. V, 12. — » Psal. VII, 10. ^ Mallh. xxiv, 42-51. — •* Joau. xii, 3.i. — ^ rrov. viii, 3'i ,
3.S. —
' Eccli. XI ,
'/7. — 7 MaUh. x, 10.
 — ,,

1733 DE MODO BENE VIVENDI. 1734

eos, et supplantatio perversorum vastabitillos '.®^*ut simus in nialitia simijliccs, ct in bonis ope-
fla simplicis via Domini , et pavor his y«/ A ribus prudentes. Serpens enim astutum est
npcrantur malum ^. Justitia simplicis dirigct animal, ut de aspide legitur, quae videns incan-
aniniam cjus, et in impictatc sua corruet im- tatorem venienteni, affigit aurem unam terraj
pius^. Innoccns credit omni verbo^. Qui autem et aliam cauda obturat, ne incantatoris vocem
decipit justos in via mala , in interitu suo cor- audiat. Unde propheta de his qui crudeles et
ruet, et simplices possidebunt bona ejus^. Viri prudentes sunt in malo, dicit : Furor illis sc-
sanguinum oderunt hominem siniplicem , justi cundum similitudinem scrpcntis, sicut aspidis
autem (jucerunt salutem illius ^. Sancta rusticitas surdce, ct obturuntis aures suas, ut non cxaudiat
sibi soh prodest, et quantum aedificat Ecclesia vocem incantantium, etvcncfici incantantis sa-
Christi merito vitae, tantum destruit, si his qui pienter^. Imitare ergo et tu , soror amabihs,
veritatem destruunt non resistit. Et beatus Hie- hunc serpenteni in hac parte, videhcet ut aures
ronymus ait « In servis et in ancilhs Dei non
: tuas claudas , ne mala verba audias. Honesla
» est quaerendus cultus corporis, sed simphcitas B virgo, deprecare Deum, et oleum peccatoris
» raentis. » Nec simplex, nec rusticus ideo se- non impinguet caput tuums. Oleum peccatoris,
cundum se existimet sanctitatem in sua hngua, aurem suam
laus est aduhitoris. Serpens obturat
sed tantummodo in pura et simphci conscientia. ne audiat incantatorem et tu chuule aurem :

Ex duobus imperfectis muko est melius habere simihter, ut non audias detrahentem. Prudens
rusticitatem sanctam, quam eloquentiam pecca- est aspisne verbum mortis audiat, ut moriatur :

tricem. Magis veneranda est sancta rusticitas, ergo et tu esto prudens, ne verba mala per aures
quam verbosa loquacitas. Soror in Christo di- tuas intrent ad animam tuara, et moriaris. Igi-
lecta, si nostra intentio est simplex apud Deum, tur, sponsa Christi, nec prudentia serjientis sine
in judicio ejus nostra operatio tenebrosa non simplicitate columbae, nec simplicitas columbai
crit. Qui casti esse per justitiam nesciunt, ne- sine piudentia serpentis debet esse in te : qua-
quaquam esse innocentes per simplicitatem tenus columbae simplicitatem astutia scrpentis,
possunt. Sanctorum electorum Ecclesia vias ut mala caveat, sollicitet; et prudentiam ser-
rectitudinis et simplicitatis suae timore inchoat, C pentis simplicitas columbae, ut bona faciat
sed chai'itate consuitimat. Deus enim non solum temperet.
verborum, sed et cordis inspector est, et diligit 137. Soror amantissima mihi in Christo ,
'
eos qui in siraplicitate cordis serviunt ei. Unde etiam columba septem virtutes habet (ut legi-
sponsus in Canticis canticorum loquitur, dicens : nius) in se, quas tu per gratiam sancti Spiritus
Vna cst columba mea ,
perfecla mca : una est poteris habere in te. 1 Columba saepe super
niatri suce , elccta gcnitrici *««? Mater nostra 7. rivulos aquarum sedet, ut viso accipitre ve-
est regeneratrix gratia Dei, apud quam una niente se in undas immergat, et evadat : 2 in
columba eligitur; quia illos solos colliyit, qui tritico meliora grana eligit : 3 saepe alienos
in simplicitate permanent, et ab unitate non pullos nutrit : 4 rostro non percutit : 5 non
dividuntur. Multi qui})pe fideles dum ad ipsum habet fel : 6 nidum facitin fenestris nuirorura :

intendunt, dura uno desiderio Christi se invicem 7 geraitura habet pro cantu. Deprecare ergo
nutriunt, dum habentes cor unum et animam Deum, honesta virgo, cum summo studio, ut
unam se in charitate conjungunt, ex niultis D det tibi has virtutes colurabae; scilicet ut super
membris unum corpus efliciunt, in quo omnes rivulos sanctarum Scripturarum sedeas, et ad-
in simplicitate unitatis viventes una coluniba monitione earum incursuin diaboli evadas. In
existunt. Ea quae apud horaines despecta sunt, sacra Scriptura meliores elige sententias, ex
et in conteraptu habentur, in raagna gloria sunt quibus te relicias. Nutri alicnos pullos; id est,
apud Deum. homines prius a Deo alienos, tuis veibis at(jue
13G. Igitur, venerabilis soror, omnipotentein exemplis ad Dcum non per-
converte. Rostro
Deuni deprecemur, ut mittat nobis Spirituin proximo tuo malura non facias,
cutias; id est,
sanctum de coplis, qui nobis faciat habere sim- nec malom dicas. Non habeas fel id est, non ;

plicitatein coluinbae, et prudentiani serpentis, habeas in te iraciindiain. In fenestris petrarum

• Prov. XI ,
— Md. X
3. , 29. — 3 id. xi , 5. — 4 Id. xiv, I 5. — !<
1(1. XXVIII, 10. ^ Id. xxrx, 10.
Camic. VI, 8. — 8 psal. lvii , 5, 0. — 9 Psal. cxi. , 5.
 , ,,
,

173') LIBER AD SOROREM, 173G

(ac nidnm tnum, itl ost, spem tuam. Gemitinn ""non habet tnuni habilnm, qnare accedit a<l tnum
liabf |)n) cantn; vidflicet nt sicnt homiius s;t'- A («jiisorliiim ? sa^ciiiaiis lciuina quid tecum agit,
«•ulares gandent cantiicnis sx'culi, ita tu gandeas fjuaB tecum jugum Christi non ducit ? femina
i(i geniitu et tristitia spiritnali. Igitnr, soror ve- qua; tecnm jugo Christi collum non submisit
ncrahilis, sicnt snperins dixi tibi, oportet te quare ad tuum colhxjuium acocdit? Disj)ar est
j>ariter intcllij^ere et cavere insidias initnici cnm liabitu, disj)ar allcctu : «t sicut disj)ar est vesti-

«)mni sollicitndine. Sic te oportet per innocen- nicnto, ita animo. Miilicr sa'cu!aris organum
tiain vitaj esse prudentem. Ille qui non miscet est satanae. llaec cantat tibi quod illecebras sae-
prndentiam simplicitati, seoundum quod ait culi moveat, et semitas diaboli ostendat, sicut

propheta, colnmba est seducta, nou habcns lcginius. Sirena niaris talis est siirsum ex nm-
cor '. colnmba, qnia simplex idco
Sed idco est bilico, (jualis j)ulcheriima et formosa virgo
: :

autem non habct cor, (juia non habct prnden- ab umbilico vero usquo ad pedes talis siout est
tiam. Iternm, soror charissima, te moneo, ut in piscis. Sirena habet caput virginis, et posteriora

corde tno prtTpares dignum habitaculum Chri- B jiiscis. Cantat duloe magnis vocibns, et multis
sto, qnatenus ipse veniens cum Patre et Spiritu modulis, atque cnni magna dulcedine dat voces
sancto dignetur apnd te mansionem sibi facere concordcs scd per suas dulccs cantilenas s*pe :

in domicilio tui pcctoris. Amen. marinarios decipit, et in discrimen perducit.

Saepe nautae navigantes mare dulces audiunt
LVII. — De fnga mulienim sKcularium. voces sirenarum, et per duloes A^ooes et suaves
oantus earum deoipiuntur, et ad mortale peri-
138. Charissima soror, fuge societatem sae- culum jierducuntur. Sicut sirena per dulces
oularium mulierum. Sseculares feminse, quae cantus decipit marinarios , ita ScTecuIaris femina
tecum non habent unam professionem non , per suos deceptorios sermones decipit Christi
accedant ad luam societi.tem, qnia quod amant servos. Et sicut sirena per suaves oantilenas
hae, tibi prajdicant. Ecce quod diligunt, tibi solet navigantes mare a recto itinere deviare
dicunt : ideo debes vitare societatem ssecularium atque in perditionem perducere ; ita saecularis

feminarum, quia saecnlum diligunt, et de sse- C femina per blanda verba ao seductoria, solet
cularibns loquuntur; tcrrena amant, ideo ter- Deo servientes a sanoto jjroposito retrahere, et
rena tibi annuntiant transitoria concupiscunt ;in periculum animarum suarum jierducere.

et ideo in auribus tuis transitoria exponunt. Sic 139. Igitur, soror dilecta milii in Christo ,

enim scriptum est « Unusquisque hoc laudat : fngecantus sirenarum, nedum delectaris audire
» quod diligit. » Et ideo soecularis femina sae- deleotamenta terrena , a recto itinere avcrtaris.
culum laudat, quia saeculum diligit certe si : Quid enim sunt verba sa^oularium nuilierum
coelestia diligerct, ca'lestia laudaret. Sine dubio, nisi oantus sirenarum ? Ergo cantns sirenaj fuge,

si ccelestia amaret, coclestia approbaret, ooe- et a lingua male suadentis mulieris sej)ara aures

lestia jirnedicaret : si aeterna ooncupisceret, tuas. Sic deolina verba saecularis mulieris, quasi
aeterna tibi suaderet. Et ideo, soror, moneo sibilos serpentis. Cave ne sicut serpens decepit

te, ut societatem sneculariuni feuiinarum ex- mulierem in paradiso ita te decipiat venenosa,

jiellas Quare? Quia corrum|)uut bonos

a te. lingua male suadentis mulieris in monasterio.
mores oolloquia mala et prava \ Quid facit nxor D Vide ne mulier vana et garrula iufnndat in au-
viri cum sjjonsa Christi? aut quid agit mulier res luas mortis venena. Cave ne mors inlret per
nupta cum virgine Deo devota? quid in unum fenestras tuas , id est ,
per oculos et aures tuas
agil saecnlaris femina cum Christi sj)onsa ? quid in auiuiam tuani. Soror vcnerabilis, cuin vide-
agit femina s?ecularis cnm sanclimoniali femina? ris mnlierem disparem tui j)roj)ositi mnni oor ,

vel qnid agit feniina quaj mnndum diligit, cum tuum scuto lidci «t contra eam troj)Iia.'0 cruois
;

femina qua? mundum reliquit? quid agit femina arma frontcm tiiaui. Honesta soror, in hoc so-
maritata oum mulicre Clnisto dilccla ? qnid qune liiin oum miilicre sa'culari conccdo tibi collt)-

amat virum, ouni ea qurc diligit Christum ? Fe- (jiiinui , ut sanclis aduiouitionibus snadcas ilii

niina qu;c tnum propositnm nou tenet, quare relin(juere sa'culnin , et vcnire ad mouaslcriuin.
ad tnam societalem vcnit? sacularis fcmina «jnie In hoc soluin tantuui do tibi licentiam lo-

' Omi' VII ,11, ' 1 Cor. XV, 33.

 ,

1737 DE MODO BENE VIVENDI. 1738

quendi cum Sfeculi femina, ut doceas eam de-^^malum non faciunt, tamen per assiduitatem
spicere terrena, et amare coelestia, et etiam A intcr se nialam famam nutriunt, et alios de se

exire de sseculo , et servireDeo. Item, ut per murmurare faciunt. Religiosus vir et sanctimo-

tuam allocutionem transitoria despiciat , et nialis femina immoderate conjunguntur sibi

si

seterna concupiscat. Soror charissima, si ita aliis de se locum praebent murmurandi. Sexus
feceris, sicut dixi tibi ; et te in hoc soeculo a viri et feminse diversus est; et ideo si in unum
malo custodies, et in futuro a Domino coronam conjunguntur, statim inde occasio peccandi

in coelo recipies. Amen. nascitur. Quid ergo in unum facit ignis et stupa?
cur serpens collocatur in sinu? quare ignis col-
LVIII. — De cavendo Tiroruni consortio. locatur in vestimcnto ? Quare femina qua? casti-

tatem promisit Deo, societatem habet cum viro?

140. Soror charissima, si tanto studio fugies femina quae propter Deum saeculum contempsit,
feminas, quanto magis debes -fugere viros? et quare viri famiHaritalem diligit? quare amat
si tam solHcite vitabis societatem muHerum B pra-sentiam virorum, qua? cum Christo desiderat
,

quanto magis vitare debes societatem virorum? intrare ccelestem thalamum ? quare femina Deo
et si tanta cura confabulationes feminarum de- devota quserit audire deceptoria virorum verba?
cHnabis, quanto magis deceptiones virorum quare quae in saeculo niaritum habere nohut, ui
decHnare debes? et si tantopere aures tuas monasterio posita facies hominum videre con-
separabis a verbis feminarum, quanto magis cupiscit? Igitur, soror mihi in Christo dilecta,

eas debes separare a seductoriis virorum verbis? si vis esse a fornicatione secura ,
esto mente et

Soror mihi in Christo dilecta, moneo te , ut vir corpore a societate hominis separata si perfecte :

quamvis sitsanctus, nullam tamen tecum habeat vis castitatem tenere pro amore Christi, longe

societatem. Licet sit sanctus et justus, nullani te fac a societate viri. Tu circa serpentem com-

tecumhabeatfamiIiaritatem;quamvissitreIigio- non eris longo tempore secura

posita, certe :

sus, nullam tecumhabeat assiduitatem;quamvis ignem sedens, etsi ferrea sis, aliquando
circa

sit bonus, nullam tecum habeat vivendi jugita- dissolveris circa periculum constituta, nou
:

tem. Quare? Ne visitandi familiaritate utriusque C eris diu illaesa vel secura. Audi ergo, soror mihi
pereat castitas, ne videndi frequentatione ulri- in Christo amantissima, boni consilii verba. Viri
usque annihiletur honestas, ne videndi jugitate nomen tuum non sciant, faciem tuam non vi-

utriusque religiositas infametur, ne videndi usu

'
deant; faciem tuam non cognoscant, quamvis
utriusquepersona dehonestetur. Decidet acha- nomen tuum audiant. Audi "etiam, virgo hone-
ritate Dei, qui occasionem dederit peccandi. De- sta, PauH apostoli verba, O.portct nos habere
cidet etiam a charitate proximi, qui occasionem testimonium bonum ab his qui foris sunt ^ : intus
prsebuerit male faciendi : quiaetsi male non facit quidcm bonam vitam, propter nos bonam ;

opere, tamen opinioneu) pessimam nutrit. Per vero famam, propter csetcros. Soror venerabilis,
assiduitatemssepepeccathomo. Saipefamiliaritas si propter Deum in ferra vitaveris societatem
vincit, quos vitium superare non potuit. Saepe virorum, per Deum in coelo habebis societatem

occasio peccandi voluntatem fecit et facit. Quos Angelorum. Amen.

voluptas superare non potuit, assiduitas superat.
Dispar sexus in unum collocatus illuc provocat D LIX. — De fngienda societate juvenuni.

instinctum carnis, quo nascitur. Etiam naturalis

flamma carnis accenditur, si illicita attingit. Vir 142. Charissima mea soror, et si taliter viri

et femina diversi sunt per naturam : qui si in sancti sunt dcclinandi, ne utriusque sanctit;ts
unum fuerint collocati, quamvis non peccent, pereat assiduitate videndi quanto magis decH-
;

tamen per usum inter se malam famam nutriunt. nandi siuit juvenes, qui sequuntur temporalis
141. Quis colligabit ignem in sinu suo, et non vitae tenebrosas vias, ac delectationes? et si

comburetur ? Ignis et stupa in unum posita

'
tanta cura frequentiam sanctorum virorum fu-
flammas nutriunt. Quanquam sint contraria, si geredebes; quanto niagis te oportet fugereju-
in unum fuerint collocata, flammas gencrant : vcnes hujus soeculi concupisccntias sequentcs?
ita vir et feniina, si iu unum fuerint positi, licet Ad hoc diabolus oculis religiosae feminae juvenes

IVov. VI, 27. — 2 ITim. iir , 7.

I7.{'» LIBKR AD SOROREM, 1740
ohjicit, ut fornias eoriim quos per dicm viderit,*" est laudabilis, qui in societate malorum est bo-
nieilitetur in nocte, et ut recens visio et corpo- A nus. Sicut ille est culpandus, qui malus est in-
ris inspectio assidue versetur in animo. Sic in- ter bonos ita illc est laudandus, qiii bonusest :

trat sai^itta satan.T per januas ociilorum usqiic iiitcr malos. Vcrba vitaj sunt verba hominum
ud animum. Unde proplicta : ln(rcn>it niors, in- Dcuin timentium : et sanitas anim,'c liis qui ea
c\\.\ii, per frncstras vestras , ingressa est domos seqiiuntur et dili^unt. Sicut sol oriens expellit
v<'i7/7/j'. Non intrat sagitta diaboli ad intcriora calii^inem, ita sanctorum doctrina a sensibus
mentis, nisi per sensus corporis. Soror in Chri- nostris cxpellit tcnebras vitiorum. Unde David
sto dilecta mihi amandi sunt viri sed absentes propheta
, , : : Cum snncto sanctus rris , rt cum per-
amandi siint homines, non intus, sed foris di- verso petverteris'^. Igitur, soror mihi in Christo :

ligere debemus homines in animo, sed non in dilecta si \is bene vivere, malorum societatem ,

domo dilige homines in mente, sed a longe

: declina. Vita malos, cave iniquos, fuge impro- :

diligendi sunt viri, quia sunt opus Dei, sed bos,sperne a te ignavos. Fiige turbas hominum,
extra domum amandi sunt viri non propter B niaxime jetatum qu.ic pronae sunt ad vitium
: :

pulchritudincm corporis, sed quia sunt opus nec te adjungas levibus personis, nec te admi-
Creatoris. Iterum, soror venerabilis, te moneo, sceas vanis. Bonis te conjunge, bonorum con-
ut nunquam loquaris sola cum solo. Nullus lo- sortium appete , bonorum societatem require,
(luatur tecuin singulariter : nec tu praeter dua- sanctis individue adhaere. Si fueris socia eorum
rnm aut trium testimonium loquaris cum ali- conversationis, eris et virtutis. Qui cum sa-
quo. Non debet sponsa Christi sola cum solo pientibus ambulat, sapiens est : qui cum stultis

loqui ,nisi cum suo magistro, cum agit poeni- graditur, stultus est^. Similis enim simili con-
tentiam de suis peccatis. Sanctimonialis femina jnngi solet.Periculosum est vitam cum homini-
quae cum viro sola loqui desiderat, stultitia in biis malis ducere : perniciosum estvitam cum
mente ejus regnat. Audi igitur, dilecta mihi, si hisqui praviie voluntatis sunt, sociari. jMeliusest
perfectecastitatem vis tenere pro amore Christi, habcre malorum odium quam consortium. Sic-
longe discede a societate bona vita communis sanctorum
viri. Si perfecte in terra ut multa habet :

contempseris societatem virorum pro Christo, C sic plurima mala affert societas malorum. Qui
absque ulla dubitatione cum eo regnabis in enim tetigerit immundum coinquinabitur qui , :

coelo. Amen. tetigerit sordidum sordidabitur. Igitur, soror ,

venerabilis, si verba mea libenter audieris, et

LX. — De vitando pravoruni consortio ea opere impleveris, inter electos Dci computa-
beris. Amen.
143. Honestissima soror, audi verba Salomo-
nis. Fili mi , si tc lactai>crint peccatores , non LXI. — De litteris vel niunusculis clanculum non
ncquicscas eis'^ : nc cemuleris hominem inju- acceptandis.

stum, nc seqnaris viam ejus^. Discede ab liominc

iniquo : ct liabcbis paccni^. Viri justi socii sint 144. Charissima soror, audi quae dico. Ancil-
tibi ; in timore Dei sit gloria tua^. Quemcum- la Christiquae in abscondito litteras vel dona
que hominem cognoveris observantem timorem recipit, Ordinem suum frangit. Magnum ma-
Dei, in amicitia jungatur tibi. Hominibus malis D lum facit, et grande peccatum committit, si ab
non conjungaris. Beatus Ambrosius « Sancto- : hominibus litteras vel aliud quodlibet munus
» rum hoiiiiniim vita cseteris hominil>iis bene siiscipit, quia siium Ordinom frangit. Grande
» vivendi dcbct esse norma. » Qui enim sancto maliim agit, qua? proptcr tcmporalia ilona, sui
viro associatus fuerit, ex ejus societate accipiet Ordinis praevaricatrix existit. Sanctimonialis
usum bona3 iocutionis, et excmplum boni ope- femina qucC cum Christo desiderat iutrare ad
ris, ut accendatur dc die in dicni nicns cjus in nuptias, non dcbct hominibus ilarc sudariola,
amore Non est valde laudabilis ille cpii
Dei. , poctincs, corrigias, vcl spcciila, aut fascias.
bonus est cum bonis sed vere illc est lauda- : Qu;e Christum exspcctat cum ardcnte lampade,
bilis ,
qui bonus est cum malis. Vere ille homo non debet ab hominibus accipere doiia saru-

\ JiTtin. ut, ?, I .
» I'rov. I, 10. ~ ^ld. iu , ;J1. — 4 Kieli. vii, ').. - i Id. w , 22. - ^lHi\\. xvu, 26, 27,—
l'l<l*. XIII ,
'>.{).
 : ,

1741 DE MODO BENE VIVENDI. 1712

laria, scilicet pectines, specula, et caetera alia : "^" ubi recordatio peccatorum? Vilipenditur, con-
quse propter amorem non debet
Christi velata, A temnitur, dcspicitur, annihilatur. Revera sancti-
ab amicis suis accipere vanitatis dona quae : moniahs femina, quge ab hominibus accipit, iu
propter Deum super caput suum vehim sacrum quibus delectetur , Ordinem suum contemnit.
imposuit, muUum peccat si ab hominibus dona Quse plus gaudet in suorum amicorum donis,
Sanctimoniahs femina qua? in
ssecularia accipit. quam in praeccptis sui Ordinis, propositi est

tahbus delectatur, magna vanitate decipitur, et prajvaricatrix. De talibus propheta ait : Dextera
signum demonstrat meretricis. Unde dicit bea- eorum repleta est muneribus^. Ac si diceret
tus Hieronvmus « Dulces litteras et sudariola
: Quamvis opera eorum vidcantur bona, lamen
» et crebra munuscula sanctus amor non ha- plus Isetantur in muneribus, quam in bonis
» bet. » Ac si diceret : Si in raente sanctiraonia- operibus. Magis volunt ab hominibus accipere
lis feminae sanctus amor dona, quam a Christo a^terna bona. Sanctimo-
esset, dona vanitatis et

supertluitatis ab hominibus non acciperet. Mens

niahs femina quse Christum perfecte dihgit, de-
casta et religiosa non desiderat a saecularibus B lectabiha et superflua dona ab hominibus non
amicis accipere dona, sed a Christo, pro cujus recipit, quia Christum omnibus donis antepo-

amore contemnit omnia terrena et ab illo solo nit. Unde in Canticis canticorum Ecclesia? dici-
:

debet concupiscere dona, cum quo sperat gau- tur Pukhrce sunt gence tuce sicut tnrturis^. Tur- :

dere in coelesti patria. Casta femina non quaerit turi assimilatur Ecclesia, vel quaehbet sancta
terrena dona, sed coelestia. Quanto homo am- anima, quia Christura perfecte dihgit, et nihil
plius in terrenis donis delectatur, tanto magis a amori ejus pra?ponit. Turtur ex quo per occa-
Dei amore elongatur. sionem conjugem suum perdidit, nunquam al-
145. Si sanctimoniales feminae faciunt in mo- terum amplius quaerit, quia adulterinum amo-
nasterio quod mulieres saeculares facere solent rem non recipit. Sic sanctimonialis femina quae
in saeculo, satis culpabiles sunt coram Deo, et Christum perfecte diligit, amplius adulterinum
inter sseculares et sanctimoniales nulla est diffe- amorcm non recipit, id est, amplius malos ho-
rentia. Igitur, si inter eas qu3e sunt in monaste- mincs non diligit. Religiosa femina qua; plus
rio, et eas quae sunt in saeculo, nulla est distan- C diligit horainem quara Christum, non est ca-

tia, inter religiosas etiam et sseculares feminas sta, sedadultera, quia Christum contemnit, cui
nulla est dissonantia. Ergo, si sanctimoniales fuerat dcsponsata. Religiosa feraina quando pri-

feminoe dclectabilia dona dant suis amicis, sicut mum ad monasterium vcnit, (^hristum in spon-
facere solent raeretrices; ubi est honestas, ubi sura suscipit. Post ha^c vero si carnalitcr homi-
religiositas, ubi castitas, ubi puritas, ubi san- nera super Christum diligit, adulteriuni facit;et
ctitas ? Si sanctiraoniales feminae quae per bona si non corpore, jam tamen adultera in monte,
operadebuerant placere Deo, suisamicisplacent secundum illud quod dicitur, Qui viderit mu-
in malo, luxuriosa dona dando ubi est pudicitia, ; liereni ad concupiscendam eam jam moecliatus ,

ubi continentia , ubi reverentia, ubi verecundia? est cam in corde suo ^ sic etiani moechatur rau-
:

Ita, sisanctimoniales ferainae plus volunt placere lier cum viro, si eum in corde suo concupierit,
hominibus in saeculo, quam Jesu Christo aeter- vel eum carnaliter dilexerit.
no regi in coelo; ubi est observantia religionis, 146. Quapropter, dilcctissiraa mihi in Christo
ubi rigor Ordinis, ubi ardor contcmplationis, Dsoror, te moneo, ut Christum sponsura tuum
ubi munditia mentis, ubi contritio cordis, ubi super omnia ames, et ab illo solo dona accipere
sollicitudo orationis, ubi gemitus pectoris , ubi desideres. Obsecro, ut Jesum Christum spon-
habitus monachalis? Si sanctimoniales feminae sum tuum super omnia diligas, et pro amoro
loelantur in teraporalibus donis, sicut la>tari so- dona non accipias. Procnl dubio
illius soecularia

lent saecularcs honiines; ubi est conteraptus sav qui tcrrena dona affectat, coelestia non sperat.
culi, ubi timor inferni , ubi menioria judicii, Munera exccecant oculos sapientum , et mulant
ubi recordatio aeterni incendii, ubi amor Dei ? verbajustorum ^. Certe, si munera exccticant ocu-
Igitur, si sanctimoniales feminae concupiscunt los saj)ientum f obcaecant etiam ne Deum vi-

dona vanitatis ab hominibus accipere ubi est ; deant mcntes rcligiosorum virorum. Si (quod
memoria delictorum ubi lacryraae oculoruin,
, verum est) dona oculos sapieatum excwcant

' Psal. xxv, 10. — ^Cantic. i ,

9.— ^ Rlutlli. v, 2S, - 4 Diul. xvi , 19.
 ,,,

1743 LIBER AD SOROREM, 1744

etiain et oculos servorum Dei , ne Cliristus'*"'</«w tibi vuta nica^; id est , Ibi me ingratam
videalur , couturhant. Unde beatus Isidorus : A ofrerain tibi in ara cordis, (jnani tibi vovi. Ne-
« Non potest oculus mentis alta videre ,
quem cesse est ut qui salvari desiderat, bona qucB Deo
» pulvis claudit. » Ac si apertius diceret : INon vovit, cum onmi devolione reddat. Quicumque
potest ocnlus mentis perfecte coeleslia conspi- ad gaudia a?lerna desiderat pervenire, necesse
cere , (juem j)ulvis dausit eoncuj>isct'ntiae. Non est ut bona (juae Deo j)romisit, studeat adim-
potest mcns servi Dei ad contemplandum Deum plere. Unde projjlieta : fovrtc ct rcdclilc Do-
esse libera, si adhuc terrenis cujiiditatibus ob- niino Deo veslro^. Ac si diceret : Vos ij)Sos vo-
scuratur. Si adliuc mens sanctimonialis feminae vete et reddite; quia necesse est ut qui vovit,
in terrenis donis delectatur, jjerlecte coelestia etiam reddat, quia vovendo sc debitorem fecit.

non contemj)latur. Si accij)iendo vel donando Et niclius cssct non vnvcrc, ifiiam post voturn
hominibus jjlacere desiderat , Deum perfecte proniissa non solvcrc^^.Sunt eliam (lUsedAin \oia.
non amat. Kam et a Deo despecti sunt qui in oranibus communia , (lUicdam vero speciaUa.
his vanitatibus placere concupiscunt. Unde ait B Communia vota sunt ea quae in Baptismo pro-
David j)roj)licta : Deus dissipabit ossa eoruni misimus , scilicet ut non j)eccaremus , et ut dia-

(jui /loniinibus placcnt : confusi sunt, (juoniani bolo et ojicribus ejus abrenuntienius. Specialia
Deus sprevit cos '. Ro^o etiam te, soror venera- vota sunt, quando ali(juis se raonachum lieri

bilis in Christo, ut cum omni devotione audias aut canonicum, auteremitam, vel aliquid ahud
Isaian) prophetam dicentem : Qui excutil nianus promittit. Quod si ille qui vovit non reddide-
,

suas ab onini niuncrc , in cxcclsis habitahit ; et rit; salvus esse non poterit. Quare? Quia qui
Regem sanctorum videbunt ocull ejus in decore Deo ut bene viveret proraiserit, si haec bonis
suo^. Ac si diceret Qui propter Deum nianus : operibus non irapleverit, salvari non poterit.
suas ab omni munere excutit, in coelo habita- Quisquis bona quae Deo pollicitus est, imple-

bit et Regem sanctorum in gloria sua videbit.

, bona quae Deus promisit re neglexerit ; ad illa

Qui causa amoris Dei ab hominibus dona vani- pervenire non poterit. lUe qui Deo non vult
tatis et superfluitatis non recipit, Deum in ma- reddere bona, quae vovit ei quomodo vult a ;

jestate sua videbit, et cum omnibus sanctis in C Deo accipere bona quae ei Deus promisit? quo-
decore illius in perpetuum gaudebit. Ideo , so- modo Deo accipere donum coeleste qui
vult a ,

ror in Christo amabilis, te rogo, ut capias con- Deo non suum votum? aut quo-
vult reddere
silium hujus sancti prophetae, etexcutias manus modo se putat a Deo accipere ccelestia dona,
tuas ab omni munere si tu in excelsis vis habi- ; qui Deo negligit persolvere vota sua ? Quia non
tare, ab omni munere manus tuas excute. Ite- est fidelis, sed inlidelis, inter inGdeles condem-
rum te moneo per gratiam Dei ut studeas imi- , nabitur ille, qui vota sua Deo negligit reddere :

tari illum qui ait Ego cuni justitia apparebo in

: inter infideles peribit, qui votum suum in bo-
conspectu tuo : satiabor cuni apparuerit gloria nis non consuramaverit.
tua^. Axnen. 148. Igitur, soror in Christo dilecta mihi
moneo ut facias bonum quod j^romisisti. Non
LXII. — De votis Deo reddendis. sis in verbis facilis, et in operibus diflicilis. Co-
ram Deo facere aliquid facile non jiromittas :

i47. Sororcharissima, bene cogitesquid.Deo D sine consideratione virium nihil praesumas,

voveas, et reddas. Te ipsam vove integram, et Quod non potes facere , non promittas. In
redde. Te ipsam de peccatis accusa : Deum in conspectu Dei multum eris culjiabilis, si non
beneficiis lauda. Nihil boni tribuas; ab illocun- reddideris bonum quod j)romiscris. Qui votu
cta bona quae habes, te accej)isse dicas : confi- sua non explent Deo , displicent. Inter inli-
tereillum misericordem, te peccatricem; illum deles deputabuntur, qui quod vovcrunt non
veracem , te mendacem. Rogo, soror dilecta, impleverunt. Melius est enim non promittere,
u\.(l\cAi,cy\m\)r()Y\wAA, Introibo indnmumtuam, (juam lidcm promissi nou solvere. Verumta-
id est, moiiash lium : in liolocaustis ; hoc est, men , soror venerabilis ,
rcsciiule iidem in malis

in spiritu contritionis et compunctionis. Red-' promissis ; in tuij)i voto niiita dccietuni. Ma-

' Psiil. i.ii , 0. Isai. XXXIII, 15-17. — 3 Psal. xvi, 16. - < P»al. lxv, 13. ^ Psul. lxxv. Vi. —
•^
l.<rlc. , 'i.
 ,

1745 DE MODO BENE VIVENDI. 1746

lum quod promisisti non facias quod incaute**''^^, sobrietatem in consuetudine et bonitate,
,
;

vovisti non impleas. Irapia est promissio quae A humilitatem in prosperitate patientiam in tri-
, ,

scelere adimpletur. Nunc ergo, sponsa Christi, bulatione, simplicitatem in conversatione, spem
sicut jam di\i tibi, si cum omni devotione red- certam in Creatore, amorem vitas sterns, per-
dideris Deo bona quae ei promisisti, accipiesab severantiam in bonis operibus usque in finem.
eo aeteroa bona quae ille promisit tibi. Amen. Amen.

LXIII. — De fine et scopo sui status semper considerando. LXIV. — De sludio placendi hominibus per pulchritu-
dineni cavendo.

149. Soror charissima, scito quid sis, co-

gnosce temetipsam : reduc ad memoriam quare 150. Charissima soror, vitemus perniciosas
sis nata, esto memor omnium malorum gcrmina
cur sis orta , in quem pulchritudines, ne
usum sis genita, qua conditione sis edita; ad inde pullulent. Qui pulchritudinem corporis
quam rem sis in hoc saeculo provocata. Me- B diligit, semetipsum decipit. Quare? Quia pul-
mento condilionis tuae, serva ordinem naturse chriludo corporis fallax est, vana est, terra et
tuae , quod es facta. Talis esto, qualem te
esto cinis est , deceptio est hominis. Unde Salo-
Deus fecit qualem te factor instituit, esto ta-
: mon : Fallax gratia, ct vana cst pulcltntiulo '.

lis. Tene modum in omni opere tuo in omni : Multi fuerunt et sunt decepti per pulchritudi-
re temperamentum tene. Nihil facias sine tem- nem corporis. Stulti homines dum considerant
perantia nec minus facias aHquid nec nimis,
: pulchritudinem corporis , incidunt in diaboli
nec ultra quam oportet, nec infra. Etiam in laqueum ; dum carnis pulchritudinem atten-
bonis immoderatum aliquid non debet esse. dunt, retiaculis diaboli praepediiintur. Multi per
Omnia mediocria sunt utiba, et in suo modo pulchritudinem corporis alligantur in peccatis.
perfecta. Quae cum Deus non requirit corporis decorem, sed animae
temperantia fiunt , salubria
sunt bona autem immoderato usu noxia effi-
: pulchritudinem. Amplius diligit Dcus spiritua-
ciuntur. Omnis enim nimietas in vitio deputa- lem pulchritudinem quam carnalem. Christus ,

tur. Temperate facere cuncta prudentia est. Ne C non delectatur in corporis pulchritudine sed ,

de bono facias malum. Soror dilecta, respice in animae puritate. Igitur, soror mihi in Christo
etiam quid sit aptum cuique tempori. Primo dilecla moneo te, ut illam pulchritudinem di- ,

ligas, in qua delectatur Deus. Nunquam hoc

'

videas quid debeas facere, ubi et quando, qua-

liter, et quamdiu facias. Per discretionem co- animo homines attendas, ut eorum pulchritu-
gnosce causas rerum. Cum omni diligentia dis- dinem diligas non consideres homines hac in- :

tingue omnia quae agis diligenter excogita tentione, ut laeteris in eorum pulchritudine
,
:

qualiter bonum incipias et perficias, tene dis- nunquam ideo homincs conspicias ut pulchri- ,

cretionem in onmi actione tua; cum bene dis- ludinem eorum concupiscas. Te etiam rogo ut ,

tinxeris opus tuum optime justa eris. Quid- nunquam vultum tuum componas ut homini-
, ,

quid boni feceris cum discretione , virtus erit; bus placeas ; nunquam idco exornes vultuni
quod sine discretione, erit vitium : indiscreta ut placeas in oculis hominum non sit talis in-
;

enim virtus pro vitio reputatur ; virtus sine tentio tua , coram hominibus velis apparere
ut
discretione locum vitii obtinet. Per pravam D formosa : quia si ob hoc facis, ut in conspectu
consuetudinem multa sunt vitiata pravo usu ,
hominum formosa vidcaris, .Tcsu Clu-isto sponso
multa sunt profanata. Multa sunt illicite usur- tuo injuriam facis. Cum sis Christo desponsata,
pata contra pudicos mores. Usus igitur auctori- si ante oculos hominum vis apparere, non es
tati cedat. Lex et ratio pravum usum vincant. casta, sed adultera. Quasi adultcra Christo facis
Honesta virgo , moneo le, ut tcncas fidem fir- injuriam si ut ab hominibus ameris osteiulis
, ,

mam in corde, galeam salutis in capite, signum pulchritudinem tuam. Qiiomodo non adultcra-
crucis in fronte, verbum veritatis in ore, vo- quam Christum diligis homines?
ris, quae plus
luntatem bonam in menle, timorem ct veram autquomodo non facis adulterium qua; homi-
dilectionem Dei et proximi in pectore cingu- , nesamas super Christum? Quomodo dicis, Non
lum castitatis in corpore , honestatem in actio- suxn adultera, quae Christo tc in monasterio

Prov. XXXI , 30.

 , ,

1747 LIRER AD SOROREM, 1718

tnulidisti , et niinc honiinlbus vis placere de"'" honiinibus laudem temporalem non accipias.
pukhrituiUne vuUus tui ? Cu\\\ lioc facis signuin A Anien.
demonstras meretricis : hoc facere solent mere-
trices , et saeculares mulieres ; videlicet com- LXV. — De lUu immoderato fngicndo.
ponunt hicies suas, ut in oculis houiinuui ap-
pareant rornios.e. O (luaui turpe est et quain 152. Soror charissinia, audi sapientissimi Sa-
ahsurdum illiid facere IVminas sancliinoniales ,
lomonis verha : Risuin (IrpnUwi crrorcin, ct gau-
cpiod facere soleut uieretrices, et sivculares mu- (iio dixi Quid frustra deciperis ^? Error dici-
:

lieres! tur, qnando aliud dehet fieri, et aliud fit. Tunc

151. Igitur , honesta virgo, audi quc-e dico ergo lit error,quando ille qiii dehet plorare,
attende qure nioneo. Nniupiain vultum tnum ridet. Ideo risus dicitur error, quia dnm quis-
componas ut hominibus placeas ; sed interius que ridet, diem mortis suae ipse in mente sua
orna faciem tuae conscientiae bonis virtutibus ,
non habet. Vere frustra decipitur, qui in tem-
ut Jesu Christo cwlesti sponso placere valeas. B poralibus gaudiis gaudet et laetatiir. Decipiuntur
Deus non dclectatur in pulchritudine corporis, qui gaudent in prosperitatibus hujus sa;ciili

sed in pulchritudine mentis; non in composi- quoniam si diem mortis suae ad memoriam re-
tione vultus, scd in bonis moribus; non in cor- ducerent ,
prius peccata sua plorarent ,
quam
poris compositione, sedin sanctaconversatione. de rebus vanis riderent. Qui de rebns vanis ri-

Cum sancta anima intus propter Cliristum bonis dent, si maia qiuTe passuri sunt, in mente habe-
moribus ornatur, a Christo diligilur atque rent,non riderent sed lugerent. Unde etiani ,

amatur quod bene sponsus insinuat in Canti-

: Salomon ait Risus dolore misccbitur, et cx-
:

ciscanticorum , ubi spousae loquitur dicens, tre/na gaud/i luctus occupabit^. Et Dominus ia
Quani pulchra es, aniica mea ; et c/uam decora, Evangelio : Beati cjui lugcnt, quoniam ipsi con-
cliarissima in deliciis 'I Ac si diceret : Quam sohibuntur^. Non dixit, Beati qui rident; sed ,

pulchra es , amica mea; id est ,

juste , sancle , et Bcati qui lu^cnt : quia vere illi snul beati qui
religiose vivendo es pulchra , et me super om- peccala sua Ingent, non illi qui de rebus vanis
nia diligendo es amica. Ideo es pulchra et de- C rident. Qui secundiim Deum lugent, beati sunt,
cora, qiiia bene vivendo in bonis operibus con- quoniam ipsi consolabuntur. Et Jacobus apo-
versaris : atque idco es amica, quia perfecte me stolus stulte ridentes increpat dicens : Risus ve-
diligis, quia alterum amicum plus quam me non stcr vcrtctur in luctuni, et gaudiuin in nioero-
diligis. Nec solumes amica mea, sed etiam cha- rcm^. Stultus in risu exaltat vocem suam ;

rissima ,
quia plus mihi desideras placere per sapiens autem vix tacite ridebit Risum ergo
'. ,

bona opera mente quam hominibus foras de

in ,
soror dilecta, quasi errorem devita , et teinpo-

corporis pulchritudine. Ideo non solum es raleni la'titiani in luctum coinmuta. Quare ?

amica, sed etiam in deliciis charissima. Sancta Scilicet ut bealilices te, si iu hac peregrinatione
anima charissima dicitur in deliciis, videlicet ploraveris : videlicet ut in die mortis tuje beata
Scripturarum sanctarum, quia ad amorem et inveniaris , si te ipsam iu lioc mundo ploiave-
familiaritateni Christi perfecte non |)ervenit, ris. Cognosce te peregrinam esse in hoc mundo,
qui Scripturse sanct.x* deliciis abundare contein- quia non est hic patria tua, scd in cado : non
nit. Ille ad ainorem Christi perfecte pervenire D habes hic civitalem manentcm; quia Deus pro-
poterit ,
qui deliciis Scripturarum se reficit , et Jerusalem cwlestem, ad qnam
niisit libi in coelo

Christiini diligit, et a Clirislo diligitur : qui vero David piopheta pcrvenire desiderabat, cuin di-
plus desiderat placere lioininibus de pulcliritu- cebat : La-tatus suin in liis quce dicta sunt milii,
dine vultus sui, quam Cliristo de bonis operi- In doinuni Domini ibimus^. Tali etiam desiderio
bus , nec Christnm perfecte diligit , nec a Cliri- ardebat Christi servus ,
qui dicebat : Cupio dis-

sto diligitur. Moneo ergo te , soror charissima, solfi , et esse cum Christo 'J. Ille etiam ad ccelum
iit Cliristiiin diligas supcr oinnia, quia Deus pcrvenire ciipicbat , (jui dicebat : Ilcumihi,
Pater tc clegit iu ipso aiite sajcula '. llogo ctiaiu qiiia incolatus nicus prolongatus cst , habidwi
te , iit illi soli placere eoncupiscas, et ut ab cuin habituntibus Ccdur^". Quaudo h;ec diccbat,

• Canlic. IV, 1 . — > r.phes. i , 'i. — ^ F.,cle. n , 2. — 4 l>iov. xiv, n. ^ Matlh. v, U. — •' Jaeoi)i iv, «).

7 Kcrli. .\x( , ?,;i. « 1'sal. (.xxi ,1.-9 rliilipp. i , 23. - '" Psiil. cxix , ;>.
 , ,

1749 DE MODO BENE VIVENDI. 1750

de vanitatibus hiijus mundi non ridebat, sed^^^quid sponsus in Canticis canticorum sponsae lo-
de hac peregrinatione higebat. A quitur dicens Ocult tui sicut piscince in Ese~ :

153. Igitur, honesta virgo, gaudium tuum Z/o/^ ^. Bene ocuh sponsae sicut piscina dicuntur,

semper sit in ccelo. Tui cordis laetitia semper quia dum sancta anima de hac peregrinatione
sit modesta et tranquiHa juxta quod i\posto- plorat, per gratiam Dei a peccatis se lavat. Sic
,

\\\s Aii, Gaudete in Doinino semper; iteruin di- sanctimoniahs femina debet sine intermissio-
co, gaudeteet aho loco dicit, Fructus auteni
'
: ne higere , ut se a peccatis suis possit hivare.
gaudium^. Tale gaudium non per-
Spiritus est Igitur, soror charissima, si in hac vita pcccata
turbal mentem fecunditate ridendi , sed sub- nostra perfecte ploraverimus , et a vanitatibus
levat animam per desiderium perveniendi ad hujus mundi recesserimus ,
peccatorum nostro-
coelestem patriam , ubi possit audire : Intra in rum veniam nos obtinere credimus.
gaudium Domiiii tui ^. Facies hominis est spe-
cuhim cordis. Per risum potest homo cogno- LXVI. — De non vagando foras.

scere cor sanctimoniahs feminae. Risus et joci B

inutiles conscientiam vanam ostendunt sancti- 154. Honestissima soror , audi quomodo Je-
monialis feminse : plerumque quale sit cor fe- remias prophela nostras iniquitates plorat, di-
minae sanctimonialis, denionstrat risus etjocus cens : Quomodo obscuratum cst aurum , muta-
turpis. Non enim imprudenter rideret si illa , tus est color ejus optimus ? Dispersi sunt lapides
cor castum haberet nuncjuam rideret lascive : sanctuarii in capiteomnium platcarum Per **.

si lasciviam non haberet in mente. Sic enim ait aurum intelligimus vitam Religiosorum homi-
Dominus Ex abundantia cordis os loquitur^.
: num, quae antea erat per gloriam virtutum
Ergo ex abundantia vanissimi pectoris ridet fa- clara nunc vero per turpes operationes est
;

cies virginis. In mente feminse si vanitas non obscura. Color optimus auri significat habitum ,

esset, de vanitate nunquam rideret. Mens casta sanctitatis, qui pcr bona opera prius erat pre-
plus gaudet in luctu quam risu. Certe si sancti- tiosus atque optimus nunc vero per vitia et ;

monialis femina haberet in mente veram casti- sa^cularia opcra est mulatus, ct vilis attpie
tatem, plus amaret lacrymas, quam Isetitiam C despectus. Vere est mutatus habilus optimus
temporalem. Si ad memoriam rediiceret suas religiosorum virorum , videlicet monachorum ,

negligentias, et inferni poenas ,

plus diligeret canonicorum et sanctin)onialium feminarum
,

lacrymas quam risus. Ubi risus et jocus abun- quando amplius conqionitur ut jdaceat in ,

dat , ibi perfecta charitas non regnat. Si san- conspectu populi, quam iit placeat in conspe-
ctimonialis perfecte Christum diligeret , non ctu Dei. Vere cst mutatus optimus color au-
rideret, sed cum desiderio illius indesinenter ri, quando plus aptatur habitus Religiosorum
ploraret : quia qui perfecte Christum diligit et virorum , ut placeat per vanam gloriam in
timet, non ridet , sed amore ejus luget. Miror conspectu hominum, quam ut placeat per hu-
quare illa qu«rit jocos et risus ,
quse ideo venit militatem ante Deum. Certc Iiodie sunt nui-
ad monasterium , ut pro peccatis suis funderet tataReligiosorum virorum optinia vestimenta ,

lacrymas. Miror quare non habet verecundiam, quando magis ornantur ut placeant in palatio
quae in risu exaltat vocem suam. Quam turpe regis ,
quam in conspcctu Creatoris. Sequitur :

est ei ridere ,
qu?e in hac pcregrinatione debue- D Dispersi sunt lapidcs sanctuarii in capitc om-
rat peccata sua plorarc!Nos miseri, quare ri- nium platcarum. Lapides sanctuarii designant
demus, qui de omnibus operibus nostris in Religiosos viros ,
qui nunquam debcnt foris
conspectu Angelorum et omnium sanctorum , vagari , sed in secreto monasterii ante oculos
Deo rationem reddituri sumus? Idco melius est Dci semper conimorari. Sed dispcrsi sunt liodie
nobis in hac vita lugere peccata noslra, ut a lapidcs sanctuarii in capite ouinium pjatcaruni,
Domino possimus conscqui veniani in futuro. quando Rcligiosi viri qua,"rcndo vana ct sa-cula-
Obsecro igitur te, soror venerabilis, ut risus ria foris vagantur. In capite otnnium platcarum
et jocos caveas, etpro peccatis tuis indcsinenter lapidcs sanctuarii sunt dispcrsi ,
quando viii
lacrymas fundas : jocos et risus fuge , et pec- Religiosi plus dcsideraut iii palalio rcgis vcr-
cata tua incessanter hige. Audi, sponsa Christi, sari, quam intra claustrum mouastcrii comnio-

' 1'hilipp. IV, 4, — 2 Galal. v, 22. — ^ Mallli. xxv, 21. — 4 Id. xu , 3i. — '>
Canlic. vn , 'i. — 6 Tlircii. iv, 1.
1751 LIBER AD SOROREM, 1752
rari. Dispersi sunt ,
quando plus dcsiderant"'* rissima , sicut superius tlixi tibi, si dum vivis ,

audire supertlua verl)a divitum , quam praece- A te ipsam pro amore Cluisti iiitra parietes clau-
pta Scripturarum. In capite [)latearum disper- stri incluseris, et perfecte praeceptis Rejjulae ad-
guntur, quando plus hetantur in conviviis et haeseris; posthanc vitam cum eodem Domino
locutionihiis divitum , (]uam in pauj)ertate et nostro Jesu Christo sponso tuo in thalamo lae-
abstineiitia religiosorum iVatrum. Servi Dei plus taberis. Amen.
debent diliyere lej^umina in monasterio, quani
opulenta convivia in saeculo. Religiosi viri plus LXYII. — De tentatione.

debcnt amare olera inter suos fratres, quam

multitudinem ciborum inter divites. Viri Reli- 156. Honestissima soror, audi Jacobum apo-
j;iosi mensa [)aupe-
am[)lius debent gaudere in stolum dicentem : liesistitc diabolo ct fugiet a
rum IVatrum quam in mensa reijjum. Quare?
,
vobis^. Et beatiis Hieronymus dicit : « Nihil eo
Quia, sicut ait Auj:;ustinus melius est minus , » fortius qui diabolum vincit : et nihil imbecil-
egere ,
quam [)his habere. INIelius est [)ro Chii- B « lius, qiiam ille qui a carne sua su[Jtratur. »

sto in monusterio [)au[)ertatem sustinere, quam Sagittaj diaboli frigore vigiliaruin, et jejunio-
in saeculo multas divitias liabere. rum parcitate sunt exstinguendae. Callidus in-
155. Necessc est igitur ut quisquc Religiosus, imicus noster sem[)er exquirit unde nos de-
si salvari desiderat , saeculum contemnat, et scse cipere possit, et non tantum curat jugulare
intra monasterii claustra concludat. Debet Re- corpora , sed animas ,
quasi lupus gregem.
ligiosus vir conventus sajcularium hominum fu- Diabolus dissipat animas , cum fidelem [3opu-
gere , servorum Dei requirere.
et societatem lum per tentationeni necat tamen diabolus non:

Viri Religiosi plus debent diligere claustra, amplius tentat electos, quam permittat Dens ^.
quam auiam. Nunc igitur audi quae dico , au- Quando diabolus servos Dei tentat, eorum uti-
sculta quae moneo. Melius est tibi in claustro litatibus servit; cum eos [)er tentationes suas
sedere ,
quam plateas civitatis circuire : plus non decipit, sed erudit. Saepe tentationes quas
dilige in monasterio consistere, quara civitates commovet ad interitum hominum,
diabolus
videre. Melius est quiescere intra parietes mo- C Deus convertit eas ad [irofectum animarum.
nasterii ,
quam apparere in conspectu populi. Nunquam servi Dei tentationes diaboli sustinere
Si te incluseris in claustro, amaberis a Christo. poluissent , si nequitiam eorum [)ietas Dei non
Quod bene in Canticis canticorum sponsusinsi- temperaret vel relVenaret. Quamvis diabohis
nuat, cum sponsae loquitur , dicens : Hortus semper cu[)iat tentare servos Dei, tamen si a
coiiclusus , soror inca , hortiis conclusus,fons si- Deo potestatem non non [)otest imjjlere
accipit,
g^rto^M^ '. Unaquaeque sanctaanima, hortus con- quod quaerit. Unde et omuis voluutas diaboli
clusus esse intelligitur ,
quia dum virtutes nu- semper est injusta, sed tamen jiermittente Deo
trit, flores gignit , virtutibus se nutrit, reficit : justa est potestas ejus. Diabolus ex semetipso
fructus quos germinat eosdem custodit. Con- , injuste quaerit tentare servos Dei ; sed eos qui
cnim liortus sancta anima esse dicitur,
cl us u s tentandi sunt tcntare non [)oterit , nisi ei Deus
quia dum amore vitie a-ternae a stre[)itu sscu- licentiam dederit. Unde et in libris Regum de
lari se abstrahit; dum visus hominum fugit, diabolo scriptum est, quia ^/-(/'/vV«^ Z^o/w//«'A/7a-
dum bona quae agit [)ro[)ter laudes hominum D ius exagitabat Saiil •*
: ubi juste quasi spiritus
abscondit; dum se pro[)ter Deum , ne ab homi- Domini erat scd cur malus erat? si malus erat,
:

nibiis vidcatur, incliulit; diim luimanas laudes cur Domini erat? Sed in hoc loco com[)rehensa
contemnit; ipsa bona coutenmere intentione se est duobus verbis et Dci [)otestas justa, et dia-
circumse[)it, ne ad interiora rajiienda hostis boli voluntas injusta. Nam spiritus malus crat
antiquus irrumpere possit. Fons ctiam signatus j)er malam voluutatcm , et idem S[)iritus Do-
dicitur, quia dum co-lcstia assidue cogitat,et mini eral [)cr accc[)tam justissimam j^otestalcm.
scienliam Scrij)turarum sem|)cr in ventre me- Diabolus non cst jussor vitiorum , scil solum-
moriae congregat, quasi aejuas viventes sancta n)odo incontor : ne([ue alibi [)otest fomeuta
mens in se gignere non cessat, ex quibus sitien- concupiscentiae succendere , uisi ubi [)rius gra-
tcs proximos relicere valeat. Igitur , soror cha- vcs delectationes coiiitationis viderit. Scil si u

' (laiilic. IV, I :*,. - ' Jucubi iv, 7. — ^ Jol) i. — 4 1 Rtg. xm , I i.

 ,

1753 DE MODO BENE VIVENDI. 1754

nobisexpellimus delectationes pravae cogitatio-**'restringit, ne tantum noceat, quantum noce-
nis, statim diabolus confusus recedit, et arma A re cupit. Unde in Canticis canticorum Spiri-
tentationis ejus fraiiguntur. tus sanctus diabolum increpat, dicens Siirge, :

157. Saepe diabolus per speciem boni vult afjiiilo ; ct veni , auster, perjla horlum rneum
decipere servos Dei ,
quando se simulat ange- et Jluant aromata illius *. Per aquilonem qui ,

lum lucis ' : sed discretio sanctorum tanta de- in frigore constringit et torpentes facit ;
quid
bet esse , ut inter bonum et malum valeat dis- aliud nisi immundus spiritus dcsignatur, qui
cernere, ne eos diabolus fraudulenter valeat dum tentat et ])ossidet omnes reprobos, a bono
decipere. Haec est enim percunctatio Josue opere torpere facit ? per Austrum vero , scilicet
dicentis : Noster es , an adversariorum^} Pro- calidum ventum, Spiritus sanctus designatur;
pter hoc et Jeremiae prophetae dicitur : Si pre- qui dum mentes electorum tangit, ab omni
tiosum a vili separaveris, quasi os meum eris ^. torpore relaxat et ferventes in Dei amore facit.
,

Diabolus in oculis saecularium hominum terri- Ergo surgat aquilo, id est malignus spiritus ab ,

bilis est, sed in oculis electorum Dei vilis est. B Ecclesia vel ab unaquaque fideli anima disce-
,

Increduli dia])oIum timent quasi leonem : illi dat ne amplius tentet quam oportet
: veniat- :

vero qui in fide fortes sunt, diabolum despi- que auster et perflet hortum sponsi, et fluant
ciunt quasi vermiculum ; et cum eum viderint, aromata illius ; ut Spiritus sanctus videlicet ad-
contcranunt. Diabolus est serpens lubricus : sed veniens ignem charitatis mentibus infundat, et
si capiti ejus , hoc est, primae suggestioni non a tentatione atqiie torpore ncgligentiae nientem
resistitur, totusin intima cordis, dum sentitur, solvat. Quod dum agit, aromata fluunt, quia
illabitur. Vitia diabolicarum tentationum fragi- adveniente Spiritu sancto, cor quod prius tor-
lia sunt sed si non caveantiir , ct per usum in
: puerat, ad bona opera se excitat, et quasi hor-
consuetudinem transeant,in novissimis fbrtiter tus florescit, et post florem fructus redolentes
convalescunt ; ita ut nunquam , aut cum diffi- ac reficientes facit, quibus se et proximos suos
cultate vincantur. Diabolus quando decipere per bona exempla reficit.

aliquem hominem quaerit, prius naturam unius- 159. (Interrogatio.) Fratcr charissime, rogo,
cujusque hominis intendit et inde se applicat, C ut ostendas mihi quod est remedium adversus
,

unde videt hominem aptum ad peccandum. tentationes daemonum. ( Responsio.) Soror mihi
Unde beatus Isidorus : « Amplius tentat diabo- in Christo dilecta, hoc est remedium ejus qui
» lus hominem ex parte illa qua eum videt per- vitiorum vel daemonum tentationibus aestuat,
» excrescentem humorem facile inclinari ad vi- ut quanto amplius tentatur, tanto amplius ad
»tia; ut secundum humoris conspersionem ad- orationem currat. Si ergo cogitationes hujus
» hibeat et tentationem : sicut ille qui aquam sseculi malae et sordidae conturbant cor tuum
» deducit non eam per aliam partem mittit,
, et persuadent aliquid illicitum perpetrare per
;

» nisi eam melius currere rognoscit. » In

ubi orationes puras et vigilias sanctas dtpellantur
tota vita diabolus cupit hominem decipere, sed ab anima. Assidue cum omni devotione assiste
amplius in fine. Et hoc est quod in principio in conspectu Domini in tempore orationis tuae,
serpenti dictum est Tu insidiaberis calcaneo ut imminentem tentationem diaboli facilius pos-
:

ejus ^. Tunc diabolus calcaneo hominis insidia- sis evadere. Cognosce, venciabilis soror, quia

tur quando eum in fine vitae decipereconatur; D non solum debcmus pugnare contra diaboli
,

quia nimirum diabolus hominem quem spatio tentationem sed etiam contra vitia carnis. ,

vitae non decepit in fine decipere disponit.

, QuarePQuia caro concupiscit advcrsus spiri-
Proinde, qiiamvis homo sit jiistus, nunquam tum spiritus autem adversus carnem. Ideo tam ,

tamen ita sibi fidat ut sit in hac vita securus perseveranter debemus orare, quousque possi-
, :

sed semper humilis caveat, semperque ne in mus per gratiam Dei suggestiones carnalium
line decipiatur, sollicitus pertimescat. desideriorum atque tcntationes da-monuin vin-
158. Igitur, soror mihi in Chiisto dilecta, cere. Frequcnsoratio exstinguit inipiignationem
necesseestutdeprecemur Deumomnijjotentem, vitioriim. Oratio continua superat tela diaboli.
ne permittat nos tentari supra id qiiod possu- Oratio est prima virtus adversus tentationum
mus sustinere quia semper Deus vires diaboli
: incursus. Igitur, soror charissima, sicut jam dixi

' llCor. XI, 14. — ' Josue v, 13. — 3 jgreui. xv, 19. — 4 Gen. m , 15. — 5 Canlic. iv, 16.
 ,

1755 LinER AD SOROREM, 175«

pcr orationrs vinces tentationes diabolicas. """ vantcs
tibi , ila tlcccptoria arte decipiunt, ut cjuicdam
Scd si adhuc scntis niolcstias carnis, si tangeris A somnia non alitcr eveniant (|uani ipsi dicunt :

stimulis carnis, si memoria libidinis adhuc ti- el ideo aliquando vcra pronuntiant , ut iii

tiliat aninuun tuiun ; si caro tua adluic tc ini- nuiltis fallaiit. Scd quaiiivis ita soninia evciiiant
puguat , si tc ad
Itixuria tentat, si tc libido sicut prouuntianl d;ciiioiics, tamen crcdcnda
peccandum invitat objicc tibi mcuioriam : non sunt ne ex ; illusione procedanl, secundum
mortis tuaj, proponc tibi futurum judicium, lcstimonium Scripturae dicentis : Si dixcrint
reduc ad mcmoriam futura tormenta, propone vobis , ct ita evenerit, non crcdatis^ Soninia
tibi a;tcrna supplicia; et etiam propouc ante similia suiit aui,'uriis, ct (jiii ca obscrvant , au-
oculos tuos pcrpctuos igncs infcrorum , pro- j^urari noscuntur. Ergo soniniis lidcs non est
pone tibi horribilcs poenas gchcnnae. INlcmoria adliibenda, quamvis videantur esse vera. Qui
ardoris gchcnnoe exstinguat in te ardorcm lu- in somniis vel auguriis spem suam ponit , non
xuriae. Amen. confidit in Dco : ct talis cst qualis ille qiii vcn-
B tum sequitur, aut umbram appichcndcrc niti-
LX.VIII. — De soniniis. tur. Auguria uicndacia , et somiiia dcceptoria,
utraque vana sunt. Non dcbemus credere som-
IGO. Honestissima soror, ea quae dicuntur niis ne forte decipianiur in illis. Spcs nostra
,

ausculta. Sa^pe in noctibus daemones occur- in Deo seniper sit lirma, ct de somniis nulla
rentes conturbant scnsus hominum per visio- nobis sit cura. Dignuni valde cst ut in Dco po-
nes : saepe etiam aperta impugnatione gras- namus spem nostram, et in soniniis nullam
santes corpora. hominum verberant. Diverso habeamus fiduciam. Ideo, soror charissima, te
modo fiunt somnia. Quaedam soninia eveniunt moneo ut mens tua non sit in somniis vel au-
,

per saturitatem, sive pcr exinanitionem quae ; guriis intcnta scd in Dco omnijjotcnti sit
,

etiani per cxj)cricntiam nota sunt quaedam : lirnia. Si cnim auguria vel somnia observaveris,

etiain cx propria cogitatione oriuntur; nam cito dccipicris. In omni vita tua contemne au-
saepe quae in die cogitamus, in nocte recogno- guria et somnia, et pone spem tuam perfecte
sciuius : somnia eveniunt ex illusione c in Dei providentia; et in hac
nuilta vita et in futura
imniundorum spirituum Salomone attcstante,, venient tibi prospera. Amen.
qui ait, Mullus crrarc fccerunt sotnnia , ct ex~
cidcrunt sperantes in illis^ : qua?dani autera LXIX. — De brevitate vitae,

visiones justo eveniunt modo, id est, super

revelationis mystcrio , sicut in vetcri Tcsta- 162. Soror charissima,audi verba Salomonis :

mento Icgitur de Joseph tilio Jacob ,

qui per Quodcunique potcst manus tua jaccrc , iiistontcr
somnium fratribus dicitur praefcrcndus *; vel operare; quia ncc opus , ncc ratio , ncc scientia,
sicut lcgitur in Evangelio de Joseph sponso ncc sapientia erunt apud inferos , (juo tu pro-
Mariae ,
qui per somnium est admonitus ut fu-
Tantum enim in hac prsesenti vita est peras^.
geret cuin pucro in JLgyplnm ^. jNonnunquam licitum operari bonum. In futura namque vila
accidunt pcruiixtae ctiam visioncs id cst co- jam non cxspcctatur opcratio scd bonorum
, , ,

gitationcs sinuil et illusioncs, atque item cogi- operum retributio. Vita ista brevis est et ca-
tationes simul et revelationcs Danieledicente: D duca. Undc bcatus Isidorus , « Qui longitudi- :

Qui revelat mysteria , ostcndit tibi quce ventura w ncm praescntis vitae non de suo spatio , sed
sunt^. » de ejus fine considerat ,
quam sit brevis et
161. Quamvis autem quaedam vera somnia » misera, satis utilitcr pcnsat. » Igit»»', soror
sunt, tamcn facile non dcbemus eis crcdere dilecta mihi in Christo, si veram vitam qua>ris,

quia e diversis imaginationibus nascuntur, et ad eam vitam tende, (juae est vera ,
pro qua
unde veniant pcrfecte non cognoscimus. Igitur es cliristiana, id est, ad vitam a>ternam. ^Etcrna
somniis facile non dcbcmus (ideni adhibcrc; ne vita cst vitalis, ista cst mortalis. Idco dcbcs in

fortc satan in angcluni lucis sc transformaus, carnc mori imindo, iic moriaris in aiiiiiia Chri-
aliquem hominem incautum dccipiat. Alirpiando sto. Tunc quisque vivere creditur, si sccundum
daemoncs quosdam curiosos ct somnia obscr- sirculum moriciis , in solo Dco vivit , iu «pio

' Krcli. XXXIV, 7. - > C.in. xxxvii. — ^ MuUli, ii. 4 Dau. u ,

:>•>. '^ Htul. mii ,
'\
, .1. ~ ^ Ivfrlf. ix, 10.
 ' ,, ,

1757 DE MODO BENE VIVENDI. 175S

vivere promisit. hujus taedium"" ciandus justus vero post laborem quiescit se-
De mora vitae :

patitur justus; eo cjuod ad desideratam patriam A curus. Sicut enim elcctos beatitudo Lnetilicat
tarde perveniat. Venturi exitus ii^norantia ho- ita credi necesse est quod a die exitus sui ignis

minibus est incerta : et dum quisque mori non peccatores exurat. Soror niihi in Christo di-
Unde, festinet
arbitratur, confestim moritur. lecta , ideo in auribus tuis haec expono, ut co-
unusquisque emendare malum quod fecit, ne in gnoscas quia neccsse cst nos terrena semper
iniquitatibus moriatur, et simul finiatur vita despicere, et diem mortis nostrae semper in
cum culpa. Diabohis (|uos viventes accendit ad mente habere. Audi etiam quid Jacobus apo-
vitia, morientes subito nilitur pertrahere ad stohis dicat Quce cst vitn riostra, nisi vapor
:

tormenta. Quamvis homo in hac vita justus sit; arl motlicuin porcns^? Iterum Salomon ait Ne :

tamen cum de corpore isto egreditur, perti- glorieris in crastinuni, ignorns cnim quid super-

mescit ne supphcio dignus sit. Tranquilla vo- vcntura pariat dics'^. SolHcite erjj;o, soror ve-
catio commendat finem justorum hominum ut nerabihs, debesvivere, et terminum vita; tuae ,

ex eo intelligantur sanctorum Angelorum ha- B considerare quotidie ut hujus saecuh blandi- ,

bere consortium, ex quo sine gravi vexatione menta possis despicere, et coelestia bona ac-
de hoc mortali corpore egrediunlur. Jesus quirere. In omnibus operibus tuis considera
Christus Fihus Dei cum magno honore recipit novissima tua,,et in seternum non peccabis^.
servos suos ab hac vita recedentes in aeterna Quia si ea semper consideraveris, nunquam
beatitudine. Unde sponsa in Canticis cantico- aut raro peccabis. Hac de causa te moneo, so-
rum loquitur dicens Dilectus meus descendit ror, ut in rebus vanis hujus mundi non la?te-
:

in horium suum ad arcolam aromatum\ De- ris, quia sine dubio morieris. INec habeas spem

scendit ,
quia Ecclesiam visitans ad eos majori in rebus temporaHbus, quia per nuHam sor-
gratiavenit, quos sanctis operibus et exemplis tem poteris effugere mortem. Caro misera cur
virtutum, odorem bonae famae proximis suis in terrenis laetatur, quae ad manducandum ver-
emittere cognoscit. In hortis pascilur, quando mibiis praeparatur? Honestissima soror, ideo
in virtutibus animarum delectatur. Lilia colli- hoc dixi,ut nunquam obliviscaris ordinem tuae

git ,
quando electos suos ab hac vita succidit , et C conditionis. Memento quia cinis es, et in cine-
ad gaudia aeternae vitae eos transire facit. De rem reverteris. Palvis cs , ct in piilvercni ibis'^.

talibus dicitur : Pretiosa in conspectu Domini Sic Dominus primo homini. Reduc
enim ait

mors sanctorum ejus'^. Tela consumitur filis, etiam ad memoriam ea quae Job de se locutus
et vita hominis expenditur diebus singulis. In est dicens Quasi putrcdo consumendus sum , ci
:

die mortis animae electorum nimio terrentur rjuasi vcstimentum quorl comcditur a tineai,
metu utrum ad proemium, an ad sup-
, incertae Memoriam tuae mortis tibi objice , diem exitus
plicia Quidam autem eiecti in fine
transeant. tui tibi propone, dies mortis tuae semper sit
suo purgantur a levibus peccatis quidam vero : in memoria tua, et recordatione illius perfecte
in ipsa mortis suae hora hilarescunt et gaudent caveas peccata et vitia. Ameri.
ex contemplatione aeternorum bonorum.
163. Ideo voluit omnipotens Deus diem mor- LXX. — De morte.
tis nostrae nobis esse incognitum, ut semper
ignoretur, semper esse proximus credatur;etD 161. Soror venerabilis, rogo ut audias verba
tanto quis sollicitus bono opere, quan- sit in cujusdam Sapientis, O mors , quam amara cst
to incertior est de sua evocatione. Daemones niemoiia lua liomini paccm liabcnti in substan-
suscipiunt animas malorum hominum in die tiis suis! et iterum , O niors , bonum est judi-
mortis eorum ut ipsi sint tortores in poenis
, , ciuni tuuni liomini inrligcnli , et qui niinoratur
qui fuerunt suasores in vitiis. Tunc maligni divitiis ct est quod ait
viribus^. Huic simile
spiritus opera sua requirunt, quaiido anima beatus Isidorus mors, quam dulcis es : « O
de corpore egreditur et nunc mala quae sua- : » miseris, quam suavis es amare vivcntibus ,
serunt replicant, ut eam secum ad tormenta » quam jucunda es tristibus atque lugentibus » !

pertrahant. Iniquus post mortem ducitur cru- Mors ponit fineni omnibus malis in hac vita.

• Cantic. vi , 1 . — > Psal. cxv, 15. — 3 Jacobi iv, 1 .'). — 4 Piov. xxvii , 1 . — * Kccli. vii , -'lO. — ^ Gen. ni
19. — 7 Job XIII , 28. — * Eccli. xli , I, 3.
 , ;

1759 LIBER AD SOROREM, 17C0

Dat terminum malls in hoc saeculo, adiiuit om-*"quo in fiitura judicabuntur. Proplerea quidam
nem calamitatem. iMors praebet terminum ho- A hic judicantur per iiifirmitates et paupertates,

rainibus in tribulationibus in hoc mundo; sed et per varias tribuhitiones hujus saBculi,ne in
heu ! exspectata mors tarde venit. Igitur, soror futuro judirentur ? Ideo quibusdam ad purga-
'

charissima, mehus est bene mori, quam male tionem piolieit temporaiis pa-na : (jiiorumdam
vivere : melius est nou esse, quam esse inle- vero hic inchoatur damnatio , et illic paratur
liciter. perfecta perditio. Quidain judicantur in hoc
1G5. (Interrogatio.) Frater dilecte, rogo te, saeculo per Iribulationem : quidam vero in fu-
ut dicas si debemus mortuos lugere, aut pro turo judicabuntur per ignem. Ad examen di-
amicis mortuis planctum facere. (Reponsio.) stricti Judicis , nec justitia secura erit. Inde est
Soror dilecta, ad hoc beatus Isidorus respon- quod de Domino loquitur Job Innocentem et :

deat tibi « Quamvis, » inquit, « pietas pro de-

: impium ipse consumit ^. Consumitur quippe a
» functis fidelibus plorare jubeat; lides tamen Deo innocens, quando ipsa innocentia liquidius
» pro eis lugere vetat. » Pro lidelibus igitur B requislta , et divinae innocentiae comparata,
defunctis non debemus plorare , sed Deo gra- nihil eflicitur. Consumitur etiam aDeoimpius,
tias agere, quia eos de miscria hujus saeculi quando subtilitafedivini examinisimpietasillius
dignatus est liberare, et eos ad loca refrigerii requiritur, et de recto damnatur. Christus in
lucis ac pacis, sicut credimus, fecit transire. judicio pro diversitate meritorum mitis ac sua-
Defunctos fideles lugere non debemus, quos ad vis apparebit electis : reprobis vero apparebit
requiein migrasse non dubitamus. Honesta terribilis. In die judicii qualem unusquisque
virgo, audi quae dico. Illi homines sunt in habuit conscientiam , talem judicem habebit
morte plorandi quos daemones cum ignominia
,
ut Christo in sua tranquillitate manente , illis

rapiunt; non illi quos Angeli cum honore sus- solis terribilis appareat ,
quos mala conscientia
cipiunt vel , illi sunt lugendi, quos da^mones
: accusat. Soror charissima, audi beatum Isido-
pertrahunt ad poenas inferni ; non autem illi rum : « rsullus homo est sine pcccato, nec
quos Angeli perducunt ad gaudia paradisi. Aut, » quisquam securus esse potest de Dei judicio ;

illi sunt pIorandi,quipostmortema daemonibus C » cum etiam de otiosis verbis reddenda sit ra-
sepeliuntur in inferno; non illi qui ab Angelis » tio ^. » Heu nobis miseris peccatoribus !heu
collocantur in coelo : illi sunt plorandi, qui nobis indignis ! quid in illa die dicturi sumus,
male moriuntur; non illi qui bene finiunt : illi qui non solum otiosis verbis, sed et factis

sunt flendi, qui mala morte praeoccupantur ; et quotidie peccamus, et a malis actibus nunquam
non illi qui pretiosa morte honorantur. Christi cessamus ? Si in judicio omnipotentis Dei ju-
virgo, audi quae dico. Quando morluos qui stus securus non erit, quid de nobis peccato-
bene moriuntur, lugeo mihi noceo , , et illis ribus erit? Si ad examen districti Judicis, nec
non proficio quando mortuos ploro, : et illis justitia justi hominis erit secura; nos miseri
non prodest, et mihi obest. Illi ergo mortuos quid faciemus in die illa qui quotidie multi- ,

suos carnaliter lugeant, qui resurrectionem ne- plicamus pcccata nostra? si in die judicii vix
gant, aut qui post mortein non credunt resur- salvabitur justus, nosqui innumerabiliapeccata
rectionem. Igitur, soror charissima, nos qui fecimus , in die illa ubi apparebimus^ ? ISuIlus

mortuos nostros credimus cum Christo regnare, D homo sine timore poterit esse in die illa,

non debemus pro eis plorare, sed orare non : quando coeli movendi sunt ct terra , et omnia
debemus mortuos carnaliter lugere, sed pro eis eleiiienta calore sunt solvenda ; de qua etiam
Domino preces fundere, ut eos dignetur de dicitur : Z)/ti- illa, dies tnbutattonis , ilics mi-
poenis eripere. serice et vindictce , dies nubis et caliginis, dies
tubce et clungoris; tribulabitur in eajnrtis^.
LXXI. — Dejudicio. 167. — Heu , frater mi, quid in illa die di-
cturi sumus, qiiando ille districtus Judex ad-
166. Duplex estjudicium divinum unum, : venerit? Dum enim adventuin illius memora-
quo in hac vita judicantur horaines; alterum , sti, meplorare fecisti tu memorando terribilem ;

> I Cor. XI, 31, 32. — » Jol) ix , 22. — ^ Mntlli. xii , 3f>. — •>
I retr. iv, 18 , tl rrov. xt , 31. — * Sophon.
I , 15, 10, 14.
 , !,;
,:

1701 DE MODO BEiNE VI 1762

diem ad lacrymas me
judicii, coegisti. — Soror'**tibi qualiter in domo Dei debeas conversari
mihi in Christo dilecta bene , fecisti , si cum ti- A qualis debeas esse ,
jam ostensum est tibi. Jam
more districti Judicis flevisti ;
quia antequam babes cognitionem mandatorum jam : scis quid
appareat dies judicii, opportet nos praevenire sit recte vivere. Vide ergo ne ultra offendas
ante faciem ejus in confessione, et lacrymas vide ne deinceps bonnm quod nosti, dissimu-
nostras in conspectu ejus ponere. In hac vita les. Bonum legis male vivendo contemnis. Si
est tempus acceptabile et dies salutis. Unde di- , bona quae legis , male vivendo contempscris , in
citur QiKsrile Dnminnin dum ipvcniri potest,
: conspectu Dei nimis eris culpabilis. QuarePQuia
invocate eum dum prope est\ In hac vita non melius est viam sahitis non cognoscere, quam
videtur judex, et est prope in futura vita vi- : Ergo acceptum do- post cognitionem retro ire.

debitur , et erit longe. Igitur soror charissima, num scienti^ mente et opere retine implcopere
, :

necesse est ut quaeramus Dominum in toto cor- quod didicisti praeceptione. Soror vencrabihs,
de et tota mente in hac praesenti vita, si eum
, ilerum iterumque praecipio tibi, ut summo stu-
invenire quaerimus in futura. Si eum in hac vita B dio custodias monita hujus Hbri.
cum omni devotione quaesierimus , et a nialis
operibus recesserimus, in die judicii misericoi'- LXXIII. — Sororis pro se intercessionem apiid Deum
diam ab eo consequemur, quia bcnignus et mi- rogat.

sericors est. De illo namque scriptum est : Sua-

vis Dominus universis, et miserationes ejus supcr Te deprecor soror charissima in Chri-
1G9. ,

omnia opera ejus *. Igitur, soror charissima sto, ut non pigeat audire ea quae tibi volo dicere
deprecemur ipsum terribik>m ac justissimum cum magno desiderio quia in Christo te mul- :

Judicem cum lacrvmis et omni devotione ut , tum diligo ideo tibi conscientiam ostcndo
,

in die judicii non reddat nobis secundum ini- meam. Sed dum tibi peccata mea manifesto
quitates nostras, sed secundum misericordias ne forte aures tuas polluam timeo. Te tamen
suas, et ut non permiltat nos cum impiis audire rogo dilecta soror in Christo, ut des veniam
,

ilhun terribilem sententiam , Itc , malcdicti, in rnihi peccatori indigno. Ego miser et peccator
ignem ceternum : sed ut nos faciat cum electis C a primis fere annis contaminavi vitam meam
suis audire , Venite, benedicti Patris mei, perci- semper nova peccata veteribus conjunxi sem- ;

pite regnum quod vobis paratum cst ab origine per peccata peccatis addidi; peccare nunquam
mundi ^. desii bonum quod debueram facere non feci
: ,

malum quod non debueram facere, feci. Ego

LXXII.
1 Soror charissima , jam per gratiam Dei
68.
navim locutionis ad portum dirigo sed tamen
— Epilogiis. miser non sum dignus videre altitudinem
coeli prae multitudine iniquitatis meae, quoniam
irritavi iram omnipotentis Dei adversum me,
: et innumerabilia mala coram eo cogitavi ,-.ilixi

iterum ad te revertor loquendo. Tu enim roga- et feci ab infantia mea usque in prassentem

sti, ut verba sanctae admonitionis scriberem ti- diem. Ego infelix peccavi in infantia , peccavi
bi. Ego vero non ut debui, tamen per gratiam
si in pueritia in adolcscentia
,
in juventute; sed ,

Dei, ut potui, ex dictis sanctorum Patrum ad etiam ,

quod est gravius et periculosius, peccavi

tuam commonitionem sententias collegi quas , D in senectute. Cecidi miser in ccenum flagitio-
tuae Dilectioni in hoc libro repraesentavi. Ecce rum. Ego reus cecidi in foveam peccatorum.
igitur, soror mihi in Christo dilecta, habes Ego culpabilis cecidi in puteum iniquitatis. Ego
bonae vitae monita. Datum cst tibi consilium infelix cecidi in profundum malorum descendi :

bene vivendi , et etiam norma. NuIIa jam igno- miser in volutabrum vitiorum. Heu , miser
rantia a peccato te excusat. Non es jam nescia heu, infelix! cecidi et per me non valeo sur-
,

bonae vitae. Non enim imprudens aut ignara gere. Te ergo deprecor, soror in Christo ama-
bcne vivendi jam poteris dicere : Per ignoran- bilis , ut tu me subleves manu tuae orationis.

tiam peccavi. Quare? Quia jam lex posita est Manum tuae orationis mihi porrigc, et mc de
tibi quam debes sequi : jam ostensa sunt tibi profundo vitiorum extrahe. Tu.tc intercessionis

praecepta bene vivendi ; jam demonstratum est manum intende, et me de fovea iniquitatis eripe.

» Isai. Lv, C. — ' Psal. cxi.ty, 9. — ^ Maltli. xxv, 'i I , ,14.

TOM. V.
 , ,

17()3 LIRKR AD SOROREM, DE MODO BENE VIVENDI. 170'»

Soror charissima, certiis sum quod si tu pactum""* castis ample.xibus Christum amplexata fueris
quod cum Christo pepigisti , servaveris ; et tibi A profecto mihi peccatori veniam obtinere po-
dabitur corona in aeterna gaudia , et mihi pec- teris. Si tu amplexibus Christi fragrantissimo
catori dabitur venia in hac vita. Si tu ea quae odore virginitatis adha'seris, mihi indigno in-
Christo vovisti , devota mente impleveris; et dulgenliani obtinebis. Si .lesum Christum spon-
mihi in(h<;no veniam obtinebis, et lu cum san- siun coelestem super omnia amaveris, et in ejus
thalamo laetaberis.
ctis virj^inibus in ca'lesti dulcissimo amore requieveris , delictorum meo-
170. Honesta virgo, certus sum, nec dubito rum absolutionem acquirere poteris. Jesus Chri-
quod tiia virginalis oratio poterit obtinere ve- stus sponsus tuus non te contristabit ; sed quod-
niam peccatorum meorum mihi indigno. Soror cun)(jue petieris dabit tibi, qui tc suae copulae
venerabilis, si tu in servitio Dei , sicut pollicita sociavit : multum enim te diligit, qui suo san-
es, perseveraveris; et mihi peccatori indulgen- guine te amor tuus in Christo,
redemit. Igitur
tiam consequeris, et tu inter choros virginum erit peccatorum meorum remissio. Spem re-
in perpetuum exaltaberis. Honesta virgo, rogo B missionis habeo, si tu ,
quam
charissima soror,
iit intenta mente audias qua; dico. Tu es soror multum diligo , intraveris cum Christo ad nu-
raea devotissima in Christo per cujus interces-
,
ptias in coelestem thalamum. Tu soror vene-
,

sionem mundari a peccatorum meorum sordi- rabilis, in die districti ac tremendi judicii Dei
bus non dubito.Si tu,honorabilis virgo, accepta solatium menm eris , ubi sum redditurus ratio-
es virgo Deo, et si tu cum Jesu Christo sponso nem de culpis et negligentiis meis. Meritum
tuo casto cubili cubueris, pro salute mea quid- enim tuae sanctaj virginilatis minuet poenam
<juid ab eo petieris impetrabis. Si tu , soror meae iniquitatis. Amen.

ADMONITIO
IN SEQUENTES VERSUS ET RHYTHMOS.

Berengarius scholasticus in Apologiapro Abaelai'do conti-a S. Bernardum auctor est, Bernar-

duni ipsum « a priniis fere adolescentiae rudimentis cantiunculas niimicas » (sic ille pro innata
petulantla loquitur) « et urbanos uiodulos fictitasse , et rhythniico certaniine » cum fratribus
contendisse. Non tamen existinieni , sequentes versus et rhythmos Bernardo esse tribuendos.
Quippe Cistercienses quod metricis legibus coercetur. Unde Bernardus in
nihil admittebant ,

componendo sancti\ non tantuni metri sed etiani rhythmi oninino neglexit.
ictorisofEcio leges ,

Non ergo ejus esse putena Carmen paraeneticum ad Rainaldum quod Petrus Possinus Socie- ,

tatisJesu ex Bibhotheca Chigiana Romae vulgavitanno 1663; neque rhytlimum sequentem, a

Carolo dcA isdi nionacho Dunensi editum. Nec quidquam certius habemus de Jubilo rhy thmico
de noniine Jesu, jain pridem Bernardo adscripto qui in quodam codice Vallis-Cernaii Ordi- :

nis Cistorciensis inscribitur « Meditatio cujusdam sant ta^ Yirginis de amorc Christi. » Sunt
,

qui hynmum « Ave, Maris stella » eidcm saucto Doctori tribuuut. Verum huuc antiquioris esso
auctoris patet tuni ex vetustiori codice nostro Germanensi , tuni ex Breviario Casinensi ,
quoti
niodo in donio institutionis Patrum Oratorii Parisiis asscrvatur scripto tempore Oderisii ab- ,

batis co nomine primi, qui anno 1 105 viverc dcsiit quibus in libris hynuuis isto liabctur. :
 , , , ;, , ,:
. ,; ,, ,

CARMEN PAR^NETICUM
AD RAINALDUM.

Chartula nostra tibi portat , Rainalde, saliites; 891 pi^setereunl el non redeunt mortalia quaeque.
Plura videbis ibi , si non haec dona refutes. A Nec spatio manet in dubio : sed nocte dieque
Diilcia sunt animae solalia quje tibi mando : Vita brevis, veUit umbra levis sic annihilalur

Sed prosunt mioime, nisi serves haec operando. Sic vadil subiloque cadit dum stare pufatur.

Quod mea verba monent tu noli tradere vento ; Quis redimit dum mors perimil ? usquam
quis fcedcrat ?

Cordis in aure sonent, et sic retinere memento : Necpretium, necservilium niors accipit unquam.
Ut libi grande bonum noslri monilus operentur, .Sed quid plura loquor ? nulli mors improba parcit :

Perque Dei donum tibi cceHca regna parentur. Non evadit inops nec qui marsupia farcit.
Menti sincerse possunt hfec verba placere. Non igitur cesses ea quae bona sunt operari
Hsec iter oslendunt, hortantur, non reprehendunt. Nam mors non cessat tibi nocte dieque minnri.
Vox quod nemo spem sibi ponat
divina sonat, AmpUus in rebus noli sperare caducis :

In rebus mundi causam dant pereundi.

,
quae Sed tua mens cupiat aeternae gaudia lucis.

Quisquis amat Christum, mundum non dihgit istum : Fallitur insipieus vitae praesentis amore :

Sed quasi fetores spernens illius amores Sed sapiens noscit quanto sit plena dolore.
vEstimat obscenum quod mundus credit amoenum ;
Quidquid formosum mundus gerit et pretiosum ,

Et sibi vilescit totum quod in orbe nilescit. B Floris habet morem cui dat natura colorem
Vitat terrenum decus ut mortale venenum Mox ut siccatur totus color annihilalur :

Abjectoque foris coeno carnaUs amoris , Postea nec Horem monstrat , nec spirat odorem.
Ad regnum cceli suspirat meute fideli Regia majestas, omnis terrena potestas,
Jamque fide plena paradisi sperat amoena. Prosperitas rerum , series longaeva dierum ,

Tu quoque, frater, ita camis contagia vita Transiet absque mora, mortis dum venerit hora.
Ut placeas-Christo dum mundo vivis in isto. '
Horam nescimus mortis, mortem beue scimiis.
Quae cito labuntur, magnoque labore petuntur, Nescit fama mori , mors nulla pafatur honori.
Non tibi sint curte res ad nihiUim rediturae : Audi quid sit honor : sed non tibi scribere conor;
Nec modo laeteris ,
quia forsan cras morieris Nosti quippe satis, quia nil habet ulilitatis.

Per nuUam sorlem poteris depellere mortem. Praedia terrarum, possessio divitiarum,
Cur caro l^etatur, quae vermibus esca paratur.' Fabrica murorum, grandis striictiira domorum ,

Nunc locus est flendi , locus est peccata luendi. Gratia mensarum cum deliciis epularum ,

Postea gaudebit qui nunc sua crimina flebit : Insignesque thori, cuppre scyphique decori
Jam jam laetetur quia gaudia summa meretur. Resplendens vestis qua; moribus ohstat honestis
Gaudia stultorum cumulant augmenta malorum. C Grex armentorum, spaliosus cultiis agronim
Talia prudentes fugiunt, ca despicientes. Fertile vinetum diversa vite repletum ,

Cur cito non spernis quK praetereuntia cernis? Gloria natorum , dilectio dulcis et horuni
Nonne vides mundum nimis inGrmum et moribundum Cuncta reliiiquentur, nec post ha?c invenjcntur.
Sub gladio dirae morlis languendo pcrire ? Quod breviter durat quis prudens quaerere cuiat ?
Mors mors ecce necat quod carne creatur,
resecat, Non metuens hominem faciet mors aspera fincm
INIagniGcos premit et modicos cunctis dominatur, : Rebus mundanis mendacibus , et malesanis.

Tam ducibus quam principibus commuuis habetur ;

Causa gravis scelerum cessabit amor niulicrum;
Nobihum lenel imperium nuUum reveretur. , Colloquium quarum nil est nisi virus amarum ,

Mors juvenes rapit atque senes, nulU miseretur. Priebens siib mellis dulcedinc pociila fellis.

lUa fremit, genus omne Iremit quod in orbe movetur, Nam decor illarum laqiieus fallax auimariim.
Illa ferit, caro tota perit dum sub pede mortis : Cum verbis blandis'^ fHllacibus at(iue uefandis
Conleritur, non eripitiu- vir robore forlis. Illaqueat stultos et fert ad tartara multos.
Cur igitur qui sic moritur vult magnificari? Tempora transibunt et gaudia vaua peribunl
Cur nimias sibi divitias vuU ille parari ? Et parient friictum tristcm pcr saecula luctiim.
Inslabiles sumus et fragiles mnltisque ruinis D Omnibus hoc dico, ne sc siibdant inimico ;

Allcrimur : sicjam trahimur sub temporefmis. Ne siipplantelur qui caplus in liis retiialiu
 , ;, , ,,,, , ,! , , , ,

1 7(>7 CAIIMKN PAR^NKTICUM. I7(;8

Nuli confunili ntisfra dulmliue uiuudi ""^ Est flcus et Iristisqui pa-iiis Iraditiir islis ;

Nam sua duiccdo diiabitur ordiuc lu-do, A IVlallct prieteritic (|iiod iu omni lcmpore vitre

QuiC tepidas mentei et niollia quuique se(|ucnles Paiiper vixissct , (luam divitias habuisset.
Fatlit, mulcendo carnem blandeque fovendo ; Stat malc seciirus qiii protinus cst ruiturus ,

Postea fiuitur ncc dulcis jain rcperitur : Ncc bene lietatiir ciii pu'ua dolorqiie paralur.
Sed lit aniaia nimis , nou ietiuaus ultima priniis ,
Non igitiir ciii-es gazas acqiiirere pliircs ,

Et gravitcr piiiigit miseros (|uos priiiiitus unjjil. Gii/.as failaccs , incertas aUpic fugaces ,

Nam sic illusos et sempcr mullibus usos {){ix iiiagis uptantiir ciiiu plcnius accumulantiir,

Damnalos digne post niortem torquet in igne ,

Ncc satiant mentes scmper majora pctentes.
Al(pie vuluptatem cunverlit iu auxictatem ,
Divitiae talcs sunt umnibus exitiales.

Et fit flamma furens illos sinc liue perurens. Nam sibi credciitcs faciunl miseros et egentes,
Talia liicra fcrent studiis (pii talibus haerent, Post carnis vitain pcr blanditias nulritam :

Sed (lui salvari vult perpctuoque beari Exjicrtcsquc boni tradiintur pcrditioni.
Cluisto devotum studcat se tradcre totum. Neino tamen credat quod ab ista liice recedat
Sedibus iu hctis ictcruce doua qiiietis Si proprium scrvct, vd divilias coaccrvet

Ejus inhiercnJo pra;ceptis , et facicndo B Iguibus arsurus, vcl proptcr opes peritiirus.
Quod Scriplurarum monstrant documenta sacraiiim ,
Quamvis sit larum ,
poterit posscssor earum
Accipiet vere qui vult hnec jussa tenere, Juste salvari , fugiat si nomen avari.
Qute cunctis danlur qui corde Deo famulantur. Vivat prudcnter, gazas habeat sapienter :

Hic est servorum requies et vita suorum. Nou abscundcndo, sed egcnis dislribuendo.
Gaudia quae praestat, tribulatio nuUa molestat. Sed satis est uotuin quod plus dimitlere totum
(lloria solemnis manet illis ,
paxqiie perennis. Prodest, quam temere qua; sunt incerta tenere.

Sempcr honoratos, semper facit esse beatos Tutius esl vere morsuni fugiendo cavere ,

Quos recipit secum, quod quamvis judicet a;quiim . Quam prope serpeutes procumbere viriis habentes.
Plura tamcn dantur sanclis quam promereautur. Si nuuc de mundo est horror, tibi consilium do ,

Omnia dat gratis divina; fous pietatis, Quatenus hoc spreto, te tradas, pectore licto,

Proque labore brevi conferl bona perpetis ve\i. S(^rvitio Christi , cui Iraditus ipse fuisti.
His qui salvantur sic prjemia multa parantur, Hic tibi pricbcbit regnum quod line carebit

Sic niala multa malis mors pra?parat exitialis. Huic si te dederis, celsis opibus potieiis
Isti gaudebunt , illi siue fine dolebunt. Tollcre quas fures nequeunt, nec rodere mures.
Nemo potest fari , nec cernere, nec medilari C Collige thesaurum qui gcmmas viucat et aurum,
Gaudia justorum sed nec tormenta malorum
, : Quique bouos mores tibi congregat interiorcs.
Quam male fraudatur qui slulte ludificatur, Gazas congestas menlis prcecellit honestas.

Qui propter florem mundi vauumque decorem ,

Quam miser est, et erit ,
qui mundi prospera qureril !

Qui prius apparet quasi ros, et protinus aret Est dives vcre qui non ea curat habere.
Vadit in infernum perdens diadema supernum ,
()ui bonus est, inlus fidei munimine cinctus,
Quod Dominus donat cunctis quos ipse coronat Semper houeslatis studium teuet et probitatis.
Errat homo vere qui cum bona possit habere Cuui bona qiiis traclat tum se virtutibus aptat. ,

Sponte subit panas infernalesque catcnas. Si nihil est sordis quod polluat iutima cordis ,

Hujiis amor mundi putei parat ima profundi : His delcclalur Domiuus qui cor speculalur.
Protinus exstinctus moritur qui millitur intus ,
Thesaiirus talis pretiusus , spiritualis ,

Semper ad ima cadit, semper mors obvia vadit Compaiat iclernam vitam patriamque siipernam.
Nec veuit ad metas mortis venerabilis a:tas. Congregcil in ccelis thesauros quisquc lidelis ,

Nescia semperque videtur oriri

finiri , Perqiie bonos mores ad summos tendit houores.
Semper vexando, seniper gcmitus rcnovando , Nec niodu vult fieri locuples , ncc magnus liaberi :

Ingerit ardorcs infinitosque dolores. D Scd sempcr minimiis, scmpcr despectus et imus,
Sunt ibi serpentes flammas ex ore vomentes Pliis pauperlatem cupiens, quam prnsperitatem.
Deformes, nigri, sed non ad verbera pigri : Hicc idcn tolerat, quia ca-Ii gaudia sperat.
Nunquam laxantur, sed semper ad ha;c renovantur, Paupcr amabilis et venerabilis cst benedictus ;

Et male ferventes siint ad tormenta recentes Dives inutilis el miserabilis est nialedictus.

Semper tristati semperque ferire parati

, Qui bona liegligit et mala diligit, intrat abyssum.
Semper inardescunl nou cessant, uec requiesciint.
, Niilla pulcutia, luilla pccimia libcrat ipsiiin.

Sic exerceutur, ncc parcunt, ncc misercutur. iMimiscrabilis , insatiabilis illa voragu,

Quam male damnatur, (piam fortiter excruciatiir, Hi( ubi mcrgilur, liorrida ccrnitur omuis imagu.
Qui fcrt tantorum fcritalcm supplicioiiim ! Hicc criiciamiiia pcr siia crimiiia promeruere
Qiiid tibi thesauri , (piid accrviis prodcrit aiiri , Vir mi.scrabilis, p;va(|uc llcbilis , ct siibicir.

(,iim pcccalores niillcntiirad iufcriurcs Jiissn l)ci pia, jiissa suliibria si Icnuisseut,
Iiifttiiii latcbras , igiicm ,
parilcr^pic lciicbras Vir iicipic lcmina, ncc sua scmina murtc pcrissciil
.Vcmpcr passuri , iicc ;ili hi, iiiii|ii;iiii rcdituii '.'
Scd (|iiia solvcre ,
jiissrKpic spcrucic uuu liuiiiciiiiil ,
 , ,, ,, , , ,, , ! ; ,

1769 CARMEN PAR.ENETICUM. 1770

"'"
Mors gravis iiruit; hoc inerilo fuit, et perieiiiiil. O quam dilautur queis calica regna parantiir
Janua mortis , Isesio forlis, crimen eorum , A Sic exaltantur qui sanctis associantur,

Attulit orbi semina morbi totque malorum. Vivent jucundi qui spernunt gaudia mundi
Illa parentes atque sequentes culpa peremit Qui carnis miseraj norunt viliosa cavere,

Atque pianmi deliciaruui munus ademit. Sub pedibus quorum victus jacet hostis eorum ,

Flebile facliim daus cruciatum, dansque dolorem, His dabitiir vere Dominum siue fine teuere,

Ista mereri ,
perdere veri Regis amorem Angelicosque choros divina laude souoros ,

Tam lacrymosa, tamque perosa sorte perire ,

Cuiu quibus ante Deum reforunt cuni laude troph%um.
Atque ferorum suppliciorum clauslra subire. Quae tibi nuuc dico si serves corde pudico
Est data saevara causa per Evam perdilionis, Hoc iterum certus vives sine tenipore lielus.

Dum meliores sperat honores voce draconis, Sed miseri flebunt, quia gaiidia nulla videbunt.

Haec male credens , nos quoque Ifedens crimine magiio ;

Nunquam cum reprobis tribuatur porlio uobis.
Omine Irisli subdidit isti sxcula damno :
Ad poeuas ibunt a te sine fine peribuut.
,

Stirps miserorum plena dolorum postea crevit. Mundus ad hanc partem trahitur per daemouis arteui
His quo([ue damuis pluribus annis subdila flevit. Talia damna ferent istis qui sordibus haerent.
Tunc Deus omnipotens qui verbo cuncta creavit, B His igitur monilis tactus toties repetitis,

Sic cecidisse dolens hominem quem semper amavit, Sensu discreto quae suut nocitura caveto.
Ipse suum Verbum trausmisit ad iDflma mundi, Pervigili cura semper meditare fulura.
Exsulibus miseris aperire vias redeuudi. Quam fera, quam fortis veuiet destructio mortis :

Filius ergo Dei descendit ab arce superua Quae via pandetur cum spiritus egredietiir :

Nuuquam desceudeus a majestate paterna. Quid sit facturus, vel quos comites habiturus :

Qui corpus sumens animatum, uumiue salvo, Quam miser iufernus, quam uobilis ordo superuiis :

Processit natus sacrw de Virgiuis alvo. Quaj mala damnatis, quae siut bona parta bealis.
Verus homo verusque Deus, pius et miserator, Quantum gaudebunt quos gaiidia summa replebunl
Salvator verus, noslra;qne salulis amator, Quos illustrabit qiios semper Iffitificabit
,

Vivendique volens uobis osteudere uormam Visio sancta Dei , splendorqiie sua; faciei.
Se dedit exemplum rectamque per oinuia formam. Talia quaerenti venient nova gaudia menti.
Insuper et mullos voluit sufferre labores Cum studio tali dulcedine spirituali
Alque dolore suo uostros auferre labores. Mens tua pascetur, si jugiter haec meditetur.
Sponle sua moriens morlem nioriendo peremit Hoc sliidium meutes Domino facit esse placentes.
El sic pcrpetua miseros a morte redemit. C Curas terrenas magno cruciamine plenas
Quod non debebat persolvens, fons pietalis Funditus expellit , vitiorum germina veHit.
Succurrit nobis morlali peste gravatis. Sic aeternorum mens lacta timore dolorum
Pondera nostra ferens, peniUis nos exonerayit, -
Deserit errorem , mundiqiie repellit amorem.
Et quidquid crimen vetus abslulerat, reparavit. Posteasummorum flagrescit amore bouorum.
Nam de morte pia consurgens ut leo forlis bonum Domiui mirabile douum.
Confert tale
Restituit vitam, prostrato principe morlis. Nam cum mutatur mala meus, Deus lioc operatur.
Sic Doniini pietas mundum non passa perire, Virtutum munus pracstare potest Deus unus
Fecit nos miseros ad gaudia prima redire. Qui sic servorum docet inlus corda suorum ,

Jam satis audisti , fraler, quod gratia Christi Qui bona sectautur, vel dicuut , vel meditantur.

Sic nos salvavit , nostrumqiie geuus reuovavit. SicDominus mores illos levat ad inelioieS,
Si sapis, hoc credis, nec aij hac ralione recedis. Quos exsurgentes videt auxiliumqiie petentes.
Sed qiiid lucratur credens quod non operalur? Ergo fide pura Chrislo te subdere cura,
Hic male se la^dit , male vivens non beue credit. Auxilio cujus fiigies mala temporis hujus.
Crede, magis magnum farit illa fides sibi damuuni, Atria sunt cccli vero patefacta fideli.

Quam si nescisset fidei (|uod dogiua fuisset. D Semper ibi vives divino munere dives,
Morteni lucratur, quae morlua jure vocntur. Si vis sincere Christi priccepta tenere :

Hunc facit ipsa mori sub judicio graviori. Christo junguutur sua qiii prrecepla sequuntur.
Quod loquor est uotum reliuenlibus utile totiun. Nam decus aeternum datur his rcgnumqiie siipernum,
Frater, id ausculla, venient tibi comnioda multa, Gloria coelestis paradisi debila feslis

Si retiuere velis, qiiia sic eris ipse fidclis. Hos faciet laetos, et pax a;terua quielos.
Hanc per virtutem poteris relincre sahilem, Jam delectaris qiii talia prxmedilaris :

Atque beatus eris si qiue boua sunt opereris. Ista libeus audis, et ad hac pia gaiidia plaudis.
Ergo verborum semper memor csto meorum : Ne tameu iguorcs per magiios isla labores
Cura tua; menlis semper sit in his documcntis. Sanctius acqiiiri, nec fortiiito rcperiri.
Si vis salvari sempcr sliideas imilari
, Sed quamvis gratis tribuat Deus isla bcatis;
Vitam jiistorum, fiigiens cxempla n.alorum. Nemo tamcii segnis viUe ferl doiia pereunis
Illis jungeris quorum lii facta seqiicris. Ni melior factiis proprios coiitcmpscril acliis.

Elige saiictorum consorlia, uoii reproborum. Qiieni facit his diguuin Duminus, vult essc bcuijrnuni.
 ; , ,; ,; , ; , ,;

1771 VARII RHYTHMI. 1772

1'ruiiiptun) , fervcnteui , kcd non hiec vaiia k«.-i|u«:utfui. """iNec ratio veri debet tibi dura videii :

AJ it-guum ca'U uou teudit nientt; lideli A Nanique per angustum tibi dixi curreie jiistum ;

lusijiieuset hebes : sed tu Ijeue eredere debes Sic prubus ascendit, dum sempei' ad arJua lendit :

l.hiistu diccuti : Kapiuut illud viuleuti. Hunc facies cursuni si vis ascenJere sursuiu.
Scilicet austerl; seJ distiugueudu sexeri Forlassis pueru tibi fruslra miltere qiiaTu
IMullia sperueutes et cai iii viiu tacientes : Istum sermunem , (|uia uoii capis hanc raliunem.
Seniper et iiiteuti Doniiuu parere voleuti. Sed Paler iiuuieiisus perfeclus Jet tibi sensus ;

Res est nola satis , nec habet quidquain novitatis : Roborel ietalein , liibual siuiul el probilatem.
Spiritus iude perit , coipus si duleia quajrit. Filius ipse Dei spes iiostra; progeuiei
lit Juin vexatur caro, spirilus alleviatur : Auclor lioneslalis, fons perpetua; bonitatis,
Cuiiujue relaxatur, inortaliter iHe gravatur. "Virtulum Uores el honeslos Jet libi niores.

Ouine quoJ osteuJo ,

potes ipse viJere h-geiido. Spiritus aniborum »jui langit corJa siiurum
InJice Scriptura poteris cugnoscere plura. Et sine verborum sonitu lit Joctor eorum
Vitam qua;renti Jat iter sacra lectio mcnti. Ipse luam menlem regat
sapientem , , et faciat
Accipe scriptorum super ha.'c monumenta uieorum : Recle creJenlem, monitusque bonos retiuentem :

Qua; libi uionstiavi, qua; Julciter iusiuuavi B L't bene viveuJu mandataque sancta sequendo,

INon ea corJe gravi viJeas, seJ menle suavi. Laetiliam vera; lucis mei-earis habere.
Quidquid euiiu scripsi , multum libi proderit ipsuin , Quae lenebras uescit, nimioque Jecore nilescit

Si via virtutis delectat iterque sahitis. Et cuiciimque Jalur, siue fine beatificalur.
Nam Re\ coelestis ,
quein nil latet , est mihi testis Hoc tibi del munus qui regnat Trinus et Unus.
Wil tibi narravi , nisi quod prodesse putavi. Amen.

RHYTHMUS DE GONTEMPTU MUNDI.

O niiranda vanitas ! o Jivitiarum Dic , ubi SaloinoD , olim taiu nobilis ?

Amor lamentabilis! o virus amarum! Vel ubi Samson est , Jux inviucibilis?
Cur tot viros inficis , facienJo charum , Vel pulcher Absalon , vultu mirabilis.'
QuoJ pertransit citius quam flamma stuparum .'
Vel Julcis Jooathas , mulluin amabilis.'*
Homo miser, cogila ; mors onmes compescil , Quo Ciesar abiil, celsus iniperio.'
Quis est ab inilio ,
qui morli non cessil .'
Vel Dives spleudidiis, lotus in prauJio ?
Quando muriturus est , omnis humn nescit Dic , ubi Tullius , clariis eloquio ?
Hic qui vivit hoJie, cras furle pulrescit. Vel Aristoteles , suinmus iugenio .••

Qui Je murte cogitat miror quoJ laetalur ,

Tot clari proceres , tut relrn spatia ,

Cuni sic genus liuminum morti Jeputatur, Tot ora j)ra'sulum lut regua fortia ,

Quo post morlem transeat homo, nescialur. Tnt muudi priucipes , tanla putentia ,

UuJe quiJam sapiens ita Je se fatur : In ictu oculi clauJuutur omnia.

Dum Je murte cugito , contristor et ploro Quaiii brevc feslum est, luec munJi gloria !

Verum quoJ moriar, et tempus iguoru

est , LU umbra hominis , sunt ejus gauJia,
Ultimum quoJ nescio, cui Jungar choro ; Qua; seinper sublrahunt :eterua priemia ,

Ulcum sanclis merearjungi, Deum oro, D Et Juciiut homines aJ Jura Jevia.

Cur mun Jus niililat sub vana gloria .*•
O esca vcrmium ! o massa piilveris !

C.ujus prosperilas est li ausitoria : O roris vanitas , cur sic extolleris.'

Tam cilo labitur ejiis potentia , Ignoraus pcuitiis , utruui cras vixeris,
Quam vasa llguli ,
qu;e sunt fragilia. Fac boiiuiu ouiiiibus , (pKiuiJiu puleris.
Plus fiJe litleris , scriplis iii glacie, IIa'c carnisgluria , (|uu' iiiagiii |ieiidilur,

Quain iiuiuJi miseri vanu; fallaciu; : Sacris in Lilleiis llus feiii dicitur :

Fallax iu pra-miis, virtiilis specie, Ut leve fuliiim , (|uuJ veiitu rapitur,

Qui iiuiuiiiain hubiiit leiiipus fiJucia;. Sic vita hoiiiiuis luci suiilraliilur.
CieJeuJuiu niagis est viris veracibus, INil liiuiii Jixcris , (piuJ potes perJere
Qiiaiu iiiuuJi miseris prusperilatibus ; Qiiod uiuiiJiis Iribuit , iutciuht rupeie.
Falsis in somniis, et vanilatibus, Siiperna cogita , cor sit iii letliere :

1'alsis in stiidiis, ct voluplntibni. Felix qui poluil luuiuliiiii riuilemiirie.

 , ,,
;,; ,,,, ,, ! !! ,,,,
! , ,
! ,,,, ,; , , , ,

1773 VARII RHYTHMI. 1774

IDEM BERNARDUS.

Dic , homo
Discretionis gratia ?
Cur vitje viani deseris
£t tendis ad supplicia?
Saluti praefers otia
, cur abuteris Reddet ipse stipendia : Quid nos primo fuerimus.
Ne gloriosa patria Ohomo, cur non feslinas
Tua te privent vitia. Ut detur tibi mansio
Nam si mundus occurreris, Qua feUx immorlalitas
Cum justis sociaberis Et nuUa trepidatio :

El preliosis vilia. In aiterua Uetitia. Sed perpes exsuUatio

Nec melu poenaj flecteiis » Dic , homo, cur abuteris Et sanctorum societas
Nec spe salutis traheris Discretionis gratia ? Ac permanet feUcitas
Ut ^mma qu%ras gaudia^ O Christi longanimilas ,
Et laeta Dei visio ?

Dic, homo, cur abuteris Et longa exspectatio ! Cernat hoc medilatio ,

Discretionis gratia? O mira Christi bonitas, Quid nos primo fuerimus.

Quid valet mundi gloria , O quanta miseratio Cum sit omnis homo fenum,
Vide ,
quam sic amplecteris ? O cordis induratio Et post fenum fiat coenum ,

Multa vides indicia Et morlis festinatio Utquid , homo , extoUeris ?

Quod scienter deciperis : Quid differs? cur non cogitas ,

Cerne quid es , et quid eris.
Mundum qui fugit sequeris ,
Homo ,
quae vita; brevitas ? Modo flos es , et verteris

Et cum labente laberis Cernat hoc meditatio In faviUam cineris.

Sequendo transitoria. Quid nos primo fuerimus. Per aetatum incremenla
Sic bona permanentia O vanitatum vanitas, Imo magis delrimenta
Sub aure surda prxteris. Curarum occupatio! Ad non esse traheris.

Dic, homo, cur abuteris O, cur ambitur dignitas? Velut umbra , cum declinat
Discrelionis gralia? Cur opum cumulatio? Vita surgit , et festinat

Certe , non excusaberis Quo tendit congregatio ? Claudit meta funeris.

Dissimulando taUa. Aut quid valet cupiditas ? Homo dictus es ab humo ;

Nam si sic subterfugeris Est in sepulcro foeditas ,

Cito transis ,
quia fumo
Post restat conscientia Et extra dealbatio. SimiUs efficeris.

Quae non tacet latenlia : Cernal hoc meditatio Nunquam in eodem statu

£t divina judicia Quid nos primo fuerimus. Permanes dum sub rotalu,

Declinare non poteris O quae mortis acerhitas Hujus vitai volveris.

Sed si convictus fueris ,
Et quanta trepidatio ! O sors gra\is ! o sors dura !

Patet mortis sententia. Cum jam cogit mortahtas ,

O lex dira ,
quam natura
Dic , homo , cur abuteris Ut fial separatio. Promulgavit miseris
Discrelionis gratia? Quid prodest delectatio ? Homo nascens cum moerore
Non conCdas de venia Quid fesliva jucunditas ? Vitam ducis cum labore ,

Si sero poenitueris. Quid nunc pro vita flagitas? Et cum nietu moreris.

Dies est peremptoria O sera recordatio Ergo si scis qualitatem

Quam uisi tu praeveneris Cernal hoc meditatio Tua; sortis, volnptatem
Fructu condigni operis Quid nos primo fuerimus. Carnis quare sequeris?
Et realum purgaveris O servitus ,
quid cogitas ,
Meniento te moriturum
Erit tibi miseria Apparens in judicio? Et post mortem id messunmi
Absque misericordia O argueus crudebtas Quod hic seminaveris.
In a;ternum cum miseris. Hostis , et accusatio ! Terram teris , terram geris ,

Dic , homo , cur al)uteris O dolor et confusio ! Et in terram reverteris

Discretionis gratia ? O horror, o obscuritas ! Qui de terra sumeris.
Ergo , vide , cum veneris O poenarum aeternitas ,
Cerne quid es, et quid eris ,

In Judicis prnesentia Et ignis conflagratio Modo flos es , et verleris

Qui tibi ,
prout egeris , Cernat hoc meditatio In favillam cineris.
 , , ,, , , ,
,,, ;, ,, ,, ,, ,
,,, ,, ,,,, :
; , ;, ! ! ,, ! ,, ,,, ;,,, ,
, ,! ,

1775 VARII RHYTHMI. 1776

JUBILUS RHYTHMICUS, DE NOMINE JESU,

Jesu dulcis uieniuriu ,

lloc probat ejus Passio ,
Jesu, summabeuignilas,
Dans veia cordi gaudia : IIoc sanguinis effusio, Mira cordis jucunditas
Sed super niel et onniia Per (piam nobis redeuiptio Inconiprehensa bouitas
Ejus dukis pra-sentia. Datur, et Dei visio. Tua nie stringat ciiaritas.
Nil cauitur suavius, Jesnin omnes agnoscite Bonuui iiiihi diligere
Nil auditur jucuudius Amoremejus poscite Jesuin , nil ultra ([Uierere
Nil cogitatur dulcius, Jesum ardenter quajrite Mihi prorsus deficere ,

Quam Jesus Uei Filius. Quterendo inardescite. Ut illi queam vivere.

Jesu spes pcenitentibus Sic amantem diligite O Jesu mi dulcissime,
Quam pius es petentibus ,
Ainoris vicem reddite Spes suspirantis auimae,
Quani bonus te quKientibus ! In hunc odorem currite Te quierunt piai lacrymae
Sed quid iuvenientibus ? Et vota votis reddile. Te clainor mentis intimce.
Jesu dulcedo cordium Jesu auctor clementiae, Quocumque loco fuero
Fons vivus, lumen mentiuni Totius spes lietitiiE Mecum Jesuni desidero :

Excedeus omne gaudium ,

Dulcoris fons et graliie Quam hetus cuni invenero ,

Etomne desiderium. Verae cordis dehcia;. Quam felix cum teniiero , !

Nec Ungua valet dicere ,

Jesu ini bone, sentiani Tunc amplexus , tunc oscula
Nec littera exprimere : Ainoiis tui copiam Quaj vincunt mellis pocula
Expertus potest credere Da mihi per prresentiam Tunc felix Christi copula
Quid sit Jesum diligere. Tuam videre gloriain. Sed in his parva morula.
Jesum quteram in lectulo, Cum digne loqui nequeain Jam quod qusesivi video , :

Clauso cordis cubiculo : De te , tamen ne siieaui Quod concupivi teneo , :

Privatim et in publico Amor facit ut audeain Amore Jesu langueo

Quieram amore sedulo. Cuin de te solum gaudeam. Et corde totus ardeo.
Ciim Maria diluculo Tua , Jesu , dilectio Jesus cum sic diligitur,

Jesum quKiam in tumulo Grata mentis refectio Ilic amor non exstinguitur;
Clamore cordis querulo Keplens sine fastidio Non tepescit , iiec moritur :

Mente quseram, non oculo. Dans famcm desiderio. Plus crescil , et accenditur.

Tumbam perfundam flelibus Qui te gustant esuriunt Hic amor ardet jugiter
Locuui lepleus gemitibus Qui bibunt adhuc siliunt , : Dulcescit mirabiliter,
Jesu provolvar pedibus, Desiderare nesciuut Sapit delectabililer,
Strictis ha?rens amplexibus. Nisi Jesum quem diligunt. ,
Delectat et feliciter.

Jesu rex admirabilis ;

Qiiem tiius amor ebriat Hic amor niissus ca'htus
Et triuniphator nobilis Novit (piid Jesus sapiat : Hieret mihi medultitus
Dulcedo iueffabilis Quani felix est ,
quem satial Menteiu incendit penitus ,

Tolus desiderabilis. Non est uUra quod cupiat. lloc delectatnr spiritus.

Mane nobiscum Domiuc , Jesu , decus angelicuin ,

O beatuin inceudium

Et nos ilhistra huiiine , In aure dulce cauticum ,

Et ardens desiderium
Pulsa nienlis cahgine In ore niel mirihcuin ,
O diilcc refrigeriuin ,

Mundum rej)leus dulcedine. In corde nectar ccjclicum. Aniare Dei Filiuin

Quando cor nostrum visitas Desidero te niillies Jesu , llos IMatris virgiuis,

Tunc lucet ei veritas Mi Jesu ; (piando venies ? Amor uostne dulcediiiis

Mundi vilescit vanitas , Me Ixtuin (piaiido facies ? Tibi laiis , houor niiiiiinis

Et intus fervet charitas. Me de te (piaudu saties ? Reguiim healiludinis.

Aiiior Jcsii diih-issiinus Aiiior liiiis ('oiiliiiuus Vcni , vciii , Kcx optiiiie

Et vere suuvissiinus Mihi lauguor assidiiiis Putcr iiiunensie glurite ,

Phis iiiilhcs gralissimiis Mihi fructus inellilhius Alhilge nu-iili clariiis

Oiiuni direre siifiiciinus. Esl et vilic pcrpeluiis. .Iniii cxspi-clulus siepius.

 , ,,; , ,,
,,,!,, , ! , , , ,, ,
,, , ,, , ,, , , ! ,, ,: ,, , ,,!, ,

VARII RHYTHMI. 1778

899

Jesu sole serenior Sequar te quoquo ieris, Te creli chorus praedicat

Et balsamo suavior ,
Mibi toUi non poteris ,
Et tuas laudes replicat
Omai dulcore dulcior, Cum meum cor absfuleris ,
Jesus orbem helificat
Caeteris amal}ilior. Jesu laus nostri generis. Et nos Deo pacificat.

Cujus gustus sic afficit Coeli cives , occurrite Jesus in pace imperat
Cujus odor sic reCcit Porlas vestras attollite : Quffi omnem sensum superat :

In quo mea mens deficit Triumphatori dicite ,

Hanc niea niens desiderat

Solus amanti sufficit. Ave , Jesu rex inclyte. Et ea frui properat.

Tu mentis delectatio, Rex virlutum rex gloria; , Jesus ad Patrem rediit

Amoris consummalio Rex insignis victoriaj Coeleste regnuni sul)iit :

Tu mea gloriatio Jesu largitor veniffi, Cor meum a me trausiit

Jesu mundi salvatio. Honor ccelestis patriae. Post Jesuui simul abiit.
Mi dilecte , revertere ,
Tu fons misericordite, ()uem prosequamur laudibus
Consors paterniC dexterae Tu vera; lunien patriae ; Votis , bynmis , et precibus :

Hostem vicisti prospere Pelle nubem tristitiae Ut nos donet coEleslibus,

Jam coeli regno fruere. Dans nobis lucem gloriae. Secum perfrui sedibus. Amen.

RHYTHMICA ORATIO AD UNUM QUODLIBET MEMBRORUM

CHRISTI PATIENTIS ET A CRUCE PENDENTIS.

AD PEDES. Et fixuras tam profundas, Fusus, fluit incessanter,

Cordi meo fac inscribi Totus lotus in cruore

Salve , mundi salutare : Ut configar totus tibi Stas in maxinio dolore ,

Salve , salve , Jesu chare Te modis amans omnibus. Pra;cinctus vili tegmine.
Cruci tua; me aptare Dulcis Jesu ,
pie Deus O Majeslas infinila!
Vellem vere , tu scis quare Ad te clamo licet reus : O egeslas inaudila
Da mihi tui copiam. Prajbe mihi le benigntmi Quis pro tanta cbaritate,
Ac si prajsens sis , accedo, Ne repellas me indignum Quaerit te in veritate ,

Imo te pra?sentem credo. De tuis sanctis pedibus. Dans sanguinem pro sanguine ."

O quam mundum bic te cerno Coram cruce procumbentem Quid sum tibi responsurus ,

Ecce tibi me prosterno : Hosque pedes complectenten^ Actu viiis corde durus.-'
,

Sis facilis ad veuiam. Jesu bone non me spernas

, Quid rependam amatori
Clavos pedum ,
plagas duras Sed de cruce sancta cernas Qui elegit pro me mori ,

Et tam graves impressuras , Compassionis gratia. Ne dupla morle morerer?

Circumplectorcum affectu ,
In hac cruce stans directe ,
Anior tuus amor forlis,

Tuo pavens in aspectu ,

Vide me , o mi dilecte Quem non vincunt jura mortis ;

Tuorum menior vulnerum. Ad te totum me couverte ; O qiiam pia ine sub cura ,

Grates tantae cbaritali Eslo sanus , dic aperle ,

Tua foves in pressura
Nos agamus vuluerali. Dimitto tibi omnia. Ne morsu morlis vulnerer
O amator peccatorum Ecce tuo pra; aniore,
Reparator confractorum : AD GENUA. Te complector cum rubore ;

O duicis paler pauperuni Me coapto diligenler,

Quidquid est in me coufractuni Salve, Jesu , rex sanclorum ,
Tu scis causam evidenler
Dissipatum , aut dislractum ,
Spes voliva peccalorum ,
Sed suffer el dissimiila.

Dulcis Jesu , totum sana Crucis ligno tanquam reus Hoc quod ago non te gravel

Tu reslaura , lu complana , Pendcns bomo verus Deus Sed nie sanet et me lavet

Tam pio medicamiue. Caducis nutans genibus. Inqiiiiiatum et aegrotum ,

Te in tua cruce qu<ero , O quam paupcr! o quam nudus ! Saiiguis nueus bic per lotiini ,

Prout queo, corde mero; Qualis es in cruce ludiis Ut non supersit macula.
Me sanabis hic , ut spero : Derisorum totus factus In liac cruce te criientum ,

Sana me , et salvus ero Spoule tauien, non coactus ,

Tc conteiiiptiim et disleuliim ,

In tuo lavans sanguine. Alliiliis mcmbris oniiiibiis ! Ut re(|uiram , me impelle ,

Plagas tuas lubicundiis ,

Sanguis tuus abundanter Fl lioc iiiqilc iiuiini vclii' ,
 , ,, ; ; , , , ,,! , ,
, , ,,,
,; ; , ,, , ,:: , ;,,,,,,, ,

1779 VARII RHYTHMI. 1780

uuo
I-aclurus quoJ desideru. A\e, thronus Triuilalis
Ut te qua;i'am uieute pura ,
AD LATUS. Area latu: charitalis,
Sit hiec Qiea priuia cura. Salve, Jesu , suinme bonus, Firinainentuin inririnatis ,

Non est labor , nec gruvabor , Ad parcenduin niinis pronus : Pux ct jiausu fuligutis,
Sed sanabor et nuuidabor, Membra tua inacilonla Huniiliiim tricliniuin.
Cuin te conqilexus luero. Quam acerbe suiit distenta Salve, Jcsu reverende
In ramo crticis turrida Digiie seniper in(|uircnde
AD MANUS. Salve , latus Salvatoris Me prieseiitem hic attende
In (pio lalet niel dulcoris, Accedeuleiu mc succende
Salve , Jesu ,
pastor bone , In qiio pnlet vis anioris ,
Piaecordiuli grutia.
Faligatus iu ugone, Ex quo scalet fous cruoris Peclus mihi confer mundum
, ,

Qiii per Hgiiuin es distractus , Qui corda lavat soidida. Ardens piiim gcmcbuiidum.,
, ,

I£t ad lignuin es compaclus, Ecce tibi appiopiuquo , Voluntatem ubnegutam ,

Kxpausis sanclis maiiibus. Parce , Jesu , si delinquo : Tibi senipcr coiifoiniatam

Maniis saiutie , vos avete ,
"Verecuuda quidem fronte , Juncta virtutuni copia.
Ilosis novis adiinplete Ad te tameu veni spoute , Jesu dulcis ,
pastor pie,
Hos ad ranios dure junctce, Scrutari tua vulnera. Fili Dei et Mariae
Et crudeli ferro puuctje Salve , mitis apertura Largo fonte lui cordis
, ,

Tot gutlis dccurrentibus. De qua manat vena pura Focdilatem meie sordis
,

Ecce fluit circuniquaque Porta patens et profunda Beuigne pater , dilue.

,

Manu tua de utraque, Super rosam rubicunda ,

Ave splendor et
, Ggiira
Sanguis tuus copiose , Medela salutifera. Summi Dei genitura
Rubicundus inslar rosae, Odor tuus super vinuin De thesauris tuis plenis
, ,

Magnx' salutis pretium. Virus pellens serpentinuni Desolatis et egeuis

INlanus olavis perforatas Potus tuus polus vitie : Muuus clenienler proflue.
,

Et criioie purpuratas Qui silitis, hiic venite, Dulcis Jesu Chrisli pectus ,

Corde prinio prai aiuore, Tu dulce vulnus aperi. Tiio fiam dono recUis ,
Sitibundo bibcns ore Plaga rubeus , aperire. Absolutus a peccatis
Cruoris sliilicidium. Fac cor lueum te seulire Ardens igne charitatis
O quam large te exponis Sine me in te transire, Ut semper te recogilem.
Promptus malis alque bonis ! "Vellem totus iutroire; Tu abyssus es sophiie ,

Trahis pigros ,
pios vocas, Pulsanti paude pauperi. Augelorum harmonia;
El in tiiis ulnis locas Ore meo te coulingo Te collaudant ex te fluxit ,

Paratus gratis omnibus. Et ardenter ad me stringo : Quod Joannes cubans suxit :

Ecce tibi me prwsento, In te meum cor intingo In te fac ut inhabitem.

Vulnerato et cruento : Et ferventi corde lingo ;
Ave , fons benignitatis
Semper «gris misereris Me totum in te Irajice. Plenitudo deitatis
De me ergo ne graveris O quam dulcis sapor isle ! Corporalis in te manet
Qui pricsto es amantibus. Qui le gustat , Jesu Chrisle ,
Vanilatem in me sanet
In hac cruce sic intensus , Tuo victus a dulcore Quod tu confers consilium.
In te meos trahe sensiis , Mori posset prje amore Ave, verum templum Dei ;

Meum posse , velle , scire , Te unum amans unice. Precor , miserere inei
Cruci luae fac servire, In hac fossa me reconde ,
Tu totius arca boni,
Me luis apta brachiis. Infer rneum cor profunde ,
Fac electis me apponi
In tam lata clinrilale Ubi la lens incalescat Vas dives , Deus omnium.
Trahe me in veritate , Et in pace conquiescat
Propter crucem luain alinam , Nec prorsus (|uemquani timeat. AD COR.
Trahe me ad crucis palmaro Hora mortis meus flatus
Dans finem meis vitiis. Intret Jesii tuum latus
, , Summi Regis cor aveto , ,

Manus sanclie , vos amplector , Hinc exspirans in te vadal Te salulo corde helo ,

Et gemendo condelector Ne hunr leo triix invadat Te complecti nie deleclat,

Grates ago plagis tanlis , Sed apud te permaneat. El hoc inciiin cor affeclat
Clavis diiris, guHis snnctis, Ut ad te loquar , auiiiies.

Dans lacrymas ciim osculis. AD PECTUS. Quo ainoie viiiccbaris

In cruore tuo lotum , Qiio dolore tonpiebaris
Me comiiiendo tibi tolum : Salve , saliis mea Deus Cum te totiim exhuiiiires ,

Tiiu: saiicla- muuus islie Jesii diilcis umor meiis : l't te luibis iinparliics ,

Me dcffiidaiil , Jcsii Chrislr , Snlve ,

pecliis rcvcienduiii ,
1^1 nos a nuirlc lollcres?
Exlremis in periculis. fMini Ircniore ruiiliiigciiiliim O iiiors illa (piniii ainui u

Ainoiis domiciliuiu. IJuaiii iiiiniilis , (piuui a\aia ,

 , , ,,,,,,,, ,,, , ,,, , ,, ,,, , , ,, ,, . , , ,,,, ,,, !

1781 VARII RHYTHMI. 1782

Quae per cellam introivit Te frueus omni tempore. Totus pendens in defectu

In qua mundi vita vivit Rosa cordis , aperire ,

Attritus jegra macie.
Te mordens , cor dulcissimum ! Cujus odor fragrat mire f
Sic affectus , sic despectus ,

Propter morteni quam tulisli Te dignare dilatare ,

Propler me sic inlerfectus ,

Quando pro me defecisti Fac cor meum anhelare Peccatori tam iudigiio
Cordis mei cor dilectum, Flamma desiderii. Cum amoris intersigno
In te meum fer affectum ,
Da cor cordi sociari Appare clara facie.
Hoc est quod opto plurimum. Tecum , Jesu , vulnerari. In hac tua passione,
O cor dulce prjedilectum Nam cor cordi similatur ,
Me agnosce , Pastor bone
Munda cor meum illectum Si cor meum perforatur Cujus sumpsi mel ex ore ,

Et iu vanis induratum ;
Sagittis improperii. Haustum laclis cum dulcore ,

Pium fac et timoratum ,

Infer luum intra sinum Prifi omnibus deliciis.

Repulso tetro frigore. Cor ut libi sit vicinum ,

Non ine reum asperneris
, Per nieduUam cordis mei In dolore gaudioso Nec indignum dedigneris,
Peccatoris atque rei ,
Cum deformi specioso Morle tibi jani vicina ,

Tuus amor transferatur Quod vix se ipsum capiat. Tuum capul hic inclina ,

Quo cor totum rapiatur Hic repauset , hic moretur ,

In meis pausa brachiis.
Languens amoris vuluere. Ecce jam post te movetur ,
Tu;c sanclre passioni
Dilatare , aperire Te ardenter vult sitire. Me gauderem interponi ,

Tanquam rosa fragrans mire Jesu , noli contraire ,

In hac cruce lecuin mori :

Cordi meo te conjunge ,

Ut bene de te sentiat. Pra-sla crucis amalori
Unge iliud et compunge ;
Sub cruce tua moriar.
Qui amal te, quid patitur? AD FACIEM. Morli tuse tam aniane
Quidnam agat nescit vere, Grates ago , Jesu chare ;

Nec se valet cohibere ,

Salve , caput cruentatum Qui es clemens pie Deus ,

Nullum modum dat amori Totum spinis coronatum Fac quod pelit tuus reus ,
>Multa morte vellet mori Conquassalum , vulneratum Ut absque le nou iiniar.

Amore quisquis vincitur. Arundine verberatum ,

Dum me mori est neccsse
Viva cordis voce clamo Facie sputis illita. Noli mihi tunc deesse ;

Dulce cor ; te namque amo : Salve, cujus dulcis vultus, lu tremenda mortis hora
Ad cor meum inclinare Immulalus et inculliis, Veui , Jesu , al)sque mora
Ut se possit applicare Immutavit suum florem Tuere me et libera
Devoto lilji pectore. Totus versus iu pallorein Cuin me jubes einigrare,
Tuo vivat iu amore, Quein ^ coeli curia. Jesu chare , tunc appare :

Ne dormitet in torpoi-e Omnis vigor alque viror O amator ampleclende ,

Ad te oret , ad te ploret Hinc recessit , non admiror, Temelipsum tuiic ostende

Te adoret , te lionoret Mors apparct in aspectu In cruce saltilifera.

ORATIO DEVOTA
AD DOMINUM JESUM , ET B. MARIAM MATREM EJUS.

Summe summi tu Patris imice ,

Consolentur , o bone Domine O figura Patris siibslantia;
Mundi faber et rector fabrica; Respirantes iu luo nomine, Tu es splendor paternK gloriae,
Pielatis respeclu deica; Qiii pro inuiidi lollendo criminc, Tu es veruin Iiinicn jiistitia;
Peccalores afflictos respice, Digualus es nasci de Virgine, De quo iiiaiiat lolius graliui
Pie Paler. Matiis Pater. Pleniludo.
Summa suniini tu Mater Filii Cunsoleiitiir , o bona Domina O Rigina regni Davidici l

Clavem nostri tenens auxilii Sitientes tiia solamina Tu es virga lloris Uoiniiiici
Fove tui lacle consilii De qiia sola felice feiiiiua Tu es arca paiiis angelir i

Peregiinos hujus exsilii Prtedicaiiliir ha'c duu uouiina De quo noslra mereliir relici
,

Pia Maler. Virgo , Maler. SuliUido.

* Adiie, nipit , \cl fiuid ;>iiiiilr.

 , ,, , , , , , , , , , , , , , , , ,,

I7S3 VARII RHYTHMI. 1784

Yirtus Patris et sapieulia ,

Patruin Pater pnecelse ca-teris , Pie Paler , errautem cori ige
Suaviler dispouens ouuiiu Reparulor huiiiaiii geiieris : Piaiii uianuni labenti porrige,
Tu rt Paler uua .<>ubslautia ,
() (|ui euinciu pru nobis miseris Jaiu de luto me fu'cis erige

A^qiuis lioiior , eadeui gloria Miilierisde cariie paiiperis Et iii \iain luorum dirigc
l''.st ulii(|ue. Assuiupsisli. Mandatoiiiin.
Slella niaris , Regiua sieculi ,
Matruiii Mater et Virgo virgiuum, Pia Maler , oraiitem visita ,

Tii es Mater illius parvuli Apotlieca saliilis liomiuiini Pio corde de nie recogita
Oueiii ailoranl licliles popiili ,
O ,
qu;e iiiuiida de cariie Domiuum, Corain Jesu beuigiio clamila ,

Seniper oiuiies et seiiiper siuguli ,

Siiie carnis mi\tura seminum Ut nieorum remitlal debita
Et ubiipie. Coucepisli. Peccatorum.
O sauctoruiii Saucte iiiirabilis, Audi ,
precor , o (pii das gratiani, Esto uobis , Pater, propitius
loti imiiiclu (Jesiclerabilis , Peccatoris luijus miseriam Quorum frater es atcpie sociiis :
,

liouio poteus et Deus liuuiilis ; Et per tuaiii misericordiam , Te laudanuis , te beuedicimiis ,

Non est tibi uec eril siuiilis, Peccatorum meorum veniam Adoramiis atcpie diligimus
L>eus meus. Mihi dona. ]\]ente tota.
O sauctaruui Sancta dulcissima , Audi ,
precor , o plena gratia ,
Esto uobis , Mater ,
propiliu ,

Sola taulo partii diguissima , Peccatoris hujus siispiria , Quoruni soror es atcpie socia :

Ut de tiia cariie luundissima Et pro tua misericordia In tuarum lauduin pra^conia ,

Nasceretur niajestas maxima Deo nieo me leconcilia , Ccrda nostra fac voluutaria ,

Homo Deus. Mater boua. Ac devota.

Jesu Christe, fons indeficiens Tibi , Pater, fac beueplacitum Benedicte Creator oinuium ,

Fons liumana corda reficieus , Peccatoris istius geiuitum ,

Benedicas menles Qdelium
Te suspiro , te soluin siliens : Solve mei reatus debitum ,
Nomeu tuum benedicentiuiu ,

Solus eris niihi sunicieus ,

Quia maUim proleudo meritiiiii Mortis tuK per beuehcium
Fili Dei. El proteudi. Quos salvasti.
Rlater C.hristi , deciis virginoum, Tibi , Mater , fac acceptai)ilein Beuedicla tu iu mulieribus ,

Thronum sedens super Kthereum : Peccatoris hanc vocem flebilem ,

Beuedic te benediceutibus,
Nouieu luiim sapore melleiim, Redde mihi Deum placabileni Beuediclis tuis uberibus,
Licpiefacit afreclum ferreiim Ne se pr.-Bslet iuexorabilem ,
Qui dat escam esurieutibus ,

Cordis mei. Qiiem offeudi. Quem lactasti.

Summiim bonum plentim dulcediiie , O intactie Fili puerpene ,

Laus et liouor sit Dei Filio ,

Veriini Inmen de vero luniiae Aiidi plauctiis aiiima; miserffi, Salus, virtus et benedictio ,

Solo ciijiis audito nomine , Qua" peccati jaceiis in piihere, Benedicla sit incarnatio;
Satialur iiiira piuguedine Ut juiuentiiin se compulrescere ,
Mors iliius el Resiirrectio ,

Cor justorum. Luiiieulatur. Iii ieteruum.

Siimmi boni reclinatoriiim O inlacla Yirgo piierpera, Beuedictus sit Pater luiniuuui ,

Diilcis vini dulcc cellarium , Ad te clamat meiis uica mi.sera ,

Beiiedicta sit Virgo virgiuum,
Qiiod indiilcans diilcedo dulciuin ,
Qiia; nefuuda seiuper ad scelera Benedicat cor meuiii Doniinuin ,

l'ra.'elegit sibi iu propriiim ,

Ab ietale niinc iisciue tenera Sitiatcpie fonteiu dulcedinum
l\e\ Ccclorum. Elfreuatur. Senipileruuiu. Ameii.

PROSA DE NATIVITATE DOMliM.

Lu-lubiiudus Profert Virgo Filitim Niinquam tainen desinit

Exsullet fidelis choriis ,

Pari fonna. Esse ca'ca.
Alleliiia. Neqiie sidus radio, Si non suis valibus

Regeiii regiiin Neque Mater Filio Credal vel gentilibus,

Intaclii; profudit lliorus ;
Fil corrupta. Silnlliuis \ersibus

Res miraiida. Cedrus alta Libaui Ha>c piivdicta.

Aiigelus cuusilii Conformatur liyssopo Iiifeli.x ,
propera ,

Nattis esl de Viigiue, Valle nostra. Crede vel \elera ;

Sol de slella. Verbum ens AUissimi Ctir damnaberis ,

geii> iiiisei

Sol occusum iiescieiis Corporuri pussuiii est (Jtieiu docet liltera ,

.Slellu seiiipcr rutiluus , Carne suiupla. Nattim coiisiclcra ,

Seiiipcr cliiiii. Isaius ceeitiit Ipsum eii gciiuil puerpera.

Sicut sidiis radiiiiu , Synugoga iiiciniiiit :
Amcu.
e&ss@9eee&@ei

INDEX
IN POSTERIORES TRACTATUS TOMI V

OPERUM S. BERNARDI.

Pag. Pag-
In anti|)honam Salve, Rcglna , scrmoncs iv. 1441 Soliloquium. 1568
Medilatio in Salve, Regina. 1463 Formula honcslae vlta?. 1581
Ad Clcriim in concilio Rcmcnsi congrega- documenta
Varia el brevia pie seu rcligiose
tum, sermo. 1467 vivcndi. isss
Ad astores in synodo congrcgalos. sermo.
I 1475 Arnulfi monachi deBocriis Speculuraraona-
Ad Praelalos in concilio convocatos, sermo. 1487 chorum. 1590
De Fngienda cordis et corporis immundilia, Item alia documenta vitffi religiosae. 15<)3
scrmo. 1497 Oclo puncta perfectionis assequendae. 1598
De Miseria humana, sermo. 1507 Epistola cujusdam, de doctrina vitae agen-
De septcmDonis Spiritus sancti, sermo. 1513 dae, scu de regiminecordis, oris, etope-
De duodecim Portis Jerusalem, sermo. 1517 ris. 1604
In Canticura B. Virginis Mariije, sermo. 152 3 Opusculum in haec verba : Ad r/uid venisti? 1609
Sermo in verba Evangelii : Ecce nos reli<jui- Liber de modo bene vivendi , ad sororem. 1623
mus omnia. Matlh. cap. \i\,f. 27. 1532 Admonilo in scquentes versus et rhyth-
Ilomilia in illnd Matlhaei, cap. xiii, -jlr. 45 : mos. 1 763
Simile est regnum coelorum liomini nego- Carmcn paraeneticum ad Rainaldum. 1765
tiatori quarenti bonas margaritas. 1536 Rhjthmus de conlcmptu mundi. 1771
Sermo in iilud Michaeae , cap. vi ,'^. 8 : Indi- Jubilus rhjthmicus de nomine Jesu.
, 1775
cabo tibi , o liomo , quid sit bonum, etc. 1539 Rhjthmica oratio ad unum quodlibet mcra-
Liber senlentiarum. 1541 brorum Chrisli palientis . et a cruce pen-
Dispulatio cujusdam jusli cum Deo , sive dentis. 1777
ad horam e corpore cducti , el ad corpus Oralio devota ad Dominum Jesum , et B.
reducti ; sivc in excessum rapti , ct post- Mariam matrem ejus. 1781
modum ad sc revocati. 15G6 Prosa dc nativitate Domini. 1783
\
 SANCTI BERNARDI
ABBATIS CLARiE-VALLENSIS

OPERUM TOMUS SEXTUS,

COMPLECTENS

S.DOCTORISVITAS
SERMONIBUS GUERRICI, QUATUOR EPISTOLIS GUIGONIS,
ET ALIIS QUIBUSDAM OPUSCULIS.
 OPUSCULA IN HOC TOMO CONTENTA.
ABBATIS IGNIACENSIS SERMONES QUIN-
r.lIERRICI NICOLAI CLAR«-VALLENSIS SERMO IN FESTO B. MA-
QUE DE ADVENTU. RI^ MACDALEN.E.
EJUSDEM SERMONES QUINQUE DE NATIVITATE DO- GUIGONIS CARTUSIiE MAJORIS PRIORIS QUINTI EPI-
MINI. STOLjE QUATUOR.
DE EPIPHANIA SERMONES QUATUOR. PRIMA, AD HAIMERICUM CARDINALEM.
DE PURIFICATIONE B. MARIiE SERMONES SEX. SECUNDA, AD HUGONEM MILITIiE PRIOREM.
DE QUADRAGESIMA SERMO. TERTIA, AD INNOCENTIUM PAPAM II.
DE FILIO PRODIGO SERMO PRO SABBATO HEBDOMA- QUARTA , AD FR.VTRES DURBONENSES.
D.E SECUND.E QUADRAGESIM.E. DIVERS.E VIT^ S. BERNARDI.
DE S. BENEDICTO ABBATE SERMONES QUATUOR. CARMEN DE VITA S. BERNARDI.
DE ANNUNTIATIONE B. VIRGINIS SERMONES TRES. DESCRIPTIO CLAR£-VALLIS.
IN DOMINICA PALMARUM SERMONES QUATUOR. GAUFRIDI ABBATIS CLAR^-VALLENSIS SERMO DE
IN RESURRECTIONE DOMINI SERMONES TRES. S. BERNARDO.
IN DIEBUS ROGATIONUM SERMO. EJUSDEM EPISTOLA .4.D ALBINUM CARDINALEM DE
IN ASCENSIONE DOMINI SERMO. GILBERTO PORRET.\NO.
IN FESTO PENTECOSTES SERMONES DUO. EJUSDEM LIBELLUS CONTRA EUMDEM GILBERTUM.
IN NATIVITATE S. JOANNIS BAPTIST-E SERMONES ITEM EJUSDEM NOTUL^ IN ORATIONEM DOMINICAM.
QUATUOR. CANONIZATIO S. BERNARDI, ET LITTERi: APOSTOLIC.E
IN FESTO APOSTOLORUM PETRl ET PAULI SERMONES DE EADEM.
DUO. EPISTOLA FROMUNDI DE CANONIZ.\TIONE S. BER-
SERMO IN iLLUD, Donec aspiret dies , etc. NARDI.
IN ASSUMPTIONE B. MARI.E SEBMONES QUATUOR. EPISTOL,E HENRICI DE ELEVATIONE CORPORIS S.

IN NATIVITATE B. MARI.E SERMONES DUO. BERNARDI.

IN FESTO OMNIUM SANCTORIM SERMO. TESTIMONIA VIRORUM II.LUSTRIUM DE S. BER-
SERMO iN ILLUD, Quce /labitas in hortis , etc. NARDO.
 ,,

DE BEATO GUERRICO
ABBATE IGNIACENSI».

EX LIBRO EXORDIO MAGNO CISTERCIENSI , DIST. 3, CAPP. 7, 8.

Sanctse recordationis domnus Guenicus quondani abbas Igniaci dum adhuc sub discipliaa
,
,

beati Bernardi monachus esset in Clara-Valle, et regalibus sacrae doctrinsc uberibus lactarelur
haud degenerem se tanti Patris fdium moribus et vita probabat. Tanto siquideni sublimius ar-
cem virtutis conscendere didicerat, quanto secretius magno Dei munere de incorruptionis
titulo testimonio conscienlix gloriabatur. Sicut enim hi quibus secreta tanti viri nossc datum
fuerat, astruebant, immaculatam incorruptionis tunicam duce gratia usque ad exitum vitae
conservavit. Porro quantae puritatis et integritatis fuerit vita et conversatio ejus, qnamque
purissimum devotionis thymiama quotidie Deo in ara cordis incenderat Dominus gloriosis et ,

manifestis indiciis declarare dignatus est. Succedente vero tempore venerabihs Guerricus factus
abbas Igniaci ,
qualem se exhibuerit ,
quam stienue officium sibi commissum" adinipknorit
non est nostrae parvitatis edicere. In hoc tamen nimis contristabatur et se ipsum valde humi-
,

liabat, quod pene continue conventum fratrum deserere , et in infirmitorio jacere causa dcbi-
litatis suae cogebatur ; nec poterat ita fratribus suis exemplum quotidiani laljoris pra^bere.
Verum quidquld minus habebat de exercitio corporah, totum sincerae pietatis affectus, et ardens
in Deum devotio supplebat. Conqueritur ipse debihtatem et insufficientiam suam in quodam
sermone, ita dicens « Amici venerunt ad me de via sed non habeo quod ponam ante illos.
: :
>•

Plane quam sange verbis doctrinae fuerit, luculentissimi atque disertissimi et verc spirituales
Sermones ejus, quos in solcmnitatiljus prsecipuis in conventibus fratrum fecit et a cantorc ,

ejusdem ecclesiae excepti sunt, inanifeste declarant.

Cum autem fidehs servus Domini Guerricus, fidehssima distributioue conscrvis suis annona
Domini sui dispertita plenus dierum ct virtutum transiturus esset de hoc mundo ad Patrem
,
;

tactus segritudine, ipsiusque a^gritudinis molestia ingravescente ad cxtrema deductus est. Cu- ,

riosius vero cunctos angulos conscientiai suai eo discutiente ne quid forte cssct qnod perperam ,

gestuna et inemendatum districtum sibi Judicem ofiensum redderet , et malignis spirilibus oc-

casioncm calumniandi prajbcret, recordatus est hbelli Scrmonum quem ,

fcccrat : sinu«lc|uc

memoriaj occurrit, patrcs statuisse , nuUuin absque generahs capituh liccntia libros laccre de-

Ilunc Belgani fuisse cxislimaut, cl quidem ex niagistro schohe Tornaceiisis cauouicuni, quem Bernarcliis anno 1131
ad se traxil. factus esl abbas Iguiaci , in dioecesi Reinensi posl Humbcrtuin , viruui eximiie pictatis ,
dc quo in tpi-
,

stolis et in Sermoniljus sancti Beinardi. Manricus Guerrici obitum ciiciter aiinuni 1 157 rcjionil. Ijus Scrnioncs pan
fere , (jua Bernardi , reverenlia legi mcrcnlur.

TOM. VI. ^'

1795 DE B. GUERRICO ABBATE IGNIACENSI. 179G

here ; et graviter ingemiscens convocatis fratrlbus dixit : « En , fratres, dum vestris profectibus
» invigilare, vestraN]iie petitioni parcre studui, crinion inobeiliontia^ quod, testante sancto
» Sanmele ,
quasi scelus idololatria; est , incurri. Libclluin nonipe Sernionuni ,
quein rogatu
» vestro dictavi , temeraria; niinis absque capituli generalis licenlia edere pr»sunipsi. Qua-
» propler quantocius llluni alVerentes ij;ne creniate, no pro culpa iuobcdientia? ultricibus
» gebenna' llainmis tradar consumcndus. » Dei vero providentia accidit ut jam in abis quater-
nulis transcriptus esset bber, Deo aliquid melius pro nobis et in hoc disponente : ne videlicet
sancta Ecclesia ipsius, et pra^cipue Cisterciensis Ordo tantae eruditionis gratia j)rivaretur. Mira-
bili namque temperameuto ita litterabs scientia; lepos in volumine illo tumet , et cbristiana;

simpUcitatis humibtas sic in eo resplendet; ut non modo minime onerosus, verum etiam gra-
tiosus valde sit legentibus. Porro ignitum eloquium Domini vehementer quod in Scrmonibus
illis invenitur ita movet
, afiicit et
, accendit legentem ut durissimus corde sit qui non ex
;
,

eorum lectione compunctus ad mehora proficere studeat.

 , ,:

GUERRICI ABBATIS IGNIACENSIS,

DISCIPULI S. BERNARDL

SERMONES PER ANNUM

afflxa sit cogitatio ct ad Domi-

DE ADVENTU DOMINI ""suos; sursuni ,

A num suspensa exspectatio ut ct vobis com- ,

|)ctat dicere cum Apostolo Nostra anlcm con-

SERMO I.
:

vcrsalin in ccelis csl , undc ctiam Salvatorcm

I)e clivinoruin proniissorum exspeclatione. cxspcctanmsi. O exspectatio gontium! universi
qui te exspectant non confundentnr. Te expe-
ctaverunt patres nostri, oinncs justi ab origine
niundi in te speraverunt, et non sunt confusi**.
1. Salfatoicni ejcspcctamiis '. Vere exspecta Jam enim suscepta misericordia tua in medio
tio justoruin laetilia ,
exspectantinm beatani templi tui, chorus l?etantium et laudantium
spem, etadventuni magni Dci et Salva- gloriae concinit : Beneclictus qui vcnil in nnminc Do-
toris nostri Jesu Christi. Et minc quce cst cx- Exspcctans cxspcctavi Dominum , ct in- mini'^.
'". Et in humihtate carnis agnosccn-
spectatio mea inquit justus ? nonne Dominus ^ ?
, tcndit mihi
Et conversus ad Dominum Scio, inquit, quia B tes majestatom divinitatis
:
Ecce, inquiunt : ,

non confundes me ab exspectatione mca^ quia Dominus noster iste ; cxspeclavimus cuni ct ;
,

jam suljstanlia mea apud te est^, quia natura sabahit nos : istc Dominus, sus-tinuimus cum ;

nostra de nobis sumpta, et pro nobis oblata cxsultabimus et hetabimur in salutari cjus".

apud te glorificata est : spem nobis tribuens, autem Ecclesia in antiquis justis ex-
2. Sicut

quia ad omnis caro veniet^; caputque mem-

te spectavitadventum primum; sic in novis leex-
bra sequentur ut holocaustum conipleatur.
, spectat secundum sicut in primo certa de :

Pleniore tamen fiducia, quia tutiore coiisci- pretio redemptionis; sic in sccundo, do prsemio
entia, Dominum exspectare potest, cui dicere remunerationis : atque hujus exspcctationc spei
datum est Substantia possessiunculne meae, o
: suspensa aterrenis, tam feliciter quam ardenter

Domine, apud te est; quia facuUatcs meas vel , inliiat a?tcrnis. Cum igitur ahi festinantes prae-
tibierogando, vel pro te contcmnendo in coehs , sontibus boari, noc sustinentos consihum I)o-
thesaurizavi , et ad curiunt ad <hrii)iendani pr;odam hujus
pedes tuos oninia mea depo-
mini ,

depositum meum non C mundi; bcalus vir cujus.ost nomon Domini spes
sui, sciens quia polens es
modo servare, sed etiam in centuplum resti- ejus, et non respexit in vanitates ot insanias
tuere , et vitam setcrnam adjicere. Quam beati falsas ". Qiii abstinet se a vitiis eorum, tan-

vos ,
pauperes spiritu ,
qiiia juxta consihum quam ab iinniimditns, sciens moliiis esso luimi-
achTiirabihs Consiharii thosaurizastis vobis tiie- liari cum niitibus, quam dividorc spolia cuni
sauros in ca-lo ; ne si in terra thosauri vostri suporbisj'^. Loqiionsquo secuni oonsolaliir se
remanerent, corda vestra pariter putroscoront! ot ait : Pais mca Dominns, di.tit anima nica
Ubi cnim , inquit, thcsaurus tuus , ibi ct cor proptcrca cxspcctnbo cnm. Bonus csl Dnminus

tuum^. ?]ant igilur, oant corda post thosauros spcrantibus in eum , animce qnwrcnti iltum. Bo-

' Tit. II, 13. — > Psal. XXXVIII, 8. — ^ Psal. cxvni, 110. — 4 Psal. xxxvm , 8. — * Psal. i.xiv, 3. —
«MaUh. VI, 21. — 7 Pliilipp. m, 20. — 8 Psal. xxr , 5, 6. — 9 Matlli. xxi , 9. - '" Psal. xxxix , 2. — " Isai.

XXV, 9. — '2 Psal. XXXIX, 5. — '3 Prov. xvi , 19.

 ,,, ,,

17'J!> GDKRRICI AIJIIATIS 1800

iiuin cst prtvstolari riim silcnlio salutare Z)f/ '.*"" minalia , iilatnicaiiliir nioitirora dolectatione,
DcJ t cit i\mi\vm aiiiina nira in salittarc tuuni , A vcl (|Ma(!ani incxlritahili pfccandi necossitate,
o Doniine, scil /// vrrbuin tuuin siijierspcravi^. nt nec vclint, ncc [xissint pa-nitere : eapiiintnr
Spes (iniilcin (juiv (lijfcrtur, scriptnin est, aJIU- iniprovisa niortc, conternntnr aelerna daninu-
git iininiain^ : scd iicet lassa sit ex desidcrii tionc. Ncsrit ci\\m finrin suuin hnino : scd sicut
dilatione, scciira cst tanicn ex proniissione. In pisrcs rapiinitur lainid, rt arcs laquco; sic homi-
ipsnni soluni spcrans, sed el sn|)erspeians adji- ncs , iiuinit Salonion, rapiuntur lcinyorc inalo,
ciaiii spcm : sicnt assidne adjicitiir trihiilalio £•«/« rv.v f.i7'v///>i/o ,v«y;<7t'<v/f7/7 **. Propterea vide-
snper trihnlationcm , dilatio snper dilationem. licet, ne pro dilatione spei iides nostra tepe-
Certns snni cnim (jnia apparchit in fincm , ct scat, aut .Tstuet patientia, et incipiamus esse de
non nicntictur. Idcoque ctsi moram fecerit iUis (jui ad tctnpus crcdunt, ct in lcinpore tcnta-
exspectaho eum, (juia lycnicns vcnict, ct non tionis rcccdunt'-^ : clamat nohis de C(xdo cpii fi-
tnrdabit '\ ultra pr.vstitntnm tcm|)us vel op- dciii donat, doiiatam prohat, prohatam coronat,
l)ortunum. Quod opportunnm ? Cum iin])Ietus B intiuicns, Qui crcdidcrit, nonJcstinct^°, scilicet
lueritnumerns fratrum nostrorum, et consnm- vidcre qnod eredit. Si enim quod non videmus,
matum fuerit tempns niisericordiai ad poeniten- speramus per patientiam exspectanuis. Sponsae :

tiam indnUum. Audi Isaiam ad snpcrna sa-pius qnoque suai, qnam sihi dcsponsavit in fide
admissuni consilia, qno videlicct consilio Do- mandat Deus per Osee, dicens Dics inultos :

minns judicium differat. Proptcrca , inquit, exspcctabis mc : non fornicabcris , et non eris
Dotninus exspcctat ut niisercatur vcstri; et idco viro ". Hoc nempe est Dominum veraciter ex-
c.raltabiturparccns vobis , (jtcia Dciis jiidicii spectare, si fidem ei scrvcmus : ut licet carea-
Dotninus. Bcati otnncs ipii cxspcrtant etitn^. nuis consolatione pra'senliae cjus, adultcrum
3. Propterea, si sapis, non sequamur; sed pendeanuis ad redi-
prospicics tihi qno- lanicn
modo dilationis hujus induciis utaris ntiqiie si tum ejus. Sic namque Dominns ait in eodeni :

peccator es, ad ptsnitentiam non ad ncgligen- prophcta Pcndcbit populus incus ad rcditutn
, :

tiam; si sanctus, ut proficias in sanctitatc, non incuin "^ Pnlchre omnino et proprie pcndcbit ,

iit deficias a fide. Si autcm dixcrit malus setvus C tanquam inter cadum et terram licct adhuc :

ille in corde suo : Morain facit Dominus incus appreliendcre coelestia non valeat, non velit
venirc •yCt coeperit percutercconscrvos suos, man- tainen tangere terrena. Et si aliquando tangit,
ducet autem ct hihat cuni ebriosis : vcnict Domi- non nisi sumniis articnlis, id est, extremis par-
nus servi ilUus in dic rpia non spcrat, ct hora tihus aninije : prt)pter necessitatcm scilicct cor-
qua igninat, ct dividct cum , partcnupie cjus rnptionis nostr;e, cui cogimur scrvire, tjuam-
ponct ciitn hjporiilis: illic crit Jlctus ct stridor diu creatura vanitati suhjccta cst , non volcns '^.

r/tv///V////'^. Hujus servi nequam et infidelis vide- Vnlgo dicitnr Male exspectat, qui pendet.:

tur csse vox illa taedii et dcsperationis qu3e ,

Ego autcm dico Fclicitcr exspectat, qni sic :

apud Isaiam Icgitnr : quia vidclicct moram fa- pendct. Quainohrem elegit suspentliuni anima
ciente Doinino, frequcntihus nuntiis ejus incre- mea , et in ipso suspendio inortem ossa mea :

diili et illusores insultare vidcntur : Manda ut perseveranter in cruce ista pendere merear
remanda; inanda , rcinanda ; cxspccta, recx- donec immoriar.
spccta; inodirutn ibi , inodiruin ibi. Setl qnae D 4.0 Domine Jcsn, ciim aniniam potcstate
pcena sequatur miseros prophcta non tacuit , jiositurus esscs , et quo gcncre niortis itl facere
cum post paiica suhintulit Et crit eis , inqnit, : velles, tuo subesset arhitrio ; snspeiuliuni elcgit
vcrbum Dotnini , quod videlicet suhsannant anima tua , ut exaltatus a terra, nos qut)qne ad
dicentes prophetis : Manda, reinnnda; manda, te trahercs, ct a terrenis suspenderes. Sed nee
remanda; cxspccta , rccxspccta; inodicuin ihi, antc morlcni tlcponi passuses, nt et nos ustpie
modicuniihi : ut vadant ct cadant rctrorsum , ct ad niortem in crnce pcrsevercmus , et dc ipsa
contcrantur, ct illiKpiccitUir., cl cnpianturi . Va- tanquam de suhlimi gradu facilior sit in ccelum
dunt retrorsum per apostasi^^m , cadunt in cri- consccnsns. Gratias tihi , Doniinc Jcsu! ihi su-

« Ihmi. iif , 2/i-20. — > Psal. cxviii ,81.-3 p,ov. xiii , 1 2. — I Hahac. ii , 3. — * Isui. xxx , 1 8. — <>
MiiUli.
XXIV, 18 ,)!. — 7 Lsai. xxvin , 13.— » Kccle, ix, 12. — 9 I.uc. viii , 13.— "» Isui. xxviii, 16. —" Osci- iii. 3.
" Itl. XI , 7. — • Hoiii, VIII , 12,
 ,

1801 DE ADVENTU DOMINI, SERMO II. 1802

nms, ibi le exspectanius, non Eliam ,

qui ad"''Multi siquiclem , non unus. Multi , inquam ,

deponendum nos veniat sed ; Eli, id est Do- A, sed in uno spiritu longa serie ab initio sseculi
minum nostnun, qui nos suscipiat. Modicum nobis suporvenere nuntii, et omnium vox una,
ibi,modicum ibi, si mandas atque remandas. simul una sententia : Venit , ccce vcnit ^. Et
E"o quidem mandatis tuis scmel credidi; sed unde , inquis, isti venere nuntii? Ut scriplum
adjuva incredulitatem meam, ut immobilis ibi est, (/c tcira longinqua'' ;
quia de terra vivcn-
te exspectem , reexspectem, donec quod credo tium, quse niagno interstitio separata est ab hac
videam : credo enim videre bona Domini in terra morienlium nam inter nos et illos adluic
:

terra viventium. Credis et tu igitur exspecta : cliaos magnum tirmatum est. Inde tamen Pro-
Dominum, viriliter age, confortetur cor tuum, phetaenobis, sicut ct Angeli missi sunt (]uia si :

Dominum"! Vae his qui perdiderunt

et sustine corpore hic versabantur, spiritu illuc assumc-
sustinentiam , et diverterunt in vias pravas. Et bantur, quando mittendi erant ; ut illic audi-
quid facient, cum inspicere coeperit Dominus? rent etvidcrent, qnod hic nuntiarent. IIujus-
Qui tamen longanimiter se mandat exspectari, B modi nuntii aqua refrigcrii, potusque sapicntia?
alibi se cito venturum csse promittit in altero sunt salutaris animje Deum sitienti: cui nimi- :

nimirum sustinentiam informans; in altero pu- rum qui nuntiat adventum vel alia mysteria
sillanimes confortans , imparatos terrens , et Salvatoris , haurit ci , et propinat aquas in
pigros excitans. Ecce, inquit, venio cito , et gaudio de fontibus Salvatoris , ut etiani nun-
merces niea mecuni est, rcddere unicuique se- tianiisibi, sive Isaise , sive cuilibct ex Prophc-
cundum opcra sua'' etnA ievu^A\cm Citove- : ,
tis eadem anima respondere vidcatur vorbis
,

niet salustua: qunre moerore consumciis^l Et Elizabethquia eodcu) potata spiritu quo Eliza-
,

revera tempus breve est, maxime uniuscujus- beth ct unde mihi hoc ut venial Dominus
: ,

que nostrum; licet longum videalur aestuanti, meus ad me *? Ecce enim ut fticta cst vox an-
seu praj labore , seu prae amore. Ideoque nuntiationis tuae in auribus meis, exsultavit in
utrumque necesse est ut timcamus .Tudicem, : gaudio spiritus in corde meo ,
gestiens occur-

qui prope est, et forsitan mihi, forsilan tibi in rere Dco Salvatori suo.
januis est ; et longanimiter exspectemus , si C 2. Et revera , fratres , exsultatione spiritus
moram fecerit. Veniens veniet illeDominus, Christo venienti occurrendum est. Et jam nunc
timor et dcsiderium nostrum , requies et mer- a longe salulandus, vel certe resalutandus, qui
ces laborantium dulcedo et amplexus aman-.
,
mandat salutcs Jacob. Amicum salutarc non

tium, beatitudo omnium, salvator noster Jesus confundar^i , inquit Sapiens^ quanto magis resa-

Christus, qui vivit et regnat per omnia saecula lutare? O salutare vullus mci , et Dcus meus!
SJeculorum. quanta dignatio fuit quod servos salutasti? sed
quanto major, (juod salvasti? INec enim integra
=»»«— nobis salus csset si salutcs mandares et non , ,

dares. Dedisti autcm , non modo , cpios sahita-

SERMO II. veras verbis pacilicis, postmodum salutando iu

osculo pacis, videlicet per uni(mem carnis; scd

Quomodo Christo advenieuti occurrendum. etiam sahitcm opcratido per mortem crucis.

D Exsurgat igilur spiritus noster alacri gaudio

—*.»s<.^- curratque obviam Salvaiori suo, et jam a longe
venientem adoret et salutet, acclamans ei et di-

1. Ecce vcnit Rex, occurramus obviam Sal- cens : O Domine fac ; n Domine, , salvum me
vatorinostro. Salomon pulchre ait: Jquafrigida hene prnspcrarel Bencdiclus qui vcnturus es in
onimccsitienti , ct nunlius bonus detcira Inngin- nomine Doiiiini "*. Salvc, qui \cnis salvarc nos;
<7Mrt^. Bonus itaque nuntius qui adventum Sal- ,
benedictus, qui vcnis bcficdiccrc nos. Igitur,
vatoris nuntiat, reconciliationem mundi, bona oDomine, bene prosperarc , (pii lani prospcr
superventuri saeculi. Quam pulchri pedes an- et salutaris advenis gcncri Immano. Intcndc,
nuntiantium pacem , annuritiantium bona ^ ! prospcre proccdc ct rcgna. Prosperunj ilcr la-

' Psal. XXVI , 13 , 14. — ' Apoc. xxii , 12. — 3 Mich. iv, 9.-4 Prov. xxv, 3."). — 5 jsai. i.ii ,7. — ^ Ezech.

XXXIX ,8- 7 Isai. xvxix ,3.-8 Liic. i , 34 , 43. — 9 Eccli. xxii , 31. — '» l'sal. cxvii ,
3J ,
20.
 ,,,
, C

1803 GUERRICI ABBAIIS 1804

""'^
vkl tibi Pater , Deiis sahitarium nostroruni. tliinidia. Ayiiosiit, iii fallor, experientia veslra

ProsiHrtibitur , ad qucv ^ i\\\inWH\\u)v vwvn aliquando voccin dederunt

in(|nit Pater , in his ,

inisi illuin iion pro votis carnaliiiin

'
: non pro nubes, id ('st somicrunt in Kcclcsia Proplieta- , ,

voluntate Petri qui abliorrcl)at illiiin pati. Et

,
ruin vel Apostolorum voces ad qnain subli- , ,

omnia qucEcuinquc faciet prosperabuntur^ non inia sensus vestri, quasi vehiculo nubis fuerint : ,

ad pra-properani hoininum voluntatein, sed ad subvecti; et co nsque nonnnnquam excesserint,

verani eoruin salutein. Vana quidem salus ut gloriam Doinini (juantiiliuncnnique mere-
hominis^: sed Doniini cst salus^, (pii operatus rentur s])eculari. Tunc ni lallor, vobis inno- ,

est salutem de sanguine suo, fundens illum in tuit veritas illius sermonis, qucin Dominus de

pretium ct propinans in potum. Veni ergo

, illa nube pluit quam quotidie ponit ascensum , ,

o Doimne salvuin inc fac, ct saluus e;o^. Veni

, vobis Sacrijiciuin laudis honorijicabit me : et :

et ostcndc faciein tuain, et salvi erimns^. Te illic iter, qiio ostcndain illi salutarc Dci^° Ita

enim exspectavimus : esto brachiuin nostruin ergo sit, ut antc adventum suum Dominus ve-
salus nostra in tcmpore tribulationis''. Sic Pro- B niat ad vos et antequam inundo generaliter ,

plietie et justi desiderio et aflectu tanto ante adveniat , familiariter invisat vos. iVb« vos , in-
Christo venturo occurrebant, desiderantes, si quit, rclinquam orphanos : vado , et vcniain ad
lieri posset, oculis videre quod spiritu prae- yo^ ". Et quidem pro merito cujusque, vel stu-
videbant. Unde Dominus discipulis dicebat : dio,creber est ad unumqucmque iste Domini
Beati ociili qui vident quce vos videtis. Dico adventus, hoc tempore medio intcr adventuni
enim vobis , quod multi Prophetce, et Reges primum novissimum, conformans nos ad-
et
voluerunt videre quce vos vidctis , et non vide- ventui primo, et pra^parans novissimo. Ad hoc
r««/^. Abraham quoque pater noster exsultavit, nempe venit modo in nos, ne primo adventu
ut videret diem Christi : vidit , sed apud infe- frustra venerit ad nos vel ne in novissimo ve- ,

ros , et gavisus est. In quo utique tepor et niat iratus adversus nos. Hoc siquidem adventu
duritia cordis nostri suggillalur, si non videt satagit reformare sensum superbiae nostrae ,

eum gaudio spirituali. configuratum sensui humilitatis sua? ,

quam
3. Christi nascentis diem anniversarium ex- primo veniens exhibuit ; ut perinde reformet
spectamus; qui nobis in proximo videndus corpus humilitatis nostrae, configuratum cor-
Domino annuente, promittitur. Hoc sane gau- pori claritatis suae, quam denuo rediens exhi-
dium nostrum tale videtur exigere Scriptura bebit. Prorsnsoptandus omnibus votis et ex- ,

ut spiritus noster levans se super se , Christo petendus studiis adventus iste fiuniliaris qui ,

venienti (juodammodo occurrere gestiat : et nobis gratiain impertiat adventus primi et ,

desiderio se extendens in anteriora, impatiens- gloriam promittat novissimi. Quia enim miseri-
que raorarum jam videre contendat futura. ,
cordiam et veritatein diligit Deus, gratiam et

Ego namque non solum ad secundum adven-
tum sed etiam ad primuin arbitror pertinere,
, praerogans gratiam
quod tot locis Scripturarum ei monemur occur-
rere. Quomodo, inquis? Quia videlicet sicut
secundo adventui occurremus motu et exsul-
tatione corporis sic et primo occurrendum est
affectu et exsultatione cordis. Scitis enim quia
resumptis in resurrectione corporibus novis
secunduin doctrinam Apostoli , rapiemur in
gloriam dabit Dominus'^; per misericordiam
,
per veritatem reddens glo-
riam.
4. Porro sicut dispositione temporis,sicetiain
proportione similitudinis medius est adventus
: D iste spiritualis inter advcntum utrumque corpo-
ralem, et velut qiiidam niediator, participat cuin
utro(iue. Priinus siquidcm adventus, occuitus
et humilis; ultimus, manifestus et admirabilis :

nubibus obviam Christo in aera, ct sic scinper istcautem occultns qnidem, scd mirabilis. Oc-
c.um Domino erimus9. Sic nec inodo desunt cultum sane dixerim, non quod ignoretur ab eo
nubes, qua; spiritus nostros, si nimis non fue- cui venit, scd quia sccrctns ei advcnit. IJnde
rint pigri terra^^juo aflixi sublevabunt ad al- , glorians illa gloriosa aniina sccuni dixit : Sccrc-
tiora ; et sic cinn Domino crimus , vcl hora tuni mruin mihi ,sc(ictu/ii intuin inihi '^. ScAncc

' Isai. r.v, II. — ' Psal. i , 3. — -*

Psal. cvu , 13. — l Psal. iii , «. - ^ Jtniii. \mi , I t.
*^
1'sal. ixstix ,

4,8, 20. — 7 Isai. xxxni, 2. — * Liur. x, 23, Vt. — 9 I TIh-sn. iv, IC. — "' INal. m.i.x, ^3. " Joaii mv.
18. - •> Phal. i.xxxiii , 12. — >i Isai. xxiv, Ifi.
 , ,

1805 DD ADVENTU DOMIINI, SERMO III. 1806

ab ipso cui advenit, potest ante videri, quam te-"'^ majore nierito, quanlo interim niinore solatio
neri, juxta illud beati Job de se confitentis Si A portantes pondus diei et aestus, exspectant ad-
:

vcnerit ad me , non videbo etim ; si abicrit j non ventum reniunerationis. Nos igitur, fratres,
/rtr(?///^rtw'. Nec veniens quippe videtur, nec re- quos nondum consolatur tam sublimis expe-
cedens intelligitur, qui solummodo dum prae- rientia, ut patientes simus usque ad advcntum
sens est, lumen est animae et intellectus, quo Domini, consoletur interim certa fides ct pura
invisibilis videtur, et incogitabilis intelligilur. conscientia, qu« tamfeliciter quam fideliter cuni
Caeterum quam admirabilis sit, licet occultus sit Paulo dicat : Scio cui credidi , et ceiliis sum ,

iste adventus Domini ,

quam suavi et felici stu- cjuia potens est dcpositum meuni servarc in il-

pore in admirationem sui suspendat et expen- lam diem ^ : in adventum scilicet gloriai magni
dat animam contemplantis, quomodo omnia os- Dei , et Salvatoris nostri Jesu Christi, cui est
sa interioris hominis acclament ei, Domine, quis gloria in saecula saeculorum. Amen.
simiiis tui^? norunt quidem experti; sed utinam
satis desiderent experiri non experti
ita dun- B :
-^g^^^-"

taxat, ut non temeraria curiositas faciat scru-

tari majestatem opprimcndos a gloria, sed pia SERMO III.
charitas suspirare dilectum suscipiendos a gra-
tia. Suscipiensenim mansuetos Dominus, humi- Quod homo debeat semper esse paratus Domino
lians autem peccatores usque ad terram ^, super- advenienti.
bis resistit, humihbus autem dat gratiam^. Cum
igitur primus adventus sit gratiae; novissimus, —— »«o—
gloriae iste nimirum, gratise pariter et gloriae;
:

in quo videUcet per consohintem gratiam futu- 1. Paratus est Israel in occursam Domini,
,

ram nobis utcumque datur praehbare gloriam. cjuoniam venit^. Et vos, fratres, estote parati;
Cum igitur in primo Deus majestatis visus sit quia qua hora non putatis, Fihus honiinis ve-
contemptibiiis, in novissimo autem videndus sit niet'". Isihil certius quam quod veniat, sed nihil
terribihs,in isto medio videtur mirabiHset ama- C incertius quam quando veniat. Usque adeo si-
bihs ut nec propter dignationem gratiae^qua se
: quidem non est nostrum scire tcmpora, vel
praebet amabilem, jwssit esse contemptui, sed momenta, quae Pater posuit in sua potestate ",
admirationi; nec propter magnilicentiam glo- ut nec Angelis qui assistunt ei ,de die ilJa vel
riae, qua niirabilis apparet, sit terrori, sed po- hora scire datum sit. Dies. quoque noster ulti-
tius consolationi. De primo dicebat Videns mus certissimus nobis quod veniat incertissi- : , :

Vidimus eum , et non crat ci species neque mus est quando, vel ubi, vel unde noI)is adve-
,

decor : unde ncc rcputavimus eum *. De ultimo niat nisi quod ut ante nos dictum est senibus ; , ,

expavescit etiam justus, dicens Et quis stabit : cst in januis, qui juvenibus est in insidiis. Et
ad videndum cum^?De isto autem dicit Aposto- utinam vcl illi se observarent, qui niortcm tam
lus Gloriam Domini speculantcs , in caindem
: paratam intrare, irao jam intrantem vident. An
imagincin transforniamur a gloria in gloriam non ex parte jam inlravit, quae aliquas partes
tanquam a Domini Spiritui. Mirabile prorsus, et corporis jani pcrmortuas occupavit? In pluribus
amabile, cum Deus anior amantis sensibus illa- D tamen sennmortuis vidcre est adhuc viventem
bitur cum sponsam Sponsus in unitate Spiritus
: concupiscentiam mundi : frigcscunt mcmbra,
amplectitur, et in eamdera cum illa imaginem et fervet avaritia : vita finitur, et ambitio pro-
transformatur; per quam, velut per speculum ,
trahitur. Quandoquidem nobis quoque quibus
Domini gloiiam speculatur. Quam beali, quo- fortassis aetas, aut salus aliquid longius promit-
rum ardens charitas hanc pr«rogalivam jam tere videtur, quanlo minus mors in conspectu
meruit obtinere! scd et illi bcali, quoium san- est, tanto magis utique, si sapimus, suspecta
cta simplicitas idem quandoque potest sperare. est : ne videlicet dies illa , sicut fur in nocte,
Et quidem jam de fructu amoris,
illi sui ca- incautos et imparatos nos comprchendat; quae
piunt solatium laboris: isli aulem tanto fortasse in insidiis posita, (piomiuus vidcri aut caveri

' Joh IX , 11. — ^ Psal. XXXIV, 10. — ^ Psal. cxi.vr, 0. — 4 Jacobi iv, C . — * Isai. i.iu , 2, 3. - *' Malach.
iif , 2. 7 II C.or. III , 18. 8 11 Tim. i. 12. —9 Amos iv, 12.— '° Luc. xii, 'iO. — " Acl. i, 7.
 ,,,, ,

1807 GllERRICI ABBATIS 1808

»1 1
potest,eo magis tinifiula est. Una igitnr se-'" 2. Idcirco paratiis esto, o verus Israel , in

cnritas est, nnnquani esse securum quatenus A occnrsnm Doniini non soluni : : , ut cnm venerit
linior seobservans rcdtlat seniper paratnni; ilo- et pnlsaverit, apcrias ei ; scd eliaiii adimc illo

nec secnritas succedat tiiiioii, noii tiiiior secu- longe aiieiite, alaccr et j^ratiilabnniliis occnrras
rilali. Obs('n>aburne,in([mtSii\nvm,abi//iquitate ei et tanqnam lidiiciani liabens in die jndicii,
;

/«ra', (piandoqnidem non |)ossnma morte mea; rcgnnm cjns advenire |)lcno preceris aircctn.
sciens qniayM v/«v ,v/ ///orte prteoccttpatus fuerit, in Si ergo vis lunc paratus inveniri Jnte judicii/t/t ,

refrigi/io erit'' : inio in niorte triuniphat, ciii non jjnrn juslitiain tihi", jiixta consilinm Sapientis;
doininatur ini(|nitas in vita. Qnani [)nlchrum paratus sis ad onine opus bonum facicndum;
fratres, quam beatum , in morte non modo se- paralus sis nihilominns ad omne malum patien-
curum, sed et gloriosum triumphare; ex au- dum : nt sine reprehensione cordis cantet os
ctoritate conscientiie, spiritu et voce Martini ixxwm, P/trntu//i cor //leu/n, Deus , pnratti/n cor
cruentam bestiam, si astare pr^TSumpserit, in- /;/r«/;/. Paratnni qniden) , nl te coopcrante fa-
crepare; Judici venienti et pulsanti gratanter B ciam dij^na; paratiim , ut patiar indigna. Et idco
aperire! Tum vero videas,heu, similes mei tre- paratum ad ntrumque, quod cantabo ct psal-
pidare , indncias petere, nec accipere : oleum lam tn gloria /nea : id est, laudabo et gloriabor
conscientiae lanienlis pa^nitentiae velle emere pio utroque. Et statim in lioc ipsum se jnstns
nec lempns suilicere : larvales illas facies decli- excitat, Exsurge, inqnicns, psnltrriu/n el citlia-
nare velle, nec posse : a facie irae tonantis velle ra^ ; id est ,cor menm ct caro niea, ad exsul-
in corpore delitescere, et cogi exire! Exibit spi- tandum in Deum vivum : cor scilicet, propter
ritus ejus, et revertetur peccatorin terram suam, speciales actioncs ; caro ,
propter suas passiones.
unde sumptus est. In illa die peribunt omnes Cor namque sapiens qnae sursum snnt, psalte-
cogitationes eorum. Scioquidem, quia conditio- rixnn est sonans de superiori caro patiens qune :

nis hnmanae est, sub discrimine exitus contur- deorsum sunt, cilhara sonans ab inferiori. Sic
bari, cum etiam perfecti nolunt exspoliari, sed et alibi devotionem suam David offerens Deo,
supervestiri : et qni nihil sibi sunt conscii, quia Paratus su/n, inqnit, tit cttstoclio/n mandata
tainen non in hoc sunt juslificati, necesse ha- C tua : et tam paratus, quod non suin turbatus',
bent judicium ,
quod ignorant , vereri. Sed sive cum tentalio irrneret, et persecutio grassare-
conditionis alTectu, sive sanctitatis defectu, sive tur. Cum j)erse(]neretur a?mulus, malediceret
judicii raetu conturbata fuerit anima mea, in- servus , animam quaereret filius*;non sum ta-
quit justns : Tti, Doinine , //lise/icordifE /ne/nor men turbatns, quominus custodirem mandata
eris , mittesque /nisericordia//! tua//i et veritate//i perfectionis cvangelicce : retribuenti])us mala
tua//i , et er/pies ani//ia/n /nca//i dc mcdio catu- pro bonis, rctribncns bona pro nialis; sollicitus
lorum lconti/n ^ : et (jui jjiius conturbatus eram de persecutorum salute, mcestus de morte ; sus-
jpostvaodum in pnce in id ipsum dormiam et /e- tinens a servo exprobrari non sustinens ab ,

fjuiescnm^. Vocavit Deus lcrram, et audiviteum amico vindicari. Ecce ante Evangelinm evange-
in tremore. Cum enim auditum fecit de coelo ju- lica jjerlectio, charitas scilicet jiatiens et beni-

dicium , audilu solo lerra tremuit, et terrore gna, etiani erga malignos, quos tolciat. Qnia
purgala quievit. Beati qui nunc eatenus exco- igitur tam j)aratus erat , fiducialiter Domino ni-

quunt in se omnem scoriam jieccati, ut tunc D roirum occurrebat : Sine in/quitate, inquit, eu-
solo sufliciat timore j)urgari. Mecum siquidem c«/r/, c/r///rx/' dislortos, qnantum in me fuit. Tu
servo inutili et negligenti benc agitur, si vel per exsurge '\'^\tnv in occu/stt//i t/ieii/n, occurrcntis
ignem salvus (iam ; si cremalis Hgnis, feno tibi : et (juia nec sic j)ertingere j)ossum ad cel-
stipula, ([i\x mihi coarccrvavi, vcl semiustus situdincm liiani, nisj tu condescendens operi
evadam. Et quidem comparatione raali , bonum manuum tuarum poriHgas dexteram, Exsurge
vel per ignem salvari sed indubitanter longe ; /// occttisum nieutn'\ et vidc si via iniquitntis in
melius , sola j)urgatione metus consummari : ///t' cv/.ct si invcncris nescio quam viain iiiitjui-

optimum autem et felicissimum, nec mctu tur- tatis, amove a me : et dc lcge tua miscrtus inei

bari. deduc me in via <rtcrnn'" , id est, Christo, qni

' Psal, xvii , 24. — » Sap. v, 7. — ^ psaj ,vj , /,, 5. _ 4 Ps«l. iv, 9. — ^ Kccli. xviii , 19. - " 1'siil

8 , 9. — 7 Psal. cxviii , C. - * II Reg xv-xviii. — 9 Psui. i.viii , 5, 0. - "» ISal. cxxxviii , 2i.
 ,

1809 DE ADVEOTU DOMINI, SERMO III. 1810

via est per quam itur, et seternitas ad cjuaiu per-*"^ longius recedere , ne desperes , scd importunus
venitur; via imniaculata, mansio beata. Ainsiste; donec respondeatur tibi , Magnci est

Puto tamen quia et ante mansionem illam

3. ^des tua,Jiat tibi siciit pctistt ^K
beatam, si j^aravtris Doniino viam immacula- 4. Cum tamen invitas Jesum vide ne Deum ,

tam ipse dignabitur ssepius in via ponere gres-

,
majestatis ad sordidum ct indignum invites ho-
sus suos, diiatabitque subtus te gressus tuos, ut spitium ubi nec te ipsuni patiatur liabitare
;

dilatato corde curras viam mandatorum, cujus quietum uxor litigiosa seu iumus aut stillici- , ,

angustimi forte causabaris initium. Snpicntia, dium. Kon enim nisi in pace (it locus ejus nec :

namque ut ipsa perhibet, in viis justitice nnibu- aliud quam judicium pra-paratio sedis
juslitia et

lat^ : et, Qui cnntincns est justitice nppre/icndet ejus. Psunc autem nie , inquit, de die in dieni
illam , et obviabit illi quasi matpr iionorificata. cpicerunt, et scire vieis nicas volunt , f/uasi gcns
Dignos se ipsa circuit (jucerens , ct in viis suis quce justitiam fcccrit , ct jiidiciiini Dci sui non
ostendit se illis^. Si minus aut nunquam tibi eam dcrclirpieril '". Juslitia , inquit, ct judiciuni pra^-
occurrere conqucreris, vide ne forte viam tuam B paratio scdis cjus ". INoli causari quasi sumptuo-
corruperis. Sic enim scriptum habes Insipien- sum sit, viresque tuaj exccdat panpertatis, tam :

tia viri corrunipit viani suain ; Deus atitem cau- magnifico tamque potenti ])ra'j)arare domuni ,

j«i/7//r ?rt corf/e- ^«0. Ij)se siquidem stat ad ostium hosjiiti : habes ad manum unde id j^ossis. IIu-

et pulsat : ut si quis ajieruerit cum eo

ei, coenet manum dico j)roj)tcr inlirmitatcm carnis tuae,
coelestis mensae delicias. Loquitur sjionsa Fox : vtl magis angustiam mcntis tua'. Conntcre jier-
clilecti mci piilsantis , jipcri nii/ii , soror nica fecte dc jira^terito : bonam voluntatcm liabe de
sponsa ^. Aj)eri mihi cor tuum , et cibabo illud. enim hominibus bona^ voluntatis ".
caetero; jjax
Aperimihi os tuum, et implebo illud. Osnicum, et hoc judicio et justitia sedem Altissimo prae-
inquit David aperiii , et attraxi spiritum^. Spi-
, jjarasti, Vis manifestius audire de confessione,

ritus enim ante faciem nostram Christus Domi- quod eam oporteat fieri in j>raj)aratione ad-
nus, non modo invitandus, sed et attrahendus ventus Domini? Justus ait Scrij)tura /// initio , ,

quadam violentia j^recis, vehemcntiaque fervo- sermonis accusator est sui. Et quid sequitur? Ve-
ris in hospitiura cordis sicut de duobus disci- C nit amictts ejus '^, qui modo ante confessioneni
:

pulis in tyjmm hujus rci historia refert Evange- inimicus assistebat longius. Cum enim dixit,
lii ^.Etipse siquidem non obaliud, nisi ut jirobet Conjitcbnr adversum mc injastitiam nicani Do-
devotionem charitatis tuae, aliquando se fingit w///o '^ et ipse remisit. Venit,\M\\\M\-\, et inve- ;

longius ire sicut et duo angeli Loth adorante

: stigabit curn. Prorsus investigabit, tanquam jio-
,

et obsecrante ut intrarent, dissimulabant tamen tio valida, scrulans corda et renes ; pertingens

dicentes, Minime, scd mancbimus in platca. Sed usque ad divisionem anima» et spiritus, exhau-
quid dicit Scriptura? Comjjulit illos oppido, ut riens noxia de mcduliis animae, mcntisque vi-
diverterent ad eum^. Pia violentia, qua rcgnum sceribus ,
j)urgans affcctus ut fructum jjlus af-

coeleste rapitur : laudabilis importunitas, quae ferat de cujus jirimitivo fructu confessionis,
:

Christum hosj)item aut Angelos jiromeretur. , jam gaudet patej' agricola. Ipse tamen qui post
Sed quid est, inquis, quod Jesus fingit se lon- confcssionem nonnunquam et antequam invo-
giusire? Quid , nisi illud qiiod Ecclesiastes con- cetur, adest,nonnun(|iiam cxsj)ectat ut tu j)rior
fitetur de se? Dixi, Sapicns cjjiciar ; et //wrt D eum invitcs : et ut meritum libi augcat, sa>pe
longius rccessit a me'. Hoc autcm sponsa ma- diutius dissimulat; ut tu attentius jisallendo,
nifestius exponit, nostram utique quotidianain instantius orando, dulciter violentus intrare
exprimens querimoniam ubi ait: Surrexi apc- , compcllas : alioqiiin jilanget proj)heta quod ci-
rire clHccto nico : atillc declinavcrat, al(pic trans- vitates austri clausae siiit , nulio introcunte '^.

ierat. Qua'sivi illum, ct non inveni^ : vocavi, Cum ergo dicere potucris, Paratuni cnr meuni
et non respondit mihi, sicut nec mulieri Cha- Deus , quia vacuatum a malis; paraluni cor
naneae. Spiritum sapientiae invocabas, spirituin meum, quia sanctis plenum desideriis : func se-
gratiae quaerebas in oratione : si tibi videtur dulus fac quod sequitur, Cantabo ct psalmuin

• Prov. viii ,20. — » Eccli. XV, 1, 2 , et Sap. vr, 17. — 3 Cantic. v, 2. — 4 Psal. cxvm l.JI , . — 5 Luc. xxiv,
28, 29. — 6 Gen. xrx , 2, 3. — 7 Eccle. vti , 24. — « Cantic. v, 5, C. — 9 Mallli. xv, 28.— '° Isai. lviii, 2.—
" Psal. i.xxxviii , 1.». — '»Liic. II, l'i. — '^ Prov. xviii, 17.- '4 Psal. xxxi , 5. — ^ Jm-m. xiii , 19.
 — ,

1811 GUKRRICI ABBATIS 1812

(licam'. Et quicunique sit sonus cantantis vcl^^permane, faciet ibi cxspecta eum qui tc salvum
psallentis, Ikvc sit inteutio mentis Exsurge, A a piisillaiiimitatc spiritus, et lcmpestate. Quan-
:

^loria niea, exsur^e in occursum niei quia talibet ingruat tibi tcmpestas bcllorum, quanla-
;

(juantum potui, occurri tibi. O benigne Jcsu , cunupic patiaris in dcserlo ,

])ciuiriam ctiain

quani alaccr et promptus, quam laetus et fcsti- victualium, noli pusillanimitate spiritus rcdire
vus occurris luijusmodi devotioni ! quam hila- mente in iEgyptnm. Felicius te pascet eremus
rem te ostcndis in viis istis ! Occnnisti , inquit nianna, id est pane Angelorum ,
quam -rEgy-

Isaias, Uftanti ct facicnti justitiam : i/i %uis tiiis ptus ollis carniuiii. Ipsc .fcsus quidcin in cicmo
/vro/-^/r/^w//r//r /H/ *. Si eniin psallas sapienlcr, in jcjunavit; scd multitudincm se(|iiciitium se in
via immaculata veniet; veniet qui et illuminablt deserto , saepe ct mirabiliter pavit. Sfepius au-
abscondita tua, ut qune nescis intelligas mysteria tem ct mirabilius te satiabit, qui tanto gratiore

Scripturarum , critijuc ur dicas : Psallam et in- merito, quanto sanctiore proposito secutus es
telligam in via immaciilata , (juanilo veniet nd eiun in dcscrto. Cumenim diutiiis eum tui obli-

me^. Excita, Dominc potentiam tuam quae B tuni j)Utavcris, ipse suse non immemor bonita-
, ,

excitet j)igritiam nostram in occursum tui et tis, consolabitur te et dicet tibi Recorclatus : , :

veni , ut salvos nos facias^, Salvator mundi sum tui , miserans adolescentiam tuani , et cha- ;

qui vivis et regnas per omnia saecula soeculo- ritatem desponsationis tuce, quando secuta es
rura. Amen. me in deserto Tunc jilane j^onet descrtum *'.

tuum, quasi delicias jjaradisi et ij3se confite- :

beris quia gloria Libani data est ei , decor Car-

meli et Saron 7. Sicut enim in multis hodie
ser:\io IV. locis, etiam juxta litteram illud propheticum
videmus imjileri, Pinguesccnt speciosa deser-
Ue vita solitaria , et de via Domiuo paranda. ti ^ ; et , Descrta in ubertatem versa advence
comedent 9 : sic quilibct Scripturae locus ,
qui
—=.B«M>— ante tibi sterilis videbatur et aridus, repente ad
C benedictionem Dci mira rej)lel)itur ubcrtate, ac
Vox clamantis in deserto Parate viam
1. , pingucdine spiritus ; ut de saturitate mentis
Domini'^. Primo omnium considerandam arbi- eructes hymnum laudis , Confiteantur, inquiens,

tror gratiam deserti, beatitudinem eremi; quae Domino, misericordia; ejus , ct mirabiVa ejus

ab initio grati», quicti sanctorum meruit con- filiis liominum : quia satiavit animam inancm
secrari. Consecravit nobis plane liabitationcm et animam esurienteni satiavit bonis '°.

deserti vox clamantis in deserto Joannes , prae- 2. Ulud sane mirabili gratia provisum est

dicans et tribuens baptismum pojnitentiae in divinae dispensationis, ut in his desertis no-

deserto quanquam et ante ipsum quibusque
;
stris quietem habeamus solitudinis, nec tamen
sanctissimisProphetarum, velut auditorium SjH- consolatione careanuis gratiae et sanctae socie-
ritus, amica sempcr fuerit solitudo. Longe ta- tatis. Licet cuique sedere solitarium ct tacere, ,

men excellentior atque divinior ij)si loco gratia eo quod nemincm j)atiatur iiiterj^ellantcm nec :

sanctilicationis accessit, cum Jesus Joanni suc- lamcn vae soli , co quod non habeat confoven-
cessit : qui etiam antequam pr.^dicare pceniten- D tem,aut,siceciderit, sublevantem 'Mn frequen-
tibus incipcret, locum j)oenitentil)us pia'j)aran- tia hominum sumus, et sine turba sumus; vclut
dum piitavit; atquc pcr dics quadragintu duni in urbe versamur nullum tamen tumultum j)a- ,

versatur in deserto , vdut purihcans locum , timur, quominus vo\ clamantis in deserto a

novumque novae vitae dedicans locum, tyran- nobis audiatur si modo intcrius : ,
sicut exte-

num qui incubabat, omnemque malitiam ct rius silcntium Iiabeamus. ferba namque sa-
subtilitatem cjiis , non tam sibi, (jiiain illis (jui picntium, ak Salomon audiuntur in silentio, ,

accola' ercmi futuri craiit, siij^cravit. Si ergo plus ipiam clamor principit inlcr stultos'*. ht
elongasti fugicns et manens in soliludiiic, ibi niinc quoquc si uiedium silcnlium tcncant oin-

IS.-il. ixvi, 8. ~ > Isai. ixiv, 6. ' l\sal. c , i , 5. — -^ Rsal. ixxix , .1. ^ Isai. xi. , 3. — «> Jmm. ii,

y..— 7 I.sai. .XXXV, 7. R INnl. ixiv, 1.3. 9 Isai. v, 17. '» T.sal. cvi , 8, \). " Kccle. >v. 10.

'» Id. IX, 17.

 ,

1813 DE ADVE^TU DOMINI, SERMO IV. 1814

nia interiora tua, omnipotens Sermo tibi secre-"Mn via sua homine faciente injustitiasQ quia
, in :

tus illahetur de sede paterna. Felix ij^itur, qui A haec via eorum scandalum ipsis ut tanto hbe- ;

sic elon^avit fugiens tuniultum mundi qui tam : rius in mortem currant, quanto minus sepitur

procul recessit in secretum et solitiidinem quie- eis viaqua ambulant. Dc istis Sapiens loquitur,
tje mentis ut non modo vocem Verbi sed et
, , Vin peccanliuin complanata lapidibus : scd in
Verbum ipsum; non Joannem , sed Jesum me- Jine illorum, inferi, tenebrcc et poence'° et, :

reatur audire. Interim tamen quid vox Verbi Ducunt in bonis dies suos, et in puncto descen-
nobis clamet audiamus, ut quandoque de voce dunt ad inferos ". Boati igitur immacidati in

ad Verbum proficiamus. Parate, inquit, viam via, qui ambnlant in via Domini : quia elsi dc
Domino : rectas facite scmitas ejus \ Parat torrente in via bibunt, propterea exaltabunt
viam, qui corrigit vitam rectam facit senii- : caput; quia caput suum, quod scquuntur per
tam, qui per arctiorem se dirigit viam. Plane viam passionis , consequentur in fine tnan-
vita correcta , via est recta ,
per quam Dominus sionis.

veniat ad nos qui in hoc ipsuni praevenit nos. B

,
;}. Quidquid igitur occurrerit vobis in via Do-

A Domino siquidem gressus hominis dirigen- mini Isto ac dihitato corde currite viam man- ,

tur, et viam sic ejus volet , ut gratanter per dalorumDei quiaetsi pusillanimisarcta videtur :

eam veniens ad hominem , cum eo jugiter am- via, tamen recta; et si dura videtur, immacu-
bulet. Nisi enim suum ad nos adventum ipse lata est. Plane beati immaculati in via, qui sic

prfeveniat, qut est via, veritas et vita^; non immaculato calle transeunt viam mundi,utnori
potest via nostra corrigi secundum regulam ve- inquinent vestimenta sua : aut ccrte si inquina-
ritatis, ac per hoc nec dirigi ad vitam aeterni- verint, sccundum beatitudinis non amittunt lo-

In quo vero corrigit adolescentior viam

tatis. cum ; sed lavant vestimenta sua baptismo poeni-
suam, nisi in custodiendo sermones ejus,nisi tentiae, quo Joannes baptizat in eremo , viam
in sequendo vestigia ejus, qui viam fecit se parans Domino. Via utiquc immaculata, casli-

ipsum, qua veniamus ad ipsumPUtinam diri- tas; via grata, per quam Dominns gratiaj di-

gantur vije meae ad custodiendas o Domine

,
gnanter veniat cui propheta cantal, Dens meus,
, :

vias tuas^ ; ut propter verba labiorum tuorum C impullutn via ejiis. Impolluta castitas Virginis,
custodiam etiam vias duras quse etsi durae qua venit in utcrum illius :
impolluta nccesse :

videantur carni, quia infirma est suaves et est sit castitas hominis, qua veniat in animam
,

pulchrse videbuntur spiritui, si promptus est. Felix conscientia, cui conv+nit vox illa
illius. :

^/a?, inquit, ejus, vice pulchrce, et onines se- Deus prcecinxit me virtute con\.memi3i,et posuit
mitce ejus pacificce^. Non solum pacatoe, sed immaculatam viam meam'^. Verun)tamen ne
et pacificae sunt viae sapientiae : quia cum pla- de castitate sine virtutibus aliis glorieris, quasi
cuerint Domino vice hominis, ciiam inimicos jam viam immaculatam Domino paraveris :

ejus convertet adpacem ^. Israel si in viis meis, scito quia nihilominus necesse est ut via ha?c

inqak, ambulasset, pro nihiloforsitan inimicos etiam recta sit, plana sit, ut etiam tenebrosa
eornm humiliassem, et supcr tribulantcs eos mi- vel lubrica non sit. Nam via impiorum tene-
sissem manum meam Quare enim contritio et ^. brse et lubricum ; et angelus Domini persequcns
infelicitas in viis eorum nisi qui viam pacis , eos'^ Et via impiorum tenebrosa : nesciunt ubi
non cognoverunt ?
Eapropter si quando vidi D corruant '^. Putaniusne, fratrcs, no- in aliquo

hominem inquietum contumacem litigiosum, , , strum inveniatur adhuc pravum aliquid in vo-
gravissima tentationc vexari, vel tribulatione luntalibus, asperum in moribus, tenebrosum
flagellari, recordabar illius ])ro\ ethii : Semper per ignorantiam sensus, lubricum per incon-
jurgia cjucerit malus : angclus autem crudtlis stantiam actus? QiU)modo aulem Scripturam de
mittetur contra cuni^ , cui traditiu* forsitan in via paranda implcbimus, nisi , sicut scrijitum
afflictionem carnis, ut spiritus salvus sit in die est, faciamus : Ul sint prava, in directa ; et aspe-
Domini. Si tamen aliquando prosperatur via ra , in vias planas ^'^1
impiorum, noli aemulari in co qui prosjicratur 4. Primo ilaquc necesse cst, nt si qua cst in

» Isai. S.L , 3. — > Joan. xiv, 6. — ^ psal. cxviii ,5. — 4 Prov. iii 17. — ^ Id. xvr, 7. — ^» Psal. lxxx, 14,
—
,

15. — 7 Psal. xiii ,3. — 8 Piov xvii , 11. — 9 Psal. xxxvi , 7. — "> Eccli. xxi, 11. — " Jol) xxi ,13.
'2 Psai. XVII, 31, 33. — '3 Psal. xxxiv, 0. — '4 Prov. iv, 10. — '* Isai. xl, 4 ,
el Luc. iii, .).
 — ,,

1815 GUERRICI ARBATIS I81G

uobis prava et distorta voluntas , corrij^aliir, cC^^'' hctrcditdte ocquisivi (esti/nonia tnn. Et in vin
atl rcgiilain tlivina; voluntatis dirigatur. Alilor A tfstimnnioruni tuoriini tlrlictntus suni, siciit in
viclebiniur dioere, sicut iuipii (lirunt : Non cst oinnihus ilivitiis. Mc cxspcctnvcrunt pcccntorcs,
rccta via Dinnini. Seil statiui leiellit nos ine- ut jjcidcrcnt nie : setl per lioc evasi, (|uia tcsti-

tragabilis veritas, et increpat terribilis severi- rnonia tua intcllexi^. Lex Dci, inquit, in conlc
tas : Nunit/ui(i non vice inece rectce sunt, et non jnsti, et per hoc non su/)plnntabuntur gressus
niagis vice i'estne pravce sunt' ? Qui igitur viain cjus'-\ Uinc et filius ejus Salonion ait : Siniu-
Doniino parare festinas, priino (tuiiiiuin bona /ator orc eleci/jit ainicuin suuin, justi autcin li-

sit voluntas; quoniani in nialevolain aniiiiain bcrabuntur scieiitia'".

non introibit sapientia*. Cum auteni hoc niodo 5. Sed utinam haec via , quasalutcm vel Sal-
posueris prava in directa, seito quia non nii- vatorem suscipere debemus, sicut jam non est
nus iK?cesse est ut aspera sint in vias planas : tenebrosa per ignoiantiam veri sic nec lubrica ,

ut srilicet oiniicm morum coinplanes aspe- sit per inconstaiiliam operis. Sed sicut Ralaani
ritatem, et in quamdain vitae socialis sternas R cadens apertos liabebat oculos " , sic et nos : et
aequalitatem , ne mitis et suavis ille viator of- videmus apertis oculis per scientiam, et cadi-
fensus asperitate viae resiliat. Quidni resiliret mus pcr negligcntiain. Volentes et scientes pec-
ille mitis et humilis corde ,
qui non nisi su- cainus, et libeiites lubricamus : nec tain lubri-
per mansuctum requiescit ct humilem cum ;
cum viaj caiisari possumus quam proposituin ,

etiam liumanus omnis sensus refugiat et hor- meiuis, id est ,

pedem cui innitimur. Quis
reat hominem iracundum , et intractabilem ? enim non ambulat in lubrico, dum in mundo
Sed et si eatenus profecisti in via Doinini ,
dum in corpore vivit luteo? IVon igitur tam
iit propositum rcctitudinis, et disciplinam
et via quam pes in culpa est, qui in via Dci minus
mansuetudinis assecutus sis profecisti qui- ;
finnus est. Sed numquid qui cadit , non ad-
dem , scd non perfecisti, nisi lucerna sit pcdi- jiciet ut resurgat? Septies cadit justus in die,
bus tuis verbumDei, et lumen semitis tuis. /// et septies resurgit'^. Dominus enim erigit eli-
via enim qua ambulabam, ait , absconderunt sos , Dominus dirigit justos'^. Nam .v/ «-//crY^flW,

laqucuin iiii/ii^. Et sunt viae cpiae videntur ho- C 3Iotus est /jcs mcus ; niiscricordia tiia, Doniine,
minibus novissimum autem earum du-
rcctae, «(-^«(Y/^rtO^e '^. Quando igitur aliter non potes
cit in profundum inferni. Tia enim iin/jioruin cadcns , surgens viam ainbula , clamans tamen
tcnebrosa, vX Salomon ait nesciunt ubi cor- : semper ei, quem sequi et consequi desideras
ruant^. Hoc et Dominus ait Qui anibulat in : Pcrfice grcssus mcos in semitis tuis, ut non nio-
tcncbris, nescit quo vadat^. At vero nicindatuin vcantur vestigia nica'^ : et, si via iniquitatis in
luccrna est, ct lcx lux, ct via vitce incrc/)atio nie cst ( ut est humana fragilitas )
, deduc ine
Qui eniin increpationes relinquit,
clisci/jlince^. /// via ceterna '''; quatenus per te, qui es via
errat. Si igitur sapis,in via qua nunquam am- et veritas, perveniam ad te, qiii es veritas,
bulasti, non ipse tibi doctor aut ductor eris, sed et vita aeterna : tibi gloria per a^terna soecula.
aurem magistris inclinabis, et increpationibus Amen.
eorum acquicsces, et consiliis; et operam scicn- --^^1,^^-

tiae et lectioni dabis, ne sero pcenitens dicas :

Cur dctcstatus sinn clisciplinam , et increpatio- D SERAIO V

nibus non aci/uievil cor nicum ; ncc auclivi voccin
ilocentiiim inc, ct magistris non inclinavi aurcm Quoinoilo prolicieiulum i.i paraiula via Domii.o.
meani ? Pene fuiomni malo, in
in niedio eccle-
sice, et synagoga^T. Quod enim scientia legis —^**»-
liberel a laqueis, audi confitentem David Po- :

siierunt /icccatorcs lai/ucuin milti,sctt de niantla- 1. Parate viam Doinino'''. Via Domini, fra-

tis tuis non crravi. Quomodo id potuisti? Quia tres ,

quam parare jubenuir, ambiilaiulo pa-

• Kzech. XVIII ,59. — » Sap. i , 4. — ^ Psal. cxi.i ,4. — 4 Prov. iv, 19. — * Joan. xii , 35. — " Prov. vi,
^!3. — 7 Itl, V, 12-14. — 8 Psal. cxviii, 110, 111, 94, 95. — 9 Psal. xxxvi, 31.— •» Prov. xi, 9. — " Nuin.
XXII , 27, 31. — '» Piov. xxiv, 16. — '^ Psal. cxi.v, 8. — '•* Psal. xcm , 18. — '* Psal. xvi , r>. — "> Psal.

cxxxviii , 24. — '7 Isai. xi. , 3.

 1817 DE ADVENTU DOMINI, SERMO V. 1818
ratur parando ambulatur. Et licet mnhum^^^ agite ; nppropinquahit enim regniim cceloruni 9.
,

profeceritis in ea semper tamen vobis restat A Huic sentcntia consonat Salomonis, qui mani-
,

paranda ut de his in quae pervenistis, tenrlatis

: festa definitione rudes instruit, dioens Initium :

et extendatis vos in ulteriora; quatenus per vice bnnce, facerc Justa'". Quid est enim justa
singulos profectus Dominus, cujus adventui faccre, nisi pa^nitentiam agere? nisi de nobis
via paratur, quasi novus ac se ipso scmper , ipsis quod Deo debemus cxigere, et quod ra-
niajor occurrat. Ideo bcne justus orat Lcgem : puimus exsolvere? Haec est justitia qufe ante
pone milii, Domine, viani justificationum tua- Dominum ambulat, viamque ei placitam parat,
rum, et exquiram eam semper ^. Ideo forsitan s'\cutscv\]nmi^ cst Justiiia ante eu/?i ambulabit,
:

vita aeterna dicta est ;

quia licet providentia et ponet in via gressus suos^\ S\cul enim 3oan-
semitam cujusque investigaverit, terminumque ncs Jesuni , sic poenitentia gratiam prfecedit;
quousque proficiat terminum ta-
constituerit ; illam scilicet gratiam ,
qua post satisfactionem
men non habet illius, in quam suscipimur in osculo pacis. In hac
proricitis, boni- reconciliati ,

tatis natura. Ilaque sapiens impigerque viator B siquidem poenitentiae via grato atque liilari oc- ,

cum consummalus fuerit tunc incipiet ita sci- cursu obviant sibi seseque osculantur justitia
, : ,

licet obliviscens quae rctro sunt, ut quotidie di- et pax justitia scilicet hominis se punientis ct ; ,

cat sibi , Nunc coepi''. Exsultat ut gigas ,

quem pax Dci ignoscentis : laetumque ac jucundum
nil terreatad currendam viam mandatorumDei: celebrant in osculo sancto foedus reconciliatio-
Idithuuique factus, pigros qui in via resident, nis. Denique ne parvi a^stimetur meriti liaec ju-
facile transilit in impetu cursus sui. Et licet stitiahominis de semetipso facientis judicium et
novissima diei liora venerit, consummatus in justitiam neve oratiunculne et vota pigrorum
, ,

brcvi explet tempora multa; ut repente de se comparare praesu-

laboribus poenitentium
novissimo primus, inter primos coronam ac- mant; quid de ipsa Salomon sentiat, audiant :

cipiat. Tnitium, inquit , vice bonce, faccre jusla : acce-

2. Sed nos qui de profectu viae ejus loqui- pla autem Deo mngis, quam immolare hostias^^.
nnir, utinam vel initium ejus ajiprehenderi- Si ergo videris hominem liuic pcenitentiae pro-
nius ! Meo namque sensu atque judicio non C fessum,regularibusac sanctislaboribus,quoruni
parum in ea prolicit qui coepit; si tamen vere debitor est, singulares oratiunculas pra^feren-
coepitjsi viam civitatis halntaculi invenit. ()//<7/;i tem; ingere ei hanc sapientis sententiani : 7«/-
pauci sunt, ait Veritas qui inveniunt cam ^ ,
! tium vice bonce, faccre justa : accepta autcm
cpiam multi sunt qui in solitudine cirant ! pror- magis Deo, quam immolare hostias. Similiter
sus onmes solitarii omnes superbi, qui
, id est, si hominem, adversus quem frater suus
videris
se solos reputant. Nullus eorum adhuc dicere aliquidhabct,munus seu laudum, seu Sacra-
potest : Nunc coepi, hcec mutatio dcxtcrce Ex- mcntorum, ad altare offerentem; rcpete ei ni-
cclsi^. Non enim est illis conmnitatio, ut de- hilominus eumdem sermoncm Initium vice :

sinant esse non timuerunt

quod erant, qiiia boncc, facere justa, ut fratri reconcilieris : «c-
Deum ^, cum initium sa[)ientiye, sit timor Do- ccpta autem Deo magis, quam immolare hostias.
mini*'. Si initium sapientiae, nimirum et viae Nam et illo etiam spcctat haec sententia, ut
bonae. Ipse nempe timor Domini ipse cst qui , daturus eleemosynam, prius, si qucm dcfrau-
statim illud sapiens consilium generat in corde D davit, vcl simj)lum restituat. Sic et tu quoque
viri , ut dicere possit : Cogitavi vias mcas, et voluntaria oris tui- beneplacita nnllatcnus Deo
cnnverli pedcs meos in testimonia tua'^. Ipse esse crcdideris , illa scilicet quae in psahnis , vel
confessionem persuadet, quam Psalmista ini- in orationibus secretis ei obtulcris ; si propter-
tium boni operis esse docet Incipite, inquit, : ea canonem psalmonuu ex Rcgula constitiitum
Domino in confessionc^. Ipse ad j)a'nilentiam negligcntiiis cxsolveris.Nonne si rectc orfcias,
supcrbum inclinat, ut vocem clamantis in de- ct non recte dividas peccasti "^? /{<"r//7.v, inquit,
serto viamque parari jubentis, et unde inci- facitc scmitas cjus'^, vos qui paratis viam Do-
piendum sit ostendentis audiat , : Pcenitcntiam mini.

' Psal. cxviii ,

33. — » Psal. i.xxvi , 1 1. — 3 lyiaUh. vn,14. — 4 Psal. i.xxvi , 1 J. — ^ Psnl. i.iv, 20.—
6 Psal. cx ,10.-7 Psal. cxviii ,59. — » Psal. cxi.vi ,7. — 9 MaUh. iii ,2. — '» Prov. xvi , 5. —" Psal.
Lxxxiv, 11. — " Prov. xvi , 5. — '3 Gcn. iii scc. LXX. — "< Malth. iii . 3, et Isai. xi., 3.
 ,,

ISID GUERRICI ABBATIS 1820

3. ODomine, tii parastl clirectiones iiobis, si^^^tate vestra recorilari. Et erU, inquit, /Z»/, id

nioilo nos recte aiiibulenms in iUis. Tu iegem A est, in anti^iuis cubilibus draconum , in terra

posuisti uobis, viaiu jiistilicationuin tuarum , uti(iMe (leserta et invia, .y^w/^« ^f v/rt, sicut lio-

per illuiu scilicct, (lUfin hiijus sanct.e iiistitutio- die ccriiere est : (juia in feris et iucultis hoiiii-

nis Lcishitorciu clcdisti : Ihec vUi, in^iuiens nibus, (jui sine lege vivebant, in ipsis inveiiitur

ombttlatc i/i cu, ncque ad dcxteram, nerjue ad ordo vitae , et disciplina. Et hcec via, inquit,
.s////.>Y/v//« '. Il:ec via plane, sicut propheta pro- sancta vocabitur : quia nimirum sanctificatio
niiserat : tia dirccta nobis, ita ut stulti non cr~ est peccatorum ,
perditorumque sahis. Quanta
rent per cam^. Junior lui, eteniin senui et ; vero virtute ac reverentia sanctitatis praeemi-
non vidi, si bene memini stultum errantem , neat, inde probat propheta, (piia //o// //vm.v/^//,

per viam cum vix aliquem sapientem vide-

:
inquit, polUttus pcr eani^i. O nii Isaia , ibunt
rim ,
qui rectitudinem ejus tenere potuerit. igitur (jui polluti sunt per aUam viam? Imo
\x, qui sapientes estis iu ocuUs veslris , ct co- potius iuic omnes , huc veniant, liac incedant.

ram vobismctipsis prudentes M quos sapientia B Imnuindis eniin piaecipue Christus hanc viam

vestra devios abducit a via salutis , nec sinit stravit, qui venit quaerere et salvum facere

stultitiam sequi Salvatoris. Non ignorabat ille quod Quid igitur? trans-
perierat in viis saeculi.

stultus propler Christum ,

quid haec sapientia ibit pollutus pcr viam sanctam? Absit. Veniat

terrena, animalis, diabolica mali faciat, qui di- quantumlibct pollutusad eam, non tamen trans-
cebat : Si quis sapicns esse vidctur in hoc sce- ibit poUutus per cam quia cuni tiansierit, jam :

culo, stullus fiat, ut sit sapiens apud Deum •*. pollutus non erit. A(hnittit (luidem via sancta
Optabihs stultitia, quae divino judicio reputatur pollutum sed statim abluit admissum
, quia :

sapienlia, qua^ hominem non sinit errare de dihiit omne commissum tanquam vere ba- ,

via. Hiec stuUitia, nisi follor, est illa desursum ptismus alter pcenitenlium. Hic plane , hic

sapientia, pudica, pacifica, modesta, suadibi- baptizat , non Joannes , sed Jcsus baptisnio

lis, bonis consentiens ^ : a quibus omnibus poenitenticie : hic palet fons domus David in

quam ablutionem peccatoris et menstruataj. Propter-

procul abhorreat sapiens in oculis suis,
utinain nunquam experientia ipsa probasset in C ea namque via Usec polhitum admittit", sed pol-
oculis nostris. Si contristat vos arrogantia, seu hitum non transmittit quia via arcla est, et :

pervicacia Uujusmodi sapientium consolatur quasi foramen iUud angustum est, quo seipcns
,

abundantius nostrorum pax atque modestia innovandus cum exuviis suae vetustatis venire

stultorum qui quanto minus sibi credunt

,
potest , sed cum ipsis transire non potest sed ;

tanto suadibiliores bonis consentiunt. Tales ita- novum suaque nuditate meUus vestitum trans- ,

que stuki non errant facile de via Dei, sed juxla itus angustia trajicit, extricans omnem quem ,

verbum prophetae semper audiunt voccm post attulerat, squalorem vetustatis. Bene ergo pru-
tcrgutn monentis : Hcec via,ambulate in ea, ne- dentiam serpentis imitari rogamur, qui nec
que ad dcxtcram, neque ad sinistram ^ ne sci- : aUter innovari possumus , nisi per angustum

Ucet per fervorem excedentes modum aut per ,

coarctemur.
teporem subsistentes citra inoduin, legem praj- 5. Sane quod iUius antiqui serpentis insidias

scriptam , viamque deseratis regiam. Spiritus evadamus, si per hanc arctam viain hujus novi
est ad dexteram , caro est ad sinistram ; et haec D serpentis exemplum sequamur, Isaias promittit,
sibi colluctantia semper sibi adversantur, ut qui de eadem via subdit Non erit ibi leo, ct :

non quzeciimque vult , sive ista, sive iUe, fa- ma/a bcstia non asccndct per cam , ncc invenic-
ciamus :sequimur impetum
ne si plus justo fwr /^/ *. Securi erjjo simus, si de via noii exor-
spiritus decUnemus ad dexteram ; aul si pUis
,
bitamus. Potest leo ille ,
qui circuit qua-rens
justo carni indulgemus , deviemus ad sini- quem devoret, juxta iter scandala ponere, la-
stram. qucos abscondere, viatores rugitu terrere sed :

4. Hanc deniipie viam jiistilicatioiuim I)o- pcrsistentes in via hvdeie uou |)otcst; (]uipi)e

niini , viam veritatis quam clcgistis ,

quanla cui via ipsa terror et siiitplicium esl. Fortitudo

hiudc praidicct Isaias, delectat iiic cuiii chari- nenipe sinipliiis, via Doiiiiiii, ct pavor his (pii

Isai. XXX ,
}.\.— »1(1. XXXV, 8. — ^ Iil. v, 2 I . — •>
I Cor. iu , 18. ^ .lacoWi Mi ,17. ^ Isui. xxx ,21.
7 1(1. XXXV, 8. » ll)i(l. 9
 ,, ,

1821 DE NATIVITATE DOMmi, SERMO I. 1822

^*'
opcrantur malum '. Si ergo in via es , hoc so- dis ,
qui ab getcrno Deiis natus cst Angelis beati-
lum time, ne devies ne Dominum offendas , , A (icandis. Illa quidem nativitas amplioris gloriae,
qui te per viam ducit, ut dimittat te vagum in sed ista profusioris misericordine. Ista
siquidem
via cordis tui : praeter eum ne timeas alienum. propter me, qui misericordia indigebam, quo-
Quod si nimis arctam viam causaris ,
prospice niam miseria circumdalus eram, et miseria quani
finem ,
quo le via ducit. Si enim omnis consum- expiare non poteram. Ostende nobis misericor-
mationis videris finem , continuo dices : Latiim diam tuam^, qui nondum idonei sumus videre
mandatum limm nimis '\ Si minus videre potes, gloriam tuam : appareat benignitas et humani-
crede videnti Isaiae, qui oculus tui corporis est. tas Salvatoris nostri Dei, ut pcr hanc digni effi-
Ipse utcumque videbat, cum id quod sequitur cianiur et idonei ,
quil)us appareat majestas et
dicebat £t ecce amhalabunt hac via qui lihe-
: divinitas Creatoris nostri Dei. Ostende nobis
rati fucrint , et rcdempti a Domino : et vcnicnt Domine, misericordiam tuam , nostra indutani
in Sion cum laude et lcetitia sempiterna super
, miseria, et novo miserendi genere de ipsa mi-
capita eorum. Gaudium quoque et lcetitiam oh- B miserorum operantem remedia. Ad lioc
seria si-

tincbunt , fugict dolor ct gcmitus^. Qui satis quidem ars misericordiae beatitudincm Dei, et
hunc finem cogitat ,
puto quia non soUun viam miscriam hominis in unitate jMediatoris tempe-
dilatat sibi; sed etiam pennas, ut jam non am- ravit ; ut operante sacramento unitatis, per
bulet , sed volet , assumit sibi. Semper ergo virtutem resurrectionis beatitudo miseriam ab-
fratres , cogitate finem praemiorum , et cum sorbeat , mortemque vita deglutiat ; et totus
omni fi\cultate et alacritate curretis viam man- homo glorificatus in divinse consortiuni naturae
datorum. Per ipsam vos deducat et perducat transeat. Usque adeo autem universas infirmi-
ipse, qui est via currentium, et braviuni per- tates carnis quibus ob culpam humana subja-
,

venientiura , Christus Jesus ; cui honor et glo- cet natura, absque culpa videlicet, dignatio
ria per omnia saecula saeculorum. suscepit divina; ut nec infantiae recusaiet in-
jurias, nec alia, quam communis habet condi-
exordia excepto sane quod
tio, sortiri vellet :
,

C per Spiritum sanctum immaculatus nascens de

DE NATIVITATE DOMINI, immaculata, vitia nostrse originis emundabat,
atque secundae nativitatis nobis. sacramenta
dedicabat.
SERINIO I.
2. Itaque parvulus natus cst nohis^ , et Deus
Qualia nos doceat Deiis puer. majestatis exinaniens semetipsum, non solum
terreno mortalium corpori, sed etiam infirmae
ac pusillae infantium se configuravit aetati. O
beata infantia, cujus infirmum et stultuni for-
1. Pucr natus cst nohis'^. Puer antiquus die- hominibus; quia
tius et sapientius est oninibus

rum. Puer forma corporis et aetate antiquus : nimirum Dei virtus, et Dci sapientia sua in
no-
dierum , incomprehensibili Verbi seternitate. stris', divina operatur in humanis! Hujus si-

Quanquam et in ipsa sua dierum antiquitate etsi quidem infantis infirmitas principem mundi
puer non sit, novus tamen semper sit; imo non D triumphat fortem armatum ligat, crudclcm
,

tam novus sit, quam ipsa novitas in se semper tyrannum captivat , et captivitatem nostram
manens et innovans omnia, a quo quaequc res absolvit et liberat. IIujus infantis jnuta , ut
prout recedit, inveteratur; prout reaccedit re- , videtur, et elinguissimplicitas linguas infantium
novatur. Et novo quodam modo unde antiquus, facit discrtas ; linguis liominum loqui facit ct

inde novus : quoniam quidem aeternitas ipsius Angelorum , linguas dividens igneas : inscius
sine initio nascendi, sine defectu veterascendi iste , ut videtur, ipsc est qui docct honiinem
ipsa est et antiqua novitas, et nova antiquitas scientiam et Angelum, tanquam verc Dcus scicn-
ipsius. Alia taraen est novitas hujus temporalis tiarum, Sapientia Dei, et Verbum. O sacra et
nativitatis ,
quia puer natus est nobis innovan- dulcis infanlia, quae veram humanis innocen-

' ProT. X, 29. — ' Psal. cxviii, 96. — 3 isai. xxxv , 9, 10. — ^ Id. ix ,
(i. Psal.
fi
Isai. IX, C.
 ,, ,:, ,

1823 GUERRICI ABBATIS 1 824

tiam rcfudisti, per quain omnis aetas in beatam***extorquet metus servulorum. Iclco et nunccum
retlcat inFantiam ; tibique conlorniis liat , non A primo se manircstavit niortalibus ,
pucrum se
pusillitatc mcmbrorum , scd humilitate scnsus maluit exhibcre, majj;isque amabilis, quam ter-
et pictalc niorum. Prorsus vos iilii Acla3 ,
qui ribilis ap|)arcrc : ut quia salvare veniebat , ct

nimis gramlcs cstis in oculis vcstris, ct in gigan- non juclicarc ;

pra-lcrrct interim undc provo-
team enormitatem per superbiam excrevistis; caret amorcm , dirfcrrct unde incutere posset
nisi convcrsi fucritis, et effccti sicut parvulus timorem.
iste , non intrabitis in regnum cadorum '. Ego 3. Cum fiducia igitur accedamus ad thronum
sum ostium ^ rc-^Mii , ait parvulus istc : nisi in- gratiae cjus, qui nec cogitare sinc tremore pote-
curvetur altitudo virorum, non cos admittct ramus dc throno gloriai ejus. INihil liic terroris,

humilitatis janua. Ideo nimirum conquassabit nihil scveritatis ,

quam mctuas : sed omniraoda
capita in terra multorum ^ ; et qui elati acce- benignitas atque mansuetudo , de qua pra?su-
dunt rcpulsi capite illiso cadent rctrorsum.
, mas. Et si potestas et terror apud ipsum est
Quid enim ? adluic tu supcrbis terra et cinis B totum tamcn intcrim dissimulat, donec poeni-
, ,

postquaniDcus lactuscstliumilisPadhucmagnus tentiparcat, conlitcntem recipiat. Ne sit tibi

es in oculis tuis, postquam Deus parvulus factus scrupulo, quod graviter dcliquisti nescil puer :

est sub oculis tuis? Ille semctipsum cxinanivit la^sus irasci aut, si irascitur, facilc potcst pla- ;

ut penc videretur esse nihil, sine quo factum cari. Vere nihil placabilius animo hujus pueri

est nihil ct tu in immensum inflaris et extol-

:
qui in hoc ipsum paccm tuam satisfactioncm-
leris, existimans te aliquid esse cum vere sis que praevenit, priorque legatos dc pace mittit: ,

nihil! ipse te seducis^, clamat tibi Apostolus; ut qui reus es , velis reconciliari. Tantummodo
cum etsi aliquid esses, si magnum aliquid csses, velis, ct vcre perfecteque vclis; non modo ve-
tanto magis humiliari Quanto te oportcret. niam indulgebit, sed et gratiam cumulabit
inquit Sapicns om-
, magnus es , humilia te in quinimo lucrnm non mediocre dcputans, ovem
nibus : et invenics gratiam coram Deo^, qui su- recuperasse perditam diem festum aget cum ,

perbis resistit, humilibus autem dat gratiam^; Angelis. Congruebat ergo cum divina mansue-
ut tibi licrct cxemplum, cum esset C tudine a?tas innocentis ac faciiis infantia?, satis-
qui et ipse ,

maximus omnium, faclus est humillinnis om- que convenienter et commode salutem peccato-
nium et minimus. Parum erat ei ut iieret mi- rum ab hac exorditus cst jctate; ut quos reatus
,
,

nor Angelis conditione mortalis naturae, nisi propriae terrcbat conscientia;, spes consolaretur
et hominibus minor iieret jetate imbecillis in- non difficilis indulgentiae.

fantife. Vidcat igitur pius et humilis, et glorie- 4. O pucr dulcissime, Jesu bone, quam ma-
tur : videat inipius et supcrbus, et confundatur. gna cst multitudo dulcedinis tua^, quam abs-
Videat, inquam, Deum immensum parvulum ,
conchsti timentibus te , et pcriicics sperantihus
factum , et stupcnduminfantulum adorandum ,
in te ,
qui tantam cxhibuisti nccdum scientil)us

mysterium redemptioncm piorum gloriam , ,

te ! Prorsus dulcedo incomparabilis, et pietas
humilium judicium impiorum ruinam supcr-
,
,
ineflabilis ; ut Dcum qui creavit me videam ,

borum. O vencrandum ac tremendum myste- i)ucrum crcatum proptcr mc : Deusque maje-

rium Quam sanctum et terribile est nonien
!
statis et gloriae non solum similis mihi fiat cor-
tuum, fons miscricordiarum et abyssus judi- , D poris vcritate,«ed etiam miscrabilis, ct velut
ciorum Quis de hoc fontc bibit, et non ama-
!
humana* iiuligcns opis appareat aetatis infirmi-
vit? cpiis hanc abyssiim considcravit, ct non tate. Vere tu puer Deus, salutare vultus mci

expavit?Qui non amavit, ncquam ct impius cst: ct Deus meus, ciim totus sis dulccdo, ct desi-

sicut qui non expavit vccors et insensatus est. , dcrium diilciorcm tamen te mihi iacit teneri-
,

Nihil tamen est cur jiidicium expavcscas, si tudo membrorum. Ha'c nimirum te capabilcm
non advcrsiis misericordiam insolescas. P.t ipse iacit scnsil)us ct aifcctibus parvulorum, qui non-

si(|iiidcm nialict amari ,

qiiam scrvilitcr tiinc- dum suiit tc solidiim idonci capcrc cibum. Dul-
ri : magiscpic pioitat qiiod libcr ac voluntarius cc int«riin , dulcc prorsus ct sapiduiu ,
cogitarc

ollcrt aifcctus iilioriiiii , (piam ipiod coaclitius pucrum Ucuni : (piin ctiam dlicax ct opcrato-

IM^iitii. XVIII , 4 — » Joan. ic , 9. — ^ Psal. cix, 6.-4 Gnlat. vi , 3. — ^ Kifli. ui, 20. — ^ Jaiohi t\, iv

•t I fVlr. V, 5.
 — .

1825 DE NATIVITATE DOMINI, SERMO II. 1826

rium ad medendum ac dulcorandum , si quis^^tende manus expande sinus , devotionem tuam

, ,

in nobis est, rancorem animorum, sermonum A probet tam actus quam cffectus; filium qui tibi
amaritudinem , morum austeritatem. Neque offertur, suscipe fide amplexare affectu scm- , ;

enim crediderim ubi sensus et memoria fuerit

,
perque inter ubera tua commoretur. Et ecce
hujus divinse dulcedinis, locum irae vel tristitiae videor mihi audire vocem exsultationis et con-
inveniri : sed omnis indignatio , et amaritudo fessionis de cunctis partibus orbis : a finibus
cum omni nialitia tolletur a nobis. Ita fiet ut terrae laudes audio ,
gloriam justi. Est autem
quasi modo geniti infantes, modo genitum in- sonus ut multitudinis, ut sonus castrorum Dei,
fantem Dominum digne laudemus, et in con- vox una laudantium et dicentium Pucr natits :

sonantia morum et vocum ex ore infantium et ,

est nobis , ctjilius clatus cst nobis^. Ipsa est, ni

lactentium perficiatur laus infantis, et lactentis fallor, Ecclesia laetabunda, et laudans, toto or-
Domini Jesu Christi , cui cum Patre et Spiritu be terrarum pro eo quod sibi natum sibi da-
;
,

sancto laus et jubilatio ,

per aeterna saecula sae- tum amplcxatur filium quem oblatum std ,
,

culorum. Amen. B ablatum nierito videt perfidiae Judaeorum. Lau-

da, sterilis cjuoi non paricbas, decanta laudcin,
et jubila, quce non parturiebas : quia per hunc

filium qui dalus est tibi, multi eruntfilii dcser-

SERMO II. tce, magis quani cjus , quce vinculo legis Dco
marilata^, ei videbatur adhaerere. Tunc niirabi-

Quale domim, contemnenle Synagoga, suscepit Ecclesia, tur et dilatabitur cor tuum'^. Tunc diccs in corcle

tuo : Quis gcnuit mihi istos ? Ego sterilis et non

— «*«<«- pariens , transmigrata ct coptiva : et istos quis

enutrivil ? Ego destituta et sola , et isti ubi hic

1. Pucr natus cst nnbis , ct filius datus cst crant^? O

mater incorrupta , virgo fecunda,
nobis ', Inde probatur quod nalus est nobis, quia filius qui datus est tiiji hos tibi dedit. Est cnim ,

scilicet enim recte dicitur

datus est nobis. Filius Altissimi, cui Pater istos adoptavit, ut
Illis

natus, quibus videtur datus. Et omnibus qui- C sint omnes conformes imaginis ejus, et sit ipse
dem gratia nativitatis hujus oblata est, sed non primogenitus in multis fratribus. Dilata, inquit,
ab omnibus suscepta est. Non enim omnium est ilaquc locum tentorii tui ab ortu ad occasum,
fides. In propria venit et sui eum non recepe- et a mari ad mare
, quia ad de^xtcram ct cul .
,

runt ^. Inutiliter autem natus esset nisi et datus lcevam penctrabis , ct scmen.tuum gcntcs hcere-
esset frustraque factus esset filius hominis, si
: ditabit^. Iste namque unigenitus Mariae, primo-
non reccpissent eum filii hominum quibus da- ,
genitus est omnis crcatnrae , cui dicitur a Patre :

ret potestatem filios Dei fieri. V« igitur, Judaea Postula a me , et dabo tibi gcntes hcereditatcm
ablatum ^°
incredula , ingrata et impia : est a te tuam, et pnsscssioncm tuarn terminos tcrrce
regnum Dei, et datum est genti facienti fru- 2. Sicut autem suscepto Dei FiUo, Ecclesia
ctus ejus. Ejectus Jesus est de Synagoga , sed sterilis peperit plurimos , et roborata est : ita

susceptus est ab Ecclesia. Ejectus est de contra- ipso ejecto, aemula ojus Synagoga, quae muhos
diclionibus Judaeorum , constitutus est in caput (ilios habcbat, infirniata cst. Ideo enim hodie
Gentium. Ecce populus, quem non cognovit, D Ecclesia gratulabunda de dato sibi filio gratia-
servivit illi, auditu auris obedivitei; cum de rum actione et vocc laudis replet coelos : illa

vobis filiis alienis, filiis sceleratis et parricidis, muta sedet in tenebris, aut certe ejulatu fati-
sit pii patris illa querela terribilis : Filios enu- gat inferos. Misera ct caeca, cur non advcrtit
trivi ct cxaltavi, ipsi autcni sprevcrunt me^.Sed quam manifeste Dcus ejus ad nos transicrit :

qui spernit, numquid non et ipse spernetur ? quam evidonter ipsa ropudiata, solumque rc-
Quia rcpulistis vcrbum Dci ,'im\uiViXit A\to%\.o\i, tinente libcllum rcpudii, litteram dico I(>gis,

et indignos vos judicastis vitce ceternce , ecce quae adulteria ipsius coarguit, universam dotem
convertimur ad gentes^. O felix gentilitas! ecce ipsius, ad novam Sponsus nnptam transtuleiit?
afferlur tibi Jesus : curre obviis manibus, ex- Ecce in manibus nostris tabnla; matrimonii, in

' Isai. IX, G. — 2 joan. i, 11. — 3 jsai. 1,2. — 4 Act. xiii, 46. — ^ Isai. ix , fi. 6 Id. i,iv, 1. — 7 Id.

5. — 8 1(1, xi,ix, 21,- - 9 Id. i,iv, 2,3. — '" Psal. 11, 8.

TOM. VI. 58
 , A —

1827 GUERRICI ABRATIS 1828

(liiohus Testamontls; ecce sacramcnta unclio-"''*/»^/- w/«//H.y ////«.» \ Quare autcm hoc ita inculco,
luini , (lignitas icgum , ordo sacordotum mi- , Iratrcs mci ? Quarc , nisi ut discatis gloriari ,

nisteria levitarum, cultus tcmpli ct vasorum, (juia ////«*• </<//«.« r'A7 //o^/.v ; ct (juidtiuid nmndus
sacriliciorum veritas , onmis dcniijuc ij)Sorum j)otestdare, aut jiromiltcre vobis, non modo
gloria translata ab ijtsis, coliata est nobis : (juia indignum ad illum, sed etiam detrimen-
vile ct

causa et vcritas onmlum, /'/////.y ///////.y o7 //o///a-. tum j)roj)tcr illimi dc|)utctis ? Non (juomodo
Ijtsc caliccm Icjj^is, (jupe in manu cst INIcdiatoris, niundus dat, dat illc vohis tanlum grati cstote, :

cx hoc Juda>o in hunc Christianum inclinavit. quia datus cst vobis, ct satagitc ut amplius ct
Et omne (juod in ea merum ac verum fuit, eli- |)erfcctius dctur vobis. Qui enim semcl datus
qtiatum nobis transfudit : faex sola, quaj non est est nuindo in forma carnis, et certis diebus aut
cxinanita, ajiud Juda^os remansit; ij)sain bi- horis datur lidclibus in sjiocie jianis, scilicct in
bunt , ij)sa j)ars calicis corum. esu Sacramcnti sui ; sa>j)ius et incortis lioris da-

3. Sod (juid vcrbis moror? Numquid cnim turdevotis, in gustu spiritus sui. Primum ad ,

potcst enarrari, quae et quanta sunt data nobis, B redomptionem sccundum, ad ; sanctificationem;
cum iste Filius datus cst nobis? Nonne omne tortium etiam , ad consolationem. Primum exi-
datum oj)timum, ct omne donum jiorfoctum ab git ut fulos sit recta ; socundum, ut conscicntia
ij)so, ct cum ij)so ,
jxiriicr ad nos descendit? pura; tertium . ut devotio ju'omj)ta. Haec men-
nonne universas opcs cceli, omnes thesauros tem clevat, ut gratite occurrat : cor aperit, ut
Dci, secum nobis advexit ? qui licet adhuc in excipiat : affectum dilatat, ut jjlurimum ipsius
ipso contineantur absconditi multa tamen jam , capiat. ISon solum autem istam , sed et omnem
et magna et quasi donativum jiugnaturis cro-
, gratiam al)undare faciat Dous omnis in vobis,
gavit; sed niliil omnia ad ca qu* victoribus re- grali^, Filius , (jui datus est vobis cjui cst Deus ,

servavit. Quis enumeret tot munera charisma- benedictus in saecula saeculorum. Amen.
tum tot genera virtutum, nostrorum scilicet
,

varictatcm armorum , subsidia Sacramontorum,

fcrcula Scripturarum ,
gradus et ordinos mini-
strorum : in omni aetate, soxu, et coiiditione, C SERMO III.
natione et lingua , tot martyrum trojjhsea, con-
fessorum insignia, virginum coronas? si mira- Dc admiraliili Dei cum homiue commercio.
ris , inquit Ecclesia, unde rojDcntc mihi j^aujjer-
•culae ha?c multitudo divitiarum , ot magnitudo — -.»8»«.

gloriae : inde nimirum, quia Filius Doi datus

est nobis, Deus gratiae Dominus virtutum, et , 1. Pucr natus cst nob/s^. Nobis prorsus non :

Rcx Imo magis mirura esset, si non se-

gloriae. enim sibi, non Angelis. Sibi,inquam, natus non
tjuorenturDominum bona sua, cum ctiam ipse est, ut scilicothac nativitateosse , autmcliuscsse
sit omnia bona. I/u/uirc/Ucs inquit Doniinum, , , inciperot qni antoquam tomj)oralitcr nascere-
,

non niinucntur onini bono '

: quanto magis susci- tur, aeternaliter crat , ot perfccta beatitudo sibi
picntes? Si enim miraris ista nobis per Filiuni erat : quia de Deo perfecto perfectus Deus na-
data , ego ( omnia
ut jjIus mireris ) ad Jiciam , tus erat. Angolis natus non est : quia ncc an-
omnino nobis cum illo esse donala. Cum enim D golus illo qiii in veritatc stabat , rojtaratione
Filium, j)cr quem ct in quo omnia subsistunt indigobat ; nec illius qui oocidcrat, (\»siis icj^a-
Patcr nobis donavit; quomodo non omnia no- rabiliscrat. Idoo nusquam Angelos apprchendit,
bis cnm illo donavit '? Oinnia nostra sunt, sed semcn aj>prehendit Abrahae^; et qui Deus
ait Ajwstolus , quia noster cst auctor om- natus erat sibi ,
j)uor natus cst nobis : se quo-
nium et Dominus;
tanquam ut etsi vidoamur dammod() icliiKjuons, et Angolos transilicns,
niliil habcntes, invoniamnr tamon omnia pos- ut ad nos usquo dcvenions unus licret e nobis;
sidcnlos. Vides igitur quantum, ct qualc datum et .cxinanitus a semctij)so , minoratur ab An-
sit Filius; quamque probabilc sit quod de Sa- gclis, ut aequalis fieret nobis. Qui igitur nalus
pientia, quae ijise est, legitur : Vcncrunt mi/ii a^tornalitcr sibi ct Angclis orat boatifudo , iiatus
vmnid bond cum itla, ct innumcrabilis lioncstas tcmjHualilor nobis, factus cst iiobis icdcii)j)tio :

« P.siil. xxxiii, 11.-' Roni. viir, WX. — ^Suii. mi , il. -- 't Isai. ix , (.. — * Hilir. n , tC.
 ,,,
, ,,
, ;:,

1829 DE NATIVITATE DOMINI, SERINIO III. 1830

quia nos solos laborare videbat antiquo nostrae'*^'' tiitem, minuit niagnitudinem ; ut et in nati-
nativitatis praejudicio. Quam feiix, quam ama- A vitate minimum , et in i^assionc se exliiberet
puer Jesu, quoe nativitatcm
bilis nativitas tua, novissimum virorum unde nec reputaverunt :

omnium emendat, conditionem reformat prae- ,

eum. Vis autem videre Deum exinaniliun a se-
judicium solvit chirographum damnatae na- , metipso ? vide jacentem in praesepio. ^cccDew^
turaj rescindit : ut si quem piget damnabiliter nosCc?-^, Isaias ait, qui de tam longinquo vidit

esse natum possit feHcissime ,

renasci ! Quot- et cognovit praesepe Domini sui , in)o Deum

quot autem receperunt eum , dedisti eis pote- in praesepi. Ecce , inquit, Deus nosler. Ubi
statera filios Dei lieri '. Gratias agimus gratuitae quaeso ? In prtesepio , inquit. Infantulum qui-
atque gratiosae nativitati tuae, Deus fih hominis, dem ibi invenio. Hunccine tu dicis iUum esse
per quam accessum habemus in gratiam istam qui dicit, Coelum et terrani cgo impleoi : imo
in qua stamus gloriamur in spe gloriae li-
, et cujus majestati angusta est omnis coeli lati-

liorum Dei^. Prorsus admirabiie commercium, tudo ? Pannis involutum video. Hunccine lu
ut sumens carnem largiaris deitatem com- , ! B dicis illum esse qui gloriam et decorem induit
,

mercium , non cupiditate

inquam , charitate , lucis inaccessibilis, amictus incircumscripto lu-
contractum indulgentiae quidem tuse glorio-
: niine sicut vestimento ? Vagicntem audio. Hic-
sum sed indigenti?e meae omnino lucrosum.
, cine est qui in coelis tonat , sub cujus vo(;is to-
Vere tu puer misericors ,
quem sola miseri- nitruo potestates angelicse submittunt alassuas?
cordia puerum fecit : licet pariter misericordia Sic est, inquit ahus propheta satisfaciens pro
et veritas in te obviaverunt sibi ^. Vere , in- Isaia, omnino sic est : ///c e^^ Deus noster ,%<tA
quam , lu misericors puer, natus es nobis, non exinanitus est,ut te repleat , et a se quodam-
tibi : lucra nostra, non augmenta tua nascens modo deficere vohut, ut te reliciat. Conclamat
de nobis quaesisti ,
quia ad hoc soluin nasci di- omnis chorus Prophetarum uno spiritu , ea-
gnatus cs , ut nos minoratione tui provehercs demque sententia, etsi aliqui voce diversa, sic
humihatione glorificares. Tu exinanitus nos re- est : Ric est Deus noster, et non cestimahitur
plesti tu enim onmem tune plenitudinem di-
: alius prceter eurn^-: neque enim est ahus proe-
vinitatis in hominem transfudisti. Transfudisti C ter eum. Sed scio inquit David , scio, quia non
,

sed non confudisti. Transfusum tamen Deum in credet signo huic , scd contradicet gcneratio
hominem non diccrem , si ad mcnsuram datum prava et adultera Judaeorum : .enarrate vos,
huic homini spiritum audirem : si de onini sua Apostoh , in progenie aUera Gentium. Quid ?

plenitudine penes Dcum ahquid resedisset Quoniam hic quem Judseus jaccntem in prae-
quod non in hominem, cui unitus est , effudisset, sepi ncc rcspicit ,
pendcntcm in cruce despicit
2. Merito igitur oleum effusum nomen^ Dei cum miro modo nascitur, non videt; cum mira
hominis, vel certe unguentum exinanitum ;
operatur, invidet ; cum dira patitur, irridet
cura ita funditus Deus in hominem effusus sit, Hic , inqiiam, hic est Deus noster in cetermun
ut eum semetipsum exinanisse ^ confileatur fides et in sa^culum sceculi : ipse reget nos in scecula ").

Apostoh. Quanquam sic utique se exinanivit ,

3. Et ecce jam prsedicantibus Apostolis, te-
ut in seipso nihil prorsus minuerit , aut muta- stificantibus Prophetis , etsi velhis siccatuin est,
^"
verit : nec aha esse potuit natura; immutabilis sed areae latitudo infusa est : etsi cucurbita
exinanitio ,
quam naturae nostrae ,
quae terra Daruit, Ninive salvata est" ; et araissio Judaeo-
inanis et vacua est, assumptio. Magna prorsus rum , divitiae facta est mundi, etsalus Gentiura,
exinanitio ista in ocuhs videntium , ut spk^ndor Adorant onmes regcs parvuium qui natus
terrie
gloriae et figura paternae substantiae , nonnisi est nobis , omnes gcntes serviunt ei : quia si

formara praeferat servilera non ha- , et in ipsa qui sunt qui non serviant, vel non sint servi-
bens speciem neque decorem. Quasi enim pa- turi, quasi non coram eo'*; gens
sint, sic sunt
rum exinanilus esset si homo sohim fieret , etiam et rcgnum quod non servicrit ei per-
, ,

etiam Immanae carnis gioriam ifa funditus in se ibit. Jam tamen videmus et gaudemus imple-
vacuavit, sapientiam infatuavit , inlirmavit vir- tura ,
quod per Isaiam fuerat a Patre proniis-

' Joan. 1 , 12. — 2 Ro,„, y, 2. — 3 psal. lxxxiv, 11. — 4 Canlic. i , 2. — ^ pi,ii. u , 7. — 6 jsai. xxv
9. — 7 Jereiu. xxiii ,24. — 8 Baruch iii , 3C. — 9 l'sal. xlvii, 15. — "» Judic. vi, 39, 40. — " Jonx iii,
et IV. — '» Isai. XI. , 17.
 ,, ,

1831 OIIERRICI ABRATIS 18.*] 2

siim : J'iri snhlimcs ad tc transihunt , tui cmiit suiim^ : adeo ut et asinus de Gentibus cogno-
post te ambulabunt , te atlorabunt , teque depre- A scat in praesepi Dominiim suum , fenuni sibi
cahuntur. Et merito , inquit, qiiia in te tantum fiictum ;
quia omnis caro fenum ^. Jn conspectu
cst Dciis , et non est absfjuc tc Dcus. Vere tu es naniquc Gcntium rcvclavit justitiam suain ^ :

Deus absconditus, Dcus Isracl Salvator '. Si un- quam Juda^us ignorat habcns , veliim adhuc
quam nianifestius , si expressius potuit dici, super faciem suani. Velum habet, quia zehim
Jesus Deiis , nunquam credat Judanis : aut certe tenet unde nec velum videt, sed invidet quod
:

si dcrogat h?ec esse dicta de Jesu, ostendat alium pucr natns est nohis ,filius datus est nobis. Nec
in (iiio sit Dcus , et qui sil Deus, nec pra^ter invidct, quod cupiat habere sibi , sed quod cu-
eum Deus; quandoquidem nec personarum piat perire et mihi , et sibi. Mallet ainuila et
Trinitatem fatetur, ut assignare possit Deum ,
niala meretrix infantem necari ,
quam vivum
in quo sit Deus, ita ut alius Deus praeter eum mihi dari. Sed judicium nostri Salomonis, cu-
non sit. Sed quod ad jus sermo penetrabilior omni gladio ancipiti
te, perfide, scandalizat,
pietatem sedificare debuerat; quod Deus B scrutans corda et renes in invenienda matrescilicet ,

ahsconditus, et liomo oculis adhibitus est, tan- non erravit Drt/t', inquit Ecclesiae infanlcm : ,

quam lutum ex sputo , quod ad videndum vivnni : licec est eniin mater ejus ^. Quicumquc
Deum cjecum illuminaret. Hoc, inquam scan- cniin fecerit voluntateni ejus , ipse matcr, ctfra- ,

dalo tibi est, quod in inlirmitate carnis abs- ter, et soror ejus esti. O Domine Salomon tu ,

condita est fortitudo Dei et in infirmitate matrem dicis, ego ancillam profiteor. Ancilla
,

crucis abscondita est fortitudo liominis Dei; Chrisli sum liat mihi secundum verbum :

quod inglorius inter viros aspectus ejus, et tuum*. Et quidem raatrem amore et sollicitu-
forma ejus inter fiHos hominum unde nec re- dine me praestabo quantum potero sed con-
:
,
:

putasti eum sed putasti quasi leprosum

, et ditionis meae semper memor ero. ,

percussum a Deo, et humiliatum cum Deus 5. O fratres, hoc nomen matris non cst ;

posuerit in eo iniquitates omnium nostrum ^. singulare pra^Iatis, quamvis specialis eis in-
]\am et cumbat cura maternae sollicitudinis et pietatis
tuam quoque suscepisset si tu eam , :

vel ad extremum deponere vohiisses. At tu , C commune est et vobis , qui facitis voluntatem
miser, non deponis, sed apponis iniquitatem Domini. Utique et vos matres estis pueri qui
super iniquitatem ; super sanguinem Prophe- datus est vobis, et in vobis , ex quo videlicet a
tarum, sanguinem Fihi Dei et Apostolorum. timore Domini concepistis , et parturistis spi-
Impone igitur, quandoquidem ita vis , impone ritum salutis. Vigila igitur, o mater sancta, vi-
jugum iniquitatum tuarum, tibi et filiis tuis gila super curam recens nati, donec formetur :

mihi enini regnuni Christi portare magis decet, in te Christus qui natus est tibi quia quo ,
:

ut meas ipse portet iniquitates. Tu porta col- tencrior est , eo facilius potest perire tibi qui ,

ligationes impietatis , fasciculos deprimentes nunquam perit sibi. Spiritus siquidem qui in te :

ego portem fasciculum myrrhae , quem Maria est si tibi exstinctus fuerit, redit ad Deum qui ,

mihicolligavit, pannisqueinvolutum in praesepi dedit illum. Vigila inqnam , super curam re- ,

reposuit. cens nati memor quoniam ceinula tua dor- ,

Vos igitur, fratres mei, qui cognovistis

4. miens oppressit lilium ,
qui datus erat ei. Quaj
praesepeDomini vestri Dominumque in prae- , D estenimilla, nisi carnalis anima ,
quiespiritum
sepi quem Israel non cognovit vos inquam,
, : , exstinguit negligentia et inertia? Hujusmodi
quibusSalvator ideo non vihiit, quia misericors homines ciim religionis amiserint fervorem
,

esse vohiit; sed eo vobis tencrior in affectu ipsius tamen sibi anogant gloriam et noiiien.
quo minor est in aspeclu : cantate, et exsul- Inde contentiones carnalium adveisus spiritiia-

tate et psallite, Puer natus cst nohis ,/ilius da- les, etiam in caj)itulis, ubi veriis Saloiiion invi-
tus est nobis. De Juda?is quidem est natus sed , judex praesidet. Filins meus, inquiunt
sibiliter
nobis est natus ;
quia illis ablatus, nobis est carnales
, vivit , et tuus mortuus est ego spi- :

datus. Cantatc Domi/to canticunt novum quia , ritum Dei habeo tu non habes; in me vivit
,

niirabilia fccit. Notuni fccit Dominus salutarc amor Dei in te mortuus est, diim scilieet :

» Isai. xi.v, l/i, \:i. — ' Id. i.ni, 'i, 5.— 3 Psal. xcvii , 1, 3.— 1 Isai. xi., 0. — ^ 1'sul. xtvii ,
'1. — <» III Rtj;.

in , ?.r, ,27.-7 MaUli. m , :)0. — » Liic. i , ;)8.

 —

1833 DE NATIVITATE DOMINI, SERMO IV. 183i

«mulantur sibi religionis auctoritateni , cujus^^^electionis, de plenitucline quani aocoi)erat,
spirituales liabent veritateni ; ut subckicta-eis A disseniinaret ubique plenitudineni gralia? et
auctoritate, consuetudines pro sui inducant veritatis ,
clamans et dicens Eccc jam vciut ,

seusus libidine. Et revera quidem mater vult plenitudo temporis^. Cum enini plenus onuiibus
aemulae dari vivura et integrum infantem non , bonis natus esset temporaliter auctor tenipo-
invidens ei gloriam dummodo babeat et vir- , ris, quidni plenitudineni attulisset temporis?
tutem sed illa Nec mihi , inquit, ncc tibi sit ,
: , Cum ca'li rorarent desuper, et nubes pluerent
sed dividcitur^ ;
quia nimirum sanctitatis sibi Justum, Salvatorem terra germinaret, tanta su-
cupit retinere honorem , et aliis relinquere la- pernae benedictionis ubertas quidni fccundi-
borem. Sed non errat qui judic^at, etsi ali- tatera terris omnibus praestaret? Benedixisti,
quandiu dissimulat. Gladius Salomonis matrem Domine terram , tuara ,dedistibenignitatem , et
invenit, cui adjudicat indivisum , sicut affe- terra nostra dedit fructum suum ^; videlicet de
ctuni charitatis, sic effectum potestatis; sicut uno grano frumenti , quod germinavit alvus
fervorem operandi, favorem imperandi. Vos B Virginis, ubic|ue terrarum pullulante copiosa
sic

itaque, fratres , in quibus fides per dilectionem messe iideliura. Nolo enim hanc plenitudinem
operans nata est de Spirilu sancto custodite temporis requiras in copia bonoruni tempora-
,

eara pascite, nutrite , tanquara parvulum Je-

, lium sed aeternorum nou in proventu agro- , ;

sura donec formetur in vobis puer qui natus

, rum , sed ccelorum. Si cceli rorant desuper, et
est nobis; qui non solum nascendo , sed vi- nubes pluunt Justura ; si terra gerniinat Salva-
vendo et moriendo forraam cui conforraeraur
, torera , et justitia oritur siraul; si denique
tradidit nobis menior quippe scmper, quod
: oritur in diebus Domini non solum justitia,
non nisi nobis natus fuit , nec nisi nobis vivere sed et abundantia pacis : feliciora lempora ne
voluit, nec mori nisi pro nobis qui pro se non , quaesieris, quando et regnum Dci nihil aliud
habuit; ut et nos per ipsum renasceremur, se- est quam justitia, et pax , et gaudium in Spi-
cundura ipsura vivereraus; in ipso raorereraur, ritu quod de illis procedit. Nam et
sancto'',
qui vivit et regnat pcr omnia sacula sa;cuIo- nostrorum temporum ille status judicatur opti-
rum. Anien. C nius , atque pulcherrimus, cum et justitia rao-

ribus imponit disciplinam , et abundantia cuni

-=>®«=- -
pace quietem vitae prgestat, et laetitiara. Deni-
que niisericordia Doraini plenaest terra? be-
:

SERMO IV. nedixit Dominus coronae anni benignitatis sua?,

et campi ejus repleti sunt ubertate ^ totius
De pleuitudine temporis a Chiisto allata. gratiae spiritualis. Et qiiis , nisi ingratus ,
pleni-
tudinem neget esse teniporis? Quae uncpiara
— ».«,0» aurea aetas simile aliquid habuit hujus plenitu-
dini tcmporis, quando panis Angelorum om- ,

I.Ecce jam vcnit plenitudo tcmporis *. V\c- neni habcns saporem suavilatis, et omne de—
nitudo ista temporis apud Paulum accipitur, lectamentura , apponitur etiara jumentis : et
seu propter abundantiam gratiae , seu proptcr non soluni homines , jumenta, cibo
sed et
adinqjletionera praecedentis prophetiaB,seu pro- D pascuntur coelesti? lioniines enim et junienta
pter pleniorem aetatera fidei adulta?. De sin- salvabis, Domine, quemadmodura raultiplicasti
gulis videamus. Omnium j)lenitudo bonorum misericordiam tuam Deus Inlinite multiplex ,
i'.

Christus Dominus est : quippe qui omnibus lia>c tua, Deus misericordia ut qui panis , ,

thesauris sapientiae et scientiae Dei, totiusque Angelorum non solum hominum diles ac bea-
,

gratiae plenus est; imo in cpio omnis pleni- raensas , sed etiain fenura factus
tilices ]u- ,

tudo divinitatis habitat corporalitcr^ Viderunt nientorum rcpleas pra;sepia. Confiteris, o Do-
Apostoli plenum gratise et veritatis , et de mine sapientia misericors, cjuia sapicntibus ct
plenitudine ejus omncs acccpcrunt adeo ut : insipicntibiis dcbitor cs : ut cpii utiosque fc-
novissiraus eorum et abortivus Paulus, vas cisti , utrisque ncccssariam alimoniam procu-

' III Reg. 111, 20. — » Galat. iv, 4. — ^ Coloss. n , 9. — 1 Galal. iv, 4. — ^ Psal. lxxxiv, 2 , 13. — 6 Ro,„,

XIV, 17. — 7 Tsal. cxviu , 04. — " rsal. lxiv, 12. —9 l'sal. xxxv, 7, 8.
 ,, C ,:

1835 GUERRICI ABBATIS 183G

res; et tam liomincs (iiiam jiimenta , tam spi-"*" et in doninm .Tternitatis sna? secum ferens rem
,

rituales iiuam aniinales , suo qncmque gradu A tantam tantillo enq)lan) , rediei-it. llomo planc

et ordine salves. Conlitoantur igitur Domino secundum cor Dei erat ille , homo siniplex sine
niiscricordiae ejus , et mirahilia ejus liliis ho- qiuiela, qni ab hac arte , imo inertia et infi-
minum '
: quia misit Verbum suum carnem dtlitatc eni|)torni)i alienus erat ; Davidem dico,
faclum , medicinam
escam onniium ; ut etiam et qni dicebat : Qiionia/n non cognovi negotiatio-
incapaces Verbi , sanentnr tamcn et satientnr neiti , Dontine , memorabor justitice tuce solius^.
carne Verbi. Edant itaque pauperes et saturen- Justitiae meae nullatenus memorabor, ut labores
tur, et conliteantur venisse beatam temporis meos exaggerem , merita n)agnilicem potius :

plenitudincm; quando et in pricsepibns suis mcitiorabor jusiitiiv tuce solius , qni gratis obli-
paratnm sine sudore vultus sui panem inve- gasti te mihi promissorem. Jn veritate tua
niunt ca'lesten). ISumquid ergo muj^iet bos exaudi nte , iii justilia lua , el non inlres in ju-
cum anle praesepe sic plenum steterit^? Mugiat, dicium cum servo tuo **
: qui si voluero me ju-
sed prae gandio spiritus in jubilo cordis; quia B stificare,os mcnm condeinnabit nie. Per hoc
pra;sepe Domini sui, imo Dominum in pra;- enim,inquit, introibo in potcntias Domini':
sepi suo cognovit. quia scilicet justitias meas non statuam per :

2. Libet autem adliuc manifestius videre hoc potentei)) me faciet, et nunc in praelio et ,

Christus veniens e coelis quantam plenitudinem tunc in regno; quia semper infii')nitates mcas
temporis advexerit, quam fiicili et cxiyuo pre- confitebor. Cum enim infirmor, tiinc potens
tio omne pretiosnm compaiaii posse decreve- sum''. Sicut ergo prudenter apnd Deum cau-
rit. Duobus miiuuis, seu calice aquai frigidje sain agit, qui jnstiti* suae immemor totum
aut ceite sola bona voluntate, jam a diebus misericoi"dia; committit : sic prudenter emit,
ejus emiturregnum coelorum; quanquam etiara qui omnera fictionera , atque avaritiam nego-
nunc vix inveniat emptorem in tanta niultitu- tiationis scire renuit ;
qui inventa illa pretiosa
dine divitum. Proh pudor ! etiam nos ipsi qui mai'garita, non solum omnia sua, sed et se
jam emere coepimus jam tabnlas emptionis , ipsum ultro ac desideranter impendit. At nos
conscripsimus, jam pignus haereditatis accepi- tepidi , ficti , ingrati , indevoti , voluptatura
mus etiam nos, inquam, toties a pacto re-
: amatores magis quam Dei , vix ab illa voce in-
silimus , ac pcne complaciti poenitemus
que- , fidelis et nequissimi murmuris, Malum est
rimur, murmuramus, quasi in negotio simns malum est ^, valen)us compesci ; etiau) post-
circumventi ; quasi magnum sit illud prope ni- qiiau) gustavimus, et vidimus, sicnt de muliere
hil ,
quod exigilur a nobis. Bene de nobis pro- forti scriptuiu est, quoniam bona est negotiatio
phetavit Scriptura : Malum est ; nialum est, dicit nostra.
omnis emptor , ct cunt reccsserit , gloriabitur^. 3. Adhuc ferebat nic quidam implacabilis
An non merito polerit gloriari, qui immensum zelus adversus ingratitudinem , et inlidelitatem
illud et aeternum pondus gloriae, hoc levi et hujus temporis nostri ; sed revocat me, de qua
momentaneo tribulationis suae comparaverit, sermonem institui, sancta ac beata plenitudo
qui pro nihilo salvus factus fuerit? At nunc
sic ten)poris Christi, qua etiara hodie plenius pa-
quotidianas hinc inde qnerelas et molesta mur- scendi estis. Conjunctira tainen currunt, pari-
niura audias : Malum hoc malum , illud ;
grave D terque feruntur ha^c diio teinpora tam diversa,
hoc, in)portabiIe illud; quis tanta ac talia ferat ? tauique adversa ; temj)us scilicet gratise , et
Ita nemo fere est qui digne pro merito sui rem tenipns malitiae : cum tamen nonnisi unura tera-
sestimans dicat, Nun sunt condlgnce passiones pus inveniatur utriusque. Si eniiii modo non
hujus temporis ad futuram gloriam quw icvela- esset teinpus giatia?, non dicerel Ai^ostolus
bitur in nobis^ ; nisi tunc dcmum cun) ca-perit Ecce nunc tcmpus acccptabile , ccce nunc dies
revelari. Tunc planc gloriabitur, qui modo de- salutis '". Et iterum, si modo nou esset teinpus
trahit , ac de pretio se gravari gemit ; cuni sci- malitia-, non diceret idem apostolus Jicdi- :

licet de foro, id est, de mundo hoc, ubi con- ntcntes tempus, quoitiam dics mali sunt". C«Mi-
tractus celebrutur hujus commercii, recesserit, flignnt igltur in Unq^oie uno gratia et iiigrati-

' rsal.cvi, 15.— »Jobvi,r.. — 3 i),ov. a.x , 1 i. — 4Roni. vm, 18. — ^ l's;il. i.a.s , 1.., 10.— « ISjil.

i;xLii, 1,2. — 7 l'sal. i.xx, 10. — » 11 Cor. xii , 10. — <j xx, i.
l»iov. I
- '" II Coi \i, 2. — " F|)lir>. v, 10.
 , ,,,

1837 DE NATIVITATE DOMINI, SERMO IV. 1838

tudo, velut in stadio uno. Jam olim siqmdem ^"^^fuere te/npora prhra quani nunc suntP Scu/ta
sapientia pugnat adversus nialitiaai, [noyiter A c.it,inqmt, /lujusnwdi intcrrogatio^ cmn nni- :

quod nunc in liujus mundi descendit aream.

et nifeste felicissima tempora fecerit Iiominibus

Pugnat, inquam nolens vinci a malo sed , , gratia Dei; ingratitudo autem liominum pessi-
volens vincere in bono malum. Abundabat nia fecerit ca sibi. O tempus acceptabile , cui
iniquitas, et licet humana congelata esset, di- tam beatum, tam auspicatura initium dedit dies
vina tamen non frigescebat charitas. Magnus iste, quo natus conditor seternus temporis
ille ardor charitatis, et revera, sicut scriptum aeternitatem mortalibus nuntiavit! O vere dics
est, aquis multis inexstinguibilis ' ;
quod cum salutis dies iste, quo nata salus mundi se ipsani
extremum jam judicium postularet multitudo poculum salutare miscuit aegrotis ! O fratres
peccatorum Deus tamen Filium suum niisit
, de die isto loquebatur, ni fallor, Sapiens lilio

non ut judicaret mundum, sed ut salvaretur suo Non dcfraudcris a dic bono. Et exponens
:

per ipsum^ Cura igitur jani pcne consummata quid sit non defraudari Pnrticula, inquit :

mundi nialitia finem indicaret temporis Red- B , boni doni non tc prcetereat^. Diera quippe bo-
emptoris adventus novam et inopinatara ple- nuni pro eo dicit, quia datum est hodie donura
nitudineni temporis rebus infudit huraanis. bonum ,
prorsus datum optimura, donumquc
Cum enim miindus consenuisset , atque prope perfeclum , descendens a Patre luminum; (juod
interitum esset temporis setate subilo ad ad- ; quale sit nemo scit nisi qui accepit. At vos
,

vcntum Conditoris sui, nova et insperata re- fratres , spiritum qui ex Deo est accepistis, ut
novatus est virtutis juventute , fideique quodam sciatis quae a Deo donata sunt vobis, qui ex
juvenili calore. Fides siquidera , cujus primae- sententia cordium cantatis : Filius datus cst
vura terapus , velut qucedam pueritia, fuit in nobis'. Filius iste ,
panis est filiorum; qui de
Patriarchis, qui exorti sunt prirao mane Eccle- se ipso hodie beatura ac solemne universae fa-

siae nascentis ; adolescentia vero, in Prophe- railiae Patris exhibct epulum.

tis; ad plenitudinera demura juvenilis excrevit 5. Gratias tibi , Pater niisericordiarura, qui
roboris in Apostolis ;
quando et calorera suae panera nostrum quotidianum das nobis hodie ;

virtutis mundo spectabilera prajbuit in tam C tantaque largitate aperuisti manura tuam ad
praeclaris , atque fortissirais innumerabiliura iraplenduni omne animal benedictione ,
ut ipsa
martyrum triumphis. Hanc adultam ac plenani etiara benedictione plenum inveniatur eorum
aetatera fidei , vocat Apostolus plenitudinera prajsepe. Quara niiserura ,
quani brutuni ac
temporis : quando scilicet hi qui sub pa;dagogo stolidum imo quam sibi nequam et invidum
;

legiserant, nihilque a servo differebant, dum illud aniraal quod sese isto die bono dcfrau-
,

erant parvuli; jam adulti libertatem filiorum dat , ut euni particula doni boni prpctercat : ut
receperunt per Unigenituni Patris^. Qui nimi- scilicet expers gratiae coelestis ,
quae ei propo-
rura ul nulla plenitudo suo deesset tempori, sita est, fiat; diemque totius refectionis et

plenus tam gratia quam veritate venit : quate- gaudii tristi ac jejuno corde praetereat ;
quasi
nus et per gratiam impleri faceret legis raan- necdum venerit copiosissima plcnitudo tenipo-
dala , et per veritatera impleret ipse promissa; ris, nec praHsej)ia siniplicium ethumiliura j)anis

adeo ut quidquid ctiani universis retro sa?culis irapleverit cadestis. Hujusmodi hominem sibi

mystice gestum aut diclum fuit, totum verius D nequam Deo ingratum et injurio-
et invidura ,

ac plenius imj^letum sit in hac |)Ienitudine tera- suni notat Sapientia cum ait
, Oculus nialus , :

poris. IVam et hic ijise dies, tot sacramenta , ad inala opcra : et non saturabitur pane indi- ,

tot oracula ,
quasi recaj)itulata in brevi hodie gcns et in tristitia erit supcr nicnsani suani.Weo,
exhibuit , ut de eo vere dici possit : Consuni- inquit, non saturabitur bonis aniu)a ij)sius,

matus in brevi , explevit tempora niulta^. quia oculus ejus ad raala , nec revertetur ocu-
4, Cuni ergo tot modis constet quia venit lus cjus , ut vidcat bona ; ut cum pietate ct
beata plenitudo temporis, recte querelas insi- fidc consideret quae ei apposita sunt in magna
pientiura Salomon compcscuit , dicens : Ne di- divitis mensa. ISefjuani cst enim , inquit, ocii-

cas, Qtiid , putas, causce est quod meliora lus lividi , avcrtens facicin suam , et dcspicicns

' Cantic. viii ,7. — Joaii. III ,17. — 3 Galat. iv, 1-'J. — 4 Saji. iv, 13. — ^ Ecc!o. vii , 1 1. — ^"
Ecdi. xiv,
1 'i. — 7 Isai. IX , (j.
 — ,

1839 GUERRICI ABRATIS IMO

«///wrt/// iv/ftw '. Procul dubio, fi-atres,si raciem^-^^solimi visihile et tractabile, sed etiam gusla-
iion avertinius a consicleiatioue illius <jui jacet A hilc et odorabile nobisVcrbum Dei factum sit :

in praesepi; ipso intuitu possunius felicissime quippe (juod per onmes vias sensuuin, adituni
pasci, dicemusque : Dominus pascit nn-, ct niliil sibi ad ariiniam quasierit quatenus sicut per ;

/////// dccrit; in loco pasciuv , iln nic collocavit \ sensus mors intraverat sic per eosdem rediret ,

Timc |)lane sciemus quia venit desideratissima ct vita. Quod cv^o Verbum caro factum est'',
plenitudo tenq)oris, in quo misit Deus Filiiun nobis qui toti sumus caro, lactum cst : ut qui
suura, perquem tantajam replemurplenitudine antea Verbum Dei tanturn poteramus audire,
bonorum : ipsi benedictio et gratiarum actio, jam carncm factum et videre possimus et gu- ,

tt nunc, et per inlinita sa.'cula sicculorum. stare, omnesque sensus in testimoniuni auditns
convocare quatenus omnes nostri sensus con-
« «'^^
'
;

sensu uno, et voce una confiteantui-, Sicut au-

divimus sic vidimus'^. Incomparabiliter tamen
y

SERMO V. B amplius tunc concessum est visui, qnam un-

quam fuerat auditui cum modo videatur Ver- :

De niiia Dei providcntia iii nativitale Christi bum quod Deus est et antea magnum haberetur ;

audire verbum quodcumque ex Deo. Et verbuni

»,90«.
quidem quod ex Deo est, vidi aliquando, fra-
tres, cum ta?dio audiri sed Verbuni quod Deus ;

l.Convenistis, fratres,adaudiendum verbum est numquid poterit nisi cum gaudio videri ?
,

Dei. Deus autem aliquid melius providit nobis : In me primum sententiam ferara quiaVerbum :

ut non solum audire sed etiara videre datum , quod Deus est cuni se hodie mihi videnduni ,

nobis hodie sit Verbum Dei; si modo trnnsea- praebcat in eo quod sum, si me non laetilicat,
miis usfjite Betldehem,et vidcamus hoc vcrbum impius sum si non a^dilicat, reprobus sum.
;

fiuodfecit Dominus , et ostcndit nobis"'. ISovcrat 2. Si quis ergo , fratres, acediosus invenitur
hominum sensus invisibilium incapaces , ca?le- inter nos, nolo diutius ut fatigentnr aures ejus
stium iiulocibiles , ad fidem quoque difliciles; C sermone nostro contemptibili transeat usque :

nisi res ipsa de qua hdes suadetur, visibiliter Bethlehem et illud in quod desiderant Angeli ,

ipsis sensibus convincendis ingeratur. Nam etsi prospicere prospiciat ibi Verbum scilicet Dei, ,
,

fides est ex auditu , multo tamen proclivius ac quod Dominus ostendit nobis; imaginetur ani-
promptius ex visu : sicut illius exemplo doce- nio, Serrao Dei vivus et eflicax qualis ibi ja-
niur, cui dicitur, Quia vidisti me , crcdidisti^ ; ceat" in praesepi. Si tantum pietas oculum
qui scilicet dum audiebas, incredulus fuisti. illuminet intuentis ,
quid tam delectabiliter
Quia eniin diflicilius audita, quam visa cre- potest videri, tam salubriter cogitari? Quid
duntur, ideo merito fides illorum qui non vi- aeque mores sedificatspem roborat, charitatem ,

derunt, a Domino beata praedicatur; quippe inflammat ? Omnino hdelis serrao et omni ac- ,

qui plus detulerint auctoritati sermonis, quam ccptione dignus, oninipotens Sermo tuus Do- ,

experientiae proprii sensus, aut rationis. Deus mine; qui tam alto silentio a ivgalibus Patris
tamen per oinnia volens satisfacere tarditati sedibus animaliura illapsus priesepibus **, me-
Verbuin suuni quod prius fecerat au-
nostrae, D lius interiin suo nobis silentio serinocinatur.
dibile , hodie fecit nobis etiain visibile, imo Qui habet aures audiendi audiat quid nobis ,

et tractabile; ut et quidam ex nobis potuerint hoc piuin et mysticum aeterni Verbi loquatur
dicere ; Quod fuit ab initio , quod audivimus ,
silentium : quoniani, nisi me fallit aiidilus, in-
ffuod vidimus ocidis nostris , rjuod persjjcximus ter alia qu;e lcxjuitur, lociuilur pacem in plebem
ct manus nostrcE tractavcrunt de fcrbo vitce'^. sanctorum , (juibus revereiuia ipsius et exem-
Fuit ab initio illius, quie sine initio est, ?eter- plura religiosuni imposuit silentium, et rectis-
nitatis : audivimus proniissuin ab initio tein- sime quidem imposuit. Quid eiiim taiito poiide-

poris : vidinius et contrcctavimus exliibilum iii re , tautaciue auctoritate discipliuam commeiulat

liii»! tcmp(n'is. Alias aulein invenies (iiiod iion sileiitii , (iiiid taiilo terrore comjicscit iiujuie-

• F.ccli. Aiv, 10 , 8. — » P.sal. xxii , 1, 2. — 3 l, II , 1 :». — 4 Joaii. XX , 2i). — * I Joaii. i , I . Joaii.

I, l'!. — 7 ISai. xi.vii , «J. — «Siij). xviii , 1 j. ^*
Alias ,
nuaiiUr d>i tunul.
 ,,

1841 DE NATIVITATE DOMINI , SERMO V. 1842

tum malum lingnariim procellasque verborum,"" et terrse,
quia sapientiam tuam ahscondisti a
sicut Sermo Dei silens in mediohominum? Aon A sapieiitibus et prudentibus, et revehisti eani
est sermo in Ungua mea confiteri videtur om- , parvuHs. Ita , Pater, sic fuitplacitum ante te *:

nipotens Sermo dum Matri subditus est et

, : ut parvuhs daretur parvuhis ,
qui natus est no-
nos qua dementia dicemus, Linguam nustrain bis; quandoquidem akitudo superborum nimis
niagfiijicabinius , lahia nostra a nobis snnt ; quis abhorret ab hujus humiHtate parvuH; et quod
nustcr Dominus est^} Liberet milii, si hceret, altum est apud homines, abominabiie est apud
obmutescere , et immihari , et silere etiam a Deum ,
qui cum veraciter akus sit, parvulus
bonis : ut attentius , et diHgentius aurem pos- factus est pro nobis. Cum soHs niniirum par-
seni adhibere vocibus arcanis , sacrisque sen- vulis concordat iste parvulus; in solis requie-
sibus hujus divini silentii; et vel tanto tempore scit humilibus , et quietis. Sicut igitur parvuH
sub sik-ntio discere in schola Verbi, quanto gloriantes de eo, cantant, Parvulus natus est

Verbum ipsum sub discipHna sihnt Matris. nobis^ : sic etipse gloriatur de eis, Ecce cgo, in-
3. O fratres , si pie ac dihgenter intendamus B quiens, et pueri mci , qitos mi/ti donavit Donti-

huicVerbo quod Dominus fecit hodie, et osten- nus^. Ut enim parvulo Fiho suo Pater sodales
dit nobis ;
quanta, quamque facile possemus ab daret de coaetaneis suis, statim primo omnium
ipso perdoceri Verbum sicpiidem breviatum
? ab innocentia parvulorum ccepit gloria n)ar-
est ita tamen ut in eo consummatum sit om-
; tyrii hoc significante Spiritu sancto quia non-
;
,

ne verbum quod ad salutem est, quia nimirum nisi talium esset regnum ccelorum ''.

verbum consummans et abbrevians in aequi- 4. Si tales effici volumus, fratres, iterum

tate ipsum est. Et hsec consummatio abhrcviata atque iterum transeamus usque Bethlehem , et

inunclavit justitiam^, sicut promissum memi- diligentius intueamur hoc Verbum quod caro
nistis per Isaiam : quia de sua plenitudine in factum est per Deum immensum qui parvulus ,

participes suos redundavitjustitiam, ut abundet factus est ut in hoc visibili et breviato Verbo
,

justitia ipsorum plus quam et Pharisajorum

,
discamus sapienliam Dei, quae tota humilitas
et Scribarum; Hcet illi per tam mukiplices se facta est. In hanc quippe virtutem illa omni-

exercitent justificationes legis , isti autem brevi C moda virlus se inteiim totani contulit. INihil
ac simplici contenti sint verbo fidei.Sed quid aliud illa sunnna Sapicntia interim scire voluit,
mirum, si omnia verba sua nobis Verbum Dei nisi illam scilicet Inanilitatem , cujus se post-
breviavit; quando etse ipsum breviari, et (pio- modum" magistrum voluit profiteri. Et iste

dammodo minui voluit, adeo ut de incompre- quiilem quod nimirum in- suggillationcm mei
:

hensibili immensitate sui ad angustias uteri ipsius loquor isle, inquam digne et juste
: ,

<luodammodo se contraxerit, et contincns mun- magister docendai humilitatis cffcctus cst; qui
dum, in praesepi se passum sit contineri? In Hcet eam sibi non ignoraret, ct originalem a
Verbum istud horribili altitudine sua vir-
coelo Matre, et naturalem aPatre, nihilominus tamen
tutes angelicas stupefacit ; in praesepi sinq^li- ab ipso Matris utero didicit eam ex his quai
ces et hebetes pascit : ibi subtilissimis Angelo- passus est. In diversoiio viatornm natus est,
rum intellcctibus inscriitabile,hic etiam obtusis ut hospites et peregrinos supcr terram, ipsius
hominum sensibus j^alpabilc. Quia enim Dcus exemploedocli, nos esse conlitereniur. Ibi quo-
non poterat loqui nobis quasi spiritualibus , D qnc novissimum eligens locum, in pra^sepio
sed quasi carnalibus; Verbum ejus factum est positus est, ut et nos illud Davidicum, Elcgi
caro, ut non solum audire, scd et videre pos- abjcctus csse in clomo Dci, ntagis (juam liahitare
set onmis caro (juod os Domini locutum est. in tabcrnaculis /^cccatorum'^, o^icm disccrcmus.
Et quia in sapientia sua non cognovit mundus Pannis involutus est tantum «pii- , ut habentes
sapientiam Dei, dignatione ineffabili eadem Sa- bus tegamur, per omnia
his contenti simus :

pientia Dei , se stultitiam fecit; ut quamlibet pau|)ertale niaterna contentus, Matrique per
idiotls , vel hebetibus se discibilem pr*beret omnia subditus, ut totius rcligioiiis fornia jain
et per stultitiam pitedicationis , salvos faceret in cjus nativitale nala videretur. Bcala sane
credentes. ConUteor tibi , Pater, Doinine coeli simplicium fides pastorum : qua^ cuin inve-

' Psal. XI, 5. — ^ Isai. x, 23,— ^ Malth. xi , 25 , 20.— •* Isai. ix , G. — ^ Id. v, 18.— ti
Mallli. xix, 14.—
7 Psal. Lxxxiii ,11.
 ! ,

18'i3 GUKRRICI ABBATIS 1811

nisset infanlem pannis involntum , nt>qnaqiiam'''
in illis soandalizata cst ad increilulitatcni, ut A
minora de eo sentiret; sed sedilicata potins ad
pietatcm, ut tant;« di{,'nationi gratior ficict
IN EPiniANIA DOMINI,
Quanto nam(|uo sc pio ipsis proruiuliiis liumi-

liatam ac funditus cxinanitam illa cxliihuit ma- SERMO I.

jestas, taiito lacilius ct plcnius, si dignc dc eis
sentire volumus, totos eornm affectus sibi illius De donis Doniino affeiendis.
rapuit, et vindicavit cliaritas.
5. Fratres, et vos invcnictis hodie infantem i M OOO^
pannis involutum , et positum in praescpio al-
taris : videte, vilitas tcgminis neoffcndat, aut 1. Affcrtc DanUno filii D<i nffcrtc^. Satius
, ,

turbet obtutum vestrje fidei, veritatem reve- est ei afferre quam sanguisuga; id est concu-
,
,

rendi coiporis sub rcium formis intucntis. B pisccntife,

aliis cujns du* liliae, voluptas et vanitas,
Sicut enim niater IMaria quibusdam assumentis non dant rcquiem die ac nocte, diccntes :

pannorum involvit infantcm sic mater gratia ^ffcr, affcr'^. (^n\d igitur afferemus Domino? ,

dispensatoriis speciebus rerum ejusdem sacri yiffcrte Domino gluriam auri ct Iwnorcm tlm- ,

corporis nobis obtegit veritatem sic etiam rii afferte Domino gloriam nomini ejus myr- ; : ,

matcr sapicntia ?enigmatibus ct figuris arcanam rham scpultur.ie ejus. Sed dicit mihi discipulus "^

divini Vcrbi contegit majestatem quatenus ct Christi, filius Pctri Jrgentum et auruni nnn : :

ibi simplicitas fidei et hic exercitium studii est mihi'^, nec sacculi peregrinarum mercium
, ,

meritum sibi cumulct ad salutem. Nam ego, myrrhae et thuris. Ergone vacuus apparcbis in
fratres, cum vobis veritatem , quae Christus conspectu Domini ct cunabula novi Regis nul- ;

est, vcrbis nicis cnuntio, quid aliud quam lis honorabis xeniis? O divcs paupertas, o lo-
Christum pannis satis vilibus involvo? Bcatus cuples nuditas, tamen christiana et volun-
si

tamen , cui nec in pannis istis Christus est vi- taria! Quibus enim divitiis non abundas, non
lior, sicut nec merces pretiosae prudenti vile- C solum auri , sed etiam auri primi, auri igniti;
scunt propter veteres quibus amiciuntur sac- non solum myrrhaeet thuris, sed etiam univcrsi
culos. Chrislus j)]ane est ,
qncm vobis tradere pulvcris pigmcntarii? Imo qui sunt alii qui
cupio, qualibuscumque scrnionibus nostris; nt possint abundare divitiis hujusmodi , nisi jkui-

juxta sermonem Petri apostoli , sanctilicetis \iQre?, Chrhii} In viis ,'\n(\u\x. ,justitiie ambulo
eum in cordibus vestris '. Suscipite in mansue- mc, ct thesauros eorum re-
ut ditem diligentes
tndine insitum vcrbnm qnod potest salvare ,
plcam. Nec deest ei unde id possit Mecum :

animas vestras vcibum Christi abundanter

'; et sunt , inquit, diiitios et gloria , opcs superbce, ct
habitet in vobis amor scilicet, ct memoria
, justitin^. Bonae oj)es prorsus divitiae salutis,
Verbi incarnati, quatenus tam feliciter quam in quibus ita supcrbitur, ut justitia non dese-
fidcliter decantetis : Verbum caro factum est , et ratur. Fratres , superbia ista est gloria exsul-
habit(n>it in nobis^. Tota igitur pictate cogite- tantinm in Domino , et insultantium mundo,
nuis Clirislum in pannis ,
qiiibus INIatcr cnm qnod nihil habcat tam prctiosum ut pau- ,

oj)eruit , ut a?terna felicitate vidcamus gloriam , D JJcrtati valcat comparari sanclorum. O qui
et decorem, quem ei Pater induit, gloriam jjusillo aninio estis, cur non superbitis me-
quasi Unigcniti a Patre , cum quo et cum Sj^i- ciim in opibus istis ? Superbiam istam non
ritu sancto honor et gloria, pcr omnia sa?cula daninat, scd rcmuncrat IMagistcr humilitatis;
s.Tciilorum. Anicn. si vidclicct ita niagnaniimis sis in contcn)j)tu
mundi ut omneni gloriam ejus quasi dc subli-
,

mi despicias, et nihili jiendas jirae amore et

gloria tuae nuditatis. Omnino divcs es, si in
pauj)crtatc gloriaris; ct dc tc quoque gratias
aget congratulatio Aj)osloli : Gratias , iiKjuit,

'
I l'rlr. III , \:>. - - > J;irol>i i ,
51 . — ^ Juan. i , 14. — "* l'sal. xxviu , 1. ^ l'i'ov. \xx , 16. 6 l\sul.

xxviii, t, 2. — 7 Ail. iii , 0. - " i'io\. viK, 20, 21, 18.

 , ,,

\SiS DE EPIPHANIA DOMIM, SERMO I. 1846

ago Dco meo , quod in omnibus divites fncti cstis'^^'^ covAe tuo dolor est myrrha in corpore tuo ;

in illo, in omni verbo ct snnctitate , ut «///// A labor cst si tamen iste , vel ille poenitentia- :

vobis dcsit in ulla glnrin \ Longe aliter illum lis est. IMyrrham siquitlem utrumque esse non

alloquitur Dominus, qui sibi apphiudebat de sohmi probat etymologia nominis aut qua- ,

affluentia mundi hujus Ta, inquit, dicis litas saporis; sed etiam medicinaUs operatio
:

Quia dtvcs sum, ct nullius egco : ct tu tniscr es, virtulis. Myrrha namque amarissimum gustum
ct miscrabilis, et paupcr, et ccecus , ct nudus^. sui etiam nomine prodit; effectu autem, pr?e-
2. Sane inter divitias liujusmodi, pro quibus ter ahas sui utiUtates, corruptioni resistit. Et
Pauhis congratulabatur discipuUs, non dubi- quid gustu amarius, quid effeclu salubrius,
taverim aurum, thus, et myrrham posse repe- quam dolor, quo peccator ad poenitentiam con-
riri, quje digne et grate Christo nato queant tristatur? Recogitat annos suos in amaritu-

offerri.At ego, inquies, non sum mihi conscius dine animae suae , dicens Deo, iVo// mecondem-
tale nec aUquid tam pretiosum
quid accepisse nnre"^ sed omnis hfec amaritudo nihd aUud
, :

ut estaurum, thus et myrrha penes me posse B quam myrrha est, vindicans a corruptione tam ,

inveniri. Ego enira videns paupertatera raeam , luxuriarum, in quil)us computruit quam ver- ,

vix mendicabo stipem quotidianam pauperem raium immortaUum, quos meruit. Quid vero ,

exigens vitam. Putas, inquit, te nihil tale acce- labor corporis? Non tam myrrha est, quam
pissc? vide magis, ne acceptam a Patre substan- HiscicuUis myrrhse si crcdere vohunus his qui :

liam dissipaveris vivendo hixuriose. Sed oniitto de ssculo nuper vcnere; quibus rcguhi jcjunio-
istud non enim improperandum est, ut Sa-
: rum et vigiUarum, quotidianum opus manuum ,
piens ait, homini avertenti se a peccato^. Vel- aspcritas vestium, et omnia pene amara quia ,

lem magis, ut non pigeret te tentare et quae- insohta, vekit in unum coUigata fasciculum
rere , si forte vel minimum aUquid paternae imposila sunt ad ferendum. Et quidem amaris-
substantiae resedisset apud te, unde initium re- sime portarent hunc myrrhos fasciculum nisi :

cuperandi posses capere. VeUem foderes intra quia, et si nondum gaudent communicare pas-
te : solent namque pretiosi latere thesauri in sionibus Dilecti , ut dicant , Fasciculus myrrhas
abditis terraj. In agro absconditus erat tliesau- C dilcctus mcus milin; dulce tamen nimium ha-
rus iUe ,
qui desiderio sui compuUt hominem bent amaritucUncm cordis amaritudine mitigare
omnia sua vendere^. In agro se dicebant the- exteriori tauquam chok-ram stomachi potu
,

sauros absconditos habere decem viri IsraeUtae, - absintliii. Sicut enim stomachus,' immoderato
et per hoc ghidium evaserunt honucidte^ O usu dukium corruptus potione purgatur ama-
,

quanti thesauri bonorum opcrum, quautae di- ra : sic eorum qui suaviter vixerunt in amari-
vitiae piorum fructuum abscondili latent in agro cata conscientia, nunquam nielius quam con-
humani corporis et quanto jjlures in abdito , trario, id est, vita et consuetudine curantur
cordis; si modo sit qui exerceat et fodiat! austera. Maxime autem, si saepius detur eis bi-

Neque illud Platonicum dico quod anima ante

,
bere vinum myrrhatum Dominicae passionis, id
corpus artes didicerit, quae oblivione et mole est, potentur vino compunctionis, quod quanto
corporis obrutae, disciplina et industria refo- amarius est ex recordationc j)cccati, tanto salu-

diendae sint : sed quod ratio hominis et inge- brius cst peccatori. Idco Jcsus noluit bibcre"
nium, juvante gratia , omnium sit virtutum D quia peccatum non fecerat, quod ei crucilixor
seminarium. Si ergo ad cor redeas , et corpus imputabat,quideamaritudinevitisaliena;ei pro-
exerccas, non diffidas te inventurum thcsauros pinabat, qui de geuiniine vitis verae, vinum no-
desiderabiles : ct si non auri slatim iu initio, vum cum amicis in rcgno Patris iiabcbat biberc.
aut ihuris, certe vel myrrhae non inutilis. luuti- 4. Caetcrum, quancpiam perfcctis, qnalis Ti-
lem aut vilem tu ne dixeris, quam Christusacce- motheus erat, exercitatio corporalis ad modi-
ptat inmuncrc, qua sui corporis sepuhura non cura utilis sit comparatione pietatis^; quantimv
solum praesignari cum ei olTerretur , sed etiam , tamen rudibus ct inq>crfcctis quales nos sumus, ,

consummari voluit, cum cx ea perungerctur. ulilis vos ipsi, liatrcs, vobis tcstcs eslis :
sit,

3. Si ergo manifcstius vis audirc , uiyrrha in (pu)modo scilicct redimit dc corrnptiouc vilaiu

'
I Cor. 1 , 4 , .'i , 7. — Apoc.
* III , 17. — ^ Eccli. viii, 0. — 4 Mallh. xni, I 'i. — '>
Jcrciii. xli, 8. — ^* Job
x,'l.— 7 Caulic. I, 12. — Mallli.
8 xxvii , 48. — 9 ITim. iv, 5.
 ,:

ISW GIIERRICI ABBATIS 1818

iioslruiii uinarituclo |)ai*cimoiii;e et laboiis. Ij^si"*' cincrc , oleum gaudii pro luctu, pallium laudis
eteniiii scitis tiuoniotlo vermescerent corcla , A pro spiritu nntroris ^. Tunc caiitat qui lugebat
quomodo vernuscerent corpora, si non quo- Convcrtisti planctum mcum in gaudinm niilii
tidie de manibus laborantium distiilaret myrriia. conscidisti saccuin mcum sj)irituin nuKroris;
,

An non vermis luxuria? JNescio si alter nocen- ct circumdcdisti mc lcctitia , jDallio scilicet lau-
tior. Ingredilur blandiendo , mordet rideiido, dis , ut caiitct tibi gloria mea , et non compuii-
transforat delectaiulo, perimit conseiisu volun- gcir'^. Caudcns enim gaudebo in Domino, ct
tario. An non vermis acedia, et tristitia ? Sicul cxsultabit anima inca in Deo meo ; quia indiiit
tinea, inquit, vestimenlo , ct verinis ligno ; ita inc vestiinento scdutis, ct indumento lcetitice cir-
tristitia viri nncet cordi\ Quid omnia deside- cumdedit me ".
ria inala? an non verines et ipsa ? At in desi- G. O fratres , (juibus ininus sufficiunt vesti-
deriis est omnis otiosus, et desideria occidunt nienta vestrae paupertatis in hac asperitate hie-
pigruin *. Beatus ij;itur cui ad morlilicandos mis; qui dicitis, Ante faciem frigoris luijus cjuis
vermes hujuscemodi manus propriae distillant B sustinebit? cur non induimini
, quaeso, hoc ,

myrrliam per universum sui janique prajvenit vestimento loetiliaj et salutis, hoc pallio laudis?
;

ungere corpus suuni in sepultuiam. Sed suuin Si Dominum laudatis in Domino laudabitur ,

dicam an Jesu? Imo et Jesu. Corjnis enim

, aninia vestra, et j)allio laudis quo ojiertus esl
illius, inembrum est Jesu. Quisquis ille est qui laudabilis nimis, vos quoque operiet, et confo-
sic unctus est, non est fjuod timeat vermem vebit quem admodum gallina j^ullos suos sub ,

qui non moritur; (|uia jain mortuus est ei ver- alis, si modo velitis. Ah quoties voluit, et no-

mis, unde illi moritur. luistis! rsumquid enim hoc pallium breve est,

5. Myrrham itaque, et myrrliam electam ututrumque oj>erire non possit? Non angustia-
atque probatissimam Domino cum regibus rex mini, inquit, in nobis , angustiamini autein iii

et ipse obtulisti, si interim dum non sufficit visccribus vcstris.Dilatamini ctvos^, et jiallium
manus tua ad oflerendum usque ad vos. Non est abbreviata
aurum sapientiae aut dilatabit se
thus devotionis, saltem cor conlritum corpus- ut salvare nequeat nec grande manus ejus, :

que arflictum cum amaritudine poenitentiai Do- C est ei ut consoletur nos, nisi pravitas nostra
mino sanctificasti. Existimo enim , sine praeju- prohibeat. O qui algetis, pallium hoc caliduiu
dicio tamen melioris intellectus myrrhani esse est; quia calor est, qui non modo interius, sed
,

primam oblationem incipientium; deinde tlius exterius calefacere potest. Nonne vestimenta
proficientium demumcjue aurum perrectorum
, : tua calida sunt, cuni terra tua perflata fuerit
atque idcirco cum simul ab Evangelista nomi- austro9 ; imo ignis missus in ossibus , ac ve-

nata sunt ,
pretiosiora quaeque et digniora jjro hementer accensus'"? Hoc igne thus illud ad-
merito suijoraelata esse in ordine nominum. ole , (juod ubi cum regibus obtuleris , dirigatur
Aliasnamque secundum ordinem profectuum oratio tua sicut incensum in conspectu Do-
myrrham thuri praepositam invenis, ut est illud, mini : et cum de sacrificio tuo odoratus luerit
Sicut virgula junii ex aromatibus niyrrhce ct odorem suavitatis, dicat tibi, Odor vcstimcn-
tliuris^. Et, Vadain ad montein myrrlice , et ad toruin tuorum sicut odor lliuris ".

collem thuris^. IVon jjarvus siquidem iirofectus 7. Jam vero de auro saj)ientiae (quae oblatio,

est, cuin de myrrlia ad thus prolicitur ; cum de D utdiximus, perfectoruin esl) loquatur vobis,
ista ,
quae ad usus est inlirmitatis huniana;, ad qui illud assecutus est, quia nec novit illud
illud (juod divinis et festivis dcj)utatum est sa- nisi qui accij)it. Qui ergo sapientiam didicit,
crificiis, j^ervenitur : ut cjui sacriliciuin sj)iritiis saj)ieiiliam loijuatur iiiter perfectos : et de auro
contribulati , corporis(jue hiimiliati offerebat quod j)ossiclet, nuirenulas aureas auribus ve-
non sine inyrrha amaritudinis, jam sacrilicium stris fabricet.Ego enim non arbitror compre-
laudis offeratcum thure devotionis; et juxta heiidisse nie; secjuor autem si quo niodo com-
j)romissionem Domini, tanta consolatio immit- j)reliendam '^ Magnus j)rorsus ac bc\itus, qui
tatur lugcntibus Sion, ut det eis coronain pro iiivenit saj>ieiuiani , et alfluit j)rudciitiu : sa-

l'rov. XXV, 20. — » Iii. XXI 2G, — , 2i). -^

Canlic. iit , 0. — 4 Id. iv, —
(i. * Isui. lxi , 3. — ••
r.sal. xxix,
\}., J3. — 7 I»ai. Lxi.lO. — «IlCor.vi, 12, 13,— 9 Job xxxvu , 17. — '" ihicu. i , 13.— " Caulic. iv.
11. — " fliilij.i.. iii, 13 , 12.
 — .

1849 DE EPIPHANTA DOMINI, SERMO II. 1850

pientiani, in contemplalione ceternoriim; pni-"""erat, et mundus per ipsum factus erat sed :

dentiam, in administratione temporalium vel, A mundus ipsum non cognoscebat. Erat natus, :

ut moderatius sapientem definiam, qui novit se sed non erat notus, donec declarare eum coepit
ipsum regere et alium. Pretiosius est hoc aurnm luminosa dies ista. Ait ergo propheta O Jeru- :

cunctis opibus, etiani thure et myrrha; et om- salem nova, civitas magna novi regis, nions
nia quae desiderantur in virtutibus vel gratiis , Sinn , latcra aquilnnis^, idest, de utroque fledi-

huic non valent comparari. Denique sapiens, ficanda pariete circumcisionis et prapputii ; .S'//;--

tanquam vir virtutum, dives in omnibus, et si gc , illaminarc , qnia vcnit lumcn ttiiun. Surgite,
praevalet aurum offerre in sublimi contempla- qui sedetis in tenebris; intendite lumini, qiu)d
tione, vel prudenti administratione; non tamen exortum est in tenebris , sed non comprehen-
negligit offerrc thus in devotione divini operis; ditur a tenebris. Acccditc acl citm ct illumina-
myrrham in morti(icatione sui. Nos igitur, fra- mini^ et in lumine ejus videbitis lumen dice- , :

tres,quod habemus offeramus in gloriam novi turque vobis, Fnistis (iliqaandn tcncbrce nunc ,

Regis quod minus habemus, ab ipso petamus B aatem lax in Doniinn^. Inlendile lumini a-tcr-
:

cui offerre cupimus. Si quis indiget sapientia, no quod se vestris aspcctibus temperavit; ut ,

postulet a Deo , qui dal omnibus ayiucntcr' qui lucem habitat inacccssibilem infirmis quo- ,

Munera mea, data niea, ait Pater luminum a que ct lippientibus oculis posset accedi. Adver- ,

quo omne donum perfectum et omne datum tite lumen in lucerna testae, solem in nube,
,

optimum ipsi gloria in saecula saeculorum. Deum in homine, in luteo vasculo carnis no-
;

Amen. strse splendorem gloria? candoremque lucis ,

aeternae.
2. Latet quidem majestas in humanitate , vir-
tus in humilitate ; sed signa virtutum erumpen-
SERMO II. tia,unde haec prodeant, non sinunt ambigcre.
Opera, inquit, quce cgo facio , tcstimonium pcr-
De variis modis quibus nos Deus illuminat. liibcnt de me^. Magnum quidem testimonium
C Joannis qui venit ut testimonium perhiberet,
— »«0««^ lucerna de lumine
,

: at enim nuilto majus illud

testimonium cceleste ,
quod Patcr et S])iritus
1. Surge , illaminarc , Jcrasalem ,
quia vcnit - sanctus Filio perhibuere7 : Pater; in voce; Spi-
lumen tuam" Hodiernum diem luminum illu-
. ritus, in specie : cum in ore duorum tcstium
minavit nobis et consecravit lumen de lumine, stet omne verbum. Sed et hoc ipsum si minus
quod hodie cum lateret incognitum ad illumi- , accipitur : Opcra , inquit, inhumcrabilia, et ir-
nationem omnium gentium sese dignatum est refnx^nhiVm, qace cgo facio, testi/nnniam pcr/ii-
mundo revelare. Hodie namque se revelavit Zir-w/ r/<? we ^. Plane incorruptus et irrevincibilis
Chaldaeis novi sideris indicio , cum eorum pri- testis, cum creatura insensibiiis scnsum quem-
mitiis omnium fidem gentium dedicavit. Hodie dam accipit in confessionem Creatoris, volun-
se revelavit Judseis , non solum Joannis , sed tatem ejus exaudiens, ac nutui incunctanter
et Patris et Spiritus sancti testimonio; ubi in obediens. Quid enim divinius poterat exhiberi
Jordane baptizatus, baptisma omnium conse- D sensibus mortalium ,
quam hodiernaj novitatis
cravit. Hodie manifestavit gloriam suam coram signum, quod etiam ante signorum suorum prae-
discipulis suis quando mutatione aquae in vi-
;
misit Jesus initium ? Vagit puer novus in terris,
num, illud ineffabile praeostendit mysterium , et sidus novum creat in supernis : ut lumen
in quo, verbo ipsius , substantiai mutantur re- testetur de lumine, stella de sole, et reges in
rum. His omnibusDei apparitionibus prajvidens splendore ortus sui, ad exortum quoque .neter-

Spiritus illuminandam Ecclesiae (idcm , alloqui- num splendorem ab oriente ad verum Orien-
,

tur eam sub typoct nomine Jerusalem, dicens: tem, id est, virum cui nomen Oriens^, stcUa.
Surge , illuminare, Jerusalcm , quia vcnit lu- perducat; non quasi stella, sed quasi rationale
men tuum. Venerat quidcm lumen; in mundo 'animal in via praicedens, in fine via; consistens.

» Jacol)! I , G. — ^ Isai. lx, 1. — 3 psj,] xLvir , 3. — 4 Tsal. xxxiir ,0. — 5 p-plics. v, 8. — ^ Joan. x

25. — 1 T.uc. ru, 10, 21, 22. — ^ joan. x , 25. — 9 Zacli. vi , 12.
,
 ;

1851 GUERRICI ABBATIS 1852

ac vclut (li^Mto ipsiim qiii quaMcbatiir ostotulfns."^*' tuit, quoininus Druin in homine, etliominom
Sed esto, caiuiiiiiiflui- iiilidciis, iiaiic stciiain A in Deo vcncraritur. 1'rocul cluliio stclla cx Jacob

non opus Christi, tlummodo conlitcatur

esse illuxcrat in cordil)us corum : stclia, iiupiam ,

opus osse Patris in testinu)nium Filii. Attamen matutina, lucifcr qui ncscil occasum ,
qui etiam
obruct eiim multitudo infinita, ac ma^nitudo foris stcllam, matiitini ortus sui indicem, accen-
miiabiliiiin planc diviuorum ,
quae abscpic con- derat in cordibus corum. Dc liisomnino con-
tradictiouc Jcsus nostcr operatus est in carne , vcnicnter iutclligi jiotest, quoda[)ud Salomoncm
sed non ex carnc. scriptum est : Justorum seniito, quasi lux splen-
3. Sed opcriant tcnebra; terram , ct caligo dcscens procedit, et crescit usquc ad pcrfcctum

populos; qui cum lux vcnit in mundiim, dile- diem^. Primo namque semitam justitiae ingressi
xeriint mai^is tencbras (piam lucem '
: dummodo sunt ad luccm splendcntis sideris, cujus ductu
tu illumineris , Jcrusalcm civitas ccelcstis ,
quae profccerunt ad videndum novum ortum matu-
in omni populo, Deo paritura es filios
terra et tin« lucis sicque demum pervenerunt ad con-
:

lucis, quos de potestate tcnebrarum transfcret B templandam faciem meridiani Solis, in die vir-
in regniim claritatis sute lumen vcrum. Gratias tutis sux rutilantis.

tibi, Patcr luininum, qui de tenebris nos vo- 5. Pulchre igitursignanterque inhisGentium

casti in admirabile lumen tiium '. Gratias tibi, priuiitiis, in his nascentis Ecclesiae primordiis,

qui dixisti de tenebris lumen splendescere, et praeostensus est fidei profectus in singulis unde:

iiluxisti in cordibus nostris ad illiiminationem scilicet incipiat; quomodo proficiat, et quo de-
scientife in facic Cliristi Jesu ^ Ha?c siquidem nnim perveniat : ut facile ipsorum qui patres
est lux vera, imo cognoscamus
vita ancrna, iit sunt, in filiis agnoscantiir vestigia. Sicut illi coe-

te unum Deum, et quem misisti Jesum Christum. perunt a visionc sideris, profecerunt ad visio-
Cognoscimus te, quia cognoscimus Jesum, quo- nem pueri ,
pervenerunt ad visionem Dei : sic

niam Pater et Filius unum ^. Cognoscimus qui- in nobis fides nascitur supernorum praedicatio-

dem per fidcm ipsam tcnentes arrham fide-

, ne luminarium roboratur visione (luarumdam
;

lem, quia cognosceinus te per specicm. Interim imaginum, pcr spcculum et in «nigmate Deum
tamen auge nobis fidem C velut incarnatuni nobis e.xhibentium consum-
, deducens nos ex flde ;

in fidcm , a claritate in claritatem mabitur, cum praesens et nuda videbitur veritas

tuo Spiritu ut de die in dicm thesauros liimi-
:
nis profundius ingrediamur, quo fidcs amplior,
, tanquam a
rerum facie Ad faciem contemplantibus, quod
vix tcnuiter et raptim in aenigmate nunc attin-

scientia plenior, charitas fcrvcntior fiat ct diffu- gitur ; cum ct ipsa fides transibit in cognitionem
sior;donec per Gdem perducanuir ad faciem , spcs, in possessioncm ; desiderium , in fruitio-

tanquam per stellam praeducem ad nostrum nem. Lucent namque et nobis stellae, non una ,

Bethlehemiticum ducem qui egressus de Beth- ,

sed multae ; nisi quia multae una, quarum scilicet
lehcm regit Israelem et rcgnat in Jerusalem ,
: cor ununi est, et anima una; fides eadem, prae-
non ista qu* occidit Prophetas, ipsumque Do- dicatio consona, simdisque vita. Quae sint hae

minum Prophetarum sed illa in qua coronat ; stellae, si dubitas, Daniclcm interroga : Qui ad
occisos idem Dominus, causa, virtus, et gloria jitstitiam , inquit, erudiunt midtos , quasi steltce

martvrum. in perpcluas ceternitatcs^. Paulus etiam lumina-

4. O quanto gaudio ibi tripudiat fides INIago- D ria vocat eos, qui lucent in mcdio n»tionis pravce
rum, cernentium in illa Jcrusalem rcgnantem, ct pcrvcrsce vcrbum vitae tan-
"
.,
ciiw\Mwx\\.i\wc ,

quem in Bethlehem adoraverunt vagientcm! Hic quam splendorem mutuatum ab aeterna luce,
visus est in diversorio pauperum, ibi in palatio quo et noctem hujus mundi jussi sunt illumi-
videtur Angclorum hic in pannis parvulorum, : narc. Idco Dominus fons ct origo lucis, cum
ibi in splcudoribus sanctorum : hic in grcmio ordinarct lunam et stcllas in potestatcm noctis,
Matris, ibi in solio Patris. Plane digna bcatorum diccbat illis , Vos cstis lux mundi : et iterum,
lides Magorum , ut tam fclici visione remunere- Sic luccat lux coram hominihus , ut
vcstra

tur : quae cum in eo nihil nisi infirmum et con- vidcant opcra vcstra bona , et glorificent Patrem
lcm|)libilc vidcret; noii tamcn scandalizari po- vcstrum, (pd in caliscst*. Luccnt itaque vcrbo.

'
Joan. iit, 19. — »1 Petr. ti, «J. — ^ II Cor. iv, 0. - 4 Joaii. xvii , 23, II.- ^ Piov. iv, 18. *'
Dan, XII,

7 l'liilii>p. it, 1.'). - 8 Matlh. v, 14, Ifi.

 ;
, .

1853 DE EPIPHAMA DOMIINI, SERMO III. 1854

lucent exemplo; ct utroque lucis radio ortum^''' niinat mirabiliter a montihus aeternis. Susccpe-
aeternce lucis annuntiant, dum coelestem quem A runt montes lucem populo , a quibus ad valles
voce praedicant, etiam ccelestis vitae similitudine camposque descendat subjectos. Hoc itaque ,

comn)endant. dico, fratres, optimum est, nostra;que infirmitati

G. Suspicite, fratres, in coeluni : in coelo si- congruum illuminationis initium, si intendamus
quidem est conversatio eorum suspicite, : et in eos qui illuminati sunt. Rectissima via est
intendite mentis oculos, si necdum potestis in inveniendi Jesum , si praecedentium patrum se-
rotan) solis, saltem in fuls^orem siderum ; admi- quamur lumen praevium. Semita justi recta est,
raniinispleodorcm sanctorum, imitamini lidem, rectus callis justi ad ambulandum ^. Qui justum
istae sicut flamma
aeniulaminisanctitatem. Stellae sequitur, non ambulat in tenebris non modo :

coruscant, et lumen luminum ortum demon- videbit, sed habebit lumen vitae. Videbit ad
straot ducunt ad cunabula novi Regis, ad cu-
: consolationem praesentis vitae : habcbit in pos-
bicuUun Virginis matris quod est inviohibile sessionem ha;reditatis a;ternae. Pietas nempe
,

fidei imo perducent in tcmplum B promissionem habet vitae quae nunc est, et fu-
nivsterium :

Regis, in sanctuarium Dei Patris; quod est in- turae. Exerceamur ad pietatem, ct neutro nos

cogitabile fidei praemium. Interim autem, dum fraudabit qui se ullro nobis fecit debitorem *•.

idonei non sumus, sapientiam Dei quae in my- Exerceamur in operibus lucis, et qui abscondit
stcrio abscondita est, scrutari, vel majestatem lucem in manibus suis, annuntians de ea amico
quae in praemium reposita est, contemplari suo quod possesslo ejus sit, et ad eam possit ,

contenti simus sanctorum claritatem mirari ascendere " nunc aliquando in solatium operis :

sanctitatem imitari. Fi/i, inquit, concupisti sa- eam nobis demonstrabit, et postmodum in prae-
pientiam ? serva mandata; et Dominus prcebebit mium dabit, ipse lux nostra Jesus Christus ;
qui
tibi illam . Altiora autem te ne cjucesicris , et vivit et regnat pcr omnia saecula saeculorum.
fortiora te ne scrutatus fueris : secl cpice prcecipit Amen.
Dominus tibi , ipsa conscrva scmpcr ^. Praece-
ptum namque Domini lucidum, illuminans ocu-
los ^ quibus postmodum ipsum corpus luminis C
:

valeas intueri, cum in luce radiorum, id est, in SERMO III.

opere mandatorum versari consueveris. Dulce ,

quidem lumen Salomon, et clelectabile

, ut ait Quibus gradibus ad sapientize lumeil pcrvenialur.

oculis, viclere Dulce prorsus et delecta-

solem ^.

bile, sed illis quibus tolerabile. Sanos oculos —-lAOee^— -

fovet, infirmos torquct. Et quis est tam sano et

acuto visu , ut in aspectu illius invisibilis Solis X.Surg^e, iltumiiiarc f Jcrusalem , quia venit
non caecutiat? quis ille scrutator majeslatis, qui lumcn tuum ^. Benedictum lumen, quod venit in

non opprimatur a gloria? Mirabilis factaest, o nomine Domini Dcus Dominus , , et illuxit no-

Domine, claritas tua, tum ex se, tum etiam ex bis de cujus munere etiam dies
: iste, dies san-
me; quia confortata est adversum me, dum ctificatusde illuminatione Ecclcsiae illuxit nobis.
acies mea infirmata cst in me et jam non po- : Gratias tibi, lux vera ,
qu.T illuminas omncm
tero ad eam, sicut poleram in Adam. Potero D houiincm venientem in hunc mundum «juae ad ,

forsitan ad claritatem sidcrum qui non pos- ,

hoc ipsum venisti Iiomo in hunc mundum. lllu-
sum ad solem ipsum et per hanc quandoque : minata est Jerusalem mater nostra, mater om-
confortabor ad illum. nium qui illuminari meruerunt adeo ut jam :

7. Eia, surge, illuminare, anima mea, quaese- luccat omnibus qui in numdo sunt. Gratias
debas in tenebris; suspice luniinaria co-Ii , leva tibi, lux vera,qua3 luccrna es facta ut Jerusa- ,

oculos tuos in montes unde veniet au.xilium tibi, lem illuminarcs, et lucerna pedibus meis, Vcr-
si veneris ad illum qui habitat in coelis, id est, bum Dei fieret. Gralias, inquam, tibi, quoniam
in montibus ipsis. A montibus, inquam , veniet ipsa Jerusalem illuminala facta cst lucerna, ut
auxilium tibi ,
quia lux tibi inaccessibilis illu- luccat ouuiibus qui sunt iii domo magni patris-

> Eccli. I , 33. — » Id. iii ,22. — 3 psal. xviii, 9. — 4 Eccle. xi , 7. '>
Isai. XXVI ,7. — C ] xim. iv, 8, 7,

9. — T Jol) xxwr, 32, 33. — ^ Isai. i.x, t.

 ;,,
,

1855 GUERRICI ARBATIS 1850

fiimilias. Non soluni cnlni illuminata ost, sotr^^lux in Domino ^ Vorunitampn si, quoniam non
oxaltata, ot supor o;intlolal)nmi ilkul totum au- A sumus t«!nol)i-a>, noo (ilii tonohiariun, dixoiinuis
roum sita est : oivitassupor moiilom moiitium ,
nos niiiii pati tonoluarum ; nos ipsos soduoi-
illa qnonilam tloreliota ct otlioiialiita, positaest mus, ot lonobras mortis, quai illuminaii non

in supcrbiam s.TPOulorum; ut tam longe lateque
fulyoat ojus Kvani,'olium, t|uam
niuudi vi^obat iiii[)eriuni. Kt si oportum ost ojus
Evangolium, in liis qui pereunt oportum ost
mereantur, nobis inducimus. Quid enini, ait
lonf,'o latoquc Lux nuindi, qu.x» in judicium venit in hunc
muiuliim, ut qui non vidoiit vidoant, et qui vi-
'
: dontca?ci fiant? Qaia, inquit, dicitis, ndc/nus;

in quibus dous hujus sa>culi oxca;cavit nientcs pcccatum lu-.itnini maiict Vidoo quantuluui- ''.

iniidolium, nt non fulgeat eis gloria Ecclesiae cumc[ue,quoniam tu illuminas luccr/iam meum,
Christi. Quibus tamen non fulget ut vidoant, o Dominc : sed quia pariim est quod vidco
ful<'ot ut invitloant : ot Ecolosia' tortjiiontur Dcus mcus , i llumi na tcncbras iiicas i. \'n\cnw>
gloria, qui ipsius illuminari nolunt gratia. Vo- ut multuni per speculnm ot in a^nigmate; sod

rum Ecclesia nec propter gloriam qua floret, B multum longe est hoc ipsum a claritate vera

superbiens, nec gratiam qua pollet, invidens, claraque veritate, quaj videbitur in facie. Itleo

etiani illis quos molostos tt)lorat, lumon qiu)d foisitan Cc-ecus, quem apud Marcum Dominus
accepitimplorat, tlicons : Quoiiiam tu illuminas illuniinare coeperat, liomines quasi aiboros ain-

lucernam meam, Dnmine ; Deus meus illumina , bulanlos videbat" : quia videlicct non nisi per
tenehrns meas\ Mei forsitan sunt, quia prae- specnlum, et in senigmate videbat; sed secun-
dostinati : sed adhuc lenebrae sunt, quia non- do imponens maniim restituit euni , ita ut vi-
dum vocati aut justifioati. Voca et ipsos in deret clare oninia quod in nobis liet, cum nos:

admirabilc lumen tuum, et pra^dicabnnt niocum reficiet, et sanitatom pcrliciet impositione ma-
admirabilenomen tuum. Quanquam justusquis- nuum secunda, quam crepit prima , restituens

que ac sanctus in Ecclesia ita se illuminatum nos in claiitate porfecta.

gaudeat, iil adhuc se non minima ex parte 3. Sod hoc ipsum per speculum et in aeni-

tenebrosum vidoat et doloat : et idoo necessa- gmate, cui, aut quando , vel quamdiu potest
rio, cum illuminatus sit, adhuc se illuminari C contingere ? Quam misericoiditer niecum age-

petat. Quanto namque amplius lucerna ejus illu-

retur, quam ioliciter niihi viderer illuminaliis
minata fuerit, tanto verius ex lucerna ipsa te- si peccata mea possem videre, cui quotithe
necesse est plangere ac dicere Circuindedcrunt
nebras suas tloprehondit. Kec statim contrarium :

putaveris, quod in Evangolio Veritas ait Lu- : me mala rjuorum non est numerus , ct wm potui
cerna corpoiis tui est oculus tuus. Si oculus tuus ut vidcrem^J ! Nam delicta quis intelligit"*, quan-
simplexfuerit, totum corpus tuum lucidum erit^. do etiam specie virtutis vitiuni decipiens inter-

ficit, quasi verc angelus tenebrarum transfi-

ISon enim, quia ex oculo sincerae intentionis
totumopus nostrum lucidum fit, ideo conse- gurans se in angelum lucis? Magnus utique
quens ost ut statim omnes tenobrce ignoran- multumque illuminatus, qui dolicta ad liquidum
tiarum nostrarum illuminataj sint. Is nempe iiitelligere potuit, ot voluit; nani iioque et dolo-

modus est adhuc illuminationis nostrae, ut in sus potuit, et noluit intelligere, utbeneageret ".

lumen multum existimetur profecisse,

veritatis Deus illuminator omnium gcntium, de te nobis
qui dofectuni suum potuerit nosse, et scire (juid D cantabatur Ecce veniet Dominus, et ilhmiina-
:

bit t)culos servorum suorum. Ecoc vcnisti, t>

desit sibi. Inde ost quod et aputl sapiontos hu-
ius mundi, qui magis sobri<; disputarunt dc luinon moum, illumina oculos nicos ne uiiquam

scientia, primus numeratur gradus scientiae, obdt)rmiam in inorte ; ne poccatum ad uiortom

scirc quofl nescias. oculos nostros aliqua delectatione claudat, ot
2. Fratres, omnos vos iilii luois estis, ot filii ad consensum illiciat, aut volut Isbosoth tlor-
Dei, suinus nootis, notpio toiiobrarum. jVox
Non miontem invenions translbdiat '^ \'onisti o lu- ,

enim prsecessit, dies autem appiopiiupiavil '. iiioii lidoliiini omiiiuin, ot ecce hotlie ilo illu-

Et si fuimus aliquando tenebrae , nunc autoiii niinalione voix- fitloi , id ost , lucornie nostrae,

'
II Cof. IV, .3. — » Psal. xvii , 2"). — 3 Mallh. vi , 22 , et Liic. xi , 34. — * Udiu. xiu, \'1. — ^ Kplifs. v ,

«. — 6 Joan. IX, 'il. — 7 Tsal. xvii , 2'J. — « Marc. viii , 22-2'i. — !' l'.sal. xxxi.x, IJ. - '" l'»al. xviii ,
Kt.—
«« l'sai. XXXV, '». — "II Kfg. IV, 7.
 '

1857 DE EPIPHANIA DOmNI, SERMO III. 1858

dedisti nobis gaudere da etiam de illiiminatio-^^operantium, etexspectantium adventum sponsi,
:

ne tenebrarum nostrarum quae residuae sunt, A qui educet quasi lunien justitiam tuam, ad con-
,

semper in Domino gaudere. Dedisti lumen verae spectum hominum et Angelorum ; et sicut lux

fidei, da et lumen verae justitiae, da lumen di- meridiana clara est , clarescere faciet opera tua,
vinae scientiae, da etiam et divinae sapientiae. quia in Deo sunt facta, ut Deum in le, et te in

4. His profecto gradibus proficiendum , liac Deo clarificent omnium judicia.

via proliciscendum tibi esse puto, o anima fide- 5. Quanta vero claritale justitia resplendeat

lis, q«o fallacis mundi hujus tenebris exuta, etiam in praesenti, quanta luce laetiUcet con-
pervenias ad patriam claritatis aeternae, ubi scientiam justi, familiarius et suavius conscien-
tenebrae tuae crunt sicut chira meridies, et nox tiae vestrae testimonium vosdocebit. Saepe autem
sicut dies illuminabitur. et justitia coruscat, et adhuc
Tunc prorsus, tunc vi- et fides radiat,

debis et afflues, et mirabitur, et dilatabitur cor tamen intellectus caligat ut mysterium fidci :

tuum quando replebitur divina majestate in-

'
;
quod velut involutum tenens veneratur, expU-
circumscripti luminis omnis terra, et gloria ejus B care nesciat; signatus sit ei Hber Scripturae,
in te videbitur. Domus Jacob , venite, ambu- quasi litteras nesciat; sed nec ad discretionem
lemus in lumine Doniini * ut veri filii lucis : boni et mah, veri et falsi sensus exercitatos
ambulemus de claritate in claritatem tanquam , habeat. Et talesquidem multi in Ecclesia, quo-
praelucente Domini Spiritu ut per singulos gra- , rum fides multa, abundans justitia, scientia fere
dus virtulum regnum claritatis ulterius invada- nulla. Quod tamen ad lumen justitiae accedere
mus. Qui igitur jam per fidem sumus in lumine, oporteat lumen scientiae, docetsermo prophetae,
ex ea et per eam in amplius et serenius lumen qui cum praemisisset, Seminate vobis adjusti-
progrediamur ;
primo, justitiae ; dein, scientiae; tiam : \\X. ostenderet quas interim primitias col-
demumque, sapientiae. Quod enim credinuis per ligamus de hoc semine, subjunxit, Illuminate
(idem, consequenter operandum vel promeien- vobis lamcn scianticv ''.
Sic et Apostolus ait :

dum est per justitiam ;

post , intelligendum per- Fructijicantes in opcre bono , et crescentes in
scientiam ; ac postremo, contemplandum per scicntia Dci". Tu quoque, David sedens in ,

sapientiam. Prima namque omnium accensa est C calhedra sapientissimus princeps inter tres,
lucerna fidei , ad quam operemur iti nocte hu- quomodo super senes intellexisti ? Quia ntan-
jus saeculi. Inde scriptum estinlaudem mulieris data, inquit, ([ucesivi. A mandafis prorsus in-
fortis, quae de nocte surrexit, et de nocte ac tellexi, quia intellectus bonus omnibus facien-
die operans manibus suis, panem otiosa non tibus timorem Domini. Nam et unctio docens
comedit, Non exstinguetur, inquit, in nocte lu- de omnibus, sciens nimirum quo ordinc quid-
cerna ejus ^ : id est, non deficiet in tentatione que apud eam discendum sit, prius docet io«/-
Ad hanc lucernam non fiunt opera
fides ejus. tatcm ct disciplinam, eli^ostmodum scientiani :
tenebrarum, sed exstinguitur cum fiunt. Qui si tamen qui docendus est, primo omnium cre-

enim male agit, odit lucem ^. Ideoque exstin- diderit, id est, elementa exordii sermonum
guit lucernam fidei, poslponit memoriam Dei; justitiae didicerit. Ideo ille discipulus unctio-
non est timor Dei ante oculos ejus, et de tene- nis tam priulenter precem ordinabat, atque
bris quas sibi fecit, arbitrorumque absentia allegabat ^6»/«7«^r///, inquit, et disciplinam et :

h\An(\\lv\\: s\h\, Aicens: Quis me vidct? TenebrceT) scicntiam doce me , quia mandatis tuis crc-
circumdant me, et parictcs cooperiunt me, et ne- didi ^. Ac si diceret : Didici prima clcmenta,
nio circumsjjicit me. Quem vcrcor? Dclictorum id cst, fidem non fictam : jam quod sequitui-,
meorum non memorabitur Altissimus. Et non doce justitiam, id est, bonitatem et disciplinam,
intelligit quoniam omnia vidct oculus illius^. ut sic demum provehat ad sanctorum scientiam.
Bona vero opera, etsi aliquando j)ropter vanita- Vocasti ad gratiam fidei ,
jam juslifiLa per bu-
tem declinandam in abscondito fiunt; ad lucem nitatem auioiis, et disciplinam casti timoris;
tamen internam et aeternam , id est, sub judi- ut post magnifices niunere scienti;e spirilualis.
cio fidei, et testimonio Dei fiunt, quia opera Quos auteni vocavit hos , et justijicavit : ct quos
lucis sunt : lucernae utique ardentes in manibus justificcunt, illos ct magnificavit 9.

' Isai. Lx , 5. — ' 1(1. II, 3. — 3 Prov. xxxi ,18. — Joan. 4 iii , 20. — ^ i^ccii. xxiii, 20, 27. — ^ Osee x,
12. — 7 Coloss. I, 10. — 8 psal, cxviii, 100, 66. — Rom.9 viii, 30.

TOM. VI. 59
 , A

IS59 GLEURICI ARBATIS ISOO

6. Sciendiim sane, qnotl nim sit liaec scien-"*'
tia sanctoruni, noii taincn omncs saiicti do- SERMO IV.
centur eam : scd illi duntaxat, iii (|uil)us ncc
industria gratiam , nec gratia destituit indu- De nova uostra nalivitate et vila.

striam ; sed ulrumque mutuo sibi suffragio

cooperatur, ut et doribilis sit liomo discipu-
lus, et spiritus adsit doctor sedulus. Cum au-
tem varia charismata contineat liaH" scientia Secunda nobis liodie, fratres, nativitas
1.

Spiritus tamen nioderator non in unum facile celcbratur quae de illa prima nativitate, tan-
,

confert omnia sed dividit singulis prout vult,

, quam de causa effectus, consequenter nata vi-
alii notitiam mysteriorum alii intellectum Scri- , detur. Illa siquidem , quam usque hodie cele-
pturanun, alii interpretationem sermonum, alii bravimus, nativitas Christi est ista quam :
,

discretionem spirituuin; alii illam, (|uae perne- hodie celebramus, nativitas nostra est. In illa
cessaria est, velut in j^ustu dignoscentiam, atque B namque Christus natus est, in ista Christianitas
dijudicationem virtutum ac vitiorum, ne fallant nata est. Cum enim tria sint quae nos faciunt
vitia specie virtutum. Non nocebunt, inquit, ct christianos, fides , Baptismus, et altaris parti-
non occidcnt in univcrso sancto monte meo- quia cipatio; hodierna dies lidem nobis initiavit, Ba-
repleta cst terra scientia Domini '. ptisma consecravit , ac mensae coelestis miracula
7. Jam vero si quis post haec et per haec tria, praeformavit. Quomodo sane prima gentium
fidem, justitiam, atque scientiam ,
proficiat ad illuminatio lidem nobis initiaverit ;
quomodo
sapientiam, id est, saporem et gustum aeterno- Christus baptizatus Baptisma nostrum consecra-
rum , ut possit vacare et videre videndo([ue , verit; qualiter illa conversio aquae in vinum,
gustare quam suavis Dominus ; et quod oculus mutationem rerura in convivio mensae Dorai-
non vidit, et auris non audivit, et in cor homi- nicae praeostenderit nequaquam jam opus est ,

nis non ascendit ei per Spiritum reveletur , : ut doceamus sed illud arbitror operae pre-
:

hunc omnino dixerim illuminatum magnilice tium ut nosmetipsos commoneamus, ne lides ,

et gloriose, tanquam qui gloriam Domini reve- C in nobis a suis degeneret initiis ne vacuetur in ;

lata facie speculetur et super quem gloria Do- nobis gratia Baptismatis; ne cedat uobis in ju-
,

mini s?epius oriatur. Huic utique dicere habet dicium participatio calicis Christi.

non propheta, sed Prophetarum Si«ritus : Sur- 2. Et ipsa quidem Gdes ,

qualis ab illis ]Ma-
ge , illuminare, Jrrusnlem , quia venit lumen gis ,
primis videlicet auctoribus suis , nobis
tuum, et gloria Domini super te oita est^. Fra- hodie tradita sit ;
qualitcr maximura iidei sa-

tres, non omnes capiunt hoc verbum, sed qui cramentum mysticis insinuaverint munerum
potest capere capiat. Non condemnatur qui figuris , satis abundeque disseruere patres no-
non capit : sed qui non cupil, iitique teporis stri : ut ex ea parte nullus jam alius labor,
arguitur. Qui autem cupit, noverit quia hoc quam in labores eoruni introire nobis resede-
lumen sapientiae fervens accendit oratio , sicut rit.Sed neque magnopere postulat status, imo
et luraen scientiae frequens lectio; si tamen cum ruina temporis hujus, ut de mysterio lidei dis-
legis , lucernam ardentem adhibueris, id est, putetur : sed ut niagis id raodis omnibus ela-
justitiam operum
piorumque experientiam ,
D boretur, ut , sicut Apostolus ait, in conscientia

sensuum. Tu aulem Domine Pater lumi- , , pura , idem lidci mystcrium habeatur ^. Ecce
num, qui lumen de te lumine unicum tuum enim hodie si de raysterio lidei interrogas , om-
misisti illuminare tcnebras mortalium da no- , nes fere invenies christianissiinos ; si conscien-
bis per viam luminum pervenire ad luinen lias discutias, paucos admodum invenies vere
aeternum ut placeamus coram le in lumine
, christianos. Totus fcre mundiis conlitetur ver-
viventium ,
qui vivis et regnas pcr oinnia s;e- l)is se nosse Deum, factis autem negat^ ; adeo ut
cula saeculorum. Amen. et qui speciem pietatis videntur habere virtu- ,

tem ejus s;epius inveniantur propemodum ab-

iiegare. Quid putatis auteiii iVatres mei (pios , ,

iii hoc signilicare volueiim ,

quos scilicet dicam

' Isai. M , y. 1(1. i.x, I. I I iiii. III , <J. » Tit. 1 , IC.

 , ,

1861 DE EPIPHAMA DOMINI, SERMO IV. 1862

pietatis habere speciem , setl abnegare virtu-^^^quideni iugenue confiteor, quia noinina quideni
tera? Si illos qui spatiosani viani saeculi ambu- A earum scio, saporem adhuc ignoro. IMerito ita-
lant, intelligitis : quid illi vel de sola praeferunt que pudorem mihi pariter et timorom incutit
pietatis specie qui nomine solo
,
christiani, at- habitus quem gero religionis cui feie nulkim ,

que in vacuum assumentes nomen sanctum Chri- suffragatur tcstimonium virtutis.TVumquid enim
sti, tota ac liberaprofessione sectantur quaj huic tuto niihi possum usurpare monachi nomen ct
inimica sunt nomini; qui omni specie conver- honorem, cujus non habeo meritum et virtu-
sationis et niodo vita?, se protestantur inimicos lem; cum
sicut ante nos dictuni cst, simulata
,

crucis Christi? Haeccine estspccies pietatisquam sanctitas,duphcata sit iniquilas ^; ct hq)us sul)
in eis videmus; habitus et incessus meretricius, ovina pelle deprehensus graviore sit scntentia
sermo scurrihs, oculus impudicus, venter qui percellendus? Propterea vos quoque fratrcs ,

pro Deo cohtur et omnis illa vitae contumeha,

, ut tuto gloriari possitis, in hac qua corpora ve-
quae pubHce et gloriabunde velut in faciem stra decorata sunt, specie pietatis, ponite corda
,

pietati irrogatur? Quae enim in occulto ab B vestra in virlute ejus ut species in corporibus ; ,

ipsis fiunt, turpe est et dicere '. Fodiat parie- virtus in cordibus, probatos vos exhibeant tam
tem eorura qui ad ipsos missus est prophetare; Angelis, quam hominibus sitque sicut scri- :

ut adhuc raajores abominationes videat, quas ptum est, Ornnes qui viderint eos, cognoscent
non erubescunt aut verentur coram illa Ire-
, illos, quia isti sunt semen cui bencdixit Do-

mcnda majestate perpetrare. Quid enim mihi, niinus^.

qui monachus videor de his qui extra hoc , 4. Haec est, fratres christianae fidei pietas ,

monasterium sunt judicare? Utinam nec de his vera, hoc est habere mysterium fidei in con-
ipsis qui hic intus sunt, mihi esset judicare. Ad scientia pura. Ut enim mysterium fidci, quod
me ipsum namque conturbata est anima mea hodie nobis mystica commendaverunt INIago-
dum sciHcet vereor, ne haec ipsa speciespietatis, rum munera fideHter et digne conservaren)us ,

quam utcumque vobiscum gero, gravius me in- immaculatum in conscientia pura hodie itidem :

cipiat accusare, si pietatem ipsa me convicerit Christus baptizatus, non sibi sed nobis Aspcr- ,

abnegasse. C sit, sicut Apostolus ait corda nostra a conscien- ,

3. Omnino fratres verendum est mihi

, an, tia mnla, et abluit corpora aqua munda'\ Quara
,

vero et vobis ipsis, vos videritis, ne ad nos prse- fehx o fratrcs, anima iila, quae sic lota in sa- ,

cipue spectet ille sermo, qui per Apostolum pro- lutem, mox e vestigio secuta est Salvatorem, ut
phetatus est de temporibus novissimis; ubi cum deinceps adhaerens ei cum ApostoHs, illam me-
malitiam hominum describeret tunc futurorum, ruerit audire vocera : Qui lutus est, non indigct
qualis nunc manifeste legi potest in vita et mo- pcdcs lavct, scd est mundus totus^l Cae-
nisi ut

ribus eorum longum tandem sic

, conclusit ma- terum qui baplizatur a mortuo et iterum langit ,

lorum catalogura : Habentes, \m\i\\t, spcciem eum, quid prolicit lavatio ilHus" ? Ego postquam

pietatis, virlutem autem cjus abncgantcs^. Quid Baptismo lotus fui, non unum mortuum, sed tot
enim ita speciera pietatis habet, sicut haec quam niortuos, quot opera mortis, tetigi : et juxta Pe-
praetendimus, humilitas tonsurae ct habitus, par- trum apostokira , contigit mihi illud veri pro-
cimonia cibi et potus, labor fere continuus, et verbii, Canis rci>cjsus ad vumitum suum, ct sus
ordinatissimus per omnia vivendi modus? Cae- D lota in volutabro luti^. Quid igitur faciara?qui-
tcrum de virtute ipsa pietatis, quani haec spe- bus ulterius aquis sordes tantas diluam ? Audio
cies exterior promittit, quam prope nihil in me sic unum Baptisma est,
quia sicut una fides,
meique similibus valeat inveniri, pudor mihi nec secundo Baptismati locus est quoniam :

esset confiteri, si non omnibus essenuis niani- quicumque baptizamur, in morte Christi ba-
festi. Quae est enim virtus pietatis, nisi charitas ptizaraur; qui sicut semel raortuus est, sic et
non licta, hurailitas vera patientia longaniniis, , serael baj)tizatus est, ut et nobis unici modum
obedientia non segnis? In his virtutibus earum- et formam Baptisn)atis praiscribcret. DiHi-
que similibus, quantum vobis liceat gloriari, derem forsitan ulterius posse n)undaii, nisi
vestro, fratres, relinquiiims judicio : de me si- quia desperantem reducit in spcm inter alias ,

Ephes. V, 1 2. — > II Tim. m ,5.-3 Aug. in Psal. Lxrir. — 4 Isai. ixi ,9.-5 Hehr. x 12.— ^ Joan. xrti,
—
,

10. 7 Ecdi. xxxiv, .30. — ^U Pelr. ii , 4.

 ,

180;5 GUERRICI AHRATIS 18(^1

Scriptiirae consulationcs, etiuiii (idele consiliinn'**^ etiaiu paiipores Cliristi ilevorare se posse con-
Klisaei, etiaiusi totiis instar Naanian Svri lepra A ruiat, sed niliil in eis ininiicus ])roliciat. Daiua-
sim perfusus , ac veterno incurahili possessiis. scus secuniluin nomen suum , Civitas sanguinis
Va(it\ inquit, et tavare scpties in Jordane, et est, et aqna? ejus sangiiine inixtae sunt; cjiiia

mundaheris. Si dixisset, Lavarc ter, nuindalje- opera etiani bona carnalium et saeculariuin, vix
ris; continuo intellexissem trinani niersionein a (piocumqiie peccato pura sunt. Et quomodo
qua inuudantur ba|)tizati diceremque totnm , id <juod inlectum est sanguine, sanguinem mun-
illud miraculum j^ratiam proj)lietare Baj^tisma- dabitPijua ratione leprain, id quod leprosum
tis ut jam tunc Jordanis de virtute dominici
, est, ciirabit? At Jordanis noster ipse quidem
Baj)tismi ccej)isset ad salutem Gentium ojjerari. purum j)rofluit, nec te calumniari j)oterunt su-
Nunc autein cum si^nanter dicat , /rt('«rd? .\vy;//V-.f j)erbi, si tolus in eo mersus fueris, ac velut
in Jordane, quid sibi vult sej)tenarius iste , aut consej)ultus humilitati Christi.
quis est Jordanis ille? Jordanis, ut aiunt, inter- G. Audi saltem, o Naaman, domesticos tuos ,

prctatur Descensus eorum. Quorum? Illorum B humiles amicos, fideles consiliarios. Naaman re-
utique qui humiliantur ad j)a"nitentiam, qui cedebat indii^nans adversiim virum Dei ,
queiu
nimirum quanto ])rofundius descendunt j)er consulucrat : at illi , /*c//6'r, inquiunt , ^•/iv r6'/«

gradus humilitatis, tanto se j)enitius mergunt, grandeni dixisset ttbi Prophcta, certe facere
et plenius abluunt spiritualis alveo Jordanis. dcbiieras. Fidele prorsus verbum , rationis et
Ad me ipsum
5. , o Deus, conturbata est sapientiae plenuinquippe suggestio est ratio-
:

anima inea memor , ])eccatorum suorum ;

jiro- nalium hominis sensuum, quos sibi Deus testes
j)terea niemor ero tui de terra Jordanis, quomo- retinuit adversus hominem ipsum. Pattr, in-
do scilicet in descensu huiniliationis mundave- quiunt, f/.y/ rem grandem dixissct tibi Propheta,
risNaainan lej^rosum. Descendil, inquit, et lavit certe facere debueras. Non credere namquc
septies in Jordanc , juxta sermoncm viri Dei, Prophetae, Dei est injuria : non tenlare omnia
et mundatus est. Descende et tu o anima mea, , j^ro salute, odium est sui ipsius et invidia. Quid
de curru superbiae in salubres aquas Jordanis, eniin grande esse j)otest in j)ra!cej)to ubi sa- ,

qui de fonte doinus David toto jam profluit C lus est in jjromisso ? Quanto magis non debet
,

orbe in ablutionem peccatoris et menstruatasi, videri grande vel difficile, discere ab Jesu, quia
Haec est niinirum humilitas j^nenitendi, quae de niitisest et humilis corde; cum in eo jiariter in-
domo pariter et excmj)lo i^rofluens Christi , toto veniatur et requies animae, et j)raisens medela
jain j)raedicatur orbe, totiusque purgat crimina s])iritualis leprae ,
pignusque salutis aelernae ?

inundi. O vos, Naaman Syri : non enim unus, Tandein vix aegreque obtinetur a sujjerbo pec-
sed innumeri : o , inquam, diviles, sed leprosi; calore ut descendat in Jordanem et lavet
, si :

superbi , sed aerumnosi ;

quare tam vehementer tamen septies lavat totumque se plenius et sae-
,

abhorretis lavari his medicinalibus aquis? cur j^ius mergat, non moratur effectus salutis fidem
vobis ita viluit noster iste Jordanis ])r3e niiviis j)rophetico facere sermoni. Sed, j)roh dolor,
Damasci? Dicitis enim si forte quaerentibus ali- , quanta est hujus nostri miseria temporis! quia
quando consilium salutis imitanda praedicctur non solum divites, sed eliam pauperes leprosi
humilitasetpaupertasChristi: iVM///7/«V/«rj/////t'- ita inveniuntur delicati , ut vix usque ad talos
liores su/itjluvii Danuisci omnibus aquis Isracl, D salubribus intingi j)atiantur aquis : aiit si se-
ut laver in eis, tf/ ///////r/tv ' ? Numquid non est mel laverint, mox sibi plenissime videantur
melius, et ad purgationem peccatorum effica- miindati.
cius, quotidie benefacere de affluentia mundi, 7. At Elisaeus non ita sentit , sed signanter
quam omnia relinquendo j)aiiperem lieri?
seinel exj)rimit, Scpties Itivare, ct mundaberis. Scie-
Sed enim audi, rsaaiiian. Fliiviiim Damascenuin bat nimiruiu humilitatem Chrisli, (ju;e nobis
absorbebit Leviatlian et non mirabitur iiain , : volumus mundari, se-
iiiiitanda est, si jjerfecte
de Jordane si habcat fiduciam quod influat in j)temjilicis esse virtutis. Prima virtus, quod
os ejus*, sj)es eum frustrabitur. Neque enim cum dives esset, pauper factus est. Secunda ,

grande rcj)utat quautiscumque, j)r.'eter hunii- (juod j>auj»ertati extreinitatcm adjicieiis, in i»nt'-
Iitatem christiauam , virtutibiis aflluas : cuiu sepi jiositus est. Tertia, quod INlatri subditus.

IV Kv^. V, 10, U , 12. — » Joh XI,, 1«.

 ,

1805 DE PURIFICATIONE B. AIARIiE , SERMO I. 18G6

Qiiarta,quod servl manibus hodie inclinavit ca-'""*
put. Quinta,quod discipuluni fureni tulit et pro- A ' *" • *-^»..,v, ,»

ditorem. Sexta, quod sic fuit mansuetus ante

iniquuni judicem. Septima, quod crucifixori- IN
bus tam clemens intercessor fuit apud Patrem.
His vestigiis, licet satis a longe ,
gigantem se- FESTO PURIFICATIONIS
queris, si paupertatem diligis; si inter jKiuperes
extremitatem eligis : si monasterii subditus es BEAT.E MARI^ VIRGINIS,
disciplinae : si minorem tibi pateris praeesse : si

falsos fratres aequanimiter tuleris : si mansu- SERMO I.

etudine vincas cum judicaris : si charitatem
rependas illis, a quibus injuste pateris. Haec De caeremonia luminum boc festo usitata.
liumilitas plane sine injuria unici Baptismi re-
baptizat : quia mortem Christi non iterat, sed B
mortiKcationem et sepulturam criniinum in-
staurat; et quod in illo Baptismo gestum est I. Sint lumbi vestri prcecincti , ct lucernce
specie, hic rursus impletur veritate. Ilaec siqui- ardentes in manibus vcstris '. Sint lunibi nnstri
dem humilitas coelos aperit , spiritum adoptio- prcecincti , ut Purificationem Mariae aemulemur :

nis restituit : Pater agnoscit filium ,

quippe in sint lucernce arclentes in manibus, ut gaudium
innocentia et puritate pueri regenerati refor- Simeonis , lumen in manibus portantis, etiam
matum. Unde bene de Naaman Scriptura me- visibili signo in nobis repraesentemus. Simus
minit quia restituta est caro ejus, sicut caro pucri videlicet casti corpore, et mundi corde ; et Pu-
pan>uti '
: significans, ut arbitror, quia eorum , rificationem Marife expressimus : simus arden-
qui sic se abluunt, non solum corda recuperant tesdevotione et lucentes opere et cum Simeo-
, ;

innocentiam parvulorum ; sed etiam corpora ne Christum portamus in manibus. Maria tamen
secundum quemdam modum puerilem sibi vin- non tam purificata fuit quam mysterium Pu- ,

dicant puritatem mortificatione membrorum. C rificationis commendavit implendo legalem ;

Sic enim de quodam sanctorum legitur, quia significando spiritualem. Quid enim in ea pu-
in membris defuncli septennis quodammo- rificandum esse potuit quae virgo concepit
,
,

do pueri gratia videbatur^. Ecce, fratres, qui virgo peperit, virgoque permansit imo quae . :

primi gratiam Baptismatis tantis voluptatum ipso conceptu plane purificata fuit, si quid Ibrte
sordibus amisinms, ecce verum Jordanem , de- minus ante puritatis habuisset''? Quid , in-
scensum humilium, ubi ])ie rebaptizari
scilicet quani, mundandum habuit cbnceptus ille,qui
licet, invenimus. Hoc tantum est, ut non par- solus potest facere mundiuu de imnuuido eon-
camus nobis de die in diem descendere pro- ceptum semine^ : qui fontem quo imniundus
,

fundius, et plenius mergi , Christoque penitus purificetur, edidit, fontem domus David qui ,

consepeliri. Ipsi gratias agamus, cujus humilitas hodieque patet, indefesseque scatet in ablu-
et formam Baptismi hodic dedicavit credenti- tionem peccatoris , et menstruatae ? Suscepit '^

bus, et gratiam non disparem reservavit pceni- tamen Matcr totius puritalis, purgationis legi-
tentibus. Ipsi gloria per omnia saecula saeculo- D timae speciem, ut siinul et obedientissimae hu-
rum, Amen, militatis virtutem,et evangelicae purificationis
insinuaret veritatem. Ubi nunc ille, qui tam
fallaciter quam contumaciter praesumens dc
sanctitate , detrectat purgatoria j)cenitentium le-
media subire? Esto quod sanctus sit numquid :

sicul sanctarum Sanctissima , quae Sancfum

sanctorum peperit , Maria ? Utinam , fratres
mei , utinam nos illam haberemus luiu)ilita-
lem in peccatis nostris <juam vere habucrunt ,

' iV Reg. V, Ki, 10, I 'i. - > Luc. xii ,35.-3 joj, xiv, 4. -- 4 Zach. xui , I.

* I)k S. Martiiiu dicliiiii jijuul Suliiiiiinn. ''

Alias, luilKiil.
 ,

1807 GUERRICI ABBATIS 18G8

sancti in virtntibus suis. Sed oniittanuis nnnc"'^sns snavis ot tlulcis, otiam cnm cnicias ot alHi-
istntl , ntcjuocl ccf])iinus proseqnamur. Acprimo A yis cruciatus leliciter tlelectans; sicnt ignis
:

qnidem tle illa spiritnali Purilicatione, t|nam salnbriter refrigcrans. Ignis iste, fratres, si in
Maria offerens pro se et pro Filio par tnrturnm, sinn abscontlitns fnerit, vcstimenta non com-
ant tluos pnllos colunibarnm, nobis commen- bnrit : imo illnm ignem exstingnit qui ,
in sinu
tlavit, prose«picrenuu" : nisi qnoil patrcs nostri, cclatus, non motlt) vcstimcntum atlurit , setl et

sicnt vobis notissimum est, onuiia atl liqnitlum quod vestitnm est, tlepascit; iti est, corpns et
prosecnti snnt; et qnomotlo turtur atl castitatem animam pariter consnmit. Dcus , inquit, nostcr
carnis, columba atl simj)licitatcm mentis pcrti- ignis consnmeris est^, sed ignem consumentem :

neat, diligenter disscrucrunt ; ncc ilhul quitlcm nam animam refovet, demnlcet mentem , spi-
praetereuntcs ,
de luio tur-
qiiid sit sacrilicinm ritnm recrcat reparatque pcrenntem. Hujus
,

ture, vel jiullo columbino, quid holocaustum ignis vim Simeon non ignorabat qui in sinn ,

de altero. Hoc nnum tamen atljicimns quotl sno eum j)ortare gaudebat, pectnsque senile
quanto notiora nobis sunt mvsteria , tanto di- B fotu illius calefaciebat. Quanto salubrius et sna-
strictius et jiistius coruni a nobis exigimtur vins ignis iste sencm nostrum calefccit, quam
oj3era : quia scicnti bonum et non facienti, ytec- rcgcm David Abisa|^ Sunamitis ^ ? nisi forte Abi-
catum cst illi '
; et servus sciens voluntatem sag hic ignis idem fuit, sapientia scilitret , cujus
tlomini sui , et non faciens digna ,
plagis vapu- amj^lexu non solum recalescunt frigidi , setl

labit mnltis'. etiam reviviscunt mortui.

2. Relinquentes igitur quod tractatum est 3. Amplectere igitur, o beate senex , sapien-
suflicienter, illud j)otius tractcmus, si jjlacet tiam Dei, et recalescant atque recanescant quasi
quid haec pulcherrima Ecclesiae consuetudo de novo sensus tui : astringe uberibus tuis mi-
luminarium hodie gestandorum aut factum , sericordiam Dei , et erit senectus tua in mise-
repraesentet, aut faciendum demonstret. Qnan- ricordia uberi. Inte>- iibera , inquit , niea com-
quam ne id ])uto quidem vobis incognitum, cum reddam illum Matri snae,
wo7r/^/7«r^: etiam
etiamsi nunqnam sit auditum. Qnis enim ho- mancbit apud me. Et cum inter materna ube-
die cereum ardentem gestans in manibus, non C ra contincbitur niliilominus inter ubera mea
,

statim illius senis recordetur, qui hodie Jesum commorabitur, et ubera quoque mea inebriabit
accipiens in nlnas suas , Verbum in carne misericordia uberi ; etsi non quantum ubera
tanquain ipsum esse lumen
lumen in cera , Matris. Ilhi tjuippe sicut singulariter mater est
ad illuminationem Gentium jierhibebat ? Erat summae misericordiae, sic excellcnter habet ube-
profecto et ipse lucerna ardens et lucens, le- ra uberis niisericordiae. Gratulor et gratificor
stimonium perhibens de lumine, qui ad hoc tibi ,
gratia plena, quae misericordiam genuisti
ipsum in Spiritu quo plenus erat, venit in tem- quam suscej)i ; cereum j)ra'parasti ,
quem ac-
plum utsuscipiens misericordiam tuam Deus,
, , cepi. Tu ccram niinistrasti susccpto hnuini ,

in medio templi tui, jjrajdicaret ipsam esse Virgo virginum Virgini ; dum incorruj)ta mater
misericordiam et lumen jiopuli tui. Vere tu, , incorruj)tibile Verbum , incorrupta carne vesti-
senex serene , Inmen portabas non modo mani- sti. Eia , fratres mei, ecce ardet cereus in mani-
bus , scd et sensibus : qui sic eras illuminatus, bns Sinieonis , accendite et vos cereos vestros
ut cum tanto ante futuram illuminationem Gen- D de illius mutuatione Inminis lucernas dico ,

tium tam clare vitleres, etiam nunc inter tene- quas Doniinus jubet esse in manibus vestris ''.

bras Jndaicaeinhdelitatis, hodierna claritas fidei Accedite ad cum, et illuminamini, ut non tam
nostrae tibi coruscaret. Laetare jam , senior ju- luccrnas feratis quam ipsi lucernae sitis , lucen-
ste, vide jam quod praevidebas : discussae sunl tcs intns et foris, vobis et proximis. Sit ergo
mundi tenebrae, ambulant Gentes in lumine lucerna in corde , sit in manu , sit in ore. Lu-
tuo ;
jilcna est omnis terra gloria luminis illius, ccrna in corde luccat vobis : lucerna in manu
quod occultum in sinu fovcbas, imo quo sensus vel oro Inceal proximis. Lucerna in corde, est
tnos refovebas. O fomcs anu)ris , ipse amt)r sua- j)ietas (idci : luccrna in manu, exemplum ope-
vis et dulcis ad rcfocillandam animam ! Pror- ris : luccrna iu t)rc, scrmo %iIilicationis. Non

'
.lacohi IV, 17. - » l.iic xu , M. ^ nnil. IV, Vi. < m K.{;. i , 17. '
V.mWw. i
, 1!!. - * I

Xll , .'II).
 ;
: ,,

1869 DE PURIFICATIONE B. MARIiE, SERMO I. 1870

soluni auteiii coram hominibus lucere nos ne-^^^omnis sermo malus non procedat de ore vestro,
cesse est per operationem, ct sermonem sed A sed si quis est ad aedificationem fidei, ut gra- :

et coram Angelis, per orationem coram Deo tiam det audienti; ut qui audierit, dicat gratias
; ,

per intentionem. Lucerna nostra coram Ange- agens tibi Benedictus sernio oris tui quia , ,

lis est pura devotio, cum in conspectu Angelo- lucerna pedib/is nicis vcrbiini tuiim , ct lunicrt

rum psallimus sapienter, vel oramus ardenter : semitis mcis 9. De oratione autem quod et ipsa

lucerna coram Deo, simplex intentio, ut ei soli lucerna maxime si divinitus sit illuminata,
sit,

placeamus, cui nos probavimus. ex eo colligimus quod Salomon ait Luccrna :

Et ne putemur in his quae dicimus, sensus

4. Domini spiraculum linminis, (jucv i/ircstigat
nostri somnia secuti fuissc probemus nos po- ;
omnia sccrcta vcntris'". Lumen namque quod
tius in omnibus adhaesisse testimoniis Scriptu- nobis orantibus vel psallentibus desupcr ape-
rae. Quod enim fides lucerna sit, testatur Salo- ritur, spiraculum vitae est, in quod suaviter
mon loquens de muliere forti, Non exstinguetur respiramus. Hujus lucernae videtui' Job recor-
in nocle lucerna cjus '
: quod utique intelligi- B dari cum in mocrorc tentationis rccolcns cum
,

mus, Non deficiet in tentatione fidcs ejus. INam suspirio Ia;titiam i)raeterit8e consolationis ,
ait :

et de charitate ,
quae nihil aliud est quam fides Quis milii tribuat, ut sim juxta mcnses pristinos,
operans per dilectionem , apud eumdem legi- secundum dies quibus Dcus custodicbat me
raus Salomonem Lampadcs ejus , lampadcs
: quando splendebat lucerna cjus super caput
ignis atque Jlammarum. Aquce multce non po- nieum,ctadlumcn cjus ambulabam intcncbris^'"!
terunt exstinguere charitatem , ncc Jlumina ob- Caeterum quod luccrna liaec dicitur invcstigare
raent illam'^. Quod opus bonum lucerna sit, omnia secreta ventris, id est mentis; non illud
hix ipsa veritatis indicat, cum ait , Sint lumbi esse putandunii est, quod Dominus comniinatur
vestri prcecincti , et luccrnce ardentes in mani- se scrutaturum in lucernis '* : cum istud gratiae
bus vcstris^ : Luccat lux vcstra coram ho-
et , sit illuminantis , illud judicii exquirentis. Nam
minibus , ut vidcant opcra vestra bona ^. Quod et aliter investigat secreta vcntris polio medici,

sermo aedificationis lucerna sit David dicit aliter gladius carnificis. Jam vcro de intcnlione,
,

Luccrna pedibus meis verbum tuum ct lumen C quod et ipsa dicatur lucerna, nemoest qui am- ,

semitis meis ^. Et Petrus apostolus de sermone bigat si tamen evangelicum illud intelligat , :

prophetico, cui bencfacitis , inquit, intcndentcs, Lucerna corporis tui est oculustuus '^.
tanquam lucernce lucenti in obscuro loco^. De- 5. Ut igitur tot lucernas vobis, fratres illu- ,

claratio quociae sermonum Dei illuminat, et in- minctis , accedite ad fontem luminis, et illu-
tellectum dat parmlis 7 sive cum sermones minamini Jesum dico , qui lucet in nianibus
: ,

evangelici declarant umbram legis sive cum Simeonis ut scilicet fidem ilkiminct, opus il-
, :

ipsi serniones tam Evangelii quam legis dccla- lustret, scrmonem homini subministrct ora- ,

rantur expositionibus dilucidis, qui non intel- tionem inflammet , intcntionem purget; )it sivc
hgentibus parvulis videbantur obscuri; et in opere , sive sermone vel oratione quaeratis ])Ia-
lumine dicimus, quod dictum erat nobis in cerecoram eo in lumine viventium, qui scruiari
tenebris. Ideo Philippus in figura cujuslibet habet Jcrusalem '-^, etexaminare
in luccrnis suis

ecclesiastici doctoris dictus est os lampadis, eo etiam lumen nostrum. His omnibus acccnsis
quoddeoreipsiusadilluminationem audientium D o fili lucis ,
jani non ambulabis in tenebris, nec
coruscaret ignitum eloquium Domini. Sermo- timenda tibi crit scntentia nialedicti ,
Qui ma-
nem aulem Dei intelligo, fratres mei quidquid ,
ledixerit patri , vel matri , cxstinguetur luccrna
spiritus ejus dignatione sua loquitur in vobis ejus in tcncbris '^ id est, Deficiet consolatio
:

omnem utique sermonem qui bonus est ad hujus lucis, irruentibus undique hinc exterio-
aedificationem fidei , in ])rovocationem chari- ribus, indc intcrioribus tcncbris. Tibi euim cui
tatis. Si quis ergo vestrum loquitur, quasi ser- tot interius ardent lucernae , cum exstincta
mones Dei ^ : ut etiam in privatis colloquiis fuerit lucerna hujus vitae ,
orietur lux iiiex-

' Prov. xxxi, 18. — 2 Canlic. viri, fi, 7. — 3 Luc. xii 35. — 4 MaUh. v, 10. — * Psal. cxviii , 105. —
c II Par. 1 19. — 7 Psal. cxviii, 130. — « Petr. iv, 11.
,

— 9 Psal. cxvm, 105. — '° Prov. xx, 27. —

" Job XXIX, 2,
,

3. — " Soiihon. i, 12. —

I

'^ MaUh. vi , 22, et Luc. xi ,

3'«. — '< Sophon. i, 12. —
•5 Prov. XX , 30.
 ;

1871 GUERRICI ABBATIS 1872

"*'
stinguibilis vitae, et qiiasi tiilyur iiiLTidiaruis 2. INon ciTclidiMim Oj^o de liac solemnitate
e()nsuri,'et tibi ad vesperum : et cum te con- A quae tam piuin , lam hetum conventum liabuit,

sumptum putaveris, orieris ut lueifer, et tene- iilam fuisse propiutie (pierelam lacrymabilem ,

braj tua; erunt sicut meridies '. >oii taiuen erit f i't' Sioit ln^cfit , ijiiid non cst fjui vcniiit tid
tibi sol aniplius ad lutendiim |)er tlieni, aut iolcinnitntcm^' : nisi forle arguat paucos venis-
splendor luna; illuminabit te : Uominus erit
sed se ije tanto populo qui erat in onmi Judaea et
tibi in lucem sempiternam ;
quia Agnus lucerna Jerusalem. Ad comparationem siquidem tantae
est novae Jerusalem, cui benedictio et claritas multitudinis pauci venerunt, et de ipsis paucis
in saecula saeculorum. Amen, paucissimi , ut arbitror, eum receperunt, cum
praesentem viderent diu exspectatum voce , siciit
—«««s» Patris i^er IMalachiam fuerat repromissum Ec- :

cc in(|uit, vcnict ad templum suiim Doniinntor

,

^
fjuetn vos qiiceritis , ct An^clus testarnenti rjuern

. .. . , , . . B vo,< vultis"^. O Dominator

Judaei, adest, ecce
Ouanto sit atiectu occurrendura Jesu advenienti. . . ,,,. , .

quem vos quaeritis; cur ollerentem se vobis non

,,,„„ recipitis? Quaeritis et non quaeritis. Sed si quae-
ritis, quaerite : convertimini et venite *. Quaeri-
1. Sicut ad diem nativitatis, id est, adventus tis qui redimat de manu liominum non quaeri- ,

Dominici, perlinuit illa gratiarum actio et vox tis qui rcdimat de manu daemonum. Qua?ritis
laudis , Benedictus qui venit in nomine Domini qni eruat de servitute Romanorimi, non quae-
et ad diem apparitionis, id est, nostrae illumi- ritis qui eruat de captivilate vitiorum. Si vere
nationis, illud quod sequitur, Deus Dominus ct utique liberatorem quaeritis, quaerite liberato-
illuxit nobis sic etiam quod subsequitur, Con-
: rcm animarum vcstrarum qui salvum faciat ,

stituite diem solemnem in confrcqucntatinnibus populum suum a peccatis eorum. Si quaeritis

usquc ad cornu altaris ; non absurde ut arbi- subliuiem quaerite prius humilem, quoniam ut , ,

tror, pertinere dicetur ad hunc diem nobis ait Daniel Humillinium hominem comtituet , :

utique celebrem frequentia solemni diem sci- C Deus sujter omne regnam^. Si quaeritis domina-
, ,

licet Dominicae Praesentationis, quando a Matre torem potentiae, quaerite prius doctorem justi-
solemniterad altare praesentatus est Patri.jNam tiae, quia justitia lirmabitur thronus ejus'", et
et in eo quod adjungitur, Deus meus es tu ct ejus".Quia
justitia et judiciumpraeparatio sedis

confitebor iibi;Deus meus es tu , et exaltabo te : enim perfecte non quaeritis, ideo nec praeseu-
confitcbor tibi quoniam exaudisti nie , ctfactus tem invenitis, sicut de vobis ipse pradixit :

es mi/ii in salutem ^ : (piid tam convenienter Qiiacrent me mali , et non invenient me quia ,

accipimus quam lidem et confessionem Simeo- oderunt me'^ Quaerent absentem,nec inveni-
nis et Annae, quce et ipsa horn superveniens con- ent etiam praesentem , quia oderunt lucem nia-
fitebatur Domino , ct loquebatur de illo omnibus la eorum opera arguentem, cum sapientia non

qui exspcctabant consolationcm Israel^l Bene nisi per dilectionem possit quaeri, nedum inve-
ergo citharista noster monebat laetari Jerusalem niri. Simcon namque ,
quia pio et lideli qu«re-
et conventum tam solemni Con-
facere in die : bat desiderio ,
quaesitum invenit, et inventum
slituite, solemnem in confreriuen-
inquiens, r//e//j D agnovit sine alterius indicio, sine humanq scili-

tationibus usque ad cornu altaris^. Non medio- cet testimonio. Nani Spiritus est qui testilieatur,

cris aut parum solemnis illa fre(juentia Itiit, quoniaiii (Ihristus est veritas '^ : virtus utique
cum inde venit Jesus et IMaria cum turba qua; de i|)so procedit , unctio docens de omui-
parentum induccntium puerum, ut faccrent bus, qiue de illo singulariler secundum nomen
secundum consuetudinem legis pro t-o ^ inde : suum uncto, multipliciter profluit.
occurrit Simeon et Anna cum tiirba exspectan- Qnid autem putamus
3, , fratres mei, uiictus
tium consolationem Isracl ,
quibus testilicati iste (jui iingit etiam quos
, uoii tangit, (pio-

sunt de eo. modo candidum et saiictum |U'ctus senis iu)stri

,Iol) XI, 17, 18, et Isai. i.viii , 10. — > l'sal. cxvii , 26-28. — ^ li,c „^ 39. __ 4 P.sn). cxvn, 27. —
i l.Mc. II , 27. — «^
Thren. i, 4. — 7 Malach. iii , 1.— » Isai. xxi , 12.- Daii. iv, 14. — '" Prov. xiv, ;..—
" rsal. i.xKxviii, 15. — '» Joan. vii, 34-36. — '-J I Joan. v, 6.
 ,, ,

1873 DE PURIFICATIONE B. MARI^, SERMO II. 1874

perunxerit, cum suscipiens eum in ulnas suas, *^*spiritu marcidus , et totus desiderio languidus.
astringeret eum uberibus suis , et gestiret in- A Sed verbum tuae promissionis superspe-
quia in
cludere, si posset, in intimis cordis sui? Quid ,
ravi non visurum scilicet me mortem
, nisi ,

inquam, putamus ille suavis et mitis , qualem viderem Christum tuum, quod speravi jam vi-
insinuabat se ipsum castissimo sinui pii senis, dco, quod desideravi teneo, quod concupivi
qualis illabebatur medullis ,
quam delectabilem complector. Video Deum Salvatoi'em meum in
et salubrem, imo quam omnino inefnibilem se carne mea , et salva facta est anima mea. Vide-
implicabat ossibus inspirabat sensibus? Pror- , runt oculi mei salutare Dei et illuminati sunt ,

sus bquescebat unctus in unctionem quasi ad ,

interiores oculi mei qui languebant prae inopia. ,

ignem resolutus ad amplectentis amorem ; ut Omnino ad tactum hujus pueri , hujus hominis
nimirum doceret unctio quod dicit lectio, sed novi, renovata est ut aquilcC juventus mea,
non discit nisi dilectio. Quomodo enim legis? sicut paulo ante mihi loquens pollicebar. In-
Vnguentuni inquit, extnanilum nnmcn tuum '.
, troibo ad altare Dei , ubi Maria Jesum offert
Hoc siquidem unguentum exinanitur , cum a B Patri , ad Deum qui laetificat senectutem meam,
quadani durilia sui resolvitur, non ut percffluat imo rcnovabit Juventutem meam 7.
substantia illius, sed ut fluaiit aroniata illius, 4. Nec minore fortassis gaudio cxsultabat
ut quasi nihil habens solidi sentiri possit, te- cor Annae in Doniino; qua?, ut arbitror, tanto
neri non possit. Aut certe magis anima Senis majoris fuit meriti ,
quanto altioris propositi
bquescebat in amplexu hujus uncti vel un- , et sanctioris desiderii, quam illa Anna niater
guenti, ut diceret : Anima mea Vujuefnvla est Samuclis : cum illa cogitaret quae numdi sunt
ut dilcctus meus infusus est mihi. Infusio itaque quomodo placeret viro; ha-c quouiodo Deo :

unctionis, testimonium est uncti. Haec Seni te- illa de thoro viri quaereret sobolem; haec de
stabatur de puero, Simeoni de Christo, tanquam sinu Patris peteret Salvatorem. Ha?c igitur quo-
spiritus veritatis et charitatis : veritate docens, dam pra-sagio gratiae excellenlis, quae in vita
charitate ungens omnia inte-
, et ejus effloruit, qua etiam gratiam Redcniptoris
accendens, ct
riora gelidi Senis ponens cpiasi cum unguen- agnoscere et pranlicare nieruit
, gratiae nomen ,

ta bulliunt. Motus bullientium unguentorum Caccepit; exemplar verae viduitatis, speculum ,

cestus desideriorum sonus eorum jubilus af- sanctitatis, et vivum in emortuo corpore simu-
:
,

fectuum pariter dicentium ( si tamen aliquid lacrum totius virtutis. Ha?c finem Legis ct in-
exprimere valentium ), Deus meus es tu, ct con- itium Evangelii senticns propinquare, ritus ju-
fitebnr tibi ; Deus meus es tu, el exaltabo te *. daicos christiana jam ca-perat pictate mutare :

Lumen ad rcvelationem gentium , et glnriam jejuniis potius et orationibus serviens nocte ac

plebis tuce Israel^, annuntians te. Conlitebor, die, quam cibis et potibus et variis baptisma-
inquam , tibi, quoniam exaudisti me, quotidie tibus; justitiis carnisnon animae. Indc erat ,

cum lacrymis dicentem Quando consolaberis ,

quod bcnedictione (ilioruu), quae in Lege ma-
me 4? Exaudisti me et nunc demum Sinieonem, gni habebatur contempta; nomcn mclius a fi-
,

id est, exauditum fecisti me; quia factus es mihi liis jam per annos octo-
et liliabus elegerat, ct
in salulem ^. Jesus mihi factus ex semine Da- giuta quatuor, lignum esse aridum, lignoque
vid secundum carnenr, qqi Davjd et omnia fe- insidere arido , tanquam turtur amissa semel
cisti secundum deitatem. Omnibus quidem ge- D conjiige, gaudebat.
neraliter faclus es in Salvatorem ; sed mihi 5. Ecce habes par turturum sencm justum ,
,

specialiter factus es in salutcm, pectus morbi- etviduam anum utrumque castum utrumque :
,

dum perungens, vitalemque resuscitans calo- desidcrio Redemptoris gemebundum; qui uti-
rem , animam refocillans, et oculos illuminans. que semctipsos hostiam vivam sanctam Deo , ,

Defecerat enim anima mea in salutare tuum , o placentem , Domino ct pro Domino obtulcruut.
Domine, Pater Domini mei Jcsu Christi , defe- Par turturum sanc dico, non conjugum , scd
cerunt oculi mei in elofjuium tuum , dicentes conjunctorum , non copula matrimonii , sed
Quando consolaberis me ^ ? Factus eram sicut sacratioris mysterii : parcs nimirum lide, aequa-
uter in pruina, frigidus corpore, aridus corde, Ics castitalc, similes dcvotione, consortes prae-

' ranlic. 1 , 2. — * Isai. xxv, 1. 3 Liic. II ,32. — 4 Psal. cxviii , 82. — * Tsal. cxvii , 28. — ^ Psal. cxviii,

82. — 7 Psal. xi.ii . i.

 , — ,

1875 GUERRICI ABRATIS 1876

(licatione grati.ne, anibos provcctaj aetatis , ^^-'"'''ilcrct pcrsonas; quarnm vita , non soluin eccle-
hos pcrlccta; sanctitalis, (|ui ctiani antc Kvan[,'c- A sias illnslrat, scd cl cu'los adoriial : Jcsun) lo-
liuni , cvangfli(;i! pmitatis ac pictatis in utro(|n(' (pior ct Mariain , Siniconcni ct Annam. Kl, ut
scxn primitias (lcdicaveruiit. lii diio vario de- al) inrcrioribus ad siipcriora progrcdiatursernio,
core virtutum adornaverunt thalamum tuum in Anna, quae jejuniis ct obsecrationibus scr-
Sion, ad suscipicnduin Christum Rcgcm; non viebat noctc ac die, jejnnium nobis commen-
parictcs tcmpli tui, scd ptnctralia cordis sui, datnr ct oratio : in Simconc ,
qui tanto Jcsum
sccrcta cubiciili, iihi adorarc Patrcin in spiritu amplcctitiir gaudio ,
pictasct dcvotio : in INIaria,
ct veritatcjnbcmur ubi ct suscipitur, (pii in'
; (pia? cum nihil dcbcret Icgi , in hac scilicct parte
nianuiactis se nequaquam habitare testatur*. In lcgem nihilominus implevit, hu- puriiicationis
istis itaijuc susccpit Cliristum fidclis Sion in militas ct obcdientia in Domino autem Jesu , :

istis gaudcns ct laetabunda occurrit Dco suo. (jni lactus cx miilierc, factus cst ctiam siib Icgc,

Alias vix habct ubi rcclinct caput suuin, et se- ut cos qui sub Icgc erant redimcrct, charitas ct
cundum Isaiain , Aporiatus cst , et non est qui B misericordia. Nain castitatis sanctimonia, cujus
occurrat^. Suriicit tamen istoruni occursus ad laus, ut comperi vestram semper puritatem ,

omncm solcninitatem ctlfetitiam, eo (piod con- dclcctat, in omnibus cffulsit communiter, licct
summatio abbreviata inundct justitiam , ct con- satis dissimililcr cuin in scnibus fuerit labo- :

summata atque abundans justitia paucorum fa- re continentiae ; in puclla ,munere gratiae in ;

cile compenset infidelitatem multorum. puero, jure et proprietate naturae, non pucritia^
6. Mihi omnino celebris est iste conventus, recens natae, sed puritatis innatae. In ipso non
mihi solemnis ista processio , omnique festiva solum hujus virtutis, scd etiam omnium origo
gaudio, ubi hinc advenit puer et puerpera, Je- et perfectio ab ipso singularum distributio;
;

suset Maria inde occurrit senex et vidua Si-

: ,
per ipsum earum conservatio; apud ipsum re-
meon et Anna : hinc Dominus et Domina, inde muncratio. Apud ipsum igitur anibiamus tam
servus et ancilla : hinc Mediator et Mediatrix, virginis Mariae quam Simeonis et Annse meri-
,

inde tam lidelcs tamque dcvoti ipsorum testes tis suffragantibus , ut quod minus habemus vir-
et ministri. In hoc denique conventu miseri- C tutis largiatur ,
quod largitus fucrit tucatnr : ut
cordia et veritas obviaverunt sibi : misericordia depositum ipsius, per tutclam ipsius integrum
scilicct redemptionis in Jesu , veritas confcssio- ei reconsignantes remunerationem consequa- ,

nis in scnibus. In hoc occursu justitia et pax ,

mur ipsius ,
qui vivit et regnat per omnia sae-
osculatse sunt; duni justitia piorum senum, ct cula saeculorum. Amen.
pax reconcilianlis mundum inviccm in osculo
affectuum et gaudio Spiritus consociatae sunt. » «>mrm

Recte crgo quod hac noctc cantavimus , ad lae-

titiam hujus diei pertinere credinuis , salvo SERMO III.

dunlaxat alio profundiorc intellectu : Lcetare,
Jerusalcm ; ct dicm jestuni agite , otnnes qui di- Quomodo Simeon imitandus.
ligitis eam ^. Ac si diceretur : Lajtata est Naza-
reth dc annuntiatione,RcthIchcm de nativitatc :
—-»»».•
lajtare ct tu, Jcrusalcm , dc purilicatione, quo- D
niam qui in Nazarcth ("onceptus, et in Bethlehem I. Scnex pucrum portabat sencx plcnus :

natus cst, in Jcrusalcin est susceptus et proedi- dierum , pucrum antiquum dierum. Longitu-
catus. Et diem , '\m\\\'\i ,
festuni agite , sive con- dine dierum adimpleverat Deus senem istum,
ventum facite, onincs qui diligitis cam, scilicet ut ostcnderet ci salutarc suum in vultu nostro;
Jerusalem : id est , Festiva dcvotione convenite scd adliuc alioriim longitudine dicrum adimplc-
intcmplum ad suscipicndiim Rcdcmptorcm
, , turuscrat,ut ostendcrct ci salutarc siium in
omncs qui exspectatis rcdcmptioncm Isracl. vultu suo. Plcnus ergo dicrum tcmpoialium
7. Jam vero, fratrcs, si moraliter, sicut mos portabat antiquum dicrum antiquorum, atque
vcster est, ajdificari vcstra qiKTerit Sanctitas, spci atcrna! pigmis lidclisslniiim tcncbal in sinu
(piatiior illas ilhistrcs in hac proccssionc consi- rc|)()sitiiin : (piod xidcliccl dics suos siipcr dics

Joaii. IV, T,). ' .Acl. VII, 'iH. — Jl>)ai. i.xix , 10. •* lcl. i xvi ,
10.
 , ;
,

187' DE PURIFICATIONE B. MARI.E, SERMO III. 1878

regis adjiceret puer gratum utrisque temperamentum atquc condi-

ille ,
juventuteraque ejus®"**

renovaret ut aquilae. Quanquam senem quoque A mentum puer iste antiquus dierum in pueritia ,

istum sicut Abraham cum dicitur plenus die-

,
praeferens ingenitam sibi innoccntiam
,
et dc ,

rum libentius accipiam plenum virtutum quam antiquitate dierum referens primogenitam om-
,

temporum cum tempora statum nullum ha- nium sapientiam. Si quis se imperfectum sensi-
:

beant, suoque accessu decedentia hominem bus, aut inconditum intelhgit moribus, veniat ,

potius exhauriant quam adimpleant. Sed neque in templum cum Simeone, et puerum quem
magnum est , imo magis malum est, multis mater affert IMaria accipiat in manibus id est , ;

vixisse diebus, si non senueris virtutibus cum Verbum Dei quod mater offert Ecclesia, coni- :
,

puer centum annorum moriturus sit, et pecca- plectatur affectibus. Ipsum utique repositum in
tor centum annorum maledicendus '. Ideo, Si sinu sensus sedificabit, mores dulcorabit, to-
annis niidlis vixerit liomo , ut ail Salomon , et tum statum mentis et ordinem vitae grata et sa-
in omnibus lcetatus fuerit , mcminissc chbct tC" lubri suavitate lemperabit. Non solum autem
nebrosi temporis et dierum multorum , qui cum B mater Ecclesia in audiendo sed multo magis ,

venerint, vanitatis arguentur prceterita ^. Cae- mater gratia in orando ,

puerum tibi dabit am-
terum e contrario, Senectus venerabilis est, non plectendum , si modo frequens et devotus ora-
(liuturna , neque numero annorum computata. tor venias in templum ut dicas quotidie Deo ,
:

Cani sunt enim sensus Jwminis ct cetas sene~ , Jclorabo ad templum sanctum tuum in timore
ctutis vita immaculata ^. Si hac utique senectute tuo ^. Quem enim Ecclesia praedicans offert au-

Simeon non consenuisset, nunquam coronam ribus ,

gratia illuminans infert cordibus, eo uti-

senum, sapientiam Dei Christum portare me- que prsesentiorem et suaviorem, quo nudam
ruisset. Sic namque sciiptum est Corona cli~ : veritatem puris tradidit sensibus. Veritatem
gnitatis senectus, quce in viisjustitice reperitur ^. quippe, quae estChristus, INIaria vestitam carnc,
Et quae est illa senectus, quce in viis justitice Ecclesia vestitam sermone, gralia nudani tra-
reperitur, quae reperienti in coronam aptatur, dit amplectendam Spiritus infusione ; quan-
Dei Christus? ipse namque merito
nisi sapientia quam hoc ipsum diverso modo fiat, pro captu
justorum operum tribuit canos sensus sapien- C scilicet suscipientis aiiimae, sive pro arbitratu
tiae, quam postmodum formabit justis in coro- dispensantis miscricordice. Licet cnim ipsam
nam gloriae. Sanctus itaque senex Simeon , ut summae veritatis faciem non facile videamus ,
sanctius senesceret adhuc , senectutem sapien- magnus(iue habeatur , cui vel per speculum et
tium, sive sapientiam senum factam puerum eamintueri datur quiddam tamcn
in aenigmate :

in viis justitiae, cum scilicet in spiritu vcnit in ipsius, cum Spiritus nobis illabitur, veluti nu-
templum, reperit, et comperit in veritate : dum sentimus, sensusque noster in amorem
quia senectus erat in lactente , sapientia in in- ipsius veluti ad nudum confricatur. Tunc pror-
fante, virtus in infirmitate Verbum in carne.
, sus ex sententia dicere possumus, et cantare
O infantia , o senectus ! quam bene vobis pari- laetabundi : Suscepimus, Deus, misericordiam
ter convenit in hujus pueri sensibus et mori- tuam, in meclio templi tui ^. Beatus qui ut di-
bus; quo utique nihil innocenlius, sed nihil gnius et crebrius eam suscipiat, congruum ei

sapientius : nihil jucundius , sed nihil matu- locum in cordis penetralibus parat. Beata Sion
rius : nihil mitius, sed nihiljustius ! D illa, quae thalamum suum diligenter ac decen-
2. Vobis, o fihi hominum, vobis jam tunc ter adornat , ut cum digno ac placito Christum
ipso suo silentio loquebatur Dei Sermo, ut vi- regem honore suscipiat.
delicet mahtia sitis parvuH , sensibus autem 3.0 sanctaSion, anima speculans aeterna
perfecti.Ahi siquidem ex vobis cohimba scdu- considera rjuae sit illa majestas suscipienda; co-
cta non habenscor, simphcitatem non saUentes gita qiia cura ac diligentia te illi praeparare lo-
prudentia, relinquuntur fatui : alii sapientes cum oporteat. Si quis dixerit, Et ad haec quis
sunt ut faciant mahi, bene autem facere ne- idoneus ? quis esse potest magnificeiiliae et glo-
sciunt; et prudentiam non dulcorantes boni- riae tanti Regis congruus ornafus? Kriistia , in-

tate, efficiuntur aceibi. Prorsus congrnum et quitDavid, paupcrtatem quispiam causetur

' Isai. Lxv, 20. ' Ecclc. x( ,

3 Sap. IV, 8 , 9. — 4 Prov. xvi , 3t. - * Psal. v, 8. « r.sal.

XI. VII , 10.

 D ,;

1^79 GUERRICI AnBATIS 18S0

In pace factus tst locus ejus jiulic-ii. Qni onim prohibemiir
' ; el , Justitia ct"^' ex-ivculioncm
jititicium prirpamtio Simoon uli- A jiulicarf anlo tonipiis de proxiniis «, juhcniur
setlis t-jus '.

(puMpiiahujusmocli palliis thalamum adornavit, de nobis ut cliim nosmetipsos dijudicamus, a ;

ideo Chrislum cum nuilta suscipere ^'latia di- Domino uon judicemiir 9. Porro timor iste san-
gniis fuit. Vis videre quia in pace invenerat lo- ctior est, cuni justitiam scquitur, quam cum
cum Domino , quia sedem pra-paraverat ei in pra?ccdit : qiiia cjui pia-cedens ad justitiam ini-
justitia et jiidicio ? Ilonio , inquit, crat in Jcrii- tiat, sequcns eanulcm consummat et conservat
salcm , cui nonirn Siincon ; et liomo istcjustus ct duin scilicet de jiistitia praesumere non sinit
tinioratus ^. In pace erat domus Simeonis, qui sed omnia opera sua hominem vereri facit, ut
habitabat in Jerusalem, id est , in visione et post judicium sui adhuc de siibtiliore judicio
amore pacis; de qua scilicet Jerusalem audicrat suspectus sil, dicatque sibi, Qui judicat me Do-
David promittentcni : ISon commovebitur in wmwi- 6-.vf '"
,
qui cum acccperit tempus , etiam
cetcrnuni t/ui liabitat in Jerusalem -*. Et ut no- justitias judicabit. Qui sine timore isto est, non
veris quia pacis habitator et amator erat pa- B poterit justificari ", ut Scriptura testatur; quia
,

cemqueimperturbabilemillius stabilisetaeternae quantumcumque se justis exercitet operibus,

Jeriisalem omnibus requircbat; cum pa-
prie alieni comedunt robiir ejus, duin suam volens
cem Dci et hominum Jesciin qui pacem supcr justitiam constituere, justitiai Dei non est sub-
,

pacem dare veniebat, sinu recepit, haec prima jectus.

vox de peclore senis jaindudum pacem medi- 5. Vigilanter itaque Evangelium perfectam
tantis erupit Nunc dimittis scrvuni tuum Do-
: commendans Simeonis justitiam non ait, Ti- , ,

rnine , sccundum vcrbum tuum, inpacc^. Post- moratus et justus ne timorem, qui est initium ,

quam viderunt oculi mei salutare tuum qui justitiae intelligeremus scd ait, justus et ti- , , :

est pax nostra faciens utraque unum, non so- moratus ut timorem qui justitiae per omnes ,
,

lum Judaeum et Gentilem sed etiam Deum et gradus comes individuus ipsam promovet et
,

hominem;etin homine spiritum et carnem tuetur ipsius exemplo disceremus. Nam neque : ,

jam hocsolum supercst desidoriis servi tui,ut iljud putaverim otiosum quod non timentem ,

in pace in id ipsum dormiam et rccpuescam ^ C dixit, seci timoratum non novum non hora- ; : ,

et pax Dei quae exsuperat omnem sensum me rium aut perfunclorium volens inlelligi timo- , ,

totum in illius summae et simplicis unitatis ab- rcm illum sed qui utique versus esset in habi- ;

sorbeat consensum. Venit pax quani sustiiuii tum qiii altius hominis imbibisset affectum :
,
,

requiescat in pace qui paccm qu*sivit, et quaj possideret sensum modestia et gravitate ser- ,

pacis sunt sectari semper studuit. Sic quippe monem ornaret et vultum circumspeclione ,

Isaias ait Veniat pax, requicscat in cubili suo,

: moderaretur actum, totum denique interioris et
quia ambidtwit in dircctione sua 7. In pace uti- extcrioris hominis componeret statum. Neque
que Simcon stravcrat cubile suum, qui omnibiis eniin vanis aiiimum consolalionibus resolvebat,
aliis curis ejcctis solum in corde mcditabatur qui consolationcm Israel exspectabat. Quod et
Jesum, ubi et reclinavit susceplum. In dire- ii^sum ad suae cumulum adjecerat justitia;, ut
ctione quoque sua ambulaverat qui justus et sollicilus non pro sua tantum sed etiam pro
, ,

timoratus erat, et exspcctans consolationem populi consolatione, longa suspensus maneret

Israel, adventanti quotidie desidcriis occurre- exspcctatione.
bat. G. Denicjue, ut manilcstiiis audias quam pre-
4. In eo igitur quod justus dicitur et timora- tioso ac vero nitore virtutum , non fuco colo-
tus, jiistitiam el judicium intellige, quo sedes rum adornaverat thalamum suum illa Sion, id
Dci pra^paratur. Kt justitia (iiiidcm suo nomine est Sinu'on , Spiritus sanctus, inquit, erat in
demonstratiir judiciiim vcro tinioris nomine,
: fo. Quid liuic ornatui Sion illa terrcna compa-
vel timor nominc j'udicii idco recte accipi jjosse rare potcrat, iii omni illa imiltifaria thalami, id
putatur, quia scilicet timor non solum nascitur est templi sui , ambitione ct gloria? Si faciem
de fiituri consideratione judicii , sed etiain oj)e- tcmj^li coronis ornasset aureis, quid aurum nisi
ratur nuiic in nobis cjiiamdaiii illius formam ct liitum ctiam sine comparaticuie virtutis : Puto

' l'«nl. i.Mv, 3. — > Psal. lxxxviii, «5.-3 l.iic. ir ,

i;.. — ^ l'.s;il. «xxiv, 1 , 2. — * U\v. u , '2U. — ^ r»al.

;v, •). - 7 I«ai. i.vii, 2. - » I Cor. iv, .'>. - !) Id. xi , :il, yi. - '" M. iv, 'i. — " Kcdi. i , 23.
 ,

1881 DE PURIFICATIONE B. MARI^, SERMO IV. 1882

quia nec Salonion in omni gloria sua ornatus"'''' tanti non moveat auctoritas exempli , cnm vi-
est sicut Sinieon : cum ille sapientiam qua flo- A deamus scilicet, quia illa sanctarum sanctissi-
rebat, in senectute perdiderit, iste susceperit. ma ,
quas nihil purgandum habuit, purgationis
Te tamen, o inlidelis Sion, tlialamus tuus ar- tamen legalis impleremandatum non renuit?
guit, quod cum satis tibi praedictum esset, Ecce O mater immaculata, mater intacta , nonne tuae

veniet od templuin suum DumiiKttur (fucm vos tibi conscia es puritatis; quia scilicet integrita-
tjuceritis adorna thalamum tuum, Sion in-
'
; , tem tuam nec conceptus, nec partus violavit,
ducrevestimcntis glnri^e ture , c/citas Sancti ^ : sed sacravit? Quare ergo, tanquam muliebre
tu lamen nihil prorsus ad quotidianum cultuni aliquid in concipiendo vel pariendo sis pas-

templi in adventu ipsius addidisti, non vela, sa , mundationis quae midiebri provisa est
sic

non coronas, non lucernas plures, aut victi- infirmitati quaeris remedia? iSVc, inquit, decet
,

mas, non alios psalmos aut cantica; omnino , nos iniplere omnein justitiani ^, ut quae summae
inhonoratum, insalutatum remittis, qui te sal- mater electa sum justitiae, speculum quoque
Aare vencrat. Ideo utique tuus istc thalamus, B sim totius et exemplar justitiae. Novi ego su-
domus gloriae tuae deserta tibi relinquetur imo perbiam filiorum Eva;, quae promptior est ad ;

non relinquetur lapis super lapidem qui non excusanduni, quam ad expurgandum commissa. ,

destruatur. Tibi enim , Domine, templum au- Necessarium arbitror, ut vitiis originis antiquae
gustius , amplius et perfectius , scilicet Eccle- omnia novae generationis occur-
statim in initiis
siam magnam a solis ortu usque ad occasum fi- rant exempla. Mater j^raevaricationis peccavit
des aedificabit gentium , et secundum nomen et mater redemptionis
excusavit procaciter :

tuum, Deus, ita et laus tua in fines terrae; unde non peccet, ; ut filii ho-
et satisfaciat humiliter

etiam hodie laudes audivimus ,

gloriam justi minum qui de matre vetustatis traducunt neces-
voces scilicet laudantium et dicentium, Suscepi- sitatem peccandi de matre saltem novitatis
,

nius, Deus, misericordiam tuam in medio tcmpli trahant humilitatem purgandi.

tui ^, id est , in communione sancti populi tui. 2. O fdii honiiniun, tempus purgationis ad-

O fratres , suscepistis misericordiam Dei et vos, venit , (juando Mater summae puritatis, de cu-
imo abundantius vos : videtene in vacuum sus- C jus purgationc dies festus est uobis, pariter et
ceperitis, ne gratiam ingratitudine vacuetis. fontem edidit, et exemplum dedit nobis quod
Gaudeat 'ergo vestra devotio : quem Simcon ho- debeamus purgari. Satius est, o fratres, et sua-
die portavit in sinu suo , vos omni die glorifi- . vius fonte purgari quam igne. Pro^sus qui fbnte
Jesum Chri-
cate et portate in corpore vestro non fuerint modo purgati igne habent purgari, ,

stum Dominum nostrum cui honor et gloria , si tamen purgari nieruerint quando scilicet :

in saecula saeculorura. Amen. Judex ipse , quasi ignis conjlans, sedcbit conjlans
et emundans argcntum et purgnbitjilios Levi^. ,

Nunc Christus aqua diluens; tunc ignis consu-

mens. Modo fons patens in ablutionem peccato-
SERMO IV. ris et menstruatae; tunc flamma saeviens et ignis
vorans usqiie ad medullas anima?. De ardore
De qualuor purificatiouis nostra; generibus. siquidem irati fonlis ille purgatorius ignis ex-
D ardescet in conspectu ejus, et inflamniabit in
circuitu inimicos ejus. Ascendit, inquit ,
/«///«5
in ira ejus , et ignis a facie ejus cxarsif^. Inde
1. Pnstquatn impleti sunt dies purgationis cadeut siq)er eos carboncs poenaliter purgatorii,
Marice^. Scriptura rcdemptionis nostrae narrans quibus modo non adhibentur carbones salu-
mysteria, sic refert qune pro nobis historialiter briler desolatorii : qualem illum fuisse reor
sunt gesta, ut signilicet quaj moraliter a nobis carbonem sublatum de altari ,
qui prophetae
sunt gerenda. Cum enim hodie beatne Puri- labia purgavit*. An vero et illi carbones hujus-
licatio IMariae recensetur , manifeste de nostra modi queant intelligi, de quibus cuidam dicitur,
ipsorum purificatione admonemur. Quem vero Ecce dati sunt tibi carbones , ct scdebis supcr

' Malach. irr , 1. — » Isai. i.ti ,1. — ^ Psal. xi.vii ,11,10.-- 4 I.uc. n, 21. 5 Matll». iii, 15. — f"
Malacli.
lu , 4 , 5. — 7 Psal. XVII ,19.-8 isai. vi , 5-7.
 A ,

1883 GUERRICI ABBATIS 1884

eos ; hi crunt tibi i/i adjtitoriitm : \oh\s wVm-^^* 4. Necossarie igitur nobis et inisericorditer
qiio ilijudicanilmn. Ulud autcni non dubiiis as- inter utruin(|ue genus purgationis, illud siun-
sero, (luia ignis ille, <|ueni Doniinus Jesus nii- nuiin ad (juod non attiiiginius, et illud ultin)uin

sit in terram ', si vcheinenter (sicut est voluntas (iiiod nietuinius, alia purgationuni gciicra pie-
inittentis) in nobis arserit, ignis ille purgato- tasprovidit divina , sicut tenipus et locum poe-

rins qui in judicio purgabit lilios Levi, non nitentiae, sic plurinia salutis indulgens reine-

ligna, non fenuin, non stipulam consninenda dia. Quae licet multa ac varia sint, sub quatuor
reperiet in nobis. L'ter(jue quidem ignis purga- tainen generibus videntur omnia fere possecom-
torius , sed satis dilferenti modo. Iste siquidem preliendi ; ne scilicet indigesta niultitudine re •

puriiicat ungendo , ille urendo. Hic refrigerium rum memoriam confundamus auditoris. Haec igi-

roris, ibi spiritus judicii et spiritus ardoris, quo tur qnatuor esse arbitror quibus opportune et

abliiet Dominus sordes liliarum Sion , et sangui- cominode his dicbus purgationis nostrae pur-
nem Jerusalem lavabit de medio ejus. gari possumus scilicet contritionein cordis,
:

3. Est quidem et in hoc ipso multa Doraini B aftlictionem corporis , opera pietatis et fidei

clementia erga filias Sion : sed loDge clemen •

patientiam tribulationis. Ad hunc siquidem
tius et mitius purilicata est illa ,
quam beatam moduin quatuor invenies, quibus mundum ge-
prajdicant iiliae Sion , cui scilicet dictuin est, neraliter purilicat Clnistus, pnrgationem pec-
Spiritus sanctus sujjerveniet in tc , et virtus Al- catorum faciens : aquam scilicet et sanguinein
tissimi obumbrabit tibi. Haec nempe supernae spiritum et ignem. Joannes, y«/
i//c ciY, inquit

virtutis obumbratio , vera fuit purificatio Ma- venit per aquam et sanguinem. Hic cst qui ba-
riae; non ista ,
quae quadain mystica dispensa- ptizat in Spiritu sancto et igni^. Aqua bapti-
tionc tantuin specie tenns hodie celebrata est. zavit ,
pedesque discipulorum lavit , dedicans
Haec plane fuit tota ac vera sanclificatio Matris baptismuin quoque lacrymarum ,
quae de con-
ctFilii, sicut et angelus exposuit ei. Ideo, in- tritione profluunt cordls. Sanguinem fudit; ut

quit quod nascetur ex te Sanctum, vocabitur

, et et nos mortificatione corporis participantes ejus
i'7///u Z)<?/'. Antea namque purilicanda erat na- passioni, lavemus stolas nostras in sanguine
tura mortalis ut Deum conciperet, non post- C Agni. Spiritum dedit; ut charitas Dei ac proxi-
,

eaquain concepisset cum concepisse Sanctum mi diffusa in cordibus nostris per Spiritum,
:

sanctorum summa sanctificatio sit, et ea quae multitudinem in nobis operiat peccatorum.

Mater ipsius sanctitatis effecta sit, nihil sanctius Quae minus perfecta est, ut tot et tanta non
si

esse possit. Cum ergo filiae Sion quae mollius et sufficiat operire, admovet ignem conflator ille,

dissolutius vivunt, et ardorem forsitan expe- qui purgat filios Levi; et quidquid residuum est
riuntur carnis , merito purificandae sint spiritu rubiginis , ignis excoquit, seu praesentis, seu
judicii et spiritu ardoris; Virgo perpetua ac futurae tribulationis, ut tandem decantare pos-
singularis ,
quae sola Spiritus obumbratione sint : Transivimus per ignem et aquam , el edu-
Deum concepit, solo purificata est spiritu gra- xisti nos in refrigerium^. Sic neinpe et mundus
tis et refrigerio roris. Omnium sane purgatio- iste prius baptizatus aqua diluviii ,
postea pur-
num ,
quibus conditio reparatur mortalis, haec gatus igne judicii, iu novum transibit statum

beatae purificatio Virginis mitissima atque feli- incorrnptionis.

cissiina fuit : nam illa filiarum Sion qua? pur- D 5. Denique, ut teneris atque delicatis gera-
gatoiio fiet igne judicii , sicut novissiina , sic et inus aliquatenus morein si lacrymas non ha- ,

severissima omnium erit. Nec ista itaque potest bent, si laborcs horrent, si ncsciunt ferre tri-

esse nobis nisi admirationi , nec illa nisi formi- bulationemnumquid et illud excusabunt quod
; ,

dini quippe qui nec ad istain possimus aspira-

: Salomon commendat Pcr miscricordiam , in- :

re , si sapimus
et in illain seniper formidainus , ,
quiens, ct Jidcm purgantur peccata^? (^uiil mi-
incidere. Oniuino si sa|)iimis, semper claiiiabi- sericordia suavius? quid lide jucundius? Ha-c

mus, plus emendatione niorum , (juam stiepitu oleuin est menibris, illa luinen oculis. Hiec uiigit
verborura : Domine , ne in Jurore tuo arguas affectus, illa sensus illuminat, dirigitque gressus:

nif , ncrpie in irct tua corripias me ^. ut ad luinen ejus ambulcs in tenebris, ut invi-

'
r.iic. xn , /lO. — » Id. I , 36. — ^ Psal. vi, 2. — i I Joiin. v, f. , 8. ^ l'.<inl. i.xv, \:>..
i-
rrov. XV, 37,

Cl XVI , (i.
 ,

1885 DE PURIFICATIOINE B. MARI^, SERMO V. 1886

contcmpleris, et futuram tuam beatitu-^"^ de jure naturae quae quidquid parens omnium
sibilia ,

dinem jam animo praesunnitam mcditeris. Bene A terra generat omnibus commune terrigcnis ,

autem dicilur, pc>- miscriconiiam ct Jidcni pur- adjudicat illis saltem quibus indiffcrens cst :

gari peccata : quia miscricordia de proprio germanitas adoptionis, et communis sors hae-
impendens, redimit debita ; fides autem etiam reditatis, quomodo communis non erit usus
gratis sine operibus indulgentiam impetrat. De panis, quem Pater administrat ccelestis? Esto
niisericordia nempe dicit propheta , Inifjuitatcs tamen , sit istud jus ordinalae charitatis, quod
tuas rcdimc miscricordiis paupcrum : et Domi- moderatio Evangelii suas cuique nccessitates
nus Prophetarum Date clccmosynam , ct omnia
, primum excepit quis ille est qui recte nielia- :

munda sunt De fide autem ait Apostohis,

vobis *. tur neccssitates proprias; qui intcr necessarium
Fide mundans corda corum ^ et Dominus Apo- et superfluum aequo judicio discernat ? Atten-
:

stolorum, Fade, 'm(\mX., fides tua te salvum damus nobis, fratres ne de mortibus paupe- ,

fccit^. Quanquam in hac Salomonis sententia, rum fratrum nostrorum incipiamus judicari, si
possit intelligi non (ides qua crcdinius, sed qua B supcrflue retinemus aut insumimus nobis unde
credibiles nos exhibemus, dum fidem Deo et vita eorum valeat sustentari. Et quoniam ho-
hominibus servamus; ut quod hic dicitur, Per dierna purificatio purissimae ac pauperrimae
misericordiani et fidem purgantur peccata^ , et Virginis de nostra nos purificatione loqui com-
j)aulo post, Miscricordia et veritate redimitur monuit, in hoc maxime nostram constarc pu-
iniquitas^ , eadem sit in diversitate verborum ritatcm noverimus, si quidquid supcrfluum est
repetita sententia. Recte igitur misericordia et nobis amputemus : ut non solum sanctitate
veritas seu fides sociata sunt : cum in omnibus castitatis , sed etiam simplicitate paupertatis
viis nostris nisi misericordia et veritas obvient aliquatenus aemulemur paupcrem Matrcm pau-
sibi, plus augeri quam purgari pcccata sitve- peris Christi, cui rcgnum ct impcrium, ct nunc
rendum. Ut enim de aliis actionibus interim et per omnia saecula saeculorum. Amen.
taceam , et de misericordiis pauperum loquar,
quas abundantius nunc fieri temporis hujus
postulat necessitas : quid in ipsis etiam ,
quibus C
peccata purganda sunt, peccati committitur, si
sermone dubitat Horstius an
IJp sequenti
misericordia fide, vel fides misericordia desti-
sit Guerrici quod desideretur in inanu-
: tuni
tuatur?
scripto Coloniensi qui ipsius scrmones con- ,
6.Audiant ergo quibus dispensatio credita
tinet tuui quod Guerrici stilus pressior ct
;

est audiant quibus credita non est isti scili-

; :
nervosior videatur. Porro licct hactenus Ber-
cet, ne sic velint esse fideles ut misericordiam ,
nardi operibus insertus sit, niinus tanto di-
dcserant; illi, ne sic vclint esse miscricordcs
guus est auctore.
ut fidem laedant. Sunt enim aliqui qui plus
vohint esse fidelcs quam oportet; et sunt aliqui
qui plus volunt esse misericordes quam eis liceat.
Qui ergocontra fidem indcbitam usurpant mise- SERMO V.
ricordiam, audiantSalomonem dicentcm Multi :

hnmines misericordes vocantur ; fidclcm autcni D De mundauda et adornanda Chiislo anima.

virum quis invenieti} Qui autem velut proptcr
fidem negligunt debitam misericordiam, audiant
plusqiiam Salomoncm dicentem Qnnd superest :

diitc clccniosynam^ ; ut saltem abundantia ve- 1. « Adorna thalamum tiunn, Sion, et susci-
stra aliorum suppleat inopiam. Multum prorsus » pe regem Christum qucm virgo conccpit,
,

pepercit inlirmae ct pusiliae nostrae fidei, qui » virgo peperit, virgo post partuni qucm gciMiit
bona communia non ex aequo fratribus partiri » adoravit^. » Ad nos , fratrcs, ad nos l()(|uilur
sed ex eo quod supcrest propriae neccssita ti, jussit Spiritus sanctus, qui sumus Sion qui sunuis
,

eleemosynam eis impcrtiri. Ut enim taceamus speculantcs, qui die ac noctc levamus oculos

' Dan. IV, 24. — > Luc. xi , 41. — i Act. xv, 9.-4 Maic. x, 63. — 5 Piov. xv, 27. ^ Id. XVI , C. —
7 Id. XX, C. — 8 Liic. XI, 'il. — 9 Kx Offuio liiijiis diei.
 ,,

1887 GUERRICI ABBATIS 1888

nostros ad Dommiim Deimi nostriiiii, doiicc^^ca^pimus gloriari cum Apostolo dicentes : 3///t/

uiisercatur nostii. Adoniemus igitur tlialamiim A aittein ahsit gloriari , nisi i/i crucc Dnniirii riostri

nostrum, et siiscipiamus regeni Christum. Ec- Jesu C/iristi , pcr (iuriii milii mu/ulus crucijixits

ce, fratres, Cliristus in propria veniens,eta est , et ego muiido ^. Gioria itaque nostra sit

suis repulsus, non habet ul)i caput reclinet. crux Chrisli <juam portamus, et testimonium
Prae forihus nostris inter materna hracliia va^i- conscientiie [ler crucem Christi jiurgata^, de
ens, per Spiriluni sanctum (pKViit hospilium ,
cpia Apostolus ait : Cloria iiostra ha^c cst, Ir-

tlicens « Adorna thalamuin

: tuuin Sion. ,
» stimonium conscicntiie nostrce^. In qua con-
Emuiulenuis igitur thalamuiu nostrum, prius scientia gloriari, de donis Dei est Deo gratias

expelleiulo (pi.-e oculos Christi iutrando offen- agere. Ad quod noshortatur Apostolus dicens
dere possunt; et sic Qui g/or/ntur, iii Domino glorictur^ id cst in
denuim adornemus ea in- : ,

Domino de piiritale conscientia? sua? glorietur.

fereniio (|uibiis delectatur et gaudel. Qiise siint,
ait forsitan aliquis vestrum, quae oculos Chri- Non c/iim ijui sc i/jsuiii commcndnt etc. Cwte- ,

sti offendere possunt ? Cni dicimus INihil ita B rum qui in se gloriatur et qui sibi placet, stulto
: ,

oculos ejus offendit, sicut superbia, qune an- homini placet. Qui in aho homine i^loriatur aut ,

"elum de coelo et liominem ex[)u!it de para-

,
laiulem in mente ab ore alterius exspectat,
diso : qute est initium omnis peccati : quain mercedem operum recipit, ac oieo peccatoris
hortatur nos Spiritus sanctus vitare dicens ,
ungit caput suum auditque prophetam sibi di- ,

Quul supcrbis tcrra et cinis' ? et alibi Omnis

, , centem Malcdictus liomo i/ui ponit spcm suam
:

caro frnum ; cxsiccatum cst fcnum ct^os ijus , in liominc ^. Et in die judicii cum dixerint Do- ,

decidit'. Videamus nunc quid superbia fecit. mine , Domine, apcii nobis , ait Amen dico :

An^elum de cc^lo, et hominem expulit de pa- vobis ncscio voi 7, Haec vana gloria filia est
,

radiso. Merito haec oculos Christi offendit, quse superbiae; quae in quocumque fuerit, inobe-
i)ulcherrimum opus ejus in coelo et in paradiso dientem facit.
fcedavit; quaj fecit de aiigelo diabolum et de , 3. Rursuni post conversioilem nihil ultra in ,

homine nuper creato justo perfidum. Quae sicut nobis habeat invidia per quam mors intravit ,

et peccatorum primum et maximum , sic est C in orbem terrarum. Diabolus enim invidit lio-
omnium regina et niater vitiorum. niini ascensiim unde corruerat, et propter hoc
1. Videndum est igitur et sollicite conside- tentavit et in anima occidit. Haecest illa
, quae ,

randum ut eam mens nostra cum tota prole

,
non magnos, sed parvos semper tonjuet*', di-
sua excludat, ut thalamus noster emundatus et cente sancto Job Pannilum occidii inridiu^. In :

ornatus Christum regem qui foris'' pulsat, sus- eo enim quod aliquis alicui invidet, minorem
cipiat. Cum tota, inquam, prole sua , septem se ostendit ei cui invidel. Sic diabolus invidit

scilicet principalibus vitiis. Qu?e sunt hcTec? Ina- primo homini sic Esau Jacob et Cain Abel., ,

nisgloria, invidia, ira, tristilia, avaritia, ven- Haec invidia parvulum occidit; quia nisi inferior

tris in"luvies, luxuria. Hae sunt filiae superbiae,

esset, de bono alterius non doleret. Hac peste

quc^ matrem suam secpuintur : cpia; hospitium nullus moritur, nisi qui terrena hiec appetit,

quodciiuKpie intraverint, fetidum reddunt. Sed quae tota non veniunt pliiribus. Unde si qua
qufe nobis cum islis commimioPQiiis consensus desiderat, illi invidet qui penitus ea accepit
templo Dei cum idolis? Nulla nobis Deo agimus D vel illi*' partem habendo quantitatem ei restrin-
(

git. Hunc parvulum occidit invidia, quia dum

"ratias) cum eissocietas, quas, exuentes vete-
reni hominem cum actibus suis gladio verae non potest adipisci ipiod alii invidct, in odium,
,

invidia» filiam cadit.

confessionis et poenitentioe enecavimus. Nihil ,

Ruisum fratres, post conversionem no-

i'Mtur in nobis ultra possit superbia, qii* de 4. ,

de primo liomine fecit stram ira non habeat in nobis locum, quia, ut
archan<'elo diabolum , et

impiuinet Crealori suo rebellem. INihil habeat aitDominus in Evangelio, gradatim ducit ad
iu nobis vana gloria , qui a die conversionis
gehennai puteum, diccns Qui irascitur Jralri :

Domini nostri Jesu Christi suo, reus eritjudicio. Qui dixerit, Rac/ia hoc
nostise, in cruce ,

'
Kccli. X , y. — » I>ai. xi. , fi , 7, et lUcli. x.iv, 18. — ^ r.alal. vi , J1. — •« 11 Cor. i
,
12. — » I Cor. i
,
;t I ;

Jemii. IX 24 et 11 Cor. x, 17. — 'i

Jeieui. xv.i . 0.-7 Mallli. xxv, 11.12.-« Sap. ii. 24 ,25.-9 Job

y 2.
, ,

" Aliiis, fori-s. — ''

rira(i. dU : fossitnii. decst </"'• t
 ,

1889 DE PLRIFICATIOKE B. MARI^, SERMO V. 1890

est, voceni indignationis per iram emheiit ^^'^'^stohxs Qiiasi trislcs, sernper auteni gauflentes^. :

reus erit concilio , in quo tractatur qua poena A Haec est illa de qua Dominus ad discipulos di-
sit mnlctandus. Qiii (lixcrit , Fatuc, hoc est, c'\t : Trislitia vcstra vcrtclur in gau(liuni'\ Ahcra
tale quid fecerit aut verbo aut verbere, ut inter parit mortem parit animi rancorem. ,

fratres despiciatur, rcus crit gchcnn(v ignis ', G. Rursum, fratres post conversioncm mu- ,

nisi resipuerit. Haec est ira, quai stultorum oru- niamus thalamum nostrum ne avaritia, qua3 ,

los exstinguit, sapientium oculos nonnunquam est radix omnium malorum rediens introeat, ,

turbat dicente Psalmista : Tiirbatus cst pra^ ira nosque ajj unius Dei cidlura abstrahat, idolo-
oculits nieus ^. Et de ira stulti Job ait : Viruni runi cultores faciat. De qua inter ca^tera sic ait
stultum intcrficit iracundia ^. Ecce duas iras vi- Apostolus ad discipulos suos : Mortificate nicni-
demus ;
quarum altera nonnunquam turbat bra vestra quce sunt siiper tcrram; fornicatio-
oculum, altera semper exstinguit. Altera venit ncm imniumlitiam
, , libidinem, conciipiscentiani
ex impatientia; altera, ex zelo rectitudinis. Al- mnlani , et avaritiam ,
qucc csl idolorum servi-
tera venit ex vitio; altera, ex virtute. De alte- B lus^°. Ecce avaritiam idololatri.Te comparat, et
ra quae venit ex virtute Psalmista ail : Irasci- merito : quia sicut uni Deo idololatra nititur
mini, et nolite peccarc^. Quasi dicat : Crudeles auferre gloriam , ne solus habeat nomen Deita-
estote in vitium, mites in fratrem , consideran- tis ; ita avarus in Dei res se extendit, ut solus
tes vosmetipsos , ne et vos tentemini. De altera usurpet quae Deus omnipotens in usum plurimo-
quae venit ex vitio , ait Apostolus Sol non oc- , rum fecit. Utraque Deo inimica ,
Deo
quia negat
cidat supcr iracundiam vcstram" : idest, Chri- quae sunt ejus. Est et avaritia non solum amor
stus qui est sol justitiae, mentem vestram ira- congregandae pecuniaj aut conservandae, sed ani-
scentem non deserat, qui cum ira nunquam bitio pra3lationis,cum nititur homo homini prae-
habitat. Ira ,
quae venit ex zelo rectitudinis , de- esse. Haec , ut verum dicam , ctiam pauperes (qui
bemus irasci prius nostris crratibus; et post, semel pro Christo reliquerunt sua) in tantum
erratibus proximoruin : quae melior est risu, vexat, ut contra jus et fas, et propositum suum,
quia per tristitiam vultus corrigitur proximus^. non tantum vclint, sed etiam studcant fratribus
Quae debet tamen subesse rationi, ne sit immo- C Quod si abbas aut Prior
et conservis pra^esse.
tcmpus et modum
derata, sed in ultione peccati eorum voto non consenserit, irascuntur oblo- ,

consideret. Haec sapientes interdum turbat ira : quuntur, eosquc aut invidos autsibi malevolos' ,

per vitium stultos occidit , duni in rixas et in . (qui se non provcluint) clamant. Hiiec est ava-
contumeliam linguam relaxat. ritia quae mcmoriam mandatorum Deiturbat,
5. Rursum, fratres, post conversioncm no- d iccn te Psalmista Domino, /«c///?« corweHw /«
stram nniniendus est thalamus cordis nostri ne , testimonia tua, et non in acaritiam^' : qua? pro-
tristitia rediens introeat; illam dico quae mortem ditionis est Judam Dei discipukuu
mater ,
quae
opcratur, quae de amissione rerum temporalium primum ad mandatorum Dei oblivionem de ,

venit. Haec est illa quae pravas cogitationes ge- oblivione ad prodilionem, de proditione traxit
nerat, murmurosum monachum reddit, quae fa- ad laqueum.
stidium parit, et tenentem aratrum Dei cum 7. Rursuni, fratres ,
post conversioncm no-
uxore Loth retro resj)icere coinpellit. Sine do- stram muniamus thalanuim cordis, ne gula red-
lore namque non potcst amittcre, quod cum D iens introcat, quae et Adam innocentiae vestc
inordinato amore possedit. Uanc itaque tristi- et Esaii privavit primogcniti dignitate. Haec est
tiam quae mortem operatur excludamus et in- : illa j)cstis quae jiatres nostros in deserto ingra-
tromittamus eam quae venit dc memoria jjccca- tos beneficiis Dei fecit, quae comjiulit eos mur-
toruni de percgrinatione nostra dicainusque
, et , murare contra Deum, Vtinam nior- et dicerc :

cum Psalinista Hca inihi, quia incolatus meus

: tui cssemus in /Egypto, qiiando scdebamus supcr
prolongatus cstl habitavi cum kabitantibus Cc" ollas carnium , et comedcbainus allia , cepc, ct
dar, multum incola fuii aniina mcai. Haec est pcpones^". Haec est illa funesta pestis quae eos
trislitia, quae vitam opcratur, de (jiia ail Aj)0- ad blasj)hcniiani duxit, quasi non esset alia vita

» Matlh. V, 22. — ' Psal. vi , 8. — ^ Job v, 2. — 4 Psal. iv, 5 , et Eplies. iv, 26. — ^ Ephes. iv, 20. —
6 Eccle. VII, li. — 7 Psai. cxix , 5 , C, — 8 II Cor. vi , 10. — 9 Joaii. xvi , 20. — " Coloss. iii , 5. — " Psal.
rxvrii,30. — " Fxod. xvi , :i ; Nimi. xi ,
.'^)
, , el xiv, 3.
TOM. VI. CiO
 ,,

1891 GUERRICI ABBATIS 1892

post istatu, cum dicebant : Coiiicdamus ct Z//-'''"ot vetcrem exuimus hominem, qui sumus Sion,
bainin ; cras cniiii inoiuinui\'nl est,in fuluro. A sit summum studium tlialamum nostrmn nm-
Quasi dicerent : lloc solum luibiinus (juod co- nire et adornare , et Cluislum regem suscipere,
medimus; nihil in luturo posl hanc vitam nos sicut haec scriptura praecipit quam recitavimus:

habituros speramus. Hanc pestem cum homine « Adorna thalamum tuum Sion. » Quid est ,

perituram pronuntiat Apostolus dicens ^Am : adornare thalamnm tuum? Virtntes congregare,
ventri, ct vcntcr escis. Dciis autcin ct hunc et qnibus et pavimcntnm et parietes quasi corti-
hanc destruet^. Hfec pestis tri|)artita est quia : nis, et floribus tota domus adornetur. Primus

aut ante horam canonicam, aut aliud quam li- ornatus thalami noslri, qui sumus Sion sit ,

cet, aut plus quam necesse est fiicit comedere, limor, qui est initium sapientiae id est, primus ,

etcarnis curam in concupiscentiis nilitur facere. gradus per quem ascenditur ad sapientiam. De
De qua nascitur inepta Ifetitia : sicut de populo quo timore ait Scriptura Bcatiis hoino (jiii sem- :

Israel dicitur, Sedit populus inanducare ct hibe- per pavidus^. Et Psalmista ait, Seivite Doinino
rc et surrexerunt ludcrc^. B in tiniore, et cxsultate ei cuni treinore^ : ut timor

Rursum, fratres, post conversionem no-

8. auferat securitatem noxiam,et exsultatio mor-
stram muniamus thalamum cordis nostri ne lu- , tiferam tristitiam. Hic timor generat humilita-

xuria rediens introitum invcniat: qufepestilen- tem ,

quae est prctiosissimus ornatus thalami

tia rediens est pejor qnam ante fuerat. INunquam Sion ,

quae magis placuit Christo cum in thala-

enim sola redit; sed sicut Dominus ait in Evan- mum virgineum ingrederetur, dicente beata Ma-
gelio, Jssumit septem spiritus ncijuiores se , et ria: <?«'« respexit humditatem ancilleesuce, ecce
ingressi habitant ibi : ct fiunt novissima hominis enim ex hoc beatam me dicent omries generatio-
ilUus pejora prioribus^ H«c est pestis illa quae "es '". Haec, inquam, humiiitas est ornatus Sion,

corpus Christi dimembrat, quae de membris id est,pauperum Christi, de quibus ipse dicit :

Christi facit membra diaboli. Nam qui adhaeret Beati pauperes spiritu, quoniam ipsorum est re-

ahcui personje causa libidinis explendae, unum gnum coelorum '. Ecce quomodo timorDomini

corpus fit cum illa persona, et fit membrum primus gradus ascensionis, et primus ornatus
diaboli : cujus et illa membrum est per conjun- C thalamiSion, aliosetiamornatusgenerat,humili-
ctionem malorum operum. Haec est illa pestis tatem scilicet, et voluntariam paupertatem.Ad-
qu« ignem infernalem in corpus humanum ac- orna ergo thalamnm tuum, Sion, timore Domini.
cendlt, ut vcgetum sit et robustum ad libidinem 10. Secundus ornatus thalami Sion, et secun-

explendam et qufe igni illi inexstinguibili ma-

:
dus gradus ad sapientiam est pietas, de qua ,

teriam semper apponit, et vires ministrat, ut dicit Scriplura, Miserere animce tuce placcns

de suo semper habeat unde sine fine ardeat. De Deo " : et alibi , Super quem recjuiescet spiritus

his duobus ignibus luxuriae et gehennae habe- meus, nisi super humilem et quietum '^ ? Haec

mus auctoritatem Scriptura?. De igne luxuriae miseretur in se peccantibus, fraterna onera por-
ait : Omnes adulterantcs quasi clibanus succensiis tat ; magis eligit qua?libet temporalia bona per-

acoqucnte^.Dei^ne ^e\\Gnx\ie:A\i: Pones eos ut dere, quam cum fratre lite contendere. Qnae
clibanum ignis in tempore vultus tui, hoc est, profecto pietas aliud nihil est nisi Deum colere,

judicii, ut intus ardeant (sicut clibanus accen- et per cultum Dei Deo placere. Haec in nobis
sus) in conscientia. Dominus in ira sua ro/?- D generat mansuetudinem,optimum ornatum tha-
turbabit cos'', dicens : Discedtte a me, operarii lan)i Sion, quae filios Dei nos tacit , dicente Do-

iniquitatis'. Et devorabit eos ignis extremus mino : Beati mites ,

quoniam fitii Dei lyocabun-
infernalis, quem accenderunt propter luxuriae tur'*.Ecce quomodo pietas secundus ornatus
foeda opera. Sit ergo fratres, sunuua cura et , thalami Sion, et secundus gradus asccnsionis
summum sludium his qui in talibus sunt, dc alium ornatnm de se gencrat uiansuctudinem,
talibus evadere ct fugcrc. qnae lilios Dci efficit. Adorna igitur thalamum
9. INobis vcro qui pcr graliam Dci evasimus, tuum, Sion, pietate.

• Isai. XXII, 13 ,et II Cor. xv, 32. — > I Cor. vi, 13. — 3Exod. xxxii, 6 , et I Cor. x, 7. — 4 Malth. xii

45, _ iostc VII, 4.-6 Psal. xx , 10.— 7 Luc. xiii , 27 ; Psal. vi , U, tt Matlli. vii , 23. — » IVov. xxviii,

14. 9 psal. II, 11. — "' Liic. I, 48. — " RluUh. v, 3, cl l.iic vi , 20. — " Ixcli. xxx , 24. — •' Isai. lxvi.

2. — ' i
Mutlli. V, 4 , et Psal. xxxvi ,11.
 ,,

1893 DE PURIFICATIONE B. MARLE, SERMO V. 1894

11. Terlius ornatus thalami Sion et tcrtins^^^lectus; qui menteni hominis super haec infirnia
gradus ascensionis est scientia ,
quae homini siii A raj)it , omnesque corporeas substantias intel-
cognitionem praebet, ut sciHcet homo , neque lectuali non corporeis sub-
intuitu transiens,
niinus neque phis quam debet de se praesumat. stantiis volensque ultra progredi et
figitur , ,

Quorum alterum nimium praesu-

, sciHcet de se propius accedere audit a Domino IVc ap- :

mere in mala facit praecipitem aherum, scih-

, : propinqucs huc^ : non enim videbit mc liomo
cet se non cognoscere, facit ad quaehbet bona ct vii'cti. Hic intehectus convenit iis qui a Deo
torpentem. Ad hanc scienliam Spiritus sanctus purgatum ocuhun habent, cie quibus (hcitur :

invitat Ecclesiam in Canticis, Si ignoras ie, o Bcati rnundo cordc , quoniam ipsi Dcuin vide-
pulchra intcr mulicres , abi post vcstigia grcgum bunt ^. k.Aovx\aL igitur tlialamum tuum,Sion,
tuorum , scihcet haereticorum ct pasce hcedos : intehectu.
tuos\ hoc est, carnales concupiscentias. Ha;c 13. Seplimus ornatus thalanii Sion , est sa-
scientia praebet nobis fiduciam vincendi omnes picntia, quae convenit iis qui inteUectuahbus
tentationes perveram fidem, dicente Domino in B ocuhs aeterna contemplantur; quorum conver-
Evangelio, Si potes crcdere , omnia possibilia satio in ccehsest, qui cupiunt dissolvi et esse ,

sunt crcdenii'^ per Dei scilicet gratiam et libe-

;
cum Christo in quorum persona dicebat Apo- ,
:

rimi arbitrium. Videmus jam quomodo scientia stolus, Mihi vivere Christus est, ct mori lucrum.
tertius ornatus thalami Sion,et tertius gradus Quasi diceret Ut Christum magnificem, Christo :

ascensionis, alium ornatum in nobis generat, vivere volo tantum, et Christus est praemium
religiosum videlicet luctum, qui consolationem mortis. Et post pauca Coarctor autcm e duo- :

a Domino in futuro meretur. H^c scientia parat bus, desideriuni habens dissolvi et essc cum Chri-
in nobis dolorem et luctum peregrinationis , ut sto , mnncre autcm in carne ne-
multo niclius : ,

videndo malaexsilii quae patimur, cum luctu de- ccssarium proptcr vos'). Ecce quid facit vera
sideremus patriam a qua peregrinamur, audia- sapientia, quae omncs rebelles motus corporis
musque a Domino nobis dici : Bcati qui lugent, ita subjugat, ut nullam ultra pugnam in carne
quoniam ipsi consolabuntur^. sentiat : pro infirmis fratribus (ut eis Christum
12. Quartus ornatus thalami Sion , est forti- C nuntiet) exsilium libcnter patitur; probra non
tudo, quae convenit laborantibus pro veris bo- audit, damna non sentit; auferenti tunicam di-
nis acquirendis. Haec est quae munit thalamum mittit et pallium ,
percutienti unam maxillam
Sion, ut non extollatur prosperis non franga- , praebet et alteram auditque a Domino, Beati
,

tur adversis quae linguam increpantem et blan-

: pacifici , quoniam filii Dei vocabuntur'°. Hi or-
dientem his verbis confundit, dicens, Domine, natus thalami Sion istis nos adornemus qui
:

libera unimam meam alabiis iniquis ,et alingua sumus Sion , et regem Christum suscipiamus,
dolosa^. Haec est illa quje semper de die in diem quem Virgo concepit, virgo pepcrit, virgo j)ost
robustior, esuriem et sitim justitiae in thalamo partum quadragesima , hoc est hodierna die
Sion accendit, facitque eam audire a Domino : in templo Dei j^raesentavit.
Bcati qui csuriunt ct sitiunt justitiam , quoniam 14. In lege namque scriptum erat, ut mulier
ipsisaturabunlur. Adorna igitur thalamum tuum, quae susccpto semine peperissct masculum qua- ,

Sion, fortitudine. Quintus ornatus thalami Sion dragesimo die purgata templum cum filio intra-
est consilium ,
quo homo infirmilates suas re- D ret, deferens hostias secum pro j)eccato, agnum
quirit, suum posse et suum non j)osse investi- anniculum immaculatum. Si autcm non habcret
gat; et ex sua infirmitate alios considerat, aliis agnum, par turlurum, sive duos i>ullos colum-
parcit et miseretur, sicut et vult Deum sibi mi- bae offerret ". Haec omnia beata Virgo non ex
sereri; aliis dimittit debita, sicut sibi vult di- necessitate, sed ex humilitate implevit. Absti-
mitti a Deo mereturque audirea Domino Beati
: , nuit ab introitu templi quadraginta diebus, non
tniscricordes ,
quoniam ipsi misericordiam con- necesse habens purgari, quae sine omni delccta-
.vf(7Mfc'/?/Mr^. Adornaigiturthalamum tuum,Sion, tione, salvo virginitatis sigillo, de Sj^iritu san-
consilio. Sextus ornatus thalami Sion, cst intel- cto concej>it. Obtulit hostiam non j)ro j)eccato,

• Canlic. i ,
— Marc. ix
7. » , 22. — ^ Mallh. v, 5 , et Isai. lxi ,2.-4 Psal. cxix, 2. — * Matlh. v, 4, 7. —
fi
Exod. III, 5. — Id. xxxiii
7 , 20. — » MaUli. v, 8. — 9 Philipi). i , 21 , 23 , 24. — '"MaUh. v, 9. — " I.evil.

XII, 2,4,6, 8.
 ,
; :

189." GLiERRICI ABBATIS 1H9G

sicut ali<it! mulieres, sed pro humilitate; osten-"®" meliora grana eligit ,geuiitiim pro cantu rcddit,
(lens etiam iii lioc quotl Filius DeiJesus Cluistus A grcgatim vt)lat, alis sc tlcfciulit, visum rcciipcrat.
non solvere venerat legein , seil ailimplere. Et Et nos, fralrcs,cuiu aute altare stetcrimus, ut
eeee Siineon grandaevus, qui acceperat respon- Dci Filiuin Deo offeramus, cum eo et pro co par
sum non visuruin se morteni nisi vitlerel Cliri- turta/u/// , castitatem corporis et aniraae offera-
stum Domiiii, et eiim suscipeiet quem exspe- nius : ct cluos pullus colu/i/harii/// ,
pit) cantu ge-
ctabat ; accepit eum iu uliias suas , hoc est, iiiter mciitcs, compuuctioncm gcmiuam prt) tlcsiderio

brachia sua amplexatus est; illuni qui aj^pentlit patri3eca*Icstis,et de considerationenostraemise-

tribus digitis molem terr;e, qui omnia implet, ria'liabcntes. Columba fclle carct : et nos ira ca-

omnia com|)lectitur, inter brachia portat, di- rcamus, qua» peccare nos facit. Rostro non lae-

cens : Nu//r cl////i(tis, Domi//c, scrvini/ tii/i/t/, sc- damus, scd percussi in unain maxillam, aliam
c/inchou vcibti//i t/iu/i/, i/i pcicc. Cupio ilissolvi, praebeamus. In cavernis petrarum nidiliccmus
et ejus adventum cum Patriarchis et Prophetis in lide plagarum Christi refugium habcamus.
in inferno exspectare, qui inter te et humanum B Alienos pullos nutriamus; de Uliis diaboli fa-

genus facturus pacem. Quia vidcrunt aculi

cst cicntes vcrbo praedicationis filios Dei. Juxta
n/ei sc/l//tn/e t/iu/n , lilium tuum, quein deside- fhimina mancamus : id cst, juxta hunc mortali-
ravi, de quo responsum a Spiritu sancl"o accepi. tatis fluxum scdentcs, uinbrain accipitris, hoc
Litmen c/cl rcvelationem gentium , et gloriam ple- est, peccata quae sunt umbra diaboli, malorum
his tuce Isrncl'. De quo ait Isaias, Populus qui ruinas considerantes ab ejus ungulis fugiamus. ,

n///h/iUibc/t in tenchris ,viclit l/icc/n n/c/g//am^ : Meliora grana eligamus id est, meliores sen- :

quia cuin plenitudo Gentium intravcrit , tunc tentias in Scripturis sanctis. Gregatim vole-

omnis Israel salvus fiet ^. mus : unum conscnsum in bono in congrega-

15. Audite, fratres, audite quid offert Maria, tione sub pastore habentes. Alis novi et veteris
quid Simeon suscipit. Unigenituin Dei Deo , Teslamenti contra inimicos Dei nos defenda-
Patri consubstantialem, et co^pterum Verbum , vcl duobus praeceptis charitatis Dei vide-
mus; ,

in principio. Et, ut utilitatem et consolationem amore et proximi. Visum recupercmus, de

licet

nostrara audiamus , illum offert Virgo ,

qucm C bono actionis ad bonum semper intcndcntes
Deus Abrahae promisit, dicens : In sc/ninc tuo contemplationis.
hoc est in Christo, hcnedicent/ir omnes gentes ^.
, 16. Fratrcs charissimi, talcs oportet nos esse
Et quem David promisit, dicens De fritctu : cum corpus Christi consecramus, cum conse-
ventris tiii por/nm super seclc/n t/ia/n^. Hic est cratum manducantcs sacrificamus, cum vobis
queni Virgo offert, Patriarcharum gaudium, idcm corpus in salutem corporis ct animae por-
desiderium Prophetarum Gentium exspectatio, , rigimus. Tales etiam vos oportet esse, cum sa-
Juda?orum qui eum reccperunt salvatio, ruinae crum Sacramentum de manibus nostris accipi-
Angelorum rcparatio. Talis est quein Virgo of- tis scientcs, quod tjiii corpus Christi intligne
,

fert Deo imo multo major quam lingua, aut

, accij^it sanguincm ejus indigne bibit judi-
, et ,

hominura, aut Angelorum possit dicere. Et cuni cium manducat ct bibit''. Verum quia raro
sibi

sit tautus ac talis qualem aut quantum ipse se ,

invenitur talis qui in se haec omnia habeat, di-
novit, non suflicit Virgini ipsum solum offerre ligat illiim qui bonum habet quod in se non ,

sed hostiam quam lex pr.fceperat ,

pro eo ob- D habct ct in illo liabcat, quod iu se non videt.
:

tulit : ob humilitatis scilicet exeraplum , ut nos INeque enim cretlere debemus quod soli sacer-
doceret quoniodo et nos eum debeamus offerre. doti supradictae virtutes sint nccessariae, quasi
Duos turtures , aut duos pullos columbae pro solus consecret et sacrilicet corpus Christi. Non
eo obtiilit. Columba, fratrcs, simplcx est ani- solus sacrilicat, noii solus consecrat, sed totus
mal, felle carct, rostro non lanlit, iu cavernis conveiitus lidelium qui astat , cuin illo consc-
petrarum nidilicat, alienos pullos nutrit, juxta crat, cum illo sacrilicat". Nec solus ligni faber

fluenta manet, ut visa umbra accipitris fugiat, facit domum , setl alius virgas, alius ligna, alius

'
Liic. II , 29, 30, 32. — > Isai. ix , ').. — ^ Roni. xi , 25 , 2f). — •» Oeii. xxii , 18 ; xii, 3 , ft xmm , t8. --
'^
P.sal. cxxxi , 1 1. — « I Cor. xi , 29.
• .Soliis gacerilos est propriiis et siifnciens ministcr EticliaristitL< consccraiula' : aslanlcs lainen dici possnul snn nu>ili>

saciilit iiiui tiflcrrf ct cnnficcrc |icr siiccrdoleiii cl ciiiu s;i(i rdotc , i|ni |i()piili lufdialtii csl cl niiiiislcr.
 , ,

1897 DE PURIFICATIONE B. MARI^ SERMO , VI. 1898

ti-abes, etc. coniportat. Debent itaque astantes'"'*" in illo statu est, judicet se indignum societate

habere de suo,sicutet sacerdos, fidem firmam A fidelium communicantium hoc sacro corpore, ,

orationem puram, devotionem piani. Scicndum- hivetque vestimenta sua per sanclam confcs-
que quod sine firma Ude nemo aslantium esse sionem et post soHs occasum hoc est post : , ,

debet. Caeteras vero virtutes, quas supra dixi- tentationis calorem et ardorem jam mortuum ,

mus, omnes non habent; dihgant ilhmi qui

etsi lietus rcdeat, et cum ahis fidehbus communi-
habet quod in se non inveniunt, etin illo habent cet. Haec est reverentia quam debemus corpori
quod in se nondum vidcnt. Sicut Petrus in Joan- Chrisli ,
quem virgo Maria hodierna die in lem-
ne virginitatis habet meritum sic Joannes in : plo pra^sentavit, quem Simeon lajtus inter bra-

Petro martyrii habet prcemium. chia suscepit.

17. Sciendimi quoque, quod corpori Christi, 19. Debemusetiam fructum scire , intelhgerc
quem Maria hodie praesentavit in templo ,
quem sciUcetquem fructum accipimus, si eum digne
Simeon in ulnis suis suscepit, tria dcbemus comedimus. Audite, fratres nonme, sed Apo- ,

dignitatem , reverentiam, et fructum. Dignita- B stolum dicentem : Calix bcnediclinnis cid bcne-
lcm ut eum Dei Filium, Deum de Deo, omni-
, dicimus , nonne comnmnicatio sangtiinis C/iristi

potentem, creatorem omnium judicem vivo- ,

cst? Calix , id est communicatio cahcis, facit

rum et mortuorum credamus. Dignitatem ut , nos habere quamdam communionem cum Chri-
credamus nos statim postquam de corpore exie- sto. Et panis qucm frangimus, nonne partici-
rimus, ab eo sicut a judicc, pcrcepturos sicut
, patio corporis est Domini^? Ac si dicat Panis :

gessimus , sive bonum, sive makmi. Ille nam- quem frangimus, facit nos unum corpus sub
que quem Maria in templo praesentavit Christo capite quoniam sicut unus panis ex
,
quem :

Simeon suscepit, quem in manibus consecran- mukis granis conficitur, qui postea in corpus
tes ante Deum levamus benedicimus, mandu- Christi et per fidem et per sancta verba quae
, , ,

camus vobis porrigimus manducandum ille

, Christus suos docuit, convertitur; sic diversi :

familiaris noster judex erit noster. Caveamus

,
participantes hoc corpore in unitate fidei, spei,
ergo ab eo separari per judicium post mortem, et charitatis unum corpus cum Christo sunt, ,

cui ita sumus famiHares in vita. Dicamus itaque C ad Christum statim post mortem venturi, et
ei in corde cum eum tractamus dicamus cum cum Christo sicut cum capite suo sine fine re-
, ;

eum consecramus Domine, ad te veniemus gnaturi quem virgo concepit, virgo peperit
: ;

post mortem ante tuum tribunal judicandi

, virgo in templo hodierna die praesentavit qui ,

astabimus. Qui nobis ita famiharis esse digna- cum Patre et Spiritu sancto vivit et regnat ,

ris in vita, quod a nobis tractaris, consecraris, Deus, per omnia saecula saeculorum. Amen.
manducaris; noU nobis alienus esse in morte ,

sed parce nobis in die mala. Confundantur

daemones qui nos tunc persequentur, destrue
fortitudinem illorum in virtute tua ;
quia non SERMO VI.
est qui pugnet pro nobis, nisi tu Deus et fami-

liaris noster. Haec est dignitas quam ei debcmus. De perficienda noslri purificatione , ut Doniiuo sisli

18. Debemus ei et reverentiam , investigare possimus.

scilicet nosmetipsosinvenimus cor polhi- D

: et si
tum mala voluntate, ab
foedis cogitationibus aut

cjus contactu, ut ab igne, et nos et aUos arcea-

mus. Ignis enim consumens cst', ad quem in- Postquam impteti sunt dies purgationis
1 .
,

dignus non dcbet accedere ne interius consu- , tulerunt Jcsum in Jerusalem. O quam fcUxest,
matur, et in rcprobum sensum tradatur. Exeat de quo dici potest, Iniplcti sunl dies purgatio-
ergo extra castra sicut Moyses praecepit, qui
, nis ejus : ul jam nihil aiiud ei supersit nisi ut ,

nocturno pollutus est somno^; hoc est, qui per ferant eum in Jerusalem supernam, et sistant
negUgentiam istius obscurae vitae (quae tota ut eum Domino ^. Talis nimirum erat Simcon ille
somnus pertransit ) pcrvenit usquc ad poHutas nostcr senex , tam desitk-rabiiis ,
quam jik-nus

cogitationes. Exeat extra castra; hoc est dum , desideriis, cujus cuni jani oUm , ut arbitror,

» Dcuf. IV, 2'i. 2 Id. XX.11I, 10 - " I Coi. X , 1(1. — 4 Liic. II ,

:»:>.
 ; ,

1899 GIIERRICI ABBATIS 1900

cssciit iniplcti dics piirgaUonis , hodic iniplcti'''"' do uiininia, scil et niaxinia nej;liginuis , longe
sunt ctiani dics cxspcctationis : ut jani , sccun- A a paucis de terra divisi sumus , et de nol)is dicit
dum vcrbum Domiui, niliil aliud ci rcstaret , illc ,
qui paucitatem sanctorum mullitudini pra^-

postquam vidissct Christum Domiui , Chrislimi fcrt iicyligcntiiuu : liilcy iiiidtos craiit invcum^,

pacem Dei Ijominum,et nisi ut dimittcrctur iu 3. Et (piid hodic lam proprium simul et com-
pacc, et in pacc in id ipsum; hoc cst,
dormiret munc his quos rcligionis fovct umbra , sicut

ut fcrrcnt cum in Jcrusalcm pacis aeternae, et ncgligentia ? et, ut de me ipso loquar, quotics

sistcrcnt cum ad contcmplaudam paccm , quse dcridcnt hostes sabbata mca? quoties dormitat

exsuperat omncm sensum. O Simcon vir dcsi- auima mca prai tcTedio , di(.'uiquc fcrc totum, ac
deriorum, implctum est in bonis desidcrium si tcmpus revocabilc esset, incrtia consumo ?

tuum. O bcate scnex, rcnovata cst ut aquila; Et utiuam sic dormitaret aninia mea, ut apertis
juvcutus tua. Introisti jam ad altare Dci illud ct vii;ilantibus oculis, ipse mihi misero non
supernum, Eetcrnum, totum aureum ad Deum ,
linycrcm somnia vana et illusoria ! At nunc in

qui juventutem tuam «terna visiouc B perversum mutala scutentia , ego vij^ilo, ct cor
laitificat

sui , cujus laetificavit senectutem hodierna visio-

meum dormit, somnoque tam gravi ut vix ali- ,

ne Christi sui. Ad altare illud invisibile jam ipse quando valcat expergisci ad tonitruum super-

priesentatus es Patri; cui ad altare hoc visibile n* illius incrcpationis Vsquequo, pigcr, dor- :

riiis ? quandi) consurgcs c somno tuo ? Paululuni

Filium hodie pr.nesentasti. Ibi Filium ipsum,
, paululuin dormitabis , paululiim con-
qucm hodie tuo sinu gestasti, aeterno jam et dorinies
conseris amplexu. scrcs nianus iit dormias ; et veniet tibi quasi
iudissolubili tibi

2. Repletum est igitur in bonis beati senis viator cgcstas , c t pauperies quasi vir nrniatus ^.

desiderium, cujus tota erat exspectatio et desi- Illud sane miserrimum est, quod hodie non
derium Exspectatio gentium et Desideratus
,
putatur jactura, sed lucrum , si dies qui nobis

earum. Renovata est ut aquilae juventus ejus, ad purgationem dati sunt, elabantur nobis dor-
quoniam in senectute bona impleti sunt dies miendo , praetereant et pereant negligendo.
purgationis ejus. Alioquin nequaquam illius Gentilis, aiunt cum sederet ad mensam , ve- ,

capax novitatis esse posset nisi sedulo vetusta- C nissetque in mentem nihil strenuum aut nie-
, ,

tem his dicbus expurgasset. Fralres , expurgate morabilc se egisse die illo; cum gemitu gravi el

vctus fermentum, dum tempus habetis ad cx- dolore mensam rcpulit, exclamans : « O amici
purgandum ; ut cum impleti fuerint dies vestrae » diem perdidi ^ » Nos hodie dicere videmur,
pure;ationis , inveniamini et vos capaces illius Diem lucrifeci, si sine opere totus per inertiam
gaudii, quo plena est jam anima Simeonis. Et possit elabi. Sic nullus fcre cst qui tempori pre-

quidem dies qui ad purgandum nobis dati sunt, tium ponat, qui cogitet apud se quantum valeat
vclimus, nolimus implemus sed vae nobis si
, :
ad comparandam aeternitatem dies una. Putasne
dies implentur, et purgatio minime impletur cst aliquis in nobis, qui quotidianam dierum
ut postea necesse sit illo nos igne repurgari, quo suorum a semetipso rationem exigat qui cujus- ;

nihil poenahus, nihil acrius, aut vehementius in que dici dispendia vel cmolumcuta diligeuter
hac vita excogitari potest. Sed quis ille tam per- sibi describat : ut si deprehenderit se hodie ne-
fectus, tamsanctus, qui cum hincexierit, nihil gligenter cgisse, vindicet in se ipsum , ac de
illi debeat igni qui sic ad purum omnem in
: D caetero cautius agat? Beatus ille servus ,
quem,
se scoriam cxcoxerit peccati , ut gloriari possit cum vcncrit dies extremus, invenerit ita fa-
castum se habere cor, ut dicere possit, Mun- cientem.
dum cst cor mcum , purus sum a pcccato ? Pauci ' 4. Uoc nempe cssct dc ncgligentia cum pau-
quidem sunt electi; sed inter illos paiicos pau- cis purgari, si rectc et utilitcr implcreutur dics
cissimi sunt, ut arbitror, ita perfecti, ut pur- purgationis, ut aliquando posset accessus ad
gationem illam implcvcrint de qua Sapicns , sancta salubriter obtiucri. Alioiiuiii quamdiu
tlicit Dc ncgligcntia purga tc curn paucis *.
:
manscrit quis in sanguinc purilicationis sua',
Omnino si de ncgligcntia nos purgaremus, de saucivit aUcrna justitia ( sicut sciiptum est in
paucis cssemus. jNunc autcm quoniam non mo- lcgc Moysi ) ut omnc sanctum noii taugat, nec

Piov. XX , 9. > Ecdi. VII, ;j'i.— ^ Psal. i.iv, 19. - 4Piov. vi , 8 11 , »1 xxiv, 33, 3i. ^ Tilus iiii|>.

ii|>n(l Siicloii.
 ,

1901 DE PURIFICATIOrsE B. MARIiE, SERMO VI. 1002

ingrediatur sanctuarium , donec impleantur dies^^^ sit qui se purificatione non indigere prjesumat,
purgalionis ejus '. Viderint ergo qua fronte in- A vix tamen est aliquis qui tempus ad hoc indul-
grediantur sanctuarium, qua conscientia non tum ,
quasi purgatissimus sit , non negligat.
solum tangant sancta, sed etiam tractent et su- Fratres, breves dies hominis sunt ^, sed tanien
raant Sanctum sanctorum; qui scilicet nondum valde pretiosi sunt; imo quo breviores, eo pre-
liberati de sanguinibus, nuUum tamen suaa pu- tiosiores : quia dies sunt purificationis, cum
rificationis studium gerunt. An non audiunt pro- statim postmodum futuri sint dies retributionis.
testanlem et dicentem^: Cum manus
extenderitis Beati qui in diebus istis lavant stolas suas , ct

vestras , avertam oculos meos ;manus enim vc- candidas eas faciunt in sanguine Agni; ne post-
strce sanguine plence su/it^? Quid enim si mun- ea vestimentum eorum si mixtum fuerit san- ,

dus sum a sanguine alieno, et conculcari me guine , sit in combustionem et cibus ignis '".
Dominus videt in sanguine proprio^, sicut de Nec solum timor urget supplicii, sed etiam spes
Jerusalem loquitur per Ezechielem ut omni cura et instantia nostrae
? Quid, in- invitat praemii :

quam, mihi proderit, si veloces non sunt pedes B modo studeamus purificationi ut quod hodie ;

mei ad effundendum sanguinem proximorum figurare voluit in se ipso Fiiius Dei quadam ;

et veloces sunt affectus mei ad acquiescendum dispensatoria specie completum quandoque ,

carni et sanguini de quibus dicit Apostolus

, gaudeamus in nobis ipsa rerum veritate. Quid :

Quia caro et sanguis regnum Dei non possidc- illud ? Postquam , inquit, impleli sunt dics pur-
bunt ^ ? Maledictus , inquit Jeremias qui pro- gationis tulerunt Jesum in Jerusalcm , ut siste- , ,

hibct gladium suum a sanguine^ id est, qui rent eutn Domino ". Et nos utique, si tempora
:

vitia carnis et sanguinis sibi parcit abscindere. purgationis legitime fuerint a nobis impleta,
Libera me de sanguinibus , Deus , Deus salutis tollent in supernam Jerusalem ministeria Ange-
meae^, ne cum sanguine purificationis meae san- lorum, ut illic assistentes vultui Dei oblatio ,

ctuarium ingrediens , aut sancta contingens , ejus simus accepta et imniaculata. Ibi demum
reus inveniat corporis et sanguinis tui, indigne purificabimur ex toto; sicut a peccato, sic etiam
nianducans et bibens. Verumtamen gratias tibi, a poena peccati. Ibi nostroe purificationis ipsa
Deus , Deus salutis meae , qui in hoc ipsum pre- C erit consummatio, quae et remuneratio; cum
tiosum tuum fudisti sanguinem ut immundi- sciHcet divinus ignis totos nos absumet in ho-
,

tiam nostri purificares sanguinis , tactumque locaustum Domino.

peccatricis sanguinem fluentis , sed salutem de- G. Porro hunc ipsum beatissimae purificatio-

siderantisnon abhorreres sciens nimirum : nis inexpHcabilem niodum nec modo quidem
quod nullus potest facere mundum de immundo cessat aemulari devotio sanctorum , quanlum
conceptum semine nisi tu, qui solus es nec
, ; tamen corruptela corporum, et sollicitudo ter-

sanisjsed malehabentibus, meliustamen habere renae inhabitationis permittunt : dum sciiicet

cupientibus , medicus opus est. Tangere itaque mente excedentes in iUam Jerusalcm verum ,

Sanctum sanctorum, sicut illis quos delectat in orationis locum, illic in conspectu Domini quasi
sanguine suo versari ,
judicium est mortis : sic turturem et columbam pro se ipsis ac de se ipsis

iliis qui desiderant purificari, remedium est offerunt; corde videlicet et carne exsultantes in
salutis, juxta prophetiam Simeonis Quia hic po~ ,
Deum vivum ,
quia scilicet columba invenit sibi
situs cst in ruinam et resurrectionem multorum'^. D domum, et turtur nidum, altaria tua, Domine
5. Fratres et vos quidem in sanguine fuistis,
, virtutum '*. Ego tanien arbitror quod ad mcrilum
sed abluti estis , sed purificati estis : nisi quiia non sit inferius , et fortassis ad purgationem
sicut justus confitetur , Si loti fueritis velut efficacius , si illud quod per speculum et in aeni-
aquis nivis , sordibus vos statim intingit^, non gmate raro et raris experiri datur, id est, ut in
solum conditio corrupta, sed etiam voUmtas in- Jerusalem sistantur Domino , nos per (idem ju-
firma; ut semper novis sordibus opus sit puri- giter actitemusproponentes scilicel Dominum :

iicatione nova. Illa vero mirabilis et miserabilis in conspectu nostro semper, et oculos ejus et
est in hominibus sui neghgentia, ut cum nemo judicia super nos jjervigili lide, irremissoque

' Levit. XII, 4. — * Isai. i , 15. — 3 Ezcch. xvi, 6. — 4 I Cor. xv, 50. — * Jerem. xlvhi , tO. — " Psal. i.

16. —7 Luc. II, ;U. — 8 Job IX, 30, 31. —9 Ibid. 25. — >» Isai. ix , 5. — " Liic. ii , 23. —" Psal.

LXXXIII, 4.
 ;

1<)0;{ GUERRICI ABBATIS 100 i

seniper timoie cogitantes. Fitlcs ista, Iratrcs, sit^^^^spirituale, iniqiiitas. Si mliil iii nobis cssct car-

iii vobis, ct critis dc paucis : timor iste sit in A nale, nulla nos contristaret , imo nulla esset ad-
vobis, et demgligciitia puii^abilis vos cum pau- vcrsilas : si niliil spiritualc ,non nos nostra
cis quia timor istc niliil lacilc ncyligit. Dcnique contrislarct , scd magis ddcctaret initjuitas, sic-
;

ab initio liujus pcrtransibitis , sicut sponsus ut de quil)usdani dicitur, Lcetantur cuni inalr
sponsa; pollicctur , cuntes de virtute in virtu- fecniiit, ct cxsultaiit in rcbus pessiniii^*. llla

tem , a claritatc in clarilatcni, tanquam a Do- ergo nostra de adversitate tristitia , carnalis et

niini Spiritu '

: prolicicntcs dc visione quic est secundum saeculum cst : Ii.tc autem de iniqui-
per fidem ad illam qute cst per spcculum et
,
tate, «piritualis et s< cundum Dcum. llla moi-
imagincm; ac postremo , de illa quae cst in tem operatur , si dcsit consolatio : baec salutcm

imagine spcciei ad eam quai crit in ipsa veri- ,

opcratur, si non desit consolatio. INIultum ta-

tate facici, seu facie vcritatis. Si cnim jugitcr nicn intcrcst in adversitate exteriori , cujusmodi
pra-scntiam Domini , licct velatam , intcndatis sit consolatio tristium ;
quia consolationi divi-

pcr (idem; aliquando etiam revelata facie glo- B tum comminatio divina f^ (v intentat seternum ^

riam ejus speculabimini licet per speculum et ,

Quia nimirum plerumque qui humiliari poterant
imaginem. Cum autem impletis diebus purga- ex adversitate gravius supcrbiunt de prospe-
,

tionis vcnerit quod perfectum est, assistetis ritate ,

prodilque ex adipc iniquitas eorum :

poniino in Jerusalem , habitantes cum vultu imo et audacter provocant Deum ,

cum ipse

cjus ac sine Gne contuentes eum facie ad fa-

,
dedeiit oninia in manibus corum.
ciem , cui benedictio , et claritas in sa?cula sx- 2. Nos autera et cum abundat illa consolatio
culorum. Amen. temporalis, oportet esse gratiores et hutnilio-
res : et cum dcHcit, de aeterna redemptione
cerliores et ia^tiores. Cum tamen suppetit sive
salus corporum , sive tranquillitas temporum
aut copia reruni; ea moderatione utenda ac
IN QUADRAGESIMA, dispensauda est , ut sit non occasio peccati sed ,

C adjutorium virlutis, ac potius de l)onis bona

SERMO I. faciamus, quam de bonis niali liamus. Illa nam-
que consolatione, qua se diffundit voluptas, vel
De tribulatione et consolatioue. extollit vanitas , renuat consolari anima mea *"

magisque cligat cum Moyse et viris Israeliticis

affligi, quam temporalis peccati habere jucun-

ditatem. Sive autem consolemur exterius, sive
Benedictus Deus, Patcr misericordiarum
1. tribulemur, benedictus Deus, qui consolatio-
ct Deus totius consolationis , qui consolatur nos nem internam et seternam dedit in cordibus no-
in oinni trihulatione nostra ^. Multce tribulationes stris : id est ,
gaudium spei ,
quse suadet nos

jiLstorum, et de omnibus /lis libcrabit eos Domi- etiam gloriari in tribulationibus nostris, polli-

nus ^. Duplex autem genus tribulationum pati cens, ([uvd si compatimur, ct conrcgnabimus".
mur : quia non solum duplici natura subsisti- Illam sane tribulationem, quam intcrius de ini-

mus carne scllicet ac spiritu sed ctiam duplici

, , D quitate noslra patimur , tanlo molestiorem por-

qualitate vivimus ; partim scilicct carnaliter ,

tamus, (juanto periculosiorem cxpcrimur : quia

partim spiritualiter. In mundo cramus toti car- nimirum quotidie de vita periclitamur , ut ve-

nales; in coelo erimus toti spirituales : nunc aii- raciter conliteamur, Nisi i/uia Dominus adjuvit

temcxpartecarnalcs,expartespiritualcs. Prout mc ,
paulo niinus /tabitassct in iiijerno anima
autcm prolicimus in spiritu, aut magis cfticimur iiua. Gra.lias tibi, Domine Jesu, quia si gravia

spiritualcs et miiius carnalcs, aiit magis rema- sunt i)cricula , facilia sunt remedia : quia si di-

nemus carnalcs ct minus spirituales. Propterca ccbain , Motus cst pes mcus; miscricordia tua ,

duplex modo consurgit tribulatio : quia quod in Domine adjuvabat me *. , Kt quoil scinel in Pctro
nol>is carnale est, contristat advcrsitas; (|uod ligurasti coiporiiliter " , in liliis Petri quotidic

'
II Coi. 111 , 1«. — » 11 (lor. 1,3,4.- ^ Psal. xxxui , 20. — •« l'iov. ii, l i. - l.iic. VI ,
'-'4. " ll*l'i

lu, j. 7 II riiii. II, i:<. - » l'sal. sciii, 17, 18. - y Matlh. iiv, 29-;! I.
100.3 I^' QllADKAGESIMA, SERIMO I. 1900
adinipks spiritualiter. Jiissisti nos venire ad ^^'"^''niisericordes oculi tui , ct in lihro tuo onirics

super aquas, id est, hoc niare niagnum et spa- A 5mV;(v//rt/- "; id est, scripti invenientur tan)

tiosuni manibus ecce virtute tua amhulamus : ,

perfecti quam imperfccti. PolHcetur siquideni
sed pondere nostro yravamur, ct plcrumque Dominus se perfeelurum imperfcctionem no-
irruente spiritu procellarum impeliimur, ut stram , ioquens per Joelem ])ro|)hefam Et :

etiam niergi incipiamus, id est, pene jam jam- mundabo , inquit, sanguincm corum qucm non
que •tentatori consentiamus. Sed si celeriter mumlnverunt ^. Hinc Isaias cum praBmisisset
confiteamur pedem motum , id est, titubasse de ])erfectione futurae ccelestis Jerusaleni, Fa
animum, et fidehter invocemus auxihum, tu erit, oninis qui rclictus fucrit in Sion, ct rcsiduus
niisericorditer ])orrii;is manum, lirmasque et in Jerusalem , snnctus vocabitur omnis qui scri-
dirigis gressum. Jerusalcm : quod in infirmis ptus est in vita in

Super hoc quotidie justus decantat Im-

3. nonnisi purgatione divina perficienda sit san- :

pulsus sum, ut caderem, sed non cccidi quia ctitas illa, suljjunxit dicens, .9/ nblucrit Domi- ,

Dominus suscepit me '. Sed cum ceciderit non B nus sordcm filiarum Sion, et sanguincm laveril
colhdetur, quia Dominus sujijionit manum dc mcdio Jcrusalciii. Consokitur quidem nie la-
suam * : id est, cum peccaverit, non condem- vatio quaj jiromittitur ; sed terret modus qui
nabitur, quia advocatum habet Jesum eo quod , subditur : Splritu, 'mi[\\\\., Judicii , ct spirilu
etsi se])ties in die cadit, scpties resurgit. Non ardoris'K Jgnis enim opus cujusquc jirnbabit. Si
delectatur jacere ubi cadit, et in hito vohitari : cujus opus arscrit, dctrimcntum patictur : ipse
sed ocius exsurgens excutit se de jiulvere, et autem salvus fiet mcrito fundamcnti; sic tamcn
sordes dihiit satisfaclione. Per hoc namque ju- quasi per igncm •".
stus fit, quod semper in initio sermonis accu- .5. Quanto melius nunc ardercnuis delcctabili

sator est sui ^, memor consihi divini, quo amore, quam tunc ilhj poenaH arch)ro? «juanfo
dictum Dic iniquitatcs tuas , tit Justifi-
est ei : suavius nunc ignc amoris j)urgarcniur, ut niun-
ceris^. Ita fit ut dum se ipsum judicat, et Deum danum in nobis non relinqucretur quod mundi
de se vindicat, illum quem judiccm mctuebat incendio obnoxium inveniretur, sed sicut tribus
justum, reus advocatum habeat. Justus enim C pueris ventus roris fieret nobis fornax Babylo-
Dominus, et justitias dilexit^; nec jwlcst inju- nis "? Alioquin si tepide et negligcnter viven-
stas causas suscipere aut tueri, qui cum accc- tes, Hgna, fcnum, stipulam nobis coacervamus,
perit tempus, etiam justitias judicabit. Et tamcn -
et tantam ignium materiam hmc nobiscum
qui judicem se minatur futurum superbe de jiortamus ; cum examen illius jnirgatorii talcs
justitia praesumentium, advocatum se j>ollicetur intraverimus, quis poterit de nobis habitare
quoniam ajiud
humiliter peccata confitentium : cum igne devorante? aut quis habitabit ex no-
illum, non justificabitur
in cujus consjicctu bis cum ardoribus semj)itcrnis, quando omne
omnis homo, nullatenus causam testilicari no- etiam vestimentum mixtum sanguine erit in
stram melius jjossumus, quam si nosmetipsos combustionem et cibusignis"? Scio quidem ,

accusarites et punientes, justitiam ipsius in nos quia si satis arderem igne cliaritatis, de mc
transfei'amus, ct partcs judicis adversus reos qno(\ue (\iceretuv : Dimittuntur ci peccata miiita,
exsequamur. . quoniain dilexit multum '^. Nunc auteu) si pur-
4. Sed et si in aliquo veniali vel per igno- D gan non mereor igne dilcclionis, utinam- vel
rantiam fallimur, vel per infirmitatem vincimur, jiurgarer alicujus igne jiassionis, fici-etque n)i])i

ut Jebusaeum nosti"um ncquaquam exterminai-e quod projihcta imj3i'ecatur sibi : Ingrediatur

praevaleamus, scd semj)er sub oculis noslris in putrcdo in ossibus mcis, et subler nic scaleat, ut
lerra nobiscuin habitarc j)atian)ur ; in hac quo- re^piiescam in dic tribulafionis '-^. Utinnm tpii

que imjoerfectione nostia consolatur nos scrmo coepit, ipse me conterat ; solvat manuni suain ,

propheticus, qui nos in se transfigurans ait In : et succidat mc ct hccc milii sit consolatio, ut
:

ipsis fuimus semper et salvabimur^. Impcrfe- ajfligcns me dolore non parcat. W-iumtanien
ctum mcuin , inquit corj)us Christi, vidcrunt nosti , Domine, infiniiitalcn) figi))crili mci. 0//<^t'

« Psal. cxvii, 13. — ' Psal. xxxvf ,

').\. — ^ Piov. xvni, 17. — 4 Isai. xi.iii, sec. LXX. — * Psal. x , 8. —
•* Isai. i.xiv, h. — 7 Psal. cx.xxvui , 16. — **
Joel iii , 21 . — 9 Isai. iii , \. — '° I Cor. iii , I ,'i, 1 5. - " Diin.
III , 'li) , .SO. " Lsai. i\ , j. — '^ Liic. vii , 'i7 . — '
4 llabar. iii , 1 0.
 , ,
;

1907 GUKIUIICI ABBATIS l'.]08

tst eniin fortitudo nica, itt sustincain? aut (juis^^^ irattts es mi/ii : conversus est fiiror tuits, et coii-
finis mvus, ut patienter agani ? Nec fortituUo \ solatus es me ". Vcrunitamen ciir timcbo in die
lapiduin jortitudti iiicii , ncc ctiri> incti lencti cst '.
malaPCur non magis in die bona bonis liuor,
lioc priinuiii qiiiileiii peto, Domiiie, ne in fu- et diein malam pr<Tecaveo? Konne ecce niinc
rore tuo argiias nic, neqiie in ira tua corripias tempus acceptabile, ecce nunc dies salutis? Cnr
ine '. Sed quoniam aiulio abs te, Ego qiws arno, non audiam modo consilium Sapientis, Qtiod-
arguo et castigo^; et, Bcatus /loino qui corri- cuiiirpic potcst intinus tiia instantcv opcrarc : qttia
pitur a Doinino •*
: corripe me, Domine, in nun cst consilium , ncc ratio, nec snpicntia aptid
niisericordia, et non in fmore tuo, ne forte ad infcros quo tu propcras '* : et illud Apostoli
nihilnm redigas me *, et dicatur de nae, Detra- Dum temptis /labcmtis , opereinur bonttin ad oin-
.risti eurn ab eniundatione^. Intueie iniirmita- ncs'^? Coeperamus (luidem a consolationiljus ,

teni meam, et secundum illam manum (uam scd ad tcrrores devenimus : quia tiinc nimirum
moderare, ne vehemenlia verberis frangat pa- consolatio utilis erit, si terroii mixta fuerit
tientiam cordis sed magis tribulatio patientiam B tunc ingrediemur in veritate tua '^, Domine, si
:

operetur, patientia prohationem probatio spem. ita laetatur cornostrum, ut timeat nomen tuum.
,

Sed vae mihi si quotidie uror, et non emundor, Alioquin si omnino vos securos faceremus, di-
ut et de me dici contingat iVulto laborc stida- ccrctur et de nobis Poptilc ineus , qui beatuin
: :

tum est , et non exivit de aniina rtibigo ejus te dictint, ipsite decipiunt , et vestigia gressttum
neque per ignem. Iinniunditia ttia exsecrabilis, tuoruin dissipant '^. Tunc autem vere beati eri-
quia inundare te volui , et non es mttndata a mus, miseriam nostram recte agnoscamus ct
si

sordibus tuis : sed nec inundabcris pritts , donec pie doleamus tunc securi in morte erimus, si
:

qitiesccre faciain indignationem incain in tei. semper pavidi suspectique vivamus.

6. Quam vereor ne id cadat in nos, qui di-
strictione vitae, velutquodam purgatorio igne,
quotidie coquimur, et nunquam ab iniquitate
nostra, sicut oportet, mundamur! et forsitan SERMO II.
non mundabimur donec sedeat Judex ipse C ,

quasi ignis conflans et emundans argentum, et De parabola filii prodigi. Luc. cap. xv, y. tl-32.
purgabit filios Levi *, Verumtamen quantu- ,

lumcumque proficiat nunc iste ignis, malo ta-

men interim mihi hunc adhibcri, quam ad illum
penitus differri. iSam si ad invicem comparentur, 1. O Felix humilitas pcenitentium ! o beata
isle quidem medicinaest misericordis, ille ultio spes confitentium! quam potens es apud omni-
irali. Ita sentiebat, qui dicebat Domine, ne in ; potentem ,
quam facile vincis invincibilem ,

furore tuo argitas nic , neqite in ira tita corripias quam cito tremendum judicem convertis in
nie ?. Scio quidem quia tunc etlam cum con- , piissimum patrem ! Prodigus iste lilius, cujus
turbata fuerit anima mea, Domine, in ira mi- hodie in magnam gedilicationem nostram audi-
sericordiae memor eris. Scio quia etiam in luctu vimus pcregrinationem aerumnosam, pceniten-
et poenis consolarer me spc meliori : et inimicae tiam lacrymosam, susceptionem gloriosam :

potcstati, cui emendandus ad teinpus traditus D prodigus, inquain, iste tam gravitcr reus, non-
essem , verbis propheta; rcsponderem diccns : dum confcssus erat, scd tantuni conlitcri deli-
Ne lcetcris , iniinica inea , super me , qtiia ceciili : beraverat; nonduni satisfeccrat, sed tantum ad
consurgam , cuin scdcro in tenebris ; Dornintis satisfaciendum animum inclinaverat : et de solo
lux inca cst. Iram Domini portabo, qttia peccavi fcrc proposito conceptae humilitatis veniam sta-
donec judicct causain meam. Etlitcct me in
ei , tim obtinuit, quie tanto tcnq)orc tantiscxpetitur
lucem , videbo jiistitiam cjus : ct aspicict ine votis, imploratur lacrymis, ambitur obstquiis.
iniinica mca , ct opcrictur conjitsione"'. Kt dicam Latroncm in cruce sola confcssio absolvit
in illa die : Conjitebor ttbi , Doinine, (ptoniain istum,sola voluntas conlitendi. Dixi, iiu|uit ,

Jobvi 9-ia.
• » Psal. VI ,2.
,
— — ^ Ajioc. ui, fJ.-^ i Jub v, 17.- ^ Jtrem.x, 24. - * Psal. lxxxviii,
/15.— 7 Kz.ch. XXIV, 12, 1.3.— « Malacli. iu , 2 , 3.-9 Psal. vi ,
2.- "• Mich. vii, 8 10. — " l>«i. xn.
\. —" licclc. IX, 10. - 'Mlnlal. vi, 10. - 'l Ilchr. iv, 3. - '* Isui. ui, 12.
 , ,

1909 IN QUADRAGESIMA , SERMO II. 1910

Confitebor adversitm me injustitiam nieam Do-^" hils. Hion poterat nos sibi arctius astringere
mino : et tu remisisti impietatcm pcccati mei \ A non poterat nos niagis intimos haliere, quani ut
Ubique misericordia praevenit. Prsevenerat vo- incorporaret sibi ; et sicut charitate , sic virtutc

luntatem confessionis, ipsam inspirando prae- : ineffabili,nonsolum assumpto corpori,scdetiam

venit et vocem confessionis, quod confitendum ipsi counirct spiritui. Quod si tanta est gratia
erat indulgendo. Cum adhuc , inquit, longe pcenitentium, quae erit gloria rcgnantium? si ista

essct, vidit illum pater ipsius , ct miscricordia sunt solatia miserorum, quae eiunt gaudia bea-
motus cst; et accurrens cecidit super collum cjus, torum ? et qui hoc prasrogat in via, quid servat
et osculatus est eum.Quantumhxc \erha sonare in patria? Utique qiiod in cor hominis non
videntur, tardius videbatur patri, filio veniam ascendit ; ut ei similes simus, et sit Deus omnia
dedisse, quam illi accepisse. Sic festinabat ab- in omnibus.
solvere reum a tormento conscientiae sux, quasi 3. Jam vero tu, beate peccator, sed licet non
plus cruciaret misericordem compassio miseri ideo beatus quia peccator, sed quia pcenitens
quam ipsum miserum passio sui. Neque hoc B de peccato : quid tibi, rogo, animi erat inter
dicimus, quo in natura incommutabili humanos amplexus patris et oscula, cum prope despe-
ponamus affectus, sed ut in amorem illius ratum refovebat, cum cor mundum tibi inno-
summae bonitatis affectus noster dulcescat : vans, laetitiam salutaris sui tibi refundebat? Et
dum ipsam plus nos amare, quam ipsi nos quomodo, inquit, sermo explicabit quod mens
amemus, ex similitudine discimus humana. non capit? Inenarrabiles geniitus, et inexplica-
2. Vide autem quomodo ubi abundavit deli- biles sunt affectus, quos de incomprehensibili
clum, superabundet gratia. Reus vix poterat velut impra?gnatus parturit animus. Angustum
sperare veniam Judex, imo jam non judex
:
,
est eis corhumanum, unde et scissum effundit
sed advocatus, accumulat gratiam. Cito, inquit, se ipsum ct ardorem quem concipit, sed non
;

proferte stolam primam ,et induite illum, et date capit, quibus potest modis, lacrymis, gemiti-
annulum in manu ejus, et calceamenta in pedvs; bus, suspiriis, evaporat ac digerit. Norunt haec
et adducite vitulum saginatum,ct occidite , ct melius, qui gustaverunt saepius et uberius. Nunc
manducemus et epulemur : quia hic filius meus C quoque, inquam, cum dimissus post illos am-
mortuus erat, ct revixit. Verum ut haec omnia plexus et oscula, te et te ipsum rccogitas, cum
praetereamus, scilicet stolam primara, id est, causam tuam qualis fuerit, qualiterve ab eo ju-
sanctificationem spiritus, qua baptizatus indui- dicata sit retractas; et illinc abundantiam delicti

tur, et poenitens reinduitur; annulum fidei, quo tui, hinc superabundantiam gratiae pensas : quid
subarrhatur; calceamenta, quibus ad calcanda tibi, obsecro, parit cogitatio tua ? Quidni, in-
serpentum venena munitur, vel ad evangeli- quit, intolerabilis in meditatione meaexardescat
zandum praeparatur; vilulum saginatum, qui ignis, illinc dolore et pudore, hinc gaudio ct
ei in altari immolatur; festiva illa gaudia, quae amore? Non me hominem putarem, sed lapi-
pro recepto indicta filio toto celebrantur coelo : dem, si ita duri cordis existerem, ut me ipsum
ut haeCjinquam, omnia taceamus, et doctiori- non dolerem vel crubescerem vel ita ncquam ;

bus tractanda servemus; amplexus ille et oscu- etingrali, ut non totus in gaudium vel amorem
lum paternae pietatis, quid non habet gratiae et illius Patris liquefiercm.
dulcedinis? quid non felicissimi gaudii ? quid D 4. Custodi igitur, o felix peccator, custodi
non sanctissimse voluptatis? Cecidit, inquit, sollicite ac vigilanter hunc spiritum tuum huno ,

super collum ejus, eum. Cuvn sic

et osculatus cst justissimum humilitatis ac pietatis affectum ;

super eum affectabat, quid agebat amplectens quo semper ita de te sentias in humilitatc, de
et osculans, nisi illum sibi vel se ipsum illi Domino in bonitate. Nihil illo majus in donis
insinuabat, se illi inspirabat, ut adhaerendo sibi Spiritus sancti, nihil pretiosius in thesauris Dei,
unus secum fieret spiritus, sicut adha?rendo nihil sanctius inter omnia charisniala, niliil sa-
meretricibus unum cum eis corpus fuerat effe- lubrius inter omnia sacramenta. Custodi, iii-

ctus? Parum summae misericordiae vi-

erat illi quam, si vis ipse custodiri, humilitatem illius

scera suae miserationis non claudere miseris; in sensus et vocis, qua Palri confiteris, ct dicis :

ipsa sua eos viscera trahit, suisque inserit mem- Palcr, jam non sum dignus vocari filius tuus :

• Psal. XXXI , 5.
 ,,

11)11 GUKRRICI AIJIJATIS 11)12

fac ine siciit it/iuin dc nicrcennriis tuis. Mhil ila'""'

Patrcin pronioretur, siciit liujiis vocis affectus A "••"" • v,v.v>......

;

nec inelius te liliuni facies dignum, (juani si

semper conlitearis indij^num. IIa?c liumiiitas IN

non solum peccatores justilical sed etiani ju- ,

stos consummat, justitiamque eis aceumulat si :

FESTO SANCTI BENEDICTI,
videlicet se servos fateaiitur inutiles, etiam cum
qufe pra»cej)ta sunt, feceriut onuiia. Peccatiim siai.Mo I.

tuuni coram te sit semper, et juxta consilium

Dc inaiisiuiie iii snpiiuiliu.
Sapientis, etiain dc propitinto jjeccnto noli cssc
absqitc iiietu '. Incerta et occulta sunt judicia — »>»

Dei ; non teinere pivTsumendum est de illis ,

cum nil inde certius teiicamus, quam cpiod in |. Bcalus vir qui in snpientia nwrnbitur
conspectu Dei non justiticahitur omnis vivcns ,
B ct qui injustitia nicditabittir , ct in scnsu cof:;ita-
nisi iu quantum se judicat peccatorem. Alioquin bit circumspectioncrn Dci^ \ Quam congrue verha
quasi pannus nienstruatae univcrs?e justitia? no- hrec in laudem heati Benedicti cantata sint
strc-e '. Blande te misericordia suscepit, ])ie re- vestrum intelligit, cui tamen vita
facilc (piivis
fovit : time judicium, ne i,'ratia qua.' data est et doctrina ipsius non ignota sit. Quam com
hnniili, auferatur superhienti. Elegisti ahjectus niode vero ad vitaj nostraj doctrinam trahi pos-
esse in domo patris tui ; eontentus eras fieri sint ipsa per se«verborum facies ostendit
, qua; :

quasi unus ex mercenariis : sta iii sententia, ut scilicct illa , quihus niliil est utilius in vita, sa-
etiamsi |)romotus cs, adiuic ad majora prove- jjientiam, justitiam , timorem Dei, cum praj-
haris. Extrenium locum semper occupa, aut niio etiam beatitudinis commendat. ^6'«/«.^, in-
certe desidera : servitutem tibi mercenarii, non quit , vir qui in sapicntia morabitur. Prorsus
libertatem filii tibi vindica. Devotione quidem hsec est b.eatitudo, haec sapientia, si raoreris in
filii Patrem cole , sapientia ut perseveranter eam teneas
conscius quid ipse de tc nie- non , :

ruerit ; C enim statim qui invenerit, sed qui tenuerit

scd huniilitate et lahore mercenarii con-
tentus csto, conscius quid ipse merueris. Kun- eam beatus. Dicit quidem Scriptura, Beatus ,

quam tibi displiceat huniilitas, per quam placere qui invenit sapientiam. Sed non ibi quievit,
C(«pisti, ct sine qua displicere incipies, quantis- imo addidit, ct qui ajjluit sapicntia^; ne vide-
curaque pollere virtutibus, qiiantumcumque licet solum invenisse statim putaretur ad beati-
patri officiosus deservire videaris. Humilitas tudinem suflicere nisi cum inveneris, cum ea ,

siquidem omnium virtutum est raa.xima, cum et in ea demoreris, et contubernio atque con-
tamen virtutem se esse nesciat. Ipsa fere om- victu ipsius delecteris nec discedas a magi- ;

nium radix, et seminarium, et fomes, et incen- sterio ejus , donec raeditando justitiam cogi- ,

tivum, et ipsa cumulus et fastigium, custodia tando circumspectionem Dei, aflluere prudentia
et disciplina. Ab ipsa incipiunt, per ipsam pro- possit. Nam et Salomon sapientiam invenit : sed ,

consummantur, per ipsam con-

ficiunt, in ipsa qnia prudentia minus affluxit, nec satis pru-
servantur. Cumque omnihus ut virtutcs sint tri- denter sibi circunispexit, diim videlicet non
buat, si quaearum defuerit, vcl minusperfecta D caute sibi providit a raulieribus alienis; non
fuerit, ipsa alterius defectu proliciens, dispen- niodo sapientiam perdidit, scd usque ad ulti-

dium illius de se compensat. mam idololatria? iusipientiam proruit^. Sapien-

tes quo(pie hujus mundi ,
qui invisibilia Dei, a
creatura mundi, per ea quae facta sunt , intel-
lecta conspexerunt , sapientiam invenisse visi
sunt : sed quia ncc ipsi prudeiitia affluxerunt,
et ciim cognovissent Deum , nou sicut Deuiii
glorilicaverunt ; stulti et ipsi facti sunt, et ob-
scuratum est insipiens cor corum us(pie ad re-
probum sensum, et iguomiuiam turpitudiiium **.

I.kIi. V, .'>.— > Isai. i.xii, (\. - - M.ccii. XIV. •<>. t l'io\ . m , I :;. ^» III lU-g. xi. - «'Kom. i,»l ;«'
 ,
, . 4,,

1913 IN FESTO S. BEiNEDICTI, SERMO I. 101

2. Alios itaque, sicut istorulii c\cm\)]o \i-''^^ Inpidis vifiiis ,

probatio erit iii illii^. Offcndc-
quet, rcpellit a sapientia quani invcncrant, su- A xvmX. in lapidem offensionis et pctrani scandali

perbia cordis alios sicut in Salonione patet,

: , cujus proljata virtus corripiebat et erudiebat
abstrahit illecebra carnis : alii autem levitate et insipientes ,
probabatque nientes : cum ipsi vir-

inconstantia nientis, levi perturbatione offensi tutem sapientiae duritiam lapidis interpreta-

cam relinquunt, qui scilicct ad tempus cre- rentur , duraque omnia ,

disciplinam, vultum,

dunt, tempore tentationis recedunt. Qua-

et in scrmonem causarentur. Durus cst, inquiunt,
re autem recedunt? Quia radices non habent /lic numquid
senno'. Esto, sermo durus est :

quibus teneantur ? Quomodo autem radicari ' non verus est Lapis durus est numquid ; :

poterunt, nisi morentur ? Quae unquam planta non pretiosus est? Quare autem veritas dura
radicatur, nisi loco cui affixa fuerit immoretur ? est tibi, nisi propter duritiam cordis tui? si

Sicjustus phmtatusin domo Domini, nec radi- cor tibi pietate mollescerct, plus tibi solidilas

cari, nec fundari in charitate poterit, nisi mora veritatis, (juam vanitas mendacii, vel oleum
et stabihtate loci. Si autem radicatus non fuerit, B aduUitionis, placeret. Durus est , aiebant, /lic

nec florere, nec fructum quimaneat, afferre sermo ,

qmn quasi lapidis virtus erat ilHs pro-
poterit : et si florere visus fuerit alicujus spei batio sapientiae ; ideoque non sunt dcmorati
initio, dicetur de illo, Jntc niessem totusjloruit eam projicere , et retro abire. Nec ob ahud pre-
ct iminatara perfectio gcrminavit' ; c\.sccvmi\mn tiosum dectum a Deo hqjidem reprobavc-
et

alium prophetam , Si fccerit fructurn, alicni co- runt, nisi quia durum putaverunt. Et crat qui-
medent eum^. Vis autem scire quam sit neces- dcm petra Christus, sed virtute, non duritia.
saria stabihtas loci , ut in sapientia moreris, ut Erat petra , sed quae converli posset,imo et
mora temporis?
radicari cl fructificare possis conversa est in stagna vel fontcs aquarum , ubi
Interroya patrcm tuum Benedictum et annun- , uiollia et iuimilia ,
quibus influcret, invcnit
tiabit tibi quia claustrum monasterii, ct stabi- corda hdelium. iNam et isti qui tam cito offensi
litas in congregatione , locus idoneus sit ad quadam specie duritiae retro abierunt, si per-
ferendum omnium fere fructus virtutum, qua- mansissent cum Apostolis, bibisscnt forsitan ct
rum longum ibidem texit catalogum ^. Quid C ipsi cum eis de consequenti cos Petra, bibisscnt
cnim de instabili Salomon ait? Sicut avis trans- tlumina aquae vivae de pctra jjercussa in cruce
migrans de nido suo, sic vir qui rclinquit lo- flucutis largissimc ita ut hodieque bibat popu- ,

r«//? ,«///«^ ^. Invenerat turtur nidum ubi pone- lus et jumenta imo suxissent etiam mel de ,
-
:

rct pullos suos coeperat eum calefaccre, et ab

: petra oleumque de saxo durissimo. ,

eo caleficri, venerant usque ad partum pulli, 4. Prorsus tu beatus es, Simon Bar-.Tona

et ecce avolat opusque coeptum imperfectum

, tibi jam revelabat l'ater pictatem mysterii
relinquit. Quare unde, vel quo avolet ipse vi-
, latentem, ut videbatur, sub durilia scrmonis,
derit; vel cjuando lotdispendia, quaeinterim pa- /pii interrogatis duodecim an et ipsi vellent ,

titur, compensabit vel qua ratione primam abire, constanter respondisti

, Dominr verbn : ,

fidemirritam factamexcusabit. Kgo enim non pu- vitcG ivtcrnce /labes ; ad quem ibimus^? Plane
tarem esse consilii, pro spc inccrta , certasuliire beatus, qiii cum sapientia morari, et cum do-
dispendia : etsi profectus quorumdam mejubeat mcsticis ejus ad mensam ipsius pane interim
interim a praecipitatione cohibere sententiam. D Sacramenti nutriri dclegisti; donec de fide pro-
Enimvero multum dissimilis est causa eo-
3. ficicntcm ad intellectum pane vita; et intellectus
rum qui amore sapientia? iriquieli fiunt ct , te cibaret, et aqua sapientia? salutaris potaret.
eorum de quibus lotpii cn-peran) qui levi et , Beati et vos, fratres n)ei ,
qui in discipliuam sa-
frivola permoti causa a sapientia rcsiliunt. Sicut picntiai , et christianae scholam philosoplii;c
enim per patientiam disciplinis sapientiae quis nomina dedistis, sed si perseyeranter in sapien-
immoratur, ut discat sapientiam; sic qui facile tia moremini utcum durior sermo ipsius visus
:

perdunt sustincntiain iinn drmorabuntur ut , , fuerit, durioi'a scilicet pi.Tcipientis, aut diirius
scriptiiin est projicere illam. Quid autem cos
, corripicntis , non sit in alicpio vestrum cor ma-
offendat, prajmisit Scriptura cum ait : Quasi lum iiicredulitatis disccdendi a Deo vivo, sed

' Liic. vni, 13, 14. — ^ Isai. xvici, .). —- ^ Osei- viir ,7. — i Ri-g. .S. Fieiied. rnp. 'i Prov. xxvri , 8.
(' Ktcii. VI, Tl. — 7 Joan. vi , 01. -- * Ihiii. 09.
 , ,:

1015 GUERRia ABHATIS 19IG

constanter dicatls cuin Apostolo, reiba v/7fl?'"''niias bonuin esseait, |)ra?stoIeris cuin silontio

(vtcrnie linbes ; eid (jiunu ibimus ?Y'\n^i^ i\\\\Aem k^A\y\^A\'ii Doniini ; in nicdio siicntio sccretus
laborem in pra»cepto', duritiani in sernionc : tibi illabelur a regalibus sedibus omnipotens
sed scinuis (iiiia magiia cst miiltitiido diilccdinis sermo, ct aqua» Siloc, qiiae vadunt cuin silen-
tuje , nomincjqiiam abscoiidisti timcntibus tc *, tio convallem quicti ac j)lacidi pcctoris grato
,

perficics sperantibus in te. Ego autem sempcr rigabunt profluvio. Hoc non semcl, sed saepius
sperabo, etiamsi occidcris me. Imo tunc am- cxpcriciis , si niodo silcntium tuum cultus ju-
plius sperabo, cum flagellaveris, secueris , us- stitiaesit', id est, si in justitia mediteris : ut

seris, occideris quidquid vivebatin me ut non ; perseveres in Scriplura quam proposui, ct in

ego, sed Christus vivat in me. Omnino non dis- sensu cogites circumspectioncm Dei.
cedimus a te, quia vivificabis nos etiam occi- 6. Haec mcditare, in his esto, ut profcctus
dens, sanabis pcrcutiens. Vere beatus qui cum tuus nianifestus fiat. Si enim iniquitatem medi-
sapicntia moratur hac constantia et fide longa-,
tcris in cubili tuo malitias scilicet quas ma- ,

nimitor patiens et fidcliter obedicns usque ad B lignus immittit, aut phanUisias quas cor tuum
mortem, nec dcserens locum suum , quoties- parturit, aut inanes philosophias seu fallaccs ,

cumque spiritus potestalem habentis ascenderit theorias ,

quae sunt vclut aegri somnia ; nonne
super eum, sciens quia curatio disciplinae faciet magis injustitiae quam justitiae cultus erit silen-

cessare maxima peccata^. tiuni tuum ? Si ergo vis in sapientia morari,

5. Sane ad hanc sapientiam morandi in sa- stude in justitia meditari. Cuncapisti , inquit

pientia, illud prjecipue pertinere arbitror, ut sapientiam? conserva justitiam , ct Donvmis

inquietudo vel quselibet levis molestia non facile prcebebit illnm tibi 9. Si autem quasi violente
quodcumque opus sapientiae nobis excutiat : irruunt cogitationes noxiae, pone tibi virilem ct
verbi gratia, solemncm psalmodiam oratio- ,
fidclem custodiam omni custodia servet ,
quae
nem, lectioncm divinam pcnsum operis diur- ,
cor tuum. Dico autem timorem Dei, qui nihil
ni, autsilentiidiscipUnam.Quia enimsapientia nullum indiscussum intrare pcr- negligit, qui

in exitucanitur, Gnudcbunt, aitangelum lu-

sanctus , /a6/« mittit : saepius interrogans etiam

mea, cum cnntayero tibi^, dum etiam ad litte- C cis Noster es , an adversariorum''^} Undique :

ram exitus mntutini et vcspere dclectnbis'". De

,
enim sibi circumspicit, tanquam omni hora co-
oratione quoque certum et ipsi quoti<lie capitis gitans circumspectionem Dei , quem sine inter-
experimentum, quod melior est finis orationis missione intueri ac judicare corda filiorum ho-
quam principium ut fidele probetis domini- : minum attendit. Pulchre autem dictum est , i/i

cum illud totics inculcatum tot excmpiis com- , sensu cogitabit "; quia prorsus sine sensu estet
mendutum de orationis perseverantia consi- a corde excessit ,
qui timorem Dei cogitare ne-
lium. Jam legere etnegligere, vel antequam gligit, qui pondus tantae majestatis ac judicii
cepcris librum de manibus projicere, quem , sibi incumbcntis non sentit. Signanter quoque
fructtim ,
putas , tibi poterit parere ? Si scriptu- circumspicere Deus dicitur , qui omnia tam prae-
rx immoratus non fucris, ut assiduitate stu- terita ,
quam futura habct praesentia, ut nec
dii ei fi;is familiaris, quando ,
putas, se tibi ista rcspiciat , nec illa prospiciat ; scd simi-
revclabit? Qm/ habet, inqiiit, amorem verbi liter, quia simpliciter , cuncta circumspiciat
dabitur ei intellectus , ct abundabit : qui vero D sitque illa ieternitas velut punctum, omnium

non /labct, et quod /tabct pcr naturam, aufe- media tcmporalium cujus immobili simplici- ,

retur ab co^' proptcr negligentiam. De operc tati semper sequaliter praescns est circuitus

autem manuum, nonne et de isto satis compe- ct rota lemporum. liunc oculum aeternum ,

ristis quia sicut denarius operariis, sic conso- sine intermissione videntem, et judicantem om-
latio ssepius scrvaturin finc opcris? Dc silentio nia , semper cogitat, suaque se cogitatione sol-
quippc nota cst promissio prophetica ,
qiiia in licitat tiiiior Domini, qui rcvocat a malis non

si/cnlio ct spc cril ,

'\i\(H\'\l, fortitndo lu-straT . Si solum opcribiis , scd et cogitationibus : cru-
enim colas justitiam in silentio, et, sicut Jere- diens nos , ut justitiam potius mcditcmur; con-

'
Psal. xcm 20.— ,
' Psal. xxx 20.
, — 3 Fxclc. x , 4. — 4 Psal. lxx, 23. - * Psal. lxiv, 9. — ^ Mallii.

XIII , l'J, «l XXV, 29. — 7 Isai. xxx, li. — « Id. xxxn , 17. - 9 Kccli. i, 33. — '" Josiw v, 13. — '• Eccli.

iiv . n.
 ! ; ,

1917 m FESTO S. BENEDICTI, SERMO II. 1918

tinens, ut cuni sapientia moremur. Ita enim®" Merito proinde benedictus in Domino vir qui
sensini Gt ut qui prinio coercetur timore judi- A confidil in Domino ,
quia qui in Domino Udit,
cii et pcenae, postea pascatur amore ac medita- in eo se ipsum figit. Ubi autem arbor radiccm
tione justitiae , demumque requiescat ac dele- figit, inde succum vitae atque humorem pingue-
ctetur in convictu etamplexu sapientiie. Haec dinis bibit. Plane ad humorem radices misit,
non modo foras mittit timorem diffundendo , qui, ut verbis utar Benedicti magistri spem ,

charitatem sed etiam pellit ab animo taedium et

;
suam Deo commisit, ac de ipso fonte sum-
angorem, infundendo suavitatom, sicut quidam mi boni aquas vitae totius benedictionis et gra-
contubernium habens ipsius, de ea loquebatur : tiae bibit^.
Intrans in domiim meam conquiescam cum illa : 2. Per hanc nempe piam et fidelem fiduciam
non enim habet amariludinem conversatio illius, remittuntur peccata ; sanitatum corporalium ,
nec tcedium convictus illius , sed lcetitiam et sed magis spiritualium obtinentur remedia
gaudium'. Horum participes nos faciat ,
qui propulsantur pericula ; terrores contemnuntur;
particeps nostri fieri dignatus est Dei sapientia B vincitur mundus omnia denique ; possibilia crc-
Christus Jesus, qui vivit et regnat per omnia denti redduntur. Illi quippe qui in peccatis
saecula saeculorum. Amen. erat : Confide, aiI, fili, rcmitticntur peccata tibi

tua. Illis quibus donabatur sanitas corporum

" ^^'^^ vel animarum Secundum fidcm tuam fiat , tibi :

et, Fidcs tua te salvum fecit^. Illis qui periculo

SERMO II. terrebantur naufragandi, Habete , inquit , fidem
Dei '" : et ,
Quid timidi estis , mndicoi fidci^^^i
De fiducia in Deum. Illis quos armabat adversus saevitiam mundi fu-
roresque diaboli Confidite, ait, cgo vici mun-
—„^^— ciiim'^.
;

Et utique haec est victoria quae vincit

munAum fides nostra^^ si modo non sit tepida, :

l. Bcnediclusvirqui confidit in Domino non trepida; sed sit fiducia id est fides non
^.San- , ,

clus pater noster gratia Benedictus et nomine, C ficta, seu spes non infirma. Non solum autcni
cujus memoria in benedictione est, ipse pro- mundusper eam vincitur, sed et coelum posside-
fecto fuit benedictus vir qui confisus est in tur : super aeternitatem homo stabilitur, et in
Domino. Quem enim Dominus praevenit in be- . Deo ipso per charitatem radicatur et fundatur.
nediclionibus dulcedinis, ut in Domino confi- Qui enim confidunt in Domino, sunt sicut mons
deret, jam benedixit omni benediclione spiri- Sion non commovebitur in aeternum qui fun-
:
,

tuali in coelestibus in Christo, quia in Domino datus est super aeternum'^. Tam enim perire
confisus est. Nec solum in coelestibus bcne- non potest ,
quam nec ille , cui adhaerens unus
dictionem omnium Angelorum sed etiam in , cum ipso spiritus est. Quis enim speravit in
terrestribus omnium gentium
benedictionem Domino , et confusus est? permansit in man-
dedit illi Dominus.
enim gentium non TJbi datis illius, et derelictus est '* ? Si dixcrit infi-
benedicetur hodie benedictus Domini Benedi- delis,lllc derelictus eratqui in cruce damabat
ctus? Plane benedictio Domini super caput ju- Deus Drus meus , utquid me drrcliquisti '''}
,

sti 5, quem tot benedictionibus cceli et terrae D puto quia non usqucquaque dereliquit in quo ,

gratia Dei cumulavit. Non tamen sicut Esaii in erat mundum reconcilians sibi. O quantaconso-
pinguedine terrae, et in rore coeli benedictio latio , sic desolari; quanta dilectio, sic derelin-
ejus^ ;sed in pingucdine spiritus, etin rore coeli qui , ut Unico Palris unice dilecto merearis vel
qui per prophetam loquitur Ero quasi ros ^ et , : in |)assionibus consociari
cui dicilur,Ros lucis ros tuus^. In Christo uti- 3. Apcri, Domine, oculos hujus pucri , ru-
quebenedictio Patris, cui paterimprecatusest : dem loquor etnovitium, cui cum Irihulatiu-,
Qui benedixcrit tibi , benedictionibus rcpleatur'^ . putat se derelictum. Novum hoc onmino et iu-

» Sap. VIII , 16. — » Jerern. xvii ,7.-3 Prov. x , G. — 4 Gen. xxvn ,28.-5 Osee xiv, 6. —
« Isai. xxvi
19. — 7 Gen. xxvii , 29. — 8 Rgg. s. Bened. cap. 4. — 9 RlaUli. ix, 2 , 29, 22. — <> Maic. xi, 22.
" Matlh. vfii, 20. — '1 Joan. xvi, 3,3.— '3 I Joaii. v, i\. — '•! Psal. cxxiv, 1. — '5 Eccli. ii, || , |2.—
•^ Maltli. x.\vii , 'iC).
 ,

1919 r.lEURICI ABBATIS 19-20

solitum , si jiisluiii (iiiempiani viderem dercli-"^* 4. ILtc sunt ergo tabernacula ruluciae, in
ctum,cum Ecclcsia dicat : Ji(/iiur ftii , t7c////« A quihus verus Israel lial)itat conliilcntcr, pascit
sfnui , et non vidi jdsttim derclictuni \ Aj)eri, ct cuhat, ct non est qui exterrcat; et, sicut
inquam, o Domine, oculos pueri tui, ut vidcat Sapicntia promittit, Rctiiticscct absqitc tcrrnic,
qiiia plures nobiscum synt quam cum adversa- obundantia perfructur, nittloritni tiniorc sitblti-

riis. Siquidein Dominus virtutum nobiscum et , to *. Et bcnc tiniorc nialoruin sublaio, non timore
cnm eo oinnis viitus et militia ca'li imo fa- ; Domini; ne liducia ista et sccuritatc, qnam com-
vor omnis creaturaj servicntis nutui et arbitrio , mendanuis, negliyentiam putes generari cum ,

Creatoris sni. Si enim Deus pro nobis, quis non in alio quam in tiinore Domini sit fiducia
contra nos'? et (luis est qui nobis noceat, si fortitudinis. Timor quippe dum cavet offensam,
boni oemulatores fuerimus^? Poterit invidus custodit gratiam locumque servat fiduciae,;

ille saivire : sed lioc erit servire. Potcrit urcre, quamdiu tibi conscius non es Dominum of-
tundere, dissecare : sed hoc erit coronas fabri- fendisse. Indc fit ut nonnisi caste timeas eum :

care. Diligam te , Domine,

mca, per fortitudo I> praeter eum nullatenus timeas alienum. Sola
quem niihi vermiculo succumbit omnis forti- ergo conscientia bona fiduciam istam praesumit,
tudo contraria, et illuditur ab Angclis tuis, in suadct corda nostra esse in conspectu Judicis
ministerium nostrum missis, antitjui draconis aeterni. Quis enim bene sibi de illo jjromiltat, a
astutia iit volcns nocere, prosit. Diligam te,
, quo se niinime diligi intelligat? Qui autem di-
Domine, propugnator potens, gubcrnator pru- ligit, nunquam diflidit; sciens quia is quem
dens , consolator clemens , remunerator af- corda non fallunt, diligentes se diligit, etiani
fluens. Sccurus in cum projicio oinnem sollici- cuni argnit el corrijiit. Siquidem eruditis corde
tudinem meam , cujus ncc potentia vinci, nec in saj>ientia, nonaufert, sed auget fiduciam Pa-
sapientia falli, nec bcnevolcntia potest fatigari, tris disciplina, scieutes scriptum , Bealus qui
quominus exjileat omnem indigentiam meam. corripitur a Doinino 9 : et, Ego qtios amo argtio

Quam quam securius est ipsum esse sol-

satius, et castigo ">. Cum igitur exarserit in brevi ira
licitum, qnam meij3sum pro me quam bonnm ! ejus, beati omnes qui conlidunt in eo " : quos
est contidere in Domino, quam in homine C ! scilicet amoris jjrojirii conscientia consolatur,
quam jure maledictus qui conlidit in homine, quia cum iratus fuerit misericordiae recordabi-
carnem ponit brachium suum et recedit a Do- , tur ; et cum dixerint, Confitebor tibi , Dominc,
mino cor cjusM et qnidcm egenus et pauper quoniam irutus es mihi , statim subsequentur,
ego sum sod si Dominus soUicitus est mei
: Converstis cstfuror tuns ct consotatus cs ///c'^, eo
dives sum bcatussnm; cui nimirum omnia
, quod nonnisi in brevi exarserit ira ejus, quam
cooperantur in bonum. Sperent igitur in te, tam cito j^lacaverit confessio reatus.
qui noveruntnomen tiunn, quoniam non dere- 5. Merito igitur benedictum virum qui con-

linquis sperantes in te Domine ^ sedeatque , : fidit in Domino, ligno comparat Jeremias, quod

jjopulus tuus, sicut scriptum est , in pidchritu- transplantatur suj^er aquas quod quia ad hu- :

dine pacis , in tabcrnacuHs fiducice , in rctjuic niorem amoris niittit radices cordis, non timebit
opidenta , in sccuritatc seinpitcrna^'. Omnino cum vcnerit sestus irae et tribulationis ; sed et
pulclira pax et securitassempiterna, habitare in in tempore siccitatis, cum multo tenqjore coe-
adjulorio Altissiini , in j)ioteclione Dei ca'li D lum clausum fuerit, nec ros nec j)luvia grati,vsu-
commorari. Prorsus requies oj)ulenta, sedere per eum descenderit, non erit tainen sollicituni,

feriatum sub vite vera ficu et oliva et jiost , ; quasi Deus eum jirojecerit '^. Scntit quippe se
saturitatem variorum fructuum se ipsum mnl- , plantatum radicatum charitate super aquas
lide,

cere carmine amatorio, ac dicere Sub unibra : vita*, qu;e secundum Ezechielem, de sanctuario

illius qiiam dcsiderabam^ , sedi ; ct frttctus

,
cgredientes vivilicant omiiia, ct habent in utra-
illius dulcis gutturi inco:. Plane dulcis gulturi que rij)a omne lignum j)oniiferum, cujus folium
fructus , de cujus giislu tain dulcis erumj)it non delluit, nec fructus delicit '^. Cur igitiir

ructus. lignuin illud bcnedictum , aut tiiueret a>stum ,

•
Psal. XXXVI, 25. — > Rom. viii, 31. — 3 i j>tli . ui , H. — » Jcrem. xvii , a. — !> rsal. i\ , U.- ^' Isai.

xxxii, 18 , 17. — 7 Canlic. ii, 5. — « Piov. i, 33. — Jt»l) v, 17.— '" Apoc iii, 11), el Piov.iii, 13. — '" Psal.

II, l.l. 'Msiii XII, I. '-' Jcirm. xvii, 7, 8. - '4 K/.fcli. xi vii , .!- 1 :>. » \\\\'^,\\i\, ,/iifm ilt.utifiavi-ram.
 : ,

1921 LN FESTO S. BEiNEDICTI , SERINIO U. 1922

aut de siccitate esset sollicitum , cui aqua viva,"'"' plantaverat in terra inaquosa, in terra salsugi-
id est, Spiritus sancti gratia, vitaleni in occulto A nis, divina gcneratio vel mutatio dexterae Ex-
succum spei et noncharitatis suhniinistrare cclsi transplantavit super aquas refcctionis ; ut
desinit unde et foliura sitviride, id est, Ver-
: quibus prius propter sterilitatem parabatur sc-
buni plenum gratiae et veritatis; et ipsum non curis ct ignis, nunc plantati in donio Domini,
desinat aliquando faccre fructum quodcumque in atriis domusDei nostri, florcatis, cL iVuctuni
opus pietatis? Et grata quidcm illa verna tem- faciatis, et fructus vester maneat. An non aqua;
peries, pacis et laetitiae; desiderabilis illa pluvia refectionis Scriptura^ Spiritus sancti, in quibus
voluntaria, quam segregavit Deus h.-ereditati meditamur die ac nocte ? an non aquae rcfectio-
suae : sed si ita necesse est, adurat omnia aestus nis , lacrymae compunctionis ,
quae nobis factae
tribuhitionis, veniant iterum quaecinnque pro- sunt pancs die ac nocte? an non aquae refectio-
phetavit Jereniias de sermonibus siccitatis spi- nis, Sacramenta et subsidia nostrae salutis,qui-

ritualis; non tamen timebit quem ,

liducia Do- buspascimur et potamur in altari ? In his
mini radicavit super aquam refectionis ', id est, B siquidem omnibus , qiuisi quibvisdam rivulis,
gratiam Spiritus sancti : quae etsi manifcste non fons sapientiaa qui oritur in nicdio paradlsi,
pluat, ut sensibiliter influat, occulte tanien in- derivatur foris, ct in jjlateis aquas suas dividit.
quamdiu videlicet
terius vivilicat et fecundat; ^*;;,'©, inquit Sapientia ,
qtinsi aqucedactus cxivi
fidem propositi conservat, ad perseverandum de paracliso. Dixi , Rigabo hortunt meum plan~
confortat, verbumque irreprehensibile et opus tationuni, inebriabo partus mei fructum ^.Ecce,
stabile subministrat. ut colligere polestis ex ipsius ore Sapientiae
6. In hujusmodi veslra , fratres, sit consola- parientis et plantantis, hortus plantationum est
tio, quoties alias consolationes non modo car- congregatiofiliorum, iV«///7//iV/enim 6'^o <;^M/<'///o,y

nales, sed et spirituales subtraxerit vobis, non parere facin, ipsc non pariam , dicit Doniinus'^'^

negligentia vestra, sed dispensalio divina. Et I])se parit, cum ingenerat voluntatem bonam :

fortasse quidem illa, qnam diximus, occulta plantat, cum inslituit vitam rigat, cum sen- :

gratia Spiiitiis irriguum est infeiius, quo nimi- sibus infundit gratiam colit, cum moribus :

rum Axa non vult esse contenta, nisi adjiciatur C adhibet disciplinam. Judite me, dii>ini frnctus
ei et irriguum superius * : ut scilicet de excelso et quasi rosa plantata super rivos a(/uaruni fru-
effundatur Splritus, rorent coeli desuper, et nu- ctijlcale^. Mittite radices ad humorem vitae, id
bes angelicac pluant jiistum, justificans Dei ver- est, ad amorem terrae viventium, non hujus in
bum, loquens ad cor .Terusalem. Et bene illud qua omnia senesciint ct putresciint. Non polest
irriguum inferius, quod quasi ad radices fluens arbor faccrc fructum qui permaneal , nisi sur-
nutrit humilitatem : hoc autem superius, quod sum in coelestibus radicem figat; ut quae sursum
sese desuper effundens, spe et exsultatione sunt, non quae super terram quaerat et sapiat.
attollit mentem. Si ergo et vos, fratres, ad illud Quod enim physici dicunt homincm esse ar])o-
suspiratis superius irriguum , laudabile quidem reni inversam, eo quod nervi corporis radicem
desiderium ; si tamen nondiim atlingitis, mittite ct initium in vertice habeant : ego illo potius
radices interim ad humorem, salubre reme- sensu interpretor, quod radicem amoris et desi-
dium. Qui igitur non praevalet capere laetitiam derii ligere debeat in coclo, in summo vertice
contemplativae, meditetur justitiam vit.-e acti* D rerum capite nostro Jesu Christo. Qui illuc ra-
vae. Inde radices affectionum impingiiet, dul- dices miserit , et de illo fonte aeterno succum
coret mores, omnemque vitae stalum informet vita? et gratiae jugiter biberit, non timebit cum
quatenus in ipso nec marccscat aut defluat venerit a?stus judicii : sed afferens et offerens
folium, id est, verbum leviter aut inutiliter fructum quem fecitplurinmm, id remunerationis
prolatiim, necaliquando vita dcsinat facerc fru- accipiet, ut floreat in aeternum ante Dominum,
ctum. Bcnedictum lignum cujus folium ad me- , cui est honor et gloria per omnia saecula saecu-
dicinam fructus ad vitam; id est, cujus sermo
, lorum. Amen.
gratiam parit audienti opus vitam facienti. , et
7. Ad lioc profecto vos, fratres mei quos ,

carnalis generatio vel consuetudo saecularis

' Jenm. xvn ,

f.
, K. — ' Josiir xv, 10. - ^ Eccli. xxiv, 41, /12. — 4 Isai. i.xvi , 9. — * rccli. xxxix , 17.
TOM VI. (Jl
11)2.} GUERRICI ABBATIS 192'»

"Vondat, nisi ut iluni scniper custodit imniik-s,

SERMO III. A senipcr lialjcat amahiies. Sunt enim justi ct sa-
picntcs, ct opcra eonim in nianu Dei; et tamcn
De ainicilia Dei piie uinnil)iis tiii*renda. iiescit liomo utium amore an odio dij,'nus sit :

sed omnia in futurum servantur incerta ^. Mo-

— "'"'"^ nempc omnium
dcrator sic eis dispensat gratiam
munenim et opcruni , ut ex (piii>usdam quae
1. Dilectus a Deo ct /luininibus '. Paucis cx- coiicedit, consolalioiicm quod di^'iii sint aniore
prcssit bonum beatum viruni, qualem ninii-
ac tribuat : ex quibusdam qua.' subtraiiit, suspi-
rum constat dilectum Domini luisse Benedi- cionem ac nietum quod odio digni sint injiciat.
ctum. Paucis, inquam, comprciiendit summam Consoialur, cum diiucuio visitat : terrct, cuni
perfectionis plcnitudincm ^ratiae et virtutis;
, subito probat. INunc mortificat , nunc vivilicat :

simulipiebeatitudinem vitaj perennis, ct conso- nunc dcducit ad inferos, nunc reducit. INunc
lationcm pra*scntis. Quid enim deesse potest ad B pauperem facit et ditat nunc luimiiiat et sub- :

aeternam felicitatem illi qui a Deo diiigitur? ievat ^. Et in tanta vicissitudinum varietate
quid ad pra?sentem consolationem, iili qui al) tanto certius saiutem nostram operatur, quanto
liominibus diligitur? Illi nempc qui a Dco dili- nos inccrtiores de ca, cuni majore mctu ac tre-
gitur, etsi aiicjuid deesse vidctur, non ob aliud moreei cooperamur. Ait quidem Paulus Ci.rtus :

deest, nisi ut nihil ei desit; et suo, ut putatur, sum (juia niliil mc separabil a charitalc Dei ^.

defectu perfectior sit. Nam virtus in infinnitatc Sed vere Paiilus hic erat, non ego aut tu, quibus
Dominus, sufficit tibi i^ra-
perficitur. Pauie, ait omnia in fnturum scrvari cxpcdit incerta. Pau-
tia mea-. Cui gratia Dci sufiicit, sine damiio lus, inquam, liic erat qui hoc dicebat , cui ni-
gravi imo cum iucro non mcdiocri aliquid
, mirum et illud dicere competebat, Vivo jani
gratite delicit quandoquidem ipse delectus ct
, non cgo, vivit vero in tne C/tristus'^, qui scilicet
infirmitas virtulem perlicit; et imminutio cu- ita totus in quemdam divinum conversus erat
jusdani gratiae , suminam omniiim gratiam Dci affcctum, ut adhajrciis Domino unus cuni ipso
ampliorcm ci et stabiliorem cfficit. Longe fac C essct spiritus. Vide , tanicn iuinc ipsum Paulum,
Dominc, a servis tuis gratiam iiiam, quaecumque qui ita modo certus erat, aiias trepidum ac soi-
sit, quae adimere aut imminuere gratiam tui licitum, et castigantem corpus suum ne , forte
possit unde videlicet aliquis gloriosior in
: cum aiiis praedicaverit , ipse reprobus eflicia-
ocuiis suis, odiosior fiat in ocuiis luis. ISon est tur" : vidc etiam colaphizari a satana "^, ne forte
ilia gratia, scd ira : iliis piane quibus iratus es extoilatur. In ipso itaque Pauiojam tibi est vi-

dari digna; quibus propter doios posuisti taiia, dere, quomodo oninis ccrtitiido quae ad horam
dejiciens eos dum ailevantur, et elidcns vaiide, confortatur et convalescit de spiritus consoia-
dum super ventum ponuntur. Ut igitur ilia sola tionc, ileni inlirniatur etevanescit superveniente
gratia, sine qua nuikis a te diligitur, salva nol)is tcntatione. Ego igitur miscr et ipsa indignus
maneat, omncm aliain gratiam tua nobis gratia vita, qua consoiatione, qua liducia me dignum
subtrahat, ant certe gratiam utendi siniul con- esse aniore praesumam, cui omnia et interiora
ferat quatenus habentes gratiam, ])er quain
: et extcriora manifestum odium dcnuntiant :

serviamus placentes cum metu et revcrcntia, de D cujus vita, non tentatio, non militia est adversiis
gratia nuincris gratiam promcrcamur rcmuiie- iicccatum , sed uitionca servitus peccati : qui
ratoiis; ct quanto quis fucrit gratiosior, tanto tam nientc quam carne scrvio icgi peccati : qui
tibi fiat gratior. cum prudentia carnis et amicitia mundi ,
qua?
Sane mirabiii artc, scd mirabiiiori cliaritate
2. ambae inimicae sunt Deo, foedus miserum pepi-
prudens ciemcntia cicmensfpie j)rudentia Dci, gissevidcor, ])lane krdus cum mortc, pactum
saluti consuluit iiumanae, ut cum cunctos diii- cuni infcnio? Scio tamcn scio (jui dixit, De- ,

gat, non tamcn dc diicctione sua certos ,

faciic lclebitur fiedus vcstrum cum morte, ct pactum
aut securos esse sinat; nec ob aliud magnam cum injcrno non stabit^i \ i^ynamannxminnnwxs
iimltitudincm duiccdinis suae timcntil)us se abs- Dei nii aiiiicum cssc jxitcrit; ct iion niortcm.

• Kcfli. xi.v, I. — > II Ccir. XII, «). — 3 i.^ecl,. ,x , I, 2. — •» I lltj;. u, f., 7. - ^ Ki.m. mii. ;IS. ;{'.». —
6 (Jalat. II, 20.-- 7 lCoi. ,.x, 27. — « IlCor. xii, 7. — alsai. xxviii , 18.
 . , ,,

1925 IN FESTO S. BENEDICTI, SERMO III. 192G

aut infernum, sed quof|ue creaturam ad'''^inentis, ut nonnisi in Deo, et propler Deum
omnem
ultionem iniraicorum zelus armabit. Quam bea- A diligi velis tunc oninino volo, ut dul-cedo mo- ;

tus in die ilio quicumque erit ille dilectus a rum tuorum , humilitas obsequiorum, honestas
Deo! quam laudabiles qiiibus tunc laus erit a stndiorum , ad oUmem te commendet conscien-
Deo, quibus dicet evidenti rerum argumcnto : tiam hominuni, utultro rapias affectus omnium,
Fos amici inci cstis, eo (jnod frccritis quct; jjice- testimonio pr.Tdiceris omniuni ;
quatenus ipsa
c^yj/ vrt^/.v 'I Et haec quidem prima virtus, istud religio, (]ua? te commendat ,
justa vicissitudine

optimumgiatiaemunus, praecipuus vitajfructus : per te commendai)iIis (iat. Sic in te quoque filio

quia beatitudinis certissimum jMgnus, Dei sci- adoptivo, Unijjeniti complebitur oratio , Patcr,

licet amicitiapromereri quo propitio poterit ;

clarifica FiUnm tnnni , iit Filins tans clarificet

homini aliquis inimicari, sed nihil proliciet ini- te^: dum videntes claritatem operum tuorum
micus in eo, et fdius iniquitatis uon apponet glorificabunt Patrem tuum. Neque id dicimus
nocere ei ^. quod intcr dilectionem Dei, et dilcctionem pro-
3. Jam vero si post hanc et per hanc sum- B ximi sit aliquis ordo tcmporis, quamvis sit ordo
mam omnium causamque bonorum ,
gratiam affectionis. Statim quippe ab initio et illam opor-
etiam illam promerearis , ut dilcctus a Deo, tet observare non negligere; quando
, et istam

etiam dilectus sis ab hominil)us : quaj consolatio nec Deus siue proximo, nec proximus sine Deo
est illa in miseriis hujus vit?e ,
qua3 requies, vere potest diligi quamvis ordinata alTectio :

quod gaudium, quae deliciae; prcesertim si didi- ignorare non possit, quae de duabus dilectioni-
ceris favore gratiae humanae non evanescere, bus praeponderet alteri, quae debeat alteri for-

sed exardescere ad diligendum Deum amplius, mam ct modum prsescribere, finemque praefi-
propler quem diligaris ab hominibus ? Alioquin gere. Sed hoc dicimus ,
quod aliud est amafi

nempe si aliunde orialin-, vel alio referatur, aliud amari studere. Quod profecto studium
quid est favor humanus, nisi ventus urens, sicutpericulose assumitur ab illis qui plus va-
auracorrumpens vel pestilens, latrunculus spo- nitate ,
quam charilate blandi sunt : sic pericu-
lians, homicida insidians, coluber in via, cera- lose ncgligitur ab his, qui plus superbia, quam
stes in semita, mordens ungulas equi, ut cadat C sapientia austeri sunt. Quam ob rem beatum
ascensor ejus retro? Vir quippe vanus erigitur dixerunt, qui inter utrumque vitium illius ,

in superbiam, et vanitate sensus sui, velut equo scilicet vanae amicabilitatis , et superbae severi-

praecipiti fertur in ruinam. Hujusmodi nimirum

, tatis, mediam tenere potuit regalem viam veri-

serpens vulnerat et subvertit vcstigia dum tatis;idest, ut vera charitate plenus nec per : ,

veluti blandiens capiti, teneraillius facit laudari vanitatcm lioc studium sectetur, nec per tumo-
primordia. Haud secus, nisi fallor, contirigit rem dedignetur.
homini, qui antequam diligere sciat, diligi ni- 5. Illa tamen est vis et natura veri amoris,
mie anlequam vel sibi ipsi amicus
affectat; et ut etiam cum non affectat, tamen efficiat se

esse didicerit, amicos sibi omnes conciliare quae- reamari : quoniam veritas etiam sine alieno suf-

rit: facit divitiasnon cum judicio,in medio die- fragio facile se ad omncm conscientiam com-
rum suorum derelinquet eas, et in novissimo mcndat, nisi dira malignae mentis obsistat ncqui-
suo erit insipiens, cum omnes amici (;jus spre- tia ,
quae parata est sinistl-e interpretari omnia.
verint eum, pro quibus sprevit ipse Deum. Tunc D Adhunc tamen sanctum amorem conciliandum
fiet sermo qui scriptus cst Qnoniani Dcus dis- : quidam pro[)rium donum habent ex Deo qui ;

sipavit ossa eornm fjui lioniiuiLius jjlaccnt; con- exhilarans lacies eorum in oleo, perfudit eos

ftisi sunt, quoniam Deus sprevit eos^ quodam placore ac nitore gratioso omnia tam ,

4. Primo itaque omnium illa, quae prima et facta quam dicta ipsorum gratificans in ocidis
finis est omnium ,
quaerenda est dilectio Dei omnium cum multi qui forsitan non miniis,
:

cujus nierito digni sinius etiam ab homiiiibus imo ct amplius amant non facile eamdcm gra- ,

diligi; ct cujus studio doctisimus, dilcctione tiam iuvcniaiit. Ad omncs aulem pcrtinct, ut
liominum qualiter nos oporteat uti. Cum autcm ])rovidcntcs bona non solum coram Dco, sed
rem in tuto locaveris; ita scilicet firmato affectu etiam coram hominibus ^ nec conscientiam ne-

Joan. XV, 14, — ' Psal. i.xvxviu, 23. — 3 l'sal. i.it, 0. — -» .Toaii. xvir, 1. — ^ Uoin. xii , 17, t-t II Cor.

vic ,21.
 ,, ;,
:

'•^27 GllKRUlCI ARBATIS

1928 •

gligant amorefamae, ncc famam fuhuia con-^^piam aliqua inrirmitas subrcpat, iit quanuiim-
scientiae. Nam ct de ipsa conscicnlia quomo-
A quc concplioncni diarilatis nisi cuni cliaritate ,

ao tihi blandiri potcs, uisi siuc qucrcla sis in- suscipiat. Sic (ict ul taui is (pii corripil, quain
ter fratres; inio, nisi tc fratrcm intcr fratrcs
ille qui corripitur, dilcctus sit a Dco ct Iiomini-
in omni convcrsatione tua demonstres? Putas
bus, et memoria utriusque in benedictione sit
enim non scandali/as? Imo scan-
satis esse, si quod mcrilis bcati Bcncdicti patris nostri prx-
dalizas, si non aedificas si non testimonium : stare dignctur ille siugularitcr bcncdictiis Dei
nabcns bonum intiis ct foris, quautum ad gra- Patris Jesus Cliristus, qui est Deus benedictus
duiu tiium attinct, Dcum ubiquc ylorificas. Sane in sreciila. Amen.
malis, qiiibus non placct nisi nialnm, quibus
jiistus j];ravis cst ctiain ad videndum, si illis *»«—
placere te non siuit, non tua uegligcutia (cum
omncs ctiam inimicosdiligas), scd ipsorum nc- SERMO IV.
quitia, qiii rctribuunt niala j^ro bonis, odium B
pro dilectione tua; consolatur te qui ait, Bcnti De fenitate ei fide.
f^ritis cnm rms odcrint /lomincs '
et ille qui ait,
—
:

quia talibus si placcrct, Cliristi scrvus non -.o»-^-

esset ».

6. Verum illud miscrabilc cst maliim, omni- 1. Injidc et lcnitnte ipsius snnctum fecit il-
que lacrymarum flumine plangcndum quod ,
liim '". Hsec quidem de Moyse scripta sunt, sed
quidcm ScTpius expcriiintur non modo j^raelati non incongrue qiiantum
liodic bcato Bcncdicto ,

sed ctiam subditi, qiii fratrcs suos ajinulantur arbitror, aptata sunt. Quicum omnino plenus
Dei aemulatione quod scilicet et boni, licet
: fuerit Spiritu sanctorum, multo magis de spi-
non ex ea parte qua sunt boni, bonos inve- ritu Moysi credendus cst habuisse non mini-
niunturodisse. Oderuntcorripientcm in porta^, miim. Si cnim Dominus de s])iritu Moysi tulit,
et inimici hominis domcstici ejus ^, ita ut etiam ct posuit super omnem illam suffraganeam tur-
Paulus ingcmiscat quod filiis ct amicis inimicus C bam seniorum ,
qui in partcm ministerii sunt
*. Ergo et ipse expertus
factus sit, vera dicens asciti "; quanto magis super istum qui pleni-
estquod comicus ait, « Veritas odium parit'^ » : tudincm totius ministerii tanto verius quanto ,

imo et illud quod sponsa memorat, Filii mntris spiritualius implevit? Illedux fuit excuntium de
mcce pugnnverunt cnntra me 7, cum cgo pugna- .^gypto iste renuntiantium s;ecuIo lcgisla-
; , :

rem pro eorum salute. victrix rcgina, o tor ille, legislator et iste ille tantum minister :

triumphatrix magnifica, pugna, ne cedas, ne littcrae occidentis; iste, spiritus vivificantis :

discedas, aut lasscscas. ]\oli vinci a malo, sed ille ad duritiam cordis Judaeorum dedit eis ju-
vincc in bouo malum '^.
Sa})iculia vincit mali- stilicationcs non bonas, praeter pauca moralia
tiam ^
;
quauto magis infirmitatcm aut impru- istc solam puritatcm cvangclicam simpliccm-
dentiam ? PSeque contradictionem carnalium, que morum tradidit disciplinam : ille tam multa
malitiam interpretari potest charitas spiritua- scribit intellectu difficilia, factu impossibilia
lium ; sed magis ignorantiam , aut innrmitatem vel inutilia ; iste rectissimam vit;e scribit Re-
qua praeventi sunt. Quanquam ncc
Apo- Dgulani, scrmone luculeutam discrctiouc ])rae- ipsis ,

stolis contumclia visa sit, quod mali a Douiino cipiiam. Dcnique dux illc filiorum Isracl quos ,

sunt appcllati. Quare autcm haec ita loquor dc yEgvjito eduxit, in rcquiem promissam non
fratres nici dilecti Dco et mihi? Numquid quia
, induxit; diix noster recta via orientis tramitc, ,

malum hujusniodi suspiccr in aliquo vcstruin tan(]uam signifcr cxcrcitus monacliorum hodic
contra quod niilii vd fratribus nicis sit j^u- j)r;cccssit nos in rcgnum ccvlorum. Itaqiic non
gnandum Numqiiid cnim ;ili(juis iuvcnitiir in
? crit absurdiim, si crcdatur illins ad;i>(juassc
vobis, nondico, rcbellis, scd vcl durus ct intra- mcritum, ciijus invcnitur etiam superasse mi-
ctabilis? Loqiior haec non quia ita in vobis sit, nisterium. Nec incongrue videbitur ad i|)sum
scd nc ;di(jiian(lo sit; ne fortc ali^jiiaudo cui- cssc translalum, (jiiod i\v illo scrij»tiim Icgitiir,

• Liir. VI, 11. — » Oalal. i, 10. — 3 Amos v, 10. — 4 Midi. vir. 6. - * C.nlat. iv, 1«. - <"' T.ivnl. —
7 Cniitic. I
,
.'.. " Roiii. XH , 21. ?i .Sap. vii,.10. — '<>
Frrli. xi.v, 'i. -- " Niini. xi, ii-37.
 ,

1929 L\ FESTO S. BENEDICTI, SERMO IV. 19J0

lit Jide ct le/utate rpsius sanclum fecit illum Do-^'^ tatcm rcgis. Animosi sunt reges, sed animosior

minus : pracsertim, cum harum praecipue virtu- A est lides quippe quDe potentiam eorunj nullam :

tum, fidei scilicet et lenitalis, nobis ipse nia- esse videt, ac per hoc omnem persequcntium
gister sit, qui nequaquam aliter vixit quam insaniam secura ,
quasi superior irridet; proni-
docuit. ptior et fortior ad perferendum, quam illoium
2. Quid enim praeclarius illius fide, qui in furor ad persequendum. Duo sane commendare
aetate puerih mundum sibi arridentem irridens, niihi videtur Apostohis in illa niemorabiii fide
tam mundi quam corporis sui tlorem quasi jam Moysi, cui occasione lectionis hodiernae com-
aridum calcavit; magis appetens pro Deo mala ])arandam diximus lidem sancti patris nostri
mundi perpeti ,
quam in eo temporaliter pro- Benedicti ; scilicet quod idem Moyses qui ii-
sperari.^ Quid similius illi Moysi, quam
fidei dei exemplum factus est, hujus mundi contem-
Apostolus commendans ait Moyscs grau-
: psit prospera
Ficle nec timuit adversa. Pi-ospera ,

dis factus negavit se Jilium JiHce Pharaonis , conlempsit, majorcs (h\>itias cvstimans t/tesauiis
magis eligens affligi cum populo Dei , (juam B jT^gyjjtiorum impropcrium Christc : adversa non
temporalis pcccati /tabere /ticunditatem '
? Qiiid Immit, non vcritus scilicet animositatcm rcgis.
autera sanctius lenitate Patris nostri, qui nec Ad utrumque verocausam Apostolus subjunxit,
nialitia falsorum fratrum vitae ipsius insidian- unde scilicet id potuerit, ut discamus unde fi-

tium , et pro vino venenum propinantium po- des nostra inlirmetur in uobis. Majorcs divitias
tuit exasperari? Moysen quidem Scriptura \ivx- reputabat thesattris /Egjptiorum improperium
dicat mitissimum fuisse super omnes homines C/iristi : aspiciebat enirn , inquit, in remunera-

qui morabantur in terra*: numquid tamen ex- tionem. Non est veritus animositatcni regis : in~
acerbatum spiritum ejus negat? numquid non viiibiletn enim, inquit, tantpiam videns susti-

iratum et valde iratuni adversus cemulos me- nuit ? Nimirum inde lit ut nihil reputentur '^

morat ^? Hujus autein magistri nostri mansue- temporalia si prte oculis habeantur aeterna , :

tudinem non solura erga raaledicos, sed eliam inde fit ut facile potestas contemnatur humana,
erga maleficos, mirabilem me legisse memini si tanquam semper imminens potestas timeatur ,

iracundiam non memini. Quanquam nec in ipso, C divina. Utrumque vero sola fides agit, cujus tam
sicut nec in Moyse praeconio sanctje lenitatis vividi, tam pcrspicaces sunt oculi
,
ut ct in ea ,

praejudicet, si justus zelo contra peccantes fer- quae futura sunt prospectum vivaciter porri-
vet, sine quo lenitas tepor aut timiditas est, gat : et in ea quae licet praesentfa sint, occulta
Quomodo namque lenitas illa sanctum quem- tamen intuitum pcrspicacitcr figat. Fidei si-
,

piam faceret, quae in Heli ,

qui alias sanctus quidem quam aetcrnus Spiritus illuminat nec ,

erat damnata est^? Fratres, /labcte paccm in-

, niora temporis, ucc moles corporis praejudicare
tervos, mandat ille Magister pacificus, et lenis : potest ,
quin et tempus pra^cedat, praesumendo
prius tamen praemittit , /labete saleni in vobis^; quod futurum est; et corpus excedat, intuendo
.sciens nimirum pacis lenitatem vitiorum csse
, quod spiritus est. Gemina siquidem est fidei
nutricem , nisi prius asperitas zeli mordaccm virtus, contemjilantis non ea quae videntur,
eis insperserit salcm; sicut et carnes verme- sed quae non vidcntur; sicut gemina est ratio
scere facit clementia temporis, nisi desiccaverit corum quae non videntur. Aut enim ideo non
eas fervor salis. Habete ilaque pacem inter vos, D videntur quia praesentia non sunt aut ideo
,
:

sed quae sale condita sit sapientiae : sectauiini quia etsi praescntia sunt , spiritualia sunt. Prae-
lenitatem , sed quae ferveat fide. sentianon sunt bona futura quae promittuiitur :

3. In fide et lenitate vos quoque sancti eritis; praesens est, sed occultus est, (juia spiritus
nec jam lenitas suspecta erit si fides praeces- , est, Deus ipse qui promittitvel minatur. Porro
serit tantum fides non ficta, sed vera sit; fi-
:
lides quia est substantia sperandarum rerum ,

des non mortua , sed viva et vivida sit. Non bona futura qu;e sperat quasi pra-scntia prae- ,

modo viva vel vivida, sed et constans ct intre- sumit, et jam (piasi subsistere iu cordc crcden-
pida fides erat iMoysi , de quo Paulus scribit : tis facit. Itcm quia est argumcntum non appa-

Fidc reli(piit /Egyptum , non veritus animosi- rentium ", Dcum etsi non apparcat, pricsentcnj

» Hel>r. XI, 24 , 25. ' Nuiu. x(i, 13. — 3 IJ. XVI , 15. — -i
I Rcg. II. — ^ Rlarc i.\ , 'lU. — t Hehr. xi ,

27, 2--,. — 7 ll)id. I.

 , ,;

1931 GUERRICI ABBATIS 1032

lainen esse sibi coai-yiiit ,
prubat et coiwiwcil. ''''^ a</ oditnn'*. Merilo piorsus (lolusus ud odiuni
UVi qui dicehdt, Qui coniTsusritnvit ('t(i>/ixr(/rrt: A (\m iyiioiaiitiain i)ei Jion liabet, sed odiuni.
fecit in caeiest'/>usin C7tristo' , fides erat siil)- Qiiomodo enini non odit Deuni , cujus declinat
stantia reruin sj)erandarum : illi (|iii invisil>iUin aspectum, conleninit iniperium vellet non ,

taiiquam videns sustinebat % arj,'umentum eiat esse judicium ? Ignorans quidem i^norabitur,
non appaientiiim. Qiii eniin ilicebat , S/jc sa/ri odi(Mis aiitem et odietur. lile reprobabitur ve-
suinus ^, nonne (piod spei abat
fiicti et per pa- rilate judicii , in istum viiidicabilur severitate
tientiam exspectabat ,
jain per lidem in cordc odii.
suo subsistere deinonstrabat? Et qui propone- 5. Adeo, Iralres, periculosior est fides ficta,
bat Dominum
conspectu suo semper, nonnein iides dolosa, quae se ipsani dissimulat, quam
persuasum tenebat arL^umento fidei eum pra>- , lides niilla. Fides nulla, per insi|)ientiam dicit
sentein esse , (pii iioii appaiebat^ ? in coide siio, I\on cst Dcus : fides licta per nc-
4 . Huic fidei prorsus aptissime congruit quod quitiam t/o/osc ayit in conspcctu cjus , et se scire
Scriptura dicit Justus cx fi(/cvh'it^. Haec enim B Deuni velsciri a Deo dissimulat; dum scienset
:

justum facit, justumque custodit; et, nt vivat prudens,imo impriidens et impudens sub ocu-
in aeternum , iiiterim spei ^audio )iascit. Quid lis ejus peccat. JNescio tamcn quomodo possit

enim sic liominem a peccato revocat et servat dici lides quae flctos et dolosos potiiis facit ,

sicut fides quae invisibilem tanquam videnfcsus- quam fideles. Scio quidem quia confessionc fi-
tinet et observat? quid ita spe gaudentem fa- dei plena est terra, sed tamen audio prophe-
cit, sicut fides quae sejnper in reinunerationcm tam plani^entem (|uia pciiit Jit/cs dc tcrra^. ,

aspicit? Nos enim , fratres, quare iiej^ligentes Putas enini Filius hominis si nnnc veniret, ,

sumus , nisi quia praescntiam Judicis nostri mi- inveniretfidem super terram '"? Numquid fidem
nus vigilanter intendimus? aut quare tristitia reputaret hanc hdem fictam negligentium et
pene absorbemur nisi qiiia remunerationem , contemnentium qua leviiis damnat ca?citatem ,

promissam minus lideliter cogitamus? Ha-c si- qua meliorem judicat credulitatem inlidelium ,

quidem duo niala sunt negligentia scilicet et , diemonum ? Daemones credunt et contremi-
tristitia, quibns niiserabiliter infidelitas nostra C scunt " homincs credunt nec contremiscunt. ;

laborat : quia videlicet aut negliginuis niandata, Danuones quem credunt verentur homines :

aut si necessitate timoris a negligentia coerce- diim cpiem crediint, iiec timent, nec verentur,
mur, nequaquam hilariter operamur, nec sicut gravius de conteiiiptu judicantur. Non fallamur
fides postulat, spe renninerationis in labore ergo , fratres ,
generali nomine fidei ,
quasi
consolamur. Credcrc ,\w(\\\\\, oportct accc(/ciitcs quaecumque fides ad justitiam debeat reputari
ad Deum qiiia est , ct in(juirentibus se reniunc- sed meminerimus Doclor Gentium in fide et
non dissimulemus </»/V/ cst, habe-
rator est^\ Si vcritate, qualem definierit fidem qua Deo est ,

mus custodiam timoris si non dissimulcmus :

,
placindum Fidcs, iuquiem, cst su/jstantia rc-
:

quia in(/uircntibus se reniiincrator cst, habemus ////// s/jcrandaruni , argunicntuni non apparcn-

consolationem spei. Ubi custodia timoris,nul- ///////. Haec est fides quai per dilectionem ope-

lus locus negligentiae : ubi consolatio spei , nul- ratur ut suadente conscientia meritorum
; de ,

lus locus tristitiae. Sicut autem de lide qua fide spes nascaliir, fides(pie supponatur velut
Deus esse creditur , timor salutis nascitur; ita D subjectum et fuiulameiitum , cui superadificen-
cum minime creditur, aul dissimulatur , omni- tur bonaaeterna, quae speranda sunt. 6/«« isla
))us malis frena laxantur. Quare enim coinipti fu/c iinpossibi/c cst p/accrc Dco'^ : et cum ista
// al>ominabi/cs facti sunt in inii/uitatibus ; nisi iin|)Ossibile est displicere Deo. Ocuii tui , Do~
quia r//vC/7ille generalis insipicns in cort/c suo, iiiinc, rcspiciunt fidcin '', dixit ille (|iii jugiter
iVr;// Dcus ' ? aut certe si nescire Deum non
est in conspectu luo stabat per lidem. Omnino juste
permittitur, non est timor Dei ante ocu/os cjus, et nierito. Prorsus debita vicissitudo , ut oculi
sed do/ose agit in cons/)cctu cjus dissimulans tui, Domine , respiciant fidem ,
quia oculi mei
(piod novit invitus, ut inveniatur ini(juitas cjus semper ad Doniiiium lidclcm.

l'.plur.s. II, 0. — »llel)r. xr, 27. — ^ Rom. vifi , 24. — 4 Psal. xv, 8. — 5 ijabnc. u, 4 , et Rou». i, 17. —
•' llcbr. xr , «. — 7 1'sal. lu , 2 , 1 .
— » rsal. xxxv, 2,3. — 9 Jerem. vii , 28. — '• Liic. xviii , 8. — " J«cohi
11 , 19. " 11(1)1. XI, 1, 0. — '3 Jertm. v, .1.
1933 DK ANNTJNTIATIONE DOMINI, SERMO I. 1934
Nos autem, fratres, si tanquani sine fide^''
6.
'

tificabitur ^. Prorsus sermo bonus

sermo iidelis ,

simuSjDeuni post dorsum nostrum ponimus A , et onini acceptione dignus, Evangelium nostrae

ut dissimulantes timorem ejus, in vanitates po- salutis quod angelus missus a Dco, hodierna
:

tiusrespitiamus, qiio merito nos respicien- die Mariae evangelizavit, ac laetum de lucaina-
dos putamus? Imo respiciemur, sed quo vul- tione Verbi, dies diei, angelus Virgini verbum
tu? Vullus Domini super facientes mala' : sed cructavit. Sermo ille dum Filium promittit Vir-
quam iratns,(piam terribilis, qiiam impoitabi- gini,veniam pollicetur reis, redemptionem ca-
lis tunc demum scietur quando fugient qui ptivis, adapertionem clausis, vitamque sepultis.

oderunt eum a facie ejus. Et a facie tua, Domi- Sermo ille dum Fiiii regnum praedicat, justo-
ne, quo fugient, nisi in tenebras exteriores, in rum quoque gloriam annuntiat; terret inferos,
illud cliaos et abyssum ignis et caliginis? Tunc laetificat coelos ; et slcut cognitione mysterio-

cnim diccnt mo/itibiis Cadite siipcr iios ; et col-

,
rum , sic etiam novitatc gaudiorum perfeclio-
Ubus Opcrite nos^ ievius aestimantes absor-
, : nem auxissc videtur Angelorum. Quem ergo
beri voragine inferni, quam snstincre faciem B non laetificet ille sermo bonus in affiictione sua,
Dei irati. Enimvero tunc stabunt jiisti in magna quem non consoletur verbum illud in humili-
constantia : tunc fides quae modo soilicita stat tatesua? Memor esto, inquit David , Dcrbi tui
in conspectu Domini, ad videndam voUintatem scrvo tuo, in quo mihi speni dedisti ; hcec enim
ipsius, secura stabit ad videndam gloriam ejus. iiie consolata cst in humililate mca ''.
Vcrbum
Vigilate, fratres, state in fide ^. Quem lides ti- tantum promissionis accepcrat, sed nullo ad-
more non potest dorinitare per ne-
soUicilat, huc indicio sese effectus prodebat. Affligebat
gligentiam cjuem fides in spe radicat
: non , eum dilatio voti, sed consolabatur cerlitudo
potest titubare per diriidentiam. Omnia autem spei ex fide promittentis.
vestra in charitate fiant, ut fidei lenitas junga- 2. Si ergu David sola spe salutis hujus, quae
tur, quatenus de unoquo<pie vcstrum dicatur, nobis servabatur, animum pascebat : quod
Infide ct lcnitate ipsiiis sanctimi fecit illuiu Do- gaudium ,
quae deliciae , rei ipsius exhibitio no-
niinus^ : quod ipse prspstet Sanctus sanctorum, ])is esse debuerat ? O felicitas temporum isto-
qui vivit et regnat per omnia saecula saeculo- C rum! o infelicitas temporum istorum ! An non
rum. Amen. felicitas tcm])orum , in quibus tanta plenitudo
omnium bonorum ? an non infelicitas
gratiae et
temporum, in quibus tanta ingratitudo redem-
ptorum ? Ecce enim venit plenitudo temporis ,

IN in quo mittit Deus Filium suum ut fiat Filius ,

hominis, hominiimque Salvator et ecce ma- :

ANNUNTIATIONE DOMINICA ,
gnitudo teporis ut Salvatorem suum fastidiat ,

honio peccator. Annuntiatur salus perditis, et

SERMO I.
contemnunt : i^romitlitiir vita desperatis, et ne-
gligunt : vcnit Dcus ad homines, ct non assur-
Dc gaudio hujus diei et de laudibus Virginis malris. gunt. Assurgit, (pii aliqua devotione se crigit
ut det gloriam gratia^ Dei : assurgit ,
qui saltem
.„.^- D cum gaudio suscipil verbum propriai salutis.

Scio auteni , scio quis est qiii laetilicatur illo

1. Opportune nobis in his diebus Quadra- sermone bono. Ille procul dubio qucm prius
gesimahs observantiai solemnitas intervenit hiimiliavit pius ma-ror in corde siio ; mceror de
Dominicaj Annuntialionis, ut qui fatigantur af- peregrinatione et exsilio, moeror de vinculis
fliclione corporaU, gaudio recreari valeant spi- mortis et periculis inferiii ;
qui moercns quoti-
rituali; et quos humiliavit poenitentiae hictus , die plangit, quod praeoccupaverint eiim latpiei

annuntiatio illiusqui tollit peccata nuindi, con- mortis , et pericula inferni invencrint. Iluic ni-
soletur. Sic quippe scriptum habes Moeror in
: inirum jucundiis advenit hodieiiuis illc nuntius
corde virc humiliabit eum ; et sermuiie bono Itc- de ccelo , hic gratulabundus excipit scrmonem

' 1'sal. XXXIII, 17. — > Luc. xxiii , 30. — ^ I C.or. xvi , l.J. ^ Hcili. XI, V, i. - ^ l'rov. XII , 2b. — 6 r.sai.
 , A ,

193J GUKRRICI ABBATIS 193G

de i)ci Filio : luiif, iiKjiiam, liigcnti vt niaTcnti"*'' ossc niniiuni, (|iicin fcirc ncquivcrunt (luam- ,

quod taiitissit malis pra-ventus ct circumven- vis nimis pro VaUlc poncrc consuctudinis sit
tus, non sine gaudio libcrator annuntiatur ;
Scriptnrarum. Caetera namque quae proscqnitur
(jui oleum j^audii dalurus cst pro luctii, pallium Scrlptura de illius throni ma^nificentia^, ac-
laudis pro spiritii nuvroris ; (jui vidclicct linciu coiiiiiiotlalius, nisi lallor, si quis tractare volue-
dabit miscriis, ct sinc finc bcatitudincm dabit rit, accipicntur de eoipore Christi ,
quod est
miscris. Bcati eri^o qui lu;^ent, (pioniam ipsi Ecclcsia.
consohibiuitur : beati quos humiliavit pius mce- 4. Mihi sane magis niirari modo libet illud
ror in corde suo, quoniam Inctiticabuntur scr- cbiir tani |)rctiosum imo ct imprctiabile virgi-
,

mone bono. Bonus planc sermo ct consolatorius nalis castimoiiia; , de quo scilicct scdcm sibi fa-
omnipotcns Sermo tuus Dominc, qui hodie , ccrc dclcjjit, (jui sedet supcr Clierubim : //lcef,

a rcgalibus sedibus vcnit in utcruni Virj^inis, inquicns, /{(/iiies mca in saculum sccculi; /lic

ubi ctiam sedem sibi regaleni exstruxit : in scdcbo , tjuoniam clegi cam*^. Quam nitidum
qua cum etiam nunc sedeat ,
quasi Rcx circum- B cbur illiid , quod oculis tanti tamquc divitis Re-
staiitc cxcrcitu .\iii,'elorum in cadis, cst tamcn gis placuit, in cujus diebus argcntum nullius
nioercntium consolator in terris. est prctii! quam quod nec a conceptu
friyidum,
3. Rcgali siquidcm ex progenie Virgo electa incaluit! quani solidum, quod nec partus vio-
est ,
generositatis quidem regiai nobilis proles, lavit! quam candidum simul et rubicundum ,

sed virtutis rcgiae nobilior indoles : ut aeterno quod candor lucis petcrnae ignisque Spiritussan-
Regi, Filio Regis matcrna quoque nobilitas , cti , univcrsa sui plenitudine replevit ! Maria
rcgium honorem deferrct et venientem a re- , siquidem et ipsa candidior nive, rubicundior
gali scde Patris, rcgalis etiam thronus in aula ebore antiquo; cui scilicet incomparabilem et
virginali Reginae suscipcret Matris. Inipsaquip- castitas candorem, et charitas seu martyrium
pe et ex ipsa, Sapientia aedilicavit sibi domum ', rutilantcm pr?e antiquis clectis noscitur contu-
in ipsa et ex ipsa paravit sibi thronum : cum in lisse ruborem. Nam ct suam animam per-
ipsiiis

ea et ex ea corpus aptavit sibi ita ad omnia transivit gladius, ut mater summi Virginis et
perfectum et congruum, ut ct domns ei sit ad C Martvris essct et virgo ipsa et martyr, candida
quiescendum et thronus ad judicandum quod
, et rubicunda, (picmadmodum dilectus ejus can- ,

primo tabcrnaculum ei fuit ad pugnandum, et didus et rubicundus". Dcni(|ue, sicut Salomon

cathedra ad doccndum. Vide autem ne forte ipsa in omnibus thcsauris suis et opibus tantis nihil
sit sedes David patris ejus ^ quam ei dandam habuit tam pretiosum quod in opus illud, ma-
, ,

l^romittit angelus non quod David in ea sede-

: gnificum thronum scilicet gloriae suae judicaret
rit sed tjuod ex scmine David assumpta et fa-
; cbori prrefcrcndum sic Maria singularcm prae :

bricata sit. Et certe si sedes David non est omnibus clcctis Angelorum ct hominnm invenit
,

tanien sedes tua, Deus, in saeculum saeculi ipsa gratiam apud Dcum, ut videlicet Dei conciperet
est. Si solium David non est, certe solium ex- et pareret Filium, atqueex ebore corporis ejus
celsum et elevatum super omnem crcaturam thronum sibi virtus Altissimi sine manibus ex-
ipsa est. Si quis autcm etiam thronum illum cidcret gloriosnm.GIoriosus prorsus illc thronus
^vandem, ([uem rcx Salomon silfi fccil (lc eboie, ac niirabilis, de quo Scriptura perhibet quia
corpus ipsum interpretetur, quod Pacificus no- D «6i« e.st factum tale opus in universis rcgnis^ :

sterhodie sumpsit ex Virgine, non multum a quod facile testimoniis probaretur Angeloruni
vero videbitur abhorrere quandoquidcm et : qui scmpcr ct insatiabilitcr in gloriam et deco-
illud (piod se(piitur, ct vcstivit cum au.ro julvo rcin Dominici corporis prospiccrc coiuiipiscunt.
nimis^, «idcm satis cor})ori congruit; (piod jaui Qiiia cnim in universis rcgnis non cst tale opus
Dominus dccorcm induit fulgoris iutolcrabilis. factuui, quidquid factuni est , flectat ci gcnu in
Fcstifit inquit, cum auro fulvo. Prorsiis, si
, omnibus rcgnis , ccelestium , terrcstrium, ct
iutcrrogcs oculos Apostolorum (pii trausligura- iiilcriiorum. Quam beatus igitur illc ventcr
tum in monte vidcrunf*, conlilcbuntur auruiu cbiirnciis, undc caro cburiica simipta cst Rcd-
nimis esse fulvuin , id est, fulgorem corporis cm|)toris, prctiuiii aiiiuiarum, miraciiliim .\n-

< iTov. IX , 1. — » Luc. 1 , 70. - J III Kcp. X , 18. I Alntlh. xvn , I , -J. — > Ul Ki^;. x ,
\8--20. • ISal.

(xxxi, fi. — ^Cimlic. V, 10. « III lUj;. x, :!0.

 ,, ,

1937 DE ANNUNTIATIONE DOMINI, SERMO I. 1938

geloruin, solimn summae majestatis, thronus-"" tate sunt Iiiteae, contincntiae virtute fiunt
ebur-
quc potestatis, cibus vita.' immortalis, medicina A ne* ex quibus si mynha prima spirare ca>perit
:

peccati, restitutio sanitatis ! Quotquot , inquit, per mortificationem voluptatimi, conscquentur

tarigebantcum , sanabantura languoribus suis' : et aliae species aromatic*, qus multiformem
nam virtus (le illo cxibat, ctsanabatomnfs''. virlutum gratiam spirabunt. Spirabunt autcm
5. Beatus igitur venter, quite, Domine Jesu, Christo delectabiliter , tanquam de vcstinicntis
portavit! felix castitas uteri virginalis, quae huic suis : spirabunt ctiam longe latcque proximis
operi materiam ministravit! Felix prorsus, fra- tanquam bonus odor Christi in omni loco. Ho-
tres mei , nitor illius cboris, id est, candor ca- rum vestimentorum Christi fragrantiam statim
stitatis : cuinecaurum mundanae sapientiae, nec ut sensit Isaac; Ecce , inquit odor filii nici ,

argentum eloquentice , nec gemmam alicujus sicutodor agri cui benedixit Dominusl Sed et .

excelientis gratiae , nostri praefert electio Salo- Sponsus ad sponsaiu, qua? etiam corpus et ve-
monis; si modo tamen castitas humilitate com- stimcntum ipsius est, loquitur dicens Odor :

mendetur, quia humilitatem ancillce suae respe- B vestimcntorum tuorum , sicut odor t/iuris^. Qucm
xitDominus^. Proinde namque Salomon cum nimirum odorcm thuris Sponso gratissimum
in carmine amoris castitatem praedicaret virgi- pietas, o fratres, vestrorum spirabit cordium
nis , seu sponsae videlicet seu sponsi (quia quo- si itafragrans et devota fuerit, ut diri-^atur ora-
rumspiritusunuset carouna,in plerisqueetiam tio vestrasicut inccnsum in cons[)ectu
Altissimi
lausuna), ut castitatem illius adornatam no- et ascendat coram co sicnt virgula fumi ex aro-
stramque adornandam etiam aliis virtutibusdo- matibus myrr/ice et t/iuris^. Et quidem myrrha
ceret, ait v Vcnter ejus eburncus ,
distinctus fragrat ei de corporibus vcstris; fragrat utique
sapp/iiris^. Ut autem noveris quia castitas alia- et mihi utinam
ita et thus fragrct de cordibus
:

rum virtutum_seu gratiarum sit receptaculum vestris quatenus Sponsus probans vos sicut
,

apothecae aromalicae seu unguentariae nostri castos, sic etiam dcvotos, frequentius vos sua
Salomonis non nisi domus eburneae sunt, sicut visitatione dignetur et dicat, Ibo nii/ii ad mon-
David in illo epithalamio cecinit, quod inscri- tem myrr/ice , ct ad colleni t/iuris '". Videtur ta-
ptio tituli, Canticum pro dilecto , de Sponso C men sermo iste, prophctia hujus esse dici , per
Ecclesiaeaccipiendum ostendit. 7l/>T///<7, inquit, Salomoncm olim praedicta per Jesum hodie ,

et gutta ,' ct casia a vestimentis tuis , a domibus impleta. Hodie namque venit in illum monteni
cburneis, ex quibus delectaverunt tefiliceregunt altissimum montium, montem nbn modo myr-
in/ionore tuo^. Corpora siquidem eburnea san- rha^ et thuris, sed et omnium aromatum dico :

ctorum,domusChristi sunt; vcstimentum Chri- autem Virginem virginum onmium plenam ,

sti sunt ; membra Christi sunt; templum Spiri- gratiarum inter quas tamen pra?cipue nisi fal-
,

tus sancti sunt. Ab his veslimentis Christi ab , lor, redolcbat sponso myrrha castitatis et thus
his domibus eburneis spirat ei omnis fragrantia pietatis. Odor iste, fratres niei, super omnia
virlutum et charismatum ex quibus delectant , aromata ; odor iste Dominum majestatis de ex-
et honorant Regem regum filiae Apostolorum et celsis attrahit et invilat, ut inclinet crelos et
Prophetarum. Probastis et ipsi , fratres mei, ex dcscendat, sicut probat dics hsec, cum Altissi-
quo coepistis possidere unusquisque vas suum mus, angelo misso de coelis, ipse quoque de-
in sanctificatione et honore, non passione desi- D scendit in Uterum Matris, qui semper manet in
derii, sicut et gentes quae ignorant Dcum ^" sinu Patris, cum quo vivit et regnat per omniu
quid unguentorum, quid odoramentorum divi- saecula saeculorum. Amcn.
na largitate sit modo corpus quodinfusum quo ;

erat sentina sordium,nunc Spiritus sancti sit

venerabile sacrarium et quod erat vorago fla- ;

gitiorum nunc quaedam sit apothecagratiarum.

,

6. Mjrr/ia, inquit, et gutta, ct ccisia a vcsti-

mentis tuis, a domibus eburncis. Inhabitamus

quidem domos luteas ; sed quae materiaj quali-

• Marc. vr , 56. — > Lnc vi ,19.-3 iJ. i ^ 43. _ 4 ranlic. v, 1/|. — 5 psa|. xiiv, ;», (0. - t»

4,5. — 7 Gcu. xxvu, 27. — ^Cant. iv, 1 1. — 9ld. in , 0. "• Id. iv, (l.
l r|„..s.s. ,v
 — ,

l'J3!f (.IIKRRICI ARBATIS 1940

""*
sancta et inviolatu proferat virginitas. Sane in
SERMO II. A hoc i|)So satis tlecciitcr Cliristi occasiis (jrtui, se-

pultura respondct conceptioni : iluin vidclicet

l)e Yerbi iucnrnatione in Maria ct in aninia lideli. eniittitiir Aj^iius de pctra dcsciti, condcndus in
pctra nioniiiiienti : et cujiis corpori nioniiiiien-
^^*"***'"
tum excidcndiiin erat in pctra, ipse al) initio
conceptus sui, et corpus sibi excidit de petra,
1. Hodie Verbum caro factum est, et habitare et corpori locuin in petra; sic integritatem pe-
cocpit in nobis , secundum rcgulani scilicet sana* trre cum de ea emittcretur non imminucns , sic-

fidci , (piam ccclcsiasticorum duj^matum dcfini- ut nec signatam scpullurai petram, cum de ea
tio tradidit nobis. Firmissimc namquc tcnct, et egrederelur aperiens.
nullatenus dubitat Ecclesia, carnem Christi non 2. Si ergo pelra C/iristus^ , ut ait Apostolus,
prius conceptam ,
quam
non deyenerat a Matre Filius, qiiando et ipsa
a Verbo susceplam sed ;

ipsum Verbum Dei carnis acccptione conce- B jjetra' nomine censetur. An non recte vocatur
ptum, carncmque Verbi incarnatione conce- petra, quaj ct in amorem integritatis proposito
ptam. liodie itaque Sapientia «dificare coepit firma aflcclu solida sensu quoque ipso adver- , ,

sibi domum corporis nostri in utero Virj^inis, sus illecebram peccati tota insensibilis erat et
et ad aedilicandam unitatem Ecclesiae , angula- lapidea? an non recte petra virginalis intcgri-
rem lapidem de monte sine manibus abscidit; tas ,
qiiae et nihil parit per naturam sui ; et cum
dum siiie opere humano de corpore virgiiiali parit , roris virtute divini, nec admittens con-
carnem sibi nostrae redemj)tionis separavit. Ab ccptum, nec emittens partum novit aperiri ?

hoc ergo die Dominus virtutum nobiscum , Sc(\ (/pcrintur tf;rra, incniitlssilas , aperiadir, et
susceptor noster Deus Jacob quia hodie Do- : germinet Sahaturem ^. O sanctelsaia, qui dicis
mini est assumptio nos:ra, ut inhabitet gloria aperiatur, (juid ergo est quod Dominiis ad Eze-
in terra nostra '. Prorsus hodie bcnedixisti , c\\\(Acm \<is\.A\.ur : Porta /la^c clausa erit, et non
Domine, terram tuam , illam benedictam in mu- apcrictur'^? An tibi reseratum fuit tantummodo
lieribus. Hodie dedisti benigiiitatem Spiritus C consilium fecundandae Matris, et clausum tibi

sancti, ut terra nostra daret benedicLum fru- fuit mysterium clausae j)erenniter integritatis?
ctum ventris sui , et rorantibus ccelis desujier Absit, inquit :nemo magis quam ego conscius
uterus virginalis Salvatorem gerniinarct. Male- hujus secreli. Quomodo enim me latuisset per-
dicta terra in opere praevaricatoris ,
quae etiam petuaj virginitatis mysterium, qui tanto ante
exercitata sj)inas et tribulos germinat hseredi- ^^rxiVwi : Hccevirgo concij)iet , et parietjilium''?

bus maledictionis At nunc benedicta terra in '. Quaeris igitur quoniodo dicamus, ego , aperia-
;
opere Redemjjtoris, quae remissioncm jieccato- tur non apcrictur ? INon aperietur viro,
'\\\e ,

cum fructumque vitai j^arturit universis, et filiis aj)erietur Doniino sicut ibidem ad ij)sum dici- :

Adae praejudicium originalis dissolvit maledicti. tur Ezechielem, firnon transibit per eam
Prorsus benedicta illa terra, quae omnino inta- quoiiiam Dominus Dcus Israel ingressns est pcr
cta necfossa, nec seminata, de solo rore ca-li
, cam. Aperietur autem Domino non virginalis
Salvatorem germinat et mortalibus jianem An- , integritas corporis ,
quia sicut E/.echiel jiost

gelorum, alimoniam vita* aeternaiministrat. llaec D j)i-a?dicta subdidit , Hccc clausa erit ipsi etiam
itaque terra quia inculta erat, videbatur esse principi* , sed aperietur auris et j)orta cordis :

deserta, sed erat oj)imo fructu referta : videba- quia videlicet intravit j)er aurem ^irginis Ver-
tur essc ercmus solitudinis, sed erat j)aradisus bum incarnaiidum , ct cxivit j)er clausani j)or-

l)eatitu(linis. Plane hortus deliciarum Dei; ere- tam corj^oris incarnatum. C)miiij)otciis namque
mus cujuscampi germinaveruut germen odoris; Verbuni Dei etsi inlirmilatem.nostram susce-
,

plane dcsertum refertum , de quo Agnum domi- jiit nihil tamen de sua sibi omnij)otentia miuuit,
,

natorem terrae Pater emisit. Emitte , inquit , (juoiiiiiiiis coiilra naturam carnis, et suj)ra in-

Agnum, Domine, de pctra dvscrti^ , id cst, ab- tclligeiiliain sciisus nostri, corj)US suum j)alpa-

scinde PetramdePetra, Sanctuin ct iiiviolabilcm bile jier daiisa j)osset ct iiitcgra trajiccr»-, sicut

'
l'-.al. i.x»xiv, 10. »(;eii. 111, 17, 18. ^ Isai. .\vi, I, t I Cor. X, i. - * Um. m.v, 8. — ''
Kieoli.

XI, IV, '),. 7 Isiii. vi( , I 'i. - * F.7.ecli. II. IV, '}., ;i.
 ,,

1941 DE ANINUNTIATIONE DOMINI, SERMO II. 1942

etiamdiscipulosingrediens januis clausiSjOculis^^^clemuni autem fructiis, cum beatitiido satiat

probavit, qiiod ratio non capit. A hominem consummatum. Pulclierriine sane ac

3. Secura igitur, o Virgo intemerata , o ])orta vii;ilantissime, non solum mysteria, sed et my-
sanctuarii perenniter clausa , secura aperi Do- steriorum praesayia dispensatio pra^ordinavit di-
mino Deo Israel ,
qui libi jain dudum clamal : quo
vina, ut locus in lerra germinavit Salvato-
y}/)cri luilii, soror nica , ainica mea\ Non est rem germen justiim , et fios de virga et radicc

qiiod timeas integritati tuae Deus non novit : Jesse ascendit , Nazareth , id est sanctilas, ger-

intcgra violare,sed violata consolidarc. SiVerbo men , flos, virgultum vocaretur : ut vidclicet
Deiapta es, tum demuin non modo clausa, sed negotium loco , locnsque negolio consona voce
et signata es. Pone me \ni\\\\\., iit signaculiim , contestaretur, pariterque et nomen loci rem
sapcr cnr tiiitin, ut signacitliini siiper bracliium gerendam ])ronuntiaret , et res gesta causam
tuiim^. Jesus quippe impressus in corde , ex- nominis indicaret.
])ressiis in opere, sigillum plane et munimcntum 4. Ignoscite mihi , fratres mei, qnia qui mo-
est inviolabile castitatis sponsa; suae eo ipso B rum vestrorum servire debueram instructioni, et

quo se imfwimit imitationis formam imponit plus forsitan quam necesse erat demoratus sum ,

etiam incorruptionis custodiam. Sit ergo o Vir- in illius ineffabilis admiratione et praeconio my- ,

go fidelis, auris tua aperta ad audiendiim et sterii. Qiiid enim mirum , si miror (jiiod stnjjent

mens tna ad crcdendum : aure percipe verbum Angeli; si quam coeli enarrant
praedicare gestio
angeli, el corde suscipe Verbum Altissimi, et gloriam Dei ? quid mirum, si me delectat, quod
corpore concipe Filium Dei. Dic et tu o beata ,
beatos sjjiritus Istilicat, quod peccatores justi-
tam humilis quam fidelis, dic Domintts apcruit : ficat ,
justosque glorilicat ? Nescio tamen si ulla

inihi atirem-.cg^o autem nnn cnntradicn , retror- esse possit efiicacior ac suavior morum aediii-

sum non ahii^. Ecce ancilla Dnmini : j^raesto catio quam hujus mysterii, id est, Vcrbi in- ,

sum ejus voluntati; quinimo juvabo votis si carnati iidelis et pia consideratio. Quid enim sic
possum ,^at mihi secunclum verbum tituin ^. Hoc hominem excitare jjotest ad amorem Dei quam ,

dicere sic suam devotionem offerre istud pla-

,
praeveniens hominem amor Dei tam vchemens ,

ne est Domino pectus aperire istud est etiam C ad hominem, ut homo propter hominem velit
,

os aperire, et spirilum altrahere. Sic ])rofecto iieri ? Quid autem ita nutiit amorcm ])roximi

aperiebafur terra ut quem rorabant coeli desu-

; quam similitudo et natura proximi in humani-
per, susciperet rorem , et germinaret Salvato-- tate Dei? Nam humilitatis exemjjlum nec cogi-
rem. Nobile germen, gcrmen justum ,
germen tari posse majus aliquod existimo ,
quam exina-
odoris, germen Domini quod jam est ,
in ma- nitionem Dei in iormani servi , et servitutem

gniiicentia et gloria cum idem fructus terrae , ])lus qiiam servi. Castitatem ]>orro (juid aeque
sublimis est super omnia id est, exaltatus est , commendat, sicut quod ij)sa castitas Salvatorem
super coelos Deus, et su])er omnem terram glo- germinat? Aut fidei virtntem ac raeritum quid
riaejus. Niliil enim interest, sive germen, sive evidentius ostendit, (juam quod Virgo Deum
frucliim , aut florem dixeris, cum haec omnia ,
iide concepit fide omnia sibi j^romissa divinitus
,

imo infinita alia unus Christus sit : res una, scd imiileri j^romeruerit? Bcata , inquit, (juce cre-
multilormis gratia, et virtutis unius operatio didit : <iiinniain pcrficicntur cjtiiv dicta stint ei a
miillifaria ; cui si nomina paupertas hu-
inlinita D Domino ^. El ut plenius noveris conccptum Vir-
mani sensus et sermonis, j)ro similitudine com- ginis non mysticum sed et mora-
soliim esse ,

modaverit, tamen implere signiiicationem

rei lem ;
qiiod sacramentum est ad redemjitionem ,

non poterit. Bene autem simul vocatur germcn, excmplum (nuxjue tibi est ad imitatioiiem : ut
et flos, et fructus, (jui sine gradu profectus, ab maniliste evacucs in te gratiam sacramenti, si

initio conceptus sui omni virtut.e et gratia in se non Quaeenim Deum

imiteris virtutem exemj>li.
ipso exstitit perfcctiis. In nobis enim j)riiiuim iide concoj^it si (idem habeas, idem tibi j)ro-
,

ipse gcrmen est, cum lidcs in confessioncm mittit, quod vidclicct si verbum ex ore nuntii
jjrorumpit, vel o])iis manifcstiim : postmodiim c(rlcstis lidcliter vclis suscipere, Dciim qucm
Jlos , cum super ])rolicientcm efilorcscit sancti- totus orbis non potest caj^ere possis et ijise ,

ficatio Dei quodam spectabili decore virtutum : concipere. Concipere autem corde, imo et cor-

' Caiilic. V, 2. — 2 Iii. vjii ,6. — 3 jsai. i. , 5. -- 4 Luc. i , 38. - * Ibid. 45.
 ,! — —,,,

lUia GLERIUCl ABBATIS 1944

porc, licft non corporali opere aut specie, tA-^^^jJtirit, t/ist/tiam /uibct^ laboris; ciim aiitem pe-
ineu platie corpore tiio : (pianiloqiiiclem jiil)e- A peiejit piic riiiii ,
jaiii iioa iiiemor erit pressurae

nuir ab Apostolo ,
{•lorilicare et portare Deum propter gaudium, quia natus erit homo Chri-
in corporenostro'. Attencle itaque, utscriptum stus inniundum exteriorem corporis nostri
est, dilij^enter aiiditui tuo, naiii//V/«'i r.<w///r//V//, quod et minor mundus solet appellari. Qui
iitiditus (lulem pcr quod tibi Vcrbum Dci ' : enim nunc c»)iic('plus est Deus in spiiilibus no-
absque dubio evan^elizat anj^elus Dei, cum de stris, coiiligurans eos spiritui cliaritatis sua;

timore aut amore ejus lecum agit praedicator tunc velut homo nascetur in corporibus, con-
fidelis quem angelum Domini excrcituum dici
,
figurans ca corpoii claritatis su£e, in qua vivit
el esse non est tibi las ambiyere ^. Quam beati et gloiialur Deus jier omnia sa;cula saiculoruin.
qui dicere possunt, A tiinorc tuu , Duminc Amen.
conccpimus ct parturiuimus spiritum salutis •*

~rs<»-r^
<|ui nimirum non est alius quam spiritus Salva-
'

toris, quam veritas Jesu Christi. Vide inef- B

labilem dij^^nationem Dei , siniulque virtutem SERMO III.

incomprehensibilis mysterii qui creavit te :

creatur in te; et quasi parum esset te ipsum De Lujus mjsifrii siguis.

habere patrem , vult etiam te sibi fieri matrera.

Quicumque , inquit feccrit voluntatem patris ,
—— »«0-

mei ipse meus ctfratcr, et soror, ct matcr est ^.

,

O fidelis anima, expande sinus, dilata alfectus j

1. Auclite, clomus Davict : ecce clabit Dominus

ne angustieris in visceribus tuis, concipe quem ipsc vobis signum. Ecce virgo concipict^. Hodie
creatura nou capit. Aperi Verbo Dei aurem impleta est haec prophelia in auribus vestris.
audieiuli : liajc est ad uteruni cordis via spiritus Hodie nanique illud ineffabile conceptus virgi-
concipiendi hac ralione compinguntur ossa
, nalis niiraculum, sicut audieratis pioniissuni

Christi, id est, virtutes in ventre praegnantis. sic audistis impletum : Virgo hodie concepit. Et
5. Gratias libi, sancte Spiritus ,
qui ubi vis C hoc signum prioribus retro sa?culis inauditum,
spiras. Video nuinere tuo non unam sed in- , nostris sa^culisDominus dedit. Et sicut Jeremias
numeras fidelium animas illo generoso gerniine eodem spiritu el codem sensu praedixit Creabit :

gravidas custodi opera tua ne aliqua illarum

: ,
Duminus novum super terram, cjuia fcmina cir-
abortiat, conceptumque divinae sobolis infor- cumciabtt viruni 9. Quid est em\n,creabit Domi-
mem aut mortuum excutiat. Vos quoque o ma- , nus novum super terram, femina circumclabit
tres beataitam gloriosae prolis, attendite vobis virum, quod ait Jeremias; nisi quod ait Isaias,
ipsis donec fornietur Cluistus in vobis
,
al- ^*
: DaOit Dominus signurn, Virgo concipictfilium '".?
tendite, ne qua foris offensa gravior felum te- Hoc nempe est, circumclabit. Non de consortio
nerum Isedat ne quid ingeratis ventri, id est,
, virili suscipiet, sed de se sola intra semetipsam
menti, quod spiritiim quem concepistis exstin- concipiet , et solius materni corporis involucro
guat. Parcite, si non vobis, certe Filio Dei in vestiet. Alioquin dicant si possunt Juda?i, quod
vobis : parcite, inquam, non soluin ab operibus sii;nuiii Dominus in lioc dedit , si non virgo, sed
et sermonibus malis, scd etiam a cogitationibus D adolescentula, ut ipsi falso interpretantur , con-
noxiis, et delectationibus mortiferis, quae plane cepit : aut quid novum Dominus creavit, si fe-

suffocant senien Dei. Omni itacpie custodia ser- niina masculum de masculo suscxptum circum-
vate corda vcstra quia ex ipsis vila procedet ,
: dedit. Potest (piideui meiitiri iiiiipiitas sibi ; sed

cum maturus se partus absolvet, et vita

scilicet iii imiltitudiiie virtutis tu;e, o Doniiiie, men-
Christi quae nunc abscondita est in cordibus tientur tibi iiiimici tui, ut virtutem tuam dum
vestris, manifestabitur in carne vestra mortali. negat pravitas et paucitas Judaeorum, gloriosius
Concepistis spiritum salutis, sed adliuc parturi- et copiosius (•oiilileatur lides omiiium populo-
lis, noiidum peperistis. Si labor in parturieii- ruiii. Coiifilcanlur tibt populi, Dcus, confitcan-

do, niagna de spe partus consolatio.i)7/i//t7- cum tur tibi populi umncs : (piia tcrra deditfructum

«
I C.or. VI, 20. -- ' Roni. X, 17. — 3 Malncli. 11 , 1«, 17. — 4 Isai. xxvi , 17, I 8. -^ IMaltli. mi .
:.0.

^- (lalat. IV, 1«.). 7 Joaii. XM , 21. - » Isai. VII, l.i , l'i. 'i J.rcni. xxxi , '22. - '" l>ai. mi ,
I I
, I i.
 ,,

1946 DE ANNUISTIATIOAE DOMINI, SERMO III. 194G

suiini ;Yirgo germinavit Jesum Velint, nolint^^^lius operati sunt in confnsionem infidelium et
'.

Judaei, creavil Dominus novitatem hujus mi- A gloriam fidelium, in testimonium suse virtutis
raculi, in signum eorum incredulitatis utique : et opus nostrae salutis, arbitror hodiernum esse
in signum cui contradicunt usque hodie; phis Virginis conceptum. Nam de ipso cum prcemis-
nisi fallor, pertinacia odibiH ,
quam ignorantia sum esset , daljit Doniirnis signiim, quasi qu«-
miserabih. rentibus quod signum intuht contextus Pro- ,

2. Non ahenura taraen ab origine et consue- phetae, verbis taraen Evangehstje, Ecce virgo
tudine viperci germinis, si modo contradicunt concijnet et pariet filium 7 ut plane aut conse- :

huic signo, postquam factum est, qui ab initio
in patre et rege suo impiissimo Achaz contra-
dixerunt ne fieret. Locutus est enim Dominus
ad Achaz diccns : Pcte tibi signum. Non pctam,
inquit, ct non tentaho Dominum '. O religio
quentia vel veritate contexlus carcat aut quod ;
(
estprobabilius) mendacium Judfeorum latcbrara
non habeat. Merito proinde cum jam generatio
prava et adultera signum quaerit, signum non
datur ei nisi signum Jonse*; ut vidclicet qui ,

profana ! o pietas exsecranda! o humililas do- B ob perversitatem menlis non fcdificantur si<'no
losa! Ne tentes, ut ais, Dominum contemnis , virtutis, scandalizentur signo infirmitatis, tri-
Dominum. Quomodo enim tentares, si fideliter duanae scilicet sepulturae et mortis. Nam vcr-
obedires? Nunc autem quomodo non graviter bum crucis et mortis Judaeis qui pereunt, scan-
tentas, quem manifesto contemptu irritas? No- dalum est : his autem qui salvi fiunt, id est
vimus utique, novimus dolum et invidiam Ju- nobis, virtus Dci nec minor aut infirmior cst'»;

daicae radicis, quae ct antequam Christus nasce- nobis est Filius hominis in corde terrte, quam
retur, invidere coepit gloriae illius. Nam et iste in consessu paternae dexterae. Signum quippe
Achaz, quantum ex vita et moribus ipsius in- quod ilH recusaverunt, sive in profundum in-
lelligi datur ( nam cultor idolorum erat), non ferni, sive in excelsum supra , nos fide plena ac
alia religione aut metu signum recusavit petere veneratione devota suscipimus, agnoscentes Fi-
cum juberetur, nisi ideo scilicet, ne Dominus Hum quem concipit Virgo , in profundo inferni
glorificaretur. Sane niira et plane digna ira Dei signum nobis esse liberationis et venije : in ex-
et hominum tam , dira perversitas Judaeorum C celsum supra, signum et spem exsultationis et
qui cum jubentur signa quaerere renuunt, non, gloriae. Qui enim primum descendit in inferio-
ut fingunt, ne tentcnt, scd ne glorificent Do- res partes terrae, ut in sanguine testamenti sui
minum ^ , cum non jubentur, tentant et quae- - extraheret vinctos de lacu in quo non est aqua,
runt. Nam velut natura et usu Judaei signa ipse est et qui ascendit super omnes coelos, ut
quaerunt, et si dantur, calumniantur et inficiari adimpleret omnia "'. Jam levavit Dominus si-
contendunt, ut manifeste confiteantur quia ten- gnum primum in patibulo crucis postniodum
,

tantes quaerebant; non ut credercnt facicnti in throno regni : et cxaltavit signum ad popu-
sed ut insultarent non facienti. O gcns pccca- los nationura, quia contradictum cst ei a po-
trix , senicn ncrptani,filii scelerati ^ , aitlsaias : pulo Jndaeorum, et quotidie a quatuor ventis
Numquid parum cst vobis molestos esse Jiomi- congregat dispersos vcri Israel ad hoc signum.
nibus, mihi et aliis prophetis, imo universo O Radix Jesse ,
qui stas in signuui populorum ,

generi hominum, r//</<7 molcsti estis ctDeo meo

continent reges os suum, ob- ? supcr qucm jam
Propter lioc dabit Dominus ipse vobis signum^.T) ^trwntur etiam os loqucntium iniqua, id est
Quia enim vos in perversum adversum eum Judaeorum blasphemantium , qui adhuc signo
incediris,et ipse , ut ait ,
perversus incedet vo- immaculato conccptus tiii contradicunt, ct iicc
bis. Non vultis signum dari, ne glorilicetur angclo Gabrieli credunt diccnli quia non cst
auctor miraculi : et ipse proptcr hoc dabit, impossibile apud tc omne vcrbum ". I5cata qua?
ut ipse glorilicetur, et vos confundamini. Fac,* crcdidit, cui haec ratio satisfccit, ct cum quaj-
Domine,//7r mccum signum in bonum , ut vi- sisset quomodo Filium suscipcret, quae non
deant qui me oderunt, et confundantur , ait de '' cognosceret virum, tam de intcgritatc quani de
Judaeis ad Patrcm Filius. prolc sccuram dcinccps cffccit.
3. Primum autem signimi quod Pater et Fi- 4. Quidquid crgo garriat impictas infide-

' Psal. T.xvf , fi. — ' Isai. vrt, 10-12. — 3 Matlli. xvi , 4.-4 Isai. x — ^ld.
, ^. vii, 13, 14. — C Psal. i.xxxv,

17.-- 7 Isai. VII, 14, el Lnc. i, 31.- « Mallli. xvr, 4. — 9 I Cor. i, 18. — '"Kphcs. iv, 9, 10. — " Luc. i, 30, 31-
 ,

1947 GUERRICI ABBATIS 1948

:^^^ iiwiini
liiiin, nobis concipiat et pariat Vir^'o Filiiim a tc, ait sanctiis Deo , fjuod fccisti mWn
nos quippe siyniiiii lialnnuis iii Ixnuim , etiain A iii occulto'* nicntis, siib secreto silentii, Sed nec
Matrein et Filium. Nobis plane INIater tota nii- a vobis occnltatuni est hoc niysteriuni, fratres
raculuin est ,
qua' singularitor et siue exemplo mei, (|iioi'um experientia et conlessio testis milii

matcr est et viiyo : nobis Filius totiis miiacu- est, (piomodo (piictus et modcstus spiiitus sub
lum , (pii non solum sini;ulariter ^ scd incom- silcntio roboiclur, pinij;ucscat et florcat : (juo-
prcliciisibiliter Dcns cst ct liouu). Matcr virgo niodo e contrario per verba, velut quadam
concipicns ct pariciis , sii;iuim iiobis est quia paralysi, dissolvatur et defluat; quomodo ma-
Dcus est lioino iste (pii coiuipitur ct paritur : crescat, et marcescat , et aridus decidat. Deni-
Filius divina faciens , ct luunana paliciis , si- (juc si in silcnlio lortitudo non esset, Salomon
gnum nobis est (jiiia in Deum transfcrct liomi- nc(jua(jiiam dixissel : .SVcv/f «//;i^/;/^//f«.v et absquc
nem pro (juo
,
concijutiir et jiaritur, etiam et iiiuninini tiiiibitu , ita vir </ui iion jjotcst iii to~
patitur. Oinnium tamcn liumanarum qucndo cohibcrc sijirituiii suuiii^. Caeterum, siinlirmita-
tum vcl injuriariim (juas j)ro nobis pcrlulit di- R qu.Tris quo iicj;otio sit occuj)anda mcns in si-
vina diynalio sicut tciiij)orc i^rimam, sic etiam
, lcntio niliil tibi imjionimus oncrosum co- , :

humililatc fcrc maximain existimo quod in nicde j)auein tuum sicut ct ipse Dominus con-, ,

utero concij)i, iu iitcro novem mensium tem- ccptus suo tibi commonstrat exemplo. Quid
pore majestas illa incircumscripta passa estcon- enim prophela de eo dixit cum loqueretur de ,

tincri. Ubi enim sic se exinanivit? aiit (juando j^orta oricntali sempcr clausa in domo Domini,

ita i)cnitus a scmetipso dcfccisse visus fiiit? quaj tamen Deum Israel admisitet emisit? /'//«-
Tanto temj^ore nihil illa saj^ientia lo(jiiilur, ccps ipse, '\x\(.[u\t, scdcbit in ea , ut cotnedat pa-
nihil illa virtus manifestum opcratur : nullo nein corain Doniino'^. Sedebit/mquit, in ca,(]uo-
signo visibili niajcstas qiiaj clausa latet, j^rodi- niam requiescet in ea, de qua et ipse loquitur,

tur. ]\on sic in ciuce visus est infirmus, nbi Hiec rcquics nica "
: sedebit in ea tanquam in
quod inhrmum ipsius fuit, statim ajiparuit for- tlirono giandi; quem , sicut alias dixi Salomon
,

tius omnibus hominibus quando et moriens de ebore fecil^. Si attendas angustias

: rex sibi

glorificat latronem, et exspirans inspirat Cen- C uteri locus prorsus angustus est si latitudi- , :

turionem quando horarius dolor j)assionis ei

;
nem cordis, thronus grandis esL, propter quam
non solnm comj)ati fccit elcmenta crcaluia- etiam iitcrus tantte majcstatis capax factus est.
rum, sed etiam contrarias fortitudincs subigit In ea ergo i^rincejjs sedit ct panem comedit;
«ternoruni passioni dolorum. In utero autem quia si quis, inquit, aperucrit mihi, intrabo ad
sic cst quasi non sit sic omnijjotens virtus va- : cuin, et ccenabo cum co, ctipse inecuin^.

cat, quasi nihil j)ossit, et Verbum ?etcriuim sub 6. INon est haec coeua sine pane, quando et

silentio se jiicmit. ipse qui c(rnat, panis est vita^; j)anis qui hodie
5. Vobis tamcn , fratrcs, vobis illud silen- descendit de ccelo, et dat vitam mundo. Sed rcs
lium verbi loquilur, vobis clamat; vobis uti- mira, si idem est qui coenat, et quod coenatur :

que disciplinam silcntii commcndat. /// silcnlio et qui comcdit, ijise est panis qui ab eo come-
enim ct spe crit firliludo vcstra sicut Isaias '
, dilur. Rcvcra resmira , scd res vera quia Chri- ;

promittit, qui cultum justiti.-e silenlium dcli- stus non alio paue quam se ipso pascitur. Ipse
nivit ^ Sicut nauKjue jmcr ille conccptus in D namque totus est panis , Verbum propter se
utero ad niaturitatem partus sub alto et diu- caro propter unionem Verbi. Alioquin caro non
turno j^rofecit silcntio sic ct spiritum hominis : j^rodest quidijuam , cum spiritus sit qui vivili-
disciplina silciitii luitrit , format ct roborat; ct cat '" : ncc iii solo j)anc vivat homo, scd in omni
quanto occultius , tanto tutius et salubrius in- vcrbo quod j)rocedit de ore Dci ".Omne ver-
crementum pra>slat. Ncscit homo animalis qui ''bum proccdens dc orc Dci unum et unigenitum
non jicrcipit quje sunt spiritus Dei quae sit , est Verbum Patris , (juod cnm simplexsit, in

via spiritus, et quomodo compinf^antur ossa se tamcn contiiicl rationcm et toniiam omnis
in ventrc priegiiantis ^ : sed iwn uccultatuin os verbi divini. ^ crbum ila^jue j)ascitur de \ crbo,

» Isai. XXX, 1.'). — » 1(1. XXXII, 17. — 3 yx'x\o. xi , 5. — •>

Psal. cxxxviii, t5. — * Piov. xxv, 28. —
C V:tvx\\. xLiv, 3.-7 r»al. xxxi, 14. — » III lleg. x, 18. - '.• Apoc. iii, 20. — "• Joan. vi, C4. —
" Matlli. IV, 4.
 , —

19i9 m DOMINICA PALMARUM, SERMO I. 1950

de se ipso qiiia sicut Pater liabet'"'"
Filius vivit
vitaiii in semetipso, sic
:

dedit et Filio vitam ha- A -

•^"" —— - >

bere in semetipso'. Alia tamen ratione, sed

tamen ineffabili beatitudine, Verbo pasceyjatur DOMINICA
anima iila , Verbo ipsi in persona conjuncta :

et incomparabili felicitate princeps ille sedens IN RAMIS PALMARUM.

in porta virginalis uteri, paneni verbi coram
Domino comedebat. Id ii^itur operis tu quoque, SERMO I.
si sapis, in silentio tuo actilabis ; ut panem verbi
divini comedas coram Domino , conservans Quomodo Christus omnia homini factus.

sicut Maria, quse de Christo dicuntur, et confe-

rens in corde tuo. Hunc panem tecum Christus — -.»«»—

nianducare delectabitur : et qui te pascit, ipse

in te pascetur^ : et panis ipse quo plus editur, B 1. Hoc senlite in vobis, quad ct in C/irislo
plus abundabit edendus; quia gratia non mi- cum in forina Dei esset^ etc. Audiat
Jcsiiy (jui ,

Duitur usu, sed augetur. servus nequam et fugitivus hominem dico; qui ,

7. In hoc propterea exemplo Jesus tibi sit cum esset in natura et conditione servili et ne-
conccptus et gestatus in utero ut sicut onus : cessitate serviendi, servire detreclans, arripere
illud leve ac suave etsi gravidavit, non tamen sibi conatus est libertatem et aequalitatem Do-
gravavit uterum Marise; sic te non sentiat gra- miui sui. cum
forma Dei esset non
Chrislus in
vem aut molestum uterus Ecclesire. Gravida est, rapina, sed natura-aequalis, quia coomnipotens
o fratres Ecclesia non sicut Maria, solo Je-
, ; , coaeternus, et consubstantialis, exinaniens se-
su; sed, sicut Rebecca, Jacob et Esaii non : metipsum, non solum formam servi accepit
solum scilicet bonis et modestis, sed etiain in similitudinem hominum etiam factus- sed
dyscolis et indisciplinatis; quos tamen et ipsos ministerium scrvi implevit humilians semet- ,

propter nomen Jesu, vel lorsitan aliquod ini- ipsum, et obediens factus Patri usque ad mor-
tium substantiaj ejus, Ecclesiae viscera susci- C tem , niorlein autcm crucis*'. Sed parum tibi
piunt et aiiiplectuntur. Sed cum sese colliderent videatur, quod cum esset filius et cosqualis, tan-
parvuli discordes in utero Rebeccae, quse prius quam servus servivit Patri, si n*n et servo suo
oraveratutconciperet, dolensqueventremsuum -
plus quani servus servivit. Factus quidem erat
a tribulatione malorum et dolore, pene pa-ni- homo, ut serviret Creatori. Etquid justius quam
tebat quod concepisset : Si sic, inquit, /«/«;-«/« ut servias illi, a quo creatus es, sine quo nec
niihi ercit, quid nccesse erat concipcre^l Si de esse potes ? et quid beatius aut sublimius, quam
aliquo nostrum, fratres, sic conqueri contigerit servire illi, cui servire regnare est? Non ser-
viscera matris nostrae, timeo ne melius fuisset viain , inquit homo, Creatori. Ego igitur ser-
si conceptiis non fuisset homo ille : nisi quod viam tibi, inquit Creator, homini. Tu recum-
nec de talibus sinit nos desperare, qui etiam de be ego ministrabo, ego tibi
: pedes lavabo. Tu
lapidibus suscitat filios Abrahce^. Ipse in eis, si quiesce ego languores tuos feram, infirmitates
:

qui tales sunt, emolliat cor lapideum, ne qua- portabo. Utere me, ut libet, in omni necessi-
tiant viscera malris qise viscera matris conso-
: D tate tua non modo ut servo tuo, sed etiam ut
;

letur,ne fatigetureos,quaIescumquesint, por- jumento tuo, ut peculio tuo. Si fatigatus aut

tare, donec formetur in eis Cliristus, qui perfe- oneralus es ego te et onus tuum ferain
,
ut ,

ctus Deus, perfectushomo vivit et regnat, per legem meam primus impleam. Alter, inquit,
omnia sa;cula saeculoruin. Amen. alterius oncra portate, et sic adimplcbitis /cfrcni
ChrrstiT. Si esuris, aut silis , et ad manum forte
nihil melius habes , nec alter tibi vitulus a'(|ue
saginatus pr.fsto est; ecce ego paralus iinmo-
lari, ut carnes meas comedas, et sanguinein
bibas. Nec verearis cx mortc servi damna ser-

' Jonn. V, 20. — ' Luc. xxir, 15, 19. — ^ Ocn. xxv, 22. 4 Luc. III, 8.-5 Philijij). II, 5, c. — C i],ij_
8. — 'J Galat. vi , 2.
 ,;

1951 GLERRICI ABBATIS 1052

vitii ejns pati ; rtiam comcstus ct bihitiis, ma-^^^modo replicem, qiiod alapis caesus, sputis illi-

ncbo tibi intei;er et vivus,serviamque ut prius. A tus, corouatus spiuis, coiilixus clavis, laucca

Si in captivitatem tluctus aut venumdatus es ,

perforatus , aceto et felle potatus. Uoc tornilar,

ecce vcnde uie , tc<|uc j^rctio mci, vcl uie ipso in(|uit, caUavi solus , tt de gentibiis non estvir
pretio rcdimc. Vilc (|uiil(iii mancipium vidcor : niecum^. Vos ergo, qui statis tota die otiosi,
attendite et vidcte mens. cst labor sicul labor
sed etsi noctu et clancnlo distrahar qnasi res si

furtiva,etsi ab avarissimis Jud:corum sacerdo- 3. Utiquc valdc laborasti, Uomine mi, in

tibus emar; attamen saltem triginta argenteos serviendo mihi : justum profecto et aequum es-
apprctiari potero ; lioc prctio mei poterit emi set ut saltem de caetero tu quiesccrcs , tuusque
scpultnra pcrcgrinorum, me pretio vita scpul- tibi scrvus vel ordine vicis suae, quia ad ipsum
torum. Si iniirmaris, ct mori times, cgo moriar vcntum cst , scrvirct. Quam niagno , Domine
pro te,ut dc sanguine meo tibi conlicias mc- mi innlilc
, tibi meum redemisti servitium ,
qui
dicamenta vitcc. necministeriis indiges Angelorum Quam suavi !

2. Eu"e, scrve honc ct fidclis, servisti reve- B et henigna arte pietatis rccuperasti tibi et sub-
ra servisti in omni lide etvcritate, servisti in didisti contumacem servum vinccns in bono ,

omni patientia et longaniniitatc. Non tepide, malum, humilitate confundens supcrbum be- ,

neliciis ohruens ingratum Sic nimirum, sic

qui exsultasti ut gigas ad currendam viam
' !

obedienti£e non ficte, qui etiam animam post

:
sapientia vincit malitiam; sic carbones ignis
tot ct tantos labores supcrimpendisli : non congessisti super caput contumacis, quibus ac-

nuirmurosc, qui innocens flagellatus, nec os cendcretur ad pcenitentiam. Vicisti ergo Do- ,

aperuisti. Scriptum est, et justum est Sercus :

minc vicisti rebellem ecce do nianus in vin-
, :

sciens voluntatcm domini sui , et non faciens cula tua ,

jngoque tuo suppono cervicem.

tli^na, plagis vajjulabit multis ^. Sed iste servus, Dignare tantum ut tibi serviam ,
patere ut tibi

obsecro, quid non dignum fecit? quid debuit laborcm. Accipe me servum sempiternum licet ,

facere et non fecil? Bene oinniafecit, clamant inutilem nunc quoque niecum sit et me-
, nisi

qui facta ejus observabant, et surdos fecit au- cum laboret gratia tua, semper et praevcniens
dire ct mutos loqui^. Omnia fecit digna; et quo- C et suhsequens. Praevenial nos, prior ostendens
modo sic omnia passus est indigna ? Dorsum humilitatis et patientiaeexempla subsequatur :

posuit ad flagella plagis vapulavit non paucis nos adjuvans ut iraitemur ostensa. Quam feli-
,
,

nec parvis ; indicio sunt sanguinis rivuli qui de ces nos, o fratrcs mei, si supcr hoc audiamus

tot partibus profluunt corporis. Conlumelia et consilium Apostoli Hoc sentite, inquit , /// vo- :

tormento intcrrogatus fuit, veluti servus aut his quod et in Christo Jesu^ praecessisse
cogno-
latro subditus quajstioni , qua confcssio extor- hoc est, nullus extollatur supia se, sed
scitis!

queatur criminis. O dctestabilem superbiam magis humilictur infra se; qui major est, aliis
hominis servire contemnentis, quaj alio exem- serviat, si quis Ia?ditur ,
prior satisfaciat; in

plo non poterat humiliari , nisi servitute et lali commune usque ad mortem quisque obediat.
servituteDomini sui! et utinam vel sic possit ! His vestigiis , fratres sequcmur Christum in
,

utinam vcl nunc habeat et refcrat gratiam tan- forma Dei , in qua vivit et regnat per omnia
tje humilitati ac bonitati ! Sed , ut mihi vidctur, saecula saeculorum. Amen.
adhnc audio eumdem Dominum apud Isaiam D
conqucrentem de ingratitudine nequam servi, ^» * *^
ubi scilicct ait : Non te seivirefeci in oblatione

ncc laboicm tibi /jrcebui in tliiire. Verumtamen me SERMO II.

servire fecisti in peccatis tuis : laboieni pra^bui-

sti miliiin iniquitatibns tuis^. Et quem laborcm ? De ciucis scientia ct virtute.

Usque ad defatigationem , csuriem et sitim

.».^
sed usqnc ad sndorcm, sudorcm autem san-
guinis dccurrcutis in terram^; sed usquc ad
mortem , mortem autem crucis : ne onuiia 1. Paulus doctor nostcr iu lidc ct veritate, si

• Psal. XVIII , C. - - ' l.iic. XII , 47, /18. 3 Marc. vii , 37. — •* Isai. xi.iii, 23, 24. — * 1 uc. xxu , 44. —
<< Isni. i.xiii, .'J. - 7 rliili|i|). 11, .'».
 ,

1953 IN DOMINICA PALMARUM, SERMO II. 1954

hodie veniret ad nos piito quia non judicaret""" triumphavit principatus et potestates, ubi abs-
,

seaHquid scire inter nos, nisi JesumChristuni, A condita erat fortitudo ejus. Erat abscondi-
ethunc crucilixum '. In his siquidem diebus in ta, sed non perdita quia crucifixus ex inlir- ;

quibus anniversaria dominicae passionis et cru- mitate, vivebat cx virtute Dei. Erat occulta,
cis memoria solemniter celebratur , nihil , ut sed non erat otiosa ;
quia crucifixus , vetereni

arbitror, convenientius praedicalur, quani Jesus hominem in omnibus electis crucifigebat. Cru-
Christus , et hic crucitixus. Nam et aliis qui- cifigebat mundum Paulo, et Paulum mundo^.
buslibet diebus quid unquam potest praedicari Crucifigebat denique tyrannum hujus mundi,
fidelius ? quid audiri salubrius ? quid cogitari omnesque suae antiquae ministros tyrannidis.

fructuosius? Quid enim tam pium fidelium affe- Hamum plane sub esca recondebat, qui sub in-
ctibus, tam medicinale moribus; quid sic in- firmitate fortitudinem abscondebat. Ac pcrinde
terficit peccata , cruciligit vitia, virtutes nutrit ille homicida ab initio sitiens humanum sangui-

et roborat, sicut crucifixi memoria? Loquatur nem, dum irruit in infirmitatem , incidit in vir-

ergo Paulus inter perfectos sapientiam in my- B tutem : morsus dum momordit, confixus dum
sterio absconditam; niihi, cujus imperfectum Crucifixum appetivit.
vident etiam oculi hominum loqilatur Christum ,
3. Gratias cruci et clavis tuis, Domine Jesu :

crucifixum : his quidem qui pereunt stultitiam, video perforatas fiuices illius draconis , ut
mihi autem et his qui salvi fiunt plane Dei vir- transeant liberati, qui etiam fuerant absorpti.
tutem, Deique sapientiam ; mihi prorsus altis- Et qui fiduciam habebat quod influeret Jordanis
simam atque nobilissimam philosophiam, per in os ejus^, fluvium quem absoAuerat, se non

quam infatuatam irrideo tam mundi quam car- minima ex parte perdidisse frendens irascitur.
nis sapientiam. Quam perfectum me putarem ,
De illis quippe faucibus nobis isti venerunt, qui
quam provectum in sapientia, si Crucifixi vel hodie nobiscum nobilem ac magnificum crucis
idoneus invenirer auditor, qui factus est nobis decantant triumphum. Plane de ore leonis libe-
a Deo non solum saplentia , sed et justitia, et rati sunt; imo de ventre inferi regressi sunt.

sanctificatio , et redemptio '! Omnino si Christo Irascatur ergo , fremat et tabescat de cujus den-
confixus es cruci, sapiens es, justus es, sanctus C tibus praida erepta cst nam Christus gratula- :

es , liber es. An non sapiens, qui cum Christo bitur quod non gratis crucifixus est. Lugcat
exaltatus a terra, sapit et qua^rit quae sursum infernus et niors ; ille morsus, ista mortua nam :

sunt? an non justus, in quo destructum est cor- coeli laitantur, et exsultat Ecclesfa, quod Chri-
pus peccati, ut ultra non serviat peccato? an stus infernum spoliat, mortemque triumphat.
non sanctus ,
qui senietipsum exhibuit hostiam In conversione nempe istorum triumphum suaj

vivara , sanctam, placenteni Deo?an non vere renovavit passionis, crucisque miracula susci-
liber, quem Filius liberavit, qui de libertate tavit. In istis crux refloruit hunc fructum pre- ,

conscientiae illam liberam vocem Filii sibi as- tiosum nunc etiam arbor vitse tulit. Quomodo
sumere confidit : Fenit princcps nnindi hujus namque maneret sterilis ,
quae non modo riga-
et in me non hahet quiclrjuam'^ ? Vere apud Cru- ta, sed etiam vivifica facta est sanguine Salva-
cifixuni raisericordia , et copiosa apud eum toris ? poenitebit cum quod in palmani
jam non
redemptio, qui sic redimit Israel ex oranibus ascendit, cum tantum tamque pretiosum de ea
iniquitatibus ejus , ut principis hujus mundi D fructum collegerit. Hunc quippe fructum inter
calumnias liber evadere mereatur. alios praevidebat, cum voluntarius ad crucem
2. Sciat tamen, sciat quicuraque estille beatus properabat. Dixi, inquit , (isccndam in pnlmam,
et verus Israel non esse hoc sua? nieritum per-
, e.t apprelicndam fructus cjus ^. Paucis absolvit
fectionis, sed divinae gratiam redemptionis non : q»od volunlate passus sit quod passione exal- ,

scilicetquiapeccatum non fecerit, nec inventus tatus sit, quod non sine fruclu nostro passus sit.
sitdolus in ore cjus; sed quia ille cujus haec In dicto siquidcm proponenlis, arbitrii libertas;
laus propria est, Christus scilicet , purgavit in asccnsu, triumphi sublimitas; in apprehen-
peccata illius, qui per sanguinem crucis suae sione fructuum, redemplionis monstratur utili-
purgationem peccatorum faciens , ibi maxime tas. Vos , insensati Judaji , clamabatis quidem ,

' I Cor. ir, 2. — » ]d. I, ;iO. — 3 joaii. xiv ,

30. — * Galat. ri , 14. — 5 Jol) xi,, 18. — '•
Caiilic.

vn, 8.

TOM. VI. l>^

 ;
,, ,

19r>;) r.iiERnicf AnnATis 1050

Ascende , calvc ; ascendf , cn/fa scd ortlina-'"*' niam referens de ipsius veritatis cxemplari im-
'
:

tloni ojiis lil)orrltn;r ,

qni sponte (lecrnvorat A presso. Nimiruin qnod impressum retinct vita,
ascrndio, non jiotiiit liiror vestrr nisi scrvire. sigiiantius cxprimit liiigua. Qui ergo Christo
Ascendit cruccm voluntate ; triiiniphavit in ea confixiis cral crnci , dc propri.e conscientiae
potestatc ; fructiiin c.\ ca collc^it pietatc. Uno cxemplari forinam istain protulit : Qui C/iristi

igitur opere et .Indivjum irrisit , ct <liaholum sunt , ctirncm crucifixerunt cum vitiis ct concu-
peremit, atque christianum rcdemit. piscrntiis. Novcrat vir multa? scicntia^ ct cxpe-
4. Dicant igitur qui rcdcinpti snnt a Domino, ricntia,', multos csse aiit fore, qui crucifigercnt
qiios redemit de manu iuimici , ct de rcgionibus concupisccntias carnis, et siiicrcnt regnarc vi-
conyregavit cos^ ; dicaiit, iinpiam , vocc et mcn- tia cordis; nuiltos e contrario, qiii fidncia pacati
te magistri sni : Mi/ii autcni absit gloriari , nisi cordis, negligerent mortificationein corporis.
in rriicc Doniini nosfri Jcsu. Cliristi^, in qna Sed sicut nonnunquam divina justitia spiritum
sapicntia Dei ncquam infatuavit cousiliiim ,
ju- sibi non siibditiim, contunicliis carnis licet af-
stitia destruxit euin qui liahchat mortis impe- U flictne flagcllat : sic pleruinqiie corpus incrassa-
riuin , misericordia lihcravit captivum. INlerito tum rccalcitrat, et nova bella spiritui jam (juieto
prorsus, o sapicns gloriator, gloriaheris in cruce resuscitat. Eapropter vult Apostolus, ut cru-
Domini tui, ciijiis liberatiis es triunipho, vivifi- cifixis tam vitiis interioribus, (juam concupi-
catns mysterio, justilicatus exemplo, munitus scentiis e\\.cnov\h\i?, , nmndemus nos ab oinni
signo Sic enim justne rationis consequcntia inquinamcnto carnis ct spiritus, pcrficicntes san-
postulare videtur, ut cxcmpluin Crucilixi ad ctimoniani in timorc Dci^\ Tiinor ncmpe Dei
justilicationem suam iniprimant moribus, qui velut (juidam clavi in altuin defixi, cruci nos
signum crucis ad munimen imprimunt fron- sui configit, et velut affixus jnstitiae contincre nos
tibus, etillius vivant legc, cujus armantur fide. facit, ut non exhibeamus membra nostra arma
Alioquin characterem regis ge-
failaciter niiles iniquitatis, sed justitiae et licet sit non tamen : ,

stat, cujus praescriplum non observat nec recte ; regnet pcccatum in nostro mortali corpore.
se tuetur illius signo, cujus non paret imperio. Sane quod timor Dei comparetur configentibus
Vide autem quanta perversitas et abusio sit, ut C clavis, sententia est David , qui ait Configc :

iniinici crucis Christi tucri se velint signo crucis quasi a clavis, tinwre tuo carncs meas : ajudi-
Christi : duin securi sunt, luxuriantes contra ciis cnim tuis timuiT. Si ergo nondum praevales

pietatein crucis ; cuin in periculo deprehensi ut vitia exstinguas, in hoc vult te esse solli-
siint, volentes esse defensi virtute crucis. Plane cituin Apostolus, ut crucifigas. Non ait, Qui
inimici crucis Christi sunt, aniici ventris sui C/iristi sunt , exstinxerunt vitia ;
quae virtus
quoruin deus venter est, quorum idolum nuin- paucorum est : sed , crucifixerunt ; sine quo sa-
mus est. Sciat tainen , sciat (juicunique nunc lus nulla cst : sicut prajter crucein Christi, nulla
fallaciter sibi Crucifixi signum usurpat; nequa- redemptio Ideo nanujue Rcdemptor ad
est.

quam se illo tueri poterit in illa necessitate su- operandam informandam salutein nostrain
et
prcma ,
quando
non arbitrio hominuin jain luinc passionis inodum elegit, ut redemptionis
.sed Angelorum signabitur
judicio et ministerio sacramcntuin ,
justificationis ficret exemplum :

Thau super frontes viroruin gemcntium et do- ut (juomodo vldclicct ij)se similitudincin carnis
lentiuin , ut discernantur salvandi a nuiltitudine D peccati crucifixit, dc pcccato damnans pecca-
perditoruni'*. tum; imo multo magis nos, carnem
sic nos ,

5. Sed et Paulus dux ille strenuus militiaj pcccatriccm crucicinus, crucifigentes, etsi non-
christianae , fidelis signifer, qui stigmata Cruci- dum exstinguentcs in ea j)eccatuin.
lixi in corpore suo portabat; nunc qiuxpie in (). llic rccordari potcs (juia INIoyses ad pla-
liac veroruin ac falsoruin militum conlusione, candam iram Domini crucifixit j)rincipes Israe-
signo utique notabili istos ab illis discernebat litarum* : Josue autein, qui et Jesus, quinque
cuin dicebat : Qni autcm snrit C/irisli, cnrncm ivgcs Amorrh.Torum^. Si eniin irain Doinini,
( rncijixcrunt cum vitiis etconcufjisccntiis^. Cauta (juani iiicruinuis, j)lacare volumiis, necesse est
pi-orsiis et circumspccta definitio, ac vclut for- ut j)cr contiiuntiaiii iios ciiuicmus. Jesns au-

' IV IUk. II , 23. — > Psnl. cvi, 2. — ^ Onlat. vi , 14. — 4 F.zecli. ix , '»-7. — * Onlnt. v, 24. —« II Cor.
^") I- ' l'S''il < XVIII, 120.- « Nimi. XXV, /i-i» - (• Jo.siic x, :>(i.
 — — ,

1957 IN DOMINICA PALMARUM, SERMO III. 1938

teni noster qui nos in terrani promissionis in-^^^pit dignationc miserationis ut de niiseria sua ,

troducturusest, vitia quinquesensuum in nobis A misericordiam praestaret miseris; non ut qui

crucifiget, imo et exstinguet ; si tamen sicut sibi beatitudo est, misericordiam a miseris fla- ,

est justum, pendeamus in patibulis usque ad gitaret. Ubi ergo miserandus videri voluit, ibi

vesperum. Hujus enim persevcrantiae in cruce et amplius venerandus fuit. Sed ««f///«/ , inquit,

Salvator de se ipso tibi curavit exemplum cjui simul contristaretur ^ ct non fuit; fjui con-
prjebere, nolensconsummari nisi in cruce, aut solnrclur, et non inveni''. Ita qui miseratione

deponi de cruce ante vesperum tam diei ipsius omnium miser ultro fieri voluit, apud nuUum
quam vitEe suce. Balaam dicebat, Moriatur ani- fere miserationem invenit. Sed ubi, inquies ,

ma mea morte justorum^ tu vero dic, Moria- : spectatur liodie sublimis et gloriosus : ubi hu-
tur anima mea morte Domini mei Jesu Cliristi, milis et ceruinnosus? Vide proccssionem; audi
etfiant novissima meaillius similia; ut videlicet passionem. lu his evidenter agnoscere poteris
in vokintariacrucepoenitentiae pendere merear quod Isaias ait Sicut obstupuerunt super cum
:

usque ad terminum vit«. Quanla fiducia de B tyudti , sic inglorius erit inter viros vu/tus cjus,
cruce Fihi, in manus Patris spiritum commen- ct forma cjus interfdios hominum ^ Obstupue-
dabis ! imo quanta clemcntia Pater suscipiet runt multi degloria quasivictoris triumpliantis,
quem commendabit! Filius namque qui
Filius cum Jerusalcm ingrederetur ; sed nihilominus
causara animae tuae semel in cruce suscepit agen- paulo post vultus ejus inglorius et despectus,
dam, nunquam eam agere desinit, apud Pa- cum pateretur. Cum intrassct /crosolfmam ,A\t
trem semper interpelhms. Vade securus, vade Mixtlhxus, commota est universa civitas , dicrns :

gratulabundus , ubi judex tuus est advocatus Quis cst /dc^? Cum pateretur, confusio faciem
tuus : tantummodo signum crucis, mortifica- ejus operuit, ut vere conlhedtnv : £xaltatus
tionem Jesu, quam circumfers in corpore tuo, humiliatus sum et confusus^. Sanequod hic se
secum deferat spiritus tuus. Dominus autem confusum dicit , intelHgendum est secundum
gloriae qui pro vobis, fratres, passus, in vobis hoc quod ahbi dicit de facie corporis : Opcruit
cst glorificatus dignetur vos habere socios
, confusio facicni wtY//« ^
;
quia non pcpcrcerunl
passionis et gloriae, et gk)riantes in cruce glo- C in faciem meam spuere, vekire, percutcre et

rificet in ea claritate, quam habuit apud Pa- illudere. Nam facies mentis, quae semper ct
trem ante initium sajculorum , et habiturus est immobiliter habitabat cum vuku Dei, nec tur-
per omnia ssecuLi saeculorum. Amen. bari poterat, nec confundi. Dominus Dcus, in-
quit, auxiliator nieus; ideo' non stim confusus :
"-s^G^T-m ideo posuifacicm meam ul pctram durissimam, ,

ct scio quoniam non confundar'^ Jn te enim .

SERMO III. Domine , spernvi non confundar in ceternum^.

,

Confundanfur potius //// et non confundar ,

De duplici sppcie qua Christus proponilur spcctandiis. ego paveant , ct non paveam cgo 9,
:

2. Si igitur, ut dicere ca?poram, hodierna pro-

— -=.»««- cessio simul et passio considerentur, ibi phme
videtur Jesus subhmis et gloriosus; hic, humihs
1. Desiderium animae nostrae , speciosum D et aerumnosus. In processione namque cogitatur
forma prse fiUis hominum hodierna , dics aHa et in honore regis : in passione spectatur in pct-na
aHa specie rcprnesentat hominiim utraque fiHis : circumdant cum gh)ria et lionor
h-itronis. Ibi :

quidem specie spectabilem, in utraquc dcside- liic non ncque dccor. Ibigaudiiim
cst ei specics

rabilem et amabilem quia in utraque salvato- ,

hominum et gloria plebis hic opprobdum ho- :

rem hominum: Hcet in una subHmem, in akera minum et abjectio pkbis. Ibi acchimatur ei,
humilem; in ista ghjriosum in iUa a'rumnosum; ,
Hnsanna Jilio Darid , hcncdictus (pii vcnit rcx
in ista venerabilcm, in illa miscrabilcm : si la- /vmc/'" :hic inclamatur, rcus nwrtis'^ ; subsan-
men dici decet miserabilis, (pii miseriam suscc- naturque quod sc feceiit rcgcm Isracl. ]bi cum

'
Num. xxui , tO. — ' Psal. i.xviii , 21. — 3 jsai ,,„ ^
1/,. — 4 Mallli. xxi , tO. — ^ i>sal. i.xxxvii , 10.
<> Psal. T.xviit , 8. — 7 Isai. i, , 7. — " Psal. xxx , 2. — 9 Jcrem. xvn, 18. — '" Mallh. xxi , 9. — " Iil.

XXVI, 66.
1951) GUERRICI ABRATIS IXJO

ramis palmaruiu ei occumtur : liic alapis pal-^^^crat ante niuruni in pu'nis et conturaeliis, ne
niaruni in facieni civditur, ct ainndine jkmcu- A postea niilii possct objici : Fili , siisvrpisCi honn
litur caput. Ibi prseconiis suMiniatnr ; liic sa- /// vitii lita^ ? At qui tuus erat lionor, o Pater,
turatur opprobriis. Ibi certatiin ei via sternitur qiiia qui non honorilicat Fi-
lioiior erat Filii :

vestimentis alienis ; hic exuitur propriis. Ibi liuni,non honorilicat Patrem qui misit illuin.
tanquaiu rex justus et salvator suscipitur in Ecce exprobrant inimici tui,Domine, expro-
Jerusalem : hic fanquani reus et seductor dani- brant comnuitalionem Christi tui : ecce glorian-
natus ejicitur de Jernsalem. Ibi sedct in asino tur in contumelia niea et tormento, qui paulo
stipatus obsequiis : hic pendet in ligno crucis ante crnciabantur gloria et honore meo. Num-
caesus flagellis, confossus plagis, et desertus quid non respondebo exprobrantibus milii ver-
a suis. Ecce plus quam Job hic , cui tani re- bnm, qua dispensatione
ut sciant aliquando,
pente, tam vehementer omnia semel in con- commutaveris Chrislum tuum quo consilio sic ,

trariuniDeus vertit. Siiffcrentinm Job audistis, exaltaveris mox humiliandum vel humiliaveris ,

finem Domini vitlistis^, ait Jacobus apostolus. B exaltatum ?

Ac si diceret : Sufferentia Job fuit listiue ad 4. Respondebis , o Domine Jesu , respon-
reditum substautiae , sufferentia Domini usque debis exprobrantibus tibi verbum, et verbum
ad exitnm vitaa. Job quidem patienter damna asperum : qnando scilicet respondebit eis iri

sustinuit, sed niox in terra sua duplicia susce- facie arrogantia eorum et arguet eos , malitia
pit : Christus ut erat repletus miseriis, et in- eorum, videntes in quem translixerunt. Cum
ebriatus amaritudinibus , e mundo migravit. enim videbunt Filium hominis venientem in
Itaque plus quam Job hic ,
qui desumma, ut nubibus cum potestate niagna et majestate ^
putabatur, repente semelque dejectusfelicitate, tunc scient quod modo nolunt credere quia ,

in extrema atque gravissima linem sortitus est illius posterioris gloriae, prior hodiern.ie pro-
ca\sLm\lA\.G. £t hcec, '\nc[m\., passtis snm absqiie cessionis gloria , mysterium fuerit et iigura ;

iniijtiitote manus mece , ciun haberem mnndns sicut passionis contumelia, meritum et causa.
ad Deum preces^, etiam pro crucifixoribus , ut Tunc intelligent quia Christus nunc honoratus,
eis ignosceret. C nunc ludibrio halntus, his qui pereunt positus
3. An non igitur recte videbitur velut tur- est in offensionem et ruinam, sicut his qui salvi

batus tanta tamque subita rerum mutatione fiunt, in resurrectionem et doctrinam ;

quia
Filius Patrern interpellare illa voce lacryma- quod saciamentum e.st redemptionis, simul est
bili : Deus, Deus meus , utqiiid dereliquisti me^? etiam documentum aedilicationis. Sic enim po-
Certe manus tuae fecerunt me , in voluntate stulabant merita superbornm ut eorum super- ,

tua deduxisti me , et paulo ante cum gloria biae et honor Christi fieret scandalum et inors ,

suscepisti me; et sic repente praicipitas me ? pra?cipitiuin : atque invidiam juste pereuntium
Elevans allisisti me, quasi super ventum po- gloria triumphantis excitaret , morientis poena
nens me, et elidens valde. Exaltatus, humiliatus damnaret. Caeterum his qui salvi fiunt, id est,
sum et confusus : et eo confusus amplius, quo iiobis, omnino erat necessarium ut Christus
tunc exaltatus sublimius, et nunc humilialus transiens viani hujus miindi , sequentibus se
profundius quantoque tunc altius elevatus,
;
viam sterneret sicut per adversa , sic etiam per
tanto nunc gravius allisus. Justum quidem est, D prospera atque prius e.\altatus, post hunii-
:

o Pater, ut qui se exaltat humilietur, et elatio liatus, suo traderet exemplo qualiter modcstia
indigni digna dejectione puniatur : sed num- servaretur in honore ,
patientia teneretur iu
quid similiter justuiii erat, ut (luem tu exalta- contumelia vel dolore. Ipse si(iui(lem honorari
veras, ita confusibiliter humiliaretur, et glo- potuit , inllari noii poluit : voluit despici , sed
riam quam humilitas nieruerat, tantasequeretur nescivit aut pusillanimitate dejici, aut ira mor-
contumelia? Numquid mihi , Pater, iratus fui- deri. Sicut enim alias cum vellent eum rapere
sti, quod vcl ad lioiam liic nie passus sum el facereregcm , ipse refugiens et in solitudineni
honorari et illud etiam pcrexiguum quod sus-
; ad orandum aufiigiens'"', docuit exemplo (juod
ceperam de bonis hujus mundi exsolvendiuii , di\it et verbo, ue scilicet velimus in sublime

'
Jaco'.)! V, 11 . - » Jol. XVI , 1«. J Mallli. x»vii , /iC. — 4 l.uc. XVI , '2i). - ^ M.ilili. xmv, ;iO " .Foaii.

, I.').
 —

1961 IN DOMLMCA PALMARUM , SERMO IV. 1962

tolli : sic modo quadam alia dispensatione sese'*^* Plane vultus triumphantis Jesu , ijualis spe-
ad horam honorari patiens; et nihilominus so- A ctandus cst in processione, Isetitia et jubilus :

litani, quia inolitam mansuetudinem in honore vultus morientis, (pialis cogitandus est in pas-
retinens , formam dabat his qui in pottstate sione, medela et salus. Qui titne/it te vidcbunt
sunt constituti. Qui tamen ut discerent ea dis- nie , inqnit , 6-^ lcetabuntur'^ : qui dolent se vi-
cretione per humilitatem esse mansueti , nt , debunt me, ct sanabuntur, sicut aspicientes
cum res postularet ,
per zelum essent erecti ; in serpentem ligno suspensum post venena ser-
Don)inus statini in templum regressus , flagello pentium. Te igitur, gaudium et salus omnium,
facto de funiculis vindicat injurias Patris, ma- seu videant sedentem in asino, seu pendentem
gisque sacerdotum in necem
eligit furorem in ligno , vota benedicant omnium : ut cum
suam |)rovocare, quam templi profanationem viderint regnantem in throno , laudent in sae-

dissimulare '. cula saeculorum , cui laus et honor per omnia

5. Ut igitur, fratres , inoffenso pede tam per saecula saeculorum. Amen.
prospeja, quaiu per adversa sequamur duceni B
nostrum in processione consideremus eum in
,

honore positum, in passione contumeliis et

doloribus subditum nunquam tamen in tanta ; SERMO IV.
mutatione rerum mente mutatum, etsi vultum
immutaverit coram Abimelech, id est, regno* Qtialiter Chiistiis benedicendus.

•Tudaeorum quam commutationem Christi ca3-

:

eitas exprobrat perlidorum. De immutabili _—^«o—

mentis illius statu dicit Scriptura : Homo san-
ctus in sapientia /jtrnianet sicut sol; nam stultus \ . Hosanna filio David "». Vox exsultationis et
/// luna mutafur^. De mutatione faciei illius di- vox gaudii et pietatis , vox lidei et amo-
salutis,
rit alia Scriptura : Sapicntia /lominis lucet in ris, adgratulans adventui Redemptoris, atque
vultu ejus , ct pntentissimus faciem illius immu- prophetico protestans gaudio desideratas laeti-
Prorsusin vultu tuo, Domine Jesu qua-
lahit^. , C tiam redemptionis. Hosannafilio David, ait haec
litercumque videatur imniutatus, sive gloriosus, (amilia David salus esl illi qui factus est ex se-
;

sive inglorius appareat, lucet sapientia; de mine David, ut salvet eos qui sunt ex fide Da-
vultu tuo-candor lucis aeterna; radiat : utinani vid.Limdstte, huidate, pucri , Dominum; luudate
super nos lumen vultus tui , Domine, efful- nomen Domini'' : diche , Sit nomcn Domini be-
geat! Vultus tuus sicut in tristibus, sic in Itetis nedictum '% sit benedictus , (pii venit in nomine
sibi modestus,serenus , ac totus arcano lumine Domini. Ex ore istorum perfecisti , o Pater,
cordis floridus : justis hilaris et jucuiidus, poe- laudem Filii tui , ut incorru|)to simplicis iiino-
nitentibus clemens et pius. Intendite, fratres, centiae testimonio, destruas inimicum et ulto-
in vultum serenissimi Regis. In /ularitatevidtus rem '•*, pharisaeum et pontilicem; non ultorem
rc^is vita, dicit Scriptura, et elementia ejus divinae legis, ut mentita est iniquitas sibi, sed
(ptasi imbcr serotinm^. Aspexit in Protopla- invidiaepropriseetfuroris. Sedconverteturdolor
stum, et mox animatus spiravit in vitam ^ re- : ejus in caput ejus,et in verticem ipsius iniquitas
spexit Petrum, et mox com|)unctus Ye?,^ir\x- \) e']Vi?,de?,cende\.'^. Deus Inudem meatnne tacueris,
vit ad veniam. Mox enim ut Dominus respexit ait Filius Patri ; «7«/« os peccatoris et os dolosi
Petrum, Petrus de clementia piissimi vultus .v«yj<?r w^? fl/^fr/aw <?.fr^. Nihil potestnegare Pa-
suscepit imbrem serotinum, lacrymas post ter Filio : non
laudem Filii vox paterna
tacuit
peccatum ^. Lux vultus tui o lumen aeternum, , saepius audita de ca?Io non tacuerunt crcatu- ,

teste Job, non cadit in terram^. Qnge enim rae, in tol signis ct prodigiis conlitentcs cum au-
communicatio luci ad tenebras ? Animae po- **
ctorem natura?. Angeli testati siint, da;mones
tius fidelium radios illius excipiant, aspiret- confessi sunt ordo projjheticus voce consona
,

que bene consciis laetitiam , sauciis mcdicinam. sibi invicem respondent<'s cecinerunt. Scd ista

' Matth. xxr , 12, 13. — Ecdi. xxvii

» — , 12, 3 Eccle. viii ,1.-4 l>rov. xvi, 15. — * Gt.,,_ j^ 27. —
«'Liic. XXII, Cl , 02. — Job XXV,
7 — «11 Cor. 3. vi , 14. — 9 Psal. cxviii, 74. — '" Mallh. xxi , 9. — " Fsal.
XII, 1,2. — '=" Job I, 21, — 'M'sal. vni, — 3. '11'sal. vii, 1 7. -^ '5 Psal. cviii , 2. " Alias , Ar^^t-.
 : ,

19G3 GUERRICI ABBATIS 19G4

tlcnuim perfecta laiis est , (|uain a-tas illa nun""' dictiiin Dci Patris, ut benediceretur abeo;sed
tatft, (jiiai nfSfit adiilari, vl (jiiod Sj)iritus sujj- A Sainaritanum , dreiiioniacum vocans, insanis
jjerit , tlissinuilare non j)otest. Quid enim ma- atque blasphemis Deum insectabatur maledi-
nifestius , quain quod illa a^tas a senietij)sa, tam ctis^. Malediccnt illi, inquit, et tu bcncdiccs^ :

nova , tani insolita , nec tlicehat , nec faciebat nam ab eis benedictio quain noluerunt , elon-
sed S|)iiitus sanctus niore suo j)er ora sinij)Ii- gabitur ad gentes. Bcnedicite, gentcs, Deuni
ciuin loqiiens, tesliinouiuni Filio j)eihibebat ? nostrum qiioniam (jui j^rior feneravit vobis,
,

2. Plane Sjiiritus sanctus conscius ojierum jira^veniens vos in benedictionibus dulcedinis ,

Christi ,
quid ille scilicet Christi jiareret ad- fenerantibus sibi niultij)lices restituct usuras in
ventus, (|uid gaudii , (juid salutis huniano ge- bcncdictionibus beatitudiriis.
neri jiassio jiarturiret illius; Jira^saga in cordi- 3. Ego tainen vereor, fratres nici , ne forte
bus innocentiuin {^'audia suscitabat, atqiie ad ha'c temjiora tejioris et inlidelitatis tangat illa
Iirojihetandain inundo redeinjitionis laetitiam, querela Domini, Non fcncravi , nec feneravit
sensuum assuniebat. B mihi quisquann quia videlicet gralia offertur,
sinij)licium sibi niinisteria :

Istos nemjie Sjiiritus alloquebatur, vocans ea nec suscijiitur; prouiittitur nierces operi, etvix
quie non sunt, tanquain ea qua^ sunt cuni jier ali(juis sjie illius ()j)cratur. Dominus si(juidem :

I3roj>hetani suuin dicebat, quoe hodic jier ij)sum feneral, cum talenta servis jjartiens, scientiam
facta sunt; mandabal: tunc, et nunc creata verbi vel gratiam cujuslibet niuneris ad lucrum
sunt. Exsulta, inquit, satis ,Jilia Sion ;jubila, jiraerogat : Domino autem fenerat jucundus
filia Jcrusalcm : cccc Rex tuiis venict tibijustus honio qui et commodat, diccnte
niiseretur
ct Sahator, ipsc paupcr et asccndens super asi- Scrijjtura Fencratur Domino, qui miscricor-
,

num\ Jam , iiiquit, exsulta satis, quae hacte- diam facit proximo^. Imo Domino feneratur
nus in tristitia fuisti : jam te satia, si tamen quicumque spe divinae retributionis aliquid
satiari potes, gaudio ineffabili ,
quod sic desi- operatur, ut dicere possit : Scio cui credidi 9,

derium satiat , - ut aniplius et felicius esurire scio (jui dixit , Si quid erogaveris, ciim rediero
faciat. Repleatur gaudio os tuum , et lingua tua rcddam tibi '°. Nos autem aut niliil , aut ita ti-

exsultatione : cui si nec os , nec lingua jiossunt C mide gclideque ieneramus ci , (juasi debilor in-
sufficere, supereffundat jubilus ,
quod non ca- fidelis sit, aut non liabeat unde reddere pos-
pit affectus. Jubila, inquit, Jilia Jerusalem. sit. Magnae jjrorsus fidei illa plebs Hebraea
Beatus enim pojiulus , (jui scit jubilationem '. qu£e cum pauperem sedentem sujjer asel-
euni
Plane beatus populus ,
qui scit et intelligit ho- lum et ijisum non suum
, ccrnerct; onini ,

die sibi ineffabiliter gaudendum ,

quando ei tanien securitate ac devotione fenerabat ei non ,

Salvator advenit jjroraissus et exspectatus ab soluin vestimenta sua in via sternens, sed et
initio saeculorum. Beatus j)oj)ulus ,
qui tota se totam, quantuni j)oterat, honori ejus im-
alacritate devotionis hodie ei occurrit , corde jiendens. Scd niniiruni inlelligebat su|)er ege-
simul et voce acclamans ei : Bcncdictus qui nuni et jjaujierem ;
quij)jie cui j)roj)heta signuni
venit in nomine Domini^. In hoc siquidem be- dederat intelligendi Salvatoreni , ijisain qua su-
nedictus est a Patre Filius, ut qui benedixerit jierbis viluit, jjaujiertatem. Jpse , inquit, pau-
ei , benedictionibus repleatur, non una scilicet, pcr, ct asrcndciis super asinum ". Hoc , inquit,
sed jiluribus : quia niniiruin benodictio quani D sigiio j)oleris venienteni agnoscereRcgein tuuni,
Doniino quis feneratur, cuin niultijilici fcnore ciijus rcgiuiin non est de lioc niundu : (juia
redit iii caj)iit ejus. Va* genti j)eccatrici, seniini scilicet ad dcbcllandani sujjcrbiam ,
quae regnat
nequam , filiis sceleratis, ad quos spcctat illa in niundo, j)aupertateni seu humilitatem evaa-
Domini (juercla terribilis : Non feneravi, nc.c gclizabit, sicut verbo, sic etiam exeinj)Io.
jcticravit mihi (piisfpiam : omncs nialcdicunt 4. Beata itaijiic liliaSion, (jiue huiiiililatcin
niihi, dicit Dominus '. Judaicus j)oj)uIus hic laiKjiiaiii annatiirani c(elcstem , taii(|iuiiii iiisigne
erat, (jiii in ratioiiedati ela(!C('|»li comniunicare rcgiuiii (lidicil vcncrari. Miscra iiialcr cjiis iiili-

contemjisil Duiniiio , iiolens bcnediccre Bene- dclis illa Sioii , (jiuv cuiii hiiiiiilciii vidil, fasti-

' Zach. IX , y, cl Malllu xxi ,5. ' — Psal. i.xxxviii , t(i. — •>
Mallli. wi , 'J. 4 Jm-iii. w, 10, II.
^ Joaii. VIII, 48 5U 53. l'sal. cviu — ** ,
'.J8. 7 Jiiiin. .x.v, 10. '*l'iiiv.xix, 17. — '.)H iiiu. i 1'!.

"
, , ,

'" Liie. X , .J."». /aeli. ix , 1).

 ,

1965 IN DOMLMCA PALMARLM, SERMO IV. lUOG

divit : cum honoraluiu vidit, invidit. Beata,

"''"^
Deus ct homo : ipse petra foiuta, luuiius fossa,

iuquam , Ecclesia primitivorum ,

quae tam ti- A quia fodcrunt manus ineas , inquit, ct pcdcs
dehter agnovit, tanique gratanter susccpit-ve- mcos'^ Jbscondere, inquit, in fossa humo a
.

uientem in nomine Domini : infelix Synagoga facie timoris Domini ^ hoc est, Ab ipso fugc ad :

perfidorum, qua? venturuni in suo nomine pa- ipsum, a judice ad redemptorem, a tribunali
rata suscipere , illius qui Patris gloriam quae- ad crucem , a justo ad misericordcm; ab eo qui
rebat cruciabatur honore. Increpa , inqmunt
,
percutiet terram virga oris sui , ad eum qui

discipulos tuos : quasi scihcet aut iliorum sim- inebriat terram stillicidiis cruoris sui; ab eo qni
])Hcitas posset adulari , aut ipsius puritas vanis spiritu labiorum suorum interficiet inqjiuu) , ad
posset laudibus delectari. Diro , inquit , vubis eum qui sanguine vulncrum suorum vivilicat
quia si /li tacucrint, la/jidcs c/amabunt' ;
quia exstinctum. Quinimo non ad ipsum tanlum,
Deus laudem meam non tacebit. Prorsus ita sed in ipsum fuge, in foraminapetr* ingrcdere,
est, si tacuerint, lapides damabunt quia tcm- : in fossa abscondere in ipsis manibus
humo ,

pore passionis isti tacuerunt, sed hq)ides cla- B ipsum rcconde. Vuhius
foratis, in fosso hitere te

maverunt ; dum in testimonium et huidem enim in latere Christi quid nisi ostium in la- ,

morientis, petrce scissae sunt, et monumenta tamcn

tere Arcaj salvandis a facie diluvii? llhul

aperla sunt^ Prorsus ita est, quia modo ta- figura autem veritas ubi non niodo ser-
, istud ;

cente Synagoga, juxta ilhid , Noctc taccre fcci vatur vita mortahs sed recuperatur immorta- ,

matrcm tuam^ clamat vivis ex lapidibus Gen-

; hs. Ideo quippe hitus suum pius et misericors

tium Ecdesia, clamant plane lapides, de qui- aperuit, ut cruor te vulncris viviticct , calor

bus suscitavit fihos Abrahaj qui potens cst. corporis refocillct , spiritus cordis quasi i^a-
Laudate , inquit propheta, habitatores petrce , tenti et hbero meatu aspirel. Ibi tuto latebis ,

de vertice montium clamabunt ^. Ecce hodie donec transeat iniquitas ibi nequaquam alge- :

in foraminibus petra^ in cavernis maceriae vox , bis , eo quod in visceribus Ciuisti non frigescat
colnmbae rcsonat, clamantis et dicentis Ho- : charitas : ibi deliciis afflues , ibi gaudiis super-
sanna filio David : bencdictus qui vcnit in no- efflues; vel tunc demum cum a vita capitis
mine Domini^. C tua ct onmium membrorum corporis ejus ab-
5. Benedictus, qui ut nidificare possem in sorpta fuerit mortahtas.
foraminibus petrae , manus pedes ,
et latus per- 6. Merito itaque columba Christi, formosa
forari sibi tuht, et se mihi totum aperuit, ut Christi, cui ipsius vulnera tani tuta, quau) grata
ingrcdiar in locum tabernaculi admirabihs, et ad nidificanduu) paravere foramina, laudes
protegar in abscondito tabernaculi sui. Oppor- ipsius utique hodie laetabunda decantat, ac de
tunum quidem petra refugium erinaciis, sed et passionis memoria vel imitatione de vulnerun)
habitatio grata columbis, cujus foramina tot meditationc, tanquam de foraminibus petrae vox
vulneribus toto fei'e corpore patentia , et ve- suavis in auribus sponsi resonat. Caeterum vo-
niam offerunt reis, et gratiaiu conferunt justis. bis, fratres mei, qui tanto inteiius nidificastis

Imovero tuta habitatio , fi-atresmei, turrisque in foraminibus peti-ae, quanto secretius vivitis

fortitudinis a facie inimici, pia ac sedula n)edi- in Christo, ct vita vcstra abscondiia csl cum
tatione Chiusti Domini vulueribus immorari , Christo in Dco 9 : vobis incumbit omnino, ut
fideque et amoie Crucifixi aniuiau) ab ajstu , D quorum cst conversatio quietior et tutior, sit

cainis, a tui-bine sseculi , ab impctu diaboli etiau) dcvotio dulcior; piaesertim hodie, cum
contutari. Super omncm gloriani niundi pio- et recursus tempoiis et rcprajscntatio oj)eris,
tectio hujus tabernaculi, videlicet in umbra- velut interesse nos facit illi gaudio solcinni, quo
culum diei ab aestu, in securitatem et abscon- susceptus estin Jerusalem. Benedictus qui vcnit
sionem a turbine et a pluvia ut per dieu) sol : in nominc Domini : ipsi benedictio, rcgnuni et
non urat te prosperitate, ncc turbo moveat in iiDperium, qui est super on)nia Deus bencdictus
tempestate. Ingredcre \'^\\.vlv in pctram ,o\\on\o, in sajcula sa^culorum. Amen.
absconderc in fossa humo^ ;
pone tibi latibu-
lum in Crucifixo. Ipse petra , ipsc humus, quia

' Luc. XIX, 39 , 40. — ' Mallli. xxvn , ;>l, 52. — ^ Oscc iv, 5. — 4 Isai. xi.ri , 11. — ^ Rlatlli. xxt, 1). —
C Isai. II
, 10. — 7 Psal. xxi ,17. — ^ \^j^\, ,i
^ ly — 9 Coloss. iii , i.
 , ,

1967 GUERKK:I ABBATIS I9G8

'"'' Historiain recordainiiii, et ultro sese vobis re-
"•""" "."..V,.. .,.«». A velaljit pietas inysterii, si nioclo Jesuin inter-
pietein liaheatis, qui hodieque resurgens, de
UE KESURRECTIONE DOMINI oeciclente littera lo(|uitur suis in via, et aperit
Scripturas. Quis eniin in omnibus Patriarchis
SERINIO I. et Prophelis inanifestins aut signantius (jnain
Josej)h (igiirain exj)riinit Salvatoris ? Et nt l)re-

Piilchre verl)a Jacob de Joseph applicanUir ad resiirre viter snminain perstringam secunduni illud, Da
ctioncm Christi. occasioncm sapicriti , ct aclclctur ei sapicntia ^ :

sicum fide ac jiietate cogitemus interpretatio-

-^..o»-^ nem nominis ejus; deinde, cjuocl prx caeteris
{ratiihns jJii/t hra faci c ct dccoriis aspcctit^ ;
quocl
\. Nuntiavertint Jacob, diccntcs : Josephvivit. innocens actu, prudens intellectu; quod ven-
Qtio auclito, rcvixit spiritiis cjus, et ait : SiiJ/icit B ditus a suis, suos a morte redemit; quod prius
fnihi, si Joseph filius mcus vii>it. Vadam et vi- humiliatus usque ad ergastulum, et sic exaltatus
dc/)(j antcquam moriar\ Dicetis lorsitan
cuin, uscjue quod denique j)ro inerito
ad soliuin ;

niihi : Bene; sed quid ad rem ? quid de Joseph operis sui novo nomine appellatus est inter
ad gaudiuu) luijus diei, ad yloriam resurrectio- gentes, Salvator mtindi^ si haec omnia, in- :

nisChristi?Paschaest, et tuiteruin ajjponisqua- quam pie ac fideliter cogitemus; nonne in-

,

dragesimalia? Agnuin paschalem esurit anima cunctanter agnoscimus, quam vere sit a Domino
nostra, cui se per tam longa jjrajparavit jejunia. dictuin, In manibus Prophetaruin assimilatus
Ardens est cor nostrum in iiobis de Jesu, Jesum sum **?

desideramus : sed nonduni meremur ipsum vi- 3. Jain vero si veniamus ad verba illa quae
dere, vel de ipso audire. Jesura, non Joseph de historia proposui, puto quia non tam expo-
esurimus; Salvatorem, non soniniatorem ; do-et gau- sitione indigebunt, quam admirationem
minatorem cceli, non iEgypti : non qui tam evidenter
jjavit diuni movebunt; quod videlicet
ventres, sed qui pascit nientes, sed esurientes. C resnrrectio Christi testilicata sit a Lege et Pro-
In hoc saltem nos adjuvet serino tuus, ut quein phetis; et historia vetus tam jjroj>rie nova sa-
esurimus, amplius esuriamus. Legimus enim cramenta loquatur, ut cum projjhetia legitur, :

Beati qiti esuriunt, cjuoniam ipsi satiirabuntur^. pene Evangelium inutatis duntaxat nominibus
Cum audimus, magis esurimus. Nam et qui audiri videatur. Niintiavcrunt , in^juit, Jacob
ej)ulas commendat, fainem irritat. Si de Jesu r//rfv/^< yo.vr/;/; v/i'//'. Quid aliud hic intelligere .y .-

audierimus, auditui nostro dabitur gaudium et possum nisi, Nuntiaverunt Ajiostolis dicentes , :

laetitia, et exsultabunt ossa humiliata. Humiliata Jesus vivit? Jacob nainque nihil aliud quain
sunt ossa nostra quadragesimali afflictione et Apostolorum chorum intelligo nec absurde, :

luctu, magis autem dolore passionis ejus sed ut arbitror non solum quia de Jacob orti
: :

exsultabunt nuntio resiirrectionis ejus. Cur ergo sunt, non solum quia de Jacob Israel facti sunt
tuum Joseph nobis ingeris, cum praeter Jesum, cuin de lucta activae ad visionem et requiem
(juidquid loquaris, non sapiatnobis; prajsertim contemplativae transierunt; sed etiam quia Pa-
hodie, cuin paschalis agnus comeditur, cum D tres sunt multitudinis credentium, id est, ve-
Pascha nostrum immolatus est Christus? roruin Israelitarum, sicut ille carnalium. Sicut
2. Ovuin sive nucein aj>|Josai vobis, fratres ille, sic isti suuin Josej)h cuni putarent j)eriisse,
:

frangite testam, et invenietis escam. Joseph inconsolabiliter doluerunt cum audissent vi- :

discutiatur, et Jesus invenielur agnus j>aschalis, vere, difliculter et tarde crediderunt cum :

(juem esuritis : qui tanto dulcius comeditur, cognovissent, ineHabiliter gavisi sunt. Nitn-
cjuanto latens abstrusius, etstudiosius qua'ritur, tiavcrunt, inqiiit, Jacob ilicentcs : Joscph vivil.

et diflicilius invenitur. Dicitis inihi : Quid Jo- Qiio nudito Jacob, quasi de gravi so/nno cftgi-
sej)h ad Christiiin ? quid historia quam proposui tans, tanien non cret/cbat eisT. Quasi aliis verbis
ad dieni istuin ? iNluItum j)er omnein moduin. niihi videtur dictuni ,
quod in Evangelio legitur

' Gcii. xi.v, 20 , 28. - » Matlh. V, 0. — ^ l'iov. IX . 0. ' (len. xxxix , ti. ^ Id. xi.i ,4;). — •* Oscf xu ,

10. - 7 C.eii. xi.v, 26.

 19G9 DE RESURRECTIONE DOMINI, SERMO I. 1<)70

scriptum : lllit vndens , hautl dubiuni quin l^ist.-^^^ moriar, ut postea nunquam moriar : quia oninis
ria Magdalene, nuntiavit his qui cum ca fue- A qui videt Filium et credit in eum, liabet vitam
rant lugentibus ctflenlibus : ct illi audicntes quia aeternam, ut etiamsi mortuus fuerit vivat^.
vivcrct , et visus esset ob ea, non crediderunt. 5. INunc ergo, fratres niei ,
quid vobis testa-
Pnst /icec ostcnsus est duobus in via, et ilti tur gaudiimi cordis vestri de amore Christi ?

excuntes nuntiaverunt ccetcris, ncc illis crcdi- Puto equidem (an recte, vos videritis) quoniam
dcrunt '. Item apud Lucam Et regrcssce a mo- : si un(]uan) amastis Jesum seu vivum seu
, , nior-
numcnto, nuntiavcrunthcec omnia illis undecim, tuum , sive redivivum; hodie cum tanj crebro
et cceteris omnibus : et visa sunt ante illos sicut in Ecclesia personant et consonant nuntii Re-
dcliramcntumverba ista, ct noncredebant illis'^; surrectionis, cor vestrum in vobis gloriatur
nimirum quia evigilabant de gravi somno taedii sibi, et dicit : Nuntiaverunt mihi, dicentes :

et desperationis. Cum autem, inquit, vidisset Jesus Deus meus vivit. Quo audito revixit spi-
Jacob universa quce Joseph miscrat ei , rcvixit ritus meus, qui dormilabat prae taedio, vel lan-
spiritus cjus, et ait
: Sufficit mihi , si Joseph^ guebat tepore, aut nimia deficiebat pusillani-

filius meus vivit. Vadam ct vidcbo cum, antc- mitate. Nam et de morte suscitat criminosos
quam moriar^. Sic utique in Apostolis parum jucunda vox hujus felicis nuntii. Alioquin certe
profecerunt verba, donec acceperunt munera. desperandus est et oblivione sepeliendus, quem
Nam et ipse Jesus cum se eis praesentem exhi- Jesus regrediens ab inferis, in infuno reliquit
buit, non tam persuasit ostensione corporis, inferni. In hoc sane noveris quod spiritus tuus
quam aspiratione niuneris. plene in Christo revixerit, si quod sequitur ex
4. Scitis quia cum venit ad eos januis clausis, sententia dixerit : Suflicit mihi, si Jesus vivit.
et stetit in medio eorum, //// conturbati et con- O vocem fidelem et plane dignam amicis Jesu !

territi existimabant se spiritum videre ^. Cum o castissimum affectum, qui sicloquitur : Suflicit
aulem insufflavit in eos, dicens, Accipite Spi- mihi si Jesus vivit! Si vivit, vivo, cuni de ipso
riluni sonctum^; vel cum ccelitus misit eumdem sit vita mea, ipse pendeat anima mea; imo ipse
Spiritum, sed aliud donum haec utique dona,
: Quid enim mihi deesse poterit, sufdcientia mea.
resurrectionis etvitae indubitata testimonia fue- C si Jesus vivit? Imo desint omnia alia, nihil in-
runt et argumenta. Spiritus enim est qui testifi- terest mea, dummodo Jesus vivat. Ipse ergo,
catur apud sanctorum corda et per eorum ora , si placet ei desim niihi sufficit niihi dummodo , : ,

quoniam Christus est veritas, vera resurrectio vivat ipse vel sibi. Cum sic amor.Christi totum
et vita. Ideo et Apostoli qui prius dubitabant absorbuerit affectum hominis, ut negligens et
etiam post intuitum corporis viventis, post gu- immemor sui nonnisi Jesum Christum, et ea
stum spiritus vivificantis, virtute magna redde- quae sunt Jesu Christi senliat; tunc demum , ut
bant testimonium resurrectionis. Adeo plus est arbitror, perfecta estin eo charitas. Huic utique
corde Jesum concipere, quam oculis videre, vel qui sic affectus est, non est onerosa paupertas :

auribus de ipso audire ; tantoque potentior est iste non sentit injurias, ridet opprobria, con-
operatio Spiritus apud sensus hominisinterioris, temnit damna, mortem lucrum deputat; imo
quam corporalium apud sensus exterioris. Quis cum magis dc morte ad vitam
nec mori se putat,
enim dubietati relinquatur locus, ubi qui lesti- transire se sciat, et fidenter dicat : Vadam et
licatur, et cui testificatur, unus fuerit Spiritus ? D videbo eum, antequam moriar.
Si unus Spiritus et unus sensus, parque con- 6. Nos tamen, fratres mei, licet non simus
sensus. Tunc ergo vere, sicut de Jacob legitur, tantae nobis puritatis conscii, eamus nihilomi-
revixit eorum spiritus, qui jam propemodum nus, eamus videre Jesum in niontem Galileae
luctueratexstinctus, imodesperatione sepultus. coelestis, ubi constituit nobis. Eundo crescet
Tunc, quisque eorum dicebat sibi
nisi fallor, : affectus, el saltcni perveniendo perficietur.
quod Joseph wcm* v/c/^; quia vivere
Sufficit inihi Eundo, via prius arcta ct diflicilis dilatatur, et
mihi Christus est, et mori lucrum. Vodam igi- virtus infirmis augetur. Ut enim nec Jacob, nec
tur in Galilaeam, in montem ubi constituit no- aliquis de domo Jacob se excusaret a via, prae-
bis Jesus; et videbo eum , et adorabo antequam ter alia munera , missa sunt pauperi seni sum-

' Marc. XVI, 10-13. — ' Luc. xxrv, 9, 11. * Gen. xf.v, 27, 28. — ^ Luc. xxiv, 37. — ^ Jonu. xx , 22. —
<>
Joaii. VI , 40 , t-l XI , 30.
 — ,,
, ,

1971 GUERRICI ABBATIS 11)72

ptus ct vchicula, ne quis vitlclictt aul paupcr- "''''' corporis : sic unicuiquc nostruni priniu rcsur-
tatcu) causarctur, aul inliruiilatcni. Caro Ciuisti A rcctio auinia', qua rcviviscit a niortc pcccati
cst viaticinn, spiritus veliiculuni. Ipsc rst cibus, arguniciituiu cst ct caiisa sccuiulic succ rcsur-
ipse cnrrus Isracl ct aurij^a cjus. Ciiin pcrvc- rcctionis, qiia corpus libcrabitnr non niodo a
ncris, tua sunt optiina qua?que, non ^Egypti ; corruptione niortis, scd ctiain ab oinni corru-
scd cceli : in optinio loco rcj;ni, tuus Joscph ptibilitatc mortalilalis. Quod cnim haic illius

tibi rcqnicni providit. Qui prius niisit Angclos, aigunicntuni ct caiisa sit, Apostolus cvidcnlcr
niulicrcs, ct Apostolos rcsnrrcctionis su.t testcs ostcndit, ubi ait : Si sjjiritiis Cliristi linbitat in
ct nuntios; nunc ipsc clainat c cado : Ecce cgo vobis, (jiti siiscitavit Christum a niortais, vivifi-
qucm mortuum lugebatis hoc triduo, niortuus cabitct mortalia corporavestra, propter inltabi-
quidctn fui proptcr vos, sed eccc vivo, et data tantrm sj)iritum cjus in vobisi.
tst milii omnis potcstas in coclo et in tcrra ', Fc- 2. Bcnc igitiir dicitur : Bcatiis ct snnctiis </ui

nitc ad mc, tjtti laboratis [\ime, ct cgo rcficiam habct partcm in primti rcsurrectione*. Sanctus
vos *. Fcnitc , bcnetlicti Patris mei , percij)i te li \\t\c\ic(ii, proptcr priniani quam jam adeptus
regnum tjuotl vobis jjaravi ^. Qui vos eo vocat , est per innovationem uninice; beatus, proj)ter
ipse perducat, ubi cum Patrc ct Spiritu sancto sccundam quam fcliciter exspcctat in corporis
vivit et rcgiiat pcr omnia siecula ssculorum. rcstitutione. Dcniquc unde bcatus sit, cadcin
Amen. apcrit Scriptura, cum subdit : In his scilicet tjui

partem liabent in jjrima rcsurrectione , mors

SERMO II.
De duplici uostra reiurreclioue.
,-»»«—.
Ctur'°. Itaqiic in bcatis illic nec mors sccunda
1. Bcattts et sanctus cjui liabet partem in rc-
snrrectione prima^. Ego sum, inquit Jesus,
secunda non habet potestatem, etiamsi prinia
mors visa est ad iioram in eis cxercuissc doini-
nationcin. Rcgnavit quippe mors ab Adam us-
quc ad Moysen, ctiam in cos qui [)eccavcrunt in
similitudinem praevaricationis Adae ^. Scd sicut
Christus, sic et christianus resurgens a mortuis,
—
jam non moritur, mors illi ultra non dominabi-
potcstatcm habebit, ncc prima potestatcm (juain
ad tempus habuit, retincbit quoniam mors :

rcsurrectio etvita ^. Ipse utique resurrectio pri- una Christi utramque nostram triumphavit, ab
ma, ipse et resurrectio secunda. Rcsurgcns ista libcrans jani captos ab ilia, capicndos; ne ;

qnippc a mortuis priniitiai dorniicntinm Chri- vidciicct in illam incidamus, ncc in ista rcnia-
stus, ct sacramento suae resurrectionis operatus ncamus. Quam vera, quain pia simul et magni-
est nobis resurrectionem primam, ct cxcmplo fica illa moricntis comminatio Ero mors tua , o :

ejusdem suae resurrectionis operabitnr nobis wc»/-.y " Quam pulchre et mirilice triumphavit !

secundam. Prima cnim est animarum, cum eas qui mortein pro omnibus gnstans, tam suani
sibi coiircsnscitat in novitatem vitaj : sccunda quam omnium omnimodain mortcin absorbuit I

crit corporum , cum rcformabit corpus humiii- Prorsus absor[)ta cst niors in victoria. Sccurus
tatis nostrae, configuratum cor[)ori claritatis insullct ei quicumquc bcatus ille est, qui j^ar-
suae ''. Recte igitur resurrectionem ct vitam D teni habet in rcsurrectione prima : Vbi est
Christus se quandoquidcm [)er
[jrolitclur; mors , victoria tuaP ubi est, mors, stimulus
i[)sum, ct in i[)suin rcsurgimus, ut sccnndum ttiusP Victa cs, quae omnia vincebas : scd ct
i[)suni, ct a[)ud i[)siini vivanuis nunc quidcm : arma quibus coniidcbas. l bi finm
[)crdidisti, in '

secundiim i[)sum, in sanctitatc ct justitia; post- cst stimulus tuiis P Stimultis mortis peccatum '%
modum a[)ud i[)sum, in beatitudine et gioria. quod scmel pungens humani radicem generis
Porro sicut resurrectio [)rima capitis nostri Do- in totain [)i()[)aginciu imnicdicabiic mortis ve-
inini Jcsu Cliristi, causa cst ct argiimcntuin miiuiii (liriiidit, diccntc A[)ustolo ([niay-xT «/;m/«
sccundai resurrectionis, ([u;c crit totiiis i[)sius homincm jjcccatum , ct pcr pccctttuin mors , ct

' Mallli. X xMii ,

18. — > J(l. XI, 28. — ^ Id. xxv, 34. — 4 A|ui(. w, t.. - ^ Joau. xi , 'Ib. — ^ Philipi»-

111 , 21. — 7 Koiii. vm , II. — 8 A|ioc. xx ,

(. - y Uoui. v, ! >. - '" Id. vi ,1). - " D.scc xiii , 1 i. - '» I Coi •

XV , .'),'> , jli.
 , ,

1973 DE RESURRECTIONE DOMINI, SERMO II. 1974

ita iri oinnea liomines pertransii'it '. Victrix er^^o^^^^^vestrum non in saluritatc^? Ut viileo, vilior cst

regnabat mors ab Adam primo etiam usque ad A vobis argento vestro panis ille qui de coelo de-
secundum quoniani sicut originali lege tene-
;
scendit, et dat vitani nuindo. Scd non potcst
batur universum gcnus humanum vinculo pcc- scire quanti^' sit, qui non vult gustarc qualis

cati, sic etiam debito moriendi. sit. Utinam avarus vel ipse sibi preliosior essct

3. Deo autem gratias, qui dedit nobis victo- pecunia sua, nec amore illius venalem expo-
riam tara peccati, quam mortis utique per neret animam suam, projiceretque in vita sua
:

Dominum Jesum Christum, qui prorsus a pec- intima sua'. Prudens ille ncgotiator dignusquc
cato immunis, ac pcr hoc liber a dcbito mortis, rerum aestimator, Paulum nimirum hicjuor, qui
hanc tamen ultro pro nobis cxsolvit moriens nec aniniam suam, id est animalem sensualeni-
et nos absolvit resurgens. C/iristus
peccato que vitani ,
prctiosiorem fecit se ipso^, id cst
enim, Apostohis, mortuus est propter delicta
ait spiritu suo; quo vidcHcet connexus inhaerebat
nostra, ct resurrexit propter justificationem no~ Christo, paratus animam perderc, ut in vitam
strain Moriens namque delictorum nostrorum B aetcrnam possel cam custodire.
*.

pendit pcenam et resurgens juslificationis per-

, 4. Quia igitur qui divitias habent, difficile
petuae nobis condidit causam ut formam et : intrant in regnum coeloruni ; et qui thcsaurizant
quomodo videlicet Cliristus resurgens a mortuis argentum, citius appendunt illud in inanibus,
jain non moritur, mors illi ultra non clomina- quam in panibus, in azymis dico sinccritatis et
bitiir^; sic christianus conresurgens Christo jam veritatis, cum quibus hodie comcdcndus est
non peccet ad mortcm, nec ei peccatum ultra Agnus paschalis : vos bcati paupcres, hlii pau-
dominetur. Hic est ille beatus et sanctus, qui peris CruciGxi ; vos, inquam, qui non habetis
partem habet in resurrectione prima, in quem argentum, properate, emite et comedite. Prom-
nec potestatem habebit mors secunda, sed ab- ptius omnino ct facilius cmunt bonum illud
sorbebitur in victoriam resurrectionis Christi nihil habentes, quam multa jwssidentes. Cum
etiam mors prima. Hic est qui non solum agno- deest facultas, sufficit ad emendum bona vo-
vit, sed etiam ajiprehendit virtutem resurrc- luntas; qua jjlcrumque sunt ditiores, qui rebus
ctionis Christi, et societatcm passionis illius ; C sunt pauperiores. Hos nimirum recte invitat
configuratus morti ejus, ut occurrat ad rcsurre- Scriptura Vcnitc , emitc absque argento , et
:

ctionem ex niortuis. Non errabat Apostolus, qui absque ulla commutationc, vinum ct lac^. Vides,
ob lucrum illud omnia quae ei lucra fucrant, o felix pauper, solam a te voluntiitem bonan»
non solum detrimenta reputabat, scd etiam exigi, in illa sola rationcm tanti constare com-
velut stercora arbitrabatur, tantum ut Christo mercii? Ne recuses ingratus quod tam gratis
inveniretur, configuratus sicut morti, sic et re- offertur imo ne perdas ingrata voluntate, quod
;

surrectioni ipsius "*. Lucrosum omnino com- jam merucras beata paupertate. Agnosccquanti
mercium, contcmnere ca quaj te dcterunt et . lucri sit, non habere partcm in ruina niundi, ut
poUuunt, ut lucrifacias Christum inio, si opus : parlem habeas in rcsurrcctione Christi. IntcIIige
sit, non solum tua, scd et te ipsum superim- quantae felicitatis sit, non inebriari luxu et fu-
pendere, ut cum tanto fcnore immortalitatis ct rore saeculi , ut cum Christo novum bibas vi-
gloriae, te ipsum merearis recipcre! Quis enim num in regno Patris sui. Invitat ij)se Agnus
ambigat lucrosum esse commercium scniinare , D j)aschalis amicos ad dclicias corporis et sangui-
corpus mortalc, animale ignobilc ; ut surgat , nis sui : Comcdilc, inquiens, ainici , bibitc , ct
immortale, sj)iritualc, gloriosum : mori mundo, incbriamini , charissimi potus, '°. Cibus iste et
ut possis dicerc , Milii vivcrc Clirislus cst, ct vitae est mystcrium, immortalitatis medicamcn-
/Hor/ /i<crttw 5? O cupidi, quid immoramini stu- tum , causa rcsurrcctionis prima?, j)igiuis(juc
diolucrandi? cur non discilis artcm lucrandi? secunda?; quia divina; jjlanc in nobis iniliuuj
cur non vilia, iuio dctrimenla ct stcrcora con- substanlia.'. Participcs, inquit Aj)()stolus, Cliri-
tcmnilis, ut Christum lucrilacialis? Quare ap- sti cffccti sumus , si tamcn initium substanti<c
pcnditis aigcnluin noii in panibus , ct laborcm cjiis usijuc ad fiiicm firmum rctincamus Qui ^
'.

' Rom. V, 12. — » Id. IV, 25. — 3 id. y i). — i Pliilipp. III, 7-M. — 5 Id. i, 21. - <" Isai. lv, 2. —
7 Etcli. X , 10. — 8 Acl. XX., 24. — 9 Isai. V, f. — '<» Canlic. v, I. — >> lU-br. m, ti.
' Alias (iitttiiliii.
,
 , ,

lOTJ GUEllRICI AllBATlS 1970

enim post acceptain gratiam acl vun)itiim simm^^^Micetis in resuirectione secunda ;
praestaiite Do-
revertitur, Dwilids i/tuis (lifornvU fvooift , it dc A miiio nostro Jesu Cliristo , resurrectione et vita
ventre iltius extrahct eiis Deits. Vel certe paiiis nostra ,
qui pio nobis mortuus [)er triduum
ejus in utero illius vertetur in fel aspidum in- jam vivit et reynat per omnia saecula sa?culo-
trinsecus : quia nimirum gratia percepta in rum. Amen.
pcenam conscienti;e vertilur, cum san^'uisTesta-
nienti ,
quo saiictificatus (juis fuerat ,
polliitiis

ducitur, et Spiritui gratife contumeiia irioyatur.

Hoc contemptu et nausea divitiaj devoratae SKRMO III.

evomuntur, ita ut de eo qui ejusmodi est, dica-

tur : Non renmnsit <iuiil([uain ile cibo ejus , et De vigilantiu uecessaria ul parleiii liai)eainus ia

propterea niliil permanebit ile bonis illius, resurrectioue Clirisli.

5. Videat autem , ne forte et ipsum terribilis

cum per gratiam B
sententia, qui -•..-^
ista perstrini^at

devotionis repletus fuerit in bonis domus Dei

niliil prorsus ex illis in memoria retinet, ut me- 1. Beatiis et sanctus qui liabet partcin in
moriam abundantiie suavitatis divinae nobis erii- resurrectione priiua ^. Primitiae dormientium
ctet non saporem in sermonibus, tanquam
: Christus, priniogenitus ex mortuis, quia sua
gustum in faucibus non virtutem in nioribus, ; resurrectione, quae prima est omnium, el pri-
tanquam succura in visceribus sed dum statim : mam nobis resurrectionem animarum, et secun-
totum per inania vel scurrilia rcvomit, gratiam dam corporum dedicavit; dum in corpore suo
sibi in iram convertit. Prorsus in iram, et iram quod suscitavit a mortuis, et animabus sacra-
terribilem si in ipsum cadit qiiod Scriptura con-
,
mentum , et corporibus exemplum resurgendi
texuit dicens : Cuin satiatus fucrit arctabitur, et nuntiavit. Sed et animabus ipsis duplicem gra-
irruet in eum oinnis ilolor. JJiinam impleaturven- tiam resurrectionis simplex Christi resurrectio
ter ejus, ut iinmittat in cuni iram furoris sui , et praeparavit, dum et quotidie reviviscunt a morte
pluat supcr euin bellum suum '. Justum quippe C peccati per operationem mysterii, et hodie
sentiebat atque consentiebat Propheta, ut pluat niaxime resurgunt a somno torporis per devo-
super peccatores bellum, qui ad pluviam vo- tionem gaudii. Quis enim ilie tam piger, aut
luntariam, fructum pacis non retulerunt; sitque tepidus,qui hodie audiens vocem illam omni
ignis, sulphur et spiritus procellarum pars ca- gaudio \i\GndLm, Resurrexit Dominus, non totus
licis eoruin ,
qui calicem Domini indigne bibe- in exsultationem suscitetur, non totus revivi-

runl. Terra venientem bibcns im-

enim saepe scat et recalescat spiritu ? Imo et cor mettm et
biem, et generans herbam opportunam, accipit caro nwa exsultaverunt , inquit, in Deuin vi-
benedictiouem proferens autem spinas et tri- : vum ^, qiii totus concideram in moerorem ac
bulos, reproba est et maledicto proxima; cujus desperationem, Jesum aspiciens mortuum. jNon
consummatio in combustionem *. Conlidimus mediocri lucro fidei, nec jiarvo fenore gau-
autem de vobis, fratres, meliora et viciniora dii, Jesus mihi de sepulcro redit : dum et Deus
Tantum gratiae Dei grati sitis et sicut in
saluti. : vivus agnoscitur, qui paulo ante ut homo raor-
novam creaturam translati estis paschalibus my- D tuus lugcbatur, et quem occisura cor meum do-
steriis, sic in novitale vitae semper ambuletis. Iebat,jamin eum viviim non solum cor meum,
Qui ergo participes Christi effecti eslis socictate sed et caro mca exsultat, de sua scilicet per
lidei, participatione sacramenti , communione eum resurrectione et imniortalitate secura. O
Spiritus sancti ; initium substantiae tgus non so- anima niea, Ego (lorniivi et exsurrexi ^, ait Chri-

lum usque ad finem tirmum retinere , sed etiam stus : surge et tu, quae dormis, et exsurge a
sedulo augere nitimini : ut qui per tot munerum mortuis, et illuminabit te Christus *". An iion ,

praerogativas partem habere ccepislis in resur- fiatres, mortuo similis, qui adhuc stetit orto
rectione priina, taiiti liducia pignoris in die jam sole, qui adliiic negligentia et socordia pre-

agnitionis cousignati, jus vobis perpetuum vin- mitur, quasi dcspcrato sepultus torpoir, jain

Joli XX, 1.^, 21-23. Ilel)r. VI, 7, 8. — ^ Apoc. xx, G. * l'sal. i.xxxiii , 3. - * l'sal. iii , 0.
•'
K|ili«-.s. V, l'i.
 .

1977 DE RESURRECTIONE DOMIKI, SERMO III. 1978

ubicjiie gratia resurrectionis rutilante? Ferit'""'"hora est jam nos de somno surgere, postquam
oculos Sol novus emergens ab inferis, his cjHi A nox praecessit, clies autem appropinquavit '".
de mane vigilant ad eum, diem reserans aeter- Vigilate, inquam, ut oriatur vobis matutinahix;
nitatis. Dies iste vesperam nescit, quia non oc- Christus sciHcet, cujus quasi diluculum ,
prae-
cidet ultra sol ejtis, qui semel occidens , semel paratus est egressus, paratus utique vigilantil)us
ascendit super occasum, mortem sibi subji- adse, mysterium suas matutinae resurrectionis
ciens. saepius innovare. Tunc utiqiie cantabis in jubilo

2. O fratres, hfec dies quam fecitDominus, cordis, Deiis Donii/uis illuxit riobis. Hcec dies
exsultemus et laetemur in ea '. Exsultemus in quam fecit Dominus exsultemus et lcetemur in ,

spe ejus, ut videamus el gaudeamus in luce ea " cum videlicet lucem quam in manibus
:

ejus. Exsultavit Abraham ut videret diem Chri- abscondit, interlucere tibi permiserit; annun-
sti , et hoc merito vidit , et gavisus est ^. TXani tians de ea amico quod possessio ejus sit , et

et tu quoque si ad eam possit ascendere. Usquequo, piger, dor-

vigiles quotidie ad fores Sa-
pientiae, et observes ad postes ejus, pervigilque B mis? usquequo dormitas? Paululum dormies,
excubes cum illa Magdalena ad ostium monu- paululum dormitabis, paululum conseres ma-
mentiejus^; probabis, ni fallor, et ipse cum nus ut dormias '* et cum te dormiente te : ,

eadeni Maria ^, quam verum sit, quod de ipsa nesciente Christus de sepulcro surrexerit, et

Sapicntia, cjuae Christus est, legitur : Facilevi- gloria ejus transeunte, nec posteriora ejus vi-
detar ab his qui diligunt cam , et invenitur ab dere merueris ; tunc sera poenitentia planges,
his qui qucerunt illam. Prceoccupat qui se con- et dices cum impiis Ergo erravimus a via
,

cupiscunt , ut illis se prior ostendat. Qui de luce veritatis , et justitice lumen non luxit nobis,
vigilaverit ad illam , nnn laborabit : assidentem et sol inteUigentice non est nrtus nobis '^. Vobis
cnim illam foribus autcm inc]uit, timentibus nomen mcuni, orictur
suis inveniet ^. Sic enim et ,

ipse promisit dicens Ego diligcntes me diligo, soljustitice

: et, qui ambulat injustitiis, Regam '•*
:

et qui mane vigilaverint ad me, invenient nie ^. in decore suo videbunt oculi ejus '*. Et id qui-
Invenit quidem Maria corporaliter Jesum ad dem beatitudo est vitae sequentis, sed juxta
quem vigilabat, ad cujus monumentum, cum C quemdam moduin indulgetur etiam ad consola-
adhuc essent tenebrae, excubare venerat. Tu tionem praesentis, sicut evidenter probat resur-
vero qui jam non debes nosse Jesum secundiim rectio Christi. In multis siquidem argumentis per
carnem, sed secundum spirituin spiritualiter dies quadraginta Sapientia nobis probavit, quo-
;

nimirura eum invenire poteris, si simili eum de- niam dignos se ipsa circ/iit qucerens , et in v/is
siderio quaesieris , si te similiter pervigilem in suis ostendit se illis hilariter, et in omni pruden-
oratione adverterit. Dic ergo Domino Jesu de- tia occ/irrit illis '*'.
Ut enim Jesus se illam esse
siderio et affectu Mariae : Anima mea desidera- sapientiam, de qua haec scripta sunt, ostende-
vit te in nocte, sed et spiritus meus in prcecordiis ret; et quod quotidie spiritualiter actitare non
meis; tle mane vigilabo ad
Dic voce et
te 7. desinit, id est , in viis justitiai se ostendere hi-
mente Psalmistae : Deus , Deus meus , ad te de lariter, hodie corporalis etiam operis specie
luce vigilo : sit/v/t in te anima mca *. Et vide si figuraret : in via hodie occurrit mulieribus a
non cum eis tibi cantare congruerit : Replcti monumento redeuntibus, in via se ostendit
sum/is manc misericordia tua , ct cxs/iUaviin/is, D duobus euntibus in Eminaus
ct delcctati sumus 9. 4. Audiant et gaudeant qui in viis justitiae
3. Vigilate ergo, fralres, in orationibus inten- ambulant audiant , inquam , quia non solum
:

ti , vigilate in actionibus circumspecti : prae- inhaerentes studio contemplationis, sed etiam

sertim quia jam mane illius diei indeclinabilis ambulantes juste ac pie vias actionis, Jesus di-
inclaruit, postquam videlicet lux aeterna sere- gnatur et occursu et manifestatione sui. Agno-
nior nobis et gratior ab inferis rediit, solemque scit, ni fallor, experientia quorumdam vestriim,
novum susceptio matutina reparavit. Prorsus quia saepe Jesus quem quaesierunt velut ad

' Psal. rxvii, 24. — * Joaii. vm ,50 — 3 Matlh. xxvn 01. — 4 Luc. xxiv, , 1-8. — ^ Sap. v» , l.l-lS. —
« Piov. VIII , 1 7 .
— 7 Isai. XXVI ,9.-8 Psal. i.xii ,2.-9 Psal. ixxxix 14. ,
— •» Rom. xiii ,11,12.—
" Psal. cxvii, 27, 24. — '> Piov. vi , 9, I 0, el xxiv, .3,3. - ' < Sap. v, 0. - "i Malnch. iv, 2. — '^ Isai.xxxiH
15, 17. — •''
Sap. VI, 17. _ >7 I.uc. XXIV, 3, 4, i:\-'>.l
1070 GURRRTC.I ABRATIS 1980

monumentum, acl mcmorias altarium, nec inve-^^calida sint , cum terra ejus perflala austro, Spi-

nerunt, ins|)eratusoccurriteisin viis lahorum. A ritu utique sancto ,

quem verus Elisaeus prae-

Tunc nimirum accesserunt, et tenueruut pedos veniendo aspirat redivivo. Amplius autem el
ejus : quorum scilicet pcdes non tcnuerat pi- evidcntius ad resurrcclioncm proficit^cum de-

gritia, pra; desiderio ejus. JNoli crgo tu , frater, sidcrio et esurie (luadam justitiaj oscitare frc-
viis obedientiae et illo scilicet modo quo osdtabat
quentius incipit,
nimis parcere pedibus tuis a
discursibus operum quandoquidcm Jcsus pe-
,
qui dicebat Os mciim aperui ct ciltraxi spiri-
:

dibus suis non pepcrcit pioptcr tc ctiam a dolo- tum, quia mandata tua dcsiderabam ^ Oscitatio
re clavorum; ct adluic eoruiudem amplcxu et quippe ista , distcnsio est affectus, ut capacior

osculo pedum , non gravatur laborcm rcnuuie- liat spiritus vita; ; (piatcnus post alia cliarismata

rare, aul relevare pedum tuorum. Nam et illud septiformis gratiae, infusus etiam spiritus intel-

quantc-e consolationis crit, si se tibi viae co- lectus et sapientiae, oculos tandem ad contem-
niitem adjunxciit, miraque dclcctatione su?e plandum Dcum faciat aperire. Primus ergo calor
sermocinationis, ctiam scnsuin tibi laboris ad- B vita? redeuntis est, cuui bonus exercetur actus :

emerit, apericns tibiscnsum, ut intclligasScri- secundus resurrectionis profectus ,

cumpcr
pturas, quas fortasse domi sedens legebas , et orationem dilatatur affectus : perfcctio autcm,

non intelligebas? Obsecro vos, fratres mci, cum ad contcmplandum illuminatur intcllectus.

quibus boc aliquando dcdit expcriri dignatio His gradibus virtutum , liis sanctioris vitae in-
crementis fratres mei, resurgere magis ac
divina, nonne corvcstrum ardcnseratinvobis ,

deJesu, cumlotiuercturvobisin via,etaperiret magis cnitimini , si quo modo occurratis, ut

Apostolus ait, ad resurrectionem Christi cx
Scripturas? Recordentur igiturilludexperli, et
cantent in viis Douiini, quoniam niagna esl mortuis ^, qui vivit et regnat per omnia ssecula

gloria Domini : credant, et experiri satagant saeculorum. Amen.

inexperti , ut aliquando et ipsis cantabiles fiant
justificationes Dei, in loco peregrinationis suae ^ "

et afflictionis.
5. Resurgat itaque ac reviviscat spiritus om- C IN DIEBUS ROGATIONUM
nium nostrum, sive ad vigilantiam orandi, sive
ad instantiam operandi ut quadam rediviva : SERMO.
ac vivida alacritate probet se de novo portio-
nem accepisse in resurrectione Christi. Et pri- De pane verbi pelencio et apponendo.

nium quidem vitae in hominem redeuntis indi-

cium est, sistrenuus et impiger sit ad actionem :

nam perfecta resurrectio ejus est in hoc dun-

taxat moribundo corpore , si oculos aperiat ad 1. Commoda milti tres pancs^. Amici vene-
contemplationem. Quod tamen non ante pro- runt ad nos de via, sed non habeo quod ponam
meretur intellectus, quam crcbris suspiriis et , SiWVe \\\o?>. Non sum mcdicus , ct in donio mca

vehemcntibus desideriis dilatctur affcctus , ut non cst parus : ideo dicebam ab initio, Nolitc
tantje nimirum capax majestatis reddatur. Quod me constitucre principcm ^. Non enim debct
videlicet velut per quosdam gradus incremen- D praeesse, qui non potest prodesse. Quomodo
tum resurgendi, signantcr figuratum arbitror in autem prodcsse potest, qui nec medicus est, nec
mortuo (piein Elisaeus suscitavit, qui cum ad panem in domo
habct; id cst, nec artcm novit
vitain redire inciperct, primo dicitur quia ca- qua sciat curare , ncc doctrinam habct qua suf-
lcfacta est caro pucri ; dcindc ,
quia scptics ficiat pasccrc ? Haec quidciu diccbam ; sed heu !

oscitavit, et sic demum oculos apcruit'. Caro non audistis me principcm cnim conslituistis:

pueri, cor carneum est in Christo parvuli, cui me. Supcrerat igitur, ut quia non potui cffugere
prima spes vitae cst, si dicerc possit : Concaluit pcricuhim, confiigcrem ad rcmcdium el audi- ,

cor mcum intra vic , ct in mcditalionc mca cx- rciii supcr hoc illud Sapicntis consilium : Pnn-
ardescct ignis \ Quanquam et vcstimcnta cjiis cipcm tc vonstitucrunt ; csto intcr illos quasi

IV Reg. IV, Vi , af). > Ps.il. xxx.vin , 4.- 3 Psal. cxvm, 1,11.— 4 Pl.ilii.i.. m , II. - * l.ur. xt , 5. —
f>
Is;.i. i.i 7.
 ,, ,

1981 IN DIEBUS ROGATIONUM, SERIMO. 1982

iinttscx ipsis '. Scd vse niihi ncqiie hoc ipsum^^^^Scio cqnicleni qnia vis nos csse tibi importu-
!
,

reHctum est niihi. Sicut enim imperitia proliibet A nos, ut Hcet dissimules, Hcet excuses, eo «uiod
esse super aHos, sic imbeciHitas non patitur jam in coekim receptus sis, et ApostoH tui tc-
inter aHos esse ct sicut spiritu non sufiicio ad
: cum sint in cubili nos tamen nihilon)inus ;

ministrandum verbum , sic corpore deficio ad perseveremus in petendo quaerendo pulsan- , ,

prcebendum exempkmi. Qui igitur idoneus non do scientes quia doctrinam non sohi vitae me-
:

sum nec pra?csse nec coesse ubi potero esse, , ; retur innocentia, qua amici cfiicinuu', sine assi-
nisi ukimum et tutissimum cHgam locum, sci- duitate studii ct instantia precis, qua importuni
Hcet omnibus subesse? Et lioc quidem valeo, videamur. Mihi tamen neutrum suffragatur so- :

humiHa sciHcet, imo vera de me sentiendo ; kim eorum qui pascendi simt meritum obtendo;
nihilque me prohibet, imo plurimum veritas iUi merentur quod ego non mercor.

ipsa monet, subesse cunctis animo, Hcetpraeesse 3. Vos autem, fratres mci, usibus quorum ,

cogar officio. et pro meritis quorum peto panes istos ,

putatis,
2. Tu, Domine Deus ipse es qui et subesse B sufiicimus, sive ego ad frangendum, sive vos
,

mones, et nihilominus praeesse jubes a te ex- ad edendum? Timeo ne dicatur mihi AUioru ; :

peto, a te exspecto, ut humik'm simul et utilem te ne qucesicris ct fortiora te ne scrutatus fu- ,

in injuncto me facias ministerio humilem erisi. Timeo ne dicatur et vobis Facti estis :
:

vera de me sentiendo; utilem, recta de te lo- quibus npus cst lacie, non pane^. Scio revera
•quendo. Illud inspira cordi, hoc ministra ori. panes esse apud Patremfamilias quos si nostra ,

Da sermonem rectum et bene sonantem in aper- praesumat infantia, citius frangentur dentes ,

tione oris mei qui dixisti Jperi os tuum et

,
quam implcantur ventres, id est, aedilicentur
,

///?/?/6'^o ///m^ ' ut omnis familia tua benedictio-

: mentes. Quis cnim capiat, quis explicare aut
nibus impleatur. Ecce venerunt amici, meiqui- cogitare digne sufficiat illud Trinitatis myste-
dem amici, sed ampHus tui. Non habeo quod rium ineffabile quomodo Pater a se, Filius a :

ponam anteiHos, nisi commodatum fuerit ab Patre, Spirilus sanctus ab utroque, et tres per-
aHo. Et quis aHus aeque dives aut liberalis ad sonaj in unitate substantia;? Mulier insipiens,
praestandum Dominus omnium dives C audax haereticorum vanitas, prurientes auribus
,
sicut ,

in omnes qui invocant iUum ^; qui aperit ma- ad talia discutienda sollicitat, cum Deus cre-
num suam, et implet omne animal benedictio- dendus sk non discutiendus. Panes inquit , ,

nc*, qui dat omnibus affluenter, et non impro- occultos Hbenter attingite. QuasiVero tu insi-
-

perat^, nisi forte illi qui vel pigre petit , vel piens attigeris quod sublimius est AngeHs. Et
,

ingrate detinet gra'.iam quam acccpit? Quanti ad quid mihi panes occultos attingere , quos
mercenarii in domo Patrisfamilias istius abun- non licet sine periculo frangere vel edcre ? Suf-
dant panibus, qui quoniam Christum annun- mihi scire quia sunt, quia tres panes sunt
ticit :

tiant, Hcet non sincere, propter alios tamen eis non dico Trinitatem personarum sed trinita- ,

doctrinae gratia non negatnr? Et ubi abundant tem sermonum , vel magis intellectuum, qui de
mercenarii, numquidegcbuntfiHi?Tuergo,Do- personis habendi sunt : trcs , inquam, pancs
raine ( amicum enim dicere vereor, sed Domi- unius niagnitudinis ct ponderis unius formaj
,

num confiteor), commoda niihi tres panes, unde et saporis. Quanta enim et qualia de Patre, tanta
reficiantur amici ; ne, si dimisero eos jejunos, D et talia de Filio, seu de Spiritusancto sentienda
deficiant in via, et tunc vocer in causam pro sunt : excepto duntaxat quod proprietatum ,

eis, et dicatur mihi : Parvuli pcticrunt panem discrelio numerum facit personarum, sicnt in
etnon fuit qui frangcrct eis ^. Commoda, Do- Trinitate, sic intelligcntiarum in earum distin-
mine, quod in lucrum tuum proficiat : rece- ctione.
pturus utique cum tibi placuerit, quod tuum 4. Hos ergo panes relinquanuis frangendos
est, cum usura. Commoda, inquam, tres panes, angclica; sublimitati doncc ad eoriun crcscen-
,

si placet; autcerte quodcumque placet, quan- tes aequalitatem , mensa; corum sinuis idonei.
tulumque fucrit, etiamsi buccella pauis, sufii- Multifaric siquidem aliorum trinitatcs panuni
ciet in quantalibct millia , si tantum benedicas. dc Scriptura nobis possunt |)roponi, (]ui nosUa?

' Eccli. xxxir , 1 .

— » Psal. i.xxx , 1 1 . _ 3 i^om. x , 1 2. 4 Psal. cxi.iv, 10. — 5 .Tacol)i i —6 Thn
IV, 4. — 7 r.crli. III, 21. — * Iftlir. v, 12.
 ,

li»83 GUERRICI ABBATIS 19Hi

inagis congriiunt iniirmitati : verbi gratia , ut"""

iiuiuliun lungius ab illu suninia Trinitate rece- A ""••»»• — <• """ •••«"

tlainus ,
quod ex ipso et per ipsuin et , , in ipso

sunt oninia quud a Patie creati, per

;
Filiuiu IN
redenipti, in Spiritu saiuto sunuis sanctilicati.
In liunc nioduni tam nuilta liici possunt, ut DIE ASCENSIONIS DOMINI,
quanilibet ranielicus veneril aiuicus de via , si

vel diinidiuni ei apponas, non miniis fortasse SERMO,

iDLipiat periclitari lastidio, quain prius inedia :

ut fcopia obruat, queiii iiiopia prius angebat. De aiiiore Christi iu nos et de nostro iu ipstiin.

Non sokini eniin ipsuni qui lecit nos, et ea quae

facta sunt jiropter nos , sed etiani quae scripla
sunt propter nos, describere tripliciter poteris,
ut copiosa refectio sit in tribus panibus, liisto- B 1. cum essem cum eis, ego sercabam
Pater,
riae, allegoria; , et nioralitatis. Lniversa quo- eos nomine luo^. Haec oratio Doinini habita
iii

que Scripturae continentia in tres partcs divisa ,

est ante diein passionis. Non absurde tamen

velut in tres panes digesta est : duin aut de aptatur diei Ascensionis quando scilicet supre- ,

naturali justitia disserit, aut de litterali, aut de mo discessurus erat a iiliolis suis quos Patri ,

spirituali ; id est, ante legein, siib lege, et post commendabat. Qui eniin in coelis creavit, docet
legem, quod est sub gratia. Natura rectum de- et regit nuiltitudinem Angelorum in terris ag- ,

dit intellectum ; lex, etiam actum; gratia au- gregaverat sibi pusillum gregem discipuloruin
tem , alTectum. Sed etDoctor et pastor Gentium sub praesentia suae carnis erudiendum quoad- ,

in lide et veritate, pascendam docet Ecclesiam usque grandiusculi sensus effecti, disciplinaespi-
quadam panum triuitate : ut qui Ecclesiam aedi- ritus fierent idonei. Magnus itaque parvulos ma-

ficat, loquatur ad aediQcationem, ad exhortatio- gna dilectione diligebat; quippe quos ab ainore
nem, ad consolationeni '. Ad aedilicationem, ut inundi abstraxerat, et relicta oinni spe saeculi,
quid agere debeas, noris ad exhortationem, C de se solo pendere videbat.Quamdiu tamen cum
:

iit quod noris, velis ad consolationem, ut eis corporaliter conversari voluit, non facile aut
:

etiain in adversis j)ossis quod noveris et volue- nuiltum hunc suuin eis affectum prodidit; ma-
ris. Denique non solum in materia reruin , sen- turiorem se eis ,
quam teneriorem exhibens
sibus et partibus Scripturarum ,
generibus et sicutmagistrum decebat et patrem. Cum autem
modis locutionum sed etiam in omni fine ea-
,
tempus quo ab eis recessurus erat instaret, tunc
rum,quamdam j)anum invenies trinitatem et , veluti vinci tenero eorum affectu visus est, ut

ipsam quidem sapidam satis et salubrem fi- : magnain multitudinem dulcedinis su«, quain
dein scilicet, spem, et charitatem. Eo quippe eis absconderat dissimulare non posset. Hinc
,

omnis Scripturarum , vel sermonum intentio cum ditexisset suos qui erant in
i\\\xA e.sl, (\yxod

spectare videtur, ut credamus, speremus, di- mundo, injinem dilexit mv^. Tuncenim prope-
ligamus. Nam et charitas sola finis praecepti de- modum omneni vim amoris effudit amicis, an-
finita est, quae et ipsa qiiodammodo triplex est, tequam etiam ipse sicut aqua effunderetur pro
dum ex toto corde , tola aninia tota virtute , D inimicis. Tunc eis sacramentuni Corj)oris et San-
liabenda est. Sed quoniam vitio ducitur longior guinis sui tradidit, et celebranduni instituit, ne-
et varia epulatio, nos finem dabimus lectioni : scio virtute an charitate mirabiliori hoc novum :

vestrum erit fragmenta quae superaverunt, id genus mansionis adinveniens in consolationem

est subtiliora, qua? iiianus nostras effugorunt, recessus sui; ut si discederet ab eis specie cor-
colligere : sinuil autein et vestriim et nostrum, poris, inaiieret non solum cum eis, sed etiam

ei qui jjascit nos cantare, Benedictus Deus in in eis virtute Sacramenti. Tunc veluti jjroisus

donis suis, qui vivitet regnat j)er oinnia saecula suae oblitus majestatis, et velul injuriam faciens

sseculorum. Ainen. sibi , nisi quia gloria est charitatis, humiliare se

j)ro ainicis ; dignatioue ineffabili Dominus, et
talis Doininus, pedes scrvoruni lavit : uno ojiere

'
I Cor. XIV, 3. > Jo.lll. XV M , II, I
'.'.. '
Id. xui , I.
1985 IN DIE ASCENSIONIS DOMIINI, SERMO. 198(i

condens ois et lnimilitafis cxeniplimi, et rcinis-^^^^quae portent porlanlem se ? (jnid subliniius ,

sionis sacramentum. A quam supra omnem coelorum altitudinem ,

quo
2. Tunc denique post exhortationem proli- Christus ascendit, evolare? Plane sancti, quo-
xioris sermonis Patri eos commendans, suble- rum sicut aquila; juventus renovabitur, assu-
vatisin coelum oculis,interc«tera sic ait, /'«fe/-, ment pennas sicut aquila?, et volabunt. Quo
cum essem cuni eis , egn seivabam eos in nomine volabunt? l.Jbicuniqne , inquit, fuerit corpiis ,

tiio, et nenw cx his periit, nisi fiUus perditionis. illuc congregabiinlur el aquilce ^.

Nunc autcm adte venio : serva eos in nomine tuo 4. Sed quid putamus , fratrcs ,
quomodo tiinc

quos dedisti mihi. Non rogo ut tollas eos de miin- repente de tcrris ad cados evolare poterit, qui
do, sedut serves cos a malo;e\.c^\.GXSi,c[W2i.x\ox\ nunc exercitio et usu quotidiano volitarc non
est hujus temporis retcxere, niulto minus ex- didicerit? Si quperis quo doctore ,
quo duco :

ponere. Summa tamen orationis, sicut indicat numquid non Chrislus sicut aquila provocabat
textus lectionis, est in his tribus, in quibus est hodie ad volandum pullos suos, quando supcr
et summa salutis , imo et perfectionis, ut niliil B eos volitabat, cum scilicct videntibus illis cle-
possit addi, scilicet ut a malo serventur, ut in varetur, diuque sequerentur oculis euntem in
veritate sanctilicentur , ut cum ipso glorilicen- coelum ? Poterat ulique repente in ictii oculi, ex
tur. Pater, inquit, (/uos dedisti ni/hi, ^wlo ut ubi oculis eoruni rapi , Sed
et ubi vellet, constitui.
sum cgo mccum, lU videant clarita-
, et ipsi sint plane, sicut aquila provocans ad volandum
tem meam\ O felices, quorum advocatus ipse pullos suos, et super eos volitans'*, et corda
judexest; pro quibus orat qui pari honore cum sursum levare post se nitebatur amore sui, et
eo quem orat, adorandus est! Voluntate labio- corpora siniiliter posse sublevari pollicebatur
rum ejus non fraudabit eum Pater, cum quo est exemplo cor|)oris sui sicut Apostolus ait seter- :

ei una voluntaset unapotestas, quia unus Deus ni conscius mysterii quia et nos bajiilis nubi- ,

est. Omnino quod Christus orat, impleri necesse bus rapieniur obviam Cliristo"' redeunti. Ipse
est cujus sermo virtus est, et voluntas effe-
: quidem ascendit super Cherubim, et volavit
ctus; qui de omnibus quae sunt, dixit, et fa- super pennas vontorum*; id est, supergressus
cta sunt mandavit, et creata sunt^ ^o/o, C est virtutes Angelorum tu* tamen condesccn-
: :

inquit, ut uhi ego smn et ipsi sint mecum. O dens inlirmitati expandot alas suas, et assumct
, ,

quanta securitas fidelium quanta fiducia cre- ! te , atquo portabit in humeris suis,
si niodo pul-

dentium tantum non abjiciant gratiam quam-

! lus degener non existas, ut a terra levari, et
acceperunt. J\on enim solis Apostolis proposita aura ])uriore porfrui non extimcscas.
est haec securitas, vel condiscipulis eorum, sed 5. Alii volant contemplaiido , tu saltcm aman-
omnibus qui per eorum verbum credituri sunt do. Paulus mente excedit, et ad tertium usque
in Dei verbum. Non pro eis , inquit, rogo tan- porvolat coelum?; Joannes ad id quod in prin-
tiim sed pro cis qui credituri sunt per verbnm
,
cipio erat Verbum tu saltem humi degenerem :

eorum in me ^. non trahas animum ncc patiaris obrutum inor- ,

3. Fobis auteni, fratres, donatum est , ut ait tia, in terra putrescere cor tuiim; sod claman-

Apostolus, nnn solum ut in eum credatis sed , ti, « Sursum corda, » Pontifici magno (qui ho-

etiani ut patiamini pro eo^ c^uos sciWcet^iAes : die introivit in Sancta, «terna redomptione
promissionis Chrisli, non securitate nogligen- D inventa, ubi et assistit vultui Dei interpellans
tiores, sed alacritate faciens ferventiores , et pro nobis ) responde fideliter, « Habemus ad
quotidiano vitiorum conflictu, martyrio coronat w Dominum. » Sed ot si aliquando qiicTsivisti

assiduo : assiduo, sed facili; facili , sed sublimi. non quaj siirsum sunt, sed qiue supor torram;
Facile cst ubi supra virtutom nihil impcratur : jam to ipsum incropa, ct dic Domino ciim pro-
sublime, ubi de omni virtute illius fortis armati phota Quid enim mihi cst in coelo? eta tcquid
:

triumphatur. An non facile suave Christi jugum vnlui super terrani '" ? Hoii, qiiam miscre erra-
portare?an non sublime in rogno ojusoxcelle- bam lam maguum
! est illud iii ca-lo milii ropo-

re? Quid facilius, rogo, quam portare pennas situin, quod contemnobam ; tain niliil hoc super

' Joan. XVII , 11-13 , 15, 24. — » Psal. xxxii ,9.-3 joan. xvri , 3i , 20. - * Pliilipp. r , 20. — ' Mallli.

Xxiv, 28 , el Liic. xvii , 37. — '"'

Dcnf. xxxii , 11. — 7 1 1 licss. iv, K>. " Psal. wii .
11.^911 Coi. xii ,

2. — '" Psal. i.xxti , 2.5.

r/i\i \ I »)•>
 — !

11)87 GUKKRICI ABBATIS 1 98H

rerrain, (|iu)(l tantopcie ('xpftcham ! (;liristiis"'""liaiit piiiiii. Proisiis noii sicut (lelictmii, ita ct
ilacjiic tlicsaiiiiis tiiiis asccndit in c(cliiiii : il)i sil A (lomiin : (juia ubi abniidavit dclictuni, ibi su-
«I cor tuuin. Indc diicis origincni , ibi liabcs pciabundans gralia^ : non soluai donat deli-
Patrcni ct lia'rcditatciii , indc cxspcclas Salva- cta, scd ctiain virtiitimi acciimnlat incrita; et
torcin. Aincn. sublimius rcstituit lapsos redcmptio , (juam
constituerat jirima crcatio. Sane in liis omnibus
(juanto mirabilior Dei j^ratia jiraedicatur, tanto
damnabilior liominis durilia convincitur ; si gra-
tiam vcl oblatam rccusct, vel acc(^j)tam non ser-
vet. Cui cnim non olTcrtur? suj)er (jiiem non
FESTO rENTECOSTES, cftulgcl Inmcn illius? (juis se abscondit a calore
ej"us? JNcrjue enini reli(juit se Deus sine testimo-
SERMO I. nio ajjud conscientias hominiini , illustrans eos
B sjilcndore veritatis , el fovens calore bonitatis :

lU; Dfi iliarilaU' tt honiimiin iugraliluclinc. cum et lux vera illuminet omneni hominem ve-
nientem hunc mundum^, et Deus faciat oriri
in
—waas..s> solem siiuin sujier bonos et malos, et jilual su-
j)er justos et injustos^. Scd vae illis (jui rebelles
1. Incffabilis Dcus, incffabilis misericordia sunt lumini, et rcsistunt Sjiiritui sancto, nec
cjiis. Scciindum iiomcn cjiis, ita ct ojms cjus. ac(juiescunt verilati (juam intcllij,'unt; et sicut
Planc incffabilisdiviM.-v circa nos dignatio cha- hitum ex calore solis ila ex bonitate et benefi- ,

Paruni crat Patri, tiadidissc Filium , ut

rilatis.
ciis Dei duriores liunt, audacter etiam provo-
rcdnneret scivum nisi daict et Sj)iritum san-
; cantcs eum cum ijise dederit omniain manibus
,

ctum,quo scrvum adoptarct in lilium. Dedit eoruin.

l'iliiim in piclium rcdcmjjtioiiis; dcdit Spiritum 2. Verum (juid ad nos dc liis (jui foris sunl?
in piivileguim adoiilalionis : se dcnirjue totum Ad vos potius nobis est sermo, qui spiritum
scrvai luiercditatem adoplatis. O Deuin , si fas C adoptionis liliorum accepistis, habentes eum-
prodigum sui, j)rae desiderio hominis
cst dici,
dem spiritum in signuni adoptionis et pignus
An non prodigum, qui non solum siia sed ct , ha>rcditatis qui veliit quidam cliaracter insignis,
:

sc ijisiim imjicndit, ut hominem recuj)craret, vasa miscricordice a vasis ir.-e discernit. Quaa-
non lain sibi quam honiini ipsi? an non pro-
, quani de salute nostra, vel magis de spe salu-
«hgum, qui sicut j)rojjrio Fillo suo non pejjer- tis , ea nobis modcstia gaudcndum sit; ut (juod
cit, sed j)ro nobis omnibus tradidit illum' : sic in dolcmus, adhiic de nobis pro nostra
illis
nec Sjjiritui sancto pcjjcrcit , ut ita loquar, sed miilabilitalc timcanius. Sicut cnim de illis de-
nova mira largitate siipcr omnem carnem
<t
sj)erare imj)ium, ita de nobis praesumcre est te-
rlfudit illuni? Miiltum quidcm effusus sui
pro- merarium : cum tam de nobis, quam de illis,
digusille hlius, tam palrimonium, quam se
qiii qualiscumque sit scientia praesentium, nulla
ipsum donavit meretricibus sed multo cffusior ; j)ossit essc j)ra?scientia futurorum; ncc levis sit
pater in recupcrationem j)crdifi lilii, quam ille injuria siimmje j)otestati jjcncs quam cst arbi-
,

in pcrditioncm sui' si tamen ulla debet esse

:
D Irium vit* et morlis, si vel de ilhs tam crudcli-
comparatio gratiae et pecuni», spiritns et car- ter, vel de nobis tam audacter praejudicetur ejus
nis, Dci et hominis. Vide enim quanta largitate judiciis. Denique de massa corum sumus assum-
lolo orbe gratia Sjiiritus effusa sit, non
sohim pti ; ct qui j^aulo aiite cramus , sicut ct illi, na-
condrmandis, scd ct j)cccatoribiis jiistili-
jiistis
tura et vita lilii ira», rcpentc facti sunuis tilii

candis qiiomodo iibiquc gcntium, Sj)iritu crc-

:
gratiae. INos ergo sinuis illis exemjilum sjici ad
antenovum gcnus hominiim, rcnovata sitfacies j^a^nitentiam; ipsi nobis, tinioris ad perseve-
lerrae irao qiianta quolidie mutatio
:
hat j^er rantiam. In noliis se niiscricordia commendat,
dexteram Excelsi, ut repente pcrditissimi homi- ut anictur : in illis sc judiciuiii c.\scrit iit timca-
niim jiiiblicani et
merctriccs, justos quain j)lii- tiir. iMisericordiam ct jiidicium cantabo tibi,
rimos j)ia'ccd;ml in rcgiio Dci , ct novissiiiii Domiiic'' jiro illo jircccs
: i)ro isla gr.ilias a^ciis ,

iUlMI. II, .):?. ' I.nc. V. i

K. 1.», '(). — i
Joaii 1
'
Al.illli. V, I j. - f'
l'sal. i , I.
 , , ,

1989 IN FESTO PENTECOSTES, SERMO I. 1990

fundens; pro isla gralus et laekis, pro illo ti-'°°^divinae bonitatis ! Spiritum ,
ciijus hodio primi-
nioratus et cautus : de ntrofiue erudilus exsul- A tias dedit Apostolis, offert universis. Tliesaurum

tabo tibi cum tremore,quia tunc ingrediar in sunm, fontem aqnae vivae, aperit tam homini-
veritate tua, si ita laetetur cor meum, ut timeat bus quam jumoniis; tanquam et ipso omnibus
noraen tuura. Neque enira timor iste, quem sapientibus et insipientibus debitor sit. Oinrtcs,

amor castum facit gaudiuni tollit, sed custo- ,

inquit, sitientcs , vcitite ad aquas^. Ecce por-
dit; non destruit, sed instruit; non inamaricat, sonas non accipit , conditiones non discernit
sed condit : ut tanto sit durabilius, quanto mo- merita non requirit : tantura sitire quis noverit,

destius; tanto verius quanto severius; tanto ,

venire velit. Gratia quippe non admittit fasti-
dulcius, quanto sanctius. O castum et fidele dientes; sed sicut esurientes implet bonis, sic
gaudium quara fideiis est illa de te sententia
!
divites diraittit inanes. O faslidiura tinea cor-

Sapientis : ^on est ccnsus super salittem corpo- dium, rubigo raentium , languor pessimus ani-
ris , et non est oblectatio super gaudium cordis'l marum, quod aboniinari facis bonum Dei ver-
Hoc utique gaudio non gaudere impiis,Bbum, contemnere coeleste donum , fastidire
est

quorura fatuos risus et frivola gaudia Sapiens manna propter ollas carnium Quae enim lues !

dotestatur et increpat. R/sum , inquit, reputavi tam pestifera, quis niorbus tam lethalis, qui sic
errorem , et gaudio dixi : Quid frustra decipe- faciat hominem immemorom suae salutis, riden-

r/.y*? Rtsus dolore miscebitur, et extrema gau- tera acmale securura appropinquare usque ad
dii luctus occupat^. portas mortis? Sed unde rogo, tam late luos ,

3. O bone Jesu, quam dissiraileest illudgau- ista Christi ovilia infecit ,

greges invasit , ut
diura tuum quo interim consolarisVenuntiantes
,
quam pluribus de grege Domini videatur etiani
illi falso et fallaci gaudio ! quani melior est mi- locus horroris et vaslae solitudinis , locus pascuae
swicordia tua super vitas! quam melior est dies ubi simt collocati, et in pascuis uberrimis, in
una in atriis tuis super millia! quanto beatiores herbis virentibus misere pereant fastidio lan-
facis pauperes tuos ipsa paupertate tua, quam guidi ? An non, quaeso ,
gustaverunt donum
mundus facere possit sua quantalibct alfluentia, cceleste, et participes facti sunt Spiritus sancti;

ubi quidquid affluit, defluit , sibique inhaeren- C gustavorunt nihilominns bonum Dei verbum,
tem pereffluere facil! Aliis affluebat deliciis illa enim non gusta-
et virtutes saeculi venturi^? Si

paupor farailia Christi, quam fluminis impetus veruntbonuraDei verbum, unde totieseructavit
inundabat laetificans civitatem Dei; cum scilicot cor eorum verbum bonum cum scilicet de nie- ,

hodierna die Spiritus, tanquam torrens, reple- moria abundantiae suavitatis ejus eructabant
vittotam domum ubi erant sedcntes ^ Apostoli. ,
labia corum hymnum? Nunc autom divinis in-
Exhibebat quippe divina Veritas quod per pro- ,
tersunt laudibus et dormitant aut otiosa vel , ;

phetam promiserat Ecce ego declino in vns : etiam perniciosa raente portractant : sedent ad
ut Jlumen pacis , et tit torrens inundans gloria? librum , ct oscitant : verbum exhortationis au-
gentium ^. Quantum illisaffluebat, quibus tantus diunt , et ipso auditu laborant : de pascuis mu-
influebat ! quantumque de illis profluobat de , tantur in pascua , et tara ista fastidiunt quam
quorura ventre fluobant flumina aquae vivae ! illa : jugitcr versantur intor fercula vita;, et
Nec solura de corde bcnevolentia charitatis, sed raoriuntur fame. Unde ergo post illara felicem
etiam ex ore veheraentia proflucbat torrentis D experientiam ,
gustumque suavera supernae dul-
eloquii, cui non poterant resistere et contradi- codinis , tanta haec oblivio, et incuria boni
cere omnes eorum adversarii sicut de Stephano :
languorque mentium subintravit? Sola rolicta
dicitur, quia non poterant rcsistere sapicntice ct est eisvox illa plangentis, si tamen plangere
Spirititi qui loqucbatur^. velint Percussus sum ut fenum , et aiitit cor
:

Ad hujusmodi gaudia vos interim

4. , fratrcs, mcum, quiaoblitussum comedere panem meum '".
consolator vcster invitat. Hoc torrente volupta- Currobant utiquc benc : quis eos fascinavit re-
lis suae sitibundas amantium mentes potaro de- trorsum convorti qiiomodo ? Spiritu ca-poninl :

siderat. Si qitis, \n(\\\\\, silit , venial cl bibafi. nunc carne consummanUir ? VoIuj)(uose vesce-
O affluens liberalitas Doi ! o indolicions largitas bantur cjuomodo nunc iutoreunl in viis?
:

' Ecdi. XXX , 16. — ' F.ccle. ii , 2. — 3 p,.ov. xiv, 13. — 4 Act. it, 2. — i r.sai. i.xvi
, 1 2. — fi
Acl. vi, |0.
.loan. VII , 37. — 8 isai. lv, 1. — 9 Hebr. vi ,5. — '" Psal. c\ , U.
 —

I!)i)l 01]EI\R1CI AimATIS l'.)!»l)

5. Vidoant, (|iia'S(), ipsi , no forlo iiiiinitiis"""('y<) iili(|ii(' siniilitor iandaroni , si po-

similitor
homo, qni snpor bonnm somen pntrisfamilias A latns ossoin. Qnia voro arida cst anima moa,
lolium snnm snporseminare consuevit ,
post idoo csl et torpida lingua. Sed sicut adipe ot
illamsnavom escam Christi follo sno fanoos , pinjj;ne(lino roploatur anima mea, ot labiis ex-
oorum tinxcrit ao ])or hoc non modo dosido-
, sidtationis laiidahit os moum ^. Ernctabunt lal)ia

rium , sod ot momoriam prioris gnstus abole- nica hyinuum ; sed cnm docueris me justilica-
vcrit. Enimvero statim donuntiat Apostolns his tioncs tuas : id est, cnm dederis gustare quam
qui ejnsmodi sunt ISnn potestis caUccm Dnmini
: suavis es, ut discam te diligore toto corde, tota
Itibcrc et caUccm (l(vmnninrum. Non potcstis
, anima, tola virtiilo. Bonns es tu et in bonitalo ,

mcnsce Domini participes cssc ct nicnsce (Uinnn- , tna doce nio jnstilicationos tuas '. Bonitas siqui-
nioriim '. An non tibi vidotur non modo polatiis, doin Ina, iinctio tna est, qna docos eos de qui-
.sed et inebriatus calice daemoniornm qui libi- ,
bus praedictum est Eriint nmncs docibilcs Dci ^. :

dinis, irae, impatientiae , aut similium raptatur Beatus homo quem tu erudieris Domine, et i\<^ ,

furore passionnm ? Ego , ut loquar de his qna' B lcgc tua docncris enm Lox Domini immacu- '^.

jam magis in usu quam in criminesunt, puto lataconvortcnsanimas?, charitas est : loxiitiquo
<piod et daemoniornm particeps sit,
ille raonsje isHca, qiiae est in doxlora cjus, quae cum digilo
et pascens eos pascatur ab cis, cujus os abundat Dei scribilur snper latitudinein cordis, et ipsum
inalitia, lingna concinnat dolos, scdens adver- cor amoris incendio, ot os ignito fervcre facit
sus fratrem siium loqnitur, ot advorsus filiuni oloquio. Dc cxcclsn , inquit, misit igncm in nssi-
niatris snae ])onit scandalum; qui etiamsi non biis meis, ct ciiulivit me^. O (jnanta facilitate ot
dctrahit, dotrahentem libcntcr audit; qni scur- celerifate, quanta copia et facultate, ignis ille

rilitate stultiloquii cachinnantes dissolvit. Vidoat quem Dominus Jesus misitin terram, non solnin
ergo qui ejusmodi est, an diguum sit ut volu- erndivit iniperitos, sod ctiam expedivit imjicdi-
tatus veliit in cruore immolatitio et sordibns tos ! Prorsus ignese linguae ,
qnas ex se dispor-
daemonum, mox admittatur ad mensam Christi tivit ignis istc quae sic ignescere fecerunt nou ,

ot Angelorum. Absit autem fratres mei, ut haec solnm mentes sed et linguas Apostolornm, ut
, ,

dicens, innocentiam vostram qua plurimum C etiam nunc jiius auditor ad sermonos ignescat
,

delector , inscribam sceleri : scd haec dico ut ooruni. Prorsus ignca lingiia Petri , ignoa lingua
salvi sitis, ct aliorum exemplo cautioros facti , Pauli , in quorum verbis nuncquoque vivitignis
nianusque lavantes in sanguine peccatoris, gra- perjictnus, qui et super corda nostra scintillat,
tiam Spirittis sancti quam alii negligentia ])er- siaccedauuis, si aurem vel animum ab eorum
dunt , vos omni vigilantia servare curotis; ad sermonibus non avertamus.
laudem et gloriam ijisins largitoris Josu (^hristi 2. Si meruissem aliquam accipere de linguis

Domini nostri qui vivit et regnat pcr omnia

,
hujusmodi , dicorom ulique et ego Dominiis ,

saecula ssculorum. Amen. dcdit milii lingiiam merccdcm mcam, ct in ipsa

laiuUibo ciim 9 : sicut de illis scriptum esl, Lo-
^«gio 7-^ < qitebantur variis linguis Apostoli niagnalia Dei.
Dicercm el illud : Dominus dedit mi/ii linguani

SERMO II. eruditam , nt sciam sustcntare citm (/tii Uipsus

D est, verbn^". Apostoli et eoium similes linguis
De lingiianim mysterio el dono lacrvniarnm. sibi datis magnalia Dei praedicant , tyrannos
verberant, daemonia flagellant, terram com-
—— ««.— pluiint, coelos aj)criunl; quia linguae eorum cla-

vos coeli factaesunt, qui|)])e quibus do i|)sis c^rlis

1. Lofjiicbanciir variis linguis Jpnstoli ma- Hngufe missae sunt. ]Mihi aiilom utinam vel lin-
gnalia Dei '. Kimirum ex abundantia cordis gun canis data sit, qua possim primuin quidein
linguae loquebantur in eis. Exsultationos Doi in projiria, doinde et aliona iilcora lingore; si qui
gutture oornm, (jiiia charitas Dei dilfusa orat forte siiiit qiii ad hoc ij)suin sibi me diguonlur
in cordibus eorum. O Domine Dcus mcus , ct admittere. Beati quidoni , (iiiibus aiiior ot dilo-

'
I Cor. X, 30, 21. — " Act. ii, 11.-3 psal. ,.xn , c. — -« Psal. cxviii, 12. — ,l():m. VI , \S. fi
Psal.

xtrii , l'i. — " Viiil XVIII ,8 — " Thieii i , I.l. 1 luili. ii , liO. '" l.sai. i , 4.
 , ,,

1993 I-N FESTO PENTECOSTES, SERMO II. 199i

ctio diviiiae laudis cor replet gaudio, et os jubi-'"' 'pcrfectio, ([uam Apostolus deterniiuat, dicons ,

lo. Sed et illos utique beatos dixerim, qui cuni A Odicntes muUtm
autem bono ~. , adlicerentes
de vulneribus animarum virus ablingunt et pu- 4. Sed revertar ad id unde digressus erain.
rulentiam; tiahunt in se ,
quo anima eorum Optabam mihi linguam qua landarem Deuui
saginetur, spiritum et gratiam. Esuriunt siqui- vel certe linguam qua confitentium ulcera cura-
dem et sitiunt justitiam, et famem j)atiuntur ut rem in altero quidem niihi (juaerens divinae
:

canes : ideoque nihil fi\stidiunt quod in corpus devotionis fructum; in altero, fralernae salutis
suum possint trajicere ; neminem pcccatorem lucrum : vobis quoque in altero dulcis, in altero
abominautur, quem ad justitiam possint con- iieri desiderans utilis. Nam et de saecularium
vertere. Quod Dcus mundavit, tu ne immnnduin arte et ofticio poetarum , ita sumptum est apud
dixeris ' , dictum est Principi Apostolorimi , ct quemdam corum :

in ipso aliis : et ob hoc mactat et manducat

^ Aut prodesse aut delectare poeta;.
omneuenus
^
reptilium
'
... ,
et volatilium, et ait, O/at'
, ... ,

..
Ouine
,
liilit
voliint

piinclum qui niiscuit

,

... ,
utile dulci
, , „
''.
i>
prius langere nolcbat nunc ynt' » anima mea ,

angustia impatientis dcsiderii cibi mci sunt^. Optabam, inqiiam mihi gratiam oris, qua Deo ,

Quininio mirum in modum quantoquisque pec- et vobis officiosus deser\irem; iit aliquateniis
cator ante conversionem amarior, tanto post- compcnsarem verbo, quod minus prosume.xem-
modum conversio ejus dulcior; quantoque dc- plo. Quanquam satis siispecta mihi sit ha;c con-
speratior, tanto gratior nobis ejus salus : quia solatio, si dicam ct non faciam; si suppetant
et salvantis gratiam plus miramur, qui ovem suffragia lingufe, cum desint merita vitai : imo
perditani rcportans in humeris, gaudium facit uiagis foitasse timendum ne peccanti dicat
sit,

Angelis super uno peccatore pcenilentiam agen- Deus, Quare tu enarrasjustilias mcas, et assu-
te, quam super nonaginta novem justis ^. mis tcstamentum rneum per os tuum^? Sed quid
3. Dicant igitur alii quibus datum est, 0//<^//// agam ? Si locutus fuero, non quiescet dolor
dulriafaucibus mcis eloquia tacuero, non rccedct a me '". Pavor
tiia , Dominc-* ! ani- meus; et si

nia autem mea esuriens et famem patiens iit (.st utrobiquc molestus, et coarctor e duobus ;

canis, etiam amarum sumet pro dulci et abo- C quia locutionem et oflicii locus c.xigit, et vita ,

minabile pro desideiabili. Delectentur alii lam- contradicit. Sed recordor verbi quod apud Sa-
bere mella Scripturarum ego vero delectabor pientem inveni Anima laborantis laborat sibi,
: :

iilcera lingere peccatorum, mei scilicct miliiqiie riuia compulit cum os suum'^. .Loquar igitur,
similinm. Foedum qiiidcm ulcus })eccati visii- non prout locus e.\{)etit, scd prout seiisus sup- ,

que horribile ; sed tamen ipsum lingere , cujus ])etit, imo prout Dominus dcdcrit in cujus ;

sit saporis et gratiae non sapit non capit nisi manu sumus et nos, ct sermoncs nostri. Loquar,
, , ,

qiii salutem periclitantium esurit, et famem pa- iiiquam, et me ipsuni lingua obligabo proj)ria
titur iit canis : de qualibus dictum est , Lingua ut vcl prae confusionc alicpiando laboiare coni-
canum tuorum cx inimicis^. Sed va^ miseris qui j)ellar : et si corj)us a labore nianuuni cxcusa-
tanto studio pereimt, tantoque desiderio mor- verit, ccrte anima laborantis laboret sibi, iii

teni sibi consciscunt, ut vulnera siia tegant, iWcixi cwm HiWxA Laboravi , in gcniila mco" O .

curamque canum rcfugiant, et asperitatem lin- si mihi dcntur illi gemitus inenarrabiles, quibus
guae mcdicinalis arbitrentur morsum odii letha- D Sj^iritus j)OsUilat j^ro saiiclis , iit laboreni in cis!
lis!Oderunt corripicntcm in porta , et pcifccte Procul dubio labor liujiismodi gcinituiim satis
hqucnlcm abominati surit^. Perfecte loquentem digne pensaret mihi quotidianum laborcm nia-
dico non tam de j)erfectione disserentem, quam
, nuum.
j)erfecta dilectione corri[)ientem. Scd dicam ,
5. Sed et vos ij)si, fratrcs, si .Tiiuilari nieliora
Perfecta dil(!ctione , an j)crfecl() odio ? Imo cliarisnjala didicistis, oj^tate gemitiis hiijiisiiiodi
utrumque, et j)erfecta dilectionc, ct j)crfecto a Sj)iritu vobis infiindi. Ncscio si sit in doiiis

odio : quia j)crfcctum odium niliil aliud cst Sjiiritus aliud conveniintius , aiit commodius
quam perfecta dilectio; et una cst utriusquc liis qui sunt inlirmitatc ct miscria circumdali :

• Act. XI , 9. — ' Job v; ,7. — 3 l„c. xv, 7. — 4 Psal. cxviii 103. — * Psal. i.xvn , }.'x. - - ''
Anios y ,

—
,

10. — 7 Roni. XII ,

»». — 8 Horat. Kis poel. — 9 Psal. xi.ix, 10. — '" Job xvi , 7. — " 1'rov. wi , 20.
" IVsal. VI , 7.
 : ,

loo; OUERRICI AMBATIS IU'J(i

nescio si S|»iiitui sanclc» (|iii iii coliiniba ap[>a-'"'''ani|)liiis , toiinn scilicel ile (juihus coiisolalio-
luit, alia vox Caniiliarior [,'einitu, aut ^ialior sit. A iKiii accipil; scmper tanicn, iil locuni parct
• loc autcin scio , (|iiia in inillo o)>eie laiita laiii- coiisolationihus iiovis, iiovas e.\(|iiiiil dc se i|»so
(jne parata nol^is suppctat inalcria, sicut iii caiisas doloiis : non staliin blandicns sil>i, f|uasi

gcniitu et planctu iiostii : nisi niiscriain siiain jaiii per oinnia justus sit ; sed eo suhlilior , cpio
nostra dissiniulet supcrbia, aut scnsus obdure- jaiii illuniinari coepit ; eo districtior, cjiio jusli-
tur stuj)ore vel aineiilia. lloc auteni ]>riiniiin licari cojjit , lit accusator et jiidex sui. Ki crgo
cMca infirnios, (jiioruin curain suscij)il, oj>era- (jiii cjusniodi est, crebro, nisi lallor, Sj>irilus
tur niedicina sancli Sj>iritus, qui cst illuniinatio consolator advcnil, (juoniani et adventun» jain
nostra et salus nostra ; ut videli("et se ij>snm ij)se suuin aiilcvcnit; advenions scilicet ut con-
j)hreneticus sential el sciat, et conversus ad cor solationcni iribuat, scd antevcniens, ut lutjcre
dicat Doniino cuni j>roj)heta : PostqiKiiit cun- doceat. Liiclus si(juidcni j>ius atfjue relij^iosus,

ccrlisli nie , cgi jMenilc/itidin ; tt posttjiiitiii oslf/i- in doctriiia Sj>iiitiis et ordine j>riniiis, et utili-
(listi /ni/ti, pe/ctissi fcntiir ineu/n '. INisi enini li tate invenitur j)necij>uiis; f]uij>pe cuiii sit suni-
quis ajiponat scientiain non ajijionet doloreni , : nia saj)icnlia sanctoruin , custodia justoriiin ,

nisi doluerit , non nierclur consolalioneni. Beati sobrielas niodestoruin ,

jirinia incij)ienti(ini
eniiii (jiii lugtnt ,
qiioiiiaiii ij)si consolabuntur ^. virtus ,
j^rolicientiuin stiinulus, jiertcctoruni
l'iito (juia nec in A])ostolis hodie lociini inve- cuniulus, jiereuiiliuin salus, j)erichtaiiliuin j^or-
nisset Paradeli consolatio , nisi quia lugebant tus, promissionein deiiique habens consolatio-
se desolalos, quia non j)oterant non lugere tilii num (juae nniic sunt, et gaudiorum quae futura
sponsi , cum spoiisus ablatus esset ab eis. Inde sunt : ad ijuie nos jjcrducat, (jui vivit ct rcgnat
erat quod eis diccbat : Nisi ego tibiero , Para- j)cr oinnia san-ula saxuloruni. Anicn.
clettis /ion vcniet ad vos^. Nisi desolati lueritis
"-»-"- ....„^^.,.„,.»x».».»,«.»^..«.».»..».«».....x>
prajsentia mca corporali, non vos consolabitur
visitatio spiritualis. Date , in(juit, siccram /noe-
rentibiis , et vi/mi/i liis tjtii a/iiaro a/ii/no siint IN
non scilicet illis qui ebrii sunt gaudio ct liixu C
sajculi. Qu« cnim j)articij)atio justitia; cum ini- NATIVITATE S. JOANINIS BAPTlSTii]
quitalc? numquid bibcre ])ossunt calicem Do-
mini, ct calicem dajmoniorum? jS/i</«/, inquit, SERMO I.

potius j)aupercs Apostoli, et ob/ii'iscantiir ege-

statis sitce*, ut dicant : Sicut egentes, /nultos De laudibus Sancti.

autem locitpleta/ttes^ . Bibant moerentes de ab-

__*.«»g«__~.
sentia sponsi, et dolorum non recordentur am-
plius, sed dicant : Etsi cngnovintus C/tristtt/n se~
cunclu/n car/ie/n , sed nnnc jnm /lon novi/nus *'. 1 . //> , Doini/ie Detis , ecce nescio loijni , (fuia

Nam et te ipsum, si pio atTectuPsalmistaedicere /juer ego .»«/// v. Fratres, si Jereinias, sicut ex
potueris, Ego sti/npauper et dole/ts ?, sic ditabit, lectione audistis hesterna , ne pr.Tedicationis siis

sic laetiticabit sobria ebrietas hujus pra?clari ca- ciperet otticium, verecundius (juani justius ini-
licis, ut etsi paujjer sis, j)au])ertas aninuini D norem causabatur atatcm : quanto rcctius ego
non urat; et si dolebas quia peccasti ,
jam pec- scnsiim causarer minorem? Si sanctum ex tite-
cati reatusconscicntiam non niordeat. lo, ct quein manileste divina mittebat elet lio ,

Vide autem , si non et ipse Spiritus sanctus

6. «tas deterrebat intirmior : mihi quce tVons csse
in judicium venit in liunc mundum ut qui do- ,
potest ad loquendum, cui nec ad sanclitalem
lent nonjdoleant : et qui rident, «terno et in- suttra-alur conscientia, nec ad scrmonis facul-
consolabili se kictui tradant. Mclius est i^itiir talein su])|)clit scientia? Illi eral timori j)uerilia

ire ad domum luctus, quain ad domum coiivi- sua , inilii non t^it j)ueiilitas inca? Verumla-
vii *. Et revera sapiens aUquando consola-
etsi men tu, jiuer proj^hela Allissimi, de quo sermo-
dolorum non recordcliii luin hodie iiostii dci)el jocus oflicii puerili-
tionein mcrctur, iit ,

Mallli. Joaii. XVI 7. - l'i<'* >ix^t *>. 7. ' 11 Loi. VI, 10, •^
lil.
' Jcitiii. x.\xi ,1'.». -
\ , .). *
, * ,

V, 1(1. - 7 rsul. i.xviii , M). 8 Jitxli. Mi ;». -- !) Jfioiii. 1 ,

0.
 ,

1997 IN NATIVIT. S. JOANNIS BAPTIST.E, SERMO I. V,m

tatem nostram non pateris excusatam haberi,'"'*conjunctus aut amicitiu inlimus crat sed , ,

quin saltem gostiamus more pnerorum <\v te A eliam j^^loria annuntiationis novitate nativi- ,

quoquomodo halbiitire; qui etiam in matcria tatis sanctitate jicne orij,MnaU pra^dicatione , ,

leviori,plena nccdumdidicimusverbaformare. consimili , auctoritate baptizandi, virtutc pa-

Tuum erit, o vox Vcrbi vox sapientiaj, tibi , tiendi, ante mortales omncs ci propius accede-
omnia si cuncta
devot* solvcre vincuhnn linguse, qui necdum bat, Denique si alia ccssarcnt ,

loquens, usum loquendi muto potuisti j^atri de eo silerent prophetarum prajconia; solujs
reformare. Nec sine fenore magno rediit inter- gratia nominis ejus quod vocatum est ab an-
,

cepta facultas loquendi, cui simul accessit gra- gelo, priusquam in utero concipcrctur ,
salis

tia prophetandi, ut videlicet uterque parens abundcque singularcm in co futuram Dei gra-
aliquid sibi gauderet prairogatum dc praeroga- tiam testabatur. Dignum quippe erat ut gra- ,

tiva lilii. tiam Dei, quam gratia i)lena profudit, picnus

2. Qui enim propheta, et plus quam pro- gratia prjedicarct : et gratia non mcdiocri emi-
pheta futurus erat, imo ante prophetare quam B neret, qui gratiae tempus a tempore legis velut
profari, prius Deum quam se ipsum sentire coe- medius Hmes disterminarct. Usquc ad Joauncm
perat, parentcs qiioque suos proplietas facie- enim Lcx et Prophctfe prophctavcrunt qiii ' ;

bat; et in cos qui in se transfudcrant carnis videlicet primus ostendit pr.TScntcm, i]ueni Lcx
substantiam, spiritus sui ct gratia; superabun- ct Prophetia promiserat venturum.
dantiam refundcbat. Nam et Elisabeth, post- 4. Merito igitur nativitas hujus pueri mul-

quam exsultavit in gaudio infans in utero ejus , tos gaudere tunc fccit, hodieque facit, qui in

tunc et ipsa prophctavit replcta Spiritu san- senectute parcntum natus, mundo senescenti

cto; quia nccdum loquens lilius, niatri tamen gratiam praedicaturus crat renasccndi. Mcrito
occultam Domini prsesentiam exsultationemani- nativilatem istam, quam mirabiliter opcratur
festa revelavit. Salutabat Salvatorem motu quo gratia, miraturque natura, solemniter vencratur
poterat, et in occursum Domini praecursor im- Ecclesia : pr.Tesertim cum singularis illius nati-

piger erumpere gestiebat. Plane incomparabilis vitatis cujus gratia naturam reparavit, perhanc
gratia, inaestimabilis divinae virtutis potcntia. C pignora hdelia sibi vidcat esse pra?missa. Non
Vox Mariae dum auribus Elisabeth insonat, ad ingratam se probat Ecclcsia, non imnicmoicm :

cor Joannis penetrat, qui abstrusus intra ma- fideliter agnoscit qua devotione, quagratiarum
tcrna latebat viscera, spiritum ejus animat, actione suscipere dcbcat Praecursorcm , pcr
gaudioque salutari vegctat: ct cui virtus natu- quem ipsum agnovit Salvatorcm. IMihi iilane
rae vix adhuc totam infuderat animain , virtus novo nascitur gaudio lucerna mundi, cujus in-
vocis Mariae pleniorcm infudit projihetiam dicio lucem veram agnovi lucenlcm in tcncbris,
adeo ut etiam de plcnitudine lilii copiose videa- sed non comprehensam a tenebris. Mihi prorsus
tur in matrem refundi. Vere gratia plenaMaria : ineffabili nascitur gaudio, cum quo tot et tanta
manifeste Deus totius gratiae in ea crat, de mundo nascuntur bona; qiii vidclicct Ecclcsiam
cujus munilicentia , tam copiose tarn magni-
, primus catcchizat, per pa^nitentiam initial pcr ,

fice, principalitcr in Matrcm, de Matre in Joan- baptismum praeparat, praeparatam Christo con-
nem , de Joanne in parentcs gratiae largitas signat et copulat; el quam ad vivendiim tcm-
profluebat. Flumina prorsus de ventre INIariae D pcranter informat, etiam ad moriendutii lor-
fluebant aquae viva; , ct fons vitae et gratiae orie- titer propria morte conlirmat ,
alcpic iii liis

batur de niedio paradisi ad irriganda ligna oinnibus plcbcm pcrfectain Domino parat.
paradisi. 5. O fratrcs, quorum propositum cst (
utiiiam
Proxima erat fonti cedrus ista nobilis,
3. et ita desiderium) ad perfectionem fcstinarc;
Joanncm loquor, consobrinum et amicum spon- quam cito christianam asscqueretur pcrfcclio-
si, praecursorcm Baptistam ct martyrem Do-
, , ncm ,
qui hiiic inagislro aniimiin accommodarct
mini ideoque nimirum uberius irrigata in tan-
: docibilem : cujiis «!tiain prima clcniciita jii-
tum excrcvit, ut iiiter natos mulicrum nihil stitiae modum supcrgrcssa sunt pcrlccli()ni>>

illa sublimius possel inveniri. Omnino Salvatori humanae ; cujus rudimenta primaeva; ictatis

proximus crat, qui non soluni copiila sanguinis gravitatcm sapicnti;e viccrc scnilis! Qiii cniin ,

'
Luf. .v\ 1 I
(
,
 , ,;

1U'J'J (il KKUICI AmJAllS 'iOOO

antequuiu uatus, !>uuctus luit, (juicl uiiruui si""*fructus amaritudiiiis; (juiiiuc scuitl ita ikstruat
in proccssu convcrsatiunis plus (juuni sunctus A ac di^ssipct ouiucui ultitudincni, cxtollcntem se
luit? Miruri possunius, iinitari ii(»n possumus udvcrsus liuniilitutciu Christi , ut itcrum non
sanctitatem tuam, sanctorum sanctissimc : oin- reaedilicct quae dcstruxit? Quain felix hodie
nino nccessc est, ut (jui dc j)iiblicanis ct j>ec- esset Ecclesia sunctoruni , «juaiita jiacc ct yratia
catorihus j^lehcui jierlcctain Domino j)ararc fc- florcrent coiigicyatioues heatoruni j>uuj>ei'iini

stinas, huiiianius eis loijuaris (juani vivas; ct si fructus istos, quos facerc dcbuerat rudiuin
niodum perfcctionis non sccunduin vitae formu- poenitentia, vel coruni (jui perfecti ct suucti
lum tuae, sed sccundum virtutem mediocritutis Dcnique qui videri volunt, ufferrct justitia !
,

temperes liumanae. /'"ai itc [m\u\t, <l/g/iosJ'/u- nec justitiam sanctorum

, nec exactam habc- ,

ctus pofnitcntite \ iVos (juideni, o fratres, glo- niiis j)a'nitentiam jicccatoruin rcdimamus vel ,

riuinur pcrfectius loqui, quam vivere Jounnes ex j)arte aliqua tcporem nostrum dcvota vene-
:

autem subliinius vivens quam possint homines rationc sanctorum praecipue bcati Joannis, :

vel intellij^'ere loquitur tamen cis, piout j)os- B cujus tam magnifice sanctitas effloruit supra
,

sunt uudire. /"</r/^" , iiujuit, //v^crM.v dignos poe- inoduui aliorum , ut credcretur Sanctus san-
tiittntice. Hui//anu/n ,'nu\W\l, dicu p/optir i//Jir- ctoruni. iMagnilicentiaui gloriae sanctitatis cjus
mitatem carnis vestrce^. Si nondum esse potest loquamur ac mcditemur, fratres niei , ut pro-
in omnium
vobis jjlenitudo bonorum; sit sal- pitiuni faciat peccatis nostris cum, cujus sin-
tem vera omnium j)cenitudo nialoruni. Si non- gulariter amicus essc meruit , rilium Dei , (lui
diim facere j)raevaletis jierfect.e fruclus justitiae; cum Patre et Sjiiritu sancto vivit ct regnat jjcr
sit interiin haec vestra perfectio, ut faciatis di- omnia saecula saeculorum. Amen.
gnos fructus poenitentiae.
6. Si recordari volumus, fratres, lectionis
hesternae , ud dignos fructus poenitentiae perti-
net, quod Jeremiae, aut certe Joanni sub typo SERMO II.

Jercmife dictuin est, Ut ci'ellas , et destruas , et

disperdas , et dissipes : ad fructus justitiae , ut C De vi necessaria ad rapieudum regiiuui coiloruui.
cedijices et plantcs^. Beatus qui manus hujus
exstirpatoris adjuverit : nam ipse Dci adjutor ——..««—
est, qui vidclicet coopcraiis verbo et grutiae Dei,
in hoc studium et operuin dederit, ut evellat et \. A diebus Juannis Baptistce ret^/iu/n ccelu-
disperdat de affectionibus et moribus suis om- ru/n vi/n patitur, et violenti diripiunt illud".
nein pluntationem , quain non plantavit Pater Merito igitur laeta nobis est ejus nativitas, cujus
coelestis; destruat ct dissipet omnem aedilica- tam fausta sunt tempora, ut regnuni Dei jam
tionem Babylonicae suj)erbiae et confusionis, ut exinde nobis expositum sit ad diripiendum
j)ostmodum melius aedilicet etplantet, fiatque quibus utique justitia non sufliciebat ad pro-
sicut scviptamest, Lateres ceciderunt , scd qua- mercndum. Merito multi in nativilate ejus
dris lapidibus cedificabi//ius. Srco/nuros succide- gaudent , sicut prouiittcbat angelus ; sub quo
runt, scd cedrus Jsccndat abies
i/n/nutabi///us-*. tanta felicitate mutatus est teuq)orum status, ut
pru saliuncula, pro urtica^ omnis
ct ///jitus : D regnuin Dciquod ante nuUa iunocentium obti-
scilicet pulchritudo et gratia virtutum, pro situ nebat justitia, nnnc poenitentium iuvidat et
et horrore vitiorum. Quis putas, est ille tam ,
possideat violentia. Quid enim aliud debnit dici
perfectns in nobis ut saltem hoc initium per-
, poenitentia peccatorum , nisi violcntia in re-
fectionis habeat qui scilicet ita digne j)crfe-
: gnuin ca-Iorum ? An non violentia cst , rapere
cteque j)cenitens sit , ac tota severitate damnet virtute quod non erat concessum naturae; ut
mala sua quae fecit, prioribus usque^juaque re- qui iiutura erant filii irae et gehenna;, labore
nuntians vitiis, ut omne germen maledictionis impiobo qui oninia vincit, intrudant se in ha»-
radicitus evellat et disj)erdat dc agro cordis, ita reditatem sanctorum et consortium glorije ? An
ut de radice j^cssima, nullus amj^lius gerniinet non plane violeutus Deo strciiuus illc luctator

'
Matlli. III , 8. Koiii. \i, 11). — ' Jiiriii. I, 10, el wiii 4 Wm. 131, 10. Id.

''Mallli. XI, \:>..

 ,

2U01 IN ^ATIVIT. S. JOANISIS BAPTIST^, SERMO II. 2002

patriarcha Jacob ,
qiii, ut scriptiun cst, contra''"^rw«/r«/7'. An non tibi cuni angelo, inio cum
Deum fortis fuit et invaluit, qui cum co iucta- A Dco ipso luctari vicleris ,
quando quotidie prae-
tus usque mane conslanter et obnixe tenebat , properis tuis resistit votis? Lavaris velut aquis
rogantem dimitti , Non dimUtain te , inquiens, nivis ut mundus sis corde et corporc , et ipse
,

nifii bencdixcris niilti? Dico quia cum Deo lu- sordibus intingit te. Dicis , Snpiens cfficiar^,
ctatus est Deus siquidem erat in angelo cura
: , et ipse longius recedit a te. Clamas ad eum,
quo luctatus est. Alioquin nec angelus diceret, nec exaudit te : vis accedere ad cum , et re-
Ciir f/uofris nomcn nieuni ,
qiiod est niirabile? pellit te. Decernis rem, et in contrarium tibi

nec Jacob diceret, Vidi Dominunifacie ad fa- cedit; et per omnia fere in duritia manus suae
ciein^: sed neque Dominus de Jacob diceret adversatur tibi. O dissimulatrix clementia, quae
per Osee ^ro\:t\\e\.Am In Betliel locutus est no- , duritiam te simulas; quanta pietate pugnas
^/ifww^.Bona igitur violentia, quai benedictio- adversus eos pro quibus pugnas! Licet enim
nem extorsit : felix lucta ,
qua Deus homini ha>c celes in corde tuo scio tamen quia diligis ,

succubuit, victusque victorem gratia benedi- B diligentes te , et immensa multitudo dulcedinis

clionis et honore sanctioris nominis muneravit. tuje, quam abscondis timentibus te. ?soli igitur
Quid enini, si tetigit nervum femoris ejus, desperare , constanter age , felix anima ,
qua^
et emarcuit, ac de caitero claudicavit? Faci- cum Deo luctari ccepisti : amat utique vim abs
lis jactura corporis, damnumque consolabile te pati , desiderat a tc superari. jNam et cuni
quod tanto compensatum est munere : prae- iratus est, manumque ad ferienduni extendit,
sertim illi qui potuit dicere , Super sahiteni quaerit,ut ipse confitetur, virum sinnlem Moysi
et onineni pulchriludinem dilcxi sapientiani^. qui resistat sibi; et si non invenerit, conqueri-
Ltinam niarcescat in me non solum ncrvus tur et dicit : JSon est qui consurgat , ct teneat
femoris, sed virtus totius corporis; dummodo wt- ". ]\am si implacabilis sit ejus ira , inflexibi-
vel unam merear benedictionem angeli. Uti- lisque sententia , flebit et dicet Jereraias qui re-
nam non solo claudicera cura Jacob, sed et sislere tentaxerat: Fortior fuisti , et invaluisti'^.
moriar cuni Paulo, ut gratiam et nomen Israe- 3. Sed absit, fratres, qui placita ei postu-

lisobtineam munere perpetuo. Jacob quidem C latis; absit ut fortis adversum vos sit, qui pro
femur geril marcidum; Paulus vero corpus vobis infirraari usque ad raorteni voluit. Tot ,

emortuum quia mortificationeni membrorura,

: vulneribus confossus est, toto corpore cruci-
quani coepit propheticae religionis initiura ,
fixus est; unde, quaeso , virtusei esse potest ad
ad integrum consummavit Evangelium. Jacob '
resistendum illi charitati ,
qua; veluti victuni
claudicans ,
quia ex parte quai nuindi sunt cogi- etcaptum per orania genera' infirmitatum usque
tans, allerura pedeni a terra suspensura por- ad niortera mortcm autcm crucis perduxit?
,

tat. Paulus cogitans solum quae Dei sunt, sive Jam non fortis ut mors, sed fortior quam mors
in corpore, siveextra corpus,nescit, Deusscif^, dilectio : cum virtute dilectionis inlirmata sit
totus tamen in spiritu liber ad ccelura volat. usque ad mortem Dei fortitudo; cujus tamen
2. Vobis itaque dicimus, fratres, qui aggressi inlu-mitas fortior inventa est omni fortissimo-
estis coehmi rapere ,
qui congressi estis luctari cujus raors probata est esse niors tua, o niors.
cum angelo, qui viam custodit ligni vitae : vobis, Virtutc igitur dilectionis armatus sis , quicum-
inquara, diciraus omnino necesse esse ut con- D que es ille pius invasor, qui rapere contendis
stanter et irremisse kictemini non dico usque
; regnum coelorum : ct securus esto ,
quia facile
ad enervationem fenioris , unde gencratio pro- vinces Regcin ipsum coeloruni. Si qua cnini
pagatur carnis , sed eliara usque ad niortifica- vidctur tibi advcrsari difficultate , aut duritia-
tionem corporis. Hoc tamea ipsum nec sic labor ne sis pusillanimis, sed intellige qua mente
noster poterit assequi, nisi tactu et beneficio id faciat. Ncmpe ut contrarietate ipse tibi aciiat
divina? virtutis , cum vestrain videlicet con- aniraum, sicut solet esse natura magnanimo-
stantiam invincibilcm sibi probaverit. Sic enim rum ac fortium ut vires exercitet, constan-;

&cr\[m\mest:Cum(/uevideretf/uodeunisiipciare tiani probet, nuiltiplicct victorias, augeatquc

non possct , tetigit nervuin fenioris ejiis , et statiin c(jronas.

' Gen. xxxu, 2G , 29 , 30. — ^ Osee xti , 'i. — 3 Sap. vn, 10. - 4 H Cor. xii, .{. ~ 5 Geii. xxxii 25. —
^ lytle. VII, 2'». — 7 Isai. i.xiv, 7. — •*
Jereiii. xx, 7.
,
 — ,,

'2()03 GUERRICI ABBATIS 'JOOi

4. Oiiaiiiohn-m atrinLiiiuini , filii Israel , ^"'"'viclfal. lloniiiii (iiiidrin rocte dieitur, ne laiulct

cslote tilii tortitiuliiiis : non eniin opiis esl iiisi A Iioniiiieni iii vita siia ;
ciijiis sicnt scire noii |)o-

magnaniniitatc et constantia, quae nullis possit test intiina, sic nec pr.x-scire novissinia; enin

terreri adversis. Inlirnuis dicat, Fortis suin : et de se ipso quocpic conHteri habeat Nihil niilii :

piie "audio spei se nesciat iiilirnuim, cui tam conscius sum , sed non in hoc justificatiis siim^.

facile jam jaiiKiue capieiiduin est ccelum. Plane Suntenim justi et sapientes, et opera eorum in

coelum violenter rapit , «jui imbecillitati sme manu Dei siint; el tamcn nemo scit utruin sit

vim facit , aut a;tati. Imo, ut magis proprie lo- dit^nus amoreanodio, sed omnia in futurnm
tiuar, plane vini facit propriaj perditioni, qui servantur incerta ''. Felix igitur, qui testimonio

inlonante tuba mandati, nescit parcere sibi. Ho- ipsius Judicis dij^num se amore scire nieruerit;

mu cniin in laboribus, ut Scriptura ait , Itiborat nisi (piod testiinoniuin juslitia' praesentis, mu-
sibi ct vim facit pei(Iilioni siue'. /icciw^nwim, tabilitati luimana; suspicionem ac metuin non
inquam , viri virtutis , et sequimini ducem ac adimit de futuris. Indubitabile tamen eximiaj
niaj^istrum felicis hujus militire; Joannem Ba- B virtutis et magnae perfectionis est indicium ,

ptistam loquor, a dicbus cujus ca'Iuin esse coe- quoties hominem adhuc corruptioni subdituiii

pit expuj^nabile. Iste siquideni est qui vclnt ,

sux sulTragio laudis illud irrefragabile Dei di-

alter David princeps faclus latronum piorum- ,

gnatur judicium. Magnum profecto justitiai

que ductor praedonum et victoriosuni illum ,

praeconium, quodsumma justitia dicit ad Noc :

exercitum publicanorum et pcccatorum per il- Tc vidi Jiistum coram me"'^ Magni quidem in-
lam laudabilcm ac religiosam violentiam post se signe meiiti, quod Abrahae testificatur Deus,
induxit in regnum c(rlorum. Quis enim sce- propter ipsum implcndas esse promissioncs
lestus aut profanus tubam ejus audivit, Poe- quaj ad ipsuni factae sunt*. Quantae aufem illnd
nitentiam agite , approiHnquavit enim regniun est gloriae, quod de beato Job Dominus glo-
ccelorum^ non se continuo praeparavit ad
; ci yiaVuv 3iAyer?,Vi^'m\\i\um: Numquid consiclcrasti

beIlum?Sequinuni,inquam, ducemistum, cujus servum meum Job, quod non sit ei similis in

vexilla proprio rutilant sanguine , cujus hodie terra : bomo aimplex et rectus, et timcns Deum,
virtutes ac triumphos debita decantastis vene- C ac rccedcns a mato'J? Quantae etiam illud erat
ratione. Ipse, nisi fallor ,
quos post se traxe- gratiae, quod pro Moyse aemulabatur et confun-

rit exemplo, juvabit merito, commendabitque debat aemulos ejus? Si quis, \n(.\nii , fucrit intcr
suflragio cuni inter natos inulierum nullus sit
,
vos propheta Domini, in visionc apparcbo ei,
acceptior re"i summo Jesu Christo Domino no- vel per somnium loquar ad illuni.At non talis
stro, qui vivit et rcgnat per omnia sa^cula sae- servus meits Moyses, qiii in onini domo mcafidc-
eulorum. Amcn. lissimus cst. Ore enim ad os loquor ei, et pa-
iain, non per cenigmata videt Deiim. Quare
erso non timuistis detrahere seivo mco Movsi '"?
Quis vero in omnibus sicnt David de quo gra- ,

SERMO III. tulatur Dominus, quia invenit virum secundum

cor suum "?
Ilcrum de laudiixis Sancti 2. Verumtamen quantunilibet magni fue-
D rint , sive isti , sive alii ; nec inter istos nec in- ,

— -..oo— tcr alios natos niulierum , teste Nato Virginis ,

surrexitmajor Joanne Baptista. Nara etsi stelia

1. natos mulicrum non siirrcxit major
////(•/
differat a stella in claritate , et in choro san-

Laiident te ctornm siderum qure ante exortum veri Solis

Joannc Baptista^. Salomon ait : ,

labia proximi tui^. Sed quam felicius et glorio- illustrarunt nocteni luijus ScTcuIi, quadam ef-

sius, cuin laudant quempiam labia Dei sui ! fulserunt claritate mirabili; nulluni tamcn in

Deus(iiiippc ncc falli potest , nec adulari. Deus omnibus majus aut splendidius lucifero isto ,
neminem facilc Iaiid.it qucm laude posse inflari lucerna scilicet ardenti et lucenti ,
quam Pater
,

vcl (piem ex line dcbcre rcprobari prae- Christo suo paravit lucifcro inquam ,
pra'-
vidcat ,
: ,

l',„N. XV., s.r. l.XX. - ' Mnlll.. lu ,

?..- ' Iil. ^. , II. - • l'rov. :ixv.., 1. — * 1 Cor. iv, 4.— «> l'..tlc.

- ,17,18.— '" >.ia.. xii C-8. - " 111 lU^. xi, i

u ,
I
,
'.'.
7 (i.ii. vii , I. « Id. .\vi., .1 -XX.. '-' Ji.l. 1, S. ,
 ,,, ,,,

200i LN NATIVIT. S. JOAININIS BAPTIST/E, SERMO III. 200G

liicanae liicis ,
qui praecursor Solis iliem in-^^^^Uxis cequdbitur Doniino, sintilis ciit Dco in Jlliis

stantcin inortalibus nuntiavit; dorniicntibus mKDci^l Et h.iec utique illa magniludo Joannis
tenebris et umbra mortis clamitans ct dicens fuit, qua inter magnos tam magniis excrevit,
Pcenitentiain agitc ; appropinquavit cniin re- quia videlicct virtutes suas magnas et innume-
gnuin cceioiuni '. Ac si diceret : Nox prfeccs- ras, quibus nulli mortaiium secundus fuit, ma-
sity dies autem appropinquavit : ahjicite opcra xima omnium virtutum humilitate cumulavit
tenebraruin ^ . Surge ,
qui dormis , ct exsurgc a sibi; cum putaretur summus omnium , iiltro ac

mortuis , ct illuminabit te Christus^. devotissime praeferens huniillimum omnium

3. Non est autem negligenter praetereundum. et in tantum praeferens , ut calceamentis ejus
sed etiam atque etiam consideranduni ,
quam dctrahendis se testaretur indignum •".

sublimis meriti ,
quam excellentis gratiae et vir- 4. IMirentur igitur alii ,
quod a Prophetis
tulisjoculus ille quem nil fallit, eum pervide- praenuntiatus; qiiod ab archangelo promissus,
rit, et eodem quo Christus
qui post tanta praecedentium praeconia, cum tamen Ghristus ia ;

hanc de illo sententiam B cubiculo Joannes in oraculo; quod de tam

tulit : quod ///^f'?- /^^/oi ,

mulieruin, nullus illo major surrexerit nec sanctis ac nobilibus parentibus ; quod de seni- ;

nisi de ordine Angelorum vel qui pervenisset bus et sterilibus contra debitum naturae dono
, , ,

ad aequalitatem Angelorum, aliquem ei praefe- gratia^; quod antesanctus, quam natus; ante

rendum judicavit. Nec semel quidem, aut per- propheta cjuam prophelaret quod plus quam , ;

functorie vel breviter laudem ejus attigit; sed propheta ,

quia angelus angelicum officium vi-
quoticscumque se offerebat occasio sermonis tamque gerens in terris , in carne praeter car-

laudibus ejus delectabatur imuiorari quod sa- :

ncm vivens; et licct innocentissinnis, pa-niten-
tis probat historia Evangelii. Propterea Marcus tiae tamen formam plus exemplo quam verbo
quoque, Lucas et Joannes initia librorum prae- tradens; quod in spiritu et virtute Eliae prae-
coniis ejus dedicaverunt : et viam ei pa-
ut videlicet auctori- currens adventum Redcmptoris ,

nominis prima fronte pra?lati

tas tanti totum quod corda patrum ad filios. , rans in eremo;
deinceps commendabilius redderet Evange- et filiorum ad patres convertit; quod Filium
lium et iucerna in ipso ingressu ac vestibulo C baptizare
; Patrem audire Spiritum sanctuin , ,

ardens et lucens perduceret ad lucem quae lu- videre meruit; quod denique usquc ad morlcm ,

cebat in tenebris sed a tenebris nequibat com-

, pro veritate certavit ut etiam ad inferos Chri- :

prehendi. Matthaeus euim quia eum nativitas stum praecurreret; ante passioneui Christi, mar-
,

Domini in initiis occupatum tcnuit, mox ut tyr Christi fuit. Mirentur, inquam, haec alii,
puerum nutriendum Nazareth commcndavit, ad si tamen est qui dignc possit mirari nobis :
,

Praecursorein et Baptistam ejus stiluin con- fratres non sohim rairanda, sed et imitanda ,

vertit, arbitrans imperfcctum fore quidquid de proponitur virtushumilitatis ejus, qua major sc
Sponso diceret, si de individuo amico Sponsi crcdi cum potuit, noluit; inio credcntcs nc ,

reticeret. Ha?c namque cura non mininia fuit, crrarent, quantum valuit compescuit. Fidclis
non solum ?2vangelistis narrantibus sed etiam enim amicus Sponsi magis amator Domiiii sui, , ,

Prophetis et Angelis praenuntiantibus, ut lu- quam sui;seminui, ut ille cresceret optabat

cerna Christi, testis Domini talis induceretur et de minoratione sui gloriam illius augere sata-
cujus splendore et auctoritate inimici facilc D gebat 7, ante Apostolum opere et vcritatc di-
confunderentur , et ex cujus magnitudine in- cens illud apostolicum : iVo// nosmctipsos prcc-
comparabilis Altissimi magnitudo manifeste dicamus , scd Dominum Jcsum C/iristum *, Ideo
monstraretur. Cum enim maximus inter natos nimirum magna est gloria ejus in salutarl luo
mulierum Natum Virginis testabatiir tam longe in Jesu tuo , Domine , cujus juslitiae ct bonitatis
magnitudineni suam vincere, ut indignum sc cst diligcntcs se diligere , et glorificantes sc
confiteretur ejus calceamenta portare : quid glorificare. Magna prorsus gloria ejus in Jcsu ,

aliud dabalur intclligi , nisi quia illc erat ma- magna a Jcsii : qui el apud sc glorificavil cuni
gnus Dominus, cujus magnitudinis non est li- consortio gloriae suae, ctapud homines testimo-
nis ^; et de quo dicitur, Quoninin quis in nubi- nio vocis suae. Pcrsuasum sibi habcbat Joanues

' Miillli. iii , 2. — -> Roiii. xui , \.l. — ^ Kiilits. V, {\. — -4 1'sal. cxi.iv, 3. — •!'»;»!. ixx..\mii , 7. ^ Luc.
xii, 10. — 7 Joan. III, 29, 30, — * 11 Cor. iv, j.
 ,

2007 GUEIUUCI AlilJATlS •J0()8

illiicl fidele Sapieiitis consiliuin : (>«/ i;/o/7V//wA, '"'"litateiu Joaiuiis ,

qiii (lctrahebat sibi, ut atlde-
m Doinino glortctur non eniin (jui sc ijjsuiii A ret alii
: qui couteucleljat uiinor credi cjuain :

commendat , ille pwbatus est , sed qutin Deus credebatur, ut alius inciperet apparere cjuod
coniinendat ^. Maluit itaque in Doniino sane, non j)utabatin' ? DenicjiH; si non j)lacet luiiuili-
qiiain in se ipso vaue j^loriari; cjuia et nialuit tas ex sui iiouestale ct a-cjuitate, placeat salteni
veracitera Douiiuo ,
quaiu fallaciter a se ijiso ex utilitate cjuia nulla viarectior, aut facilior
:

couiniendari. Ideo probatus est Deo et hoinini- ad gloriani divinaui sed nec ad gratiani liunia- ;

bus; et gloria ejus veritas apud homines , feli- nam ulla pulchrior aut justior, et saepe nulla
citas aj)ud Deum : qui si se ipsum glorilicasset, compendiosior. Qiuinto , inquit, inagnus es
{^loria sua nihil esset. liuinHia le in oinntbus , et invenies gratiam co-
5. O lilii honiiuum, usquequo gravi corde ? rain Deo et lioniinibus^. Hajc beatum Joanneni
iitquid diligitis vanitatem , et quaeritis menda- gloriticavit apud Deum et homines sicut est ,

cium ' ? mendacem gloriam dies haec, quae de nativitate ejus j^loriosa conso-
Utquid vanam et

dilij^itis, et gloriam qu.Te a Deo solo est, non B lationem praestat mundo, gaudium ca-Io glo- ,

vultis? Sed quoiiiodo qua?ritis? Utinaui agendo riain Deo cui honor et yloria in saecula sae- :

fortia non loquendo sublimia! utinam saltein

, culorum. Anien.
vera loquendo, licet vane, et non mentiendo

plane utinam denicjue mentiendo tantum de

!
--=' «x^^

vobis, non etiam detrahendo de aliis Hoc jam !

nou est gloriani accijiere vel qu^rere sed ma- , SERMO IV.
jjis furari et rapere. Quaerere sicjuidem gloriam,
non sua , sed contraria via ; non illa scilicet cui De torliuidine et inortiticalioue.

debetur gloria, sed contumelia, id est non vir-

tutis titulo, sed mendacii , et detractionis latro-
,

— -»«
cinio : cjuid aliud est hoc , nisi rajjere , vel fu-
rari nequiter ,
quod concupieris turpiter ? Certe 1. Coepit Jesus dicere ad turbas de J-oanne :

si gloriam ab hoinine non quaereres, sed obla- C Quid existis vidcre in deseito'^? Ecce illud quod
tani accijjeres, jam ex hoc secundum veritatem sponsa de sj)onso gloriatur in Cantico anioris
non ambulares. ISunc autem cjuid cum non , swi , £go dilecto ineo, et dilcctus ntcus iiii/ti^:
solum accipis si offertur, sed et quaeris cum non Joannes Jcsu et Jesus Joanni. Joannes Jesum
,

oftertur? quid denique, cum alium velut truci- jjraedicat, Joannein Jesus commendat. Par jiari

das venenosa et insidiosa lingua , ut gloriam redditur , et tain aniica quam justa vicissitudine
ejus tibi rapias; ut de malo ejus tu nielior, de charitas in invicem jjiovocatur, aut remunera-
contemj)tu ejiis tu gloriosior apj^areas? Sit ergo tur. Ego eniin , inquit Jesus , diligentes me di-

illud, gloriam scilicet accipere vel qusrere ab Hg» , et glorijicantes nte glorificabo^. Habet
homine , insipientium vanitas : quid istud , nisi pietas promissionem vitae quae nunc est, et fu-
sajvientium crudelitas? Sit certe illud, ut mitius turae ; et Dominus dilectum sibi quein glorifica-
locjuai*, tentatio humana : cjiiid istud , nisi iiui- turus est in futuro reddilione j)iivmii, etiam
tatio diabolica ? Plane iniitantur diabolum fjiii nunc incijiit glorilicare redditioiie,' pneconii ,

suut ex j)arte illius , id est , oiiines snperbi. D testemque suum etiam apud homines proprii
Ipse est enim rex super omnes lilios superbiae. sublimat honore testimonii. Quid existis , in-
G. Quomodo , inquis, imitantur ? Diabolus quit, v/V/tvf /// r/orrfo.'' Vos liominem miramini
quia superbivit, meliori se , id est , Deo invi- commorantem in deserto : sed j)er istiiui j)iii-

dit : quia invidit , detraxit. Sic iilii sujjerbiae guescent sj)eciosa deserti , et llorebit solituclo,

ejiis, niox ut infecti sunt vitio ejus, id est cum ubique novi cultores eremi de Joanuissuc-
amore propria; excellentiae, invident ahenae. Ut crescent exemj)lo. Tunc erit desertum quasi
ccL'j)erint invidere , incij)iont, si j^ossuut , de- delieiae j)aiadisi, c-t solitudo cjuasi hortus Do-
trahere, ut scilicet accrescat eis cjuod deroga- miiii. 'J'unc glorin Libani dabitur ci, dccor Car-
verint aliis. Quanto salubrius imitarentur huiiii- nicli ct Soron - . Sed quid , iiiquam ,
euistis vt-

'
II Cor. X , 17, 1«. - ' INiil. IV, .{. — 3 i,-.,.,.|e. ,,i , 20 , ct l'liili|)|>. ii , ;t. — » Mallli. xi ,
^ r.aiilif. 11,

lii. ''
l'in\. viii , 17. 7 Isai. xxw, !^. ••
Alias , ci /(//'(//<•//.'.
 ,

2009 IN NATIVIT. S. JOANNIS BAPTIST^, SERIMO IV. 2010

drrc in dcserto? arundinem vrnto ngitatam ' ^'""'nominis. His etenim duobus gradibus ad spiri-
Kt si moretur in desertis, non tamen arundo A tualia
est ac divina nititur hnmilitas humana; si
deserti , sed cedrns paradisi cohmina coeli
, videhcet adversus irruentium tentationum ven-
,

gloria generis humani , miraculum mnncH, vir- tos immobiUs persistat et desiderio spiritua- ,

tute et merito ultra niensuram hominum, con- lium bonorum corpus affligat. Sicut eriim in
ditione citra naturam Angelorum. initiis , ut vincamus tentationes, corpus est ca-
2. IVon est arundo vento agitata, sed palma stigandum, ne regnet ineopeccatnm : sic etiam
fortior onini procella, quam nulhis turbo qua- victis tentationibus in eodem tamen est persi-
liat : aut certe cypressus in monte Sion ?eternae stendum, non sohun metu recidendi, sed etiam
phmtata , altius scihcet quam ut ventorum ra- desiderio proficiendi ut scihcet de mortifica- ;

biem timeal. Non est obnoxius tempestatibus tione carnis spiritus vegetior (iat, et quanto
luijus aeris, quia superior est cunctis cupidi- levius ac subtihus vinculum gestat, tanto ad
tatibus mundi. In coelo radiceni quo nul-
fixit, spiritualia liberior assurgat. .Toannes qui ante-
lus spiritus procellarum aspirat, unde minas B quam exiret de ventre sanctilicatus erat, cui ,

et belia ventorum, et cuncta in saeculo adver- illud dicere competebat, Ab infantia niea nie-
santia securus irrideat. Irascatur Herodes, insi- cum crevit snnctitax et de utcro rnatris inece
,

dietur Herodias, de interioribuseorumebidliat rgrcsxa est mccum ^ ; ([iiem nullus tentationis

tempestas, ac nequam spiritus procellarum , ventus agitare poterat : nec mollibus tamen
quiin abyssis cordium eorum cubat, omnes vi- vestiebatur, nec suavibus vescebatur; sciens
res suas et argumenta malitiae commoveat ni- : utique , quia sicut peccatoribus , ut sancti flant;
hil illum terrebit, nihil a sententia movebit, sic sanctis , ut sanctiores fiant, necessaria est
quominus libere nuptias eorum incestas ar- severior vivendi disciplina. Nunc autem Dco
guat. Quomodo enim flecterent adversa, quem gratias ,
qui dedit nobis, tamen dedit, sine
si

molhre non potuerunt prospera? Flaverunt si- pugna victoriam , veniam, sine
sine poenitentia
quidem aliquando et molles, atque blandientes opere justitiam , sanctimoniam sine labore;
venti , aurae scilicet favoris popularis : sed nec deliciis carnalibus simulet spiritualibus affluere.
illis a rectitudine sua potuit inclinari. Vos mi- C Induimur , si non purpuraet bysso, certe mol-
sistis ad Joannem , et testimonium perhibuit lioribus et calidioribus quam sint purpura et
veritati. Miserunl enim Judcei sacerdotes et le- byssus; et epulamur quotidie splendide et :

vitas , ut interrogarent eum, Tuquis es? Et con- nihilominus distenti et ructantes

crapulam ,
fessus est , et non negavit, Quia non suni ego dormiemus cum Lazaro qtiondam paupere in
C/[m/M.y ^ : cum tamen ei flaret favorpopularis, sinu Abrahae, vel potius in sinu Christi cum
et blandiretur existimatio communis, non ut Joanne ? Plane si ita est, melius nobiscimi
Christum praedicaret se esse, sed ut credenti- actum est , quam cum illis , qui tantis emere
bus tantum non contradiceret. Sed et alias cum laboribus quod nos delicati gratuito posside-
discipuli ejus dicerent ei , Rahbi , cui tu testi- mus. Plane si ita est, ridenda est magis quam
monium perhibuisti, cccchic baptizat, et omties praedicanda vita Joannis : et omnem nationem
vcniunt ad cum : numquid hoc vento potuit filiorum Dei, qui dura et arcta via secuti sunt
agitari , aut de sua desertione, et alterius fre- unicum Patris , reprobare magis expedit, quam
quentia et gloria ad dolorem vel invidiam , , D imitari.
moveri? Imoconstantia immobili ventumrepel- 4. Verisimilius autem videtur quod non ita
lens et frangcns, respondit : /psi vos mihi testi- sit;sed magis sicut Veritas dicit, (\mAper mul-
monium perhibetis, quia dixcrim , Non sum cgo tas tribulationes oportct nos intrare in regnum
Christus, sed quia missus sum ante itlum ^. Dci ^ et sicut discipulus Veritatis perhibet
:

3. Sed f/uid exislis videre? hominem molU- quia vidua in deliciis vivens mortua cst '*. Ideo
hus vestitum? Laudaverat eum de constantia Dominus cum de asperitate vestis laudassetami-
animi, et nunc laudat de contemptu corporis cum in omni domo sua fidelissimum , ^Vr<",
sui, ac postremo de superexcellentia gratiae inquit, «y/// molHbus vcstiuntur, in domibus re-
prophetalis , atque dignitate angelici officii et gum sunt n -.
volens nimirum intelligi quia qui ,

' Matlh. XI, 7. — » Joan. i, 19, 20. 3 Id. III, 20,28. — 4 Jobxxxi, 18. — 5 Act. xiv, 21.— 6 I Tim.
.'.
, C. — 7 Matlh. Ti, 8.
iOIl CIIERRICI ARBVTIS '20 H>

seotantur tlelicias carnis , le^no Imjus ScTeculi"""Vt-i- /// oniriem 7>r/itia)i , ct non eas in omnem
niililanf , non n«^n(i I)«i. IIou, (luani lonihileni A ivV////. Sic cnini pcecator probalur in (lu[)li{i

scntentiani ccelitns audivi contra niollitieni il- lingua. Hcd esto/irnius, iiu|uit, /// 7>ia Domini^,
lius inagnae et purpuratae meretricis! Quantum, ne te projiciat ventus a facie terrie seu loci , cui

inquit ,
glorifictivit se et in deliciis fuit, tantum professus es; seu rcgni, cui praeparandus es.
tlatc illi tormentum etiuctum^. Utinam tamen Solet repente ventus veliemens irrucre a regio-
his (lcliciis, tantum mollitie vestium , et suavi- nedescrti, et concutere quatuor angulos do-
tate epularuin contenta esset teneritudo deli- mus liliorum Job^ et iit ruina ejus magna, si,

catorum , nec alias spinas vitiorum germinaret tamen super arenam fundata sit, non supra
in eis rhamnus voluptatum , ut hoc esset omne petram ; si arundinea sit non lapidea imo si , :

pcM-catimi eorum, deliciari, non luxuriari ! Ipsi is qui anhlicat eam el inhabitat, arundo sit; ,

vidcrint , si ita exstinctus est in eis ingcnitus foris per hypocrisim nitidus, jactantia vel pro-
iWe pestifer ignis , ut tot fonientis circumpositis niissione cassa sonorus ; intus verilate vacuus.
nequ^at reaccendi; praesertim ventis ex adverso B In secreto hujus arundinis Behemoth dormire
flantibiis, id est, verbis et risibus lascivis ten- amat quae et in locis humentibus'^, ubi nuUa
,

tantibus. Soleo tamen audire (juia saepc vivit fluxarum rcrum pennria, sed ad luxum super-
etiam in moriente, viget in scne : suscitalur et fluunt omnia, saepius ct uberius crescit atque
exsurgit etiam sine fomite, furit nullo irritante. luxuriat'. Huic arundini si quis innitatur, ma-
Ipsi ergo viderint sibi. Nihil enim mihi de alio- num ejusperforabit : quia si quis in adjutorium
rum conscientiis judicare , cum sciam multos operis cum asciverit, vcl alieujus ei muneris
in omni copia et gloria mundi temperanter et functionem imposuerit , sperantem in se gravi
pudice vixisse : et e divcrso uonnullos in ha- scandalo vulnerabit. Patientia tamen Domini
bitu asperiore etvietu parciore nequiter egisse. hujusmodi arundinem etiam quassatam non
Sed et scio regem Israel sub purpura sua cilicio conterit, sed sustinet ut in melius converta- ,

ad carnem fuisse indutum ^ et panem solum tur*. Nonnunquam etiam increj>at feras arun-
;

nonnunquam regibus appositum cum hodie dinis9, quae cum principe suo in secrelo ejus :

*lelicatissima quaeque ac moUia tegat pulla ve- C dormiunt nonnunquam justi tanquam scintillae :

stis poenitentium vel magis poenitentiam pro- aeris candentis in arundineto discurrunt •", qui
,

fitentium et fastidiis eorum non satis sint opes

; tanquam carbones desolatorii, quidquid in eo
mundi,non satisfaciant artes et tormenta co- steriliter silvcscit incendunt , novisque fructi-
<juorum. Vcruni quia in hujusmodi causis facilc bus puruni jii-separant locum. Hoc agebat Jo-
quisque sibi invenit jjatrocinium ; alius, in- annes, vox clamantis in descrto , non arundo ,

iirmitatis; alius, societatis cui morcm gerit ; sed scintilla in arundineto : cujus sermo , ut
alius, honoris quem geVit : esto , vivant ut vo- ad commovendum
scrijjtum est, sermo scintillce
lunt comedant ut volunt; tantum ne excedat
,
" pigrum et slolidum ut jjararet viam Do-
/o/- ,

ulterius hoc malum ad id scilicet quod qui , ,

mino. Hoc etiam nunc in nobis agat eadem vox,
jjcrjjetrare volunt, confiteri nolunt, quia tueri coojjcrante Verbo ijjso, cujus erat vox, Jesu
non possunt; et incijjiant notari jiroverbio mu- Christo Doniino nostro ,
qui vivit ct regnat per
lieris nequam qute comedit, et tergcns os suum
, omnia ssecula saeculorum. Amen.
dicit : Non sum opcrata malum ^. Nam et de D
magna illa Babylone de cujus medio delicati ,

p(enitentes isti videbantur exisse, audeam di-

cere Quantum vult purpurata sit, quantum
:

vult delicata sit tantnm mcretrix non sit, nec ;

tlivaricet jiedcs suos omni transeunti.

5. Tu ergo si non potes imitari Joannem in
asjjeritate vestitus, veljiarcimonia victus ve :

in hoe imitari contende, ut non sis arundo

vento agitata et, ut Saj)icns ait Non te venti-
; ,

'
Ai>(ic. xvici , 7. — » IV lli-g. VI , ;iO. — •*
Piov. XXX ,
).(). — 4 lu.(li. v, II, \.*.. — * Job i , It). — ^' \<\.

XI , 10, 10. - 7 Isai. XXXVI 7. ,

— « 1(1. XXIV, '^0. 'i INiil. i xvii , ;tl . "• Sii|i iu , 7. " lil. ii , "J.
 ,,
:

2013 IN NATALI APOST. PETRI ET PAULI, SERMO L 2014

'"'^'
2. Puto tamen , sine prsejiulicio melioris in-
,,..v».v». v^vvv»^«v.v.«v.v.» A tellectus, Petruni et Paulum non absurdc posse
intelligi : inio absurdum videri cjui liodie aliud ,

IN NATALI interpretari velit, cuni hodie nihil aliud cantet

aut tractct Ecclesia ubique terrarum ,
quam
praeconia Patrum doctorumque snorum. Nani
APOSTOLORUM PETRI ET PAULI, etsi aliis possit aptari ,
puto quia istis specialius
congruit, seu illud qnod tanquam duae olivae
SERMO I.
circacandelabrum a Propheta videntur, seu
quod duo fdii esse olei splendoris ab angelo
De diiabus olivis ad dexteram caudelaljri. memorantur. Et alterum quidem altero expo-
nitur , visio scilicet propheticjj interpretatione
—— Mo-^ -
angelica : nt inde intelligantur oliva? ,
quia Hlii

B olei splendoris ; inde circa candelabrum ,

quia
1. Et rcspondi , inquit Zacharias , ct dixi Domino assistunt. Quia enim ex oleo Spiritus
ad /in^clum <iui loquebatur in mc : Quid sunt sancti sunt regenerati , hodieque florent et fru-
duce olivcc istce ad dextcram candclabri, ct ad ctificant sicut oliva fruclifera in domo Domini
sinistram cjus? Isti sunt , inc^uit , dao filii olei ctiam oleastro gentili, qui in ipsos insertus est
splcndoris , cjui assistunt Dominatori univcrsce impcrtientes pinguedinis sua? succum ac dulce-
tcrrw^. De candelabro quod viderat totum dinis ,
gratias amara illis agat sterilis duduni et
atneum , et septeni lucernas ejus super illud gentilitas tamen per ipsos
; et si non ab ipsis ,

inlellexerat Propheta : sed nec nobis dubitare est ,

quod nunc tam copioso, tam pretioso fru-
jam cum in
licet, videamus lumen. luniine ejns ctu per orbeni abundat.
IIoc lumen cumalia demonstret, se ipsum 3. Vobis tamen , fratres, quibns sicutsubstan-
ignorari non patitur, scd testimonium j^erhi- tia et domus una, ita cor unum et anima una
bens de se ipso loquitur E^o sum lux niundi^. : vobis, inquam , specialius in ipsis censeo glo-
Lux ex divinitate candelabrum ex humanitate. C , riandum ,
qui sicut novella olivarum de eorum
Et ipsura totum aureum , non auratum ; quia radice traduxistis non solum snccum sed fidei ,

sive divinitas sive sapientia, sive charitas auro

, et formam vitae atque ordinis exemplum. Quod
signilicetur, ha^c onniia Chrislus non per parti-- si novella olivarum vos, utique et filii olei vos,
cipationem , sed per substantiam. Nos cum si- lilii uncti, qui est Christus Dei ; dicelurque ei de
nuis natura plumbei, vel magis lutei, gratia et vobis , cum hodie ad altare accedetis : Filii tui
|)articipatione ipsius, non aurum vel aurei , sicut novellce olivarum , in circuitu mcnsce tuceK
sed ut midtum aurati. Sej)tem lucerna; snjier O novella olivarum generosum nobiliuni ! o
ipsum, septem sj)iritus, sej3tem oculi Domini , gernien tam jiinguium tamque feracium arbo- ,

qui discurrunt in nniversam terram. De his ergo rum semjjer obsecro recordare de qua pul-
!
, ,

Propheta certus, de duabus olivis quidnam sint lulaveris stirjie, de qua succreveris radice, ne
|)ercunctatur, auditque ab angelo qui in eo lo- unquam sterilitas operuni, aut amaritudo nio-
{Hichixtuv : I.sti su/it dnofilii olei s/jlcndoris , c/ui rum te degenerem arguat , aut, quod absit,
assistunt Doniinatori universce terrcc^. Interpre- D inutilem ignibus addicat. Cave ,
quaeso, notam
tentur alii ut volunt aut possunt, unusquisque infelicium temporum , de quibus meministi j)ro-

j)ro sensu suo : sive Enoch et Eliam ,

qui aj)ud phetatum : Mentietur opus olivce, ct arva iion
Deuu) in sccreto vivunt; sive IMovsen et Eliam ,
afferent cihiim ^. Duo tan)en j)ra3cipue tibi exi-
qui cum eo in monte visi sunt; sive duos ordi- stimo cavenda : nc aut j^er teporem fias sicut

nes j)ra;dicatorum , veteris scilicet ac novi Te- oliva projciens florcm suum, sicut legis in Pro-
stamenti : ut qui Vetcris, ad sinistram sint pheta , ut videlicet fructum quem in initiis no-
jjroptcrpromissa tcmporalia; qui Novi , ad dex- vitii fervoris j)romittebas non facias; ant cum
teram, proj)ter ajterna : ego quidquid a regula feceris ne per superbiam j>eidas, et dicat tibi
,

fldei non discrcpat, aut a contextu lectionis non .leremias Olivam nbrrem , puUhrani fructifc-
, ,

nimie dissonat, suscipio, vencror, amj)lector. ram , spcciosam vucavit Dominus nomen tuum :

' Zacli. IV, ''i, 1 1 , l''!. — ' Joaii VIII , 12. — 3 Zncli. iv, 1/». — 4 Psal. cxxvii , .3. — 5 iialmc. iit , 17.
 ,

'20li> GIJKRRICI ABBATIS •JOKi

sed Uciilad iHiceni loqucUf ^randts ij:arsit i^nis*"'^'^^ por (•liaritatciii inciilt s ar(lcrciit , ot prr ca-
in ra , it conibustu sunt oniniii frutctti rjus\ k <,i\lAle\\\ nicinbra frij^ciTnt, et iitrnni(|iie con-
Conlidiinus aiiteni de vohis ineliora, dileetissi- jjrneret singulis, sive illud Jeremiae , Dr rxcelso
mi tametsi ita loquamur. Conlidimus (juia
, , niisit ignern in ossibus /«m ^
; sive illud Psal-
oleum splendoris, vel inagis olei splendor, cu- niistae, Cam mra imnmtata cst pmptcr olrum^.
jus estis lilii, sicut et patres nostri Apostoii jNisi lorte alitpiid de lege meinbrorum contra
unctione sna docebit vos de omnibus : nec so- lej;eni meiitis relin^iuere voluit Si)iritus , ut
liim (lelerj,'et torporem, rpiia oleum est; sed et virtus in inlirmitate perliceretur.
discutiet errorem , (juia splendorest. 5. Sed prosequamur quod proposuimus. Isti

4. Scio posse intellif^i nlri splrndoris , id est, sunt, inquit, dunfilii olri splrndoris , qui assi-
quod de spleiulore Filio procedit , vel quod stunt Duminatnri univrrsre trrrcv^. Ecce Iiabes
splendorem illnniinationis dilTundit sed puto : bonitatein in oleo , scientiam in sjilendore : ac-
quia non inconvenienter etiani per intransitio- cipe disciplinam in eo quod ait, qui assistunt
nem accipi potest oleum , quod splendor est. B Doniinatori iiniuersie tcrra?;utaq^noscaseosverv
Utrumque siquidem Spiritus est in natura sui ,
discipulos illius fnisse cui cantamus, Bonitatrm
et nnctio scilicet sj)iritualis, et sj)lendor invisi- rt disciplinam rt scicntiam docrmr^. \V,vc est
bilis utrumque in nobis ojieratur inunere sui.
: namque perfectio disciplinae, tani in nientc,
Ungit affectus ex eo quod oleum est illuminat : quain in corpore; ut proponentes Dominum in
intellectus ex eo quod splendor est. Qui tamen conspectu nostro semper, semper et ubique
non ex alio atque alio, sed ex uno ipso et oleum, majestati seternae, qua; nos inspicit et judicat
et splendor est ;
quia nonnisi unnm ipsum est. sine intermissione, cum nietu et reverentia as-
Ungit affectus ,
quia charitas est : illuminatin- sistamus, pervigili fide ac jugi devotione. Sictit

tellectus, quia veritas est. Ungit affectus , cuni oculi , inquit, servoruni in manibus dominoruin
devotionem donat : illuminat intellectus, cum suorum , ita oculi nostri ad Dominum Deuin
mysteria revelat. Cum
bonitatem docet, ut si- «o.y/r//M ^, intentissime et indeclinabilitcr obser-
mus siniplices sicut columba', ungit affectus : vantes nutus ejus ,
quid velit, quid jubeat, ut
cum scientiam docet , ut simus prudentes sicut C quam celerrime devotio nostra obediat. Sic
serpentes , illuminat intellectus. Illuminat , ut Moyses invisibilem tanquam videns sustinebat,
habeamus in nobis salem : ungit , ut habeamus nec unquam imniinentis metum judicis dissi-
inter nos pacem. In hoc igitur te nobis proba- niulare poterat. Sic Elias et alii Prophetae qui
bis filium olei splendoris , si suavem et unctuin dicebant : fivit Dominus, in cnjns conspectu
per benevolentiam discretum et maturum per
, sto"^. Inde nimirum et gratiam, et nomen asse-
sapientiam te nobis exhibueris ; ut suavitas cuti sunt quoniam quae semper in-
Videntium ;

veritate sit condita , et aequitate charitas or- tuebantur per fidem non fictam merebantur ,

dinata.Puto autem quod hanc geminam virtu- saepius intueri per speciem, licet factam. Ha?c
tem sui , vel affectum muneris sui propter ,
fides vigil , non ficta , non dissimulatrix, ipsa
quam sj^Iendor voluit dici, etiam in illo igne est , ut arbitror, quae sola vel maxime facili

Spiritus sanctus significaverit , in quo ipse in- compendio ad jierfectionem jierducit : quae gra-
visibilis invisibiliter ajij>aruit. Qui
Ajiostolis vitatein disciplinae , sobrietatemque modestia? ,

enim splcndor fiiit in aspectu oculorum,oleum, D tam interiori quam exteriori nostro tribuit, et
nisi fallor, fuit in sensu corporum ut veluti : velut in disciplina famulantium Domino semper
in quodam lavacro olei viderentur sibi bapti- assistere facit. Hac virtute meruerunt Apostoli
zati cum super eos effunderetur ignis iste
, dici filii olei splendoris : ut sicut Domino astite-
coelestis. Verumtamen qualiscumque fuerit in runt in terris contenij>lando j>er lidem, ita nunc
eis corporaliter sensus illius ignis (parum eniin ei assistant in coelis contemj)lando per speciem;
interest qualis sentiatur, sed qualiter oj>eretur), Regemque in decore suo videant oculi eorum ,

illud , ut opinor, et j)robabiliiis dicitur, et reli- cujus timorem hic meditabatur eor eoriiin. Hac
giosius creditiir, quod idein ignis qui inflamma- via , fratres, sequimini Patres fidei vestra' , et

vit et illuminavit corda, refrigeravit corpora : auctores Ordinis, (|uatenus eorum provocati

'
.IciTiii. aii ,
ICi. - ' 1 lircii. 1 I,i. - 3 psal. cviii, 24. — 4 '/.iul>. iT, l'i. — i Rsal. c;i.viu , (lO. l'.«i.il.

r.xxii, ?.. - 7 IV Ueg. v, IC.

 —— ' , ,,;

2017 IN NATALI APOST. PETRl ET PAULI, SERMO II. 2018

exempiis ct adjiiti suffragiis, quo ipsi hodie'°*'inodo spiritum suuin desideraret totuin filiis

prcecosserunt ,
pervenire valeatis , adjuvante A innnulgere , sed et corpus inipendere.
Domino nostro Jesu Christo, qui vivit et regnat 2. Antequani iiaec duo ubera Petruin , et Pau-
per oinnia saecula saeculoruin. Amen. htin , accepisset primitiva Ecclesia sanclorum in
terris , conquerebatur et dicebat Ecclesia beato-
r-jvTv rum spirituum in coeHs : Soror nostra panm est^

ct uhera non habct 7, Cum eniin Christus rediens

SERMO II. in coelum rehquisset pusiilum gregem discipu-
lorum, ac nondum misissetSpiritum suum, quo
Quomodo fideliiim animos alaiit Aposioii. erant fetanda viscera, et implenda ubera san-
ctorum erat, ut opinor, illa Ecdesia in coehs
—
:

i-o»»-^ solHcita pro fiHolis sponsi, sive jam natis, sive

nascituris, cui videHcet committerentur alendi;
1. Duo ubcra tua sicut duo hinmiU caprcce B eo quod Ecclesiam istam viderent parvain nu-
gemclli, qui pascuntur in liliis , doncc aspiret mero, virtute et auctoritate, et sine uberii)us
dies, et inclincntur umhrce\ Videte , fratres, ne doctrinae. Nam
Sponsus in diebus carnis
et ipse
degeneretis. Ut taceam de nobilitate patris ve- suae genuerat aliquos verbo veritatis, et quam-
stri, nobilisestmater quse vos genuit, generosa diu fuerat cum eis lactaverat eos uberibus ,

sunt ubera quibus lactati estis. Mater vestra est aedificationis et consolationis. Et ipse siquidem
sponsa cui haec dicuntur, cujus ubera voce Sponsus habet ubera meliora vino^, id est
sponsi laudantur. Quae nimirum duo ubera Ec- doctrina legali, vel gaudio saeculari. Habet, in-
clesiae Petrum et Paulum esse, non solum in- quam, Sponsus ubera, ne ullum de omnibus
terpretatur nobis dies ista, in qua potamur ab officiis et nominibus pietatis eum praetereat ut :

uberibus consolationis eorum satis jucunde et qui pater est creatione naturae , vel regenera-
abunde sed etiam evidentia operis ipsorum
; tione gratiae, seu etiam auctoritate disciplina;
approbant argumenta acmonumenta doctrinae. sit etiam mater affectu clementiae, sit et nutrix

Quibus enim aliis uberibus nutriti sunt filii C sedulitate officn et curae. Erant igitur parvuli
Ecclesiae, sive ex praeputio sive ex circumci- quos alebat initium aliquod creatura? ejus, sed
,

sione? Istos utique ego reor esse, de quibus nonnisi initium multumque supererat curfe et :

oliin parvulae et pauperculae consolatio divina. laboris, donec adducercntur adperfeclum, et

promittebat Ecclesiae : Regcs nutritii tui erunt , formaretur Christus in eis. Cum autein et ipse re-
et mammilla rcgum lactaberis^. Nisi enim tam Hquisset eos; superni spiritus, etsi la-ti de reditu
generoso lacte nutrita esset, nunquam ad hoc Unigeniti, de nova tamen adoptionis progenie
virtutis ac gloria; culmen excrevisset. Ad ube- solliciti ,
quodammodo affectu suo videbantur
ra parvulos Petrus invitabat ,
quibus dicebat : apud eum conqueri Quis illos nutriet ? Lactasti :

Sicut modo geniti infantes, lac concupiscite ^. eos, sed ante tempus ablactasti. Non enutristi
Ubera Paulus praebuerat quibus dicebat, Z«c juvenes, nec ad incrementum perduxisti virgi-
vobix potum dedi^ et illud, Faclus sum in : nes : quis illos nutrict ? Soror nostra parva est,
medio vcstri sicut nutrix sedens ct nutriensfilios etubcra non hahct. Dixisti Petro, Pascc agnos
suos^. Quam plenus autem lacte redundaverit D wcw^ sed nec ipseadhuc suflicicntiam lactis in
:

spirituali, pulchre significatum est unda illius uberibus habet. Cito pietas ejus aresceret , qui
lactis visibilis, <piod de corpore ipsius fertur plus adhuc cuti suae quain animabus parvulo-
exisse loco sanguinis, cum decollatus hodierna rum limct. Facile relinquerel agnos in lentatio-
die pro illis, quibusdabat mammillam , dcdit ct ne qui Pastorem tam suuin (juain illorum ne-
,

animam. Plane nihil in eosanguineum, sed to- gavit in interrogatione. Ecce autem repente
tum lacteum qui nihil carnale, nihil suum co-
; Spiritu misso de coelo, lanquam lacte de j^ro-
gitabat,sed tantum quod aliis utile erat. Nec priis Christi uberibus effuso, Pelrus impletiis
tam habebat ubera, quam ipse totus uber erat; est lacte plurimo nec multo post de Saulo (ii :

qui ita miscricordia ubcri affluebat , ut non Paulus ,

praedicator de perseculoie, iiiater d(>

• Canl. IV, 5 , 6. — > Isai. xi.ix , 9.3. — ^ Id. lx , 10. — 4 1 iMr. ii , 3. — 5 I Cor. m , 2. — '"'
I Thess. ii

7.-7 Canlic. viii , 8. — 8 ij. ,^ j. _ 9 jo;,ii. xxi, 1.^, 10.

TOM. VI. 61
 , ; ,,

2019 GUERRICI ABRATIS •i02()

tortore, nutrix ile carnitice; ut planc intellige-^^^^cujus venier sicut aceivus tritici vallatus liliis^,
res totum cjus sanguinem mutatum in lactis A ut pascat sinuil et tritici gustu, ct liliorum
dulcetlinem, sjtvitiam in pietaltui. aspectu. Quid eiiim acervus tritici, nisi copia
3. llis igitur uhcribus {^ciniiiis pcctori suo divini scruionis in tot libris undifpie congcstis ?

aflixis gloriatur Ecclcsia , non modo matrem Quid lilia, nisi justi qui germinant sicut lilium ,

se esse fecundam , sed et civitatem munitam. ct florent innnarcessibiliter ante Dominuni

£go, inquit, iiturus, ctubirn meo turris\ Mille quorum tantus candor in sanctimonia corporis
omnis ar-
clypei penilcnt jain de turribus istis, et cordis puritatc, tanta fragrantia in opinione,
niatura fortium. Ii)so quoque sponsus deeisdem taiita mediciiialis virtus in opere et sermone ?

uberibus in laudem sponsaj in carmine amoris, Non mediocre pabulum istud lideli aniraae, vi-
mystico sermone sic ait Duo ubcra tua sicut : dere circa sc tot lilia tanta venustate et gratia
duo IiiimuU caprece genielli ^. Capream hoc florcntia, ubi omnium virtutum ex eis, licet

loco accipimus Ecclesiam acutam visu ad pe- ; diversarum cx diversis, ca|)ere possit exempla.
netranda mvstcria Christi , agilem saltu ad B Iste fundatior humilitate, ille amplior charitate.
transilienda spinosa liujus soeculi ,
potcntem ad Alius robustior ad patientiam, alius velocior ad
exsuperanda venena serpentis antiqui. Cujus obedientiam. Iste frugalitate parcior, ille labore
duo gemelli non inconvenienter, ut arbitror, utilior : iste devotior iu oratione, ille in lectione
intelliguntur hi duo Aposloli germani fule ; studiosior : iste in administratione prudentior,
consimiles devotione, pares merito et virtute , ille in quietc sanctior. Sed licet aliquam insignius
i\nanimes charitate, conjuncti in ipsa etiam florentem in unoquoque gratiam mireris; non
passione et niorte. Quomodo enim in vita sua unatamen, sed multa; virtutes in singulis, sicut
dilexerunl se, ita et in niorte non sunt separati. flores in liliis. Qiiot enini justi, tot lilia : quot
Quia vero desideria summorum pascuntur in virtutes eorum, tot flores liliorum. Qui igitur

profectibus minorum, donec scilicet aspirante liaec videns gaudet in illis, aut etiam prolicit ex
gratia tollant se ad contemplandum sublimia , illis, quid, nisi pascitur in liliis ?

bene de his hinnulis subditur : Qui pascuntur 5. Pascebat Paulus : scd nihilominus in illis

in liliis, dotiec aspirct dies C quos pascebat, pascebatur. Pascebat eos ser-
, et inclincntur uin-

brcv^. Animalia cum declinant sestum diei, ca- monibus, pascebatur eorum operibus. Ventrcm
ptant umbrosa pascua convallium ubi et lilio- quidem suum imo et alienum pascebat manibus , ,

rum soletesse proventus uberior, donec spirante propriis * menteni vero non tam suis pascebal :

tepescentis aura vesperi, egrediantur ad aperta bonis quam alienis, qui non quEerebat quod
camporum, vel ardua montium. Sic et hinnuli sibi utile, sed quod aliis. Nunc viviiiius, inquit,
nostri quamdiu non aspirat eis ad conteniplan- si vos statis in Doniino ^. Quce cniin glorin mea,

dum clementior aura diei cCterni, pascuntur in aut gaudium, aut corona? Nonne vos ante
convallium ; id est, delectantur in virtuli-
liliis Dcum'} Ideo sa^pius ei spirabat dies aeterni
bus humilium aut etiam occupantur in actio-
, lurainis, atipie afflabat lenior aura Spiritus eum
nibus eorum. Cum autem aspirat diesille men- sancti, cujus vi rapiebaturad iuterna pascua
tibus eorum, egrediuntur et saliunt ad uberiora aliquando paradisi, aliquando tertii coeli, sivc
et feliciorapascua montium aeternorum. Pcr in corpore, sive extra corpus , nescio, inquit

me, inquit Pastor et ostium, si (juis introient ]} Deus scit^. Dignum quippe erat, ut qui fideliter
salvabitur, et ingredietur Ecc\es\nm et egre- , pascebat, fideliter pasceretur : et qui foris gau-
dietur saepius contemplando, seinel migrando debat in bonis dominica; familiic, in gaudium
ad coeleslem patriain; et pascua invcnict, et hic, Domini sui juberetur intrare, attpie repleretur

ct ibi. Hic , inter lilia agri ; ibi, inter ligna in bonisdomus Dei, non solum istius visibilis,
ijaradisi : hic, in floribus; ibi, in fructibus : hic, pro qua sudabat; sed etiam illius invisibilis, ad
iii virtutibus sanctorum ; il)i, in gaudiis Ange- quam spirabat, unde et dies ei aspirabat.
loiuni. t). INcc minoia de bcato Petro sentienda puto,
4. Prorsus in loco pascufe ibi nie Domiiius cum niaxima sil gloria Pauli , illius coa-quari
collocavit, cum ecclesiae sanctorum associavit, nieritis, (]uem jiidicium \ eritatis pote6tate et

(,ai)lic. viM, 10. — ' Ul. IV, 5. — ' hl. II, Ki, 17. — •> Iil. mi , 2. - ''
Atl. xx , .T4 ; 1 C.or. n, \'i \

1 llxvs. II , y, cl II liiiss. III , 8. — «>

I Thess. iii , «. -- 7 Iil. ii , TJ, .t l'hili|)i). iv, 1. - MI Cor. xn ,
:\.
 : ",

2021 IN NATALI APOST. PETRl ET PAULI, SERMO III. 2022

primatu prcetulit universis. Cum enim Pater qui'"*"congrue ad memoriam revocare. Sed neque hoc
est in coelis veritatem Unigeniti Petro revela- A mihi solet propositumesse, ut Scripturam unde ,

bat quid aliud quam dies ei aeternus aspira-

',
sermonem ordior, cxponam; sed ut de ipsa, et
bat, et dies diei verbum eructabat? Cui autem secundum ipsam sermonem debitum suo diei
magis pervium fuisse ccelum ciedendum est ,
persolvam. Huc accedit quod magister nosler
quam ipsi Janitori, cujus Hngua clavis coeU ille interpres Spiritus sancti, de toto illo car-
facta est? Qui potestatem habebat claudere coe- niine nuptiali loqui instituit; spemque nobis
lum nubibus, et aperire portasejus, quomodo dedit ex eisquaejani edidit, quia si pervenerit
ipse non saepius intrasse credetur ? Esuriit ali- ad locum de quo quaeritis, dojiec aspiret dics
quando Petrus, et coehnn ei apertumest, cum ct inclinentur lunbrce, umbras ipsas ponat in
adhuc in terra consisteret; tantaque ei inde ci- hicem intelhgentiae quod dictum est, vel erit
:

borum copia missa est, ut adhuc multa super- in tenebris, nobis dicet in himine. Vos lamen
sint, hcet plurima mactaverit, et manducaverit, dicitis, et recte dicitis, quia vetera novis super-
immunda et virulenta aniniaha in sancta et flo- B venientihus projicietis; quantoque magis incon-
rulenta convertens liha^ : ut videhcet dehciose dita seu rancida fiierint vctera nostra, tanto
pascereturin hhis,donecaspirantedie,gloriose nova ilhus sapidiora erunt et gratiora. Nam et
in ipsis pasceretur ccehs. Sed ecce dum com- ipse Jesus servat vinum bonum usque ad extre-
mendamus vobis duo hsec ubera sponsae, hora mum, sciens utique quoniodo nostro sit fastidio
jam praeteriit, qua de ipsis uberibus hic vobis medendum.
cupiebamus immulgere quanquam et aliis di-
: 2. Quia igitur cogitis me (nam impatientes

ebus hoc ipsum facere possimus et soleamus. dilationis vos video), nec spes incerta futuri

De uberibus siquidem Apostolorum hic vobis pr.-csenti satisfacit desiderio ; ecce vobis morem
trahimus, quoties de verbis eorum ad aedifi- gero, finemque versicuh, de quo heri loqueba-
cationem vestram tractamus. Nunc igitur pro mur, suo, prout potero, reddam principio. lUud
tempore satis sit admonere, si tamen moneri enim quajrere vidernini, quid sit aspirante die
indigetis, ut sicut ubera ista dihgitis, ita lac spirituali umbras inclinari; cum magis conse-

eorum semper concupiscatis; ut in eo crescatis C quens videretur, ut non crescere, sed minui
in salutem, donec formatum in vobis exhibeatis tunc et deficere, dicerentur. Nam si sequamur
Salvatorem JesumChristumDominum nostrum, proprietatem verbi, hoc est umbris crescere ,

qui vivit et regnat per omniasseculasaeculorum.. quod inclinari : cum umbrarunrea natura sit,

Amen. ut quanto inclinantnr, lanlo procumbant lon-

giores;quantoque surgunt, tanto stent minores.
Unde et poeta vespcrum sigriificans ait
Majoresque cadunt allis de montibiis umbrae ^.
SERMO III.

Sed sciendum, quia cum haec proprietas um-

De eo quod scriptum est : Donec aspiret dies , el brarum sit corporaliuni , longe alia est spiri-
! nclinentur umbrce. Canhc. cap. ii , ^. 17. tualium, de quibus non dubitamus hic loqui
Spiritum sanctum. Nam sicut corporalibus um-
D bris inclinari est crescere : sic spiritualibus hoc
est inclinari,quod deponi, minui, vcl deficcre.
l. Erratis, fratres, in me; sed amore magis Umbrse autcm spirituales sunt umbrosi spiritus
ut arbitror, aut humilitate, quam temeritate. ettctri, scu daemonum seu hominum umbrai
, :

Putatis me
Scripturarum scientiam habere, qui sunt tenebra^ errorum umbrae sunt obscurai
:

vix unquam attigi vel primum limen scientia^ , vcterum sacranicntorum. Et um-
significationcs
Displicet enim vobis, ut mihi videtur, quod bra^quidcm significationum jam inclinatae siuit
capitulum Scripturae, de quo heri sum locutus, ad occasum ct finem umbrai autem errorum
:

non sum ad finem usque persecutus quasi illa : de die in diem inclinantur ad diminutioneni :

mihi sit facultas, ut valeam Scripturas expla- umbrae vero tenebrosorum spirituum tandem
nare, aut etiam explanationes aliorum dignc et inclinabuntur in infernum ct niortom. Priiuum

> MaUli. XVI ,

2-6. — > Act. x , 10 16. — 3 Virgil. Bucol. F.cloga 1. " S. BeriKiiduui iiilflligil.
 , ;

2023 GUERRICI ABRATIS 2024

quiilcm foctum est,(um dios aetcrnus aspiravit,"''^"miil)ia corporalium torsa sit : sod ctiam ut illl'

apparens in carne socundtmi (jiiolidio lit, oum ^ suhlimis, liabitaus luccni

:
iiiacccssihilcm , di-
magis ac magis aspirat illuslrans vcritatc : lcr- ^nctuiad iios itulinari, et vcl per umbrain sua3
tium novissime fiet, cum aspirabit rutilans in imaginis manifestari. Quantumcunujuc enim
majcstate. conlcndamus a visibilibus ad invisibiiia, nihil
3. Vidcre antem mihi vidoor ot alias undiras nostra apprehcndct humililas, nisi condesccn-
intra nos, (piae velut in (piodain spcculo dc dat illa majcstas. Moyscs asccndit in montem ,
rcbus aliis nascuntur in scnsu nostro, ot obum- et Dominus inclinavit (Hclos et dcscendit '. Et

brant nobis, vel obumbrant nos. Obumbrant alius, Exsurgc , inquit, in occursum mcuni , ct

nos quae refrigidant ct obscurant nos obum- : vhlc^. Idco ncc umbra vidctur, itisi inclinetur;

brant nobis qute rclVigcrant ct illuminant nos. ncc inclinari dicitur, nisi aspirante die : quia
Istajquidem noxiaj et graves, illae dolectabiles nequc pcr spcculum ct in aenigmatc possumus
namque dc inferioribus sunt
ct salubres. Istae Doum videre, nisi inclinante se majestate, et
ct mundanis; de superioribus et divinis.
illae, B aspirante favore gratiae, Sane hoc ipsum quod
Anima nempe humana in quodani mcdio con- umbravo(;atur comparationemanifestae veritatis,

dita et posita est; ut sub ipsa essct mundus, su- incffabilis plerumquc gloriae cst et splcndoris ,

nra ipsam Deus. Supra ipsam a quo et ad quem , in illis scilicct quorum
perlucidum spcculum ost

ct proptcr quem facta est sub ipsa, quod pro- : mcntis. Cujus felicis expericntiae Paulus sibi
ptcr ipsam factum est. Nam sicut propter ani- conscius, de se sibique similibus loquebatur :

mam corpus, propter corpus domus cjus,

sic omncs gloriam Domini speculantcs , in N^os vero

id est, mundus. Cum igitur incurvatur ad cor- eamdcm imagincm transformamur n clarilate in
poralia vel mundana, ascendunt in eam umbraj claritatcm tanquam a Domini Spiritu^. Sic ,

de infcrioribus cum crigitur:ad divina, incli- enim in promissione dictum est Implcbit :

nantur super eam umbrae de supcrioril)us. Illius splencloribus animam tuam^. Ut autem claritates

enim rei quam cogitat, umbram sibi format. istas umbras cssc noveris, audi David Dies :

Quanquam de divinis satis dubia umbra est mci, inquit, j/Vh/ umbra declinavcrunt. Trans-
quantumcumque cogitationis exacuatur acies C ibat quidcm et ipse David de claritate in clari- :

aut certe non umbra ipsius rei, sed aliud pro tatem, tanquam de die in diem. Scd hcu, tam
illa est, nisi cum aspirat dies illo. Nam tunc
brevcs et obscuros dies, tam longas et laborio-
quoquc non vidctur, ut arbitror, nisi umbra, sas noctos habct hiems ista, ut et Prophota la-

quje otsi luminosa, otsi gloriosa cst, tamen um- borans in gemitu suo, lavansque por singulas
bra est; sicut cum in facic speculi tersa et noctes lectum lacrymis, mcrito plangat : Dies
lucida, splondidissimae rei splendons imago re- mci umbra declinuvcrunt^\ Pvorsus mclior
sicut

sultat. Cajtcrum vidcrc faciom veritatis ipsius, cst dics una in atriis tuis super millia^ dieriim

vcl veritatcm facici ojus, sicut nunquam crit mcoruni quia dies mei sicut umbra quamvis
;

hujus corporis : ita nec modo cst hujus tcmpo- lucida : dics illa una, lux vcra ct mera, sicut
ris, nec doncc corpus dissolvet
ali(piando erit, sinc umbra, sic sine vespera ; cum dies meos
mortalitas, aut absolvct immortalitas, ct tcmpus faciat plurimos et brevissimos assidua longarum
absorbcbit «tornitas, ct spiritum qui nunc gra- noctium intorpolatio.
vatur corporc ot mutatur tcmporc, sublcvabit D ^- Caetcrum, si qua?ratur cur umbr* plura-
ad se, ct (iimabit in se immortalis ct immuta- litor dictae sint, cum res ipsa, cujus umbraj
bilis divinitas. sunt, una sit : idoo nimirum, (piia nunc minus,
4. Initium hujus gratiae, ct pcrfcctionom illius nunc amplius nobis Altissimi virtus obiimbrat
gloriaj Paulus satis propric distingiicbat, cum nunc obscurius, nunc manifostius voritas sese
diccbat Fidcmus nunc pcr spccnlum in a'ni-
:
nobis innotoscons adumbrat ot siciit non :

'rniatc; tunc autcm,facic adfaricm '.Ut aiitcm .-equalitcr senipcr spirat, ita ncc similitcr scm-

et hoc ipsum sit, scilicet ut vidcamus per spe- por nobis imagincs format. lloc ct Apostolus
culum et in aenigmate, opiis cst non solum ut innuit, qiii transire se conlitctur a claritatc in

facios spcculi nostri ab omui phantasmate et claritatcm *, a minore scilicet in majorem : et

'
I r.or. XIII , {7. ' l'AOil. XIX ,
'.>.{). - 3 Ps;il. i.viii, 0. 1 11 Cor. 111, IH. — '>
Isiii. i.Mii, II. 6 l's«l.

II, \2, — 7 l»sal. i.xxxui, 1 1. — " 11 Clor. iii , 18.

 ,

2025 IN ASSUMPTIONE B. MARI^, SEMIO I. 202G

propheta, qui non splcndore sed splendoribiis^^^aeternoriim ; vel certe montis Illius unibrosi et
implendam proniittit fidelem animam '. Sic Ja- A condcnsi, derjuo venitSanctus sanctorum. Mox
cobus Deum memorat patrem luminum ', cum tamen pondere nostro in regionem innbr;e
lumen, cujus pater cst, et unum sit et unicum. mortis revolvimur, ubi ct diutissime sedere
Quanquam sic possit intelligi pater luminum, cogimur, donec visitatione orientis ex alto con-
quomodo pater misericordiarum. solemur. Cogimur, inquam, et utinam cogamur,
6. Jam vero vos, fratres, qui laboratis por- non deiectemur! utinam quod patiniur, ne-
et

tantes pondus diei et aestus, vel secundum tantum sit, non etiam voluntatis aut
cessitatis

Isaiam, in spiritu vcstro duro meditamini per voluptatis! Sed heu tam facile, tam libenter
,

diem aestus ^, ad umbras istas placet invitare projicimus nos, et obdormiscimus sub gravi
quas ille dies serenus aspirans rorem mise- umbra junipcri spinosae et infructuosa? arboris,
ricordiae cupit aestuantibus inclinare. Audite tam ncgligentes et securi torpescimus et immo-
ipsuni diem, adumbrarum refrigeria clcmenter rimur curis ct dcsideriis hujus mundi! Propterca
vos invitantem Venite ad : inc, omnes <jui la- B Leviathan, qui sub umbra dormit, cubiic sibi,
boratis et onerati estis , et ego reficiam vos^. nisi praecaveamus, ponit in nobis; quia vidclicct
Servus enim sub sole laborans, ut ait Job, amicas sibi umbras hujus sa^culi invenit in sen-
desiderat umbram ^, in qua scilicet a labore sibus et affectibus nostris. Istae siquidcm um-
recreetur ad laborem , vel per horam dimidiam, brae, tcste Job, protcgunt umbram cjus '° : quia
qua silentium lit in coelo : quam cum obtinuerit nimirum curae et desideria saecularia, qua} sunt
indulgentia Prioris sui, gloriatur et dicit, Siih in nobis,umbram nobis abscondunt immincntis
umbra illius , quam desideraham, sedi. In qua damnationis, ut cam non praevideamus, donec
nimirum umbra, quia non sola sessio est ad in ipsam impingamus. Aspira, o dies dierum,
quietem, sed etiam refectio ad satietatem, con- obumbra supra caput nostrum in die belli, in-
grue suhdii: Etfructus cyus dulcis gutturi meo^. clina supcr nos imibras salutis et refrigerii , et
Sic enim dictum est per prophetam : Convcr- inclinentur subtus nos umbrae torporis et taedii,
tentur sedcntes in umhra ejus, vivent tritico, et imo licet contingant nos
caecitatis ct mortis. Et
germinabunt sicut vitis^J. Servus seu mercena- C umbrae de cogitatione terrenorum, non nos
rius, quem saepius haec umbra recreaverit, lon- contegant tenebrae, id est, umbrae crassiores
ganimiter praestolabitur finem operis sui. Sic de amore eorum; sed semper rcspircmus in lu-
enim habes : merr
Servus desiderat umhram , et minosum amorem tuum, o Pater luminum, qui
cenarius prcestolaturfinem operis sui^.lnwmhvji vivis et regnas per omnia saecula saeculorum.
quidcm non finis,sed pausatio. Finiscnim crit Amen.
operis remuneratio , cum evacuatis omnibus
umbris, videbimus eum sicuti est cui modo :
— v,v»„..««»,^,,»„,*v»»..,»,v,v,„„vx»»^^»,v»»,..^.«v.w»..,
dicimus, In umbra tua vivcmus inter gentcs9-
inter Angelos nempe, non in umbra, sed in
luce manifesta.
7. Hoc autem notandum, quod cum umbrae ASSUMPTIONE B. MARI.iE,
illae um-
de superioribus inclinantur supra nos,
brae istae de inferioribus inclinantur infra nos. D SERMO I.
Cum enim divinis propinquamus, mundana su-
peramus : et quatenus vel ad umbram lucis Qiiod Maria duplici titulo sit mater, quodque i-eclc

accedimus, eatenus mortis umbram evadimus. dicatur thronus Dei.

Lux enim ct vita in coelo, mors in inferno :

umbra autem mortis in hoc terreno et tcnebroso

loco. Cum igitur spiritus altius nos elevat inter
terram et coelum, non tangimur umbra terre- 1. « Veni, elccta mca, ct ponam in te thro-
norum : ct licet nondum plcna luce fruamur » num meum ". » Multi vocati,pauci vcro cle-
coelorura, tamen urabris illuminamur montium cti. Beati quos elegisti , Domine ; liabitabunt in

' Isai. i.viii , II. — ' Jiuohi i, 17. — ^ Isai. xxvii , 8. — 4 MaUh. xi, 28. ^ Job VII ,2. — 6 Gantic. ii

3.-7 Osee xiv, 8.-8 Jol) vii ,2.-9 Thren. iv, 20, — "> Job xi, , 20 , 17. - " In Oflic. de Virginibu.s.
 ;
, ,,
;

2027 GUERRICI ABBATIS 2028

atriis luis ' : iiuo iii in cis liabitabis, tii in ^^^"""'inatcr est omnium ad vitam renascentium. IVIa-

regnabis, tliioniinique rcgni tui in cis colloca- A tor siquiclem cst qua vivunt universi
Vitae

bis. Sane oniniuin heatoruni beatissima est TNIa- quam duin ex se genuit, nimirum omnes qui
ria, quae de numero omnium electorum singu- ex ea victurisunt, quodammodo regeneravit.
lariter est clecta et praeclecta : quoniain elegit Unus gcnerabatur, scd nos onines regenera-
eam Doniinus, elegit eam in habitationem sibi banuir : quia videlicet secundum rationein se-
diccns, Hcei nyitics niea in scvcidiiin scvculi minis, quo regencratio fit ,
jam tiinc in illo
hic /labitabo, t/iwriiam c/c^i cani^. lh\h\tavit in omnes eramus. Sicut enim in Adam fuimus ab
ea novem mensibus, habitavit cum ea et sub ea initio propter semen carnalis generationis; sic

annis pluribus. Habitans in ea rcplebat eam in Christo ante initium ,

propter semen spiri-
singulari gratia charisinatum : habitans cnm ea tualis regencrationis.

pascebat eam inconipaiabili pioruni suavitate 3. Porro lieata IMaler illa Christi ,
quia se
morum, et divinoruni desiderabili sapientia niatrem Christianornm cognoscit ratione my-
sermonum. Nunc autem in ea et cum ea, sicut B sterii;cura quoque se matrem eis praestat et
interminabili a?vo, sic iiicomprchensibili modo aftectu pietatis. Neque enim duratnr ad filios
habitans, satiat eam bcatilicantium gloria visio- quasi non sint sui , cujus viscera semel quidem
num; foris quidem glorilicalre carnis formain feta, sed nunquam effela, nunquam desinunt
exhibens, intus auteni formam Verbi glorifi- fructum parturire pietatis. Benedictus siquidem
cantis imprimens. O Maria, rion vocabcris , ait fructus ventris tui, gravidam te, o pia Mater,
Dominus, iiltra clcrclicta, ct terra tua non vo- inexhausta pietate reliquit; ex te quidem semel

cabitur ultra dcsoUita, ut quia virgo, ideo sis nascens sempcr manens et affluens,
, sed in te

iniec\xx\<\A : 'ivAvocabcris Folimlas nica,\A est, et in horto concluso castitatis fontem signa-

dilectus Filius nieus in eii,c/uia complacuit Do- tum charitatis semper abundare faciens qui ;

minointe, et terra tua inhabitabitur. Habitabit licet signatus sit, foras tamen derivatur, et in

enim juvenis in virgine, et habitabitin te Filius plateis aquae ejus nobis dividuntur. Licet nam-
tuus; imo, si magis placet, ut non rccedamus a incom- que fons charitatis, proprius Ecclesiae ,

xerhis Scriptnrse, habitabunt in tc^iii tui^. C nuinicabilis sit alienis; beneficium tamen ejus
2. Quid haeretice caput erigis? quid my-
,
inipertire gaudet etiam inimicis. Denique si ser-
,

sterium pietatis ad occasionem perfidiae rapis? vus Christi filiolos suos iterum atque iterum
Unum quidem genuit : qui sicut unicus est parturit cura atque desiderio pietatis, donec
Patri in ccelis, ita unicus est Matri in tcrris. formetur in eis Christus *
;
quanto magis ipsa
Neque enim blasphcmas alios
sicut tu impie , Mater Christi? Et Paulus quidem genuit eos
postca filios genuit; sed intemeratum manet, verbum veritatis quo regenerati sunt praedi-
sicut signaculum perpetuae virginilatis in matre, cando Maria autem longe divinius atque san-
:

ita sacrainentum catholicae unitatis in prole. ctius, Verbum ipsumgenerando.Laudo quidein

Ipsa tamen unica virgo Maler, quae se Patris in Paulo praedicationis mysterium , sed plus
Unicum genuisse gloriatur, cumdcm unicum miror ac veneror in Maria generationis my-
suum in omnibus membris ejus amplectitur, sterium.
omniumque in quibus Christum suum forma- 4. Vide autem si non et filii Matrem videntur
tum agnoscit, vcl formari cognoscit, matrem se D agnoscere dictante utique ipsis veluti quadain ,

vocari non confundilur. Eva vctus illa, non naturali pietate fidei ut ad invocationem no- ,

tam mater quam noverca quae liliis ante pro- minis ejus, primo vel maxime refugiant in oin-
,

pinavit praejudicium mortis, quam initium nibus necessitatibus et periculis tanquam par- ,

lucis, dicta cst quideni mater cunctorum vi- vuli ad sinum matris. Unde nimirum de his
vcntinm scd invcnta est vcrius interfcctrix
: filiis puto non absnrde intclligi, (]uod per pro-
viventium seu gcnitrix morientiiim cuin suiim
, ; phctain promissum est ci , Habitabunt in tcjilii

generare nihil aliud sit ,

quam mortem ingene- /«/" ; salvo duntaxat intellectu ,
quo de Kcclesia
rarc ^. Et quia illa non potuit lideliter intcrjnc- haec prophetia principaliter acci|>itur. Et nunc

tari nomcn suum , ista iniplcvit mvslcrium : sifpiidem habitamus in adjulorio Matris Altis-
<|iia; cl ipsa, sicut Kcc.Iesia, cnjiis loriiia cst ,
simi , in protccliDiic ipsius conimoiaiimr, tan-

Psal. i.x.v, :.. » P.snl. » xxxi , 1 'i. — ^ Isai. i.xir, 'i , :>. — < Grn. iii. — * r.alat. iv, 19. — « Isni. i xii ,
>S.
 ,

2029 IN ASSTJ.MPTIONE R. MARI/E, SERMO II. 2U;}0

quam sub umbra alarum ejus : et poslmodiim^^^^hospitem susceptura; sed et sponsum habitura.
in consortio gloriae tanquam in sinu ipsius ,
A Adornavprat inquam , , mulfiplici decore virtu-
ipsius confovebimur. Tunc erit vox una laetan- tum et gloria, tanto fortasselocnpletius, quanto
tium et aggralulantium ^latri : Sicut lcetantiam interius totum erat. Hunc ornatum mirabatur
omniiim nostrum habitatio est in te^, sancta qui dicebat , Omnis gloria ejiis Jilice regis ab

Dei Genitrix. Nullatenus autem credideris ma- inttis , in fimbriis aureis , circumamicta varie-
joris esse felicitatis et gloriae, habitare in sinu tate^ : et alius, O quam pulchra est casta gene-
Abrahae, quam in sinuMarise, cum thronum ratiocum charitate^\ Domum tuam decet
suum in ca posuerit Rex gloriae. Domine, hujusmodi sanctitiido et decor. Is
5. (. Veni, » inquit , « electa mea , ct ponam decor te invitavit , ut intrares : illexit, ut red-
w in te thronum meum. » Non poterat si^man- ires. Intrans benedictionis gratiam multipHca-
tius , aut elegantius describi praerogativa gloriae sti : sed rediens cumulasti. Cum intrasti , homo
cjus, quani ut thronus Dei rcgnantis esse di- natus es in ea : cum redisti , Deus glorifica-
ceretiir. Nulii siquidem animae tanta plenitu- B tus es in ea.Tunc tibi posuisti in ea sacrarium
dine aut familiaritate copiam sui divina majestas gratiae nunc autcm thronum gloriae.
; ,

videtur indulgere , sicut illi in qua specialiter 7. Dicuntur quidem et sunt ahi throni, qui-

prae c*teris residere delegerit. Discipulis qui- dam scilicet spiritus divini praealiis, ut pu- ,

dem Dominus loquebatur, qui pauperes facti tamus , subjectis ordinibus , Dei praesidentis
pauperem sequebantur : In regcncratione , cum majestate pleni : quorum quae sit praerogativa
scderit Filius hominis in scde majestatis suce , Scriptura non exprimit, licet innuat ex voca-
scdebitis et vos super sedes'^ Alibi quoque pro- . bulo quod nonnulla sit. Sed et anima cujuslibet
mittit idem Agonotheta noster, de coelo spe- justi dicitur sedes sapientiae. Quae autem nunc
ctansetincitansdecertantes : Quivicerit ,'\x\(.y\\\., est sedes sapientiae, profecto tuncerit et gloriae.
dabo ei sedere mecum in throno meo, sicut ct Sit igitur illud coeli palatiiim plenum sedibus
cgo vici et sedi in throno Pntris mei^. Matri et thronis, sedeatque Deus in omnibus, accom-
vero cujus longe differens est meritum, nihilo- modans se et aptans cuique pro meritis. Non
niinus differens promittit praemium. « Veni, C immerito tainen creditur, sine injuria vel in-
»

inquit, « electa mea et ponam in te , thronum vidia caeterarum sedium quoddam esse speciale
" meuni. » Parum est, inquit, ut judicanti con- Regis solium excelsum et elevatum super glo-
sedeas, nisi et ipsa mihi sedes fias : ut maje- riam omniiim ; Mariam dico exaltatam super
statem regnantis eo felicius quo familiarius in choros Angelorum ut nihil contempletur supra ,

te contineas, et specialius prae caeteris incom- se Mater nisi Filium solum nihil miretur su- ;

prehensibilem comprehendas. Continuisti par- pra se Regina nisi Regem solum ; nihil vene-
vulum in gremio : continebis immensum in retur supra se Mediatrixnostra nisi Mediatorem
animo. Fuisti diversorium peregrinantis eris : solum cui nos ipsa precibus suis conciliet, com-
:

palatium regnantis. Fuisti tabernaculum pu- mendet, et.repraesentet unico Filio suo Jesu
gnaturi in mundo : eris solium triumphantis Christo, cui est honor et gloria in sa-cula s<t-
in cado. Fuisti thalamus Spousi incarnati : eris culorum. Amcn.
thronus Regis coronati.
6. O Fili Dei , nihil tibi , nihil in illo tuo D
displicuil hospitio quod tam libenter repetit,
,
SERMO II.
tainque affluenter remunerat tua dignatio. Nihil
utiquo in illo sordidum offendisti ,
quia nulla De iiuituo ainoie Jesii el Mari.-e.
erat libido, sed purissima castitas : nihil rtii-
nosuni ,
quia nulla crat superbia , sed funda-
tissima humilitas obscurum, quiaexclusa : nihil
erat infidelitas nihil angustum quia diffusa :
,
1 . Filice Jerusalem , nuntiate dilccto quia
erat charitas. Adornaverat thalamum Virgo amore la/igueo^. Verba ista quae a nobis hac
prudentissima, te regem Christum non solum iioctc canlata siint ,
qualiter ad Assumptionem

Psal. Lxxxvi , 7. » Matth. XIX ,28.-3 Apoc. iii ,31. — 4 Psal. xi.iv, 1 'i , 15. — 5 Sap. 1. —
<>
CaiUic. V, 8.
 , ,

2031 OUERRirj ARDATIS 2032

btaLf MaiiiL* possiiil vidcri pciUiicrf, v()Iuimis,'"""illiiis Filii tui virlus cxibot ct sanabut omncs,
si placct, cum vcslra Cliaiilatc tiaclaic. hl au- A adco ut ctiam fiinhiia vcstimcnti lia}moirli()is-
tcm co genere scrmoiiis racicnduin vitletur, sain sanaret ' : ct lii (juae tamdiu ipsum in utcro,
quo non inodo sa-cnlariuni scd ttiani ccdc- , in siiui , in {^'irmio continiiisti , ulli inlinnilati
siaslicaium aiictorcs littcrarum noniuuKjuam aul langiiori vcl acccssibilis essc poluisli? Non
usi sunt, maximc in tractandis Canticis, unde cst, inquit qiiod id miremini, si illud ipsuin
,

haec sunt sumpta. Iloc namqiic gcnus scrmonis, corpus Filii mei , (pialc ali^juando fucrit rccor-
salva veiitatc, (juadain amjiliori utitiir lihcrtatc, dcmini. Kl cnim (juam iniirmum quan-
i|)suin ,

ciim vidclicct sumj)lo ihcmatc causa;, ut hcatus tisve dcfcctihus suhditum fucrit, voluntate
llierouymiis ait , noii tain loquilur (juae revcra taincn , cgo novi quaj ipsum in utero alui, ,

facta vel dicta sint, quam ejusmodi fuisse ne- uheribus lactavi , sinu fovi : ncc solius infantiae,
gotium ostcndit, ut ea qu.-e dicuntur, etsi facta scd ct sequcnlium defcctus aetatnm vidi , ct eis,
vcl dicta non fuerint, licri lamcn vel dici j)o- ut j)otiii, ministravi : ad cxtrcmuin non sinc
tuisse, aut ctiain in alTcclu facicntis, vd di- B j)assionc mca, ludihria et suj)j)licia jiassionis
non ahsurdc crcdi possint. Maria
ccntis fuissc ct crucis aspexi ,
j^cr singula disccns quam vcrc
igitur migratuia corpore decumbehat, ut est dc co noster Isaias diwcrli ^ Fcre languorcs no-
humana infirmitas. Porro (iliae Jerusalem quai stros ipscluUt, ct dolorcs nostros ipsc portavit '.

sursuin est , id cst angclicaj Virlutcs , scientcs Ciir crgo doleam non eum meo dedisse corj)ori,
nimirum cjiiia ohscquiis Matris caj)tanda cst quod suo non dcdit? ita dclicata aut Non sum
gratia Filii , visitahant satis officiose Dominain suj)crha, utquod ille dignatus cst jiati, ego
suam , Matrem Domini sui. Et fortasse aliquid quantulacumque ex parte |>ati non possim aut
Imjusmodi priino jwst salutationisoflicia locuti nolim. Et illc quidcin misericordi voluntate,
sunt ci Angcli; sicut sj)cciem humano vultui, ego nalurali ncccssitate. Sane aliud cst sanitas,
ita sermonem luimano nimirum conformantes aliud cst sanclitas. Sanctitatcm dedit corpori
affectui vcl usui. meo, concejiti sui corj)oris sacramento : sani-
Quid est, obsecro, mi Domina quod sic
2. tatem se dalurum promisit, suscitati corporis,

aegra vidcris ct languida? quid cst quod praeter C cxcmj)lo. Dcnique ut minus miremini languo- ,

solitum tristis ct pigra ah heri et nudiustertius, rem incum ainore languco. Langueo plus iin-
, ,

sicut solehas, non sancta rcvisis loca, quorum jiatientia ainoris, quam passione doloris plus :

contcmj)Iatione amorcm tuuin jiascchas? Jam vulncrata charitate, quam gravata infirmitate.
j)cr non vidimus te , aut
aliquot dies rupem 4. Heu, inquiunt illi
,
quain frcquentcs, iino
Calvariae asccndcntcm, ut ihi locuin crucis continuae caus;e languoris ! Bone Jcsu (juomo- ,

imj^lcres lacrymis; aut ad scpulcrum Filii ado- do Mater tua poslquam te genuit , nun-
hajc
lantcin gloriain resurreclionis, aut in monte quam fere nisi in languore fuit? Priino languit
Olivcti dcosculantem cxtrema vestigia ascen- timore; jiostca dolore; nunc, ainorc. Tiinore,,

dcntis. Ob hoc ipsuin siquidcm crcditur in a nativitate usque ad jjassionem, cuin semper
valle Josaphat comniorata ( uhi ct sej)ulcruin vitain Filii insidiis aj)jicti vidcrct : dolorc , toto
cjus monstratur, iil ait hcatus Hicronymus, in temj)orc j)assionis, doncc redivivum recij)eret :

ecclesia miro laj)ideo fahricata tahulalu), ne nunc amore et desiderio felicius, sed mirabilius
scilicct •
a sanctis locis longius recedcrct , scd D cruciatur, quia scdentcm in coelo non tcnet.
saepius ea invisens , licet omnia memoria te- Quomodo, Jcsu bone, (jui sumini fructus cs
ncrct , formam taincn gcstorum , vclut coij)o- gaudii , taui longi factiis cs illi causa martyrii,
ralitcr in ij)sis efligiatani locis , dulcius ainj)lc- ut charissimam tihi ij)sius animain, tot ct tam
cterctur, ut vcl sic suuin ali(juatcnus ainorcm acuti sinc cessatione pcrtranseant gladii? Scd
solarctur. ohsecramus tc , Domina, (juid vis faciamus tibi?
3. Causain itaque percunctantibus illis, cur Vis saltein ut rcsidcat hic istc Ciahricl sym-
;d) his modo v;i(arct , ct cx toto dccuinhcict : invstcs tuus, iit assideat ct ministrct lihi , (jui

l,;ingueo, in(juit. Qu;u-e langucs? L;inguorcuim ;il) initio consciiis ct ministcr mystcrii tui

quem lr>cum in corpore tuo rejierit, in tpio custos quo^jue tui cubiculi meruit depulari
:'

salus muiidi tam diii Ii;ihit;ivil ? Dc roij)orc Non ojms cst , in^jnit Virgo. Suflicit milii niciis

'
Miillli. i.\, /(» K). i
Mjiic. V, :>,) ;i'i , v\ I.iic. VIII , 'i^l-iia. l!>;ii. i.iu , 'i , ft IMiillli. viu , 1
 D

2033 IN ASSUMPTIONE B. MARI7E, SERMO III. 2034

novus in carnc angclus , iliscipuluni dico quem^^^^caetcris qui longc jacent tuis pro- sub vestigiis,

diligebat Jesus , cujus nie dilcctionis haeredeni A bare consuevit improbitatem hujus affectus ct
reliquit, cum illum mihi, et me illi in cruce precis; qui nihil nimium , aut injuriosum sibi
commendavit : cujus obsequio nihilj mihi gra- deputat, quod in eum vcra duntaxat charitas
tius, quia convcrsationeetaffectu nihil castius, prajsumat. Et conversus ad sociam multitudi-
moribus nihil suavius, nihil sincerius fule, nihil nem : Eamus, inquit, eamus; ne ipsi Filio fa-
sanctius sermonc. Nos ergo, aiunt illi, in quo cere videamur injuriam, si gloriam Matris dif-
tibi esse poterimus officiosi ?/'///>£', inquit,yt?- feramus. Cum ergo reversi nuntiassent haec
rusalcm , nuntiate dilecto quia amore langueo, Domino suo, quid putamus Jesum nisi tale ali-
Ipse novit quomodo meo mcdendum sit lan- quid locutumPEgo sum qui patrem et matrem
guori. hliis honorandos commendavi ego ut faccrem ;

5. At nosti , inquiunt ,
quia cum sciat om- quod docui et exemplo essem aliis ut Patreni
, ,

nia, de multis quasi nescius interrogat. Si ergo honorarem , in terram descendi : nihilominus,
quaesierit ,
quid illud sit quod tuo vulneri velis B ut Matrem honorarem, in coelum reascendi.
adhiberi ,
quid respondebimus ei ? Sodales , in- Asccndi ct locum thronum glo-
praeparavi ei ,

quit , estis sponsi , Gabriel iste meus paranym- rise ; ut a dcxtris Rcgis Rcgina coronata eon-
phus ; non puto vobis esse celandum amoris sedeat in vestitu deaurato , circumdata varie-
mysterium. Dicam igitur : tantum ne judicer tatc. Neque hoc dico ,
quod in parte thronus ei
temeraria ,
quod majora me quterere videar. collocetur : quin potius ipsa erit thronus mcus.
Osculctur me osculo oris sui. Si quid mihi con- Vcni igitur, electa mea, et ponani in te thro-
scia esscm , contenta essem cum Maria Magda- num meum. In te mihi quamdam regni scdem
Jene osculo pedum , ubi indulgentia sumitur constituam , de te judicia decernam ,
pcr te

delictorum. Sed quia in omni vita mea non me preces exaudiam. Nullus mihi plus ministravit
reprehcndit cor meum, non puto mcarrogantcr in humilitate niea.Communicasti mihi, prseter
flagitare de osculo oris gratiam gaudiorum. ,
alia quod homo sum communicabo tibi quod
,
:

Cur autem arrogans videar, si illud os mihi Dcus sum. Flagitabas osculum oris, quinimo
reposco , quod de me sibi formavit ipse condi- C tota de toto osculaberis. Non imprimam labia
tus et conditor? Cum parvulum tencbam inter labiis, sed spiritum spiritui osculo perpetuo
brachia, quoties osculari speciosum forma prae et indissolubili : quia concupivi speciem tuam ,

filiis hominum niihi libebat, satis licebat nunr : etiam desiderantius quam tu n>eam ; nec satis
quam faciem avcrlebat, nunquam matrcm re- glorificatus vidcbor mihi , donec lu conglo-
pellebat. Et si fortassis impalientia dcsiderii rificeris. Domine Jesu subintulit
Gloria tibi, ,

eram nimia tamen more suo morem ma-

; ipse , chorus Angelorum. Gloria tibi , Domine Jesu ,
tri gerebat. Gaudebat eam rcplere gratia quae ,
ingeminct coctus fidelium. Glorificatio Matris
diffusa erat in labiis cjus, et dulcedine qua to- tibi proficiat ad gloriam , nobis ad veniam ; te

lus erat plenus, totus concupiscentia ct desi- praestante cui cst honor, et gloria, per omnia
derium,castarum scilicetanimarum. Unde sicut saecula saeculorum. Amen.
ipse de se confitetur, Qui cdunt me ad/iuc esu-
ricnt, ct qui bibunt me adhuc sitient^ qiumto :

gratiam oris illius gustavi suavius, tanto nimi-

rum rcpcto nunc ardcnlius. Crcvit quidcm gloria SERMO III.
et majestate : scd nihil ab illa ingenita nuitatus
est mansuetudinc et bonitate. Nihil ad illum De quiete spirituali.
illud supcrbise saecularis clogium : Honores
«

• mutant mores. » Subliniior est , scd non su- ——««•«.—

perbior : non dcdignantior. Non
gloriosior, scd
fastidiet matrem quam elegit nec aeternam , l. In omnibus rcquicm quwsici^. Grala (\n'ics

electionem suam novo judicio reprobabit. fessis. Grate igitur et opportune vobis, (jui fessi

0. Nc timcas, Maria ait Gabriel more suo , : cstis, dics istequietis et feiiationis iiitcrvcnit, ut
invcnisti enim gratiam apud Dcum. Etiam in dum sanctai Dci Genitricis requicm cclebramus,

' Kccli. XXIV, 2'J , et Joaii. vi , 3 j. — ''

liccii. xxiv, I I .
 ,

'^35 GUERRICI ARBATIS 20'JG

iion soliun corpora recreenlur liaciliuinaqiiiete'"**flictio et miseria; et in circuitu ojus tenipeslas

a labore niessis, sed etiam corda respireut in re- A valida : sicut et in natura reruin (it, ut quid-
cordationeni et amoreni illius ajternfe quietis. quid extra simplicitatem el unitatem puncti
Kt ibi tamen , o fratrcs , ibi etiam metetis,sed liicrit, in motu et ai;itatione sit; tantoquc con-
recpiiem mctctis qui nunc laborcm luijus messis citatiore quilibct circulus impetu rotetur, quanto
seminatis. Fructus hujus laboris, illa requics ab immobilitate principii sui, id est, a medietate
crit : requies a labore , merces pro labore, centri recesserit longius. Sane in circuitu impii
cujus eliam recordatio tideles vires reparat in ambulant 7 , (juibus Dcus immittit rotam malo-
labore. Limbra est a^stuantibus, cibus esurien- ideoque in illam intcrnam et aetcrnam rum :

tibus. Sic enim ait illa, qu;e memoriam abun-

rcquiem inlrare non possunt. Ideo contritio et
dantiae suavitatis ejus eructabat Sub umbra infelicitas in viis eorum , quia viam pacis non
:

illius queni desideraveram scdi, ct fructus cjus cognoverunt^ quia nec quaesierunt ut dicere : ,

dulcis gutturi meo\ O qui laboratis, o qui por- possint In omnibus requiem quaesivi ; ut vi- ,

tatis pondus diei ct cTStus sub umbra alarum B delicct in multiplicitatc actuum suorum qui-
! ,

Jesu invenietis requiem animabus vestris,7?r- bus turbantur, et turbant, unum quod est ne-
mamcntum, ut scriptum est , virtutis, tegimen cessarium cogitent aut requirant. Justorum ,

ardoris, umbracutum meridiani *; ut ex senten- potius est vox illa, qui et dicere possunt, Unam
tia cordis sit illa confessio oris : Domine, Do- petii a Domino, lianc requiram. Vullum tiuim,
mine virtus salutis mece, obunibrasti super caput Dominc, qucesivi, vuUuni tuuni requiram^ (jui :

meum in die bclli^, in die aestus et laboris, nonnisi quietis illius amore laborant, qui om-
certaminis et tentationis. Cum enim meditatio nino praeoptant ingredi putredinem in ossibus
aeternae requiei capitibus laborantium obum- suis, ut rcquiescant in die tribulationis, quam
Lrat, non solum ab aestu tentationum refrige- in bonis ducere dies suos, et in punct(> ad infer-
rat , sed etiam ad laborem animos innovat nuni descendere.
juxta illud quod scriptum est de asino 3. Si quis tamen curiosius inquirere velit, forti

Issachar , bona , ct
Fidit requiem cujus potissimum vo» illa sit , In omnibus re-
quod esset
tcrram quod optima, ct supposuit liumerum ad C quicni qucesivi : vox est utique Sapientiae vox ,

portandum id est , desiderio illius quietis et

•*
: est Ecclesiae, vox est Mariae vox est cujuslibet ,

haereditatis sponte bumiliavit se ad laboran- sapientis animae. Sapientia in omnibus requieni

dum. Et iste ergo dicere potuit Jn omnibus quaesivit, sed in solis humilibus invenit. Eccle-
:

requieni qucesivi, et in hcereditate Domini nio- sia in omnibus mundi nationibus requiem quae-

rabor. sivit, sed in solis credentibus invenit. Maria,

2. Felix qui in omnibus laboribusetviissuis sicut et quaelibet fidelis anima , in omnibus

requiem quaerit beatam semper festinans in- actionibus suis requiem quaesivit; sed hodie
:

gredi, ut Apostolus monet, in illam requicm *, demum invenit , cum post persecutionem He-
ejus desiderio corpus affligens, animum autem rodis, et fugam iEgypti, post tot insidias et

jam illi requiei parans et componens cum om- : atrocitates Judaicae impietatis ,
post tot ])as-

nibushominibus, quod ex ipso est, pacem ha- siones suas , de passione et morte Filii; post-
bens;requiem et otium Mariae voluntate prae- quam tam acerbi ipsius animam por-
tot et

eHgens, laborem autem et negotium 3Iarthae D transierunt gladii tandem hodie dicere datum
,

necessitate quidem suscipiens; sed quanta prae- est ei Convertere

: anima, in reqniem tuam, ,

valet jiace et quiete spiritus adimplens et sem- , quia Dominus bcnefccit tibi '". Qui creavit me ,
per ad illud unum necessarium deilla multiplici creatus ex mc , rcquievit in tabernaculo cor-
distractione sese recolligens. Homo hujusmodi poris mei , negare non potcrit mihi re^piiem
etiam cum laborat, quiescit sicut e divcrso : coeli sui. Qui enim gratiam ultro cumulat aliis,
impius etiam cum quiescit, laborat. Quomodo par pari quomodo non referet matri?Perge,
enim quiescerent, (piibus Deus immittit rotam ISlaria, perge sccura in bonis Filii tui; iidu-

malorum quibusjuravit : in ira sua, .SV /«m^/Z'////^ cialitcr age taiupiam rcgina, matcr Rcgis et

inrequiem nicam''} Extra illam non cst nisi af- sponsa. Rctpiicm «piaMebas, scd amplioris glo-

'
Caiilic. u, 5. — 'Eccli. xxxiv, 19. — ^ Psal. (xxxix, 8. — 4 f.ni. xnx, 15. — ^ Htbi. iv, 3. - ^" Psal.

xtiv, \'}.. — 7 P.'ial, XI ,9.-8 p.sal. xiii , ;t. -- '.• Psnl. xxvi ,4,8.— '" Psal. cxit, 7.
 , ,

2037 L\ ASSU31PTI0NE B. MARI.E, SERIMO III. 2038

riae est, quod tibi debetur, regnuni et potestas.'"*Mos pascit. Super quem, inquit, requiescain nisi

Indivisum habere tecum cupit imperium cui A ^/^^t-r //«w/Zrvrt .^ In omnibus requiem quaesivi , :

tecum in carne uno spiritu indivisum

una, et sed apud humilem ancillam inveni. Non est in-
fuit pietatis et unitatis mysterium dum scili- : venta similis illi in gratia humilitatis : ideo in
cet salvo honore naturae, geminato munere plenitudine humilitatis rcquievit ctiam corpo-
gratiae, juncta est mater in matrimonium. Re- ralitcr omnis plenitudo divinitalis. Quanquam
quiesce igitur, o felix, inter brachia Sponsi. aliter requieverit in Filio : quia etsi Malor hu-
Replicabit tibi, ni fallor, inter amplexus et millima, longe tamen Filius humilior. Idcirco
oscula ,
quam suaviter requieverit in taberna- Spiritus septiformis non solum super ipsum re-
culo corporis tui, quam suavis in cubiculo cor- quievit : sed etiam omnibus qui mites et humi-
dis tui, Non est injustus Deus , o fratrcs, ut les ab eo esse didicerunt, diversas in eo fclicis-

obliviscatur operis boni : vivit semper apud simae quielis mansiones praeparavit; imo totum
eum memoria benelicii semel accepti. Beatus ipsuni quoddam aureum fecit reclinatorium ad
apud quem Deus vel semel requiem invene- B quiescendum. Hujus nimirum reclinatorii bea-
rit, in ciijus tabernaculo vel hora una requie- tissimam requiem visus est quadam specie prae-
verit. libasse , qui supra i)ectus ejus meruit in coena
Ecce nunc quoque Sapientia clamitat in
4. recumbere.
plateis In omnibus requiem qucesivi. Pulsavi,
: 5. Sed adhuc libct intueri ,
quam plenum ra-
nec fuit qui aperiret : vocavi , nec fuit qui re- tionis et congruentiae sit quod ait : Super queni
sponderet. Filius hominis, factus , secundum requiescam, nisi super humilrm et quietum ?

prophetam, velut vir vagus, et quasi viator cle- Quomodo namque super inquictum aliquid
clinans ad manendum^ non habet ubi reclinel , quiesceret? quomodo super basem, ,qu3e nu-
caput suum foris stat plenus caputrore,et
: taret aut vacillaret, columna immobilis sta-
cincinnos guttis noctiuni. Quis ille in nobis tam ret ? Quis autem , nisi humilis ,
quietus esse
humanus atque hospitalis, ut surgat et aperiat potest? quis, nisi humilis iu pace quieti et mo-
ei, et inducat in cubictilum suum ; aut certe desti spiritus, se ipsum possidere ])otest? Im-
ostendat ei coenaculum grande stratum , ubi C pium projicit ventus a facie terrjE '', circumfer-
cum discipulis pascha manducet novum? Hoc turque omni vento doctrinoe. Impius , inquit
enim dico, fratres nisi requiem quam quaerit, , propheta, 7«a.v/ ninre fervens ,
quod quiescere
invenerit apud nos, nec nos optatam requiem non potesti. Fervet ira, aestuat avaritia, intu-
inveniemus in illo. Ait quidem Dominus per mescit superbia, se ipsum jugiter pugna [qua-
prophelam Hcec est rcquies mea, rejicite las-
: tit intestina, ac seditione collidit domestica. Ut
sum, et hoc est meum refrigerium Bentus qui "-.
ergo requiescat in vobis, o fratres mei , amator
intcUigit super egenum ct pauperem : in die ille largitorque quietis , r/^/^f? «/.;rvY7w, juxta con-
mala^ parabit ei Dominus vicissitudine debila silium Apostoli, ut quieti sitis. Quonam modo
requiem et refrigerium. Si ergo humanitatem istud erit ? Dico , inquit, vobis .: Ut vestrum
membris suis exhibitam Deus imputat sibi : nrgotium agatis, et operemini manibus vestris^.
quanto magis quod ipsius lit spiritui, cum gra- Opus est onus, quo veluti pondus navibus, ita
tiarum actione recolet , Hospes, inquiens, /«« quies et gravitas inquietis additur cordibus , sed
et susccpistis we ? ^umquid enim uudtorum **
D exterioris hominis fundatur atquc componitur
paupertassanctorum, quae vagos colligere, esu- status. Magnorum initium malorum est, sicut
rientes pascere non sulTicit, Domino qui magis Icgistis, mulier vaga, quietis impatiens , nec
apud pauperes hospitari consuevit, inhumana valens consistere in domo pedibus suis ; nunc
et inhospitalis erit? Super qucm autem rcquie- foris, nunc in plateis, nunc juxtn angulos insi-
scam, inquit, nisi super humilem, et quietum, et dians^. INec sine causa est quod Magister Gen-
trcmentem vcrba mca^'> O humilitas angusta tium hoc inquietudinis malum sic habet su-
tibi , ampla divinitati ;
pauper et insufficiens spectum ut non solum correptione, sed ctiam
,

tibi, sufficiens ei quem non capit orbis : co- separatione censcat illud perscquendum.'/Jr>^v/-
piose ac deliciose reficiens illum ,
qui et Ange- mus, inquit, vos, fratres, corripite inquietos '".

» Jerem. xlv, 9,8. — * Isai. xxviii , 12. — ^ Psal. xr. ,2. — 4 MaUh. xxv, 35. — ^ js;,i, i.xvi ,2. — 6 Tsal. i

4. — 7 Isai. Lvii , 20. — « I Thess. iv, 1 1. — 9 Piov. vii , 10-12. — '" I Thoss. v, \\.
 — ,

2039 GUERRICI ABBATIS 2040

Kt ilcm in sccuncla ad coscloni TlicssaloMHen-"'*'liani traiisronnalionis, similitudo non solcnn
ses, intc^ralia (jcui; scipcr inciuictos velut c c(L'lis A noniinis , scd ctiain operis sunVagctur. lllu si-

tonabat : Atulivinuix, iiujuit , irttcr vos tjiiosdnm quideni Doniinum hospitio tecti , hsec thahimo
tintbtilntttts i/i(jttittt' y nihil optrantcs, scd cti- susccjut uteri. Et (jtii crcavit me, inquit, rcqtiie-
riosc tigcntcs. His (itii ejusniodi sttnt dcntintia- vit i/i tabcrnacuio nteo ^. llla scdens sccus pcdes
/tttis, tit cit/n silcntio opcra/itcs, stitini ptt/tciti Doniini audicbat vcrbuin illius ^ : haec scdula
/nandticc/tt. Qttod si (jttis non ohedit vcrbo /to- circa curam humanitatis ejns , conservabat om-
stro pcr epistolant , Itti/tc notate : ct ne co/itnti- nia verba quaj de illo erant, conferens in corde
sccainini citin illo, ut confttndatttr \ suo ''. Sed et cum evangelizans circumirct Jesus
G. Si (juis fortc (fjuod absit) ejusinodi invcni- civitatcs ct castella , Maria comes individua ve-
tnr intcr vos, j)ulclirius el lioncstius, antcquam stigiis ejus adhajrebat, jicndebatque ex ore do-
tain gravitcr ct jjublicc notctur , ultro con- centis : adco, ut nec jjrocella jiersecutionis, ncc
iundctur : inde scilicet ,
quia notabilis est , et horrore supplicii a consectatu Filii et Magistri
dissimulatur ; rcj)rehcnsibilis , et toleratur. Sic B jjotucrit absterreri. Stabnt, 'mc[ml ,
jtijcta cru'-

autcin confundatur, ut confusione corrigatur, cem Jcsti Maria /nnter cjus''. Vlane malev ,q\.\x
corrcjjtione la?tctur , la?tificetque non modo nec in terrore mortis filium desercbat. Quo-
nos, sed Sjjii'itum Dci : qui cum dicat, In ont- modo enim morte terreri poterat cujus cha- ,

/libus rctjuiem qucesivi, non invenit eam nisi in ritas mors, imo fortior cjuam mors
fortis ut
cjuietis , nec j)ra;stat nisi quictis. Undc ct in- erat? Plane juxta crucem Jesu stabat, cujus
cjuictos j)er jjrophctam revocat et compescit : mentem dolor crucis simul cruci figcbat, suam-
Si rcverta/nini, et qtiiescatis, salvi eritis ^. Om- que ijjsius aniniam tam multiplex pertransibat
nes ergo pariter sic ojjeram demus, ut quieti gladius, quantis confossum corjjus Filii cernc-
simus , ut in quiete nostra semper in medita- bat vulneribus. Merito igitur ibi mater agnita
tione aeternae quietis occupemur, ac dcsiderio est, et cura ipsius idoneo tutori dclegata est,
illius ad omnem parati laborcm inveniamur. ubi maxime probata est et Matris ad Filium sin-
Hoc nobis impetrct bcata Dei Genitrix , cujus cera charitas, et Filii.de Matre vera humani-
requiem cclebranius, ab eo qui requievit in ta- C tas. Nam alias velut dissimulasse Matrem visus
bernaculo corporis et cordis ejus. Ipsc est re- est : sive cum in nuptiis flagitanti miraculum
cjuies aetcrna Christus Jesus; cui est honor , et ait, Quid /ni/ii et tibi, mulicr^? sive cum in mc-
gloria j)er omnia saecula sajculorum. Amen. diis sermonibus Evangelii dicenti cuidam, Ecce
mater tua etfratres tuiforis stant quterentes te :
Quce est, inquit, /nnter /nea^} Sed et Matri
cum miraculum posccret, sic respondcndum
SERMO IV. erat, ut aliunde quam a Matre se miracula
habere signilicarct ct illi qui sermonem Evan- :

Quod beata Virgo Mariae et Marthre officia implevit. gelii parentes annuntiando interrumpcbat , me-

lius resjjondere non jjoterat, ut videlicet sjjiri-

.— «.»«»— tualia carnalibus jjraefcrenda monstraret. Ac si

more suo diccret jjarentibns , occujjatum in ne-

1. Mnria opti/na/H parte/n elegit^. Hoc de D gotio Evangelii quaerentibus : Quid est qttod /ne

Maria sorore INhirthce scrijJtum est sed in Ma- : quceritis? Nescilis qitia in his quce Patris nui
ria matre Domini hodic jjlenius et sanctius im- sunl oportet /ne esse '°?
jjlctum cst. Hodic namque bcata virgo Maria 2. Absit cnim ut Matrem asjjernatus sit ,
qui
ojjtimain jjartem clcgit; imo quam duduiii cle- tanta cura dc jjarcntibus honorandis lcgcm dc-
gcrat , hodie pcrpcluo j)ossidcndain acccpit : dit. Absit, inquam , ut in tcrra fastidicrit INhi-

ut scilicct Domino,
inscparabilitcr adhaereat trem , cujus e coelo concupivit decoreni. Imo
j)crcnniterquc fruatur Dci Vcrbo. Ncc alicnum potius ordinabat in nobis charitatcm tam vcr- ,

aut incongruiim, si quod dc illa INlaria dictum bis cjuam cxcmj^lis noblscum agcns, ut carna-
cst, in istam traosumatur; cum ad convenicn- lium affcctibus necessitucUnuin , noii soluni Dci

'
II 'Hu'ss. ni,\\, \2 , \k. — * Isui. xxx , 15. — * Lii(-. x , 'i2. — » l.ccli. xmv, (3. — * l.cic. x, 39. —
''
1(1. II, 1'.>, .')!. - 7 Joiin. XIX, 2.'>. — » hl. II , 'i.
-•' Mallli. XII , 'i7 ,'•«. — '" l.iic.u, 49.
2041 IN ASSUMPTIOINE B. MART^., SEMIO IV. 2042
prajponamus dilectionem, sed etiam eorum qui^^^^conferret cum ea,qua3 conscia crat omnium;
Dei faciunt voluntatem. Ille siquidem affectus A quippe qua? ab initio omnia Filii sui diliijentiiis
de cordibus exigitur omnium nostrum ,
quos observaverat, conservans omnia verba qux de
summi Patris adoptavit dignatio, quo fidebter illo erant, conferens in corde suo^. Sic nempe
dicamus cum ipsius Unigenito : Quicnmque fe- seMartham exhibuit in cura pueri nutriendi; ut
cerit vnluntatcm Potris mci qui in ccelis est, ipse nihilominns Marioe partes exsecuta credaturin
meusfrater,et soror, et mater est^.V\ox^w?,{\\\\% studio verbi cognoscendi. Maxime tamen post-
Dei competit vox ista, nec uUum fidebus testi- quam idcm FiHus asccndit ubi.crat prius, Ma-
monium reddit ipse Spiritusspiritui nostro quod ter absoluta omni sollicitudine temporaU , san-
simus filiiDei, quam ut sonet de cordibus no- ctoque Spiritu ,
quem praeter singulares illas

stris haecvox Unigeniti Dei. Itaque Mariam conceptus sui primitias communiter cum Aj)o- ,

quae secundum carnem mater erat alia quoque stolis acceperat plenius illuminata, gaudebat
,
,

ratione matrem sibi Jesus probat quandoqui- nimirum vacare, et videre quoniam Jesus cst
:

dem et ipsa voluntatem Patris in tantum fa- B Deus. Visioprorsus in effabilis gaudii, summa?-
ciebat, ut de ipsa praediceret Pater, Vocaberis que delectationis omnibus qui diligunt Jcsum ;

Voluntas mea in ea '. Igitur ubi eam visus est sed prae omnibus illi quaj genuit Jesum cui :

ignorasse Filius , ibi amplius honorasse inveni- sicut singulariter cxcepta est gratia Deum ge-
tur : cum ei scilicet niaterni nominis honor du- nerandi ; sic et prajrogativa gloriandi in co
plicatur, pro eo quod eumdem Filium quem ,
quem gcnuit. Omnino singularis atque incom-
alvo gestaverat incarnatum etiam nunc animo , parabilis gloria Virginis matris, videre Deum
gestabat inspiratun). rcgem omnium diademate carnis quo coro-
in
3. Caeterum cum dilexisset eam Jesus , in navit eum ; ut et Deum agnoscat ct adorct in
finem dilexit eam non solum propter ipsam
, ut corpore proprio , ct corpus proprium glorifica-
finem vivendi , verum et in ipsam finem pene tum videat Deo. His interim, ut opinor, con-
in
faceret loquendi : dum velut inter ultima verba templationibus pascebatur Maria , hanc opti-
testamenti, curam Matrls cujus debitorem se mam partem elegerat quae non ablata, sed
, :

cognoscebat, charissimo transcribit haeredi. Sic C perfecta est hodie in ea. Quia enim negligens
quippe intcr Petrum qui plus diligebat, et Joan- aut scgnis non exstitit in opere Marthae, ne-
nem qui plus diligebatur , haereditatem suam quaquam vacua derelicta est a^ fructu Mariae.
Christus divisit , ut Pctrus sortirctur Ecclcsiam, Labor in actione , fructus seu merces in con-
Joannes Maiiam. Huic plane competebat haec templatione. Propterea, inquit, quod laboravit
portio non solum jure propinquitatis, sed etiam anima cjus , vidcbit ct sutunibitur ^.

amoris privilegio testimonioque pudoris. Dece- 4. Vobis haec dicimus, fratres, ut si quis de-
bat namque ut nonnisi virgo virgini deserviret, siderio tangitur illius optimae partis quae in
quatenus et Virgo beata, divino languens prae Maria laudatur, sciat quia haec praemium est
amore, floribus fulciretur castitatis : et virgini- illius quae in Marlha non improbatur ncc :

tas adolescentis id interim perciperet remu- a?quum cst ut praen)ium ante meritum requira-
nerationis, ut de contubernio proficeret tantae tur. Jacob prius opoitet jungi Liae, quam frua-
sanctitatis. Qui ctiam ,
quia fidelis probatus est tur an)plexibus Rachcl ^ sed et ipsum priiis :

in obsequio incorruptae matris; mysteria quo-D vocaii et esse Jacob , quam Israel. Rcctorcm,
que divinitatis, et arcana Verbi incorruplibilis inquit, te posucrunt? curam illorum luibe , ct
sibi credi promeruit. Decebat, inqnam , ut Ma- sic considera, ct omni cura tua cxplicita rccum-
tri Domini non alius obsetjucietur quam dile- be , ut la-tcris proptcr illos , ornamc/itum gra-
ct

ctus Filii : quatenus et Mater semj)er susjiirans tice accipias coronam ^. Labor siquidem operis,
Filium in dilectum Filii suavius resj)iraret; et seu sollicitudo adu)inistrationis semina sunt ,

discipulus Magistrum sibi conquci-ens nimis cito justiliae pro quibus gaudia metenda sunt ex
:

subtractum Magistram totius veritatis se rej)e-

, ore consolantis misericordiaj. Sic enim ait
risse gauderet.Idque satis commode provisum , propheta Seminatc vobis in juslilia , mctile in
:

utscripturus Evangelinm familiarius de singulis orc miscricordioi''. At enim qui parce scminat,

' MaUli. XII, 4y. — ' Isai. T.xtt ,

•'». ^ Liic ir , 19, 51. — i Isai. liii , 11. — '>
Gcu. xxix. — 6 Eccli. xxxii,
1-3. — 7 Osee x, 12.
2043 OUERRICI ABRATIS 2044
paice elinetet: et qui seminat in benedictione,'""
de bfnedictioiiihus et nietet ', IVulhis sane tam A .v.v.v.v...^ ..^ .

prorusahinediitiont- Sfminavit, sicut hene- iila

dicta in muherihus; quie henechctnm stnien de IN

ventre proludit. Sed seinen dicam, an fructum ?
Mehus utrumque. Qui enim semen est operan- NATIVITATE B. MARI^:,
tihus justitiam, fructus erit nietentihus gloriam.
Semen, in passione frnctns, in resurrectione.
:
SERMO I.
Polcns in terra senien istud, quod cadens in
terram mox excitavit potcntiam suam ut mul- ,
Conipaiatio paitns Virginis cum vite qiiae incornipta

tum fructum afferret et in semine illo bene- , dal odoreni siuim.

dicerentur omnes gentcs. Unde et ihi seqnitur :

Generatio rcctorum henedicetnr *.

5. De benedictionihus suis itaque Maria me- B
tat : et i\wsi omnium gentium
benedictionem 1 . Ego qiiasi vitis fructijtcavi siiavitatem

seminavit, benedictionem omnium gentium sin- ocloris Natalem beatissimae Virginis matris
*.

trnlariter accipiat. Beatani me clicent inquit, , celehranius, de qua Vita omniuni accepit nata-

omnes <^enerationes ^. Parum est hoc. Beatam te lem. Nata est hodie Virgo, de quaSalus omnium

dicent omnes beatorum spirituum ordincs. f'i- vohiit nasci , ut natis ad mortem , daret ad vi-

derunt \\0(\\e ascGnAenVem JiUce Sion cadeslis, et tam posse renasci. Kata est hodie Maternova,
beatam dixerunt et regince laudaverunt eam^.
, quae primae niatris maledictionem dissolvit; ut

Prorsus de henedictionihus suis hodie ^laria peristam benediclionem haereditate possideant,

metit, quia refusa est spirituahter in eam omni- qui per illaiu sub praejudicio maledicti aeterni

moda henedictio illa qnam de se profudit. Date fueraut nati. Prorsus nova mater, quae novitatem

ei, inquit Spiritus sanctus, de fructu ventris atlulil fihis inveteratis, vitiumque sanavit tam
sui- et saturetiir illo quem genuit. ^later mi- ingenitae, quam superadditae vetustatis. Prorsus

sericordiaj, saturare gloria Fihi tui ; et dimitte C nova mater, qua; tam novo miraculo parit, ut
rehquias tuas parvuhs tuis. Tu jain ad mensam, pariat, et virgo sit; ipsumque pariat, qui om-

Domina; nos suh mensa catelh. Sicnt ocuh an- nia matremque ipsam inter omnia creavit. Mi-

cillse in manibus dominae suae, ita familia haec rabihs quidem novitas fecundae virginitatis sed ,

famehca de le praestolatur alimoniam vitae. Per longe niirahihor novitas editae prohs. TSldli

te fructum vits communicavimns , in mensa enim incredibile jam erit Virginem permansisse
prtesentium sacramentorum per : te eumdem quae peperit, qui Deum agnoverit esse qui na-
fructum vitje communicemus in mensa peren- tus fuit. INuhatenns siqnidem cum injuria ma-
nium gaudiorum, Jesum henedictum fructum ternaa nasceretur integritatis, quietiam corrupta
ventristui; cui est honor et gloria, per omnia redintegrare consuevit : nec veritas assumpti
ssecula sjeculornm. Ainen. corporis potentiae praejudicavit Creatoris, quo-
minus servaret sihi, quod phiribus dedit cre-
aturis.Multas nempe creaturas iuvenies nasci
D sine corruptione gignentium et quadam voce ,

sua Creatori super inviolahili partu suo perhi-

bere testimoninm.
2. Sed loquatur INIater ipsa, qua; sui conscia
est mysterii et nos edoceat quomodo vel quid
,
,

ipsa genuerit. Loquatur autem non novae asser-

tionis argumento, sed antiquo prophetiae ora-
culo : quia, ut ait Petrus apostolus, etiam mira-
culis lirmior testis est propheticus scrmo". Qiiiil

cnim minus patet calumniae, aut suspicioiiem

admittit falsitatis , (|uam testimonium divinitiis

II Cm. IX, (1. ' Psiil, rxi, 2. — ' T.tic. I, 'i8. — 4 Canlir. t. , 8 - ^ IV.li, xii.iv. ja. -
'"'
II IVlr. i, I !>.
 ,

2045 IN NATIVITATE B. MARI^, SERMO I. 201G

de nondum natis prolatum? Longe igitur ante-"''"'!!^^ traliuntur adolescentula?, cuni per devotio-
quam nasceretur Maria, voceni assumebat ipsius A nem currunt post ipsiun. Qiianquam alius sit
Spiritus, qui in ea futurus erat, et tam divini- odor ille qui de fania praedicationis percipitur,

tatem Filii ,
quam integritatem Matris , opus vi- alius odor iste qui de vestimentis vel unguentis,
delicet suum ,
impiorum
contra blasphemias vel de ipso fortassis corpore ejus quodammodo
defendebat, et in persona ipsius si modo com- , crassior aspergitur. Qui utique non est aliud
munem intellectum sequimur, quod nunc au- quam virtus quae de illo exit, qu* pigros ex-
distis dicebat Ego quasi vitis fructificavi
: citat, et fervorem amoris innovat, ut ad cur-
suavitatem odoris '. Quod enim personae Sa- rendam viam mandatorum exsuhare faciat.

pientiae , id est , ipsius Filii, tribuit ha^c verba Quia ergo tam odoriferum fructum edidit,
4.

contextus lectionis, sicut ipsi scitis, qui regulas glorietur Maria et dicat Ego quasi vilis fru- :

nostis Scripturarum , nihil huic praejudicat in- ctifica\'i suavitatem ocloris. Pulchre quasi vilis :

tellectui quominus sicut aha multa, possint

,
nam botrus Cypri dilectus suus illi^, de quo nou
,

aptari personae quoque Virginis matris. Sed B solum torcular passionis rubens niustum ex-
neque illud ignoratis quod satis superque sup- pressit pretiosi sanguinis, quo calix praeclariis

petant alia testimonia, familiarius ac manifestius inebriat; sed et quotidie devotio sancta sibi

huic negotio servientia : sed non erit fraudanda vinum exprimit, quod laetificat cor hominis , et

exspectatio vestra de his quae lectio proposuit intbriat voluptate gaudii et amoris. Verum non
hodierna. prius inebriat gustus saporis ,
quam trahat sua-
Respondeat ergo Maria blasphemis tam
3. vitas odoris ; nec laetificat gaudium visionis
prose, quam pro Filio cunctasque haereses ;
nisi prius alliciat pietas opinionis : quia nisi crc-
solo interimat verbo et dicat Ego quasi vi- , : diderimus non intelligemus , nec gustabimus
tis fruclificavi suavitatem odoris. Ac si aperte quoniam suavis est Dominus •. Fides siquidem
dicat Partus quidem meus non habet exem-
:
est quae odoratur, experientia quae gustat et
plum in sexu mulierum sed habet similitu- ,
fruitur. Ideo fortassis Maria Jesum suum de-
dinem in naturis rerum. Quaeris quomodo vir- scribens per virtutes ipsius et eflicientias, primo
ginitas genuit Salvatorem ? Sicut flos vitis C suavitatem odoris eum nominat; quia videlicet
odorem. corruptum inveneris florem pro
Si ,
hoc initio Jesus in nobis habet subsistere, si

eo quod dedit odorem, violatum crede ])udo- redolentia sanctae opinionis suae ad se nos tra-
rem , quia edidit Salvatorem. Quid potcs calum- hat. Quis sit autem fructus unde iste odor prod-

niari in proprietate siniilitudinis ? Quid enini it, et quo nos trahat, aperit cum subdit Et :

aliud est virginitas, quam flos inviolati corpo- fiorcs mei fruclas lionoris et honcstatis ^. Prorsus
ris? Quid aliud est filius virginitatis quam ,
iste est Jesus suavitas odoris invitans , honestas
suavitas odoris? Tu tamen cave ne bono mo- sanctificans,honor glorificans. Suavitas odoris,
riaris odore. Bonus enim aliis odor vitae in qua velut ad viam adducimur honestas, ^jer :

vitam , his qui scilicet salvi fiunt aliis odor : quam deducimur honor, ad quem perdti-
:

mortis in mortem , his scilicet qui pereunt, ni- cimur. Pulchre autem honestas dicitur, quasi
mirum tanquam odor vineae florentis anima- honoris status. Neque enim honor ille sunuuae
libus venenatis. Sane suavitate hujus odoris dignitatis et gloriae statum tunc in nobis habere
refociliabatur spiritus patriarchae senis, qui D posset, nisi nunc honestas vitae et morum se-
filium tangens, et fragrantiam Christi sentiens, dem ei praepararet. Nullus tunc, sicut nunc, pas-
de memoria abundantiae su^vitatis illius eructa- sim cernitur honoratus sine honestate, sicut
bat, dicens Ecce odorfilii mci , sicut odor agri
: nec ullus honestus sine honore. Est ergo Jesiis
/;/t'«/, c«/Z»t'«6Y//.r// Z)ow/««.« \ Suavitatem hujus primo suavitas odoris his quos vocat deinde, :

odoris odoratus est Deus Pater, et delectatus honestas his quos justificat demum, honor iliis :

repropitiatus est humano generi , cum Filius quos magnificat. Nam quos praedestinavit, Iios
scmetipsum oblationem ethostiam Deo
offerret et vocavit et quos vocavit, hos ct justificavit
: :

in odorem
suavitatis. Hocsuavi odorc trahiuuir, quos autem justificavit, illos et magnificavit ''.

cum per conversionem currimus ad ipsum . 5. Talis est igilur Dilectus meus ait Maria , :

' Eccli. XXIV, 2.'$. — ' r/cii. xxvM , 27. 5 CanUc. I, K{. — 4 Psal. xxxiii , 9. — ^ Tccli. xxiv , 23.
•5
Rom. VIII, .(0.
 ,

•2047 C.UERRICI ABBATIS 2048

ft iste cst HHus nunis, o (llifc Jcnisalcm. Iste^^^^ctionis hodierna?, non inconvonientcr, ut arbi-
est hcncilictus fruclus vcntris niei luuic IVu- A tror, hcita^ Dci (icuilrici nos ilhid assii,'nasse
,

ctilicavcruMty/w/f^A- inri. Non ait, Flos ; se(l,//o- salvo taincn intcllcctii illo, quo tola leclio Filio
res : quia cuni virgo sancta est, flos virgini- ejusdem proprie competit, idest, Dei Sapientiap.
tatis in ea multiformis est. In Maria tamen gratia IMulto autcm manifcstius in co quod modo de
singulari pra; oinnihus multipliciter Horuit, quae cadcm lectione proposuimus, ejusdcm Virginis
tota pulclira intus ct foris , tota vcrnahat qua- se dcmonstrat vox ct pcrsona, si tamcn adver-
dam florulentia et vcnustate pudoris. Nam etin tamus, in co quod ait, Ego niatcr pulchnv dilc-
te quoque si castimonia perfecta sit, non solum ctionis, etc. quam pulchre et commode Fijjum
reflorchit caro tua , sed et super te totum efflo- his virtutum nominihus dcscrihat. Notus crat
rchit sanctilicatio qua;dam divina. TNon erit Matri Filius, nec minus utiquc quam illi qui di-
aspectus petulans, aut vagus, sed pudicitia flo- cehat : Etsi cognoviinus C/iiistiiin sccunduni car~
ridus : non sermo lascivus aut ineptus, scd ve- nein, scd nunc jani non novinius^. Primo novit
recundia gratus, aut sapientia conditus. Non B eum secundum formamcarnis, in quaipsaeuni

|>rurient aurcs Hhidine audiendi nova vel tur- genuit : sed longe hoc a cognitionc illius forma?,
pia, nec palatum desidcrio sumcndi dulcia. qua Patcr cum genuit. In illa visus cst ali- Non in

erit incessus inordinatus sed modestus nbn quando, ct non erat ci species necpie decor ^ in
, : :

ipse hahitus non dicam meretricius, sed neque ista splendor est gloriae et candor lucis aetcr-

supcrstitiosus, imo religiosus; totusque hominis nae ^, apud qucm non est transmutatio, nec
tui status sanctimonine gratia florulentus ut vicissitudinis ohumhratio 7. Visio illius forma; ,

recte sponso dicere possis, cum cum ad secre- incredulis auxit peccatum visio istiusjustis ser- ;

tum tuum invitaveris, Lectulus nostcrjloridus ', vatur in praemium, Igitur inter formam carnis
Quinimo ipse totus eris quidam flos pulchcr- et formam Verbi, quasi medius de ista ad iUam
rimus, qualibus sponsa languorem amoris sui gradusest, quaedam alia formaChristi, spiritualis
fulciri ac recreari desidcrat, cum ait Fuhite quidem scd quam in carne palam exhihuit; : ,

inc Jloribus , stipate nic nialis cjuia atnorc lan- forma scilicet vitae quam in corpore gcssit ad
,

g^«(?o '. Hujusmodi justus, etiam cum senuerit C informationem eorum qui erant credituri. Si

in terra radix ejus, et in pulvcre emortuus fue- enim secundum exemplar vitae et morum, quod
rit truncus illius, ad odorem aqure vivae in re- in eo monstratum est formatus fuerit in nobis ,

surrectione id est, in rcfloritione justorum

, Christus; tunc demum idonei erimus videre non ,

germinabit sicut hlium et florebitin seternum formam solum quae formata est propter nos
:
, ,

ante Dominum florem de flore natum virgi- , sed etiam illam quae formavit nos. ,

nem, virginis filiuni, Sponsum et coronam vir- 2. Est utique in Christo aha forma corpora-
ginum; florcm inquam quo coronanda cst , lis, alia moralis, alia intellcctualis. In corporali
,

non solum intcgritas virginum sed ct castitas frater cst in morali magister est in intc!lc-
, ; ;

continentium ipsi gloria per omnia saecula sae-

: ctuali Deus noster est. Corporalcm susccpit, ut
culorum, Araen. impleret sacramcntum moralem exhihuit, ut :

praeberet exemplum : intellectualcm seu divi-

nam revelabit ad prfemiiim. Quanquam etiam
D corporalem tiinc cernere, in quam Angeli con-
SERMO II. cupiscunt prospicere , non minima sit portio
gloriae. Beatus autem qui nunc amator factus
I)e pulchriludine sanctx dileclionis. est forma; hujus, qua; in excmplum cst propo-
sita : nam qui scriUator est illius quae in pivt-
miiim est rcposita, opprimctur a gloria **. Hujus
forma; mirator et amator factus crat, qui dicc-
1. Ego matcr jjulchrcc dilectioiiis , ct timoris, bat : Speciosus forina prcejltiis hominum^. Vis
rt (ignitionis, ct sniicta' spci '. Mcminisse potcstis scirc qiiia non formam corporis, sed cordis, non
I iim pra-lcrito aiiiio lixpicrcmur dc piiiicipio lc- pulchriludiiicm iiu-inhroruni, scd nuuuin pra'-

'
Cantic. i, 1.5. — » Id. ii , 5. -^ Kecli. xxiv, 24. — * II f.or. v, IC. '*
Isai. i.ui , 2. — '"'
Saj». vm , UO.

7 Jacuhi 1 , 17. — * Prov. xxv, 21. — ') Psal. xnv, 3.

 , ,

2049 IN NATIVITATE B. MARI^ SKRMO , II. 2030

dicabat? audi sequentia : Spccie tua, inquit, 6'/'"'°
4. Hunc igitur commendans iiobis sic ail :

pulchritudinc tiia, intcmlc , prnspere proccdc , ct A. Ego matcr pulclirce dilcctionis, ct timoris , et

;f^/w. Adhuc fortassis dubium est, nisi addat : agnitionis, ct sanctce spci ^. Ergone est iste

Propterveritatcm, inquit, et mansuetudinem et Filius tuus, o Virgo virginuni ? ergone talis est

justitiam\ Prorsus haec est species tua et pul- dilectus tuus, o pulcherrima uiulierum ? Phme
chrifudo tua, qua regnum acquisivisti, pul- tahs est dilectus meus, et ipse est Filius nieus,
cherrime regum veritas utique sermonum,
, o fdiae Jerusalem. Dilectus meus est pulchra
mansuetudo morum, justitia judiciorum. Hac dilectio in se ipso : dilectus meus est pulchia
pulchritudine facile illexisti et subjecisti tibi dilectio, timor, et spes, et agnitio in illo qui
etiam corda inimicorum ,
quip])e totus concu- natus est ex ipso. Ipse enim est non solum quem
piscentia et desiderium. timemus, agnoscimus, et in
Mirabilis triumphus diligimus , quem
gratiae, omnino novum ac ])ulcherrimum genus sed haec etiani omnia in nobis ()j)e- sjjeramus ;

victoriae, hostem non perdere ad mortem forti- ratur, atque his virtutibus, veiuti quibusdam
tudine sed convertere ad amorem pulchritu- B membris et partibus, in nobis perficitur atque
,

dine. Ecce mundus totus posteum abiit concu- formatur. Tunc enim perfccte, pro modulo
piscens speciem decoris ejus, non quia faciem hujus vitae, Christus iu te formatus est, tunc
ejus viderit, sed quia tam multa amabilia de veritas ipsius in te expressa est si veritatem ,

mansuetudine, veritate et justitia ejus audivit. quae ipse est aguovisti, et agnitam glorificasti
Ex Sion species decoris ejus , quia de Sion timore videlicet et spe; et ne s])es confundat
exivit lex, et verbum Domini de Jerusalem ^ : charitas diffusa sit in cordc. Si huic sensui ju-
unde scilicet Evangeliuni ad uos missum est, in dicas incongruum ,
quod alius sit istarum ordo
quo quaedam ])ulchrior Christi facies ostensa virtutum vel profectuum, et alius ordo positio-
est; forma scilicet vitae et doctrinae quam et ,
nis nominum : non enim ait , Ego mater agniti^
tradidit verbo, et in se exjaressit exemplo. onis, et timoris, et s])ei, et dilectionis; sed ait,
3. In hac forma nosse Christum , interim Ego mater pulchrte dilcctionis , et timoris, ct
jiietas est Christianorum; cum uosse in forma
: fortassis et in hoc agnitionis , ct sanctce spci

carnis,scandalum fuerit Judaeorum nam nosse C ordine i])So quem ])onit, inveniri poterit aliquid
:

in forma divinitatis felicitas cst, et gaudium congruentiae et rationis. Sicut enim de agnitione
Angelorum. Ideoet Paulus sciens quia caro non timor nascitur, quem ne in desperationem ,

j)rodest quidquam sine spiritu videlicet qui

, concidat, spes adjuncta consolatur, ipsique spei,
vivificat, nosse jam Christum secundum carnem ne confundat, dilectio suffragatur : ita vcrsa
repudiat^: nimirum utspiritui vivilicanti studio- vice dilectio castuni j)arit timorcm , timorque
sius totus intendat. Hoc ij)sum et Maria sapere cum dilectione illuminat agnitionem, secundum.
videtur, quae dilectum uteri sui, dilectum voto- illud Sapientis, Qui timctis Dominum, diligitc
rum suorum insinuare cuj)iens affectibus om- illum, ct illuminabuntur corda vcstra **.
Quauto
nium, describit euni non secundum carnem, sed autem verius illumiiiato corde Dcus agnoscitur,
secundum spiritum quasi diceret et ipsa, Etsi
: tanto fiducialius in eum sj)eratur. Lnde est
cognovi Christum secundum carnem, sed nunc illud : Spcrent in te omnes qui noverunt nomen
jam non novi. Cupit namque et ipsa formare tuuni, Domine '. Spes vero sancta est , sicut Jo-
Unigenitum suum in omnibus filiis ado])tionis, D annes dc spe videndi Deum loqucns ait : Om-
qui etsi geniti sunt vcrbo veritatis, nihilominus nis cjui habct hanc spem in iltuiu sanctificat sc
tamen parturit eos quotidie desiderio et cura ipsum, sicut ct ille sanctus cst *.

donec occurrant in virum perfectum,

pietatis, 5. Pulchre autem et proj)rie dicta est pulchra
inmensuram plenitudinisaetatis Filii sui, quena dilectio , cum charitas Deus sit, ac per hoc
semel parturivit et peperit; imo , ut Isaias ait, summa j^ulchritudo; sitque virtus ista fere lota
Jntcquam. parturirct pcperit ^ : quia peperit pulchritudo Ecclesia; ,
quam ij)se Sj)onsus ejus
sine dolore, nec experta est difficultatem et mo- in Cantico amoris invenitur tantuin ac totics in
lestiam parturitionis, cum pareret gaudii fru- ea mirari ct cxtollere. Prorsus dilcctio pulchra,
ctum aeterni. quae de corde puro est, et conscientia bona , et

• Psal. XLiv ,6. — ' IVIich. iv, 2. — 3 II Cor. v, IG. — 4 Jsai. i.x\ i , 7. — ^ l.ccli. -xxiv, 2i. — ^ Id. ii

10. — 7 Psal. IX , 11 . _ 8 I Joan. iii , .<.

TOM. VI. Go
 — ,,

20 Jl 01 KUUICI AIJBATIS •2052

fule non liiia. l \n iniin vov |>mun> est , in\\W"^'((i/t>rn/n K La'lnm prorsns ac novje ])Icnum
est ruga; ubi conscientia bona, nuUa cst ina- A giatiiie ctiani quan-
novi Tcstanicnti principiuni ,

cula : ubi lides non licta , non cst aliquid cjus- tuinlibct inliiiclcm aut ])iyrum provocans ad

niodi quod oculis Sponsi displiceat, quominus audicndum , sed amplius ad faciendum , cum
sibiEcclesiam nunc gratiosain tunc gloriosam , scilicct bcatitudo miscris , exsulibus ct egenis
exhibeat. Distingucnda ctiam crat lioc noinine proiniltitur rcgnuin ca'loruin. Gratum, inquam,
diiectio sanctorum ab amore hominum , sive et auspicatum novae legis initium, quando in
turpi ,
qui nec nominandus est inter lidelcs ; sive ipso statim initio , tot beatitudinum benedictio-
naturali quo amantur parentes; sive s;ec«lari,
,
nes dat Legislator, quibus delectati eant de vir-
quo se invicem amant propter saeculi necessi- tute in virtutem per istos videlicet octo gra- :

lates vel cupiditates. Procul ergo procul imo dus asccnsionis, quos in corde nostro disposuit
, ;

nnsquam prorsus sub oculis Dci amor turj)ilu- structura Evangelii secundum exemplar et ,

dinis seorsum autem interim cedat amor ne-

: imaginem ca'lesttum quod Ezechieli quoque ,

cessitudinis, solusque regnet amor internae et B ostensum est in monte visionum Dei. Est enim
£eternce pulchritudinis quo solum Dcum vel manireste quidam ascensus cordium et profe-
,
, ,

propter Deum amant vere pulchri. Tu vero, ctus mcritorum isle per ordinem digestus octo-
bone Jesu pulchritudo Sanctornm speciosus
,
narius virtuturn, gradatim de imis ad summa ,

forma non modo prae filiis hominum sed et

, perducens virum evangelicae perfectionis do- , ,

j)rae virtutibus ccelorum ; specie tiia et pulchri- nec ad videndum Deum deorura in Sion ingre-
tudine tua , inlende , prospere procede ct rc- diatur templuin de quo propheta dicit Et in , , :

gna : tamque late regnet pulchra dilcctio tua, ut octo grndtbus ascensus ejus ^.
turpem dc finibus rerum perturbet et eliminet, 2. Prima siquidem virtus inchoantium est re-

saecularem ad se convertat et inclinet, natura- nuntiatio saeculi, qua pauperes efficimur spiri-
Icm sub se regat et ordinet ; ut illa pulchra et tu secunda, mansuetudo, qua nos obedientiae
:

vera dilectione te diligat niundus, qua dilexisti subdimus, et assuescimus dcinde, luctus, quo :

niundum, Salvator mundi qui vivis et regnas peccata plorantur, vel virtutes implorantur.
,

Deus, per omnia saecula sseculorum. Amen. C Ibi nimirum gustamus, unde amplius esuria-
raus, et sitiamus juslitiara tam in nobis quam
' —
"- ' " " " — "'" — "" —
in aliis, zeloque contra peccantes incipimus
,

commoveri. Sed ne zelus immoderatior in vi-

IN tium feratur, sequitur miscricordia qua tera- ,

peretur. His ergo stndiis, vel exercitiis, cura

SOLEMMTATE OMMUM SANCTORUM, quis justus et misericors esse didicerit, idoneus
erit fortassis contemplationi vacare, et raun-
SERMO. dando cordi quo Deus videatur operam dare.
,
,

Exercitatus autem et probatus tam in actione

De pauperibus spiritu. quam in contemplalione, tum demum dignus
erit, qui nomen et ofQcium Filii Dei gerens,
—— 8«o,» pater et ministcr factus aliorum, tanquam me-
D diator ct sequcster pacidcct inter ipsos et Dcum :

1. Agnosco notum
Deati pauperes spiritu '. pacilicet ipsos ad invicein, vel etiam ad eos qui
illud ac nobile prognosticum quod in testimo- , foris sunt, sicut scriptura est in laude sanctorum
niura sui , necdum natus in carne Dci Filius patrum , Pacifirantrs in doniibus suis *. In hoc
protulit; jam vero nalus, sed nonduni notus , oflicio qui lidelis ct constans fuerit, saepe vir-
sibi com|)eterc docuit : .Sy-'/A//M.v, iiiquil , /)o/////// tutcm et nierituni sibi martyrii compaiabit
super niL' , ct>angel/zare paujjcribus //lisit //le '
. pcrsccutitjncni paticns propler justitiam; ali-
Ecce pauperes evangelizantur, ecce pauj>cribus quando ab his pro qnibus jmgnabit, ut sit ei
et
Evangelium regni nunliatur Bcati , inqiiit, : dicerc , VHii niatris incte pugnaveriint contra
paupcrcs spiritu, (pio/iiaiii ipsoru/n est rcgnu//i ///(•*' : ct Cuni liis (jui oderunt pncein, erant
,

' Miiiili. V, .1. ' Isai. Lxi, 1. — 3 Mnllli. v, 3. — 4 F/trli. xi , .T7. — ' Tu-cli. xi.iv, fl. ^ Cantic,
 , ,

2053 IN SOLEMNITATE OMNIUM SANCTORLiM, SERMO. 2064

pacificus; cum loquehar illis , impugnabant /«^"'"Quanquam nilminushabeat, quam cjuod habcrc
ojatis\ A se putat cum habeatur, non habeat, servus :

3. Quantaj autem glori.je, quamque copiosae pecuniae, mancipium avaritia;, cultorque cru-
mercedis in coelo sit culmen hujus perfectionis, mena^ idololatra detcstandus, cui nummus est
,

inde utcumque licet astimare quod ipsa ctiam

,
Deus. Pulchre autem jam nunc quoque vindicat
abrenuntiantium sjeculo primordia tantai Do- in peccatores justitia divina res ipsas quas ,

minus prsedicat felicitatis, ut dicat Bcali pau- : amant convertens cis in tormenta, et vitia fa-

peres spiritu quoniam ipsorum est regnutu coc- ciens esse supplicia. Pecunia enim quae justum
,

lorum. Plane beati qui, projectis vilibus , sed ainplius justilicat, et verius ditat dispensata,

gravibus sarcinulis hujus mundi , nolunt divites vel semel data ;

avarum cruciat servata ,
pro-

Eeri, nisi de solo Creatore mundi propter digum polluit profligata. Prorsusbeati pauperes
,

ipsum, tanquam niliil habentes, et per ipsum Christi, quorum fides sic elusit sapientiam mun-

omnia possidentes. An non possident omnia qui di ut sola , quis sit optimus divitiarum usus ,

possident continentem et disponentem omnia, B invenerit quod videlicet divitiae, quae paupe- :

quorum Deus portio est et haereditas; qui ut rem faciunt ct miserum, si diliguntur; tunc de- ,

nihil desit timentibus eum, caetera prout expe- mum faciunt divitem et beatum, si pro Christo
dire novit, dispensat ad utendum, et se ipsum contemnuntur. Confiteor tibi, Pater, Domine
servat ad fruendum ? Cum ha;rcs Dei , coha;res cceli et terrae, quia abscondisti haec a sapienti-
autem Christi, adultus et emancipatus introdu- bus et prudenlibus, et revelasti ea parvuIisS
cetur in plenariam possessionem exspcctatae id est, humilibus; qui utique non sunt alii
haereditatis, tunc profccto jus absolutum, ac quam paupercs spiritu, quorum hic beatitudo
liberum imperium habebit in crcaturis qui : praedicatur.
modo quanto tempore parvulus est, nihil differt 5. Hoc enim licet scientes taraen commonere
a servo, cum sit dominus omnium ; sed sub vosvelim, fratres, quod vera ac beata pauper-

tutoribus et usquc ad tempus

actoribus tas spiritus, plus cst in humilitate cordis, quam
est
prjefmitum a Patre. Tunc mundus agnoscct ju- in angustia rei familiaris plus consistit in ab- :

stum ac legitimum haeredem Dominum suum C dicatione superbiae, quam in contemptu sub- ,

propter quem creatus est agnoscet, inquam stantiae. Substantia nonnunquam utihter ha-
:
,

quia jam non conformem sibi sed reformatum betur superbia nunquam nisi damnabiliter
, ;

in novitate sensussuiadimaginemDei,ad quam retinetur. Diabolus nihil in mundo possidet,

factus est. Sed et nunc quoque fidcli homini aut possidere desiderat, quem sola, vel ma-
totus mundus divitiarum est ^ non solum quia xinie superbia damnat. Parum igitur prodest
;

ad agnoscendum vel diligendum auctorem mun- renuntiare saeculi possessionibus nisi renun- ,

di , raundanis omnibus utitur tanquam ad hoc tietur et moribus : imo stultum ac ridiculum
sibi datis; et in via testimoniorum Dei, quae est nudari divitiis , et divitum implicari vitiis;

videt facturam sicut et Scripturam perhibcre pauperem rebus, nec ditari virtutibus;
fieri

factori, delcctatur sicut in omnibus divitiis : scd rclin<juere omnia nec sequi Christum , sed ,

etiam quia ita sufGciens et gratus essc didicit magis forsitan in castris Ciunsti juvare partes
,

ut quasi totius mundi divitias computet illud antichristi. Planc antichristi partes adjuvat,
prope nihil quod habet sive hoc ipsum quod , D quisquis superbiae militat, nomenque sanctum,
nihil habet. Idco jure beatificat Ecclcsiam san- quod verbis vel habitu profitetur , moribus
ctorum Salomon quae paujier pro Chrislo tam , imj^ugnat. Vexillum Cliristi humilitas ;
anti-
,

divesest in Christo. Multce, inquit,///^,^ con- christi , sujierbia, vel potius capitis ejus dia-
gregaverunt divitias , tu supcrgressa cs univcr- boli, qui super omnes lilios superbia? regnat,

sas^. Alii siquidem rapiunt non sua , et semj)cr et ab initio j>er superbiam jicccat. Gloriemur
in egestate sunt : sancti dividunt j^rojjria, et igitur, fratrcs, quia pauperes sunuis j)ro Chri-
ditiores fiunt. Divitcs enim eguerunt et esuri- sto sed oj^eram demus, ut humiles simuscum
;

runt; inquirentes autem Dominum non minu- Christo. Paupere superbo sicut luhil detesta-
entur omni bono ^. bilius, ita nihil miserabilius; cum eum et pau-

4. Avarus quo jilura possidct ,

pluribus eget. pertas nunc afiligat, ct supcrbia in pcrjietuum

'
Psal. C3LIX, 7. — ' Prov. xvir , sec. LXX. — 3 Id. xxxi , 29. — '»
Psal. xxxiii , 1 l. — ^ Mallh. xi ,
2."».
 , ,

•20:)"; oiiERRici ABDATis •io.v;

iuldicat. Piuiper auttin luimilis, etsi uritur et""*potlibus suis jaccntciu dcspiciat; indigniimqiu'
puigatur in camino paupertatis, exsultat rc- A judicet glorife sua», ad coucupiscentiam vilis
frigerio conscientiie divitis : consolatur se pro- suam ulterius majestatem inclinaie.
i)iacd;ie

missione sanctae spei, sciens et sentiens quo- Quid? jam jain toUenda es in coelum, et nunc
niam ipsius est reynum Dei; quod jam intra se te demum mergeres iu coeuum ? parata tihi
ipsum velut in seiuine vel radice gerit ,
primi- sunt .netcrna, et pra'eli{;eres transitoria, som-
tias scilicet spiritus, et piguus aeterna? Iia>rcdi- noqne siiuilia?te pra^stolatur curia sanctorum,
tatis. An non vestrum est, fratres, unde toties et pra-poneres societatem daemoniorum? Quam
sicut vobis conscii estis, fructus suavissimos el miser homo, qui cum
honore esset, non in-
in
beata gaudia decerpitis, quorum gustus ama- tellexit, ac perinde comparatus est jumentis
rcscere vobis jam omnem fecit dulcedincm insipientibus, et similis factus est illis ^ An non
!

numdi ? Gustastis enim , ni fallor , et vidistis manifeste hoc illis contingit, quos cum bcata
quoniain bona est negotiatio vestra ,
qui pro paupertas fecisset honorabiles coelo , mirabiles
re gratis contemnenda ac projicienda, summa B mundo et, ut nihil j^rajteritum sit, eliam for- ,

comparastis bona. Denique non est regnum Dei midabiles inferno postea arbitrantes miseriam, :

esca et potus, sed justitia, et pax, et gaudium in ca^cato sensu, paupertatem, humilitatem, igna-
S[)iritu sancto '. Si hcec ergo sentimus in nobis viam voluerunt divites lieri, et inciderunt in ;

cur non contidenter pronuntiemusintra nosesse tentationes et laqueos diaboli; cumque essent
regnum Dei?Quodauteminlranosest,illud vere domini universorum vendiderunt se ipsos si- ,

nostrum est, quia nobis invitis eripi non potest. ne pretio propter ea quae nihil sunl. Vae his
G. Recte itaque Dominus beatitudinem prse- qni perdiderunt sustinentiam, et diverterunt in
dicans pauperum non ait, ipsorum erit, sed ,, vias pravas. Et quid facient cum inspicere coe-
est regrtum coelorum : non solum propter jus perit Dominus? Ipsi viderint quid facturi sint.
firmissimum , sed etiam propter pignus certis- Vos enim quibus amica est paupertas , et grata
simum usumque felicissinuunnon solum quia ; spiritus huniilitas, seciiros fecit de possidendo
paratum est eis ab origine mundi sed etiam , regno coelorum incommutabilis Vcritas ve- :

quia jam in quamdam ipsius possessionem coe- C strum illud esse asserens, vobis illud repositum
pcrunt introduci, jara habentes thesaurum coe- iideliter custodicns; si tamen et vos ipsi spem
lestem in vasis (ictilibus ,
jam portantes Deum istaiu in sinii vestro repositam firmiter custo-
in corporibus suis et cordibus. Quaiu beata diatis usque in finem, cooperante Domino no-
gens, cujus est Dominus Deus ejus! quaiu vi- stro Jesu Christo , cui est honor et gloria per
cini sunt Dei regno qui regem ipsum , cui ser- omnia snecula sa?culorum. Amen.
vire regnare est, jam possident, et gestant in
corde suo ! Funcs, inquit, ceciderunt nii/ii in "*— ««...»»»»»....xv»v...«, —
prceclaris ; ctenim licercditas men prceclara cst
mihi. Litigent alii de dividenda haereditate hu- SERMO.
jus mundi : Dnminus pars hcereditatis mece et
calicis mei *. Pugnent inter se quis eorum fiat
halnlas in hoiiis
In vorb.T Canliri oanliconim : Qiicr
miserior, nihil omnium qu;e anibiunt, illis in- aiiiici aiisctillaiit , jac rne aiulire vocem tiiam. Cap.
video : anima mea dcleclabiinur in
ego enim et D vnt, X. 13.
Domino. O praeclara hajreditas pauperum! o
beata possessio nihil habentium! quoniam non
solum omneni suflicientiam nobis subniinistras,
sedetiamad oinncui gloriamabundas, adomnem 1. In conventu sodalium et amicoriim , id
lajtitiam redundas, tanqiiam in sinu rcposita cst, Kcclesia sanctorum, cujus vocem deceat
supereflluens mensura. Prorsus tecum sunt di- audiri, sponsus ijise sponsie loqueus, innuit
vitiae et gloria, opessnperbae et justitia. cum ait : Quce habitas in hortis, amici auscul-
7. Superbiat, o paupercs, supcrbiat, o hu- tunt,fac itie audire vuceni tuatn.fiou sum cgi)
miles, anima vestra, gloriaiis in huinililate sua, cui hoc dictum dcbeat vidcri noii suiu cpii ha- :

omnemque altitudinem hiijus uumili loiige sub bitcin in liortis; iiiagis milii \ idcor esso de illis

Htllll. XIV, I
' rsiil. xv, G, .). — ^ l*sal. xi.vin, •11.
 ,,;
!

2057 SERMO I^ V1':RBA CAINTICI CAPsTICORUM. 2058

cjui Corpora enini pec-^^^^nolite neyligentcr et oliose transvolare; sed
hal)itant in sepulcris.
catorum (juid sunt nisi sepulcra mortuoruni ? A scrutantes singula, velut apes sedulae mel de
,

Qui ergo dediti sunt cor[:)oribus suis, non in floribus, s|nritum de sermonibus colligite. Spi'
Iiortis habitant sed in sejjulcris
, Deumque ritus cnini meus, inquit Jesus, supcr mel clul-
:

exasperant, donec qui educit vinctos in forti- cis, ct lucreditas mca supcr mcl ct favum^. Ita

tudine, forti voce inclamet, Lazare, vcni fu- probantcs quid sajiiat manna absconditum, eru-
/m; suisque discipulis super eo j)r3ecijiiat, 5o/- ctabitis illud Davidicum : Quam dulcia fauvi-
<>ite eum et sinite abire^. IMagna sane differentia bus meis eloquia tua ! super mcl et favum ori
est sepulcrorum et hortorum. Ha-c jdena omni meo^.
sjmrcitia et ossiiius mortuorum ; illi , omni sua- 3. Ab his hortis in alios, ubi requies secretior
vitate et gratia florum,aut fructuum.Quid enim , et voluj>tas beatior , et sjjccies mirabilior, spon-
si aliquando sepulcra videntur in hortis? Kam sus, ni fallor, vos introducit, cum intentos lau-
et Dominus in horto sepultus fuit. Etsi enim se- dibus suis in voce exsultationis et confessionis,
I^ulcra in hortis, numquid tamen horli in se- B rajiit in locum tabernaculi adnjirabilis usque ad
jiulcris? Ita fortassis, sed in sejiulcris justorum. domum Dei,lucem scilicet inaccessibilem, ubi
Ibi j)lane vernabit gratissima qua?dam amaMiitas habitat, ubi pascit , ubi cubat in meridie. Si
Iiortorum , verno scilicet illo temjjore resurre- enim devotio jisallentium etorantium habet ali-

ctioniseorum, cum reflorebit caro eorum , et quid de illa pia curiositate quairentium , 7?«^/^/,

non solum ossa justi sicut heiba germinabuut, ubi habitas ? \m\.o qnm merentur audire, Vcnile
sed et totus justus germinabit sicut lilium , et ctvidcle. Vciicriint, inquit, ct vidcrunt, et apud
florebit in aeternum ante Dominuni. Non sic m/« w««^fra«^ /7/o7. Quamdiu <^//6' Patrem aj)ud
impii, non sic, qui sepultura asini sejDcliun- luminum sumus, apud queni non est transmu-
tur^, et sine omni sj)e melioris resurrectionis tatio, nec vicissitudinis obunibratio; noctem
subditi corruj)tioni , hac j)raesenti futuram au- nescimus, tantunuuodo die beato fruimur. Cum
sj)icantur. De sepulcris eorum dicere coejjeram, inde labimur , in noctem nostrani recidimus.
quod quantum a spurcitia illorum abhorret flo- Heu mihi quam ! cito defecerunt dies mei, quam
rentium hortorum, tantum, imo inconi- C
sj)ecies cito sicut fenum arui, qui quamdiu fui in hor-
I^arabiliter amplius dislat oblectatio spiritualium to cum illo, sicut j)aradisus Dei virui et florui
a voluj)tate gaudionuu carnalium. Cum illo hortus voluj)tatis : sine illo locus hor-
2. Vos igitur, ni fallor, estis qui in hortis roris et vasta3 solitudinis. Existimo enim qui in
habitatis, qui scilicet in lege Domini medita- hortum illius intrat, qugd et ipse hortus liat
mini die ac nocte, et quot libros legitis, tot sitque anima illius velut horlus irriguus, ut et
hortos perambulatis; quot sententias eligitis, sjionsus in laudem ejus dicat Hortus conclu- :

tot j)onia carpitis. Et beati quibus omnia j)oma sus , soror mca sponsa^ An non sunthortus, in .

nova et vetera servata sunt id est, tam Pro- : quibus lit quod ij^se hortulanus loquitur j)lan-
phetarum quani Evangelistarum vel Aposto-
, , tationi, quam plantavit Pater sm\s 7 .eludite mc
lorum eloquia reposita sunt, ut et unicuique \m\\\'\\.,divini fruclus, ct quasi rosa plantata su~
vestrum illud spons?e ad sponsum videatur di- pcr rivos aquarum fructificate^. Quasi Libauus,
etum, Omnia poma, novu ct vctcra, dilccte mi, odorem suavitatis habete. Florete flores quasi
scrvcwi tibi^. Scrutauiini Igitur Scrij)turas. VosDlilium, date odorem, et fiondete in gratiam.
enim non falso vitam in ij)sis j)Utatis vos habere, 4. O Doniine Jesu , vere hortulane , oj)erare
qui nihil aliud in illis quaeritis quam Christum, iu nobisquod exigis a nobis; nam sine te nihil
cui testimonium pcrhibent Scripturae. Beati possumus facere. Tu enim verus es hortulanus,
j)lane qui scrutantur testimonia ejus ; in toto idem creator qui cultor vel custos horti tui, qui
corde exquirunt euni. Mirabilia testimonia tua ,
verbo plantas, sj)iritu rigas, virtute incremen-
Domine; ideo scrutata est ea anima mea Scru- '. tuui das. Errabas , l\Iaria ,
quaj eum cxisthnabas
tinio quidem opus est non solum uteruantur , hortulanun) illius horti j)auperis et exigui , in
niystica, sed etiam ut sugantur moralia. Ideo- quo sej)ultus fuit. Hortulanus cst totius mundi
que Yos, qui pcran)bulatishortosScrij)turarum, hortulauus est coeli, hortulanus est Ecclesia!,

Joaii. XI, 43, 44. — » Jerem. xxii , 19. — ^ Caiilic. vrt , 1.1. — 4 Psal. cxviii , 2 , 1 2'.). — ^ Eceli. xxiv,
27. — tipsal. cxviii, 103. —7 Joaii. i, 38 , 39.— 8 CaiU. iv, i.i. —9 Eccli. xxxix, 17.
 ; ,

2059 GLIERRICI SERMO IN VERIU CAINTICI CANTIC. 20G()

(liiiun liic plantat tt ligat, tlonec incrcmento^^^^tcriain niinisliavit sermonis; si placet, finiamus
consumiiiato transplaiUtt caiii in tcrram vivcn- A quod <lc illa ctt-pcramus. Du|)licitcr itaquc po-
tium, sccus (lccuisus aquarum vivcnliimi, uhi tcst intclliyi, (puKl a sponso tlicitur, Qtui- liabi-

non timchit cum vcnciit a-stus, sctl crit folium tas in /loitis, iiiiiici (luscuUant , fac iiii; auilira

cjus viritle , ncc alitiuantlo tlcsiuct faccrc Iru- voccin tiuiiii : vcl quotl tlcvotum amatorcm in-
Ctuni. lieati qui habitant in illis hortis tuis, Do- vitct atl jisallcntluin vel orantlum; vcl quotl

minc ; in saeculasa?culorum lautlabiint tc. Paulus sanctum pr.cdicatorcm excitct ad loqucndum.

habitahat in illis, ciijus convcrsatio crat in ca*- Quod ut maj^is pcrsuadcat, amicos auscultare
lis; qui mciite sa*piiis cxccdcns pcramhiilahat nuinorat, Angclos scilicct orantcm vcl psal-
paradisum beata» vokiptatis, hortos dcliciarum lcntcm ; lidclcs, praedicantem. Ubi primo in-
Dci, uhi et pcrtransicns rosas Martyrum , et tucmur, qua disciplina cordis ct corporis nos
lilia Yirginum, dcsincns etiam miiari altiludi- oportcat in conspcctii Angclorum psallcre vel
ncni ccdroriim Dci , delcctabatur potius carpcrc orarc, nc vacni dimissi vacuos nos dimittant,
de fructu ligni vitae, mcdio para- B qui vcnerant ut vota dcfcrrent, et dona rcfer-
quod cst in

disi, in ipso nimiruni gustans plenius et fclicius rcnt; imo rccedant inimici qui vencrant amici.
quam suavis est Dominus. Ideoque cum inde Quinimo sponsusipse, qui stat ad ostium ct
redibat, amicis auscultantihus memoriam abun- pulsat, si nulla ei dij^na devotio de intus re-
dantiae suavitatis cjus profusius cructabat, et ex spondens apcriat rcccdct conqucrcns, et di- ,

abundantia' cordis os rcdundabat. Quia cnim cens Jtlcruli ct ausciiltavi , ncnio qaod bonuiii :

sicut adipe et pinguedine repleta erat anima est loquitur. Nullus est qui agat poenitcntiam

ejus, idco labiis cxsultationis laudabat os cjus. siiper peccato suo dicens , Quid feci ? omnes
,

Cor quippe sapientis erndiet os cjus, ct labiis conversi sunt ad cursum suum quasi equus im- ,

illius adtlet gratiam ^ Eructabat itaque cor ejus petu vadens in prcelium^. Si autem praedica-
verbum bonum ac de bono thesauro bonus
, torcm exhortatur fiduciam ei loquendi tribuit ,

bona proferebat, sponsumque ipsum qui in de benevolcntia ct attentione auditorum, quia

amicis auscultabat, velut jucundo carmine ob- scilicet non increduli obloquuntur, aut litigant;

lectabat. Prorsus carmen jucundum, suavisque C non aenuili detrcctant, aut subsannant; non
melodia,ubi tam canorum Spiritus sancti or- tcpidi dormitant aut oscitant sed ainici at- , :

ganum, tanta morum et sermonum consonan- tentiauscultant, quornm amorctmeritum possit

tia, taiita dulcedine amoris, tanta gratia oris evangelizanti impetrare verbum et spiritum. Et
Cliristum Jesum jubilum cordis sui personabat. bene amici auscultant. Estenim velut proprium
Si enim lingua suavis vim carminis non habe- amici, scilicct quod dcvotus audiat vocem
rct, scriptum non esset Tibice et psaltcrium sponsi sicut Joannes ait
:
Amicus sponsi est , :

faciunt suavem melodiam , et super utraque lin- qui stat non vagans animo aut prostratus , ,

gua suavis^. Si carmine hujusmodi Psalmista somno audit et gaudet gaudio propter vocem ,

Deum oblectari nesciret, nequaquam diceret : sponsi^^ quam agnoscit etiam in servis. Et nos
Jucundum sit ei eloquium meum ^. Scd nec ipsc itaque inde probcmus nos amicos , nt sive pcr
sponsus diceret Fac me audire vocem tuom
: os loqucnlis, sive lcgcntis aut cantantis vox
sonet vox tua in auribus meis. Vox enim tua sponsi sonucrit , sic stenuis ad audiendum
suavis^, quia cxaltationcs Dei in faucibus luis,D quatenus auditiii noslro det gaudium et laeti-
tanquam habitantis in hortis, in deliciis para- tiam ; ct non soluni cum gaudio suscipere ver-
disi. E contra vcro, Non est spcciosa liius in ore bum , scd et fructum afferre in patientia.
peccatoris^, qui habitat in sepulcris. Cujus enim
vita Deum exasperat, lingua non delectat, sed
terribilitcr increpatur vocc divina : Quare tu ^,.^ ^_^,^._,^.,. ra.nun. loaio
^^.,,,„„„ii^„, .„ i.||,u«,iuHa
ciiarras justitias mcas ^ ? Cantica Ijra- tua- non , ^ ^.ji,;,,,,;^ ^.„,^„i.^. .^,,;,,,^,,,. ,,,ii ,„i.jiciuulu.- l.actciius
^

(ludiain 7.
riccnsili inler Beinaicli st>rniont>s ilc Diversis , nimii-uin

5.Scd quoniam Sciiptura (juam assumpscram 8, 28 , 73, 70 cl 79, (juos Horstius liueincoahjutliciil,
in excusationem sermonis, o^asionem et ma- co (luod desidereuiur in inanuscripto Colouieusi. Viilc

' l'rov. XVI , T.\. - > Kcdi. xi. , 21 . — ^ l\sal. ciii , [{'t. — 4 C.aulic. viii , 13 , el ii , 1 i. — -
* Kccli. w , 9. —
*'
P.sal. xi.ix , t(l. 7 Ainos v, 25. — " Jciciii. viii , C. D Joaii. iii , '>M.
 ,,

2061 IN FESTO B. MARLE MAGDALEIN.E SERMO. , 2062

quid de liis diclum sit iu pra^falione ad tomum terlium /"'"'niultitiido dulcccUnis tuae , Dominc, in pecca-
ubi discussio facia est sermouum de Diveisis , et in pro- A tricis confessione ! quam justa rcpreliensio in
lirio eorum loco. His porro Guerrici Sermonibus visum Pharisaei superbia et abusione Enunieratur
!

est subjicere Nicolai monachi Clarai-Valleusis Sermouem

obsequentis obscquium , ct per obiiquum tan-
de beata Maria Magdalena , inter Bernardinos antehac
gitur indignantis iniquitas, toto litterali cohai-
editum ,
quem suo ioco iuter Nicolai Sermones tomo
rentia Simonis invidiam impugnante. Et quia
quinto per obHviouem omisimus. Uuus est ex novemde-
cim illis Serniouibus quos INicolaus Henrico CampauiiB
ubi spiritus Domini , ibi Ubertas *
; dimittuntur
,

Comiti nuncupavil ; totusque couflatus est e.\ Beruardi ilU peccata multa quae multum diUgit: immit-
Sermonibus in Cantica. tuntur iUi qui multum negUgit. Non erat satiatus
ab uberibus sponsae, nec induerat compassionis
affectum, legem relegens quae misericordiatn
nescit , novit justitiam. Lex dura, duris et la-
IN FESTO pideis promulgata ,
parata percutere , nesciens
B misereri. Lex excludens pcenitentiae locum, ve-
BEATtE MARLE MAGDALENiE, niam negans emendationis ignara. Lex vinuni
,

durum et acidum de botris amarissimis cliqua-

SERMO NICOLAl CLAR^-VALLENSIS. tum consecratum feritati derivatum Israeli
, ,

Salvatori propinatum. Vinum de quo dentes

bibentium obstupescunt non de genimine :

vitis illius, quod Salvator bibit novum in regno

Hodie misericordia et veritas obviaverunt

1 . Patris sui.
sibi,et multitudo miserationum Domini in pec- 2. Vere meliora sunt ubera sponsae vino isto ^.

catricem feminam refusa est. Filius enim Vir- Quaenam sunt illa ? Procedat in medium Paulus
ginis peccatricis et menstruatae manibus at-
,
apostolus et ubera fclici lacte manantia nobis ,

trectatur, Deumque DeiFilium mulier infrunita assignet. Gaudere , inquit cum gaudcntibus , ,

contingit. Tangitpedes mundi atque mundantis, Jlere cumjlentibus ^. O quara brevi sermone to-
iramunda; etvestigiisCreatorismuIiercriminosa C tius religionis depinxit insigne quam eleganti !

procunibit. Transit in affectum cordis praevari- ciausula proposuit pietatem , aequitatem statuit,
catrix, et redit ad cor : et scelerum magnitudi- submovit invidiam His uberibus mater Ecclesia !

nem lacrymarum multitudo condcmnat. Dissi- Gaudcrc,

lactat proficientes, nutrit perfcctos.
mulatpietas tangentisofiicium, et obsequiorum inquit, cum gaudentibus. Facessat hinc saecularis
instantiam remuneratorius ille majostatis oculus plausus , insania et laititia mundialis absccdat,
felici dedignatione non aspicit. Osculatur Maria quia non cst gaudere impiis , dicit Dominus ^.
pedes Christi frequentibus osculis , et oculis Numquid illorum os gaudio repleri aestimas,
inundantibus vestigia Redemptoris infimdit, qui laetantur cum male fecerint , et exsultant
tergit crinibus, odoriferis illinit et irrorat un- in rebus pessimis'^? Sed ncc illi qui laudibus
guentis. Videt et invidet singularitatis amator, adulatoriis rapiuntur, divinae jubilationis agno-
etutrumque redarguit Pharisaei jactantia, illum vere laetitiam. Numquid qui vestiuntur puipura
ignorantiae, praesumplionis istam. Sed dcUbc- et bysso , et epulantur quotidie splendide
rans providentia suspendit judicium, dum af- D gaudium et laetitiam obtinebunt ? Absit ut in
fectatobsequium; et invectivam retinct praepa- terra suaviter viventium gaudiorum inveniatur
ratam, donec Mariae sacrificium in holocaustum matcria; cum tantis alternationibus tota mundi
])ertranseat. Gaudent Angeli super pcccatrice facies immutetur, ut elevans allidatur, et respi-
poenitentiam agente, et odoris fragrantia coe- ret allisus. Sed est gaudiuni continua sibi ju-
Jestis illeconventus aspcrgitur, salvantemque cunditate firmissimum ,
quod pcrfcctus aniinus
ct salvandam tota misericordiae dulccdo per- de secura sibi conscientia pollicctur. Mcns enini
lingit". Ubi abundavit dclictum, superabunda- ab hujus mundi aspcrgine pure presseque de-
vit et gratia', et numerositatem criminum tersa , et in divinae contemplationis acumen
praeponderans pietas intercludit. Quam magna totum dcsiderii sui figcns affectuni ,
gaudens

' Rom. V, 20. — * IlCor. ni, 17. ^Canlic. i , 1. — 4 Rom. xii, 15. — ' Isai. xi.viii , ').2. — '' l'rov. ii, 14.

" Aiias ,
pnecingh.
 ,, : ;

20G3 MCOLAI CLARiE-VALLEINSIS 20Gi

i;audet in Domino , et exsultat aninia sua ^^"'"tamen eatlem, super oapul lecnnibenlls elTudit

Deo anima miiiasaspernatiu-,

salutari suo. Talis A est et optimum, quod et i|)sa pra^paravit loli
neseittimorem spem falsam eludit, et omnium
,
corpori Cliristi.

seandalorum immunis, in pare iii id ipsnm dor 4. Priimim ungiientiim contritionis est de ,

miens reqniescit. Pax miilta (liligcntibus lc^cin recordatioiie peccatoiiim de spirilu coiitiito et ,

tuam , aitjustus, et non cst illis scandalum '. contrihulato descendens. Hoc infiindnntiir pe-

Noverat enim quia lictores non persetiuuntnr dcs illiiis qui ambulat super pennas ventorum :

martyres sed coronant. Cnm luijusmodi gau-

, hic adorat IMaria in loco ubi steterunt pedes
dentibus gaudet Apostolus, et nt abnndantius ejns. Steterunt, inquam ,
tpii validissima anioris
yaudeant tola securitatc promittit. IIoc gan-
, mann pedem ntrunH|ue letiiiuit, donec nlrum-
dium certum et plenum est tantoque certius : quc perungeret, et audiret criminum remissio-
est, quanto vicinius circa identitatem imprimi- nem , et dimissionem in pace. Remittuntur, in-
tur. mammilla congratulationis de
Haec est ciuit tiOi /jcccata et F^acle in pace'^. Ma^^nam , , : ,

qnalacexliortationiseffunditur, quo nutriuntur B prorsus miscriam magna misericordia diluit et

perfecti ut cum avulsi fuerint a lacte isto
, abstergit; et lioc quidem festinanter, quia sine ,

epulentnr ab introitu gloriae Dei. ullo intervallo conjnnguntur et lacrymae pec-

3.Secunda est^ere cum Jlentibus. Numquid catricis, et indulgentia Salvatoris. Remittuntur
Apostolus praecipit flere rerum amissionem, peccata,et in pace dimittitur; ut et de praeterito
intermissioncm volnptatum filiorum mortes , non sit sollicita et secura de futuro. Pedes,

morborum instantiam, gravitatem inopiae, pres- isti sunt misericordia et judicium : quorum alte-

suram fortiorum ? Absit. Plorandi enim sunt, rum sine altero osculari vel temeraria secnritas
qui taliter plorant. Religiosa enim trislitia, aut est , vel desperatio fugienda. Quis enim Dei mi-
alienum liigct pcccatum , aut proprium. Reati sericordiam indesinenter attendens, non statim
quorum luctus in hac intentione versatur, quia tepidioris vitae quietem exoptet? Cum enim
consolatoriam possuntinhaccxspectaredulcedi- recogitat universitatis Dominum formam servi
nem. O quamleni et dulcissimo spirituimbutus pro servis suscipere , triginta et tribus annis

est spiritus illius, qui novit in spiritu lenitatis C operari salutem nostram in medio terrae hujus;
peccantcm instruere , siispendere vindictam capi,ligari, lanceari , crucifigi, et hoc totum
et affectuosis officiis inviscerarc sibi peccato- pati pro fdiis hominum : statim deceptoria spe
rem, donec vita; reddatur ! De haccompassionis sibi blanditur , et alludit; gaudet observari in
niammilla lac consolationis exprimitur, et hoc misericordia et miserationibus; judicium ne-
lacte pascit Apostohis illos, qni soUdo cibo scit, ignorat justitiam , et punienda aestimat
vesci non possunt. Amator innocentiae, pacis non puniri. Fallitur qui sic osculatur misei-i-
amicus paticntibus compatiens, et congaudens
,
cordia? pcdem , ut pedem judicii non attendat
gaudentibus, perfcctionis mctam cursu con- qui totum de Dei pietate praesumit hoc solum
,

summato contingit. Haec sunt ubera lacteis ir- ad salutem sufficere credens , quod credit. Rur-
rorata liquoribus, meliora vino , lacte dulciora, sus cum abducitos, et judicii pedem crcbrio-
misericonham sonantia, redolentia ])ietatem. ribus osculis intertangit ; subcutitur carnis ani-
Fragrantia , inquit , ungucntis nptimis''. Digna maeque substantia et utriusquc hominis statum ,

prorsus ubera, de quibus eUquatur unguento- D vehementior auraperceliit. Horrendum enim est
rum infinitas, odorata diffhixione civitatcm incidere in mnnus Dei vii>entis , odendere Cve-
Dei viventis circumquaque rcspergens. IIsc atorem , nescire Dominum recalcitrare domi- ,

sunt nnguenta, qua? regina Saba attulit in Jc- naiitis impcrio, qiii liabct potestatem corpus et
rusalem , de quibus dicit Scriptura : Non sunt aiiimam mittcrc in gchcnnam. Tcrribilis certe,
allata ullra aromata tam multa , (piam ca rpue sicut ait Al)OStoius, (purdam cvspectatin judi-
dedit rcgina Saba Salomoni ^. Quarn excellenter cii ^, quando ignis in eonspectu ejus exardescet,
apposuit Optima Spiritus ille subtilis,qui totam et virtutes cadorum niovcbuntur, ct vacillan-
sibi libri liiijus rapit positiom-ni ? Est enim un- libns conscicntiis latiludincm iiiiindi validissi-
giiciitiiiii bonum ,
quod Maria pedibns Salva- imis igiiis adiirct. ^iiiil prorsiis tcriibilius ,

loris irifudit : est et melius, quod eadem si , quam vidcrc diaboli olliciiKim iiU-iiam sanguinc ,

1's.ll. ir.;. ' C.inlic, '

III Rt(;. X , lo. _ i I.iic. Mi , '»7, ,>0. 11,1)1. X, ;il. '11.
 ,

2065 LN FESTO B. MARLE MAGDALEN^ , SERMO. 2066

cumulatara opprobriis , undanten).'"^Vt odore et virtute mirabile quod solum super
tormentis ;

Quis h£ec diutius cogitans non statim contre- A caput Domini recumbentis possit effundi, et
miscat, et in desperationis rotetur abyssum? exhiberi reverentiae majestatis. Sed et hoc re-
Non est igitur huic pedi morosius incumben- colhgimus breviter; ilhs qui muha de paucis
duni ne pietatis intuitum ferocia judicantis
,
exci])ere noverunt, verborum muUitudinem re-
occludat". Utrumque igitur inungat pedem servantes. Notanda tamen utriusque diffcrentia,
animae poenitentis affectus, et nunc misericor- et secundi subhmitas attendenda quoniam ihud :

diani amplectens, nunc judicium deoscuUins , est sacriGcium Deo spiritus contribuhitus; et
contribuhiti spiritus offerat holocaustum. Vide istud, sacrificiumhiudis, quodhonorificatDeum.
Mariam judicii pedem fortiter attendentem , Pedes igitur ungimus Salvatoris, cum de \>ec~
dum nobihs et lasciva muher convivantium catis compungimur : ungimus caput, cum de
faciem non attendit, sed extenso corpore pro- coUatis virtutibus, virtulum largitori gratias
volvitur pedibus majestatis, doloris plena , cumulamus. Interstitii tamen morosilas inter

timoris impatiens, compunctionis jaculo vul- B pedes esse debet et caput, quia profecto diffi-
nerata. Sed et raisericordiae pedem labiis im- cillimus et praesumptuosus saltus est a vestigiis
pressioribus osculatur, in cujus spe firmiter ad vcrticem Doniini transvolare. Neque enim
inhaeret vestigiis Redemptoris^, donec audiat ,
eadem quae unxit pedes, unxit et caput cum :

Rcniittuntuv tihi peccatn tua. illa raeretrix nihil horum fecisse legatur, se-

5. Sane pretiosum unguentum quo non so- ,

cundum illud, Fertcinipios, ct non crunt^. Unxit
lum terrena domus, sed etiam coelestis asper- ergo Maria sanctum Domini verticcm, profecto
gitur. Vilissimae taraen sunt species de quibus jani dilccta, jam farailiaris effecta, longeque a
conficitur, et raagna carura copia intra nostros peccatricis illius obvoluta vestigiis'', quam in-

hortulos poterit inveniri. Pcccata igitur nostra felix ille septenarius confundebat.
plantata in conscientiis nostris, qnorura multi- 7. Porro, si duo praeniissa unguenta tantse

tudo numerari non potest, species ejus sunt. dignitatis sunt, ut alterum pedibus , alterum
Ipsa igitur in mortariolo pcenitentiae, raacera- coniplaceat capiti dominantis; illud tertium
tionis pistillo contusa , et respersa discretionis C quod optimum est et superexcellens, ubinam
oleo, doloris igne supposito , et in aheno disci- invenire poterimus? Sed absit ut sponsa veri-
plinae concocta, unguentum exhibent pretio- tatis a veritate dissentiat, et tale aliquid Iiabere
sum acceptum pedibus Salvatoris. Compen-
, ct se jactitet, quod habere non pbssit. Est ergo
diose autera istud confecimus, sapienti rerum tertium unguentura pietatis : quod est super
occasionera penitus relinquentes. Et licet raa- omnia aromata morbis oninibus et periculis sa-

teria videatur indignior, interim tamen bonum lutare, quodque nulli unquam pesti invenitur
est unguentum istud ,
quod domum rcplet inefficax. De ipso namque sic legitur Maria :

penetratcoelos, Angelos laetificat, et beatai civi- Magdalcne, ct Maria Jacohi, ct Salome, enie-
tati laetiliam refundit et gaudium. Hoc cst sa- runt aromata, ut venientcs ungcrent Jcsuni ^.
crificium justitiae; quia sacrificiura Deo spiritus Videsne in prima fronte capituli propositum,
contribulatus '. quod non una vel duae, sed tres vix sufficiunt ad
G. Secunduni unguentum est devotionis de emenduni tantae conqiositiouis ungucntum ?In-
recordatione beneficiorura Dei. Prorsus dignis- D telhgis quia non pedcs, aut caput, sed totum
sima hujus unguenti compositio et in istius : Crucifixi corpus sibi vindicat ista confcctio ?

comparatione prioris est conspersio vilipcn- Confectio sine dubio pretiosa, quae toti sufficiat

denda. Ejus cnira species de coelesti paradiso corpori Creatoris. Et attendc quia unguentum
allatae sunt, et in terra filiorum hominum nc- pcdibus infusum adco dignanlissima Icnitate
,

queunt inveniri. Virtutcs cnim divinitus colla- suscepit, ut Pharisaeum niurraurantcm j)arabo-
tae, et in mortariolo pectoris pistillo diligcntis- lica prolixitate convinceret, et retorto suggilla-
simae meditationis contritae , et exsultationis ret cxemplo Sed et de refuso super caput
"^.

oleo superfusae, suffuso igne justitiae et in hu- ejus unguento discipulos indignantcs coarguit,
militatis aheno dccoctae , faciunt ungucntum ,
bonum mulicris opus cssc protcstans; ct tumi-

' Psal. I., 19. — » Prov. xu, 7.-3 Marc. xvi , \. — 4 Luc. vii , 39-47.
' Alias , cxclmlat. — ^ Alias , ncciimhcntis . — •"
Alias , evoluta conlagWs.
 ,, ;,

'-^<)67 IN FESTO B. MARI^ MAGDALEN^. '20(58

«lain animosifatom veihis (ompcsfuit^^^^succensores. Vidot cos Josoph ct omniiim in-

coiiiiu ,

motloratis. Hoc voro lam salubro tamqiio mi- A jiinariim immomor, ilulcissimis Hotihus inun-
,

rilloum, in mortuo suo (orporo noluil (xpoiuli, datur, ot piotatis adops (|ui intus latitat, loras
(piod vivo uti(pic rosorvahat Duo enim cor-
'. pcr oculos emanat. Fugit odium , nescit iram,
pora hahot Christus :unum, quod suscopit e.x tcmpus iracundiaj non rosorvat; reddcris bo-
Viryine; alterum, Ecclesia?, quod charius hahet num pro malo, pro crudolitate dulcodinein <».
benignitas redimontis. Doiiiquo illud pro isto Pone quin ohlitus sini Moysen adeo sacri ,

niorti oxposuit ot tormontis, addictus cruoi liquoris liujus roro porfusum, ut totus e.x eo
junctus scoloratis, morte turpissima condem- suporfundatur et profluat. Peccat Israel, et
natus. Potorimusne tam saluhrom conficere con- IMoyscs pcccantem reconriliare nititur Crea-
foctionem? Universae miserorum miserine, tam tori; sed dissimulat Dominus exaudire rogan-
animarum quam corporum ooulo pictatis in-
tem. Promittit plurima Moysi Croator om-
,

spectoe, spocics ejus sunt. Ist;f igitur in morta-

nium, ct foriendi licontiam quaerit a Moyse, qui
riolo largitatis^dulcedinis pistillo confractae, et B Moysen fecit. Dimittc mc, inquit, ut irascatur
delinita; charitatis olco succenso compassionis , furor mcus contra cos, ct faciani tc in gcntcm
igne, et in aheno j)erseverantine dospumatae magnnm. Rcspondit Moyses Aut dimitte eis , :

ungucntum faciunt ijjsis etiam Angelis admi- hanc no.ram aut si non facis , dclc me de li- ,

randum. iro qucm scripsistii. Obstupescenda profecto

8. Sunt viri divitiarum in domo Domini vir- dulcedo! Et princijjatum resjjuit gentis alie-
tutum investigemus an apud eos hujusniodi
: nae, et de Hhro viventium doleri desiderat
habeantur unguenta.Primus oocurrit mihi Pau- nisi peccantihus dimittatur offensa.
his, sicut uhique solet, totus praBsenti deli- 9. Haec sunt unguenta pietatis et misericor-
butus unguento. Quis injirmatur , inquit, ct diae, quae a sponsae uheribus eliquantur'», infir-
cgo non injirmor^l Felix anima facta sibi tan- mitates omnes fugantia, profligantia passiones.
quam vas perditum, ut omnium miserias suas Felix Maria unxit pedes Jesu : folicior eadeni
faceret, et in sua conscientia colligaret : to- unxit oaput auctoris : felicissima quae rorem
tum se toti corpori Christi donaverat, omni- C unguentarium toti corpori Christi jiraeparavit.
bus omnia factus, ut omnes lucrifaceret. Sed Considera quam vehementissimo dilectionis af-
et ille simplex, et reclus , et timens Deum fectu beata haec mulier diligebat Christum re-
vide quomodo non secundum hominem , iino gem. Domine, inquit, si tu sustulisti cum, dicito
vero hominem, et, quod verius cst , supra ho- mihi , ct cgo eum tollam^. Quem eum Maria? ,

niinem ambulabat. Oculus, inquit,/;// cceco, et Cum de nuUo feceris mentionem,ad quem re-
jjes claudo; pater cram pauperum^ , etc. Qui lationein facias? Putasne quod in omnium cor-
sic eum hoc unguento perunxerat, ut de mise- dibus vorsetur ita memoria dilecti lui sicut et ,

ricordiae thalamo largius irroratus exiret. Sa- in consistorio cordis tui ? Et cgo, inquit eum ,

inuelem recolo ,
qui non semel , sed omnibus tollam. Rlira rcs ! Hominem perfectae aetatis
diebus vitae suae Saiil , cum
virum cujus corpori vix centum librae sufliciunt
lugcbat super sciret
illum longius ah ocuHs divinitatis elongatum^. unguenlorum tenerrima mulier portahis ct ,

Non cessabat tamen compassio quae condolen- tolles? Ardons ct affecta locutio, quae de pu-
lis animum irrepserat, fundons lacrymas etsi D ritatis amore rofusa promittit quod imj^Iere
,
,

non profuturas, tamen jiias. David j)arricidam non j)otest. Nihil onim anianti diflicile esse vi-
lilium continua lamontationc plorabat*, plo- detur. Quis dcsperarc dcboat , tanta peccalrice
rans in eo non carnis necossitudinem, sed lidoi non solum veniam, sed ot gloriam consequente?
destructionom. Cerne quomodo Joseph totus Ipsahodiointercodat pro poccatis nostris,ot pla-
hoc mello illitus crat. Veniunt fratrcs non jam catum nohis rcddat Judicom nostrum aniioum
ante fratrem, sed anto dominum assistontos ,
suum, qui est suj)er omnia benedictus Deus in
conscii proditionis, homicidii roi , fratricidii saecula. Amcn.

' Matlh. XXVI, 10-13 , ot Maic. xiv, fi-D. — » 11 Clor. xi , 29. — ^ Jol. xxix, 1 ."i , 1«. — i I Hog. xv, 3:>. —
^ II Keg. XIII, 37. — 6 fleii. xi.v. — 7 Kxoil. .\x.\:n, 10,31,32. — "ijoaii. xx, 15.
" Aliu» , vliciunlur.
 ,

GUIGONIS
MAJORIS CARTUSIiE PRIORIS QUIINTI

EPISTOLtE QUvEDAM.

ADMONITIO.
Tres sequentes Guigonis Epistolas Horstius in hanc Appendiceni retuUt , propterea quod
Guigo ipse magnani habuerit cuni S. Bernardo necessitudinem , ut patet vel maxime ex
epistola 11 ad eum scripta. His tribus Epistolis quartam adjicinms ex tomo primo nostrorum
Analectorum. Animus erat ejusdem Guigonis Meditationes , qux in Eibliolheca Patrum ex-
stant, et primaria Cartusiensium Statuta, ab eodem scripta, etiam exhibere hoc loco. Verum
nos ab ejusmodi consiUo revocavit plus justo jam excedens ahenorum Operum congeries. De
Guigone plura ad Bernardi epistolam 11.

enim nos vel sumus, vel erimus), scd de

EPISTOLA I.
'(cjuid

illius visionc et societate cum sanctis omnibus

laetcmini ,
propter qucm nostram et obscurita-
AU UAIMERICUM CARDINALEM ET CANCELLARIUM.
lem nosso, ct necessitatcm supplere, ct ,
quod
lonjje pluris ducimus, tot et tantis ecclesiasti-
Monel diios esse hostes ,
qiiibiiscum inaxime sit imgnan- cis, quibus nunquam caretis, intcrpositis ne-
dum , et contra Ecclesise adversaiios non armis corpo- non solum humiliter,
gotiis, latebras nostras,
'ralibus sed humilitate et pcEuiteutia ulendum.
,
nosque ipsos oculo
sed et laboriosc penetrarc ,

ad oculum inviserc, et ore ad os loqui non est ,

Domino et aniico in Cliristo revcrendissimo dcdignata vcstra Sublimitas a quo solo summo ;

Sedis apostolicae canccllario Haimerico, amici bcneficio et bono, societate scilicet et visione
( si tamen dignum est) ejus et sui Cartusien-
, Dei, non sj)atiis locorum aut tenq)orum (sem-
ses Iratres, terrena despicere, et amare coe- per enim est, et ubique, ct in ij)so vivimus,
lestia. g niovemur, etsumus), sed meritis sejungimur
peccatoriim, sicut scriptum est : JVon cst ab-
1. Quam grata fucrit nobis vestra pra^sentia, breviata mnnus Domini, ut salvare nequeat; ne-
recordatione sentimus : undc, quajsumus , sic que aggrnvata auris ejus, ut non cxaudiat : scd
agite, ut cum ab his dicbus ,
qui sccundum pcccata vestra diviscrunt inter vos ct Dcum vc-
Apostolum, mali sunt , el secundum Psalmi-
' struiu ^. Quae quoniam pene cuncta dc mentis
stam , sicut umbra deficiunt % ad dies bonos elatione, aut de carnis vcniunt volujitatc; quo-
et annos «ternos transicritis non de nostra , rum nobis altcrum cum belluis, alterum cum

Ephes. V, 16. — * Psal. cxliii, 4. — ^ Isai. lix ,1,2.

 1 ,

207 VENEIIABILIS GUIGOINIS 2072

aiigolis est commune , sed lei^robis : nitciHliim"'^'si)icieiKle; ab amoris tamen nostri complexibus
summopere est, ut et mentis supcrbia |)remu- A nuliis casibus, nuliis avellencle temporibus. Eru-
tur humilitate; et carnis luxuria , sobrictate. bescauuis ad lioc , iu)S(|ue ipsos, si possiunus,
llinc Doininus, Jidctc, in^put, nc gravenlur {letleamus , (juod et Jiulaicam et ^cntileiu vi-
cordtivestraincrapnla,ct vbrictatc, ct ctiris liu- dcamur superasse duritiam, dum illi diviiiam
jus vitcc^ : itemque, Discitc a nic fjuia niitis severitatem media ciborum et vilitate simul at-
suni et /luniilis cordc '. que aspcritate mitigant vestium; nos in pccca-
Non ergo in
2. nuilta nostra diffundatur in- tis multis atquc periculis, ncc gloriai
inodum
tcntio. Duo sunt tantuin , advcrsus qnaj nobis damus, ncque dcliciis. INeque enim agnum jam
totis est viribus dimicandum ; elatio in mente, de grcge aut vitulos tantuin de mcdio armen-
,

voluptas in corpore. His superatis nil remanebit ti, sed greges integros, et armenta tota consu-

vincendum nil supererit metucndum. Cnpi-

, mimus. In modum quippe Amalech, cum innu
dilas enini rerum exteriorum non ob aliud in- nicra nuiltitudiiie hominuin ct jumentorum ;

flammatur, nisi ut his niodis omnibus servia- B supervenientcs ecclesiis cuncta complemus ,

tur. Contra quae, si nostrum scntimus non satis quidquid teligerimus, devastantes; nec his con-
esse conatum, divinum imploremus auxilium : tcnti , tabulas, cruces, calices, et sacras spo-
sed implorcmus humiliter, implorcmiis dcvoto, lianuis imagines. Et ut<]uid hoc? forte, ut pau-
cordc, orc, actu, habitu. Dictum quippe Isracli- ])eics sustcntcntur , monasteria construantur
tico, cum peccasset, est populo Jam nuncponc : ca])tivi rcdimantur? Pson ita : scd {jotius, ut ad
ornatum tuum. Dcposuerunt ergo ornatum suum interliciendos christianos et sairittarii, et balli-
r/tf /rto///^' 0/Y'Z»^. Itcmque alias luxit jjopulus, et starii , equites, ct lancearii conducantur : et
nullus eorum indutus est ex culto suo. Siciit ct his eri])iant res et animas, |)ro quibus dcbue-
Ninivitarum rex, homo gentilis, ad unius ho- runt jionere suas. Proh dolor! a suiumis hodie
minis ignoli vocem et raufragi, Dcsccndit de Pontificibus , ct per totum pene orbem, exem-
solio suo, et abjccit vestimenta sua a se, et in- ])lo Sedis aposlolicaj, frater in fratrein , id est
diUus cst sacco et scdit in pulvere, ct clamavit ad christianus in christianum , sacra pecunia con-
Dominum^; eamdem austeritatem non solum C ducitur et armatur : et talibus triumi^his Eccle-
omnis aetatis et sexus homincs , sed jumenta sia mater gratulatur, et ]>ost haec totis manibus
subire compellens. Et nos itaque Dominici cor- cruenta conscientia divina pergitur ad sacrifi-
poris ,
quod estEccIesia, cruentam scissionem, cia. Si hoc ferendum quid reprehendendum? ,

quam nonnisi nostris evenisse credendum csl At rcgalia, aiunt, haec sunt, et de impe-
4.
meritis, nec inimotis visceribus , nec siccis aspi- ratoris sum])ta ]3aIatio. ISon negamus. Atque
ciamus oculis : alioquin pretiosis ornati vesti- utinam in j^alatiis mansissent semjjer, non in
bus, herminiis et griseis confoti pellibus;nu- sacrariis; imo magis nec in {jalatiis unquam
merosis et exquisitis refecti dapibus ,
plumis fuisscnt, nec in ccclesiis! Quanto enim melius
instar Sardanapali , non tam im])ositi quain iui- ecclcsiae j^alatiis leges, quam palatia darent ec-
mersi mollibus , divinam indignationem quo- clcsiis? numquid enim ccclesiaj j)alatiis, et non
modo putamus jilacandam precibus? ct
nostris docenda commissa sunt ecclesiis?
])otius i^alalia
non magis metuimus, ne tum prophetica con- aut palatia Christum ecclesiis, non ecclesiae
tra nos dirigatur invectio, dicaturque : /^a^, <yM/ D dedere ])alatiis? Quanto ergo rectius a nobis
opulcnti cstis in Sion, ct confiditis in niontc Sa- reges cilicia, quam nos ab eis i^urjjuras sume-
maricc , optimatcs, capita pnpulorum , ingrc- remus (luauto utilius ipsi nostram pau])crta-
!

dicntcs pompatice domum Israel! (jui comcditis tein , nostra jcjunia suscii^crent, atquc humi-
agnum dc grcgc, et vitulos dc ntcdio armenti, litatem ,
quam nos eorum avaritias , delicias,
fjui dormitis in lcctis cburncis, cl lascivitis in at(jue elationem ? Quod si quis in ecclesiis,
stratis vcstris ! dc (juibus concluditur , cf «//(// vel ccclcsiaslicis tcntavcrit (juid horiim ar-
paticbantur siipcr contritionc Joscph'^} gucre jjcrsonis , nonne statim rcsjxmdebitur
.'{. Erubescamus ad hoc , dulcissime, sero hoc agentibus : Quid agis ? quid mc mcis ,

cognite , brcvi conspecte , cito raj)tc , et cor- contra evangelicam sententiam , meliorem vis
j)oraIibus ociilis nunqiiam (lcinccj^s forlc con- facere magistris ? NunKjuid non ccclcsia Ro-

'
[,uc. XXI, .'»'1. — > Mailli. XI, :)<>. — 3 KkoiI. xxxiii , j , 0. — • Joiiii' iii , O , 7. — ^ Ainos vi 1,4, ti.
 ! ,, A

•2073 EPISTOL.E QU.EDAM. 2074

mana variis, griseis, herminiis, marturinis,'"'"' sanguine testamenti aeterni Doniinum nostrum ,

jiigulatis, etlumbatis, nec non et sericis abu- Jesum Christum aptet vos in omni bono, ut ,

titur indunientis? Numquid ecclesia Romana faciatis voluntatem ejus, faciens in vobis quod

convivia non conducit

respuit , exercitum placeat coram se per Jesum Christum cui est , ,

bella non autem discipulus

conficit? Non est gloriain saeculasaeculorum. Amen. JNobis autcni
supra magistrum, neque apostolus major eo misereatur idcm ipse omnipotens Deus, per ve-
qui misit illum sed potius perfectus omnis : stras et totius Ecclesiae Romanae intercessiones
erit, si sit sicut magister ejus. Quid ad haec di- et opera sacra , exhilarans corda nostra fra-
cetur quam arcto constituti sumus,
? Videtis in grantissimis et saluberrimis odoribus famae ve-
Aut enim quod malum est bonum dicere, aut , strae, et continuis in veritate profectibus. Ite-

Deo regente prorsus non faciemus; aut apo- rum valete. Salutate nobis reverendos Patres,
stolicam Sedem ( quod quis audeat? ) repre- Albanum scilicct et Ostiensem episcopos et si "^
:

hendere; aut, quod forte tutius est, omnino quos alios vestrae visum fuerit discretioni. Va-
tacere compellimur. Et o Aposlolorum tem- B lete tertio. Habetote, quaesumus, domum istam
pora infelicissima in quibus ad Dei regnum , in mente vestra , sicut ipsa vos reclusit in sua.
nisi per famem et sitim, frigus et nuditatem

aditus non patebat ! O viros illos ignorantiae

omni miseratione dignis-
tenebris involutos, et
simos; qui, ut ad vitam quoque pertingerent
propter verba labiorum Dei tam duras vias ,
EPIS J OLA II.
custodiebant et haec nostra compendia ne- ,

sciebant AD nUCONEM S. MILITI.E PRIOREM.

5. Hsc non doctoris, aut reprehensoris au-

ctoritate, sed dolentis et lamentantis affectu Docet qua ralione bellum spirituale sit agenduni.

fuderimus ; zelo donuis Dei , cujus diligimus de-

corem , rodente viscera nostra : rogantes et ob- Dominis et aniicis in Christo charissimis ac re-
secrantes, si non in caeteris, in vobis saltem C vcrendissimis, Hugoni sanctae Militiae Priori,
nonnihil proferant fructus. Si, inquam, hi cum et omnibus qui reguntur ejus consilio , scrvi
quibus conversamini , saluti suae aut nullam, et amici Cartusiae fratres, spirjtualium simul
autparvam aut non sufficientem adhibent cu-, et corporalium christianae religionis hostium
ram vos tamen, veslri non immemores, ani-
, victoriam plenariam , et pacem per Christum
mara vestram nolite negligere. Scriptum est Dominum nostrum.
enim Custodi temetipsum et animam tuam sol~
,

licite et iterum, Miserere animce tuce placens

'
: 1. Quoniam in revertendo, sicut in vcnien-
Deo'^ : itemque, Omni custodia conserva cor do ,
praesentiae vestrae gratissima allocutionc
tuum ^ : et Dominus, Quid prodest , ait, homini, fVui nequivimus visum est nobis , ut per lit- ;

simundum universum lucretur, animce vero suce teras vobiscum saltem pauca colloqueremur.
delrimentum patiatur ? Aut cpiam commutatio- Ad corporea quidem beila pugnasque visibilcs
nem dabit homo pro anima sua^^i "^on igitur Dilectionem vestram exhortari nequaquam no-
ejus vobis curam eripiat aut favor principum, D vimus ad spiritualia vero, in quibus et quoli-
:

aut nitor ornamentorum, aut frequentia nego- die versamur etsi excitare idonei non sumus,
,

tiorum , aut gloria pomparum, aut deliciae con- admonere saitem desideramus. Frustra quippe
viviorum aut oblatorum quantitas ulla dono-
, extcriorcs hostes impetimus si non prius in- ,

rum. Semper et ubique vestro versetur in animo, timos supcramus. Et pudcndum niniis est et
quia nescitis in tremendo Chrisli judicio, cum indignum quorumlibct vrlle ditioni nostraj
,

quibus futuri sitis, utrum cum illis quibus dici- subjiccre agmina , si non prius nostra nobis
tur, Ite, mcdedicti; aut cum illis qui audient, subjecta fuerint corpora. Quis enim ferat , ex-
Venite, benedicti. Valete. Deus Patcr, qui edu- amplas terras cxtendere velle nos do-
terius in
xit de mortuis Pastorem magnum ovium in minationem, et exiguis cespitibus, id cst, car-

' Dciit. IV, 9. — 2 Eccli. XXX, 2i. — 3 i),.ov. ,v^ 23. — 4 Lnc. ix ,
'25 , et Matlf». xvi, 26.
•^
.Miillli;piiiii il Alhericiiin.
 ,

•2075 VENEIIABILIS GUIGOINIS 207G

nibus nostris, ignominiosam perpeti vitioruni^^^Superbior. Deus enim resistit superbis. Non
scrvitutem? Accjuiramus itaque dilectissimi , A ergo opus est ut atl deljellandos eos aliunde ,

prius nosmetipsos , ut sccure deinccps ad ex- quajratur pugnator, quibus omnipotcns resistit
teros pugncnms inimicos : mentes nostras pra-iiator. Quos contra David dicit, Custodiens
prius a vitiis , dehinc tcrras purgenms a bar- paivulos Doininus : atque id ipsum cxpertus in

baris. se ii^so sul)junxit, Huiniliutus suin ct lihcravit

2. Non igitur regnet peccalum in nostro mor- me^. Utamur exemplo, si simili cupimus uti
tali corpore ad obediendum desideriis ejus, nec remedio. Faciamus quod fecit, si dcsideramus
cxhibcaums membra nostra arma iniquitatis quod accepit humilienmr, ut a malis omnibus
:

peccato sed exhibcamus nos Deo, tanquam ex

; liberemur. Apostolus etiam de Domino Jcsu
mortuis viventcs , et membra nostra arma ju- Christo : Huiniliavit, 'im\u\i, scmctipsuin, factiis
stitiae Deo, etsi caro concupiscit adversus spiri- ad mortcm, mortem autcm cru-
obediens usque
tum indomabiliter : //<:ftw/?//«, inquit Aposto- Nec incassum. Proptcr hoc enim, ait, et
cis.

lus, sibi inviccin advcrsantur, ut
vuitis faciatis'.Vellemus namque omni, si fieri
possct, carere concupiscentia. Sed si in hac vita,
qux tota tentatio est concupiscentia ad plenum
carere non possnmus, concupiscentiis saltem
non serviamus. Ad quod, quia viribus nobis
parum suflicienles sumus confortcmur in Do-
mino, et in potcntia virtulis cjus induamusque
non <jua.'cum(jue B Dcus cxaltavit illum, ct donavit illi nomen
qund est supcr oinnc nomen , ut in nomine Jcsu
omne gcnu Jlcctatur, ccelestium , tcrrcstrium , et
, infcrnorum , ct omnis lingua conjiteatur quod
Doininus Jesus Christus estin gloria Dei Patris^.
Et hinc quoque vel maxime sumamus exem-
, plum, si ardemus ad pr3emium. Faciamus quod
: fecit, ut scquamur quo praecessit. Sectemur viam

armaturam Dei, ut possimus stare adversus in- tantae humilitatis, ut perveniamus ad gloriara
sidias dial)oli. Non cnim, sicut ibidem sequitur, Dei Patris. Omnis enim qui se humiliat exalta-
collnctatio nobis est advcrsus caincin et sangui- bitur, ct qui se cxaltat, Immiliabitur^, tcstanlc
nem, scd advcrsus principcs et potestates, adver- eodem Domino nostro Jesu Christo ,
qui cum
sus mundi rectores tcncbrarum ; contra spiritualia Patre et Spiritu sancto vivit et regnat Deus, pcr
riequitiee in coelestibus ' : id est, contra vitia , et C omnia saecula saeculorum. Amen. Omnipoten-
eorum incenlores nequissimos spiritus. Qui si tissima misericordia, ct misericordissima omni-
(
quod David rogat ) nostri dominati non fue-
et potentia Dei, tam in spiritualibus ,
quam etiam
rint, tunc immaculati erimus, et eraundabimur corporalibus praehis faciat vos semper et feli-

a delictis maximis^. cissime pugnare , et gloriosissime triumpha-

3. Stemus ergo succincti lumbos nostros in re. Optamus vos bene valerc, et in sacris quae
veritate, etcalceati pedes in praeparatione Evan- tucmini locis, nostri , cum oratis, mcmoriara
gelii pacis, in omnibus sumentcs scutum lidei, in habere , charissimi et praestantissimi, et mcritis
quo possimus omnia tcla nequissimi ignea ex- insignissinii fratres. llas litteras per duos divcr-
stinguerc; caput galea salutis obtectum , dex- sos nuntios transmisimus, ne quo impedimento
teram gladio salutis munitam habentes. Curra- (
quod absit ) non quirent pcrvenire : quas pe-
mus, non quasi in incertum pugncmus, non ;
timus, ut cunctis fratribus exponi faciatis.

quasi aerem vcrbcrantcs scd castigemus cor- :

pusnostrum, et subjiciamus scrvituti, quia hic D

cst hominis , id cst , animalis ad Dei imagi-
nem conditi, status ordinatissimus, cum ct caro
scrvit spiritui , et spiritus subditur Coiulitori.
In hoc bello tanto erit quisquc robustior, tan-
toque, regente et protcgenteDeo , numerosis
prostratis hostibus triumpho gloriosiore subli-
mior ,
quanto pcr omnia satcgcrit esse humi-
iior : tantoque e contia ad omnia bona inlir-

niior et inconstantior ,
quanto volucrit cssc

' Oalat. V, 17. — » Ephcs. vi, 12. — ^ 1'sal. xviii, 14. — i Psal. cxiv, fl.— 5 plnUm.. ii , 8 11 .— ** l.w.
XIV, 1 1 ;
XVIII , 1 'l , t'X Motlll. XXUI , 1 3.
 ,, ,

2077 EPISTOL.E QUiEDAM. 2078

"^^riiin, et spiritualos nequitias pugnandum est
A vclpugnatum. Kam (juid aliud petrinam duri-
tiam et leoninam rabiem , quae advcrsatur ct
,

extollitur adversiis Principis Apostolorum Vi-

EPISTOLA III/ carium , nisi diabolica nequitia , et inspiratio
viperca tam atrociter concitavit ? Quid aliud
AD INNOCENTIUM PAPAM II.
inveteratum dierum malorum, Engolismensem
Gerardum, nisi veternosa cupiditas, et ambitio
Consolatur summum Pontificem adversus schismatis diabolicis immissa suggestionibus, contra ca-
molestias. tholicam pacem et veritatem tam imprudenter
taraque pertinaciter irc coegit ? Quid , nisi ser-
Domino et patri charissimo ac reverendissimo pentina calliditas per humanam mutabilitatem
•apostolicae Sedis summo pontifici Innocentio, aditum nocendi reperiens tam detestandi schi-
,

servi et filii Cartusiae pauperes, illam quam B smatis flendis auctoribus , ex his quoque de
mundus dare non potest pacem; suaeque pa- quorum scientia praesumebatur et fide, pluri-
ternitatis devotam servitutera , et non neces- mos copulavit? Sed hcec religiosos animos et ,

sariura licet obsequium. in catholica veritate fundatos tanto minus mo-

vere, tantoque minus terrere debent, quanto
Multas ad vestri apostolatus sacratas aures
1. sunt et ab ipso Domino longius anle praedicta
preces multas pro ecclesia Gratianopolitana
, et a ministris iniquitatis crebrius tentata, et a
disponebamus offerre supplicationes, cogenti- numerosius ac felicius su-
veritatis sectatoribus

bus ejusdem Ecclcsiae clericis et praecipue cha- , pcrata. Quis enim numerare sufficiat, quoties
rissimo etomni veneralione dignissimo patre et apostolica fides atque constantia, ipso qui eam
cpiscopo nostro Hugone , qui ( quod sine la- dedit, praedicente praedicendo roborante, , et
crymis non scribiraus ) dissolutus raorbis et se- non solum non defectura , sed et alios confir-
nio , inter defunctos qiiantura ad episcopale matura quis, inquam, numerare sufficiat, quo-
;

spectat officium ,
potest annumerari : sed divi- C ties potestatum saeculi crudelitatibus sit im-

na, ut credimus, miseratione provenit a viro pugnata , et schismaticorum atque haereticorum

venerabili et circa vestram obedientiam valde insidiis et fraudibus irapetita? Quare autem ab
devoto, abbate Pontiniacensi Hugone, nostram
'

eo ,
quo perraittente vel jubente cuncta fiunt,
exiguitatera interira visitari cujus auribus cun- , aliquid aliquando posse permissi sunt, nisi ut
cta quae conceperaraus, infudiraus , efficacius infirrai quaterentur, fortes exercerentur, impe-
et plenius viva voce vestris conspectibus infe- riti erudirentur, sapientes ostenderentur ; et
renda. Et quiasemel, cum nihil simus, forte universaliter boni coronarentur, mali condem-
non sine praesumptionis periculo coepimus loqui narentur?
ad dominura nostrura rogamus et obsecraraus, ; 3. Nunc quoniara sacri pectoris intentionem
admonere vel exhortari minus idonei quate- , a raelioribus et divinioribus avocatara diutius
nus in omnibus quae Romana vestris diebus
,
forte quam decuit nostris tcnuimus ineptiis oc-
vel patitur, vel facit Ecclesia, nequaquam ter- cupatara, vestrae Majestatis pedibus advoluti
reamini : sed magis confortemini in Domino , D pro cunctis quidem sed maxime pro novellis
et in potentia virtutis ejus , insupcrabilibus ar- religionibus , Cisterciensi scilicet et Fontebral-
mis munitus, quae suis commilitonibus ex co- densi , nec non et pro universo numdo, prcces
Imperatoris beatus offert Apo-
piis universalis offerimus , non enim pars una
, sed totus pene
stolus; scuto scilicet fidei, et galea salutis, et J\am sicut Deus est
est orbis vestra dioecesis.
qui non membra , sed errores, et vitia truci- unus , mcdiator unus, mundus unus sol unus; ,

dat ,
gladio spirilus '.
et, ut minora iuferamus, iii aniraalibus cunctis
2. Nunc enim revera non advcrsus tantum caput ununi ita bcati Pctri Vicarius, id cst
:

carnem et sanguineni quae regnum Dci non , Papa non potest esse nisi uiius. Univcrso ita-
,

possidebunt ; sed adversus rcctorcs tencbra- quc raundo rigorem disciplinae, rectitudinem

' Ephes. VI, 10,17.

' Scriptaante annum 1 131, quo moHuus esl S. Hugo episcopus Oralianopolitanus dc ([uo in iiac cpistola.
 , ;

2071) VENERABILIS GUIOONIS EPISTOL^ QU.^LDAM. 2080

juslitiae, lunien dootiinae, et ipsius, quam ^^-"""'tiuni, << Si sununo ingenio, parique fretus scien-

mine quoque praefcrtis , irreprehensihilis tlebe- A " tia. » llanc quippe heatus Augustinus in opere
lis exeinplar innocentia?. Nam sicut hoc
in contra Pelagium de Gratia Christi et de peccato
niuntlo visihih, hi\ est tenehris, et calor con- originah , ejusdem Pehigii esse dicit, ([uaedain

trarius est IVigori ; ita vestra totius saTuH pec- ipsiiis friisla tractatiii suo interserens, attjue
catis innocentia, errorihus sapientia, luxuriis reilarguens. Huic adduntur et istae : « Atl Tita-

temperantia, adversitatibus tolerantia, vitiis est » tium de morte iiiix', » cujus initium tale est,
objecta justitia : ut thuu ab uno viiuitur unus ,
« Charitatis tuae sciipta percepi. Ad Oceanum
id cst, a beati Petri Vicario nuindus quo sinc ,
» consolatoria, » tale habcns initium , « Diver-
multitudinis viribus fueiit parta victoria , eo » sorum oj)probiia , tribulationes nuiltij)lices.

major Deo, cujus est totum, honor reddatur et » Atl viduaiu , » qua? sic incij)it, « ^hignam hu-
gloria; per Dominum nostrum Jesum Christum, » militati nostrae fiduciam scribendi. Ad virgi-

qui cum Deo Patre et Spiritu sancto vivit ct » nem ,

» sive « Ad (iliam Mauricii , » dupliciter
regnat Deus per inlinita saecuhi sa^culorum. B quippe intitulata reperitur, cxordium istud ac-

Amen. cipiens, « Quantam in coelestibus beatitudi-

» nem. » Item , « De lapsu virginis , » sive « de
» poenitentia , ad Susannam » ( uterque enim ti-

tulus in diversis codicibus invenitur) : quae tam

diversis titulatur auctoribus, ut eorum nullius
EPISTOLA IV. sitdecoranda vocabulo; cujus hoc est in qui-
busdam libris initium, « Puto leve essecriraen;»
AD FRATRES DURBONENSES. in aliis istud, « Quid agis, anima? quid cogitatio-
» nibus aestuas ? Ad tlesiderium de tluodecim
De supposititiis beali Hierouymi epistolis. » lectojibus, » a nescio tjuo in irrisionem do-
ctorum comjiosita. « Ad Celantiam , » sic inci-

Amicis et fratribus in Cliristo dilectissimis, La- pieus, « Veteris scripturae celebrata senlentia
zaro Durbonensi Priori et caeteris in eadem C » est. » Haec stilo quidem nobihore est scripta
,

eremo Deo famulantibus Cartusiae Prior vo- sed nec sic beato Hieronymo digna. Postrema
,

catus GuiGO, aiternam a Domino salutem. est « De origine animae disputatio » quasi inter ,

beatos Hieronymum et Augustinum ubi licet :

Inter caetera catholicorum virorum quae multa ex eorum scriptis jionantur falsa taraen
,
,

ad eruditionem tideUum elaboraverunt opera est : tiun quia jiraefati doctores nunquam inter
quae nostraquoque jiarvitas congregare studuit, se praesentialiter sunt locuti; tuin quia eadem
vel emendare; etiam epistolas beati Hieronymi, tjua^stio nec aputl cos, nec aj)ud cneteros fidei
quotquot j)Otuimus, undecumque quaesitas, et catholicae sectatorcs adluic Hsque j)otuit liquido
j)ro concessa a Deo facultate, mendaciis expur- definiri. Hujus disjiutationis tale rejieritur prin-
gatas , in unum grande volumen redeginuis. cij)ium , « Cum ajiud vos ccelestis eloquentia
Abscidim*us autem ab eis quasdam ,
qiias vel ex » jjiirissimi fontis. » ISe autem pracdicti doctoris
aliorum doctorum scrij)tis, vel ex stili, senten- epistol.-e sine rationabili causa apud imjjerilos
tiarumque distantia, titulo tanti viri compe- D suo videantur numero tliininutae, has nostrae
rimus indignas : cx quibus illa cst, cujus est jiarvilatis litteras in principio collocate. Valete.
titulus « ad Demctriadem , » hoc habens ini- Orate pro nobis.
 ,,

ADMONITIO
IN LIBROS SEQUENTES DE VITA ET GESTIS S. BERNARDI.

CBI DE JLLi;STRI GENERE EJIISDEM.

I. Vix quisquam sanctorum est ,

qui tot rerum suarum gestarum prsecones, tamque eximios
et probatae fidei scriptores liabuerit ,
quam beatus Bernardus : cujus vitam et pra;clara facta

tres auctores clarissimi , continuato sermone ,

quasi ex condicto sunt persecuti ;
nempe Guil-
lelmus olim Sancti-Tlieodeiici prope Remos abbas, sed tunc monachus Signiacensis, Ernaldus
Bonse-Vallis in agro Carnutensi abbas , et Gaufridus, ipsius Bernardi notarius omnes quasi ;

testes rerum oculati. His accesserunt alii post eos Alanus cpiscopus Autissiodorensis, et ut alios
;

posteriores praetermittam , Joannes Eremita , et multi alii recentiores : quos inter Philotbcus,
verum an fictum nomen monachus Ciarse-Yallensis Bernardi gesta carmine cecinit.
, ,

II. Librum primum de vita sancti Bernardi vivente ipso Bernardo sed nescicntc scri-
, , ,

ptum fuisse diserte asserit in Praefatione ejus auctor Guillehnus pridem Sancti-Theoderici ,

abbas sed tunc jam monachus Signiacensis coenobii in

,
pago Regitcstensi dioecesis Remensis
ad quod desiderio solitudinis et quietis sese contulerat testante Burchardo abbate Balernensi ,

in subscriptione ejusdem hbri primi. Tempus Guillehni secessus Signiacum intelhgitur ex

chartaceo Sancti-Theodericilibro, in quo Hehnus abbas, ejus apud Sanctum-Theodericum
successor, anno 1135 primum nominatur. Quo anno inchoatus sit a Guillelmo liber iste, non
constat. Certe post translationem monasterii Clarae-Yallcnsis in capacioi^em locum novamquc ,

aedium fabricationem , ex num. 34 et 62 ; itemque post schismata Ecclesiac sedata , et confuta-

tas hfereses, ex num. 40 :adeoque post annum 1140, et forte post 1145. Porro ante Bernar-
dum obiit Guillehnus , de quo plura in tomo 5 in Admonitione prsefixa epistola; ad Fratres
,

de Monte-Dei , et in Notis fusioribus ad epistolam 85.

III. Vitam a Guillehno inchoatam mortuo Bernardo persecutus est secundo libro Ernaldus
seu Arnoldus abbas Bonae-Vallis non ejus, qnse in dicecesi Vesontioncnsi neque alterius
, ;

quae in Rutinensi Ordinis Cisterciensis; sed illius, quK est in agro Carnutcnsi Nigrorum mo-
nachorum ad quem Arnoldum extrema Bernardi epistola 310 scripta est, quidqnid afii in
:

contrarium scntiant. Vide notas fusiorcs ad epistolam 310. Hunc librum adoitus cst Ernaldus
rogatu Clara!-Vallensium, qui prac modestia haiic provinciam in ipsum rcjecerunt ut in ,

Praefatione libri secundi auctor testitur ,

qui opus imperfectum moriens rehquit.
TOM. VI. GG
 ,,

'->0S;{ ADMOMTIO lA LIBROS SEQUEMES iOSi

IV. Superioiibus tluobus libiis tros ailjecit Gaufridns, uon alius sino dubio quaui ipsius
Bernardi uotarius; distinjjuentUis uti(iue a GaulVido de Perona, eujus uientio in Ub. 4, nuin.
IG; iteuujue a Godelrido liernardi consaufjuineo, ct conversionis socio postnioduui Priorc ,

Clarae-Yallensi , ac demuui cpiscopo Lin{;onensi, qui taudeui ad privatau» Clara?-Vallensiuni

vitaui sese recepit , iliideinque uiortuus cst YI iiUis iioveinl)ris anui 1164. Gaufridus vero in
l*ra'fatioiie triuni sequentiuiu libroruin lu{^;ens scribit, post annos a sua ipsius convcrsionc
circitcr tredeciui , acerba uiorte ab se avulsuin fuisse Bernarduni : atque adeo Gaufridi con-
versio anuo Il40 accidisse diccnda cst. Is patria Autissiodorciisis , antc suaui conversioncui
Pctri Abaelaidi discipulus fuit, ct quideu» clericus , ut patet cx libro Dcclauiationum, cujus
et ipse auctor cst, num. 13 : « Postremo ct nos in clcro fuimus. » Post conversionem Bernardi
una cuni ^icolao Clarff-A allcnsi notarius , ac pcicgrinationum socius, dcin Bernardo luortuo
Ijjuiaci priinum , tuiu Clara^-Yallis post Fastredum abbas auno 11(')2, cui loco quadrienno
circiter pra?fuit, ex Chronico Clarae-Yallensi apud Cluffletium : sed posiniodum a suis vexatus,
abbatiam dimisit anno 1165, ct ad Fossam-lVovain in Italia se recepit; ubi ct abbas poslino-
tluiu fuit, ac denium Altae-Cumba', ut fusius in codem Cliionico legitur. Ibidem quaedam cjus
operd recensentur, nenipe opus insigne super Cantica canticorum, Yita sancti Petri archiepi-
scopi Tarcntasiensis , et plures alii libri et sermones. Exstat apud Baronium cjusdem epistola
ad Henricum cardinalem episcopum Albanensem, atque domini Papae Yicarium scu lcjja-
ct

tum, scripta de qviadam nova controversia quani reversus in Galliam comperit, scilicet ,

<< de substantia aquae, quae vino mixta in calice offertur, an ct ipsa similiter cum eodeiu
» vino in sanf;uinem Domini convertatur. » Item ejusdem est l ibcllus contra capitula Gillc-
berti Porretani Pictaviensis episcopi ,
qucm libellum post libros de Yita Bernardi cum aUis
cjus Opusculis rcferemus. Denique scripsit etiam contra Abaelaidiim , ut mox diccmus et ,

scrmonem edidit de sancto Bcrnardo inferius edendum cum cjusdem conimcntariolo in Ora-
tionem dominicam. An autem Bernardi Yitam, cujus fragmenta tertio loco proferemus ; sc-
rundamque partem libri scxti de miraculis Bernardi, praeter Ubros tres jam memoratos , com-
posuerit, nunc dispiciendvun.
Y. Quinque libris de A ita Bernardi mox dictis subjicimus libros duos de Miraculis cjus-
dem unum : , a variis auctoribus scriptum; alterum
cx IMagno Exordio Cistcrciensi collcctum, ,

atque ex fragmcntis Hcrberti ex monacbo Clara?-Yallensi arcUicpiscopi Turritani in Sardinia,

qui Ubros trcs de IMiraculis suorum Cisterciensium composuit editos apud Cbililetium. Prior ,

liber Miraculorum dividitur in tres paites : quarum prima scripta est a Pbilippo monacho
Clarse-Yallensi ad Samsonem Remorum arcliiepiscopum ; altera , ab aliis Clarse-Yallcnsibus
quibus PUilippus ipse Uanc curam injunxit. Ex Uis imus cst Gaufridus , tcriix partis ilem
scriptor in epistola ad Hermannum cpiscopiun Constantiensem , de niiracidis scilicct ,
quae a
Spira usque Leodium a Bernardo facta viderat. Huic alia ejusdem argumenti succedit epistola
(Faufrcdi monacUi < niagistro suo cUarissimo ArcUenfredo et utriquc capitulo fratribus suis
» utcrinis. >- Hunc porro Gaufridum cumdem esse ,
qui tres posteriorcs Yita: libros scripsit
non dubito. JNequc cnim assentior Carolo de YiscU qui Uos libvos Gaufrido notario tribuit;
,

illam vcro partcni UUri de Miraculis Gaufiido Autissiodorensi quem a Gaufrido notario mi- :

niine distiiiguenduni csse probat HeUnandus monacUus iu CUronico Uis vcrUis « Hujus Petri, » :

scihcet Abaelaidi aliquando fuerat discipulus Gaufredus Autissiodorensis qui luulto tcin-
, «
,

» pore fuit notarius sancti Bernardi qui intcr catera de codciu Pctio dixit Ego iniUi ali-
;
:

•> quando rccolo luagistrum fuisse illum «pii pictium ledcinptionis uostia^ cvacuans uiliil , ,

» aUud in sacrilicio DoiuiniccC passionis coinmeudabat, nisi virtutis cxempluiu ct anioris in- ,

" ccntivuiu ,
clc. Bcnediclus Dcus ,
qui niilii siimil ct vobis iiiii;;isli um ilctlit mclioicui, »

Bcrnarduni , « |)cr (|iiein prioris rcdaiguit ignorantiain , et iusolcnliam conlulavil : sccuuduiu

2085 DE VITA ET GESTIS S. BERNARDI. 20SG
» quem tria specialia in passione sua Christus nobis exl)il)uit, exeniplmn virtutis, incentivum
» amoris, et sacrificium redemptionis. » ( Apud Bernardum tomi secundi Opusculo XI num. ,

25. ) " H£cc et alia multa , » addit Helinandus , « dictus Gaufi cdus contra Petrum niagistruni
» suum fortiter et catholice scripsit. » Ad Gaufridum Nicolaus Claraj-Yallensis scripsit episto-
lam 42, pro episcopo Aletensi. Hxc de Gaufrido aliisque vita' prioris et miraculoruni scripto-
ribus sufliciant : dc aliis scriptoribus post ipsa miracula ayendum.
YI. Non hoc loco, Petrum Franciscum Chiffletium , Societatis Jesu
est praeterniittendum

presby terum eruditum anno 1660 Divione vulgasse Diatribam de illustri genere sancti Ber-
,

nardi ut ostenderet Romani Breviarii clausulain

,
qua sanctus Bernardus honesto loco uatus ,

dicitur, esse infraejus dignitatem : cum illum utroque parente fuisse constet perquam nobi-
lem. Diatribse appendicem cum probationibus variisque monumentis adjecit. Ha?c in pauca
contrahere juvat.
VII. Tecdinus, Bernardi pater, « vir antiquie et legitima} militise ,
» id est, probatse nobi-

litatis ,
quani cquestrem vocanuis , fuisse perhibetur a Guillelmo abbate , cap. 1. Iluic

agnomen eratSorus, id est Subrufus , a colore scilicet capillitii, in diplomate Ilugonis , se-

cundi Burgundise ducis pro Cabillonensi Sancti-Marcelli monasterio : cui diplomati prinio
Rainerium Ducis dapiferum subscribit Tecelinus ante Bernardum de Monte-Forti,
loco post
Warnerium de Sumbernone aliosque nobilissimos viros. « Guido de Acro-Monte » testante
, ,

Alberico Trium-Fontium monacho , « fuit ex parte matris frater Tesselini Sori de Fontanis ,

» qui fuit pater Bernardi Clara;-Yallensis abbatis ; fuitque ex alia parte frater Ulrici, svib quo
» fundata est abbatia IMorimundi. » Guidonis nobilitas probatur ex ejus conjunctione cum
» Hescelina domina de MuUeio, » Holdoini filia, qui Iloldoinus « Gaufriduna Jonse-Villaj
» dominum habuit fratrem. » Ha!C de linea paterna.
VIII. Ad maternam quod atlinet , Bernardi mater Aletli seu Alaysia ,
quam lcrtix Wtx
scriptor unus Elizabeth , forte librarii errore , appellat , fuit « filia Bernardi Montis-Barri
» domini, viri potentis et nulgni secundum s?eculi dignitatem , et ex antiqua, sicut asscrunt
» multi, Burgundia^ ducum generositate trahens originem , » ut ex Joanne Eremila, quartae
Vitae scriptore , discimus. In Necrologio Divionensis monasterli Sancti-Benigni , ubi prinuun
sepulta fuit, simpliciter laica dicitur, efterturque lioc modo ejus memoria, « Ralendis septem-
» bris obiit Alay sa laica : » quo nomine distingui solent in illo Necrologio etiam illustres personae
a sanctiinonialibus. In liunc diem incidit festum sancti Ambrosii seu Andnosiniani confessoris,
testeJoanne Eremita, apud Fontanas celebrari sohtum quem nonnulli cum sancto Ambrosio :

Mediolanensi antistite perperam hic confundunt. Rainardus Montis-Barri dominus Bernardi ,

avunculus, et Alaysia? germanus fuit. Tam illustre cum fuerit ex ulroque parente Bernardi
genus, non mirum si Guido ejus primogenitus frater « vir magnus » a Guillelmo appellatur in
cap. 3 ; uxor ejus, « nobilis juvencula : » soror vero ejus Humbelina, « adolescentula nobilis, »

quK « cum comitatu superbo et apparatu » incedebat , ex cap. 6. IIa?c ex Chiftletio. Quibus
adde Galdricum, Bernardi avunculum, a Guillelmo vocari num. 10, « potentem iu sa^culo et , ,

» in ssecularis militia? gloria nominatum dominum castri in territorio iEduensi quod Tuillium , ,

» dicitur. » Et Josbertus deFirmitate, qua; super Albam sita est « vir nobihs, et secunduin ,

» carnem » Bernardi « propinquus » erat ex eodem Guillelino nuin. 43. Denique Raineriiis ,

miles erat frater Godefridi , ex Priore Claraj-Vallensi episcopi Lingonensis, qui Bernarduin
consanguinitate attinebat. Porro Chiffletius probat , sancti Bernardi paternum genus ,
quotl a

Fontanis appellationein habet, per Bartholonux-uni Sumbernionensein (

qu;e familia in vete-
rum Burgundia? ducuin regium sanguinem, enubentis firuc ha;redis afllnitate transfusa est) ad
nostra usque tempora propagatum fuisse. Caitera qua; de illustri Bernardi genere apud euin-
dem Chiffletium vcl minus certa , vel minus necessaria videntur, cousulto piictcriinus : hoc
2087 ADMOxMTIO IIS LIBROS SKQUKINTKS, LTC. 2088

tantum addito , inonasterii Claiae-Valleusis steninia, quod in scuto nigro baltheum auri sivc

argenti , minii ductu gemino tessellatum praefert , non csse derivatum ,

quidam volunt a
ut ,

sancti Bernardi insigni gentilitio , sed a Canipania; ducum familia , ex quibus Hugo Claram-

Vallem fundavit ; senas vero fascias ex auro et cyano dextrorsus obliquatas in margiue
purpureo, quod symbolum est petitum a liurgundiai ducum familia
Cisterciensis Ordinis , ,

quorum maxime beneficiis et auctoritate Ordo Cistercicnsis fimdatus est. In fine bic mone-
mus ea (|uh' ansuHs in consequenlibus olfeudes ab Ilorstio ex codicc Campcnsi vel a nobis
,
, ,

addita fuisse.
 ,

SANCTI BERNARDI
ABBATIS CLARiE-VALLENSIS

VITA ET RES GEST^

LIBRIS SEPTEM COMPREHENS^.
kjumB 'O «Sa iij

LIBER PRIMUS.
AUCTORE GUILLELMO

OLIM SANCTI-THKODEUICI PROPK REMOS ABBATE ,

TUNC MONACHO SIGNIACENSI.

PR^FATIO. """cum jam homo non gravaretur laudibus suis;

.A et tutius id lieret a conturbatione hominum, et
Scripturus vitam Servi tui ad honorcm no- contradictione linguarum. At ille vigens et va-
m inis tui, prout tu dedcris , Domine Deus lens quanlo iniirmior corpore, tanto fortior
,

ipsius, per quem Ecclesiam temporis nostri fit et potens non cessans agere digna memo-
,

in antiquum apostolicae gratiae et virtutis decus riae, et magna majoribus semper accumulans ,

voluisti reflorere, eum invoco adjutorem, quae ipso tacente scriptorem requirant. Ego
quem jam oHm habeo incentorem, amorem vero jam dehbor, urgentibus inhrmitatibus
tuum. Quis enim de amore tuo quantuknncum- corporis mortis hujus, et membris omnibus
que spiraculum vitse habens et videns testi-
,
incipientibus habere responsum vicmae mortis ,

monium gloriae et honoris tam praeclarum

tui tempus resolutionis mese i)lu-
sentio instare ;

et tam fidele rimumque timeo ne sero me poeniteat tanuhu

mundo insolitum effulsisse non , ,

det operam quantamcumque potuerit ne lu- distulisse, quod, prius quam pereffluam,
,
velun
,

men a te accensum tuorum qucmpiam lateat; B omnimodis percgisse.

,

scd quantum humano fieri stilo potest ( quod Sed et me fratrum quorumdam pia benevo-
melius ipse tamen per virtutem operum facis), lentia plurimum ad hoc impellit et cohortatur,
manifestatum et exaltatum luceat omnibus qui qui cum Viro Dei jugiter assistant, omnia ejiis
sunt in domo tua ? In quo cum ego jam olini noverunt, ingerentes qusedam diligenti inqui-
vellem qualecumque ministerium agere vicis sitione vestigata, i)lura ctiam quibus cimi , ,

audi-
meae, seu tnnore, seu verecundia prohibitus fierent, ipsi interfuerunt, et viderunt , et
sum usque adhuc modo quidem supra me cum multa suggerant et prseclara
, erunt. Qui
judicans esse dignitatem materiae, et dignio- quae per servum suum Deus ipsis praesentil)us

ribus opificibus reservandam; modo etiam post operatur, et nota corum religio ,
et scliola nia-

obitum ejus, quasi supcrvicturus ei, melius ab omni

gisterii me libcret suspicione lalsi;
hoc et competcntius deliberans actitandum , adhuc etiam ad tcstimonium sibi adsciscunt
 , ,',

iCJI S. BKRNARDI AIUIATIS MIA 1, 20i)2

probabiliiiiii aiu toritaltni peisoiiariim, e|)isf()-"""
]ioriiiii, ckiicoiiim, et moiiaclioriim , (|iiibus A CAPUT I.
liilcm iion habcre nulli lidclium liccl. Quam-
qiiam itl superfluo dixeriin , eum totus ea no- Dc paienlibiis hfati Ilt iiiardi , eonimque iiisigni pietalc
verit nuindus, et virtutes ejus narret oinnis ec- iii oduL-aiidis iiljcris de(|ue Beriiurdi jaiu tiiiii pueii
;

elesia sanctorum. Quapropter attendens divinae iiidole , et praelaiis uioiiljiis.

laiidis niirilicam inateriam omnibus se ofie-

renteni, ncminem vero suscipientem , dissiinu- I. Bernardus Burgundiae partibus Fontanis ,

lantibus eis qui melius hoc ac dignius pote- oppido patris sui oriundus fuit", parentibus
rant; suscepi in ea agere ipse quae potero, non claris seeundum dignitatem saeculi, sed dijjnio-
vanitate [)raesumentis , sed liducia dilij^entis. ribiis ac nobilioribus sccundum christianae re-
[Metiens tamen memetipsum in memctipso, et ligionis pietateni. Pater ejus Tecclinus'', vir
me ipsum comparans mihi, nequaquam totam antiquae et legitima? militise fuit, cultor Dei
vitara Viri Dei suscepi digerendam, sed ex B justitiae tenax. Evangelicam namque secundum
parte ; experimenta scilicet aliqua viventis et instituta Praecursoris Domini militiam agens
loquentisin eoChristi , operaquaedain exterioris neminem concutiebat, ncmini iacicbat calum-
cum hominibus conversationis ejus, quaj de suis-^, quibus adomne
nianijContentusstipendiis
ipso viderunt quibus hoc datum est, et nos opus bonuin abundabat. Sic consilio el armis
quoque ex parte vidimus, et audivimus et nia- , serviebat temporalibus dominis suis, ut etiani
nus nostrae contrectaverunt. Cum enim hoc Doinino Deo suo non negligeret reddere quod
ipsum ex parte magna de se ipso sentiendum debebat. Mater Aleth ex castro cui nomen ,

sit, quod de eo, qui dicit /Vco autem jam non ,

Mons-Barrus et ipsa in ordine suo, apostoli-
;

ego , vhnt vero in me Christus ' ; et alibi , An cam regulam tenens, subdita viro, sub eo se-
inquit, experimentum quceritis ejus qui in me cundum timorem Dei domum suam regebat'*,
loquitur Christus ^ ? non invisibilem illam vitam operibus misericordiae insistens, lilios enutriens
viventis et loqucntis in eo Christi enarrare pro omni disciplina. Septem quippe lilieros genuit in
posui , sed exteriora quaedam vitae ipsius ex- C non tam viro suo quam Deo se.x mares, femi- ,

perimenta, de puritate interioris sanctitatis et nain unam :,mares omnes monachos fiituros
invisibilis conscientiae per opera exterioris ho- feminam sanctimonialem. Deo namque, ut di-
,

minis, ad sensus hominis exteriores micantia ctum est, non saeculo generans, singulos mox :

quae sicut omnibus scire, sic etiam quibuslibet ut partu ediderat, ipsa manibus propiiis Do-
utcumque scribere in promptu cst. ] Praesertim mino offerebat. Propter quod etiam alienis
cum nec ipsa quasi accuratius digerenda, sed uberibusnutriendos committere illustris femina
saltem in unum congerenda et reponenda sus- refugiebat, quasi cum lacte materno materni
ceperim nec edenda vivente ipso , sicut nec
:
quodamniodo boni infundens eis naturam. Cun»
scribuntur ipso sciente. Confido autem in Do- autem crevissent, quamdiu sub inanu cjus erant,
mino, quoniam post nos , et post obilum ejus eremo magisquam curiae nutriebat, non patiens
exsurgent qui melius ac dignius perlicient quod delicatioribus assuescere cibis, sed grossioiibus
,

nos conati sumus qui etiam exteriora inte-
rioribus comparare poterunt, el pretiosam in
conspectu Domini mortem ejus, vitiie similem
: etcommunibus pascens; et sic eos praeparans
D Domino inspirante, quasi conti-
et instilucns,
nuo ad eremum transniittcndos.
,

continuare scribendo, et de vita mortem 2. Haec cum in ordine liliorum tertium Ber-
et de morte vitam commendare. Jam ergo, nardum haberet in utero somnium vidit pne-
,

adjuvante Domino propositum aggrediamur. , sagium futurorujn , catellum scilicet totum

candiduin , in dorso subrutum , et latrantem

• Galal. II , 20. — > 11 Cor. xiu, 3. — 3 Liic. iii, 14. — 4 Epiies. v, 22.
Apposite iu tertia Vila Tesceiiniis voeatiir •• doniinus iiiiiioiis eastii , eiii l'uutaii;e uoiueu est , (juod laiuosissiuio
•• ilii caslio Divioiiis supereniiuel , iii exceisa riipe localuiu , ..
vulgo Fontaiiics; ui)i pateriue ut credilur, Beru.inii
,

irdes conveisie suiil iii hulieiisiuni 1'alriuu eonxenluiu.

''Alias, Tlws.scliniis.
Ilnc referri potesl id i|uod ail
'
I!.riiai(liis iu epislola 7K, niiin. 7 : « Malis aiidaeler, eum \uliuius, obiulraMuais. ••

Ciiuhicpislolaiii 2.10 Denioiisiin Iu|miui Heinurdo muu. 17.

: - , iiisli(,'o eaiies ; • el serinohtiii daiilridi de .S. iiilerius,
2093 LIBER 1 AUCTORE GUILLELMO. •2Ui)i

in iitero se habere. Super quo tcrrita velio-"'"''

nienter, cuni religiosum qucnulani virum con- A CAPUT II.

sulnisset, continuo ille spirilum proplietiae
concipicns, quo David de sanctis praHlicatoribus De integrilate Bernardi pueri , curani leminie prfesligia-
Domino dicit, Lingua canuni tuoiiim cx inimi- tricis detcstautis ; de visione nali Salvatoris ei faota ,

cis^; trepidanti et anxiae respondit : < Ne ti- et de matris obitu.

«meas, bene res agitur, optimi catuli mater

» eris, qui domus Dei custos futinus magnos , 4. Cum adhuc puerulus gravi capitis dolore
» pro cacontra inimicos fidei edituruscst latra- vexaretur , decidit in lectum. Adducta autem
» tus. Erit eniniegregiuspraedicator, et tanquam ad eum est muliercula, quasi dolorem mitiga-
» bonus canis, gratia linguae medicinalis in mul- tura carminibus. Quam cum ille appropinquan-
» tis multos morbos curaturus est animarum. » tem sentiret cum carminalibus instrnmentis,
Quo responso mulier pia et fidelis quasi a Deo quibus hominibus de vulgo illudere consueve-
suscepto, laeta efficitur, et jam tunc in amorem B rat, cum indignatione magua exclamans a se
nondum nati tota transfunditur, cogitans sacris repulit et abjecit. Kec defuil misericordia divina
eum Litteris erudiendum tradere secundum bonozelo sancti pueri sed continuo sensit vir-
:

modum visionis et interpretationis ,

qua ei de tutem , et in ipso impetu spiritus surgens, ab
illo tam sublimia promittebantur : quod et fa- omni doiore liberatum se esse cognovit. Ex quo
ctum Mox enim ut felici partu edidit, non
est. cum non parum in fide proficeret adjecit ei ,

modo obtulit eum Deo, sicut de aliis agere Dominus apparere, sicut olim puero Samueli
consueverat; sed, sicut legitur de sancta Anna in Silo, et nianifestare eigloriam suam ^. Aderat
matre Samuelis, quae petitum a Domino et namque solemnis illa nox Nativitatis Domini-
acceptum filium in tabernaculo ejus destinavit ca? et ad solemnes vigilias onmes, ut moris
;

perpetuo serviturum ': sic et ipsa eum in Ec- est, parabantur. Cumciue celebrandi nocturui
clesia Dei acceptabile obtulit mimus. hora aliquantispcr protelaretur, contigit officii

3. Unde et quam citius potuit, insedentem exspectantemque Bernardum cum cae-

ecclesia
Castellionis (
quae postmodum ipsius Bernardi C teris inclinato capite paululum soporari. Adfuit
opera a saeculari conversatione in Ordinem re- iUico puero suo se revelans pueri Jesu sancta
gularium canonicorum promota cognoscitur ) Nativitas , tenerce fidei suggerens increnieuta,
magistris litterarum tradens erudiendum, egit et divinae in eo inchoans mysteria contempla-
quidquid potuit, ut in eis proficeret. Puer au- tionis. Apparuit enim velut denuo procedens
tem et gratiaplenus, et ingenio naturali pollens, sponsuse thalamo suo. Apjiaruitei quasi iterum
cito in hoc desiderium matiis implevit. Nam in ante oculos suos nasccns cx utero matris Vii-
litterarum quidem studio supra aetatem et prae Verbum
ginis infans, speciosus forma prae filiis

coaetaneis suis proficiebat : sed in rebus saecu- hominum, et pueruli sancti in se rapiens nu-
laribus jam mortificationem futurae perfecti- nime jam pueriles affectus. Persuasum auteni
onis velut naturaliter inchoabat. Erat namque est animoejus, ct nunc usquc fatetur, quod
simplicissimus in saecularibus, amans liabila- eam credat horam fuisse Dominica^ Nativitatis.
re secum, publicum fugitans, mire cogitati- Sed et facile est advertere iis qui ejus audito-
vus, parentibus obediens et subdilus ; omnibus D rium frequentaverunt, in quanta benedictione
benignus ct gratus , domi simplex et quietus , ea hora praevenerit cum Domiuus; cum usque
foris rarus, et ultra quam credi posset vere- hodie in iis qu.-e ad illud pcrtinentsacramentum,
cundus nusquam multum loqui amans Deo
;
, et sensus ei profundior , et sermo copiosior
devotus, ut puram sibi pueritiam suam con suppetere videatur. Unde ct postmodum iii

servaret ; litterarum etiam studio deditus per laudem Genitricis et Gcniti , et sancta; ejus Na-
,

quas in Scripturis Deum disceret et cognosce- tivitatis, insigne edidit opusculuin , inter initia
ret : in quo quantum in brevi et profecerit , et operum suorum seu tractatuum, sunq>ta ma-
quam perspicacem in discernendo induerit teria ex eo Evangelii loco, nbi legitur, Missiis
sensum , ex co quod subjungimus, adverti csl Gtibricl cmgclus a Dco in civilnlcm Galita^ce '',

potest. ct caetera quae ibi secpmntur.

'
Psal. I.XXVI , 2'i. I Reg. I. — 3 id. •i Luc. I , 20.
 . , A ,

2095 S. BERINAKDl ABBATIS VUA I, 2090

5. INeque illud tacfiuUun, quod ub ipsis jani""''
|)uenlibus annis , si (juos poterat nununos ha- CArUT 111.
bere , clandestinas laciens eleeniosynas, et ve-
recundiae suai nioreni gerebat, et pro setate Desliiilio lueiuliL' laslitalis , dwiiir vilic reli^iosiu propo-
iino supra cetatein ,
pietatis opera sectabatur. sito, et allectis in eamdein seiitenliain IVatribus suis,

Cuin auteni aliquanto tempore cvoluto, proli- aliisque sociis.

ciens aetate et gratiaapud Denm et homines

puer Bernardus de pueritia transiret in ado- G. K.\ hoc Bernardus suo jam niore, suo jure
lescentiain mater ejus liberis (ideliter educatis,
; victitare incipiens, eleganti corpore, grata facie
et vias saeculi ingredientibus ,
qitasi peractis pr.iecmiuens, suavissimis ornatus moribus, acri
omnibus quae sua erant feliciter inigravit ad , ingenio praeditus, acceptabili pollens eloquio,
Dominum. De qua nequaquain praetereundum inagnae spei adolescens pra;dicabatur. Cui tan-
est, quod cum multo tempore vixisset cuin quam ingrediens saeculum, plures se viae sieculi
viro suo honeste et juste secunduin justitias et B ipsius olTerre coeperunt , et iii oinnibus assur-
honestates saeculi hujus, et legem fidemque gere prosperitates et magnae spes vitae hujus,
conjugii; per aliquot ante obitum suumannos, undique arridere. Obsidebant autem benignum
in eo ad quod nutrire filios videbatur, prout juvenis animuin sodalium dissimiles inores, et
jiotuit et licuit mulieri sub potestate viri con- aniicitiai procellosae, similem sibi enicere ge-
stitutae, nec habenti proprii corporis potesta- stientes. Quae si ei dulcescere perstitissent, ne-
tem , omnes ipsa praevenit. Eteniin in domo cesse erat amarescere illi ,
quod in hac vita dul-
sua, et in professione conjugali, et in medio cius cordi ejus insederat , castitatis amorem.
saeculi eremiticam seu monasticam vitam non Cui praecipue invidens coluber tortuosus spar- ,

jiarvo teiuj^ore visa est aemulari , in victus par- gebat laqueos tentationum, ac variis occursibus
citate , in vilitate vestitus , delicias et jiompas calcaneo ejus insidiabatur. Cuin enim aliquan-
saeculi a se abdicando , ab actibus et curis sae- do curiosius asjjiciendo , delixos in quamdam
cularibus, in quantum jioterat, se subtrahendo, oculos aliquandiu tenuisset ; continuo ad se
insistendo jejuniis, vigiliis, et orationibus; et C reversus, et de semetij)so erubescens apud se-
quod minus assumptae j)rofessionis habebat, metipsum , in se ipsum ultor severissimus exar-
eleemosynis et diversis operibus misericordiae sit. Stagno quippe gelidaruin aquarum quod ,

redimendo. In quo de die in diem jiroHciens, in proximo erat, collo tenus insiliens, taindiu
ad extrema devenit, perlicienda in futuro in inibi permansit, donec pene exsanguis effe-
eo , in quo j^roliciens de hoc saeculo migravit. ctus, per virtutem gratiae cooperantis etiam a
Obdormivit autein psallentibus clericis qui con- calore carnalis concupiscentiae totus refriguit,
venerant , et ipsa j)ariter psaliens, ut in extre- induens illuin castitatis affectum, quem indue-
mis quoque, cum jam vox ejus audiri non rat qui dictihat : Pepigi fcedus cu/n ociilis nieis

posset, adhuc moveri labia viderentur, etlingua ut ne cogitarem quidern de virgine^.

palpitans Dominum confiteri. Deinum inter li- 7. Circa idein temj)us instinctu daemonis in
taniae supplicationes, cum diceretur, « Per pas- lectum dormientis injecta est j)uella nuda. Quani
» sionem ct crucem tuam libera eam Domine,
, » ille sentiens , cuin omni pace et silentio parteni
elevans manum signavit se, et emisitsjMritum", D ei lectuli quam occupaverat, cessit, et in latus
ita ut manuin non jjosset deponere quam le- alterum se convertit, atque dorinivit. Misera
vaverat. vero illa aliijuandiu jacuit sustinens et exspe-
cians, deinde j)alpaiis et stimulans : novissime
cum immobilis ille persisteret, illa , licet im-
pudentissima esset , erubuit; et horrore ingenti
atque admiratione perfusa, relicto eo surgens
aiifugit. (lontigit item iit <uiii sociis aliipiaiitis

'
Jol) XXXI , 1

" Heiheitiis in libro 3, eap. 23, tradit , Bernaidiiiii Novitiuin (luolidie juo aiiinia inatiis siue S(>|>lem psalmo.s
IKiiiilcnliales recitaie solitiim , iis semel e\ jiarle oinissis ah Sli|iliaiio aliliale iii(iv|)iluin luisse. Matris ohitus eonligit
,

kaleiidis Miilemhiis. (;oi|mis in Dixioiitiisi .Snii(li-lU'iiif;in ictlesia seiiulluin iui>tea ni Clarain Vailem translatuin e>l.
,
 , ,,

2097 LIBER I AUCTORE GUILLELMO. 2008

apud matronam aliquam Bernardus hospltare-^^^^^turbatione hominum maximeque ad effugium ;

tur. Considerans autem mulier adolescentem A vanitatis, seu de saeculari generositate, seu de
decorum aspectu, capta est laqueo oculorum acrioris ingenii gratia, seu etiam forte de aH-
suorum et in concupiscentiam ejus exarsit.
, cujus nomine sanctitatis.
Cumque tanquam honoratiori omnium, seor- 9. Ubi vero de conversione tractantcm fra-
sum ei fecisset lectuhuu praeparari , surgens ipsa tres ejus , et qui carnaHter eum diligebant
de nocte impudenter accessit ad eum. Quam persenserunt ; omnimodis agere cceperunt, ut
Bernardus sentiens, nec consiHi inops, clamare animum ejus ad studium possent divertere Ht-
coepit Latrones: latrones. Ad quam vocem
, terarum , et amore scientiaj saecuhuis saeculo
fugit muHer, famiha omnis exsurgit, lucerna arctius implicare. Qua nimirum suggestione,
accenditur, latroquseritur, sed minime inveni- sicut fateri solet, propemodum retardati fue-
tur. Ad lectulos singuH redeunt, fit silentium rant gressus ejus : sed matris sanctae. memoria
liunt tenebrae sicut prius imporlune animo ejus instabat , ita ut saepius
,
pausant caeteri, sed
non illa misera requiescit. Exsurgit denuo, et B sibi occurrentem videre videretur, conqueren-
Bernardi lectulum petit; sed denuo ille pro- tem et improperantem , quia non ad hujusmodi
clamat Latrones, latrones. Quaeritur iterum
: nugacitatem tam tenere educaverat , non in hac
latro, latet iterum, nec ab eo qui solus nove- spe erudierat eum. Demum cum aliquando ad
rat, publicatur. Usque tertio improba mulier fratres pergeret , in obsidione castri , quod
sic repulsa , vix tandem seu metu, seu despe- Granceium dicitur, cum Duce Burgundiae con-
ratione victa cessavit. Cum autem die sequenti stitutos , coepit in hujusmodi cogitatione vehe •

iter agerent, argueutes Bernardum socii, quos- mentius anxiari, Inventaque in itinere medio
nam toties ea nocte latrones somniaverit, per- ecclesia quadam, divertit , et ingressus oravit
quirebant. Quibus ille : Veraciter, inquit, ade- cum multo imbre lacrymarum expandens ma- ,

rat latro , et quod mihi pretiosius est in hac nus in ccelum et effundens sicut aquam cor
,

vita , castitatem videlicet , hospita nitebatur suum ante conspectum Domini Dei sui. Ea igi-
auferre , incomparabilemque thesaurum. tur die firmatum est propositum cordis ejus.
8. Inter haec tamen cogitans et perpendens, C 10. Nec vero surda aure percepit vocem di-
quod vulgo non esse tutum diu coha-
dicitur, centis :Qui audit, dicat , Vcni^. Siquidem ab
bitare serpenti;fugam meditari coepit. Videbat illa hora, sicut ignis qui comburit silvam , et
enim mundum et principem ejus exterius sibi sicut flamma comburens montes , hinc inde
multa offerentem , magnas res, spes majores ,
prius viciniora quaeque corripiens, postmodum
sed fallaces omnes , et vanitates vanitatum , et in ulteriora progrediens : sic ignis quem mise-
vanitatem omnia. Veritatem vero ipsam interius rat Dominus in cor servi sui volens ut arderet
jugiter audiebat clamantem ac dicentem Ve- : primo fratres ejus aggreditur, solo minimo ad
nite ad me , omnes qui lahoratis et onerati estis, conversionem adhuc minus habili seniori patri ,

et ego rejiciam vos. Tollite jugum meum super ad solatium derelicto , deinde cognatos , et so—
vos , et invenietis requiem anlmabus vestris'. cios , et amicos, de quibuscumque poterat esse
Perfectius vero relinquere mundum deliberans, spes conversionis. Priuuis omnium Galdricus
coepit ineiuirere et investigare , ubi certius ac avunculus ejus, absque dilatione aut haesitatio-
purius inveniret requiem animae suae sub jugo D ne, pedibus, ut aiunt, ivit in sententiam nepo-
Christi. Inquirenti autem occurrit Cistercii in- tis, et consensum conversionis, vir honestus
novatai monasticae religionis nova plantatio ;
et potens in saeculo, et in saecularis militi* glo-
messis nudta, sed operariis indigens, cum vix ria nominatus , dominus castri in territorio
adhuc ali(|uis conversionis gratia illuc declina- jEduensi, quod Tuillium dicitur. Contimio etiam
ret, ol) nimiam vitae ipsius et paupertatis au- Batholomajus occurrens, junior cajteris fratri-
tamen cum animum vere Deum
steritatem. Quae bus, et necdum miles, sine difficultate eadem
quaircntem minime terrerent, posthabita omni hora salutaribus monitis dedit assensum. Porro
haesitatione ac timore , illuc vertit intentionem, Andreas, Bernardo etiam ipse junior, et novus
posse se aestimans omnino ibi delitescere, et eo tenq)ore miles, verbum fratris diflicilius ad-
abscondi in abscondito faciei Dei ab omni con- mittebat, donec subito exclamavit : « Video, >^

" MaUli. XI, 28 , 29. — ^ Apoc. xxa , 17.

 , B

'2im S. BERxNARDl ABRATIS VITA I, ilUO

iii(|uit, < inaticm nieain. » Visibilitcr si^niidcm'""''" et cilo vcnict, (•iim lancca, lalcii liuic iiilixa,
ci apparuit , scrcna facic suliiidciis , et congra- A » pcivium iter ad cor tuuin faciet consilio salutis
tulans proposito liliorum. Ita^jue et ipse conti- « tuaejfjuod aspcrnaris : ct timehis quidcm, sed
nuo manus dedit, et de tirone saecuii factus est » mininie niorieris. » Sic dictum , sicque facluni
niilcs Christi. Nec solus vidit Andrcas tantorum csl. Paucissimis intcrpositis dicbus circumval-
niatrcm liliorum hctaiitcm, scd conlcssus cst et latus ab inimicis , captus ct vulncratus juxta
Bcrnardus camdcm similitcr se vidissc. Guido vcrbum Iratris ,
hiiiccain gcstans ipsi latcri , ci~
primo^enitus Iratrum, conjugio jain alligatus deinque inlixam loco cui illc diyitum applicue-
erat, virmagnus, et prae aliis jam in saeculo rat, trahcbatur, et mortem quasi jam praescntem
radicatus. Hicprimo paululum haesitans sed ,
metucns clamabat :« Monachus sum monachus ,

continuo rem pcrpendcns ct rccogitans con- , " sum Cistcrciensis. » Kihilomirius tamen captus
versioni conscnsit, si taincn conjux annucret. et reclusus in custodia est. \'ocatus cst
Bernar-
Veruni quidcm de juvencula nobili, ct par-
id dus pcrcelerem nuntiuni, scd non vcnit. « Scic-
vulas lilias nutriente, pene impossibile videba- bam » inquit « et prsedixcram quod durum
, ,

tur. At Bernardus de miscricordia Domini spcm » esset eicontra stimulum calcitrarc nec tamen :

concipicns ccrtiorem, incunctanter ci spopon- » ad mortem ei vuhuis hoc , sed ad vitam.» Et

dit aut consensuram lcminam, aiit cclcriter mo- ractum cst ita. Si(juidem de vulnere praeter
riturani. Demum cum omnimodis illa renueret spem cilo convaluit, propositum vero seu vo-
vir ejus magnanimus, imo ea jam praeventus tum quod voverat, non mutavit. Cumque jam
fidei virtute, in qua postmodum excellenter eni- liber ab amore saeculi hostilibus adhuc vinculis
tuit; virilc consilium Domino inspirante concc- teneretur ct hoc solum esset quod conver-
,

pit, ut abjicicns quidquid liabere vidcbatur in sionis ejus propositum retardarct, in hoc etiam
saeculo , vitam institucret agere ruslicanam , la- cito adfuit ei misericordia Dei. Venit fraterejus
borare scilicet manibus propriis, unde suam laborans ut erui posset, sed non profecit. Et
sustentaret et uxoris vitam, quam invitam di- cum nec loqui ei permitteretur , accedens ad
mitlere non licebat. Interim supervenit Bcr- carccrem clamavit : « Scito, fratcr Gcrarde, quia
nardus, qui undi(jue alios atque alios colligens C » ituri siimus in proximo , et monasterium in-
discurrebat. ISec mora , flagellabatur praedicta » troituri. Tu vero quandoquidem exire non
Guidonis uxor infirmitate gravi. Et cognoscens » licet, hic inonachus esto sciens quod vis et , ,

quia durum sibi esset contra stimulum calcitra- » non potes, pro facto reputari. »
re, accersito Bernardo veniaiu deprecatur, et r2.Cumque Gerardus magisac magis anxiare-
prior ipsa conversionis petit assensum. Deni- tur, paucis interpositis diebus audivit vocem in

que juxta morem ecclesiasticum separata a viro, somnis dicentem sibi « Hodie liberaberis. » :

interveniente parili voto castitatis , in coetum Erat autem sacrum Quadragesimae tempus. Cir-
sanctimonialium transiit feminarum religiose , ca vesperlinam itaque diei horam cogitans quod
usque hodie serviens Deo '^.
audierat , compedes suas tetigit , et ecce ex
1 1. Secundus natu post Guidoncm Gerardus parte crcpuit in manu ejus ferrum , ut minus
erat, miles in armis strenuus, magnae prudcn- jam teneretur, et aliquatenus incedere posset.

tiae , bcnignitatis eximiae, et qui ab omnibus Sed quid agcret? Erat ostium obseratum , et
diligerctiir : qui caeteris, ut dictuin est, priino D pro foribus pauperum multitudo. Surrexit ta-
auditu et primo die acquiescentibus , ut nios men, ct non tam spe evadcndi quam taedio ja-
cst sapientiae saecularis, levitatem reputans, ob- cendi, seu curiositate tentandi , accedens ad
stinato animo salubre consilium et fratris mo- ostium subterraneae domus, in qua vinctus et
nita repellebat. Tum Bernardus fide jam igneus, clausus erat; mox ut pessulum tetigit, sera tota
et fraternae charitatis zclo mirum in modum intcr maiius ejus collapsa cst , et ostium domus
exasperatus : « Scio, » inqiiit, « scio , sola vexa- apcrtum. Exiensiiue pedctentim , sicut homo
» tio intellectum dabit aiiditui. » Digitunique la- compeditus , ad ccclcsiam, ubi adliuc vesperlina
teri cjiis apponens : « Vcniet , » inquit, « dies ,
cclebrabantur oflicia, pertendcbat. Porro men-

" l'"l (|iiiilcni a|>u(l Klariiiciiin seii Laiiuciim , viilgo Lairr , ad niuios Divioncnscs , c\ Icilia \iU\, cl ci labiilis l.a-

riaLciisilxis : (|ui lucus iiuuc Priucatus csl niouaslcrii Saiicli-Ueui^iii , cui tuin islic sancliinonialcs snlijcclic crant , uli

cl JiilliarcnHCS MulisiucuMlxi^i. (^uiiliainiuis rc\ locuiu sanclo Itcnigiio coiiccssil.

 , ,
,

2101 LIBER I AUCTORE GUILLELMO. 2102

dici qui pro foribus donius astabant, videntes^^^^dominus Hugo Matisconensis , nobilitate et pro-
quod fiebat, et divinitus exterriti , in fugam A bitate niorum, possessionibus et divitiis saeculi

versi sunt, niliil clamantes. Cumque jam eccle- ampliatus qui hodie nierito religionis et san-
:

siae projiinquaret, egrediens quidam de familia ctitatis suae , raptus a Pontiniacensi ca?nobio,
domus captivitatis suae ,
germanus illius a quo quod ipse aedificavit , Autissiodorensi Ecclesiae
custodiebatur, vidensque eum ad ecclesiam pro- praeest, merito et honore Pontificis. Hic au-
perantem « Tarde, » inquit, «Gerarde, veni-
: diens de conversione socii et amici charissimi,
sti. » Expavescente illo « Festina, » ait, « adhuc : flebat quasi perditum ,
quem saiculo mortuum
)' superest quod audias. » Oculi quippe ejus te- audiel)at. Ubi autem primo data est utrique
nebantur, nec prorsus quid ageretur, intelli- facultas mutui colloquii post dissimiles lacry- ,

gebat.Deraum ad altiores gradus ecclesiae cum mas, et gemitus dissimilium dolorum, verba
adhuc compeditum dala manu Gerardum sub- verbis coeperunt conferri, et res rebus compa-
levasset, introeunte illo ecclesiani , tunc pri- rari. Cumque inter ipsa verba familiaris amici-
mum quid ageretur agnovit, et conatus eum B tiae Hugoni infunderetur spiritus veritatis, aliam
retinere non potuit. Hoc niodo Gerardus a ca- jam faciem habere cceperunt verba niutua? col-
ptivitate amoris saeculi hujus , et captivitate locutionis. Datis itaque dextris in sodalitium
filiorum saeculi liberatus, votum quod voverat novae vitae, longe dignius veriusque facti sunt
fideliter exsolvit. In quo potissimum notum fe- cor unum et anima una in Christo ,
quam in
cit Dominus, a quanta perfectione sanctae con- saeculo ante fuissent.
versationis gratiam iste Dei famulus coeperit paucos autem dies nuntiatur Ber-
14. Post
qui in ejus spiritu, qui fecit quae futura sunt, nardo subversum ab aliis sociis Hugonem a
, ,

quod erat futurum videre potuit quasi jam fa- proposito resilire. Qui opportunitate inventa
ctum. Praesentialiter quippe in latere fratris ei quod raagnus quidam episcoporum conventus
lancea apparebat ,
quando digitum applicuit illis in partibus haberetur , festinat ut revocet
loco vulneris mox futuri postmodum
pereuntem , iterura(jue j^arturiat. Observantes
, sicut
ipse confessus est, cum ab his interrogaretur, autem praedicti sodales et subversores Hugonis,
quibus celare non poterat. C viso eo praedara ambiunt suam et oranera ei , ,

13. Cum autem caeteri ut dixiraus prima loquendi adiniunt facultatera oranera adituni
, , ,

die in eodem essent cum Bernardo spiritu con- intercludunt. At ille cum ei loqui non possct ,

gregati, niane intrantibus eis ad ecclesiam, apo- clamabat pro eo ad Dominura quo orante cura ':

stolicura illud capitulura legebatur, Fidelis est lacrymis, subita et vehemens inundatio pluviai
Deus quia qui
, coepit in vobis opus bonuiri, ipse mox erupit. Consederant autera in caraj)o, quod
perficitt usque in dieni Jcsu Christi '
: quod de- aer serenus esset, et nil tale sperarent. Disjjersi
votus juvenis haud secus accepit, quam si de igitur omnes ad repentinura irabreni , vicuin
ca'lo sonuisset. Exsultans itaque sjiiritualis jara proxiraum jjetunt. At Bernardus Hugonem te-
pater regeneratorum in Christo fratrum suo- nens « Mecum » ait, « sustinebis hujus pluviae
: ,

rum, et manum Domini intelligens secum ope- » guttas. » Curaque soli remansissent , non fu-
ranteni , coepit ex hoc j>raedicationi insistere, erunt soli, sed Doniinus fuit cuni eis, reddcns
et quoscunique jioterat aggregare. Coepit novum eis continuo et aeris et anirai serenitatem. Ibi
induere honiinem , et cuni quibus de litteris D renovatura est foedus et propositum confirma-
saeculi, seu de saeculo ipso agere solebat
, de tum ,
quod non potuit deinceps violari.
seriis conversione tractare ; ostendens gau-
et 15. Videbat ista j)eccator , et irascebatur,
dia niundi fiigitiva, vitae miserias, celerera mor- dentibus suis fremebat et tabescebat jiistus
;

tem, vitam mortem, seu in bonis, seu in

j)ost auteui conlidens in Doniino gloriose de sajculo
nialis, jjerpetuam fore. Quid raulta? Quotquot triuraphabat. Janique eo publice et j^rivatim
ad hoc praeordinati erant, operante in eis gra- praedicante , matres filios abscondebant , uxo-
tia Dei, et verbo virtutis ejus, et orationc et res detinebant maritos araici araicos averte-
,

instantia servi ejus ,

primo cunctati deinde , bant ;
quia voci ejus Sjjiritus sanclus tanlae da-
comjjuncli ,
alter j)ost alterum crcdebant et bat vocem virtutis , ut vix ali(|uis aliquein
consentiebant. Interquosadjunctusest ei etiam teneret affectus. Crescente siquidein numero

'
iMiilipi). I , f(.
 ,

2103 S. BliRNARUl ABBATIS VITA I, *210'i

coruiu hanc conversiouis unanin)italeni'"*'amicis projicorctur ibique propritlati rcinui-

(jui iu :

conscuseraut , filiis A tians sed uon oinuiuo propriaj voluntati,

sicut ile priniitivis Ecclesiae ,

lcgitur, Multitudiitis coruni crat cur unuiu , ct obiit, noii (piidcui intiis, sirut frater et dome-

anima una in Doniino ', ct habitahant unanimi- sticus, sed foris miscricordiam postulans sicut ,

ter simul , ncc quisquani aliorum audebat se pauper et mendicus.

conjungcre cis *. Erat enim eis Castellioni tlo- 17. Jain vero adveniente die reddendi voti

nuis uua propria et conimunis omnium , uln et compleudi dcsidcrii, c^ressus est de domo
couvenicbant, et coliabitabant, et colioque- l^aterna Bernardus, patcr fratrum siiorum, cum
bantur, quam ingredi vix aliquis audebat qui fratribus suis, filiis suis spiritualibus, quos
non de ccetu eorum. Sed et si quis intra-
esset verbo vitje Cliristo genuerat. Videns autein
bat, videns et audiens quae ibi gerebantur et Guido primogenitus fratrum suorum Nivardiim
diccbautiir, sicut de cliristianis Corinthiis Apo- fratrem suum minimum ,
puerum cum pueris
stolus dicit, omiiibus quodammodo prophetan- aliis in platea : « Eia , » in(piit, « frater Nivarde,

tibus convincebatur ab omnibus, dijudicabatur B >, ad te soluni respicit omnis terra possessionis

ab omnibus ; et adorans Dominum, et confitens » nostrae. » Ad quod puer non pueriliter mo-
quod vere Deus esset in eis^, aut ipse unani- tus Vobis ergo » inquit « C(Delum, et mihi
: « , ,

niitati eoruiii adhaerebat, aut recedens flebat » terra? Non ex aequo divisio ha?c facta est. »
semetipsum illos , aulem beatificabat. Hoc enim Quo dicto abeuntibus illis, tunc quidem domi
temporibus, et in illis erat partibus inau-
illis cum patre remansit, sed modico post evoluto
ditum iit alicujus adhuc in saeculo commoran-
,
tempore fratres secutus nec a patre nec a pro- , ,

tis convcrsio praesciretur. Ipsi vero quasi men- pinquis seu amicis potuit retineri. Supercrat de
sibus sex post primum propositum in saeculari Deo dicata domo illa patcr senior cum filia, de
habitu stabant, ut proinde plures congrega- (juibus etiam suo loco dicemus.

rentur, dum quorumdam negotia per id tem- 18. Eo tempore novellus et pusillus grex
poris expediebantur. Cisterciensis sub abbate degens, viro venerabili

16. Cum autem jam suspecta inciperct esse Stejihano, cum jam graviter ei taedio esse inci-

multitudo, ne quem de numero eorum surri- C peret paucitas sua, et omnis spes posteritatis

peret is qui tentat, placuit Deo supcr hoc re- decideret, in quam sanctae illius paupertatis hae-

velare quid futuruni esset. Aspiciebat enim reditas transfunderetur, vcnerantibus omnibus
quidam eorum in visu noctis , et videbat quasi in eis vitae sanctitatem , sed refugientibus auste-

eos onines consedisse in domo una, et j^er ritatem ; rcjjente divinahacvisitatione tam laeta,

ordinem singulos quasi communicare de cibo tam insperata, tam subita laetificatus est, ut in

quodam miri candoris et saporis :quem caeteris dieillaresponsum hoc a Spii*itu sancto accepisse

omnibus optime suscipientibus, et cum gaudio sibi domus illa videretur : Livtare, sterilis qute

nia"no, duos ex omni numero illo notabat a non pariebas ; erampe et clama , quce non par-

cibi ilUus vacuos re-

salutaris participatione turiebas : quia multi fitii dcsertce , magis quani
mansisse. Alter namque eorum nec sumebat; cjus qucv /labct virum^ ; de quibus j)Ostmodum
alter sumere quidem videbatur, sed tanquam visura es (ilios filiorum usque in multas gene-

niinus caute sumeret, spargebatur. Utrumque rationes. [Nam anno priore uni ex eisdem Ci-

vero postea probavit evenlus. Alter enim D sterciensibus primis fratribus in extremo jam
priusquam ventum esset ad rem , conversus re- jiosito , ai)|)aiuit inuumcra hominuni miiltitudo
trorsum in saeculum rediit alter cum caeteris : j)rope basilicam, ad foiitcm lavans vestimenta

coepit quidem opus bonum sed non perfecit. , sua : et in ipsa visionc dictum est ei, quia fons

Vidi ego eum vagum et pro-

in saeculo postea Ennon vocaretur. Quod cum indicasset abbati

fiigum a facie Domini sicut Cain quantum ,

intcllcxit j)rotiniis vir magnificus divinam con-
animadvcrtere jjotui, hominem huuiillimiim ,
solationciii : ct imiltuiii (juideui jam tunc de
et niiserabilis confusionis , sed nimiae jjusilla- jiromissioiic, scd j)lui'iuium j)ostca iV^ cxliibi-

nimitatis. Qui tamen in ultimis Claram-Vallcm tione hvtatus , cgit gratias Dco per .lesum Chri-

rcdiit iiiliruiitate corporis et inopia cogente, stum ;

qui cum eo et Spiritu sancto vivit el
ciiin lM)m() bcne natus ab oninibus cognatis et rcgnat in saecula sieculorum. Aiiicii.]

Acl. IV, y}.. ' J«l. V, I ^ , »3. — ' 1 Cor. XIV, •^.'i , 25. — * Isai. iiv, 1
 ,;

2105 LIBER I AUCTORE GUILLELMO. 2106

'"'"biis et genlibus, et usque ad extremum terroe.
CAPUT IV. A. Ipse vcro nil tale de se sestimans aut cogitans,
potius ad custodiam sui cordis, et propositi
De ingressu Ordinis , et fervore novitiafiis. Quam parcus constantiam , hoc semper in corde, saipe etiani

cibi el sonini; cupidus quoque laboris externi; deque in orehabebat « Bernarde Bernarde, ad quid
: ,

ejus miro in sacraScriptura profectu. «venisti?» Et sicut de Domino legitur, quia

coepit Jcsus faccre a prima die in- et docere ' ;

19. Anno ab incarnatione Domini millesimo gressus Novitiorum , ipse coepit

sui in cellam

centesimo decimo tertio, aconstitutione domus agere in semetipso quod ahos erat docturus.
Cisterciensis quindecimo, servus Dei Bernardus 20. Postmodum enim cum Clarae-Vallis ab-
annos natus circiter tres et viginti", Cistercium bas esset ordinatus , adventantibus novitiis et
ingressus, cum sociis amplius quam triginta, festinantibus ingredi, audire eum soliti sumus
sub abbate Stephano , suavi jugo Christicolkun praedicantem ac dicentem : « Si ad ea quae intus
submisit. Ab illa autem die dedit Dominus ])e- B » sunt festinatis, hic foris dimittite corpora quae
nedictionem , et vinea iUa Domini sabaoth de- » de saeculo attulistis : soH spiritus ingrediantur
dit fructum suum , extendens palmites suos » caro non prodestquidquam. » Quod cum no-
usque ad mare et ultra mare propagines suas.
, vitiis ad novitatem verbi pcrterritis, parcens
[Quia vero ex praedictis sociis ejus uxorati , teneritudini eorum , clementius exponendo ,

ahqui fuerant, etuxores quoquecum viris idem carnalem concupiscentiam praedicare solebat
votum sacrae conversationis inierant; per ipsius foris dimittendam : ipse cum novitius esset, in
soliicitudinem aedificatum eis ccenobium sancti- nullo sibi parcens, instabat oranimodis morti-
moniahum feminarum, quod JuHeium'' dicitur, ficare non solum concupiscentias carnis, quae
in Lingonensi parochia , Domino cooperante, per sensus corporis fiunt, sed et sensus ipsos

niagnifice satis excrevit, usque hodie rehgionis per quos fiunt. Cum enim jam interiore sensu
opinione celeberrimum , et personis ac pos- illuminati amoris dulcius ac frequentius sentire
sessionibus dilatalum sed et propagatum jam inciperet desursum spirantem sibi suavitatem
:

per loca alia, et non cessans adhuc amphorem C sensui illi interiori timens a sensibus corporis,
facere fructum.] Haec quidem fuere Viri Dei vix tantum eis permittebat quantum sufficerct ,

conversationis sancta principia. Conversationis ad exterioris cum hominibus conversationis

autem ejus insignia ,
quomodo vitam angehcam societatem. Quod cum contihui usus instantia
gerens in terris vixit, neminem enarrare posse inconsueludinem mitterct, consuetudo ei ipsa
puto,qui non vivat de spiritu, dequo ille vixit. quodammodo vertebatur in naturam totusque :

Solius quippe donantis et accipientis est, nosse absorptus in spiritum , spc tota in Deum di-
quantum ab ipso mox conversionis exordio recta, intentione scu meditatione spirituah tota
praevenerit eum Dominus in benedictionibus occupata memoria, videns non videbat, au-
dulcedinis ;
quanta repleverit gratia ele-
sua? diens non audiebat nihil sapiebat gustanti, vix ;

ctionis quomodo ab ubertate domus suae in-

;
ahquid sensu aliquo corporis sentiebat. Jam
ebriavcrit eum. Ingrcssus est autem domum quippe annum integrum excgerat in ceUa No-
illam pauperem spiritu , et eo adhuc teniporc vitiorum, cum exiens inde ignorarct adluic an
absconditam ac pene nullam intentione , ibi D haberct domus ipsa tcstudinem ,
quam solemus
moriendi a cordidiis et memoria hominum , ct dicere caelaturam. Multo tempore frequentave-
spe delitescendi et latcndi tanquarn vas perdi- rat intians et exiens domum ecclesiae, cum in
tum ; Deo aliter disponente, et eum sibi in vas ejus capitc , ubi tres erant, iinam tantuin fciic-
non solum ad Ordincm
electionis praeparantc, stram cssc arbitrarctur. Curiositalis cnim scii-
monasticum coufortandum ac dilatandum, sed su mortificato, nil hujusmodi scnticbat; vcl si

etiani ad nomen suum portandum coram rcgi- fortc aliqiiando eum contingebat vidcrc, mc-

' Acl. 1,1. a Alias , duo et Tigtnli.

•> AWh Jitllaciim, vulgo Juitly, queni locnm Milo Barri comes cocnobio Molismensi concessil , « ut religiosis dcser-
>• viret feminis sub ordinalione Mobsniensis abbalis : quibus ad regimon sui , tam corporum ,
qnam animarum ,
qiia-
» tuor depulali eranl monacbi pir abbatem MoUsmensem. » lla>c arla siib Guidonc abbatc , siil) nniium 1115; ad
qiipm T.niinnli ( pisloln 80, c\ rliarln npiid Cliinicliuin. De Julioin ilcriim infia , iiiini. .tO.
 ,

2107 S. BERINARDl ABBATIS VITA 1, 2I()H

nioria, iit clirliim est , alibi occiipata noti ad-""'quani conieclat, sola cibi raemoria satiatiis cst.

vcrtebat. Sine nicnioria (luii)pe scnsus seiilicntis A Sic accedit acl sunicnduin cibuiu , (|uasi ad
nullus est. torincntiiin. A priiuo sicpiidcin coiivcrsionis

21. Natura quoquc in eo uon dissenticbat a suae anno, seu egressionis dc cclla INovitioruiu,

quoque qiiodannnodo inipletuni

eratia, ut in co natura ejus , cuin tcncrae niiuis scmpcr et dc-

videretur essc quod legitiir Piicr eram inge- : licatae complexionis fuisset ,
jejuniis raultis et

ninsus el sortitus sum animani bonnm ; et ciiin vigiliis , frij,'oic ct laborc , durioribus ct con-
wa"is cssem bonus , 7H-ni ad corpiis incoinqui- tinuis cxercitiis attrita , corrupto slomaclio,
natum\ Ad contcmplanda quippe spiritualia cruduin continuo per os solet rejiccre quod
qua>que seu divina , cuin gratia spirituali , na- ingcritur. Qiiod si quid naturali dccoctione

tiirali (luadain virtute pollebat ingenii ; sorti- digcstum transfunditur ad inferiora, ibi nihilo-

tusque cliain in Iioc erat animani bonam, sen- iniiius partibus illis corporis non niinoribus
sualitatein non curiose lascivain ,
ncc sujjcrbe indrmitatuin incommodis obsessis, nonnisi cum
rebellem, sed congaudcntem spiritualibus stu- B gravi tormcnto egeritur. Si quid autem resi-
diis, et in eis qune ad Deum sunt, sponte sub- duum est, ipsiim est alimentum corporis cjus
ditam spiritui et servicntcm corpus etiam qualecumque, non tam ad vitam sustcntandam,
:

nullius nnquam contaminatum consensuflagitii; quam ad diffcrendam mortem. Sempcr aiitcni

etsi nclectnm niiiuis'', sicut oportebat, cura- post cibuin quasi pensare solitus est,quantum
retnr, ad serviendum spiritui in servitio Dei comederit. Si quando vel ad modicum mensu-
aptissimum instrumentum. Sed cum caro in eo ram solitam excessise se deprehendcrit, impune
ex dono pra^venientis graticC et adjutorio sub- , abire non patitur. Sed et usus parcimoniae sic
scquentis natura^ et usu bono spiritualis disci-
, ei in naturam versus est, nt etsi aliqiiando cor-
plince vix jam aliquid concupisceret adversus
,
poralis sibi cujiislibet refectionis plus aliquid

spiritum, hoc est ,

quod spiritnm laederet; spi- solito velit indulgere, vix possit. Sic autem ab
ritus supra vires , supra virtutera carnis ac san- initio fuit, inter novitios novitius , monachus
guinis , tanta adversus carnein concnpiscebat inter monachos, spiritu validus, corpore in-
ut inlirnuun animal cadens sub onere , usque C firmus : nil indulgentiae circa corporis quietem
inhancdiemnonadjiciat ut resurgat. Quidenim seu refectionem , nil remissionis de communi
dicam de somno , qui in caeteris hominibus so- labore vel opere fieri sibi aliquando acquie-
let esse refectio laborum et sensuum aut , scens. Caeteros namque sanctos esse arbitrabatur
mentium recreatio? Extunc usque hodie vigilat et perfectos; se vero sicut novitium ct incipien-
ultra possibilitatem humanam. INulIum enim tem , nequaquam emeritorum pcrfectorumque
tempus magis se perdere conqueri solet quam ,
indulgentiis et remissionibus indigcre , sed fer-
quo dormit idoneam satis reputans compara-
, vore novitio , et Ordinis districtione , et rigore

tionem mortis et somni ut sic dormientes vi- : disciplinae.

deantur mortui apud homines, quomodo apud 23. Propter quod communis vitae seu con-
Deum mortui dormientcs. Unde etiain si quein versationis ferventissimus aemulator, cum opus
forte religiosum in dormiendo seu durius ster- aliquod manuuin fratrcs actitarcnt, quod seu
tentem audierit , seu minus composite jacentem minor usus ei, seu imperitia dencgabat ; fo-

viderit; patienter ferrevixpotestjsed carnaliter D diendo, scu ligna caedendo, propriis luimeris
eum seu saeculariter dormire causatur. In ipso dcportando , vel quibuslibct laboribus a^que la-

namc[ne tenucni victum tcnuis soinnus comi- boriosis illud redimc^bat. Ubi vero vircs dcli-

tatur. In neutro enim ullam indulget corpori ciebant, ad viliora quaeque opcra confugiens,
suo satietatem nisi quod in utroque sumpsisse
, laborcm humilitate compensabat. Et inirum in
aliquid sat ci est. Quantum cnim ad vigilias, modum is qui tantain contemplatione reruin
,

vigiliaruin ei inodus cst non lotaln noctein dii- spiritualium ac divinarum acccperat gratiam,
cere insomncm. circa talia non soliim occupari j>aticbalur, scd

22. Porro ad comedendum uscjue hodie vix et plurimum dclcctabatur. Scd niortilicata, ut

aliquando voluptate trahitur aj^pctitus , sed dictum est , sensualitate, cujus seu curiositate ,

soU) tiniore dcfcctus. Etcnim comcsturus, j)rius- scu infirmitatc in hiijusinodi labornm corpora-

Sii|). vrri , 1'.), }.(). Alias , iii>n iiiiiii.s iif^/i-cliii

 ,

2109 LIBER I AUCTORE GUILLELMO. 2110

liura distractionibus perfectorum etiam quo-^^^rata, tam conlidenter et utiliter ea usque hodie,
,

rumcumque mentes saepe necesse est, etsi non A sicut Apostolus dicit, utitur ad docendum, ad
intenlione , certe memoria et cogitatione ab in- arguendnm , ad corripiendum '. Et dum praedi-
teriore unitate spiritus aliquam pati dissolutio- catverbum Dei quidquid de ca affert in nie-
,

nem : ipse privilegio majoris gratiae in \irtute dium sic patens, et placens eHIcit, et circa id
,

spiritus simul et totus quodammodo exterius unde agitur efticax ad movendum ut mirentur ,

laborabat , et totus interius Deo vacabat in ; oranes tara saeculari quara spirituali praediti
altero pascens conscientiam , in altero devotio- doctrina , in verbis gratiae quae procedunt de
nem. Laboris ergo tempore et intus orabat seu ore ejus.
meditabatur absque intermissione exterioris
laboris, et exterius laborabat absque jactura CAPUT V.
interioris suavitatis. Nam usque hodie quidquid
in Scripturis valet, quidquid in eis spiritualiter De iuitio ClariE-Vallis, et vili viclu primorum ibidem mo-
sentit , maxime in silvis et in agris raeditando B nachorum, deque ostenso diviuitus ejus incremento.

et orando se confitetur accepisse ; et in hoc

nullos aliquando se magistros habuisse, nisi 25. Cum autem complacuit ci qui eum se-
quercus et fagos,joco illo suo gralioso inter gregavit a saeculo, et vocavit, ut ampliore gra-
araicos dicere solet. tia revelaret in eo gloriam suam , et multos li-

24. Messis tempore fratribus ad secanduni lios Dei qui erant dispersi, per euni congregaret
cum fervore et gaudio sancti Spiritus occupatis, in unum; misit in cor abbatis Slephani ad aedi-
cum ipse quasi impotens et nescius laboris ficandam donnim Clarae-Vallis raittere fratres
ipsius, sedere sibi et requiescere juberetur, ejus. Quibus abeuntibus ipsura etiara domnum
admodum contristatus, ad orationem confugit, Bernardum praefecit abbatera mirantibus sane ,

cum raagnis lacrymis postulans a Deo donari illis tanquam raaturis et strenuis tara in reli-
,

sibi gratiara metendi. Nec fefellit simplicitas gione quamin saeculo viris, et timentibus ei tura
fidei desiderium leligiosi. Continuo namque pro tenerioris aetate juventutis, tum pro corpo-
quod petiit, irapetravit. Et ex illo die in labore C risinfirmitate, et rainori usu exterioris occupa-
iilo prae caeteris peritura se esse cum quadam tionis. Erat autemCIara-Vallislocusin territorio
jucunditate gratulatur : tanto in hoc opere Lingonensi, non longe a fluvio Alba, antiqua
devotior ,
quanlo se in hoc ipso facultatem ex spelunca latronum , quae antiquitus dicebatur
solo Deidono reminiscitur accepisse. Feriatus Va]lisabsinthialis,seu propter abundantisibiab-
autem ab hujusmodi labore vel opere ,
jugiter sinthiicopiara, seu propter araaritudinera dolo-
aut orabat, aut legebat, aut raeditabatur. Ad ris incidentiura ibi in raanus latronum. Ibi ergo
orandura si se solitudo offerret, ea utebatur : in locohorroris etvaslae solitudinis consederunt
sin autem , ubicumque , seu apud se , seu in viri illi virtutis, hicturi de spelunca latronura
turba esset, solitudinem cordis ipse sibi effi- templum Dei, domum orationis. Ubi sinipli-
et

ciens, ubique solus erat. Canonicas autera Scri- citer aliquanto tempore Deo servierunt in pau-
pturas simpliciter et seriatim libentius ac sae- pertate spiritus, in fame et siti, in frigore et
pius legebat, nec ullis magis quara ipsaruni nuditate, in vigiliis niultis. Pulraentaria saepius
verbis eas intelligere se dicebat : et quidquid D ex foliis fagi conliciebant. Panis in^tar prophe-
in eis divinae sibi elucebat veritatis , aut virtutis, tici illius ex hordeo , et niilio , (;t vicia erat, ita
in primae sibi originis suae fonte magis, quara ut aliquando religiosus vir quidara appositura
in decurrentibus expositionum rivis sapere sibi in hospitio, ubertim plorans, clam as-
testabatur. Sanctos orthodoxos earum tamen et portaverit, quasi pro rairaculo omnibus oslen-
expositores humiliter legens nequaquara eo- , dendum quod ,
inde viverent horaines, et tales
ruin sensibus suos sensus aequabat , sed subji- homines.
ciebat formandos : et vestigiis eorum lideliler 20. At Virum Dei minus ista movebant.
inhaerens, saepe de fonte unde illi hauserant Sumraa de salute multorura quae
ei sollicitudo ,

et ipse bibebat. Inde est quod plenus Spiritu , a priraa die conversionis suae usque ad lioc
quo oninis sancta Scriptura divinitus est inspi- tempus tani singulariler sacruni illud pectus

II rim. III , IG.

 ,,

ilU S. BKRNARDI ABBATIS VITA I, 2112

iioscitur possidore, ut erga oinnes aninuis ma-^^^^dimisit a se : « Vatle, » inqulens, « sanum in-
ternum gerere viileatur ariectum. Erat ergo ve- A » venies virum tuum. » Illa vero abiens in do-
liemens in praecordiis ejus , sancti desiderii, et mum suam , sicut audierat, sic invenit. Abbas
sanctae humilitatis contlictus. Modo onini se vero consolans pusillanimitatem cellarii sui ,

ipsum dejiciens , latebatur indignum ,

per quem ad sustinendum Dominum de cajtero reddidit
fructus aliquis proveniret : modo oblitus sui , fortiorem. Nec tantum semel hoc ei contigissc
aestuabat tlagrantissimo ardore, ut nullam nisi certumest, sed saepe cum hujusmodi necessi- ,

ex multorum salute consolationem posse ad- tas instaret , repente, unde non sperabatur,
mittcre vidcretur. Sane (iduciam charitas parie- auxilium ei a Domino adfuisse. Propter quod
bat, sed eamdem castigabat humilitas. Contigit viri prudentes intelligentes manuni Domini esse
autem inter haec , ut aliquando temperius solito cum eo , teneritudinem mentis ejus a deliciis
surgeret ad vigilias. Quibusperactis, cum usque paradisi nuper egressi, rerum exteriorum solli-
ad matutinas laudes aliquanto longius super- citudine gravare cavebant, eas ipsi intra scmet-
essetnoctis intervalluni, cgressus foras, et loca B ipsos, ut poterant, digerentes, et tantummodo
vicina circumiens , orabat Deum, iit acceptum de interioribus conscientiis suis, et causa ani-
haberet obsequium suum, et fratrum suorum : marum suarum eura consulentes.
et in eo quod diximus spiritualis fructus desi- 28. In quo tamen pene hoc eis contigit
derio constitutus, subito stans in ipsa oratio- quod liliis Israel legimus olim de Moyse conti-
ne, niodice interclusis oculis, vidit undiquc gisse , cum diu conversatus cum Domino in
ex montibus tantani diversi habitus
vicinis et monte Sina, de caligine nubis egrederetur et
et
diversae conditionis hominum multitudinem in descenderet ad populum ex colloquio Domini ,

inferiorem vallem descendere, iit vallis ipsa facies ejus cornuta appareret , et terribilis
capere non posset. Quod quid significaverit, adeo ut fugeret populus ab eo '. Egressus enim
jam omnibus manifestum est. Hac igitur Vir Vir sanctus a facie Domini, qua in solitudine
Domini visione magnifice consolatus, cxliorta- Cistercii, et sublimioris altitudine contempla-
tus est etiam fratres suos, commonens eos de tionis in silentio aliquandiu fruitus erat, quasi
misericordia Dei nunquam desperare. C decoelo afferensinter homines niiraculum quod-
dam apud Deum plus quam hu-
conquisitae sibi

CAPUT VI. manae puntatis homines quos regere, et inter

,

quos convcrsari veniebat, pene omnes a se

De magna ejus in angiistiis erga Deum fiducia : deque absterruit. Si quando namque de spiritualibus,
zelo perfectiouis , et conversione sororLs. et aedificatione animarum sermonem ad eos ha-
bebat, loquebatur hominibus lingua Angelo-
27. Cum vero ante instantem hiemcm Ge- rum, et vix intelligebatur. Maxime autem in
rardus frater ejus, cellarius domus, apud eum his quae ad mores hominum pertinebant, ex
durius quaereretur ad necessaria domus et fra- abundantia cordis sui tain sublimia eis propo-
trum multa deesse , nec habere se unde ea co- nebat, tam perfecta exigebat ab eis, ut durus
emeret, et urgente necefsitate jam nullam ver- videretur sermo; in tantum non capiebant quae
borum reciperet consolationem res autem in , dicebantur. Rursum, cum singillatim eos au-
promptu non esset quae daretur Vir Dei, quan- ; D diret confitentes sibi , et semetipsos accusantes

tum interim ad praesentes angustias sufficere super diversis illusionibus cogitationum com-
posset, inquisivit. Ille vero undecim" libras re- munium humanarum , quas iiullus in carne
spondit. Tunc dimittcns cum ad orationem , vivons homo ponitus vitare potost; hoc potis-
confugit. Post paululum vero rcdiens Gerar- simum fuit, in quo luci illi ad tenebras illas

dus, mulicrem quamdam de Castellione foris convcntio esse non potuit : scilicet quod ho-
esse, et velle ei loqui nuntiavit. Ad quam cum mines inveniebat , quos in hac parte Angelos
egrcderetur, procidons ad pedes cjiis oadem {cstimabat.Angolicam enim magna ox parte de-
mulier, duodocim librarum benodictionom ci gustans puritatom, ot cx conscientia jam olim
obtiilit , orationum sulTragia implorans viro siio accoptae a Doo gratiic siiigularis, siinpliciter

|)oriculose legrotanti. Quam i)rcviter allocutus pivejudicans universaj conditioui huiiiaiiu' Ira-

l'.\od. XXXIV, 'M)-',\:,. " Alias , iliiiulfcim.

 ,

2113 LIBER I AUCTORE GUILLELMO. 2114

cogi-'°'Moqueietur in eo. El extunc manifcstius in co

gilitatis, in tentationes seii inqiiinationes
sanctus et sermo
tationum harum nullum Religiosum posse inci- A et per eum loquens Spiritus ,

dere; vel si incideret, vcre religiosum non esse nem ei potcntiorem et sensum in Scripturis

aBstimabat. abundantius sugj^erens in apertione oris ejus ,

29. Sed viri vere relii,Mosi, et pie prudentes, apud audilores quoque ei gratiam addidlt et
sermonum ejus veneraban- auctoritatem , et intellectum super egenum et
et in praedicatione
pauperem peccatorem poenitenteni, et veniam
tur etiam quae non capiebant , et in confessio- ,

nibus suis , licet ad novum stuperent auditum , postulantem.

eo quod seminarium quoddam desperationis 30. Cumque jam aliquatenus didicissct inter

praeferre videretur infirmis : tamen juxta sen- homines conversari et humana agei-e et tole-,

tentiam sancti Job , nefas putabant contradicere rare jamque inter fratres suos et cum eis inci-
,
,

peret frui fructibus conversionis suse; pater

sermonibus Sancti non excusantes, scd accu-
' ,

santes infirmitatem suam in conspectu Hominis quoque, qui solus domi remanserat, veniens
qui cum
Dei, in quo nemo vivens justilicari potest in B ad fdios suos, appositus est ad eos :

aliquantum tcmpus fecisset, obiit in scne-

conspectu Dei. Unde factum est ut fieret ma- ibi

gistra magistri pia hurailitas discipulorum. Cum ctute bona\ Soror quoque eorum in saeculo

enim ad nutum arguentis humiliarentur qui ar- nupta , et saeculo dedita , cum in divitiis saeculi

guebantur, coepit etiam spirituali magistro ad- periclitaretur , tandem aliquando inspiravit ei

versus fratres humdes et subjectos zelus suus Deus ut fratres suos visitaret. Cumque venisset
esse suspectus , in tantum ut ipse jam potius quasi visura venerabdem fratrem suum et ,

accusaret ignorantiam suam , et defleret neces adesset cum comitatu superbo et apparatu ; ille

detestans et exsecrans eam tanquam rete dia-

sitatem, quod silere non liceret, cum nesciret
loqui : quod non tam alta ad homines, quam boli ad capiendas animas, nullatenus acquievit

indigna hominibus loquendo la?deret conscicn- exire ad videndura eara. Quod audiens dla ,

tias auditorura quod tam scrupulose perfe-

:
compuncta vehementer, cum ei
confusa, et

ctionemafratribussiraplicibusexigebat, inquo nullus fratrum suorum occurrere dignaretur,

se nondum inveniret ipse perfectum. Cogitabat C cum a fratre suo Andrea, quem
ad.portara in-

namque eos multo raeliora et viciniora saluti suae venerat raonasterii ob vestium apparatura ster- ,

insilentio suo meditari, quara ab ipsoaudirent: cus involutura argueretur, tota in lacrymas

devotius et efficacius salutem suam operari-, resoluta : « Et si peccatrix sum ," » mquit, « pro
quam ex ejus exemplo acciperent : ex praedi- » talibus Christus raortuus est.Quia enira pec-
catione vero ejus scandalizari potius, quam » catrix sum , idcirco consilium et colloquium

aliquid concipere aedificationis. Curaque super » bonorura requiro. Et si despicit frater meus
hoc veheraentius turbaretur et contristaretur » carnem meam, ne despiciat servus Dei ani-
et diversae cogitationes ascenderent in cor ejus; » raara raeara. Veniat , praecipiat quidquid :

post multos cogitationum flexus et cruciatus » praeceperit , facere parata sum. Hanc ergo
»

cordis, decrevit ab exterioribus oranibus ad promissionera tenens, exiit ad eam cuni fratri-
interiora sua recolligere se, ibiquein solitudine bus suis frater ejus. Et quia eam separarc a
cordis et secreto silentii contincre, et prajsto- viro non potcrat ,
primo verbo omncm ei

lari Dominum, donec quocumque raodo mise- D mundi gloriam in cultu vestium, et in omnibus
ricordiae suae super hoc ei suam revelaret volun- saeculi pompis et curiositatibus intcrdixit; for-

tatem. Nec tardavit misericordia Dei au\ilium mam vitae matris supe, in qua multo tempore
in tempore opportuno. Paucis siquidem evolu- vixit cura viro, ei indixit, et sic eam a se di-
tis diebus, vidit in visu noctis pueruni charitate vero obedicntissimeparens prajcepto,
misit. Illa

quadara divina astantem sibi , et magna aucto- rediit ad propria, mutata repente secundum
ritate praecipientem fiducialiler loqui quidquid omnipolentiam dcxterae Excclsi. Stupebant om-
ei suggereretur in apertione oris sui ;
quoniam nes adolescentulam nobilem, delicatam, subita
non ipse esset qui loqueretur, sed Spiritus qui mutatione in habitu et victu, in medio saeculi

« Job VI , 10.
* De eo in Necrologio S. Benigni « III idus aprilis obiil Tccelinus mouacbus, patcr domui Bernardi ab!)alis

» ClarsE-VaUis. »

67
 , ,:,

2115 S. BERNARDI ABBATIS VITA I, !21IG

vitam tlucere eremlticam : instare vigiliis ^'""'tem loqucndi producto colloquioadalterutrimi,

jejuniis, et continuis oralionibus, ot al) onini A jain nielius euni conuiicndaret conscienlia sua
saBculo prorsus sc facere alifnani. Riennio post- quaiu vcrba. Quid inulta? Kx. illa dic et cx illa

ea sic vixit ciiin viro suo, illo sano, sccuiido liora facti simt cor uniiin , ct aniiiia una iii Do-
maxiinc anno, dante Deo honorcni , ncc tcnic- niino, in tantuin ut sa?pe altcr alteruin liospi-
rare ulterius praesumente templum Spiritus tem deinceps habcret , ct propria esset domus
sancti. Qui ctiam tandcm virtute ejus perseve- Episcopi Clara-Vallis; Ciarae-Vallensium vero
ranti.T victns, libcranujue a se diinittons, juxta cflicerctur non sola doinus Episcopi , sed et per
ritum Ecclesije, facultatein ei concessit sor- ipsnin tota civitas Catalauuensis. Quinctiam et
viendi Dco cui se probavit. Illa vero oj)tata Rcincnsis jirovincia, ct Gallia tota per eum in
libertate potita, monasterium Julleium adiens, devotionem excitata est ad reverentiam Viri
cum sanctimonialibus inibi Deo servicntibus Dci. Ab illo siquidcm tanto episcopo caeteri didi-
reli(jiiuin vitae suae Deo vovit : ubi tantain ei cerunt suscipere cnin cl rcvereri tanquam an-
,

Doininus gratiam contulit sanctitatis, ut non B geluin Dei ita ut hujus ton)j)oris praesensisse ,

minus animo, quam carne illoruin jjrobaretur in eo gratiam videatur hoino tantae auctoritatis
virorum Dei esse germana. sic afiectus erga ignotum monachum , et mona-
•
chum tantae humilitatis.

CAPUT YII. 32. Modico vero post tempore transacto,

cum eousquc inlirmitas Abbatis ingravcsce-
De ordinatione sancti Bernardi in abbatem , deqiie ciira rct, ut jain nonnisi inors cjus , aut omni morte
valetiidinis ejiis ; item de laude disciplina; religiosie jam gravior vita speraretur , ab Episcopo visitatus
tuin in Clara-Aalle vigeulis. est. Cumque viso eo Episcopus se non solum
vitae ejus , sed et sanitatis spem habere diceret
31. Cum autem missus novitcr Claram-Val- si consilioejus acquiescens secundum
, infirmi-
lem Bernardus, ordinandus esset in ministe- tatis suaj modum aliquam corpori suo curam

rium ad quod assumptus erat et sedes Lin- pateretur impendi ; ille vero a rigore vel usu
;

gonensis vacaret ad quam ordinatio ipsa C consuetudinis suae minus facile flecti possel
,

respiciebat quaerentibus fratribus , quo eum

: profectus Episcopus ad capitulum Cisterciense ,
ducerent ordinandum cito de proxinio se ob- ibi coram pauculis abbatibus qui convenerant,
,

tulit bona fama venerabilis Catalaunensiura epi- pontificali humilitate et sacerdotali charitate ,

scopi , opinatissimi illius magistri Guillelmi de toto corpore in terram prostratus ,

petiit , et ob-
Campellis, illucque eum transmittendum esse tinuit, ut tantum anno uno in obedientiam sibi
definitum est. Sicqne factum est. Abiit autem traderclur. Quid enim tantae humilitati in tanta
Catalaunum assuinpto secum Elboldone mona-
, posset auctoritate negari? Reversus itaque Cla-
cho quodam Cisterciensi. Intravit ergo praedicti ram-Vallem , extra claustra et tex*minos mona-
doinum juvenis exesi corporis et mo-
episcopi sterii domunculam unam ei lieri praecepit : or-
ribundi habitu quoque despicabilis
, subse- , dinans et mandans in cibo vel potu," sive in
quente monacho seniore, et magnitudine et aliquo cjusmodicirca eum nullam ibi teneri Or-
robore corporis eleganti, aliis ridentibus, aliis dinis districtionem; nullain de tota cura domus
irridentibus , aliis rem , sicut erat, interpre- D ad eum refcrri sollicitudiuem , sed sini '
eum
tando venerantibus. Cum autem quaereretur, vivere secundum modum ab eo praestitutum.
quis eorum esset abbas Episcopus primus
; 33. Eodein teinj)ore et ego Claram-Vallem,
oculos in eum ajiertos habens, agnovit servum ipsnmque frcquentare coepi qucm cuiu ibi :

Dei , et suscepit eum sicut servus Dei. Cum cum quodain abbate altoro visitarcm invcni ,

enim primo in privato colloquio omni melius eum in suo illo tugurio, quale leprosis in com-
locutione prudentiam juvenis magis magisque pitis publicis lieri solet. Inveui autem ex pra*-
proderet verccundia loqiiendi , intelloxit vir cej)to, ut dictuin est, Episcoj^iet Abbatum leria-

sapiens divinam visitationoin in advcntu ho- tuin ab onini sollicituilino doniiis, tain iutcriori,
Nec dcfuit hosjiitalitatis j)ia instantia
sjjilis sui. (juain oxtoriori, vacantom Deo et sibi, ot (juasi

donec usque ad familiarem (idiiciain ot liborla- in dcliciis j)aradisi exsultautem. Ingrossuscjuo

Alias , silti.
 ,; ,

2117 LIBER I AUCTORE GLILLELMO. 21 18

regium cubiculum, cum considerarcm ^^-""''velut alternantcs chori hinc inde dispositi , ct
illud
bitationem et habitatorem, tantam miiii, Dcum A Vir sanctus audicbat, ct dclectabatnr. Cujus
testor, domus ipsa incutiebat revcrcntiam sui, tamen mysterium visionis non prius agnovit
ac si ingrederer ad altare Dci. Tantaquc affectus quam translatis post aliquot annos a^diliciis mo-
sum suavitate circa hominem illum , tantoque nasterii , eodcm loco positum oratorium ccrnc-
desidcrio in paupertate illa et simplicitate coha- ret, ubi voces illas audisset. Mansi autem indi-
bitandi ei, ut si optio illa dic mihi data fuissct, gnus ego cum eo paucis diebus, quocumque
niltam optassem, quam ibi cum eo scmper oculos vertcbam, niirans, quasi cnelos me vi-
manere ad serviendum ei. Cumque et ipse vicis- dere novos, ct terram novam ct antiquorum ,

sim noscum gaudio suscepisset, cl quaereremus jEgyptiorum monachorum patrum nostrorum

quid ageret quomodo ibi viveret modo illo
;
; antiquasscmitas, el in eis nostri temporis homi-
suo generoso arridens nobis « Optime, » in- num rcccntia vcstigia.
:

quit. « Ego cui hactcnus homines rationabiles 35. Erat cnim tunc temporis viderc Clara?-
w obediebant, justo Dci judicio irrationali cui- B Vallis aurca s«cula cum viri virtulis oliui , ,

1)dam bcstiae datus sum ad obedicndum. » Di- divites in saeculo ct honorati tunc in paupcr- ,

cebat autcm de quodam homine rusticano et tate Christi gloriantes, Ecclesiam Dei planta-

vano, nihil prorsus scicnte, ipsumque ab infir- rent in sanguine suo, in labore et aerumna, iu
mitate qua laborat, curaturuin sc jactitante, fame ct siti , in frigore et nuditate, in pcrsccu-

cui adobediendum ab Episcopo ct Abbatibus ct tionibus, ct contumeliis, et angustiis multis;

fratribus suis traditus crat. Ibique cum eo man- praeparantcs Clarae-Valli eam quam hodic ha-
ducantes, cum arbitraremur hominem tam in- bet sufficientiam et pacem. Neque enim se tam
iirmum , tantaeque providentiae commissum ,
sibi, quam Christo et fratribus inibi Deo servi-
sicut oportcl)at, procurandum , et videremus luris vivcre aestimantcs, pro nihilo habcbant
ci , agentc medico illo suo , oircrri cibos quos (juidquid sibi deesset : duni relinquerent post
sanus quis vix prae angustia faniis ad subsidium ncces-
attinge- se quod illis sufficerct et

ret; vidcbamus et tabescebamus ad aliquam conscientiam volunta-

, vix regulari sitatis, et
silentio nos cohibentc, quin in illum quasi sa- C riae pro Christo paupcrtatis. Primaque facic ab
crilcgum et homicidam ira et contunicliis in- introcuntibus Claram - Vallem pcr dcscensum
surgeremus. Ipse autem in quem ha^c licbant montis, Deus in domibus ejus cognosccbatui-,
indifferenter cuncta sumens, aequeonmia appro- cum in simplicitate et humilitate aHliliciorum
babat sicut qui sensu ipso corrupto, et pene
: simplicitatem cthumilitatem inhabitantium pau-
cmortuo sapore, vix aliquid discernebat. Nam perum Christi vallis muta loqueretur. Deniquc
et sanguinem crudum per crrorcm sibi oblatum in vallc illa plena hominum, in qua ncmini
pro butyro multis dicbus noscitur comcdisse otiosum esse liccbat; oninibus laborantibus,
oleum bibisse tanquam aquam, ct multa talia et singulis circa injuncta occupatis; nicdia dic
contingebant Solam quippe aquani sibi sa-
ei. mediae noctis silentium a supervenientibus in-
pere dicebat, eo quod dum sumcret, fauces ct veniebatur, praetcr laborum sonitus , vel si Ira-

gnttur ei refrigcrabat. tres in laudibus Dci occuparentur. Porro si-

34. Sic ergo tunc cimi invcni, ct sic habita- lcntii ipsiusordo ct fauia tantam ctiam apud
bat in illa solitudine sua vir illc Dci. Scd non D saecularcs homincs supervenientcs sui faciebat
erat solus, cum quo eratDcus, et custodia et revcrentiam, ut et ipsi, non dicam prava vel
consolatio sanctorum Angclorum quod etiam : otiosa , scd aliquid etiam quod ad rem non at-

raanifestis dcmonstratum cst. Nocte

indiciis tincret , ibi loqui vcrerentur. Loci vero ipsius
enim quadam solito attentius orando cffuderat solitudo intcr opaca silvarum , et vicinoriim
super se animam suam cuni tcnuitcr soporatus , hinc indc montium angustias, in quo scrvi Dci
voces audivit tanquam transcuntis multitudinis latebant, speluncam illam sancti Bcnedicli pa-
copiosae. Evigilans antcm et casdem voccs ple- tris nostri quodammodo rcpraescntabat, in qua
nius audiens ccllam quoque in qua jacebat
, aliquando a pastoribus inventus est ut cujus :

egreditiir, ct prosequitur abciintes. llaud pro- imitaljantur vitam hahitationcm cjus ac solitu-
,

cul aberat locus densis adhuc spinarum vc- dinis formam aliciuam habcrc vidcrcntur. Oin-
priumque frutclis abundans, sed nunc longe ncs quippe ctiam in multitudine solitarii ibi

mutatus ab illo. Supcr hunc aliquandiu stabant crant. Vallcni nanique illam plenam hominibus.
 ,,, ,

'illO S. BERNARDI AimATIS VITA 1, 2120

ortlinis ralione cliaritas ordinata singulis soIita-"*"scrtis lotis vitani c irmiticam (luccntibus, quo-
riam faciebat : quia sicut iinus liomo inorilina- A modo cuui aliciuaiulo ad lioram rcfcctionis vcn-
tus, etiam cuin solus cst, ipsc sibi turba cst ; sic tum essct, amaritudo qiia'dain niortis in olla
ibi unilate spiritiis, ct rcgularis legc silentii in decoctionis eorum inventa, per virtutem Dei
nuiltitudine liominum ortlinata , solitutliucm ct ministcrium pro|)lict3e, pcr infusionem fa-
cordis siii singulis ortlo ipsc tlcfcntlcbat. riiuihe tlulcoiata est. " Olla, » inquit, « illa pro-
3G. Domibus vcro ct liabitaciilis simplici- « plictica , olla vcstra cst, nil in se nisi amaritu-
biis victus inhabitantium pcrsimilis crat. Panis » dincm habens : farina vcro amaritudinem in
non tam furfureus ,
quam terreus videbatur " dulcedinem convertens, gratia Dei operans est
duris fratrum laboribus vix dc terra dcscrti » in vobis. Sumitc crgo sccuri, ct cum gratia-
illius stcrili prt>diictus : ca^tcra quotjue cibaria » rum aclionc tjuod cum naturalitcr minus
,

(luaeqiic vix erant aliquid saporis liabcntia » aptum fucrit usil)iis liumanis, ad lit>c pcr gra-
praetcr quam quod fames scu amor Dei facie- » tiam Dci vcstris cst usibus aptatum , ut uta-
bat. Scd ct ipsum novilii fervoris simplicitas B » mini et comedatis. In quo si inobedientes ct
sibi tollcbat cum tpiasi vcnenum
, arbitrantes » incrcduli permanetis, resistitis Spiritui san-
quidquitl comedentcm ntcumque delectarct » clo, ct gratise cjus ingrati cstis. »

recusarent dona Dei prt)pter gratiam ,

quam in
eis senticbant. Cum cnim circa omne genus car- CAPUT YIII.
nalis tolcrantiae, cum adjutorio gratia? Dei, stu-
diiim spiritualis Patris lioc in cis effecissct, ut De magna vilre ejus severitate, et indefesso iuter continiia

plurima quae homini in carne constituto impos- fract» valeludinis incommoda laboiandi studio.

sibilia prius vitlebantur jam non solum con- ,

stanter peragerent et sinc murmuratione , scd 38. Haec crgo fuit in tempore illo sub abbate
etiam cum ingenti dclectatione : ipsa dclectatio Bernardo et magisterio ejus in clarissima et cha-
aliam in eis pepererat murmurationcm , eo pe- rissima valleilla spiritualium schola studiorum :

riculosiorem, quo eam aestimabant quasi remo- omnia eo fa- hic fervor regularis tiisciplinae ,

tiorem a carne, spiritui propinquiorcm. Persua- C ciente et ordinante, ct tabernaculum Deo in

sum quippc habentes, et quasi cum testimonio tcrris aedificante secundum exemplar quod ei
conscientiai suae mcmorise fideliter commenda- in monte ostcnsum est, cum in soliludine Ci-
tuni, inimicam csse animae omneni delectatio- sterciensi cum Deo in nubc habitaret. Et uti-
nem carnis; quidquid carnem cuin qualibet nam post rudimenta primse conversationis
dclectatione nutrire videretur, fugiendum ar- postquam didicit aliquatcnus et consucvit homo
bitrabantur. Quasi enim pcr aliam viam reduci cum liominibus esse et intelligere super ege- ,

se putal)ant in rcgionem suam cum prae dulce- num et pauperem, compatiendo infirmitatibus
,

dine amoris interioris, amara aeque ac dulcia hominum; utinam se circa semctipsum talem
delcctabilitcr edcndo, delcctabilius vivere sibi exhibuisct qualem erga caeteros, tam bcnignum,
viderentur in eremo tpiam prius vixissent in tam discretum tam sollicitum. Sed continuo
, ,

saeculo. cum ab annuae illius obedicntiae vinculo solu-

37. Cumque in hoc suspectam aliquatenus tus, et sui juris effectus est; velut arcus dis-
haberent spiritualis Patris tpiolidianam ct)r- D tentus ad pristinum rigorcm , et sicut torrens
reptioncm, quasi carnicorum plus quam spiri- detentus et diniissus, ad prioris cursus consiie-
tui deferentem; aliquando ad judicium pra-dicti tudincm rcvcrsus cst,quasi rcpetens a semetipso
Catalaunensis episcopi, qui tunc fortc aderat, ct tiamna laboris
pt^enas diutinae-' illius quictis ,

res delata est. Super quo vir ille potens in ver- intcrmissi, Vidcres hominem imbecillem ct lan-

bo , sermonem atl eos aggressus ail ciim fincm guidum conari ct aggretli (piaecumquc vcllet,
pcrduxit, ut omncin homiiiem, fpiicuiiKjiie dona miiius considcrarc tjiiid j)ossct ; soUicitum j)ro

Dci recusaverit jirojiter gratiam Dci iiiimicum , omnibus, circa se ijtsum negligcntcm ; omni-
cssc gratiaj Dei , et Sj)iritui sancto rcsisterc j)ro- bus in omnibus aliis obcdicutissimum , sctl de
nuntiaret. Adducta sitjuidcm historia dc Elisaeo sc ipso vix aliquando scu charitati, seu pote-
jirojthcta , et (iliis Proj>hetarum cum eo in dc- stati obcdientciii. Scmjicr ciiiiu j)riora sua nulla

" Alias , dittsculic.

2121 LIBER I AUCTORE GUTLLELMO. 2122
reputans, niajora moliebatiir ad non parccn-'"''']^^ ? Quid vero aliquanclo pro qualibet infir-
clum corpori, ad studiis spiritualibus robur ad- A niitate ejus reniansit infectum , (|uod per eum
dcndum corpus suum variis inlirmitatibus per secunduui datam sibi gratiam fieri oportcrct?
:

se attenuatum, jcjuniis insuper et vigiliis sine Quis cnim nostra jetatc, quantumvis robusti
intermissione atterendo. corporis , et accuratae valetudinis, tanta ali-
39. Orabat stans die noctuque, donec ge- quando fecit, quanla iste fecit, et facit mori-
nua ejus infirmata a jejunio, et |>edcs cjus a bundus et languidus ad honorcm Dci, et sanclae
labore inflati, corpus sustincre non posscnt. Ecclcsia? utilitatem postca nunicrum
? Quuntum
Multo tcmpoi-e, ct quanidiu occultum csse po- hominum verbo cxemplo tra\it de saeculo
et
tuit , cilicio ad carnem usus est ubi vero sciri : non sohun ad convcrsionem scd ad perfcctio- ,

advcrtit, continuo illud abjicicns, ad commu- ncm ? Quantas ex eis pcr totum christianum
nia se convertit. Cil)us ejus cum pane lac, vel orbcm constituit domos sru civitates refugii, ut

aqua decoctionis lcguminum , vel pultcs qua- ,

quicumque peccavcrint ad mortcm, ct .x>tern3e

les infantibus ficri solent. Ca?tcra vel ejus in- B mortis rei judicati fuerint , rcminiscantur et
firmitas non recipiebat, vel parcimoniae studio convertantur ad Dominum, ct confugiant ad
ipse recusabat. Vino si quando utebatur, raro eas, et salventur in cis? Quae schismata Ecclc-
et nimis modico, cum magis aquam et infirmi- siaenon scdavit? quas non confudit luTercscs?
tati suae ct appetitui competerc testaretur. Sic cpiam pacem intcr dissidcntcs ecclesias et po-
autem affcctus ct confectus, a communi fratrum pulos non restituit ? Et hsec quidcni communia
labore, seu diurno , seu nocturno, vix se ali- sunt. Caeterum quae bona innumeris hominibus
quando patiebaturesse excusatum, seuab occu- singillalim praestitit pro causei , pra persona,
pationibus et laboribus ministerii sui. Videbant pro loco, pro temporc, quis enumerct?
eum ct conversationem cjus homines medici, 41. Porro si nimietas in eo reprehenditur
et mirabantur, tantamque vim eum in se ipso sancti fervoris, habct certe apud j)ias mentcs
causabantur inferre naturae, ac si agnus ad ara- exccssus iste reverentiam suam : quia cpiicum-
trum alligatus arare cogeretur. Nam cum cre- que spiritu Dei aguntur , multum vercntur in
bra illa ex corruptione stomachi per os ejus in- C servo Dei reprchendere nimium ^ istam ni-
digestae crudidatis eruptio aliis inciperet csse mietatem. Habet et fiicilem apud homines ex-
molestior , maxime autem in choro psallen- cusationem cum vix audcat quisquam cum
,

tium , non tamcn illico collectas fratrum dcse- condemnare quem Deus justificat, tam multa,
,

ruit : sed juxta locum stationis suae procurato tam sublimia cum eo et per eum operando.
ac effosso in terra reccptaculo , doloris illius Felix cui solum reputatur ad culpam ,
quod
sic aliquandiu prout potuit, neccssitatcm il-
,
caeteri praesumerc sibi solent ad gloriam. Fuerit
lam transegit. At ubi ne hoc quidem pcrmisit autem bono juveni suspecta juvcntus sua; bea-
intolerantia rci, tunc dcmum collcctas dcse- tus quippe qui scmpcr cst pavidus fuerit ei :

rere , et seorsum secum habitare compulsus studium tantam virtutum plenitudinem quam
est, nisi quantum sive collocutionis, sive con- habcbat cx gratia, aliqua etiam laboris sui con-
solationis gratia, sive disciplinae claustralis ne- scicntia cumulare : scd et vita ejus, quae omni-
cessitate , conventui eum fratrum aliquando bus proponebatur imitanda, frugalis continen-
oportebat interesse. D tiae excmplo carcre non debuit. In quo servus
40. Et haec fuit tristis illa necessitas ,
qua Dei, etsi nimietate forsitan excessit, piis certe
primo sancta illa fraternitas sanctae illius pater- mcntibus non de nimictate, sed de fervorc
nitatis jugi consortio carerc posse coacta cst. In exemplum rcliquit. Qmd autcm cum nitimur
quo dolemus (juidem et plangiums inlirmitatis excusare, in quo ipse qui vcrctur omnia opera
ejus tristem cffcctum; sed sancti dcsiderii et sua non confunditur usquc hodic sc accusare,
,

spiritualis fcrvoris affectumveneramur. Quan- sacrilegii arguens semetipsum ,

quod servitio
quam ncc infirmitatis cjus effectus usquequa- Dei ct fratrum abstulcrit corpus suum dum in-
,

que plangendus sit ct dolendus. Quid cnim, si discreto fervorc imbecillc illud reddiderit, ac
voluit sapicntia Dei pcr infirma potius hominis penc inutilc? Scd convaluit dc infirmitate, et
illius tot tantaque confundcrc fortia muncli hu- infirmus fortior cl potens factus est. Virtus

Alias , niniiam.
 ,

2123 S. «EKNARDI AllBATIS VITA I, 2124

numque Di-i vflifmeiUiiis in inriniiitale t-jiis rc-"*""
fnlgens , ixtunc us(|iu' liodie tiiynioivni (|iiam- A CAPUT IX.
tlam aputl homiiifs fi fllitil ifvfifntiam , ot in
reverentia auctoritatf m , et in uuctoritate obe- De iniractiiis pcr ciini patralis , et periciilo arrogantia: in

(lientiam. eo mire per propintiuos represso.

42. Jam tunc enim atl opiis praeilicationis
ilivinitus aptabatur, atl tjuotl, ut supra tlictiuii 43. Primum ergo sij^num lioc fuit, quotl in
est',ex utero matris su.e cum testimonit) tii- manu servi sui muntlo celebre Christus effecit.
vinae revclationis olim fuerat pr£esignatus. Nec Cum aliquantos jam in Clara-Valle explesset
tunc tantummoilo , setl omni tempore conver- annos , contigit virum nobilem , et ipsius quo-
sionis, et subjectionis, et pra?lationis sua?, ipso qu(> sccuntlum carnem propintpium, Josbertum
ordinante quo et agente, congruo ordine ad de Firmitate, quod est o|)pidum proximum mo-
hoc instituebatur ; ct ignorans quid tle se fic- nasterio graviter inlirmari qui subito praeoc- ,
:

rct, non solum monastico, sed et omni eccle- B cupatus, amisit penitus inlellectum pariter et
siastico ordini in lioc prseparabatur. Kt primum loquelam. IJnde et filius ejus Josbcrtus junior,
qiiidem circa resuscitandum in monastico Or- et omncs simul amici , co niagis aflligebantur
tline antiquae religionis fervorcm, primitias ju- tlolorc, qiiotl sine Confessione et Vialico vir
ventutis suae dedicavit, verbo in exemplo et magnificus et magnifice honoratus obiret. Cu-
conventu fratrum intra septa monasterii ad hoc currit nuntius ad Abbatem
neque enim tunc ;

onini studio vacans. Postmodum autem cum , in monasterio erat. Venit eum jam , et invenit
atl alium vitae et convcrsationis ordincm infir- triduo sic jacentcni. Compassus autem homini
mitate corporis cogeretur; ct, sicut dictum est, sed et motus lacrymis filii siimil et lugentium ,

necessitas infirmitatis, et ordo necessitatis a caeterorum, confisus est de misericordia Dei,

communi eum conversatione conventus plus et sermonem magnificum protulit dicens eis , :

solito scquestraret haec prima capit esse oc- : « Notum vobis est, quod in pluribus homo isle
casio, xit quasi hominibus de saeculo expositus, >' gravavit ecclcsias, oppressit pauperes , offen-
quorum jam ad eum multitudo magna conflue- C » dit Deum. Si mihi creditis, ut ecclesiis resti-

bat, ipse etiam praesentiam suam liberius eis ac " tuantur ablata, et usurpatae in gravamen pau-
liberalius commodans, verbum vitae praedica- » perum consuetudines dimittantur ; loquetur
ret. Cumque et longius aliquando a monasterio » adhuc, et suorum confessionem faciet deli-
pro causis Ecclesiae communibus obedientia » ctorum, divina quoque suscipiet Sacramenta

traheretur et quocumque veniret undecum-

, , » devotus. » Mirantur omncs, laetatur filius, fa-

que locuturus, de Deo silere non posset, et milia omnis exsultat quidtjuid praecipit Homo
:

agere quae Dei sunt non cessaret; sic in brevi Dei firmiter ei promittitur, et impletur. Csete-
apud homines innotuit, ut Ecclcsia Dei tam rum frater ejus Gerardus , et Galdricus avun-
utili membro in corpore suo reperto uti ad culus, non parum territi et turbati , secretius
(juodcumque oportebat non dissimularet. Sed eum super tali promissione conveniunt, durius
ct licet a primo flore ineuntis aetatis, fructibus arguunt , acrius invehuntur. Quibus breviter
Spiritus semper abundaverit ab hoc tamen : simpliciterque respondens : « Facile, » inquit,
tempore copiosius ei addita est, sicut Aposto- D « facere potestDeus, quod diflicile credere vos
lus iXicit, manifcslatio Spiritus ad utilitatem ^; » poteslis. » Itaque post secretam orationem
sermo scilicet fccundior sapientiae ac scientiae ad oblationcm sacrificii immortalis accedit. Quo
cum gratia prophetiae, operationcs virtutuin, oflercnte nuntius supervcnit, qui indicaret prae-
et diversarum opitulationes sanitatum. Ouorum fatum Josbcrtum, libere jam It)quentem, rogare
quaedam quae certa narratione didici ,
qua (ide obnixius ut Vir Dci festinaret ad euui. Cui ctiam
a fidelibus mihi viris assignata sunt, catlcm ct post oblatum Sacrilicium venienti cuni lacrymis
ipsc legentibus resigno. et gcmitu peccata tonfessus, divina Sacramenta
susccpit ct duobus post lucc aiit tribus dicbus
:

vivens et loquens , ca maxime quae j^raeccperat

Abbas sanclus , ct)nslituit sinc ulla retracfalioiif

' (liip. 1 , II. 'l. - ' I Cor. XII , 7.

 ,

2125 LIBER I AUCTORE GUILLELMO. 2126

servari. Sed et disposiiit domui suae , et elee-'"®'

mosvnas dedit et sic demum christiano more A

: CAPUT X.
in bona spe misericordiae Dei animam cxha-
lavit. De aliis sanitatum' beneficiis erga diversos praestitis.

44. Revertebatur aHquando Pater sanctus a

pratis, et obviam habuit mulierem parvulum 46. Circa idem tempiis accidit ut avunciilus
filium in brachiis deportantem ,
quem de longe ejus Galdricus ,
qui et ipse zclo simili ejus man-
eum, ab utero matris habentem
attulerat ad suetudinem, sicul pracdiximus, duris increpa-
manum aridam et brachium tortum. Motus
, tionibus obruebat, gravissimis febribus labora-
autcm lacrymis matris et precibus, jussit pue- ret. Demum ingravescente morbo ipsa doloris
,

rum deponi; factaque oratione continuo signans n)agnitudine superatus , Abbatem humili obse-
puerum, et brachium et manum ejus, dixit , cratione compellat, ut sui miscreatur, ct opem
mulieri ut vocaret filium suum. Vocavit illa in- sibi fcrat quam caeteris consuevil. At ille, cujus
fantem, et ille accurrit, et utroquc brachio B spiritus super mel dulcis primum leniter bre- ,

amplexatus matrem suam , sanus factus est ex viterque conmicmorans crebras super hujus-
ea hora. modi objurgationes ipsius , et opponens ei ne
45. Erant autem hujus beati viri fratres et filii forte haec diceret tentans cum ,
persistenti tan-
spirituales mirantes supcr his, quse audicbant dem ''
manum imponit , et febrem abscedere
et videbant de eo. Nec tamen more carnalium jubet.Nec mora, ad imperium ejus relicjuit eum
in gloriam elevabantur humanam , sed juvenili febris expertum in semetipso quod in caeteris
,

adhuc conversationi , spiri-

cjus aetati, et novae arguebat. Idcm quoque Galdricus cum in Clara-
tuali soHicitudine meluebant. In quo nimirum Valle aliquantos jam perageret annos fervens ,

zclo Galdricus avunculus ejus , et Guido primo- spiritu , et totius boni ajmulator, ex hac luce
genitus fratrum caeteros anteibant ut ipsos
, migravit qui ante unam fere horam mortis tur-
: :

tanquam geminos quosdam slimulos carnis suae, batus ad momentum et toto corpore terribi- ,

ne graliarum magnitudo eum extolleret, acce- liter motus infremuit; sed ad pristinam sere-

pisse divinitus vidcretur. Neque enim parce- C nitatem reversus, vultu deinceps j^Iacidissimo
bant verbis durioribus exagitantes tencram
, exspiravit. Noluit autcm Douiinus sollicitum
verecundiam ejus calumniantcs etiam bene ,Abbatis animum hujus rci cognitione fraudari.
gcsta, signa omnia annihilantes, et hominem Siquidem post aliquot diesidcmGaldricusappa-
mansuetissimum nihilque contradicentem fre-
, rens ei in visu noctis cum omnia erga se pro-
, ,

quenter usque adlacrymasimproperiisetoppro- spera esse sciscitanti responderet, et in magna

briis affligentes. Narrare solet venerabilis epi- sese gratularctur felicitate locatum , dcmum in-
scopus Lingonensis Godefridus, sancti Viri et icrrogatus est, quidnam sibi voluerit tam acerfja
propinquus sanguine et conversione socius, et , morte, tamque rcpentina commotio. J)i-
illa in

extunc per omnia individuus comes, primo cebat autem quod ea hora duo spiritus nequam
miraculo quod per manus ejus fieri vidit, prae- velut in putcum horrendae profuuditatis eum
dictum germanumejus adfuisse Guidonem. Erat praecipitarc parasscnt : unde tcrritus ita contre-

enim eis transitus pcr Castrum-Nantonis in ter- muit, sed beato Pctro accurrente ercptus, nihil

ritorio Senonum, et juvenis quidam, cujus pc- D sensit dcince[)S laesibnis.

dem fistula occupaverat, praedicti Patris tactum 47. Longum esset cuncta narrare quae super
et benedictionem cum multa supplicatione pe- his qui ex hac vita disccsserant, et corum feli-

tebat. Signatus auteni statim convaluit, et post citale seu ctiam neccssitalc, divina ei gratia re-

paucissimos dics rcgressi per idcm oppidum velare ab ipsis initiis consucvit. Unum tameu
sanum eum atque incolumem invenerunt. Cx- dixerim, quod ob fratrum coamiouitioncn) ali-
terum saepc dictus beati Viri frater ne ipso qui- quoties etiam ipsc comniemorat. Frater quidam
dem poterat corapcsci miraculo, quominus in- bonaj intcntionis , sed durioris crga cajlcros
rrcparct eum, et praesumptionis argucrct, quod fratres conversationis , ct miniis conq)aticus
acquievcrit tangeie liominem : tanla siquidem quam debcrct, in u)onastcrio di-lunctns cst. Post
charitatc pro co sollicitus erat. paucos aulcm dics Viro Dci apparuit vultu lu-

^ Alias , lanun.
 ,,

2127 S. BERNARDI ABBATIS VITA I, 2128

gubri , non aiP^^^vivrre sineretur. Sc-epius doniquc et vocis usum,
et habitu miscrabili, signiilcans
votuni sibieuneta suceedcre. Iiiterrogatus autem A et sensun) oiiiiiein corporis ainittel)at iterum- ;

quid sibi esset, (|uatuor laeertis " sese tradituin qiie redibat non ad vilani, sed ad mortem pro-
qucrcbatur. Ad qiiod verbuin continuo in)pulsiis lixiorem crudeliter revoeatus. Adducitur tandcm
cst, ct quasi praeeipitanler expulsus a lacie Viri homo ad Virum Dei in monasterio demoran-
Dci; qui gravius ingemiscens, post terj^um ejus tem, ct ei tragoedia miserabilis explicatur : qui
clamavit ; « Pra-cipio til)i in nomine Domini, ut vcliementer iiidij^nans, anticjui liostis malitiam
M qualiter tecuin agatur, in pioximo niilii itcrum taiitum sibi in cliiislianum hominem usurpasse,
» innotescas. » Et conversus ad orationcm pro vocans duos c fiatribus , ante sanctum altare
co, et oblationem hosti.nesalutaris, aliquos ctiam hoininem deportari ibique superposito capiti
,

fratrum, quorum an)pliorem noverat sanctita- ejus vasculo Eueharistiam eontinente, in ipsius
tcm , eidem sii))iliter subvenire monebat. Nec Sacininienli virtiite, a laesionc christiani jubct
vcro destitit , donec post paucosdies sicut prae- , da.'iiionein proliiberi. Factum est ut praicepitj
ceperat pcr aliam revelationem cognita cjus B ct miserum hominem , post tantos cruciatus,
,

liberationc, meruit consolari. fides perfeeta perfectae rcddidit sanitati.

•48. [Vir revcrendissimus Humbertus, Ignia-

censis postea ccenobii ajdilicator et primus pater, CAPUT XI.

in Clara-Valle tam acriter moi-bo epilepsiaj labo-
rabat, ut scpties corrucns una die , demum De miraculo epistolffi in imbre scriplae , nec madefactJE
etiam cerebro turbato multorum manibus , vix et aliis quibusdam stupendis.
fi'atrum colligatus in lectulo teneretur. Adve-
nicns autem venej'abilis Abbas, et sic inveniens 50. Frater Robertus, cjusdem sancti Viri
virum, quem pro sua sanctitate, speciali vene- monachus secundum carnera propinquus, in
et
rabatur affectu , repletus cst zelo , et ait : « Quid adolescentia sua quoj-umdam persuasione de-
» facimus? Eamus, oremus. » Ut autem ingres-
, Cluniacum sese contulerat. Venerabilis ceptus
sus oratorium genua flexit, praedictus vir inter
autem Pater posteaquam aliquandiu dissimula-
manus tenentium obdormivit qui sequenti dic C vit, eumden) fraliem statuit per epistolam re-
:

dominica, de manu ejus Sacramenta suscipiens, vocai-e. Quo dictante, venerabilis Guillelmus,
perfcctam adeptus est sospitatem ut nihil un- Rievallis postea monasterii primus abbas , in
,

quam deinceps tale patei'etur. ]

membrana scribens camdem excipiebat episto-
49. Circa hoc tempus in regno Galliae, et fini- lau). Er-ant autem ambo pariter sub dio seden-
timis regionibus fames invaluit servorum au- : tes ad dietandum quippe secretius septa mona-
:

tem suorum horrea Domini bencdictio cumula- sterii egressi fuei-ant. Subito autem inopinatus
vit. Siquidem usque ad annum illum nunquam imbcr erupit et is qui scribebat (sicut ipso
:

eis laboris sui annona suffecerat. Sed et tunc referente didieimus) ehartam reponcrc voluit.
quoque post niessem collectam, diligenter om- Ad quem Pater sanctus « Opus, » inquit, « Dei :

nibus supputatis, vix usque ad Pascha sibi eam » est; scribe, ne timeas. » Scripsit eigo epislo-
posse suflicei-c aestimabant. Cum autcm cmerc lam medio imbre sine imbre. Cum enim
in
vellent, sumptus non invenerunt, quod longe undique plueret, chartam expositam virtus
carius solito vcnderetur. Itaque ipso temporc D opeiuit cliaritatis, et qua; dictabat epistolam
quadragcsimali, pauperuu) ad eos n)axima mul- scliediilam qiioqiie pariter eonservabat. Et haec
titudo confluxit; ([uibus erogantes fideliter quod (juideni ej)islola ob tam grande miraciilum, in
habebant, Domino benedicentc , ex inodica illa codice epistolarum ejus a fratribus non imme-
annona usque ad messcm ipsi paritcr, ct qui su- rito prima cst ordinata ^.
pervcnicbant iiauperes, alacriter sustentaban- T)!.Agebatur solemnitas (juaHlam praecipua,
tur.Virum j^aiij^erem non loiige a monasterio et fiater ali(juis, (jiiem j)ro secreta culj)a ab alta-
habitantcm uxoi adiilteia maleliciis cruciabat. ris sacri communione susjxjulerat , notaii ti-

Sicut eniin ei in ira et furore luerat comminata, mcns, et ruborem non sustinens, ad u)auum
egcrat pcr malignas incantationcs, ut miscr cjus eum ca^teris nin)ium pra?sun)|)tuosus aeecs-
lioiiio consumj)tis carnibus nce j)osset n)ori , nec sil. Inluitiis auleiii eiiiii , (luoiiiam causa lalens

" Aliis (li/tiicititis. Kl (|iMil('in aut

, :il) l(ii( lciiiic Vilii! , t'.\ t\\y. inlia.
 , ,,

2129 LTBER I AUCTORE GUILLELMO. 2130

erat, repellere hominem noluit, sed intimo^^^^apostolicae esse, non suae virtutis. Victus tamen
corde orabat Deum , ut de tanta praesumptione A patris instantia , signavit puerum , ac dimisit.
melius aliquid ordinaret. Itaque suniens homo Qui ex ea hora convakiit, et intra paucos dies
Eucharistiam non poterat ad interiora trajicere, ab eodem iterum patre cum multa graliarum
et diu multumque conatus, cum nullo modo actione reductus incolumis oblatus est Viro
praevaleret, anxius et tremebundus clausam ore Dei.
scrvabat. Expleta denique hora orationis sexta, 55. Divertit ahquando nobihum cohors miU-
Patrem sanctum traxit in partem cujus pedi- : tum ad Claram-Vallem, ut viderent locum ac ,

bus advolutus, cum multis ei lacrymis quod sanctum ejus Abbatem. Prope autem erat sa-
patiebatur, aperuit, et aperto ore ipsam quo- crum Quadragesimae lempus et illi omnes fere :

que Eucharistiam ostendebat. Increpans autem ,

juvenes dediti
circumibant militiae sseculari
eura , conlitentem absolvit, et ex eo sine diffi- quaerentes
nundinas, quas exsecrabiles illas

cultate recepit dominica Sacramenta. vulgo tornetas vocant. Ccepit itaque ab eis pe-
52. In minimis etiam rebus magna per eum B tere, paucos illos qui ante Quadragesimam su-
novimus contigisse. Venerat aliquando Fusnia- pererant dies , ne armis interim uterentur.
cum ,
quae est abbatia una de primis quam ipse Quibus obstinato animo ejus acquiescere monitis
«dificavit, in Laudunensi territorio sita. Cum- renuentibus : « Confido, » ait, « in Domino,
que novi ibidem oratorii dedicatio pararetur, « quod ipse mihi dabit indueias quas negastis. »

ita illud occupaverat muscarum incredibilis Et accersito fratre, jubet eis cerevisiam propi-
multitudo, ut earum sonitus improbusque dis- nari benedicens eam , et dicens, ut potionem
,

cursus gravem nimis introeuntibus molestiam biberent animarum. Biberunt ergo pariter, qui-
generaret. Nulloigitur occurrenteremedio, dixit dam tamen inviti prae amore saeculi , meluentes
sanctus, « Excommunico mane omnes
eas; » et eum quem postea sunt cxperti divinae virtutis
pariter raortuas invenerunt. Cumque pavimen- effectum.Ut enim egressi sunt monasterii fores,
tura omne operuissent, palis ejicientes eas, ita mutuis sese coeperunt inflammare sermonibus,
demum basilicam mundaverunt. Hoc autem tam qiiia cor corum ardens erat in eis. Inspirante
notum et tam celebre fuit, ut inter vicinos C igitur Deo, et currente velociter verbo ejus
quoque quorum ad dedicationem maxima eadem hora reversi et conversi a viis suis
, ,

multitudo convenit, muscarum Fusniacarum spirituali militiae dextras dederunt. Quorum

maledictio in parabolam verteretur. quidam adhuc militant Deo, quidani autcm cum
.

53. In eo quoque monasterio, cui Charus- eo jam regnant, carnis vinculis absoluti.
Locus nomen est, puerum quemdam qui inces- 56. Quid autem mirum quod devotis hunc ,

santer flebat et ejulabat, Vir sanctus osculo liominem colit obsequiis major aetas, in cujus
sanavit. Cum enim per multos dies sine inter- devotionem divina virtus ipsam quoque infan-
missione plorans, nullam reciperet consolatio- tiam excitat expertem adhuc rationis, et devo-
nem ,
quod gcnus morbi medici non ignorant, tionisignaram? Norunt multi illustrem juvenem
miserabiliterdeficienstabescebat.Quemseorsum Waltherum de Monte-Mirabili , cujus patruus
alloquens Pater .sanctus monebat , ut suorum frater Waltherus inter eos, quos praediximus
confessionem faceret delictorum. Facta autem milites, sacram in Clara-Valle militiam est pro-
confessione, subilo vultum serenans, petiit a D Hunc ergo Walthcrum juniorem, cum
fessus.
bcato Patre sibi osculum dari.Acceptoque oscu- adhuc infantulusessct, et necdum ab ortu suo
lo pacis ex ore Sancti, in omni protinus pace mcnscm tertium explevissct matcr sua bene- ^"
,

quievit; ct, lacrymarum fonte siccato , laetus et diccndum obtulit Viro Dei gratulabunda et ex- ,

incolumis cst regressus ad propria. sultans quod in domo sua hospitem mcreretur
,

54. Exeunti aliquando Abbati post fratres habcre tam sanctum virum. Cumque Vir Dci
reliquos ad laborcm filium claudum ci pater
, sicut scmper et in omni loco facere consueve-
manum imponere di-
obtulit, supplicans ut ei rat , de salute ct aedificatione animarum ad
gnarctur. Excusabat autem se Vir Dci, dicens, circumposilos loqucretur, prajdicti matcr in-
non se esse illius mcriti, a quo talia deberent fantis tencns cum in gremio, sedcbat secus pe-
beneficia postulari; claudis rcddcre gre.ssum dcs ipsius. Accidit autem ut inter loquendum

" Alias ,
csset , aciluic aiintculiis sula /lossc cognoscere ubcra cognosccrclur, malcr, clc.
 '

2131 S. BERNARDI ABBATIS VITA I, 2i,rJ

:iliquando manum protenderet

apprehondere^^^adessc. Adliuc tamen crescebat dolor, co utiquc
, et
t-am conabatur infantulus. Advcrtitur tandcin A uiagis molestus, (|U()minus jani cum spcs immi-
conatus parvuli, cuui s;vpius id fccissct ; ct ini- ncntis cxitus solal)alur. Contigit autcm advc-
rantibus univcrsis datur ci facultas ut manum spcrasccntc jain dic, ut cajtcris rratribiis, juxla
possit apprchcndcre quam optavit. Tuin vcro consuctudincm acccdcntibus ad lcctioncm col-
,

miraadmodumreverentiaalteram manumsuam lationum , solus Abbas cum duobus fratribus

suppoiicns altcra tcncns, cam , tulit ad os suum, sibi assistcntibus rcinanerct in divcrsorio in quo
ct osculatus cst cam. rscquc id scnicl lantuin , jaccbat. Cumquc
vclicmcntius affligerctur, cl
sed totics facicbat, quotics beatam manum tc- supra vires dolor cxcrcsccret , advocans alterum
nere pcrnnssus cst. e duobus, jubct citius oratum ire. Excusantcm
denique et dicentcm , « Non sum cgo talis ora-
» tor; obcdicntia? auctoritate compcllit. Itum
CAPUT XII
»

cst, et oratum ad altaria, quae in cadcin basilica

De altercatione Bemardi cum diabolo. De sanitate per » ^rant tria. Priinum, in honore beatae Dci Gcni-
beatam Virginem ipsi reddita. Item de abbate Guillel- tricis : duo circumposita in honorc bcati Lau- ,

mo abeo sanato. rentii martyris , et beati Benedicti abbatis. Ea-

dem igitiir hora adfiiit Viro Dci pra^dicta beata
57. Infirmabatur aliquando Homo Dei, et Virgo, duobus illis sllj)ata ministris, bcato sci-
velut rivulus quidain phlegmatis incessantcr ab licct Laurcntio , et beato Benedicto. Aderant
ejus orc flucbat. Undc exhausto corpore usquc- autem in ea serenitate ct suavitate quae cos de-

(piaque dcficicns, paulo minus ad cxtrema de- cebat , ct tam manifcste, ut ex ipso introitu
vcnit. Convcncrunt itaquc filii et amici cjus cellulne, personas quoque disccrnerct singulo-
velut ad exscquias tanti Patris ct cgo ipse in- rum. Imponentcsque ci manus, et loca doloris
:

ter caeteros adfui, quod me quoque ejus digna- attactu piissimo lenientes, omnem protinus
tio in amicorum numero reputarct. Cumque aegritudinem dcpulcrunt. Siccatus est enim illico
cxtrcmum jam trahcre spiritum viderclur in phlcgmatis rivus, et dolor omnis abscessit.
,

cxcessu mcntis suae ante tribunal Domini sibi C 59. Cum autem ct ego aegrotarem aliquando
visus cst pra^sentari. Adfuit autem ct satan ex in dopo nostra, etjam me nimium fatigassetet

adverso improbis eum accusationibus pulsans. attrivisset in longum nimium se protendcns

Ubi vero ille omnia fuerat prosecutus, ct Viro jegritudo audiens hoc misit ad me fratrem :

Dei essct pro sua parte dicendum, nil tcrritus
aut turbatus, ait « Fatcor, non sum dignus :
ego, nec propriis possum meritis regnum ob-
>,
» tinere coelorum.
« obtinens Dominus meus,
» Patris, et merito passionis; altero ipsc
» tentus,alterum mihidonat,excujusdonojure
suum, virum bonae memoriae Gerardum, man-
dans me venire ad Claram-Vallem, spondcns
me ibi cito aut curandum, aut moriturum. Ego
Caeterum duplici jure illud vero quasi divinitus accepta vel oblata foculta-
haereditate scilicct te , seu apud euin moricndi , seu aliquandiu
con- cum eo vivcndi (quorum quid maluerim tunc,
ignoro ),
profectus statim sum illuc quamvis ,

>. illud mihi vindicans, non confundor. » In hoc cum nimio labore ac dolorc. Ubi factum cst mihi
verbo confusus inimicus, conventusille solutus, quod promissum fuerat; et, fateor, sicut volui.
ctHoino Dei in se revcrsus cst. Cumque ex hoc D Rcddita (luippc mihi sanitas est a magna ct pe-
magis dissolutioncm sui corporis immincre spc- riciilosa inliniiilatc; scd paulatim vircscorporis

raret, visio altcra longe dissimilis cstsccuta. rcdicriiiit. Deus bonc, qiiid iiiilii boni contulit
58. Siquidcm vclut inlittore quodam positus illa inlirmitas, fcriaeillae, vacatio illa, ex partc
vidcbatur sibi navem quae se transveheret ex- ad quod volebam ! Nam
et cooperabatur ne-

spectare : cumquc applicuisset navis ad littus, ccssitati mcae toto illotemporc infirinitatis nieaj
fcstinabat ingrcdi, ct illa ccdcns impingcbat in apudcum iiilirmitas cjus, (pia ct ipsc tuuc tcmpo-

aquam. l!s(pic tcrtio ila faciens, tandcin rclicto ris (lctincbatiir. luliinii crgo ambo tota dic dc
,

co navis ibat, ct noii rcvcrtcbalur. IntcIIcxit spirituali pliysica aiiimai confcrcbamus, dc mc-
aiitcmprotinus nccduin tcmpus suaj migrationis dicamcntis virtiiliiiii coiilia languores vitiorum.

'
I Mii(i. (I llfiist. /V«,» iiiiin Intiic , niud inilii honi coiilii/il ilta iiijiiinilus , /ciuv ilLv , rucalio illu ? E.r /hiiIc iU

i/iiotl Tiilclitini. •[•

 2133 LIBER I AUCTOkE GIJILLELMO. 2134
Itaque tunc disseniit de Cantico cantico-^^^^Confestim et omnis dolor abiit nisi quod fati-
niihi :

rum, quantum tempus illud infirmitatis meae A gatus nocturno illo doloremeo, tota ipsa die
permisit, moraliter tantum, intermissis myste- vix de lecto surgere praevalui. Quis enim aut
riis Scripturae illius quia sic volebam et sic,
qualis fuit ille dolor? Non recolo similem me ,

petieram ab eo. Singulisque diebus quaecumque aliquando fuisse perpessum. In crastino autem
super hocaudiebam, ne mihi effugerent, scripto sanus factus sum, et vires recepi et paucis :

alligabam, in quantum mihi Deus donabat, et interpositis diebus , cum benedictione et gratia
memoria me juvabat. In quo cum benigne et bona boni hospitis mei , ad propria reversus
sine invidia exponeret niihi et communicaret , sum.
sententias intelligentiae et sensus experientiae
multa docere niteretur inexpertum, quae
suae, et CAPUT XIII.
nonnisi experiendo discuntur; etsi intelligere
non poteram adhuc quae apponebantur mihi, De fama sanctitatis ejus ubique divulgata ; et ipsius Clar.T-

plus tamen solito intelligere me faciebat quid B Vallis mirabili propagatione. Item de spiritu prophetiie

ad ea intelhgenda deesset mihi. Sed de his huc ipsi concesso.

usque dixisse sufficiat.

60. Cum autem instante Dominica, quae 61. Cumque dilectus Dco et hominibus Ber-
Septuagesima denominatur, vespere sabbati Do- nardus in illa valle sua et vicinis civitatibiis et
minicam ipsam praecedentis, jam tantum con- regionibus, quas aliquoties eum invisere do-
valuissem, ut valerem de lecto per me surgere, mesticae curae ratio cogebat, tantis floreret virtu-
possem, coepi disponere
et solus exire et intrare tibus et miraculis ; coepit etiam seu communibus
de reditu nostro ad fratres nostros. Quod ipse Ecclesiae necessitatibus, seu charitate fratrum,
auditum omnino prohibuit, et usque ad Domi- seu obedientia majorum, ad remotas pertrahi
nicam Quinquagesimae omnem mihi spem redi- regiones, paces desperatas inter dissidentes
tus, et conatum interdixit. Acquievi facile, cum ecclesias et principes saeculi reformare, causas
quod non abnueret,
praecipiebatur, et volunlas humano sensui et consilio interminabiles, au-
Cum autem C xilio Dei pacifice terminare; et virtute potius
et infirmitas requirere videretur.
ultra Dominicam illam Septuagesimae a carni- fidei quam spiritu hujus mundi de multis ,
,

bus, quibus usque ad diem illam ipso praeci- hujusmodi impossibilibus possibilia faciendo
,
,

piente et necessitate cogente, vescebar, vellem quasi montes transferendo magis ac magis in ,

abstinere ; et hoc ipsum prohibuit. Super quo oculis omnium mirabilis et venerabilis appa-
cum nec monenti acquiescerem nec rogantem , rere. Maxime vero in tantum in eo enitescere
audirem, nec obedirem praecipienti : sic vespera coepit virtus praedicationis, ut dura etiam corda
illa sabbati ab invicem discessimus; ille tacitus, auditorum ad conversionem cmolliret, et vix
ad Completorium ; ego, ad lectum. Et ecce in- aliquando vacuus domum rediret. Postmodum
firmitatis meae rabies rediviva, quasi resumptis vero feliciter proficiente et usu sermonis, et
omnibus viribus cum tanta me vehe-
pristinis, exemplo conversationis, rcte verbi Dei in manu
mentia invadens corripuit tantaque
et fcrocitate piscatoris Dei tam copiosas piscium rationalium
malignitate tota nocte illa devastando cruciavit. multitudines coepit concludere, ut de singulis
supra vires , supra virtutem , ut de vita despe- D ejus capturis navicula domus illius impleri pos-
rans, vix saltem usque ad diem ut vel semel , se videretur. Unde factum est, ut in brevi ma-
adhuc loquerer Viro Dei, crederem me viclu- jori miraculo prae omnibus quaj in hac vita
rum.Cumque in dolore illo totam noctem du- gessit miraculis, per unum hominem langui-
xissem , summo mane accersitus ille advenit, dum et seminecem, et tantummodo loqui valen-
non tamen afferens mihi, quem solebat, vidtum tem , obscura usque ad illud tempus illa vallis,
compatientis, sed quasi arguentis. Subridens et re et nomine Clara-Vallisefiiceretur, divin;«
tamen :
-<
Quid , » inquit, « hodie comeditis? » cujusdam claritatis lumen , quasi de summo
Ego vero qui jam , i|)so tacente, hestcrnam in- quodaui apicc virtutum diffundens in dcvexa
obedicntiam certissime interprctabar causam terrarum. Et cxtunc apud vallem illam qu.e ,

rsse illius afflictionis mca- : < Quidtjuid, <> inquam, prius diccbatur vallis Absinthialis et amara ,

« praecipietis. » << Quiescitc ergo, » ait, « non cocperunt montes stillarc dulccdincm. Quie va-
' moiirmini modo. » Et abiit. Kt quid dicani ? cua fuerat ct stcrilis ab omni bono, ca-pil
 :

2135 S. BERNARDI ABBATIS VITA I, 2I3G

abuiularc spintuali frumento, ct ilc rorc civli ^"'""ctiani sinc onini revclationc carnis ac sangui-
bcucilictionc Dci in tanluni |)ingucsccre oinnia A nis, paternaj cjus sollicitudini ilivinitus inno-
ilcscrta cjus, ct niultiplicala gcntc magnilicarc tcscit, quid circa aliquos eoruin longe a sc
laetitiam , ut iniplctuni in ca vidcatur qiiod oliiii dislantcs agatiir ; si quid cis providendum, si

per proplittam dictum cst ad civitatfiii Jcrusa- quid in eis emcndandum sit ; tcntationcs, ct
lem : Jdhuc, inquit, dicent ir} auribus tuisfilii cxccssus eoruin, iniirmitates et obitus, et qua-
stcrilitatis tuce : fac locuni
J/igustus est locus ,
rumlibct saecularium tribulationum incursus.
ut habitcmus. Et dtccs in corde tuo : Quis ge- Nam et pro abscntium fratruin ccrlis nccessita-
nuit niihi istus ? Ego stcrilis ct non parturicns, ct tibus, praescntibus circa se fratribus sa?pe ora-
istos quis enutrii'it ' ? tioncni indicit. Nonnunquam etiam morientes
62. Jam enim de locis angustioribus vallis in locis aliis qd ipsum per visionem accessisse
illius , domus claustralis habitationis, non sine noscuntur, bencdictionem cjus ct licentiam po-
divinis quibusdam rcvclationibus translataj in stulantes : nimiruin hoc agente ct obedicntia
locum planiorem ct B missorum, et charitatc mittentis. Vencram ali-
spatiosum, magnilicatie ibi

et amplilicatajsunt, ct adhuc multitudini inlia- quando ad cum et dum loquerer ci, vidi et ,

bitantium ipse locus angustus est. Jam domus audivi quod silcre non debeo. Aderat monachus
Ordinis illius, filiaj domus ipsius, citra ct ultra quidam Fusniacensis, continuo ad suos redi-
Alpes et maria, descrta plurima implcverunt, turus. Cuinque acccpto responso super his pro
et adhuc sunt et quotidie confluunt, quibus lo- quibus vcnerat, jam ab eo cgrcderctur ; in spi-
cus qusercndus est. Et petuntur undique fratres ritu ct virtute eum ProphctaElise revocans
etmittuntur, cum beatos seaestiment reges gen- Dei, et nomine cujusdam de domo illu fratris

tium et prsesules Ecclesiarum, civitatcs ct rc- praemissa, de occultis quibusdam rac audicnte
giones, qua;cunique de donio illa ct disciplina mandavit illi ut ca corrigeret sin autcm, super :

Viri Dei meruerint contubernium aliquod ad- se judicium Dei in proximo exspcctarct. Stu-
ipisci. Quid dico ? Ultra homincs, usque ad pefactus ille, quis hoc ci dixerit, requisivit.
barbaras nationes, in quibus naturalis feritas «Quisquis, » inquit, « dixerit mihi, tu vade, et
naturam quodammodo exuit humanam, religio C » dic quae cgo dico tibi; ne si dissimulaveris , ,

haec profccta est ubi per eam bcstiae silvae ho-

: » te quoque involvat par poena pcccati. » Mira-

mincs fiunt, ct cum hominibus assucta? conver- bar super hoc sed miranti mihi in simili pe- ,

sari, discunt cantare Domino canticum novum. nitus causa. multo mirabiliora de eo narrata
Quapropter piscator Dei , praecipiente Domino , sunt.
non cessat laxare retia in capturam ; et aliis 64. Guido namque , fratcr cjus major natu
abeuntibus, aliis succedentibus in locum corum, intcr fratres suos, cujiis gravitatis et veritatis
nunquam sanctae illius congregationis minuitur fuerit vir, omnes sciunt qui eum scire potue-
plenitudo. Hoc usque nunc egerunt, et quotidie runt. Hic, cum simul aliquando ^"
esseiuus, et
agunt mirificae ejus capturae , Catalaunensis, de hujusmodi loqueremur, et quaererem ego ab
Remensis, Parisiacensis Maguntinensis Leo- , , eo; sicut jucundae ad ainicos collocutionis csse
diensis, ct aliarum nonnullarum civitatum ; solebat : « F^abulae, « inquit, <• sunt quae auditis. »

Flandriae quoque et Germaniae, Italiae, Aquita- Cumque suo more ct solito studio fraternas vir-
niae , ct aliarum rcgionum quascumque, qua- , D tutes deprimcret, mihi tamen nollct esse mo-
cumque necessitate contigit aliquando, seu lcstus : « Quae, » inquit, <- nescio, non dico vo-
adhuc usque hodie contingit Virum Dci visi- » bis ; sed unum scio et cxpcrtus sum, multa ei
tare. Coopcrante siquidem gratia Spiritus san- » in orationc rcvelari. » Dcindc narravit mihi,
cti, {jiiocunuiuc vadit, plenus redit, etsua eum (piomodo cum primo mclliflua illa spiritualiuin
plenitudo ubique comitatur. apum alvearia nova dc se examina circumqua-
63. Nec dimittit suos , quos a se transmittit que proferre, novasque ex eis domos Ordinis
sed ubicumquc sunt, et ipse scinpcr patcrna sol- sui a'dilicarc ccvpisscnt; pctentc ct agciitc do-
licitudinc cum eis est : ct sicut ad locuin undc mino Giiillclmo cpiscopo, in cpisc(»patu Cata-
cxeiint flumina rcvcrtuntiir; sic ad ipsiiin quo- launcnsi cam ,
qu.^e Trium-F(«itium dicitur,
tidic scu hcta, scu tristia (iliorum suorum. Sa*pc construxcrunt. Ad ([uam cum abbatcm cum

• Isiii. xi.ix, 20, 2{. " Alias , iitiiuln.

 ;

213: LIBER I AUCTORE GUILLELMO. 2138

monachis emisissent dominum Rogerium, vi-^^^virtutum studiis sludiose commonuit; et sciens
rum nobilem secundum saeculum, sed nobilio- A et praevidensomniapromittentemnihil acturum,
rem sanctitate, et viros quosdam similis formae cum vere Deum quajrentibus et perseveraturis
cum eo; spirituaHs Pater filios, quos emisit, in cellam Novitiorum probandum intromisit.
non dimisit, sed paterna solUcitudine et pia Sed de omnibus quae praedixerat, nihil cecidit in
affectione cum eis erat. Unde cura die quadam terram. Vidit idem Stephanus, sicut confessus
soU simul essent Abbas et ipse, cujus hoc rela- est cum in cella Novitiorum adhuc demorare-
,

tione didici, et de fratribus ipsis ad alterutrum tur, maurulum quemdam puerum ab oratorio
loquerentur; subito altius suspirans, durius se extrahentem. Ubi novem ferme mensibus
aliquid soHtode eis corde suo sibi respondente : degens, novissime tamen defecit, et,utdeeo
« Vade, » ait fratri suo, « ora pro eis; et quid- pra^dictum fuerat, sicut solus venerat, sic solus
» quid de eis ostenderit tibi Deus, refer ad me. » recessit. Frustrata autem est et versutia inimici,
Ipse enim gravissima valetudine ea hora labo- et quem novitiorum paraverat in ruinam , de
rans, in lectulo tenebatur. At vehementer B ille ipsius potius ruina illi confirmati sunt.
expavescens « Absit » inquit , « non siun qui
: , 66. Priusquam a Catalauno recedamus, cum
D hoc modo noverim orare qui hoc merear ,
aliquando Pater sanctus inde rediret, frigore et
» impetrare. » Perseverante tamen eo in sen- vento tam ipse, quam qui cum eo erant, gravi-
tentia, itum est, et oratum. Orans ergo quantum ter laborabant. Cumque praecedentibus multis,
praevaluit, pro singulis effudit animam suam : qui tunc forte in comitatu ejus erant, nec prae
tantaque per singulos in orando perfusus est angustia frigoris ad eum attendentibus, pene
suavitate conscientiae, tantaque impetrandifidu- solus ipse sequeretur; contigit equum unius de
cia , omni gratia spiritualis consolationis, ut
et duobus qui cum eo erant, incaute dimissuni
in omnibus certa fide exauditum se exsultaret evadere, et excurrere per planitiem late paten-
spiritus ejus, exceptis duobus, in quibus oratio tem quem cum apprehendere non possent et
: ,

titubavit, haesitavit devotio, fiducia defecit. intemperies aeris ad hoc non permitteret vacaro
Quod cum quo missus erat.
retulisset eum
diutius, « Oremus, » inquit, flexisque genibus in
ad a
ille duobus, quod C oratione cum fratre qui cum eo erat, vix adluic
statim pronuntiavit de illis

postea probavit eventus. dominicam poterant orationem explevisse, cum

65. Abbas autem Rogerius, et aliqui qui cum ecce equus ille cum omni mansuetudine rediens
eo erant, ipsi fuerunt, quos Vir Dei aliquando substitit ante pedes ipsius, et redditus est sessori
de Catalaunensi traxerat civitate de quibus vel , suo.
in quibiis etiam tunc simile quid fuerat factura.
Cura enim episcopi gratia Catalaunum frequen- CAPUT XIV.
taret, rediens aliquando traxit sccum multitu-
dinem nobilium et litteratorum , clericorum, et De aliis quibusdam beneficiis divinitus per eum picestilis

laicorum. Quibus adhuc in domo hospitum de- et houoruni seu dignitatum fuga.

morantibus, dum novellas plantationes coelesti-

bus rigaret eloquiis, supervenit portarius mona- 67. Et utaCatalaunoad Remensera civitalem
chus, nuntians Stephanum de Vitreio, magistrum pertranscamus, contigit aliquando dissentienti-
eoruni, adesse ad renuntiandum saeculo, et cum D bus archiepiscopo et j)opulo Remensi ad conci-
,

eis commorandum. Quis alius de talis viri ad- liandos eos adesse Virum Dei. Cumque in pala-
ventu non exsultasset, praesertim cum vallis illa tio ejusdem cum Josleno Suessionensi
civitatis
hujusmodi frumento non multum adhuc abun- episcopo consedisset, et magna cleri j)Iebiiqiic'
daret? Ipse vero, revelante sibi Spiritu sancto frcquentia repleta domo de j>ace tractaretur;,

insidias spiritualis nequitiae, tacitus aliquantu- ecce coiam omnibus misera muiier (ilium suiini,
lura ingemiscens, erupit in vocem audientibus jilcnum (ut j)utabalur) daMuone, ei offcrens, mi-
universis : « Malignus, » ait, « spiritus huc eum sericordiam precabatur : siquidem jam ea ij)sa

» adduxit. Solus venit, solus revertetur. » Ob- die insurgens in ipsam matrem suam, pene cain
stupuere omncs ,
qui prius audito ejusadventu occiderat, ct mutus cffectiis et ctcus, et surdus,
non se capere poterant prae iaelilia. \crum- apertis oculis non vidcbat, et stuj)entibus in eo
tamen ne j)usillos adlnic scandalizaret filios, sensibus omnibus, etiam sine intcllectu j^erma-
suscej)it hominem de j)erseveranlia aliisque
, nebat. Comj^assus vero miscrae matri, quaiu
2139 S. BERNARDI ABBATIS VITA I, 2140
inaximesensus doloiisilliusexcriiciabat, inisero^^^^lucidaB uperationis. Suminos quippc honores
adolesceiiti blandicns, ct piis nianibus caput A ecclcsiasticos et sa^cularinni principum favorcs,
ejns et facicni dfmulccns, alloqui cum ccepit, quasi dignnm enni jngitcr pciscqucntcs, non
ct (juomodo in niatrcm suam mittcre manus jactantcr resjjucndo , sed religiose ct rationabi-
prajsumpscrit, sciscitari. Ille vero ad se rcver- dcclinando, quid in onini opcratione sua
litcr
sus, continuo peccatum suum rccognovit , et semper quajsierit, quid ambierit, manifestc de-
deinceps emendationem promittcns, incolumis clarat.[Mediolani, Rcniis, clcro cligente, po-
restitutus cst matri suaj. In monastcrio (pioque, pulo acclamante, in arcliicpiscopum nominatus
quod Alpcnse tlicitur, inter cajteros qui curam est; Catalauni , Lingonis, in episcopum : et id
requircbant inlirmos, venit ad cum mulicr, quae ipsum in multis jam aliis civitatibus actuin fuis-
cadiico morbo laborabat. Haec in ipsa liora, cum set, si consensus cjus aliqua spes csse potuisset.]
staret corameo, a rcpcntino impctu mali illius Cumque dignus esset utcogerctur, nescio quo
corruit. Scd apprehcnsa Vir Domini manu ejus, judicio Dei , et singularis rcvcrentia sanctitatis
continuo erexit eam; nec tantuin in illa hora, BJiiui olim apud omnes obtinuit, nc aliquando
scd perfccte omnino curata est ab infirmitate ad aliquid contra voluntatem suam cogatur.
sua. Sed cum hoc modo mundi hujus fuj^it honorem,
G8. Ducissa Lotharingiae , fcmina nobilis , sed omnium honorum non effugit auctoritatem di- ,

non tam nobiliter victitans, cum vidisset ali- gnus in conscicntiis omnium qui iu timore et ,

quando in somnis hominem illum Dci serpentes amore Dei timeatur et ametur quo praesente, :

septem horribiles dc utero suo manibus propriis ubicumque fuerit nihil contra justitiam audea- ,

attrahentcm; postmodum ad religiose viven- tur; cui ubicnmque aliquid loquitur vel agit
,

dum'' cjus admonitione conversa, usque hodie pro justitia, obediatur.

se esse de qua septem daemonia ejecerit, gloria- 70. Ejusmodi fultus auctoritate in Ecclesia
tur. INovi ego clericum quemdam , INicolaum no- Dei , cum obedicntiae vel charitatis urgct neces-
raine, saiculo pene desperabiliter deditum , sed sitas , nullam refugit incommoditatem laboris
per eum de saeculo liberatum : qui cum in Cla- sui. Cujus enim voluntati sic detulit, cujus con-
ra-Valle monasticae conversationis habitum et C silio sic se humiliavit omnis tam sa^cularis,
ordinem suscepisset, videns eos qui de saeculi quain ecclesiasticae dignitatis altitudo? Regcs
naufragio illuc confugerant , naufragii sni dam- superbi, principes et tyranni, milites et rapto-
na continuis redimere lacrymis, idem ij)se fa- res sic eum timent et reverentur , ut videatur
cere volens , nec valens j3rae duritia cordis sui, in eis imjjletum ,
quod in Evangelio legitur
rogabat eum cum magno cordis dolore, ut Dominus dixisse discijjulis suis : £ ccc, inquil,
imj>etraret sibi a Deo gratiam lacrymarum. dedivobis potestateni calcancti super scrpcnlcs et

Oravit, tantamque ei et tam continuam impe- scorpioncs , ct super omnem virtutem inimici;et
travit comjjunctionem cordis cum gratia lacry- nildl vobis noccbit\ Porro inter sjiiritualcs , et
marum , ut vix aliquando ullra invenirentur ubi spiritualia spiritualitcr examinantur, longe
vultus ejus in diversa mutati , vel oculi ejus sine ei alia auctoritas est. Sicut eniin dicitur jur
lacrymis, etiam cum comederet cum iret , jicr jirojjhetam de sanctis animalibus ,
quia cuin
viara , vel dura cum quolibct loquerctur. vox supra lirmamcntum quod imminebat
lieret

69. Tot sunt et tantae quas in hunc modum D capiti eorum stabant , et submittebant ii/as
,

de eo audivimns et vidimus virtutes et circa , suas hodie ubique terrarum spirituales

^ : sic
diversas honiinum necessitates diversaj oj)itii- quique loquente co scu tractantc stant, ccdendo
lationes, nt si quis omnia velit vel verbo jjro- j^rajccdenti; et sensibus cjus vcl intelligcntiis
nnntiare vel scrij)to, lastidiosis incredulitatem ,
submittunt sensus , et intelligentias suas. [Te-
vel incredulis possit generare fastidium. In om- stantur hgc scrij)ta ejus, qua; vel ipse scripsit,
nibus autcm oj)eribus suis quam purus ei sit vcl alii sciij)serunt , sicut cx ore ejus excej)e-
oculus intentionis, manifeste dcnuntiat corpus runt. ] Tanti'' ergo viruin illuin sanctum us(juc

• Liic. X, 19. — »F.z<rli. i, 25.

" N«;mpe in p.irliicnoiie linicnsi , Ordinis Cislerciensis , tiinc propc, nnnc inlin Divioncm , nt palcl tiiin cx terlii»;
Vil.T cap. 7, liiin cx liltcris Maltliai I,otliaiin[,'ia! diicis cjiis filii pro codcm partliciionc apnil Cliilllctinni , iibi lucc
Diicissa Atliclaidi» appcllntiir. Vidc c|)ist()lani 1 1".». ''
| inKi. ct lloisl. Iiiiilii.
 ,

2141 LIBER I AUCTORE GUILLELMO. 2142

hodie apud Deuni el apud homines coninicn-^^^^que potest beneficus , ad oranes benevolus,
dant sacraruni insignia virtutum testimonia A tantam habens gratiam ad aniicos patientiani
, ,

circumvallant sanctitatis , charismata sancti Spi- ad inimicos? si tamen uUum aliquando potuit
ritus illustrant : quodque majus his omnibus et habere inimicurti ,
qui nulli aliquando voluit
difficillimum cst in rebus humanis haec ei om- , inimicari. Sicut enim amicitia nonnisi duorum
nia sine invidia adesse videntur. Compescit est ,nec nisi inter duos amicos haberi potest :

autem ab eo invidiam quod omni invidia major ,

sic nec inimicitia nisi duorum forsitan inimico-
est, in quantum nequitia cordis humani hoc rum. Qui enim odit, vel non diligit diligentem
saepe cessat homini invidere quo non potest ,
se, non tam inimicus, quam iniquus est. Sed
aspirare. qui omnem hominem diiigens nullum aliquan- ,

71. Sed et ipse omnem

invidiam aut mortifi- do inimicum habet virtute sua ; nonnunquam
cat exemplo humilitatis, aut mutat in melius tamen est quod patiatur, inimicante sibi gratis
provocatione charitatis , aut si ncquior aut , iniquitate alicna. Charitas autem quae totum
durior est, obruit pondere auctoritatis. Quis B eum possidet, patiens cst, benigna cst, sapien-
enim tam efficacis et affectuosae prudentiae ho- tia vincens maliliam ,
patientia impatientiam,
fovendam charitatem ubi est ,
die inveuitur ad superbiam humilitate.
ad provocandam ubi non est ? tam ad quoscum-

SUBSCRIPTIO OPERIS PR^CEDENTIS,

QUAM AUCTORE DEFUNCTO BURCHARDUS * ABBAS BALKRNENSIS APPOSUIT,

Prsescriptum opus ,
quod de vita sanctissimi C thesauro desiderabili , ipse quoque thesaurus
viri Bernardi Clarae-Vallis abbatis conscriptum pariter abscondatur. Unde non immerito con-
est a venerabili Guillelmo pridem Sancti-Theo- queritur, qui exponi desiderat dicens : Thesnu-
derici abbatc , sed tunc jam monacho Signiacen-- rus invisus , et sapientia absconctita : quce utilctas

sis coenobii (ad quod desiderio solitudinis et in utrisf{ue ? Exponit iste divitias salutis, the-
quietis sese contulerat), usque ad tempus schi- saurum desiderabilem ne lateat cum gleba ,

smatis adversus Innocentium papam a Petro quod gleba non est, sed pretiosissima margari-
LeonisconOati , digestum esse coguoscitur. Fuit ta. Accidit tamcn ci contra desiderium suum :

autem pra;fato fideli viro specialis causa scri- quia, sicut ipse in praefatione sua vereri se de-
bendi, amicitia et familiaritas ,
quibus Viro Dei nuntiarat, praeoccupatus morte non explevit,
multo tempore conjunctus erat. Unde et tantam quantum animo conceperat stilo mandandum.
apud illum invenerat gratiam , ut vix alter ma- Itaque qui accedit ad lectionem operis hujus
gis intimus invcniretur ad secreta mutuae dile- intelliget, a quanta perfectione pius
facile satis
ctionis communicanda, ad spiritualiuni myste- D puer etreligiosus Bernardus, velutalterBencdi-
riorum conferenda colloquia. Cujus familiaritatis ctus, primordia conversionis fuerit aggressus
gratia ex eo pra^cipue usque modo prodit ad qui et in utero matris significationem ''
visus est
manifestationem ,
quia plures epistolas idem accepisse , de qua concepta sunt pra;sagia futu-
sanctus scripsit ad illum , in quibus quid de eo rae sanctitatis illius vitae pariter et doclrina;.
sentiat, manifeste liquct Icgentibus illas. Scri- Quid etiam adoIcscOus f;\ctus agcre ca>peiit, in
psit etiam ad ipsum librum Apologeticum , et prajscripto narratur opere;ac deinceps usque
alterum de Gratia ct Libcro Arbitrio. Fuit ta- ad virum perfectionis dcpingitur diligcnter,
men eidem Guillelmo , spcciali valentior, gene- quantum, sicut jam dictum est, licuit oi)limo
ralis causa scribendi , videlicct utilitas totius pictori , sed praeoccupato.
Ecclesiae Dei ; ne ciuu absconditur vas plcnum

Eccli. XX , 32. Ail ciiiii epislola l'iO. — ^ Alias, sancllficatluinm.

 ,

2143 S. BKRINARDI ABBATiS VITA 1, 2lii

LIBER SECCNDUS,
AUCTORE ERNALDO»

ABBATE BON.E-\' ALLIS IN AGRO CARNLTENSI.

PRiEFATIO. "*"'erant cxamina magistrorum , et ogrogii viri

A exercitato intellectu insigncs, qui divinis stu-
Virorum illustrium gcsta nonnulli scriptorum diis inha?rcntes , multis gratiarum auctoramcn-
laudibus attollentes, verbis ca solemnibus ce- tis invicem se ipsos edocent et accendunt ?

lebrarunt, quantum excellentis ingenii et diser- [Quorum unanimis universitas cantat canticum
taelinguae potuere conamina. Cumque tractator graduum et ascendens cum Jacob in summi-
;

et opus junctis complexibus pari sunt foedere tate scalae, in decore suo Deum videt radianti
conjugati , et ad propositum thema ordinandum corona perspicuum. Debucrant utique viri i!li
]

ingenium ct eloqucntia convenerunt, prospere quibus nihil in aliqua gratia dcest hunc labo- ,

actum est, et ad quietum tranquillumque por- rem assumere, et venerabilis Patris insculpei-e

tum directo gressu materia digne ordinateque monumenta ut esset eorum studio delectabilis
:

disposita appulit. Ubi vero sublimitas negotii pagina, quam quasi viventem traderent legen-
sub imperito artilice naufraga illiditur scopulis, dam discipulis, et perpes (ieret consolatio secus
et succumbente sensus hebetudine, tractatoris B positis reliquiis sacri corporis et sermonis. Sed
lassatur prcesumptio, sero de correctione initur extrema aemulari, et quae homines lateant, Cla-
consilium quia quae in multos effusa sunt, nec
: rae-Valiis consuevit humilitas et proferre in :

revocari possunt, nec corrigi; et dissonantiam publicum aliqua sui indicia viri illi nobiles eru-
scripti et operum venustius esset abradi , quam bescunt; etquietiores Hiciteoscontemptus et ab-
emendari. Haec crgo mccum reputans et revol- jectio, quam quaelibet oblatio dignitatis,in cpia
vens, omnino timeo , ne sicut ipse multorum sibi professio humilitatis periclitari videtur. Ob
inqirudentiae soleo indignari, qui cum soicntia hujusmodi causas sese intra silentii cardincs re-
et facundia careant,ad scribendum prsecipites, tinentes, magis in sacco eremi , quam iasocoo''
cum vehementer emunxerint, eliciunt san-
se palatii delectantur : nec jam in stilo, sed in
guinem ita et cgo si quod supra me est aggre-
: cruce gloriam qua;runt. In hoc crgo , sicut et
diar, me ipsum derisioni exponam. Quis cnim in caetcris ejusmodi, negotiorum suorum sarci-
ego sum qui ad scribenda gesta sanctissimi viri
,
nas aliis libenter inq)onunt. Et nunc sublato
Bernardi Ciarae-Vallis abbatis aspirem ,
qui no- C venerabilis memoriae domno Guillclmo ,
qui
stris tcmporii)us singulari rcligionc floruit ct ejusdem Viri sancti gloriosa primordia lidcliter

doctrina : cujus odor cxinanitus universam re- et devote conscripsit, ad meam cxiguitateni hu-
plevit Ecclcsiam : cujus gratia , operante Do- jus operis dcvciiit petitio, et imposuit milu di-
mino, signis et miraculis declaratur? Quot in coquam puhiu-utum
lectae Ecclesi;« charitas, ut

monasterium ejus littcratos viros, quot rheto- fdiisProphetarum. In quo si colocynlhidas

rcs, quot philosophos sa'culi hujus scliolae mi- miscucro ncgligens superjecta ut conlido ,
, ,

serunt ad convcrsationcm thcoricam , et morcs farinula coudict Elisaeus, et excessus insipicn-

divinos ? Quae non ibi floruit disciplina , ubi tiae obedienliif cxcusabit alTeclus.

" Alias , Arnaldo. — ''

Alias, scrico.
 ,,

2145 LIBER II AUCTORE ERNALDO. iliG

""^nuerent. Igitur quisque pro modo suo secun-
CAPUT I. A dum majus et minus conducti ad scelus , sacra-
nientis generalibus publice Petro vendiderunt
De pontificatu Innocentii II , opera S. Bernardi fortiter assensum,et in omnem sanguinem manus ex-
et feliciter vindicati. Item de profeclioue routificis iu posuerunt el arma, et quotidianis congrcssibus
Gallias, et repressione Imperatoris. partcm quas cum Innoccntio crat maledictis
,
,

insectabantur ct gladiis.
1. Ea tempestate Honorius papa viam uni- 2. Habuere igitur servi Dei consilium : et

versae carnis iniiressus est ^. Nec mora in ,

quia vi humana se tueri non poterant, cedere
electione dissidentibus cardinalibus, ct divisa elegerunt; et procuratis clam navigiis de ore ,

Ecclesia ,
plures numero , et saniores consilio Leonis et de manu bcstiae per Tiberim in Tyr-
vita probabiles, viri virtutum, presbyteri, dia- rhenum niare elapsi, prosperis ventis carbasa
coni , episcopi , Innocentium elegerunt : cujus impellentibus , in portum Pisanum fehciter ap-
vita, el fama, et aetas, et scientia dignasummo B pulerunt. [Audito tantorum virorum adventu ,

sacerdotio habebatur. At vero parsaltera, infa- et cognita causa, propter quam de Urbe exie-
mes ausus violentia non ratione corroborans, , rant ,
gratulata est Pisa, quod ad se Romani
Petrum Leonis, ad hunc apicem aspirantem nominis gloria transferretur, et illis perpetua;
fraudulentis machinationibus seorsum et prae- insculpentibus notam, sibi nominis
sibi infamia?
cipitanter nominavit Anacletum , et caeteris re- aeterni perennis famse inscriptio pararetur.
et
nitentibus ordinavit. Qiii vero in parte catholica Occurrunt ergo honorati et consules, et domini
erant, electum suum solemniter ordinatum col- Papae pedibus advoluti, gratias agunt, quod
locarunt in cathedra , et per loca illa , in qui- eos tanto dignos judicasset honore, ut eorimi
bus sessiones habent ex antiqua consuetudine eligeret urbem quam propria dignaretin- illu- ,

Romani pontifices circumduxere , et pro tem- strare praesentia. « Tua est, » inquiunt, «civitas,
,

pore honor debitus apostolicae adfuit dignitati. » nos populus tuus nostris slipendiis famula- :

Et tunc sane circa Lateranense palatium mora- » mur tibi ; imo in usus tuos rcspublica quid-

bantur , nec erat jam eis tuta in domibus pro- C » quid apud se repositum habct, exponet. IVihil
priis mansio cum eos acerrimc Petri satellites
, » duplicitatis invenics in Pisanis non niodo :

infestarent. Ibi etiam diu resistere non valentes, » adhaerebunt, modo resilient;modo jurabunt,
per confoederatos sibi quosdam ex nobilibus » modojuramenta dissolvent. Non inhiat popu-
Romanis ad tempus in turribus eorum recepta- » lus iste rapinis domesticis et cjcdibus intcsti-
cula habuerunt. Sed nec in eis perseveravit » nis, Non est gens nostra domi audax , ncc
fidelitas. Nam in brevi , aut vi, aut forniidine » extra meticulosa. Nos nec servi sumus, nec
temerariae multitudinis , aut pretio corrupti » domini : sed concives et fratres , honore invi-
sunt. Nam Petro tam propria gencris virtute ,
» ccm praivenicntes, non seditiosis ausibus al-
quam adhaerentium sibi affinitate , multitudo » terutrum provocantcs. Domi mansuetudine
tanta erat , ut fere tota eum civitas sequeretur, » utimur : fortitudinem nostram sa?pe extranci
vel pecunia, vel comraodis obligata. Congrega- » experiuntur. Nos, Paniis subactis et Balcaribus
verat sane opes innumeras tam in exactionibus » insulis subjugatis, terra marique de piratiset
curiae, quam in legationum negotiationibus, D » dyscolis triiimphantcs, regcs eorum captivos
quas ad exspectatas nundinas reservarat. Insu- » in vinculis Pisam induximus de quorinn spo-
:

per et paterni census anqila congeries catenus » liis et varia siq)cllectilc in advcntu tuo ornaii-
sigillata, modo distributa in populum , ad fas » tur compita ct plate.T", et lajtabunda civilas
et nefas venalem plebcm armaverat. Quibus »coronatur. » Post hujusmodi verba po|)ulo
erogatis, donaria regum in ornamentis ecclesiae obviam proccdcnte, \nx innumerabili multilii-
ab ipsis eviilsit altaribus. Et cum calices fran- dine vix j^alebat advenicnlibus via : scd pcdc-
gere , et crucifixos aureos membratim dividere tentim proccdcntcs , dcsidcratam sui copiam
ipsi profani Cliristiani vcl timerent, vcl erube- prospicientibus pcr fenestras niatronis cl virgi-
scerent; Judaeos aiunt esse quaesilos, qui sacra nibus et parvulis cardinales praebebant, ct por-
vasa et imagines Deo dicalas audactcr commi- rcctis hinc iiidc bcucdictioiiihiis , uscpic ;ul

a Aniio 1 130.

TOM. V 68
21 '47 S. BERNARDI ABBATIS VITA I, 21 i8

beataB Mariae canonirani, doinitius l*aj)a cuni^^^^pariter acclamarunt , cl decantatis ex niore lau-
coniitatu suo ^loriose ^leductus, ct lionorilice A dilius Dco , obedicntiain deinceps poliiciti, cle-

susceptus est. ]
ctioni Innoceiitii oinncs paritcr subscripserunt.
3. Praeniissi, antecjuam de Urbe ejjrederetur, 4. Interea dominus Paj)a, muitisin Pisis, et in

a doniino Papa in Gallias fucrant niintii, qui Tuscia, et in aliis j)rovinciis potestative disposi-
dissensionis ct scliisinatis a Pctro fai ti ordincni tis, valcfacicns Pisanis et yratias agcns iii Piovin-
Gallicanae intiinarcnl Ecclesiaj , et liortarcntur ciain navigio dclatus cst, et Bur|,'iindiain trans-

episcopos , ut in ultioneni jira?sumplionis luijus iens Aureliauum jjcrvenit : ubi occurrentibus

accingerentur, et damnata parte schismatica ,
episcopis, a rege piissimo Francorum Ludovico
subscriberent unitati. IXecduin vcro ad j)lcnum alacritcr et honorifice susceptus est. Inde a Gau-
tenor operis iniiotucrat cj)isco|)is, ncc |)rivatim frido Carnotcnsi episcojx), magnarum virtutum
cjuisquam conimodarc praesumpsit consensum, Carnotum deducitur ubi etiain gloriosus viro, :

dqnec collecto Stampis generali conventu in Anglorum rex llenricus ei cum maximo epi- ,

commune decernerent, cjuid reciperent, quid B scoporum et procerum comitatu occurrit. Hunc
dainnarent. Neque enim Francia, caeterisregioni- quoquc rcgem venerabilis Abbas ad eum praemis-
bus proclivibus ad schisniata, aliquando tali fa- sus adduxit : quem vix j)ersuasit Innocentium
ctione ^ foedata est , nec malignorum acquievit recij)ere, ab cpiscoj)is Angliae penitus dissua-
erioribus nec fabricata est idolum in Ecclesia,
: sum. Cum enim omnimodis recalcitrarel et de-
veneratain Petri cathedra monstrum. Kec enim trectaret : « Quid times, » ait? « times peccatum
talibus in causis princijialia alicjuando eos terru- •> incurrere si obedias Innocentio? Cogita , » in-
erunt edicta, aut generalibus utilitatibus privata quit, quoniodo de aliis peccatis tuis respondeas
»

commoda pr?etulerunt; nec declinantes in par- " Deo; istud mihi relinque, in me sit hoc pec-
tem, personis detulere, sed causis : sed si quid » catum. » Ad quod verbum persuasus rex ille

oportuerit, fortiter persecutionibus obviarunt, tam potens , extra tei'ram suam domino Papae
nec damna ncc exsilia formidarunt. Coiivocato occurrit us(jue Carnotum. [ Multa ibi dicta et
igitur aj>ud Stampasconcilio, abbas sanctusCla- facta sunt: nuiltaque ibi saecularia et ccclesia-

rae-Vallensis Bcrnardus , specialiter ab ij^so rege C slica ncgotia delinita. ]

Francorum et jiraecipuis cjuibusque jjontificibus 5. Reversi interim de Germania lcgati domini

accersitus, sicut postea fatebatur, non niedio- Papae, tam episcoporum, quam Regis assensum
criter pavidus tremebundus advenit, jjcricu-
et ct litteras detulerunt, et dejirecationeni j)ubii-
lum non ignorans. In
quij)pe et j^ondus negotii cam , ut ad eos transiens , suam eis desidera-
itinere tamen consolatus est eum Deus, osten- tam cxhiberet praesentiam. Facile enim j)crsuasi
dens ei in visu noctis Ecclesiam magnam con- sunt rccipere eum ,
quem jam caeteri recepis-

corditer in Dci laudibus concinentem unde ; sent. Sed detinuit euni dilectio et devotio eccle-
sj)eravit jiacem sine dubio j)roventuram. Lbi site Galiicanae; et singuli et omncs visitationem
vero ad locum ventum est, celebrato priusje- ajiostolicam exjietebant. Pcrlustrata igitur Fran-
junio, et precibus ad Deum fusis, cum de eo- cia, Remis convocavit concilium'', in quo multis
dera verbo tractaturi Rex et ejiiscopi cum jirin- ad honorem Dei dispositis, regem Ludovicum,
cipibus consedissent, unum oninium consilium vivente j)atre, j)ro Philippo fratre coronavit in
fuit , una sententia, ut negotium Dei Dei Fa- , D regem. In omnibus his doniinus Papa Abbatem
mulo imj)oneretur , ct ex ore ejus causa tota a se separarinon j)alicbatur, sed cum Cardina-
penderet. Quod ille, timens licet et tremens , libus rebus publicis assidebal. Sed et privatim
monitis tamen viroium hdelium acquicscens quotquot habebant negotia , Virum Dei secre-
suscepit , et diligcnter jirosecutus electionis or- tius consulebant. Ijjse vero audita refcrebat ad
dincm, elecloriiin nicrita , vitam et famaiii j)rio- curiani, ct oj)j)rcssis j)atrt)ciiiia cxhibcbat. Igi-

ris electi , aj)eruit os siium , et Sj)iritus sanctus tur soluto Concilio , Leodium doininus Papa
Unus ergo omnium ore locutus,
implevit illud. Romanorum regi occurril Et lionorilice qui- "^.

suscipiendum ab omnibus siimmum pontilicem dem suscej)tus cst, scd velociter obnubilata est
Innoccntium nominavit ct ratum csse oinncs : illa scrcnitas. Siquidcm iiiij)ortune ideni rex in-

" Alins, Giiihcrli ti-l liuidini susceptioiic. •*

Aniui 1131.
'
liiiiureiilii ilii I.cudiiiin iiiile «oiiriliiim Urmrnsf iueidisse dermm^li.iliim <^l m l'iMl.ilnim' ;iil liumim |iiiimim.
 , ,

2149 LIBER II AUCTORE ERNALDO. 2150

stitit, tempus habere se reputans opportunum/^^^^blasiilieina quaedam verba locutus est, « Dicite, »

episcoporum sibi restitui investituras, quas ab A inquiens, « Ego sum Clnistus » et alii pliires :

ejus praedecessore imperatore Henrico perma- terrili ettremebundi, ad beati Patris vestigia
ximos quidem labores et multa pericula Roma- confugerunt. At ille conversus ad caeteros
na Ecclesia vindicarat. Ad quod verbum expa- « Orate, » inquit ac deinceps sub silentio eos
:

vere et expalluere Romani, gravius sese apud qui turbati videbantur eduxit, atque compe-
Leodium arbitrati periculum offendisse, quam scuit; ut nequissimus ille ,
qui conventum pie-
declinaverint Romae. Nec consilium suppetebat, tatis transferre conabatur in theatrum, et scho-
donec murum Abbas sanctus. Au-
se opposuit lam innocenticC in derisum , non, ut putabat,
dacter enim resistens Regi, verbum malignum existimationem religiosorum hominum corrum-
mira libertate redarguit mira auctoritate com- , pere posset , sed se proderet , et conatus suos
pescuit. experiretur infirmos. Tanta siquidem celeritate
6. Rediens autem Leodio, Claram-Vallem do- omnia sunt sedata, ut personas illas, quas ju-ope
minus Papa per se ipsum voluit visitare ubi a B astobant, omnino latuerit quod acciderat et
: ;

pauperibus Christi non purpura et bysso or, raalignus hostis velociler increpatus, non modo
natis nec cum deauratis Evangeliis occurren-
, scandalum eis quod parabat, inferre nequive-
tibus, sed pannosis agminibus scopulosam ba- rit sed nec ad illorum notitiam rem perferre. ,

julantibus crucem non tumultuantium classi-

, Factumque est ex eo, ut ampliori sese custodia
corum tonitruo non clamosa jubilatione, sed
, fratres munirent et merito, et numero, et pos- :

suppressa modulatione affectuosissime susce- sessionibus deinceps cresceret Clara-Vallis , et

ptus est. Flebant episcopi , flebat ipse summus multiplicatis conventibus , fere per omnem la-
Pontilex omnes mirabantur congregationis
: et titudinem loci illius dilatarctur religio ; ipse
illius gravitatemquod in tam solenmi gaudio
,
etiaui Abbas sanctus extunc amplius solito mi-
oculi omnium humi defixi, nusqviam vagabunda raculis clareret et signis.
curiositate circumferrentur ; sed complosis pal-
pebris ipsi neminem viderent, et ab omnibus CAPUT II.
viderentur. Nihil in ecclesia illa vidit Romanus C
quod cuperet, nulla ibi supellex eorum sollici- De synodo Pisis per Innocentiuiu ceiel)rala. Itcni de Me-
tavit aspectum ; nihil in oratorio nisi nudos vi- diolaneiisibus opera Bernardi Ecelesiae reconciliatis
derunt parietes. Solis moribus poterat inhiare et energunieiiis ibidein curatis.

ambitio, nec damnosa poterat esse fratribus

hujusmodi praeda, cum minui non posset as- 8. Longas in Galliis facere moras dominus
portata religio. Gaudebant omnes in Domino, Papa non potuit; scd sicut cum Lothario rege ,

et solemnitas non cibis, sed virtutibus ageba- condixerat, Romam ei occurrit , et vi cxercitus
tur. Panis ibi autopyrus pro simila, pro carcno in Lateranense palatium deductus est. Multi
sapa, pro rhombis^ olera, pro quibuslibet deli- etiam ex nobilibus Romanis , fidcles Ecclesiaj,

ciis legumina ponebantur. Si forte piscis inven- eum honorifice susceperunt. Vcrum Petrus Leo-
tus est, domino Papae appositus est, et aspectu, nis non ponens Deum adjutorem suum, sed
non usu in commune profecit confoederatorum stipatus malitia, in editioribiis
7. Invidit diabolus, et servorum Dei gloriam, D et tutioribus turribus nianens Lotharii hulifi- ,

quos tanti hospitis nobilitabat praesentia , ferre cavit virtutem,et interdicens suis congressus
non valcns, dum in choro alacriter psallerent publicos, nec sibi securitatis su« fecit pcricu-
et devote, praesentibus etiam nonnullis ex car- lum , nec causam conflictus hostibus dedit : sed
dinalibus, qui in auditu et aspectu eorura de- taraen liberum eorum discursum raachinis su-
lectabantur, aliquantos fratruin horribili pavore perioribus et obstaculis variis impedivit. Vita-
turbavit. jNam et unus prae caeteris occupatus. vit ctiamobstinatissirac luiperatoris colloquium,

" Panis anlopyrus dicitur is ex quo niliil necpie poUinis nequc furluris excretum esl quasi lotuui in se triticum
, ,

non imminutuni habens. "Vide Cels. lib. 2 , cap. 17. Differt a pane cibario nani huic bona pars pollinis adenipta :

est;et magna ex parle furfuraceus est. A simila autem differt nam hxc est medulia fariiia' triticcic, lioc est ea
: ,

pars quje media est inter poUincm et secundarium. Carenum ex Laurentio Lucensi
, est vini dulcis cocti gcnus.
, ,

Sapa vero (alias viniun ad terliam decoctum significans) est succus herbarum uude fortasse gallice Soiipe pro ju- :

sculo ; hic opinor, positum pro zjto seu ceivisia vel i>lisaniia. Rliombus ,
gallicf Tiirhot ,
jiiscis plani geiius.
 ,, ,

2151 S. BERNAKUI AliMTIS VITA I, 2152

nec niinis, nec blanilinienlis tlexns nec ^^'"''^repellere. Vellicahiint etiam pilos quos poterant
«'st ,

statu suo eonsiliuin eiijuslihel persoiue adniisit. A de iiidunientis ejus, vl ad niorhoriun remedia
Kelieto igitur Roin.^ Innoeentio, alias Iinpera- de pannoriim laciniis aliquid detraliehant, om-
lor digreditur : Petrus vero post ejus diseessum nia san(;ta, qua; ille tetiyisset, judicantes, ct se
erebros niovens per Urbein excursus, ndcliuin tactu eorum vel usu sanctificari. Pra^cedentes
eaedibus inliiabat. Intcllij,'eus eigo Innoceiilius itaqiie et subsequentes la^tabundis acclamationi-
Roin.-e sibi infructuosam eo tempore moram, ne bus applaudebant Abbati , et diu inlra agminum
priesentia sua illius bestiae rabiein efferaret spissamenta detentum tandem solemni reddi- ,

rursus Pisas revertitur : ibique aggregatis totius dere hospitio. Et cuin tractatum esset in pu-
Occidentis episcopis , aliisque reliyiosis viris, blico de negotio propter quod tam Vir Dei ,
,

niagiue gloriaj synodus celebralur •'. Adfuit per quam cardinales advenerant, oblita fortitudinis
omiiia et consiliis, et judiciis, et delinitionibus
suae civitas, omni ferocitate deposita se ita ,

omnibus sanctus Abbas impendebaturque ci Abbati substravit ut obcdientite eorum non in-
, ,

jcverentia ab omnibus etexcubabant ante ejus B congrue ille posset aptari poetae versiculns
, :

limina sacerdotes non quod fastus , sed multi-

:
, ,, , •

, , ., ... Jiissa seqm , tam vell« niilii ,

quam posse necesse est.
tudo communein proluberet accessum : et alus
egredientibus , alii introibant, ita ut videretur 10. Pacatis omnibus , reconciliata ecclesia ,

Vir humilis, et nihil sibi de his honoribus ar- firmatis inter plebes concordiae pactionibus
rogans , non esse in parte sollicitudinis , sed alia cceperunt nasci negotia, et insanienti dia-
in plenitudine potestatis. Actiones concilii lon- bolo , et in quibusdam obsessis corporibus
gum est prosequi : summa tamen in excommu- debacchanti, oppositum est Christi vexillum ,

nicatione Petri et irregressibili fautorum ejus et increpante Viro Dei, de possessis alriis
dejectione constitit, et usquc hodie ha3c senlen- supervcniente eminentiori virtute , territa et
tia pciseverat. tremebunda diffugeix^ daemonia. Ecce nova le-
y. Soluto concilio, ad reconciliandos Medio- gatio non Romanum pragma circumferens
,

hxnenses dominus Papa Abbatem Claraj-Vallis, sed divinis legibus fidei pragma allegans pro- ,

quem multis supplicationibus expetierant, et C latis in mediuin litteris sanguine Christi con-
Guidonem Pisanum et Matthaeum Albanensem , scriptis , et bulla crucis inipressis ,
quae figura
episcopum a latcre suo direxit, qui schisma pcr auctoritate sua terrestria et inferna sibi subdit
Anselnuun in eadem urbe factum abluerent et , et curvat. Inaudita est nostris temporibus
ad unitatem Ecclesiaj devios revocarent. Abbas tanta populi lides, tanta in homine virtus : in-
igitur cum praediclis viris, quos a domino Papa ter quos religiosa erat contentio , cum signo-
collegas acceperat, addidit consortio et com- rum gloriam Abbas credulitati eormn, illi vc-
muni virum venerabilem Gaufredum
consilio ro sanctitati Abbatis adscriberent, et hoc de
Carnotensem episcopum, cujus innocentiam et eo indubitanter sentirent, ut quidquid a Do-
sinceritatem in multis probaverat. Etenim vi- mino Adducunt igitur ad
peteret, impetraret.
sum est cardinalibus bonum , ut tanto adjutore eum nihil hsesitantes mulierem omnibus notam,
negotium tanti ponderis fulciretur. Transcenso quam annis septem immundus vexaverat spiri-
itaque Apennino, ubi audierunt Mediolanenses tus et postulant supplices ut in nomine Do-
: ,

Abbatem desideraluni suis flnibus propinqua- D mini doemoni imperct fugam, et niulieri resti -

re, longe a civitate milliaribus septem omnis tuat sospitatcm. Quai populi fides non minimani
ei populus obviat nobiles , ignobiles , equites
: verecundiam Viro Dei ingerebat , et humilitate
pedites, mediocres pauperes, quasi de civitate
,
magistra, inconsueta experiri non pi*aesumebat,
migrarcnt, proprioslares deserunt, et distinclis et instanle petitione populi erubescebat , si

agminibus incredibili reverentia Virum Dei sus- cliaritati ))ostuIaiitiuin obstinatius resisteret : et
cipiunt. Omnes
paritcr delectantur aspectu , vidcbatur ei quod offeiulcret Deum ct oinni- ,

judicant qui possunt frui auditu. De-

felices se potentiam ejus dilfidentia obnubilare videre-
osculantur pedcs ejus universi et licet hoc ille : tur, si a fide populi fides propria dissentiret.
molcste acciperct, nulla potuit pronos et de- /Estuabat igitur sccuiii,ct liccl signa non lide-
votos ratione compescere, nulia interdictione libus, sed infidelibus lieri oportere assereret ;

" Aiiuo 1 13'i.

 ,, ,

2153 LIBER II AUCTORE ERNALDO. 2154

ausus suos Spiritu sancto conimittil, ot orationi^^^^no ,

juxta Isaiae vcrbum ,
pilosi clamabant alter

incumbens, coelitus elapsa virtute satanam in A ad alterum occurrebant onoccntauris dai-

, et

spirilu fortitudinis increpat et fugat, mulierem- nionia', et effrenatis decursibus plurimos infe-
(jue reddit incolumem et quietam. Laetantur nec erat qui insolentia? eorum rcsiste-
stabant :

qui aderant, et levantes manus ad sidera, Deo ret, cum

diu sub Anselmi schismate, qui Petri
qui de excelso eos visitavit, gratias agunt. Au- fautor Mediolanensem occupaverat cathedram ,

ditum est hoc verbum et percrebuit fama , , et sacerdotes gementes, virgines squalidae san- ,

repente totam percuUt urbem ;

per ecclesias ctilicationes maledictae , altare pollutum iram
per praetoria, et per compitaomnia conveniunt Dei in populum provocassent. At vero in ad-
undique de Viro Dei sermo habetur ubique ;
:
ventuViri Dei abdicatis Anselmi prjestigiis, et
dicunt publice, nihil ei impossibile esse quod in Sedis apostolicae obedientiam sub Innocentio

a Domino revocata ecclesia

postulet, et ad preces ejus apertas impedita est illa daMnonum ,

Dei aures dicunt et credunt, pra^dicant et af- licentia, et quotidie dabat locum, ct ad preccs

(irmant. Nec possunt aspectu ejus, vel auditu B Viri Dei diffugiebat diabolus et si quando resi- :

ullo modo satiari. Irruunt alii in praesentiam stere conabatur in ipso conflictu succun)bens ,

ejus alii, donec exeat, pro foribus praestolan-

: gloriosius vincebatur.
tur. Cessatum est ab officiis et artibus, tota ci-
vitas in hoc spectaculum suspensa manet con- :
CAPUT III.
currunt ,
postulant benedici; et tetigisse eum
singulis salutare videtur. De expulsione doemonum a variis obsessis, tuni virtule

Ambrosii
11. Tertia die ad ecclesiam sancli EucharistiiE , tuni panis et aquje benecliclre , Umi signi

divina celebraturus mysteria Servus Dei proce- crucis. Item de aUis curationum beneficiis.

dit : ubi exspectante innumera populi multi-

tudine , inter ipsa Missarum solemnia , duni 13. Inter eos igitur qui vexabantur, mulier
clericis canentibus ipse secus altare sederet, grandaeva , civis Mediolanensis et honorata
,

puellam ei parvulam offerentes, quam vehemen- quondam matrona usque ad ecclesiam beati ,

ti impetu vexabat diabolus , orant ut missellae C Ambrosii post beatum Virum a multis tracta est;
subveniat, et diabolum in ea debacchantem in cujus pectore pluribus annis diabolus sederat,
clidat. Audita supplicatione astantium, et in- et jam ita suffocaverat eam , ut visu ct auditu et
tuitus personam frendentem dentibus et stri- verbo privata, frendens dentibus ct linguani ,

dentem , ut etiam intuentibus esset horrori in modum promuscidis elephantinaj proten-

compassus est aetati, et vehementiae anxietatls dens, monstrum non femina videretur. Sordida
ojus condoluit. Patenam igitur calicis, in quo ei facies, vultus terribilis, flatus fetidus, in-

divina celebraturus erat mysteria, accipit : et habitatoris satanae colluvia tcstabantur. Hanc
«ligitis latice superfuso, orans intra se, et de cum aspexisset Vir Dei, novit inliaerentem ei et

Domini virtute confidens, ori puella; salubrem inviscatum •"»

diabolum ,
nec facile cgressurum
potum applicat, et corpori cjus stillam medici- de domo, quam tanlo possederat tenqiore. Con-

nalem infundit. Nec mora, quasi ureretur sata- versus ad poj)ulum , cujus iunumera aderat
nas, infusionis illius virtutem ferre non potuit, multitudo, orare jubet attentius, et deiicis, ct
sed urgente intrinsecus crucis antidoto , festi- D monacliis secum juxta altare consistentibus
nanter egrediens, vomitu sordidissimo treme- mulierem ibidem jubet constitui et tcneri. Illa
bundus erupit. Sic purgata persona , diabolo vero reluctans, et vi diabolica, non naturali

profugo et confuso, laudcs debitas Deo canit virtute recalcitrans , non sine aliorum injuria ,

ecclesia : et post acclamationes laitabundas ala- ipsuni Abbatem pede percussit. Quem diabuli

cer populus ibidem, donec divina compleantur ausum mansucte ille contempsit et ad cxpid- :

mysteria, immobilis perseverat. Sub aspcctu sionem non indignatione irae, scd pacilica cl
itaque omnium incolumis puella a suis domum humili supplicatione Deum invocat adjutorcm
reducitur, et vix tandem a populo dimissus ad et ad immolationem hostiaj sahitaris acccdit.
hospitium Vir Dei rcvertilur. Quotics tamcn camdem sacram hostiam signat,
12. Divino judicio ca tcmpestatc in Mcdiola- toties ad nndiercm quoque conversus codcm ,

Isai. x&xiv, 14. " Alias, innsceratum.

 , :

2I.J S. IJKU.NAHDl Aim.VTlS MTA I, 2i;)()

sij^no criitisfditospiritum nequain utlileta rortis'"''"))t'ila sul)siclia (•(inciiirc l)al cl inajoiiiin opcra- ,

iinpii^nat. Nain et illc inalii^nns, cpioties aclver- A tio viitntnni nnnoiLS oljsfiirahat oHcctus. Jain
sus cuin signuin (Jrucis intcnclitnr, pcrcussum vero [)rae ficcpicntia popiili cjni a mane uscjue
sc iiulicans, acrius saevit, et recalcitrans contra acl vesperam foribus assiclcbat, opj)ressionein
stimulum , fjuidnam toleret, proclit invitus. vul^i jirai corporis imbecillitate non ferens, a«i

1 i. Kvplcta autcni orationc clominica , criica- fcncstras clomiis j)roccdcns, se eis consj)icicn-
cius liostcm air-^rcclitur Vir l)catus. Patcuie si- cluni j)ra'l)cbat , ct clcvata manu bcncdiccbat
cjuidcm calicissacrum Domini corpus imponcns, cis. Pancs cjuocjue ct aquam dcvcliebant secum,
ct mulieris capiti superponens, talia loqueba- quibus benedictioni ejus suppositis, pro bene-
tiir : .' Adest, inique spiritus, Judex tuus, adcst liciis ea sacramentalibiis rcferc])ant. Ex vicinis
>j summa j)otestas. Jain rcsiste si jiotcs. Adcst sane castcllis , et vicis , ct nrbibus imilti conflu-
' ille qui pro nostra salutc passurus : Nunc xerant; et communia tam advcnaruin, quam
» inquit, princcps /itijiis inundi cjicietuv joras '. civiuin in Mediolano studia crant prosecjui San-
» Hoc illud corpus, cjuod de corjjore Virginis B ctum , expetere beneficium, audire verbum ,

» sumjJtum est, quod

extcnsum in stipite crucis videre signum ; et doctrina et miraculis ultra
»est, cjnod in tuniulo jacuit, quod de morte cjuam credibile est, delcctabantur.
» surrcxit, quod vidcntibus discipulis ascendit IG. Adcrat inter cos qiiidam cx suburbanis,
» in coelum. In luijus ergo majcstatis terribili qui j)uerum dcemoniacum illuc advexerat : qui
» potestate tibi, spiritus maligne, praecijiio, ut rejjente coram omnibusad signum crucis,quod
» ab liac ancilla cjus egrediens contingere eam Vir sanctus edidit, de bajuli sui brachiis ruit,
» deinceps non praesunias. » Cumque eam invi- et elisns humi quasi mortuus sine ullo sensu
tnsdesercns, et manere ultra non valens, atro- immobilis visus est : necjue vox, neque halitus
cius afflictaret, tatn niagnam iram ,
quam mo- erat in eo, tantum circa praecordia exiguus ei

dicuni tempus habens; rcdiens Pater sanctusad supererat vapor. Dant igitur cfeteri locum ut
altare, fractionem hostiae salutaris rite comple- jjosset procedere, et admitti ad Virum Dei se-
vit , diffundendamque in jioj)ulum jjacem mini- minccis jjueri bajulns; et attonita multitudo tam
stro dedit; et confestim pax et salus integra C miscrabilis casus praestolabatur eventum. In-
reddita est mulieri. Sic ille nequam, divina niy- gressus igitur ad Virum Dei homo est, et pue-
steria quanta; sint efficientiae et virtutis, non rum stnj^idnm , nec aliquid sentientem ante
confessione, sed fuga coactus ostendit. Fugato pedes Abbatis exposuit, et ait : « Pucr iste, do-
diabolo mulier ,
quam in tantoruin sartagine » mine jiater ,
quem ante tuos posui pcdes, jani
tormentorum carnifex jiestilens tanto tempore » per triennium a daemonia acerrime vexatus
compos effecta, redditis
frixerat, mentis suae » est : et quoties vel ecclesiam ingreditur, et
cum ratione sensibus, revoluta intra fauces lin- » salibus exorcizatis aspergitur, vel signum ei
gua, Deum confessa gratias egit , et intuita cu- » crucis imponitur, vcl Kvangelium audireconi-
ratorem sunm, pedibus ejns advoluta est. Ingens » pellitur , vel divinis interest Sacramentis ,

per ecclesiam attollitur clamor, omnis fetasju- » offenditur habitator cjus diabolus, et torque-
bilatDeo, personant aeramenta, benedicitur ab » tur atrocius. Dumque modo cum caeteris ego

omnibus Deus, excedit veneratio inodum et » pro foribus cxspectarein sigmim sanctae cru-, ,

Servnm Dci supra hominem si dici fasest,D"cis figurante te et extendente in poj)ulos

, ,

liquefacta charitate civitas veneratur. » manuiii sacramentahum signorum virtute ,

15. Audiebantur haec cjua; Mediolani Gebant » exacerbatus diabolus, vehementius solito to-
et per totain Italiam Viri Dci discurrcbat opinio, » tus ad jjueri vexationcm se contulit : et sicut

et divulgabatur ubicjue quod surrexisset j)ro- » vides , totum corj)us ejus occupans , fere ei
pheta magnus, j)otens in oj)erc et sermone, cjui » etiam vitalem sj)irituin intercludit. Secl et ij)se

invocatcj Christi nomine, et inlirmos curaret, et » puer, cum audita cssct aj)ud nos gratiae, cjuam
obsessos adaemonibusliberaret. Maxima quiclem » a Deo accejiisti , oj)inio, ex aliorum curatio-
ci in curationibus a-gritndinum gratia , scd in » nibus suam sperans salutem , rogavit me ut
d;einonibus climinandis Ircijncntior opcratio > eum ad tc adducerem. Obsecro igitur per nii-

crat ,
quia copiosior vexatonim numerus ad ex- sericordiam Dci , nt c! laboribus iiicis, «jui iii

llMII. XII , .11.

 ,,

2157 LIBER II AUCTORE ERNALDO. 2158

» ejus custodia operam tlamnosani et periculo-^^^^ad bibendtim aridas ma- , sanitatem obtinuit :

» sam impendo, et illius miseriae, quae tanta A nus et nicmbra paralysi dissoluta tangens in- ,

» est, quantam ipse oculis probas pio et con- columitati restituit cseci etiam sub mullorum
,
:

» sueto affcctu sul)vcnias, et rabiem daemonis testimonio in eadem civitate ut vidcrent impo- ,

» non usqucquaque procedere patiaris. » Flcbat sito signo crucis, a Patre luminum potenter ob-
igitur, et lacrymis oraperfusus praesentes quos- tinuit. Per idem tempus bospitium Albanensis
que commovit, ut omnes pariter snpplicarent. episcopi'', quem dominus Papa in eadem lega-
17. Tunc Vir Dei conlidere cos in Dei misc- tione sibi collegam dederat ,
gratia tractando-
ricordia jidjens , baculo cui innitcbatur, collum rum negotiorum intravcrat , ct dc bis qua3 in-
Sed ct fratcr cjus Gerardus
j)ucri lcniter tangit. juncta fuerant conferebant : cum rcpente irruit
volens expcriri quae ab homine dicta fucrant super eos adolescens cujus manus arida erat,
lalenter dorso ejus signum crucis impressit. ct retorta ad brachium ; et advolutus pedibus
Cumque motu
et sensu nec vidcns
prius sine ejus suppliciter postulat sanitatem. lUe alias
nec audiens, ante pedes Abbatis diu extensus B occupatus, benedixit quidem et abire prsece- ,

pavimento haesisset ad tactum baculi et ad si-

; pit et ne amplius sibi molestiam faceret, ver- ,

gnum crucis infremuit et turbatus ingemuit. Ijis solito severioribus interdixit. Recedebat ille
,

Jubet igitur Abbas super proprium lectulum non consecutus quod quaesicrat cum venerabi- :

eum poni. At ille quasi cx injuria offcnsus reje- lisepiscopus sub omni celeritate cum regredi
cit se inpavimentum ct stridebat dentibus, et , jubet, et nianu arreptum tradit Abbati. « Huic, »

mordebat procuratoremsuum et capillis eorum : inquit, « qui minime bcncficium consecutus ,

qui aderant, manus injiciens, quo poterat co- » tibi, ut discederet , obedivit, tu ne claudas
natu se ab eorum manibns abstrahebat, et ab » viscera misericordia? : quin potius tu obedi, et
eis vix teneri poterat. « Eia , » inquit Abbas , » virtute obedicntiai me jubenle astrictus, fac
« ad lectum nostrum eum reducite. » Orante ita- » quod postulat, largire quod petit; et confidens
que Abbate, et fratribus in oratione prostratis, (> in ejus virtute, pcr quem expctit sanitatem ,

quasi ardentibus paleis ,

quae in lecto contine- » postula , et impetrabis ; ut et nos de Dei mu-
bantur, diabolus ureretur , tormenti aestuantis, C » nere, et ille de optata glorietur salute. »

vi divina propinquante, passionem clamoribus 19. Ad praeceptum cpiscopi Abbas, appre-

testabatur. Jubetigitur Vir sanctus aquam bene- hensa pueri manu invocavit Dominum ,ct ,

dictam in os patientis infundi : quam ille pressis exaudivit eum; ct signo crucisedito, nervi qui
labiis et dentibus non admittens vix tandem , obriguerant, extensi suqt, et caro quam assi-
cuneo inlixo dissolvente pressuram vellet, nol- , duus '^
congelaverat morbus, redeunte sospilate
let , intra fauces et guttur reccpit. Confestimque ingenita , mobilis facta est et flexibilis , et dicto
ut penetrans sanctificatio ad interiora descen- citius languidum diu mcnibrum convaluit. Ob-
dit, quasi infuso antidoto vis maligna erupit, et stupuit episcopus tam icpcntinte virlutis admi-
vomitu sordidissimo ,
quasi torrentis impulsu ,
rans circctum et ampliori etiam extunc vene-,

festina praecipitatione rotatus cum ingcnti con- ratione Virum Dei coluit, ct miraculorum illius
tumelia daemon exivit. Repente qui videbatur ipsc tcstis exstitit et relator. Compulit autem
mortuus, vivit et de lecto Abbatis quietus et
: eum , ut ibidem ea noctc coenarct. Cujus rci as-
incolumis surgcns, patronumque" suum am- D sensum cum niagnadiflicultate obtinuit,eadun-
plexatus, « Deo gralias , sanus sum, » inquit. taxat ratione suasum quod intolerabilis undi- ,

Gratias agunt |omnes communiter Deo , et qui que popuIuscxspectarct;nccsine pcriculo posse
modo flebant , laetantur. Foras clamor effundi- cgredi vidcrctur. Inter ccenandum vero paropsi-
tur , res intus gesta super tecta solcmniter prae- dcm in qua Abbas couicderat cpiscopus niini-
, ,

dicatur, tota ad spectaculum convenit civitas stro fauiiliari scrvandam tradidit, ct pra'cepit
benedicitur Deus, gaudet populus , iri Abbate ut seorsum reconditam cum omni diligcntia cu-
tanti operis patratore totius plcbis requicscit stodirct. Elapsis cxindc aliquot dicbus , cpisco-
affectus. pusidem fcbrium vehcmenti ardorc corripitur :

18. Febricitantibus multis idem vSanctus ma- ct rccordatus Hominis Dci , familiarcm jubct
nus imponcns, ct aquam bencdictam porrigens accersiri ministrum. « Discum ,
» inqnit, « Ab-

" Alias, patnmw. — ''

Matlh.ti, de qiio supia , iium. 9. — *•
Alias, assidens.
 ,,

•2lf)9 S. BERNARDI ABBATIS VITA I, 21G0

u hatis, quem tihi nuper tradidi consorvanduni,'""'^!! Viruni Dci jaculabatur convicia , ut blasplie-
« liuc alTerre ne cunctoris. » Cunique ille obtu- A niiis provocatus , iuipatienter ferret oppr()bria,
lisset allatum : « Inluiide, " in((uit, " aquaui in et corifuuderetur iu pia?sentia populi, cuiu in-
» eo , et panis exiguas buccellas conscinde. >> dij^nis se aiidiret scniionibus laccssiri. Sed Vir
Quod cuin factuin esset, coulidens in Douiino, Dei astutias cjiis inlclliyciis, irrisorein irrisit

et Abbatis precibus se coinniendans, eoinedit et ultionem non ipse expetens, sed ad Deum
et bibit, et abstjue ulla dibitione convaluit. reinittens, ad ecclesiain sancti Syri da?inoniacam
20. Auj,'('batur adveutantium numerus , et diici prneccpit. Voluil (piippe curationis illius
miriiica opera ad se populos invitabant; nec gloiiam dare .Martyri, et|)riinitias operationum

us(piam Viro Dei dabatur requies, dum ex ejus At vero sanctus Syrus ad
virtuti ejiis adscribi.
lassitudinealiisibi requiemprocurarent. Abeun- hospitem suuni remisit negotium, nec in eccle-
tibus occurrebant advenientes, et succedebant sia sua quidpiam sibi deferens, intactum opus

sibi beneficia mendicantes. Inter quos miles reduci voluit ad Abbatem. Reducitur igitur mu-
(piidam in ulnis suis j)ucllulam ad Virum Dei B licr ad Abbatis hospitium, garriente per os ejus
attulit qure ita exosam luccni habebat , ut sem- diabolo , ct dicente « Non nie Syrulus ejiciet :
,

per clausis palpebris etiain brachium opponeret x,non expellet Bernardulus. » Ad haec servus Dei
oculis, ne aliquo modo aliqua lucis particula se respondit « Nec Syrus, necteBernardus ejiciet,
:

ei ingereret. Avellcbantur aliquando opposita » sed Dominus Jesus Christus. » Et conversus

brachia violenter, ct cum se ei lumen infunde- ad orationem ,
pro salute mulieris Domino sup-
ret, clamabat et flebat pro , et erat ei claritas plicabat. Tuin vero spiritus nequam , velut prio-
cruciatu, et lux visa quasi aculeos ejus cerebro ri improbitate mutata « Quam libens , » inquit, :

infigebat. Bcncdicit iiifantulae Vir Dei, et signa- « egrederer ab hac canicula, graviter molestatus
culum crucis faciens super eam, tranquilliorem » in ea ,
quam libens cgrederer! sed non pos-
dimitlit : et dum domum referretur, ultro ape- » sum. » Interrogatus causam : Quia necdum
«

rit oculos , et pedes sine vectore ipsa revertitur. » vult niagnus Doininus , » ait. Cui Sanctus « Et :

Et ipso in loco mulieri a daemonio vexatae, mul- » quis est magnus Dominus? » Et ille : « Jesus
tis astantibus, a Patre misericordiarum idem C » Nazarenus. » Adquem rursum Vir Dei «Unde :

Sanctus obtinuit sanitatem » enim Jesuin nosti , aut siunquam vidisti

>• euni ? » « Vidi , » inquit. « Ubinam eum vidi-
CAPUT IV. » sti? » « In gloria. » Et tu in gloria fuisti?
« »

« Fui quidem. » « Et quomodo inde existi ? »

De dtemoniacis curatis, et mira humilitate Bernardi, inter « Cum Lucifero, » inquit, « multi cecidimus. »

tol illustria opera ae^jue semper de se modeste sen- Haec autem omnia voce lugubri per os vetulae
tientis. audienlibus omnibus loquebatur. Rcspondente
autem Abbate sancto : « Numquid non in illam

21. Jam Papiam advenerat , et fama virtu- » redire gloriam velles , et restitui in gaudium
tum adventum ejus praecesserat , et cum debito » pristinuin? » rursum voce mutata, et miro
^
gaudio et apparatu tantae gloriae Virum civitas modo cachinnans : « IIoc , » inquit , » tardatura

lEetabundasuscepit. Et nediupopulidesiderium » est. » Et nihil ultra locutus, orante attentius

dilatio suspenderet qui sicut Mediolani mira-
,
D Viro Dei , nequissimus ille victus abscessit , et

cula facta audierat signum ab eo optabat vide-

, mulier sibi reddita quantas potuit gratias egit.

re; advenit repente post eum rusticus quidam 22. Revertitur igitur vir cuin muliere, et per
qui de Mediolano secutus eum fuerat, uxorem totain viam incolumitati cjus congaudcns, ex-
dsmoniacam secum adducens, quam ante pedes spectantibus amicis domui suae redditur. Laeta-

ejus lacrymabili voce intrinsecas protestans an- bantur omnes qui ordiuem rei gestae audierunt;
xietates deposuit. Nec mora , in contunieliain sed repente gaudium vertiturin mcerorem: quia
Abbatis per os miserae mulieris diabolus locutus ubi domiis sikp liinina nuilier attigit, rursus
cst, et irridensservum Dei « Non, » inquit, : cam intrat diabolus, cl iiifestior solito miscram
'<
inc decanicula mea hic porrulos cdens ct bras- discerpit atrociiis. Quid faccrct miser maritus,

sicas devorans pellct. » Multa in Iiunc niodiim (pio se vcrtercl, ncsciebat. Cohabitare cuiu da*-

Aliiis , Iniilnni.
21G1 LIBER II AUCTORE ERNALDO. 2162
moniaca molestissimum , relinquere, impinm""'locjuitur, Ligur est, hic Hispanus. Haec eliam
videbatur. Surgit igitur, et assumpta sccum nui- A genuum passione, et poplitis tremore pertur-
licre,rursum Papiam revertitur ubi cum Virum : babaliu'. Quae cum ad Virum Dei adducta fu-
Dei non invenisset, usqueCremonam prosequi- isset, saltu concito scamnum in quo sedebat,
tur abeuntem. Indicat quid factum sit et ut : inopinata celeritate transiliit. Reducta et inter-

gratiam inveniat, lacrymabiliterdeprecatur. Nec rogata quid sibi vellet et saltus, et fuga; et
deest piae petitioni Abbatis clementia; sed praj- unde aegrotanti et vetul* tanta virtus et veloci-
cipit ut ecclesiam civitatis iliius ingrediatur, [et tas advenisset : respondit hanc sibi agilitatem
ante confessorum corpora] orans exspectet, do- ex praesentia inesse diaboli, ut currentes com-
nec ipse sequatur. Ilaque memor promissi , cir- prehenderet equos et eorum dorso sine ullo ,

ca noctis crepusculum , caeteris dormitum eun- adminiculo insiliret. Haec sequenti die dura in
tibus, ipse uno tantiim prosequente ecclesiam ecclesia divinis quae illi celebrabat officiis inter-

ingreditur, et tota nocte illa orationi vacans, coram omni- esset, crudelissime et diutissime
obtinuit a Domino quod petebat et impetrata B bus vexata est. Compassus Abbas mulieri, jam
:

mulieri sanitate jubet eam securam reverti ad

,
saepe in talibus expertus Dei clementiam im- ,

propria. Sed cum illa reditum ad se diaboli, perat diabolo ut recedat. Ille ad imperium Servi
sicut jam experta fuerat, formidaret, collo ejus Dei tremebundus evanuit mulier vero non so- :

alligari chartulam haec verba continentem prae- lum a vexatione sed etiam a nervorum contra- ,

cepit : « In nomine Domini nostri Jesu Christi ctione in momento convaluit. Haec et alia multa
w praecipio tibi,daemon , ne hanc amodo mulie- intra Alpes constitutus operatus est Vir Dei, et
)- rem praesumas contingere. « Quod mandatum diversa loca perlustrans, benefaciebat iis qui
sic expavit diabolus, ut mulieri regressae ad infirmabantur, illuminando caecos, erigendo de-
propria nunquam deinceps appropinquare prae- 'biles, curando febricitantes, maxime oppressos
sumpserit. a diabolo diligentiori studio purgans; et quae
23. Erat etiam in eadem civitate daemoniacus malignus foedaverat spiritus pectora, templa
quidam, cujus passio multos ad risura move- Deo acceptabilia consecrabat.
bat, cum alii qui severioris animi erant, cle- C 25. Plurima autem eum probabilia et laude
in

mentissimo ei compaterentur
Hic ita affectu. digna concurrunt. Alii namque doctrinam alii ,

latrabat, ut si audires, nec videres personam, mores, alii mirantur miracula. Ego quidem con-
canem crederes. Quem sibi exhibitum Vir Dei gruum his omnibus honorem defero sed prae :

cum latrantem audisset, ingemuit qui eo modo : omnibus, quantura in me- est, hoc sublimius
latrabat, quo solent percussi vel obruti canes duco hoc propensius praedico quod cum esset
, ,

irasci, et ringere^ in percussores. Sed et in prae- vas electionis et nomen Christi coram gentibus
,

scntia Viri Dei anhelans et latrans, acrius solito et regibus ferret intrej)idus, cum obedirent ei

turbabatur. Increpato itaque diabolo , et in vir- principes mundi , et ad nutum ejus in orani
tute Christi expulso, homini imperat ut loqua- natione starent episcojii ; cura ipsa Roniana Ec-
tur. Purgatus homo intrat ecclesiam, interest clesia singulari privilegio ejus veneraretur con-
sacramentis, crucis signo se munit, audit Evan- silia , et quasi generali legatione concessa sub-
gelia , confitetur et orat, et caetera sanae mentis jecisset ei gcntes et regna; cum etiam ,
quod
oflicia Deo reddit et consecrat. D gloriosius judicatur, facta ejus et verba confir-
24. Cura secundo per Mediolanum eodem raarentur miraculis; nunquam excessit, nun-
anno Pater sanctus transiret, oblata est ei dae- quam supra se in mirabilibus ambulavit : sed
moniaca mulicr. ISam co tempore aberat, quo de se scmjier humilitcr sentiens, vcnerabilium
primum Vir Dei civitatem praedictam sua il- oj)erum non se auctorem credidit, scd mini-
lustravit praesentia. Hanc possidebat daemo- strum ; et cum esset omnium juditio summus ,

nium, quod modo italica, modo ibera lin- suo sibi judicio constitit infimus. Soli Dco quid-
gua loquebatur; nec satis certum, utrum unus quid fecit adscripsit imo se nihil boni aut :

esset bilinguis, an duo, sui (juisr|ne sermo- velle, aiit posse, nisi inspiiante et ojierantc
nis idiomate utens : sed taui piojirie modo Deo, et sensit,et dixit. Sed aderat vis divina
haec, modo illa sonabat, ut diccres, Hic qui in temporc accepto, et in dic salutis, segre-

" Alids ,
frcmcre.
 ,

21 03 S. BERNARDI ABBATIS VITA I, 2I0'i

gans in Evanyclium sniiin scrviiin siiiiiii, (iijiis""^ilioruiii plenitudincm cumulaiet. His aliisc|ue

huinilitatcin respexciat, cujus aniinaiii Spiiitiis A rationihiis Scrvi Oci cxpui^navcrant pctitores, et
sanctus ornaverat : ct quia sinccritatcin cjus jam tliviilgatimi crat iil)i<|iic, Abbatcm sic sta-

nulla maculabat (liiplicitas, nec interrumpebat tutum in Ecclcsia a Deo, sicut in Hebraeorum
bonum cjiis quoelibct conspcrsio falsitatis, in populo ISIoyscs fuit, qui cum non esset ponti-
loco suo idcni spiritus inancbat immobilis. lcx, Aaron taincn unxit ct sacravit pontiliccm;

20. Qui iit scinpcr splcndidior cssct et pu- et (lispositionibiis cjiis tota Levitica omni tcm-
rior, qiiotidic in Ibrnace probabatur, ct ne quid pore sncccssio paruit.
ei rnbiginis obrepcret, crebris malleorum icti-

bus in incude tundcbatur, flagcllabatur, et ar- CAPUT V.

guebatnr; non ad ptcnam })ro crimine, scd ad
gloriani pio virlutc. Nunquam ci dcfuit stimu- De reditu Rernardi ex Italia , et de inonasterii Ciaia^
lus aegritudinis. Et cum sciret virtutem in inlir- Yallis iu locuin capaciorem Iranslatione.
mitate perlici ; sufGcientem sibi in hoc cxpe- B
ricbatur j:;ratiani ,
quod vidcret suos omncs 28. Jam Alpes transcenderat", et descen-
qiiantiiliiniciimquc cxtraordinarios niotus liina dcbant in occursum ejus de summis rupibus
illius quotidianae afflictionis abradi. Erat qui- pastores, et armcntarii, et agrcstc hominum
dem caro infirma, sed spiritus promptus : ct genus, et conclamabant a longe benedictionem
quominus in corpore poterat delectari , am- petentcs : et reptabant per fauces montium,
plius delectabatur in Domino; nec aliqua saeculi rcgredientes ad caulas suas, colloquentes ad in-
hujus ambitione pulsabatur, qui solis coelcsti- vicem et gaudentes ,
quod Sanctum Domini vi-
bus inhiabat. Qiiot Ecclesiaj destitut?e pastori- dissent, et nianu ejus super se extensa opta-
bus, eum sibi in episcopum elegcrunt? Elet;it tae benedictionis gratiam accepissent. Tandem
eum domestica Lingonensis Ecclesia, elegit Ca- Chrysopolin veniens , usque Lingonas solemni-
talaunensis. Intra Italiam civitas Januensis, et ter deducitur : circa quos fines fratres ei Clarae-
Mediolanum nietropolis Liguruin , hunc opta- Vallenscs occurrunt ;
provoluti genibus, surgunt
verunt pastorem et magistrum. Remi nobilis- C ad oscula et vicissim ei colloquentes, Claram-
, ;

sima Franciaj civitas, secundae Bdgicae provin- Vallem eum deducunt alacriter. Adsunt fratres
ciae caput, ejus dominationem ambivit. Omnibus congregati in unum , et mira devotione dilectum
his vocationibus non sollicitavit
postpositis , Patrein suscipiunt. Agitur sine tumultu cum om-
animam ejus honor oblatus, nec motus est pcs ni gravitate laetitia. Facies quidem purior hila-
ejus ut inclinaret se ad gloriam ; nec magis eum ritatem dissimulare non poterat sed castigatus :

delectabat tiara et annulus, quam rastrum et actionum et locutionum modns metas proprias
sarculus. non transgredicbatur, et cohibebant se affectio-
27. Pctentibus se ncc annuens aliquando ncs ipsae, nc qiiid agercnt, in quo dissolutionis
nec insolenter aiit improbe renuens, dicebat se nota rcligionis maturitatcm offenderet. In tanta
non esse suum , sed aliorum servitio deputa- Abbatis mora nihil in Clara-Valle potuit diabo-
tum. Quaj res cum referretur ad fratres, re- lus texere , nihil interim rubiginis sinceris affri-
spondebant : « Nos omrilbusquae possidebanuis cuit mcntibus; nec in aliqua parte domus Dei
» venditis, inventam prctiosam margaritam com- D supra pctram fiindata mota cst. Ita opus suum
» paravinius : ad patrimonia distracta redirc non Servus Dei abscns corpore praesens spiritu, ,

» possumus. Quod si et pretium et appretiatum orationum instantia munierat et solidarat, ut

» nobis perierit, et substantiis, et margarita nec rima aliqua in tantis constructionibus hi-
» privati fuerimus ; cxspcctationi nostrae male scere viderctur. NulhTc in adventum cjus lites
u provisum cst, si olco nostro effuso, clausis scrvatne siint, nou odia niitrita in praescntia ju-
> jamiis sicut fatui mendiccmus. » Providerant dicis erujicrunt. Nihil juuiorcs adversus priores
etiam sibi ex consilio sanctissimi fratres, et do- de austeritate vel duritia, nihil j)riores adversus
mini Papa; auctoritate muniti erant, ne quis juniores de dissolutione aliqua vcl rcmissionc
gauditiui stuim tollcrc possct abcis, et alioriim causati sunt. Intcgcr univcrsoriim status, con-
consolatio eis fierct tribulatio, et corum inopia cors socictas, vcra unitasjomnes uiiius moris

AniKi I i.i.y.
2163 I.1BER II AUCTORE ERNALDO. 2106
in domo Dei, in pace et sanctinionia inYenti"*'^) ficaturo turrini, fiituri operis necesse est sup-
sunt, ascendentes scalam Jacob, et festinantes A » putare expensas : alioquin cum coeperit, et
ad intuitum Dei, cujus delectabilis aspectus in » defecerit, dicetur, Hic humo fatuus ca^pit cedi-

superioribus eminebat. Abbas itaque non im- » ficare , et non potuit consununare^. »

memor ejus qui ait, Videbam satanam sicut 30. Ad hsec fratres respondent : « Si consum-
fulgitr cadentem de coelo ' ; eo humilior erat, et » matis iis quae ad nionasterium pertinent, ha-
subjeclior Deo, quo intelligebat desideriis suis » bitatores cessasset mittere Deus , stare posset

Deum adesse propitium. Nec de hoc in se glo- » sententia, et cessandum ab operibus rationa-
riabatur ,
quod subjiciebantur ei da;monia quin : » bilis esset censura. Nunc vero cum quolidie
potius in Domino gaudebat, quod nomina fra- gregem suum Deus multiplicet, aut repellendi
»

truni suorum scripta videbat in ccelo, quorum » sunt quos mittit , aut providenda mansio in

unanimitas immaculatam se ab hoc saeculo cu- » qua suscipiantur. Nec dubium est, qui parat

stodiret. » mansores, quin praeparet mansiones. Absit

29. Aderant ei in consiliis venerabiles fratres B » autem ut pro diffidenlia sumptuum confusio-
sui; aderat Godefridus Prior ejusdem loci, pro- » nis hujus incurramus discrimina. » Audiens

pinquus ejus in carne et spiritu vir sapiens et haec Abbas, fide et charitate eorum delectatus
,

constans, qui etiam rehgionis et prudentiae me- est, et aliquando tandem consiliis acquievit;
rito postea in Ecclesia Lingonensi factus episco- plurimis tamen prius super hoc ad Deum pre-
pus, et sanctitatis formam relinens,et dignitatis cibus fusis, nonnuUis quoque revelationibus
in qua est honorem non minuens, usque hodie praeostensis. Gavisi sunt fratres, ubi cffusum
ingrediens et egrediens laudabiliter perseverat. est verbum in publicum.
Hic ergo alque alii plures viri providi, et de 31. Audivit hoc sanctae memorise nobiHssi-
communi utihtate solliciti, Virum Dei , cujus mus princeps Theobaldus , et multa in sumptus
conversatio in coelis erat, aliquando descendere dedit, et ampliora spopondit subsidia. Audie-
compellebant, et indicabantei quae domus ne- runt episcopi regionum, et viri inclyti, et ne-
cessitas exigebat. gotiatores terraj,et hilari animo sine exactore
Insinuant itaque ei locum
angustum et incommodum in quo consederant, C ultro ad opus Dei copiosa contulere suffragia.
nec capacem tantae multitudinis; et cum quoti- Abundantibus sumptibus, conductis festinanter
die catervatim adventantium numerus augere- operariis, ipsi fratres per omnia incumbebant
tur, non posse eos intra constructas recipi offi- operibus. Aliicaedebant ligna, [alii lapides con-
cinas et vix oratorium solis sufficere monachis.
, quadrabant, alii muros struebant,] ahi diffusis
Addunt etiam se considerasse infierius aptam limitibus partiebantur fluvium et extollebant ,

planitiem et opportunitatem fluminis quod in-

, saltus aquarum ad molas. Sed et fullones,et
fra illabitur, ibique locum esse spatiosum ad pistores, et coriarii, et fabri aliique artilices. ,

omnes monasterii necessitates, ad prata, ad co- congruas aptabant suis operibus machinas ut ,

Ionias,ad virgulta et vineas et si silvae vi- scaturiret et prodiret ubicumque opportunum

: ,

deatur deesse clausura, facile hoc parietibus esset in omni domo subterrancis canalibus de- ,

lapideis, quorum ingens ibi copia est, posse duclus rivus ullro ebulliens; et demum con-
suppleri. In primis Vir Dei non acquievit con- gruis ministeriis per omnes officinas expletis,
silio. « Videtis, » inquit, « quia multis expensis D purgata domo ad cardinalem alveum reverte-

» etsudoribus jam domus lapideae^' consumma- rentur quae diffusae fucrant aquae, et flumini
» tae sunt, aquaeductus cum maximis sumptibus propriam reddercnt quantitatem. Inopinata ce-
» per singulas officinas traducti. Si hsec omnia leritate consummati suntmuri, totum monaste-
» confregerimus, poterunt homines sseculi ma- rii ambitum spatiosissime complectentes. Sur-

» le de nobis sentire, quod aut leves sumus et rexit domus, et quasi animam viventem atque
» mutabiles; aut nimiae, quas tamen non ha- motabilem haberet nuper nata ecclesia, in brcvi
» bemus, divitiae nos faciunt insanire. Cumque profecit et crevit.
» certissimum vobis sit, penes nos non essepccu-

» nias; verbo evangelico vobis dico, quia aedi-

Luc. X , 18. — ''

hl. XIV, ;{0.

(!oiU'.\. ('.oilK'ii'iisis , liunitts iild jiai-tita csl , sitl/iiinis est ccclvsia , iltimits lapuictc , ('(r.
 ,,
,,

2I(J7 S. BERNARDI ABRATIS VITA I, 21G8

""Vtt-pit securior ct aiulacior apparcro. INam et,
CAPUT VI. A quod ante non fcccral, puljlice prococlchat mi-
tratus, ut ipsa sacri oHitii iiisiguia ampliorcm
l)f sihisniale A(|iiitaiii;i' , o|Kra limiarili coinposito ; et ci rcvcrcutiampopulos vinclicareut. Aggrc-
iu
teiiiiiia ab iuculju daiiiuue luiiabililti' lihoiata. ditur eryo Coiuitcm uuiltis pecuniis, invadit
auimam cjus rationihus venenatis, et homineni
32. Lahorahat ca tcmpestatc sub schismati- promptum scducit facile et corrumpit. In pri-
corum opprcssionc tota Burdcgalcnsis Ecclcsia : mis ab urhe Pictavensi Guillclmus cpiscopus
ct non crat in Aquitauia (pii possct resistcre vir houestus, hoiuo catholicus, in socictate et
principi, cujus aniiuum iiiduravcral Dcus; qui. dcfcusionc uuivcrsalis Ecclcsiae stahilis, violen-
anuucute Gerardo Engolismcnsi episcopo , et ter cxpellitur, et a Gcrardo cardinale et adju-
iustdltmlein cor ejusdisscnsionisseniina, factus torc suo, quia Pctrum abdicabat, damnatur.
cst schismatis defcusor ct auctor''. Quicumquc Eiaut ct alia; faiuiliarcs caiiScX', pro quibus ei a
susccptioni Pctri Leonis non suhscribcbant , B multo tcmporc Comcs infcnsus , data occasionc,
pcrsccutiouibus expositi, ahi damnis, alii pro- cum pcrscquitiir cl abjurat. Visum
libcutissime
scriptionihus mulctabantur , alii a sedibus pro" est autem tam Gerardo quam Comiti, ut ad.
priis pulsi cxsulare compellebantur. Sibilabat conQrmationem partis suae sinc mora Pictavi
iu auribus Comitis illius crcbris persuasioni- crcarcut episcopum. Et invenerunt homincm
bus^ quasiserpcns antiquus, vetcrator illc, qui ambitiosum nobilcm quidcm gencrc, scd de-
,

diu in partibus illis Scdis apostolica? fucrat le- gcncrem fide quem, ut gcnus suum cum eo in
:

gatus, et nunc a magistratu tanto dejectus, non causa ponerent, quibusdam ex clericis consen-
poterat se pati suae solius Ecclcsiae cpiscopum, ticntibus elegerunt; ct profanas ei imponentes
qui se vidcrat totius Aquitaniae principcm et manus, exsecrabilc caput non tam unxe- cjus
niagistrum. Erubesccbat enim ad primam do- runt quam contaminaverunt. Similehuic mon-
,

mum redire, cujus poteutatui etTiironica, ct strum in LemovicensiEccIesia intruseruntRani-

Burdegalensis, et Auxiensis provinciae subjectae nulfum quemdam Doratensem abbatem, quem
fuerant, et quidquid a collibus Iberorum usque C non multo post ultio divina sccuta est. Cadens
ad Ligcrim complcctitur et claudit Oceanus enim rcsupinus dc cquo in via plana , uno tan- ,

paruerat cjus imperio. Consuetus igitur prae- tum lapide ultore, qui ad hoc ibi crat relictus
dari provincias, et sub titulo justitiae de causis infixo capiti cjus, etquassato ccrebro exspiravit.
emergentibus facere quaestum , infmitas aggre- 34. Audiens haec et hujusmodi vir venerabilis
garat pecuuias, quae sibi erant in idolum ct in Gaufrcdus Carnotcnsis episcopus, cui a papa
apostasiae simulacrum. Videns itaque periisse Innocentio Acjuitaniae Icgatio fucrat commcn-
sihiexactionum auctoritatem, et solam domum, data , vchementer indoluit, ct succurrendum
quae nuper multis stipata clamoribus, jam ca- periclitanti Ecclesiae, postpositis aliis negotiis,
rebat aerariis; impatienter ferens quod manus sine ulla dilatione dccrevit. Abbatem igitur
ejus non implcrentur muneribus, homo ser- Clarae-Vallcnsem petit et obsecrat, ut sibi ad
pentinae astutiae, festinato ad Petrum Leonis tanta mala climiuanda succurrat. Assensit Vir
misit, ut ei Icgationem conccdcret, et ipse ei Dci, ct se in proximo congrcgationcm mona-
Udclitatc jurata obedirct : insuper et principem D chorum in Britauniam, in locum quein juxta
terrae, et quoscumque posset, ad ejus impcrium Nannetum comitissa Ermengardis paraverat
inclinaret. Gavisus homo perditionis, cjuia lo- ducturum intimat ; et promittit disj)Osita illa

cum, in quo dilatarct malitiam suam , sc inve- domo sccuiuluiu geuus et sjjccics suas, sc cuiu
nisse putavit, cito annuit; ct libcutcr ei ctiain co in Aquitauiam j)rofccturum. Ibaut igitur si-
iu adstipulationcm erroris Gilonem Tusculauum mul, et nc mullis ambagibus utar, sinud Nan-
cardinalcm cpiscopum, cjui solus de Romanis nctum vcncrunt. Erat autcm in regione illa
cum Pctro Portuensi cpiscopo ci adhaescrat, miscra mulier, cpKc a cjuodaiu j>ctulautc diaholo
cclciitcr dclcgavit. ve.\abatur. [Ajijiaiuit autcm ci lascivus illc dia-

33. Porro Gerardus ipse, cjui prius se muti- bolus in spccic militis, valdc |)ulchri as[)cclu
laliim dolcbat , rcsuiuj)sit cornua , ct dciuccj)s ct iu amorcm suum intus suggestioiic latcnti ,

' AlUMI I l.l.l. Alia* , Mi^'^'i'sho/ii/>iii,

 , ,,

2169 LIBER 11 AUCTORE ERNALDO. 2170

extralocutioneblandienlianimumejus fallaciter"°Vedente Viro Dei, ipse in ejus supplicia revor-
inclinavit. Cumque mulieris assensum obtinuis- A teretur. Instabat dies dominica, ct voluit Vir
set, expansis brachiis, pedcs ejus super una Dei per edictum episcopi populum in ecclesiam
raanuum suarum posuit : altera vero manu ca- accersiri. Cumque ipsa die maximus populus ad
put ejus operuit, sibique eam foederis hujus ecclesiam convcnisset, inter Missarum solemnia
signo dotavit^.] Habebat autem illa virum stre- comitantibus episcopis, Gaufredo Carnolensi
nuum militem, scd hujus tam exsecrabilis com- et Brictio Nannetensi, ipse ad ambonem con-
mercii prorsus ignarum. Abulebatur ergo ea scendit, et utomnes qui in ecclesia erant, ac-
etiam in eodem lecto cubante marito, invisibi- censas candelas in manibus tencant, locuturus
liter impurissimus ille adulter, et incredibili edicit. Quod et ipse cum episcopis et clericis

vexabat libidine. faciens, inauditos diaboli ausus publice aperit,

35. Sex annis tantum latuit malum, nec de- et fornicatorcm spirilum ,
qui in tam horrenda
texit mulier perdita tanti criminis probrum. inquinamenta, etiam contra naturam suam
Septirao vero anno confusa est in se ipsa, et B exarserat, cum omnium fidelium qui adcrant
expavit, tum propter colluvionem tam continuae subscriptione anathematizat : et auctoritate
turpitudinis, tum propter timorem Dei cujus , Christi tam ad illam ,
quani ad omnes muliercs
judicio singulis momentis timebat intercipi et deinceps interdicit accessuni. Exstinctis itaque
damnari. Confugit ad sacerdotes, et piaculum sacramentalibus illis luminibus, exstincta est
confitelur. Peragrat loca sancta, et sanctorum deinceps tota virtus diaboli, et mulieri post
implorat suffragia : sed nulla ei confessio, nulla confessionem communicanti, nunquam poslca
oratio, nulla eleemosynarum largitio suffraga- apparuit inimicus, sed irregressibiliter eliniina-
tur. Quotidie ut prius, et importunius a dae- tus aufugit.
mone infestatur. Denique in publicum tantum 36. His itaque patratis, simul Abbas et le-
scelus effusum est. Quo audito et cognito, ma- gatus ingrediuntur Aquitaniam. Interim Gerai-
ritus ejuscontubernium exsecratur. Interea ad dus, asscnsu Comitis, Burdegalensem archiepi-
locum pra;dictum Vir Dei cum comitatu suo scopatum occupaverat, et simul Burdegalenscm
advenerat cujns ut audivit adventum infelix C et Engolismensem detinebat ecclesiam. Sedefflu-
:

mulier, se ad pedes ejus tremebunda projecit. entibus pecuniis, quas in assentatorum manus
Aperit ei lacrvmis perfusa passionem horribi- injecerat, et magis ac magis cognita veritate,
lera, et ludificationcm inveteratam ; et quod jam dcfluebant ab eo subsidia principum , el
nihil ei profecissent, quajcumque fecisset sibi a perfidiae ejus tiniebant existere defensores. Mo-
presbyteris imperata. Addidit sibi ab oppressore rabatur itaque in locis illis, in quibus secu-
suo adventum ejus praedictum, et minaciter ei riorem se putabat, nec jam facile publicis sese

interdictum ne ante ejus veniret praesentiam, conventibus praesentabat. Ut enim prius gesta
quia nihil ei prodesset; et ipse, recedente Ab- breviter repetamus, ubi primum coepit audiri
bate, qui fuerat amator, crudelissimus ei fieret quid adversus Ecclesiam Dei Gerardus ille ma-
persecutor. Audiens haec Vir Dei, blandis verbis chinaretur, ab Innocentio papa adhuc in Galliis
consolatur mulierem ; et de ccelo proniiltens demorante missi sunt Abbas nostcr Clarae-Val-
auxilium, praecipit ut die altera, jam enim nox lensis, et Joslenus venerabilis episcopus Sues-
instabat, coniidens in Domino
Rc- Dsionensis, et Pictavim usque venerunt, ut tam
revertatur.
versa mane, cum Viro Dei blasphemias et mi- ipsum quam praedictum principem convenircut.
nas, quas eadem nocte ab incubo suo audierat, At ille jam eodem principe persuaso, in)pu-
retulisset « l\'e cures, inquit Vir Dei, minas
: denter in Ecdesiam catholicam a qua sc pia- ,

» ejus, sed tolle baculum hunc nostrum et cidebat, convicia coepit jaculari, et pollicilam
;

M pone in lectulo tuo, et si quid potest, agat. » prius Innocentio subtrahere obedicntiam. Ana-
Egit mulier quod jussum fuerat, et recubans in cletum suum electum digniorem*'; et quicumque
lectulo suo, signo crucis munita, juxta se ba- ei non obedirent, crroncos ct accphalos nonii-

culum ponit. Adest ille continuo, sed nec ad narc. Unde factum est ut animali ct armati in
consuetum opus, nec ad ipsum cubile pra^sumit insaniam clerici, publice ex ea dic perscculio-
accedere minatur tamcn acerrime, quod dis-
: nem Catholicis intentarenl. Prius tamen, quam

' Alias , thiponsavit. — ''

Alias ,
digiiius.
 ,,

2171 S. BERNARDI ABBATIS VITA I, 2172

ab unitate se ipsos talitei- praecidissent», obtu-^^^quos de sedibus suis cxpulcrat, nulla rationc
lerat Abbas sanctus in ooruiu ecclesia sacrilieium A induci, quoniani inq)lacai)iliter euni olTende-
Deo. Post cnjus discessnni, decanus ejnsdeui rant, et jnraverat se eoruni paceni nnllo teui-
ecclesiae altare, in quo divina niysteria celebra- pore suscepluruni. Diu per internuntios pro-
rat, inipic qniilcm, scd non impunc confrcj^it. tractns est scrmo : et dum vicissim verbis se
Siqui(len) post l)rcve tcmpus pcrcussus a Deo, nuituo occnpant, Vir Dei eriicaciora arma cor-
cuni spirituin cxlialaret, domum, in (pia morie- ripicns, ad altare sanctnm oblatnrus et snppli-

batur, plcnam vidit da?inonibus; ct seada?monio catiirns acccdit. Intraverant ecclesiam, quibus
jugulari clamitans, cultellum a circumstantibus licebat divinis interesse mysteriis : Comes susti-

postnlabat qucm immergeret guttnri suo, ut nebat pro foribus.

extracto dsemone viveret. Scd diabolus, cui 38. Pciaclis igitur consecrationibus, et pacc
datus erat, euin intcr hxc vcrba exstinxit, et data ct diffusa in populum Vir Dei jam non , se
pestilentcm animaiu in infcrnum demersit. Ar- agcns ut liomincm , corpus Doniini super pate-
chipresbyter (pioqne, qui Petri invasoris Picta- B nani ponit et secum tollit, atque ignea facie, et
vensis Ecclesiae svnodum dennntiabat, coram flammcis oculis, non snpplicans, sed minax
ipsis ,
quos ad convcntum perlidiae invitabat, a foras egreditur, et vcrbis tcrribilibus aggreditur
diabolo corrcptus cst. Sed et in alios nuiltos, Duccm : < Rogavimus tc, » inquit,« ct sprevisti
qui in schismate illo ferventiores exstiterant, » nos. Supplicavit tibi in altero quem jam tecuni
manus divina manifestam exercuerat ultionem. « habuinuis conventu, servorum Dei ante te
Propter ha?c et alia hujusmodi, ante homines » adunata multitudo, et contempsisti. Ecce ad
confundi coeperat Gerardus; et timens opponi » tc processit Filius Virginis, qui est caput et
sibi quae negari non poterant, conventus pu- » Doininus Ecclesiae, qnam tu persequeris. Ad-
blicos evitabat. » cst Judex tuus, in cujus noinine omne genu
37. Signiticatum est interim Comiti per viros » curvatur, coelestinm , terrestrium , et inferno-
illustres, qui ad eum rum. Adest Judex tuus, in cujus manus illa
securius audebant acce- »

dere, quod Abbas Clara?-Vallensis, et episcopus » aniina tua deveniet. rsumquid ct ipsum sper-

Carnotensis, aliique episcopi, et religiosi viriC»nes? numquid et ipsum sicut servos cjus ,

colloquium ejus expeterent; quorum etiam stu- » contemnes? » Lacrymabantnr universi qui ad-

dium esset , ut secum de pace Ecclesiae, et erant, et orationibus intenti praestolabanlur

de malo removendo tractarent. Persuasumque exitum rei : et omnium suspensa exspectatio,
est illi, ne tantoruni virorum devitaret collo- nescio quid divinuni lieri coelitus exspectabat.

quium : quia poterat fieri, utcommunicato cum Videns Conies Abbatem in spiritu veheinenti
eis consilio, facile esset quod modo putabatur procedentem et sacratissimum Domini corpus
,

diflicile quod vidcbatur impossibile, repen-

; et ferentem in manibus, expavit et diriguit, mem-
tino provenlu possibile redderetur. Itaque apud brisque treniebundis metu et dissolutis, quasi
Partiniacum hinc inde conveniunt; et in primis amens solo provolvitur. Elevatus a militibus
de divisione Ecclesiae, et de scissurse obstina- rursum in faciem ruit, nec qiiidpiam alicui lo-

tione, quae infra Alpcs in sola Aquitania, quasi quens, aut intendens in aliquein, salivis in
nebulae corruptela consedcrat, multis modis et barbam defliientibus, cum profundis efflans
rationibus a scrvis Dei Comiti intimatum est D gcmitibus, epilcpticus videbatur. Tum Vir Dci
quod Ecclesia una est, et quidquid extra eam ad euin propius accedit, ct pede pulsans accli-

est, quasi extra arcam, judicio Dei necesse est vcni, surgere jubet, et stare supra pedes, et
interire et dilui. Adducta quoque exempla Da- Dei audirc sentcntiam. « Praescns est, » inquit,
than et Abiron , quos pro reatu schismatis terra « Pictavensis episcopus, qnem ab ecclesia sua

vivos absorbuit ', nec tanto malo vindictain Dei » expnlisti. Vade et reconciliare ei, et in osculo
ali(piando dcfuisse monstratum est. llis auditis, » sancto pacis cum eo jungito lu-dera, et ipse

Comes ex parte sano usus consilio, resj)ondit » ad scdein siiam eum reducito
et satisfaciens :

se in obedientiam Innocentii papae posse dare » Deo, redde pro contumelia gloriam, et in
conscnsum ; sed in restitutionem episcoporuin ,
» universo principatu tuo divisos el discordes

• Niim. XVI, 31 , y2.

" Aliis , (iiiain ur roniiii i>n>pii/iila fiii.ssel rt <>/>/iriii<itii jiri^t/iii , <>/>/ii/ritil , rlc.
2173 LIBER II AUCTORE ERNALDO. 2174

» ad revoca unitateni. Subdere Inno-"°'sponsam, et decoloratam a sole, tanto extollat

charitatis
» centio papse, et sicut ei omnis obedit Eccle- A praeconio, ut dicat eam totam formosain nec ,

» sia, tu quoque electo a Deo tanto pare Pon- ullam in ea maculam esse. Ipsam quoque spon-
» tifici. » Audiens hsec Comes, auctoritate sam dilectione languere miratur, et inquirit
Spiritus sancti, et sanctorum Sacramentorum diligenter, quai sit illa charitas, cujus oscula^'

prc-Bsentia victus, nec audebat respondere, nec dulciora sunt vino, ad quorum delibationem
poterat : sed statim occurrit, et in pacis osculo tanto affectu anima impatienter anhelat. Cum-
recepit episcopum; et eadem qua eum abjura- que Sponsus multis laudibus sponsam attollat,
verat manu, cum totius exsultalione civitatis non tamen in omnibus pknam ei sui copiam
ad propriam sedem reduxit. Sed et deinceps praebeat, nec usque ad plenitudinem satictatis

Abbas cum Comite jam familiarius et suavius se sponsae desideranti concedat : quaesitus ali-

loquens, paterne eum monuit, ne ad tam im- quando non inveniatur, et post longos circuitus
pios, ettam temerarios ausus ultra exsurgeret, repertus teneatur, ne fugiat. Multo ten)j)orc ''

ne Dei patientiam tantis irritaret flagitiis, ne B in harum meditatione rerum animam suam

pacem factam in aliquo violaret. effudit; et multipliciter hajc exponens, quan-

39. Pace itaque omni Aquitaniae Ecclesiae tum in se profecerit qui quotidie in illis epula-
reddita, solus Gerardus perseverat in malis batur deliciis, (juantum nobis j^rofuerit, quibus
:

sed non multo post, adveniente die irae, in ejusdem benedictionis reliquias in scriptura
domo sua miserabiliter exstinctus est. Et cum servavit, manifestum est legentibus eam.

dicat Scriptura, Esl pcccatum od inortam ,

pro
eo non dico ut roget quis '; impoenitens et subito CAPUT VII.
mortuus, sine Confessione et Viatico, de cor-
pore egredienlem spiritum ei reddidit, cujus De causa schisnialis Rom.ne, et apud Rogerium regem
minister usque in finem exsliterat. Corpus ejus Sicilia^ feliciter acla.

a nepotibus suis, quos in ecclesia illa honoribus

sublimaverat, inventum in lectulo suo exanime, 41. Interea litterse apostolicae Virum Dei
et enormiter tumidum , in basilica quadam hu- C vocant, et ut adsit laboranti Ecclesiae, suppli-

matum est ; sed postea a Gaufrido Carnotensi cant cardinales. Intermittuntur studia, ct qua?
episcopo Sedis apostolicae legato inde extra- modo continua crant, interpolatis discursibus
ctum alioque projectum est. Nepotes quoque'
, resumuntur. Nulla vacatio superest : Servus
ejus ab eadem ecclesia postea eliminati sunt, et Dei aut orat, aut meditatur, aut legit, aut con-
omnis progenies et jjlantatio a radice avulsa. cionatur. Videns igitur excusationes frustra ex-
per extera regna, tanti judicii circumferens pendi '^^, [et necesse esse obedire mandatis,]
querimonias, exsulavit. Tanto igitur malo ob convocatos a multis partibus fratres, diu pro-
ruto, et schismate Gerardi redacto in cineres, fundeque suspirans, affatur. « Videtis , fratres,

Vir Dei cum gaudio magno Claram-Vallem re- » in quantis tribulationibus laboret Ecclesia.
vertitur. Adsunt fralres, circumfusi jDcdibus » Pais quidem Petri, el in Italia, et in Aquita-
ejus : Deo, qui bonis iniliis feli-
gratias agunt » nia, auctore Deo elisa, jam non parturit, sed
ciores proventus accumulat, et servi sui humi- » abortit. Evasati sunt in his regionibus schi-

litatem ubique glorificat et exaltat. D » smatis defensores. Romae magna pars nobilium
40. Nactus vero Vir Dei aliquod quietis tem- » Innocentium sequitur, et favent ei multi
pus, aliis se negotiis occujjavit, et secedens in » fidelium : qui tamen temerariae multitudinis
casulam pisatiis torquibus circumtextam, solus » imj)ctum formidantcs, non audent publicc
mcditationibus divinis vacare disj^onil. Et re- » conliteri, quem Innocentio lirmavere, con-
pente occurrunt ei in diversorio humili, quasi » sensum. Conjiuatores habet Petrus homines
ad praesepe Domini consistenti , amatoria Can- » quos corrujiit pecunia et munitio-
j)erditos, :

tica, et spiritualium fercula nuptiarum. Consi- » nibus eorum occupatis, non Simonis Petri
derat et expavescit, quod Sponsus ille sjjcciosus » fidem, sed Simonis JNlagi repraesentat praesti-
forma prae filiis hominum , in qucm etiam An- » gias. Contra unam gentem, Occidentc edomi-
geli jjrospicere desidcrant, fuscam adamavcrit » to, superest lucta, Orantibus vobis ct jubilan-

I Joan. V, 16. Alias , ii/irra. — *'

Alias, aliiiiiiiridiii. — *"
Alias ,
ohlcndi.
 2175 S. BERNARDl ABBATIS VITA I, 2176
u tibus Jorioliu ruot ; ct tum exlenderitis iul^^^sulfragia. Denuntiabat itaque eis Abbas colliga-
>' Deuni euiu iMoyse uianus, Auialeoli victus A tionos inipielatis esse saerilojj-as, et proranas
« aulugiet. Josue pu^uat, et ut
atl consumuia- conspirationos legibus ct eanonibus condemna-
» tioneni victoriae dies sufliciat protelala, soli tas juramentis non posse muniri non possc, ;

" ut stet, non tam orat, quam imperat : et nec debore veritalis sacramenla mendacio suf-
u meretur fides tam solis obedientiam, quam de fragari. Insanire autem eos, qui rem illicitam
» hoste prostrato victoriam. Nobis igitur j)u- sacramenti patrocinio constaro oxistimant , cum
» gnantibus vos ferte praesidium, et auxilium oj)orteat extraordinarias pactiones, quocumque
» de ccelo supplicibus animis implorate. Agite religionis obtentu sancitas , revocari'' in irri-
» quae agitis, et state in gradu quo statis : et tum, et auctoritate divina dissolvi. Auditis his
» licot uihil vobis conscii sitis, judicio tamen aliisque Viri Dei sermonibus detluebant a Pe-
» vestro non aestimetis vos justos; quia solus tro , et quotidie partis illnis dissociatis agmini-
» Deus quos justificat judicat, et perfectissimus bus vincula rumpebantur ipsius quoque Petri , :

» quisque judicii divini examen B animus tabescebat, quia se quotidie minui, In-
districtum
» ignorat. Judicari autem ab humano die non nocentium vero crescere minime dubitabat. De-
» multum curetis, neque vestra propria, neque fecerant pecuni*, contabuerat curiae amplitudo,
» aliena judicia approbantes; sub timore Dei sic aruerant ministeria domus. Rarus mensam ejus
» state, ut ncc vos quempiam judicantes ali- frequcntabat conviva, deliciae in plebeia cibaria
» quando extollamini; nec aliorum curantes comrautatae, cultus obsequentium vetustate ob-
» judicia, excidatis in nugas : singula voro pro- scurus, [macri et aculi] stipendiarii aere alieno
» sequentes, vos servos inutiles reputotis. Eun- oj^pressi, et tota donius efligies pallida, disso-
» dum est autom quo nos obedientia vocat, et lutionem proxiraam indicabat.
» hujus domus fraternitatem =", et vestri custo- 43. Interea rex Sicilia; Rogerius, qui solus
» diara Deo, pro quo hunc assuraimus laborem, jani ex principibus obedire papae Innocentio
» confidentes de ejus clementia, tradimus et detrectabat , ad eum mittit, jjotens , ut Haimo-
» commendamus. » ricura cancellariura suura, et Abbatera Claroe-
42. Haec dicens, et benedicens , flontibus C Vallensera ad se raitteret : nihilominus a Petro
universis discessit : et cum multa reverentia Leonis idem petens, ut Petrum sibi Pisanum a
ubique susceptus, demura Roraam pervenit. In suo latere delegaret. Aiebat autem se dissensio-
cujus advontu tara dorainus Papa, quam fratros nis hujus, quae jaradiu induruerat , velle scire
laetatisunt; et coramunicatis cura eo consiliis, originera ; et cognita veritate , aut corrigore
secunduni rerura proventus ot statum causarum errorera, aut sancire sentontiara. Mittebat au-
Abbas alia via aggreditur nec in curribus, nec : tem in dolo ,
quia audierat Petruin Pisanum
in equis spem ponens sed colloquia quorura- , eloquentissiraura esse, et in legum et canonum
dam suscipiens, sciscitatur, qua; sit ooruni fa- scientia nulli secundum ;
putabatque si elo-
cultas,qui fautorum animi; utrum errore , an quentife ojus in publico consistorio audiontia
malitia seducti , tantum scelus protrahant et praeberetur, declainationibus rhetoricis simpli-
protelent. Intelligit ex secretis clerum qui cum citatera Abbatis posse obrui, et silentium ei vi
Petroerat, de statu suo sollicitum, scire qui- verborum ot pomkre rationum imponi. Ne diu
dem poccatura , sed non audere reverti, ne D raorer, vonit jiars utraque Salernuui. Sed mili-
perj^etua notatus infamia, vilis inter caeteros taverat ultio, et praevonerat tanti sceleris ma-
haberetur : et malle sub umbra honestatis in- chinamentum. Parato namque ad bellum innu-
terim sic esse, quam exjjolli a sedibus suis, et merabili exercitu advorsus Rannulfum duceiu,
publicae meudicitati oxponi. Korum qui do Pe- idem rex in earaj)ura aruialas produxerat acies :

tri prosajjia eraut, h;ec erat rcspoiisio : (juia cum subito viso duce audactor obviaui proco-
jam credi eis a uomino posset , si doiiieml)ra- dente, territus fugit, elTusumquo oxercitum
rent genus suum ,
et ouui rclin(jiioront ,
qui co- praedae et eaidibus exjiosuit , et innumeris mili-

gnationis suae caj)ut esset ot dominus. Caiteri tibus captis et interfoctis , ii.vilus Ducem dila-
juramento fidelitatis excusabant jiorlidiam nec , vit oj^ibus, gloria sublimavil. Qua» quidom oi
ali(juis ox sana conscieutia j^arti illi couforebat juxta vorbuui Viri Doi omuia cuiiligeruut. Ciiiii

" Alias , />ntcriiili(tfi Alias , cfdciiari.

 ,

2177 LIBER II AUCTORE ERNALDO. 2178

enim primus eorum qui vocati fuerant Abbas""''» (idei non urgeret , institutum silentium tene-
sanctus adveniens, Regem in castris positum A » remus. Nunc aulem cogit nos charitas eloqui.
invenisset, per multos dies vicinas acies, ne » quia tunicam Domini, quam tempore pas- m
committerent , impedivit : denuntians Regi, » sionis nec Ethnicus praesumpsit scindere , nec
« Quia si contlictum inieris, victus et confusus » Judseus, fautore hoc domino , Petrus Leonis
» abibis. » Novissime vero cum ejusdem regis » lacerat et disrumpit. Una est fides , unus Do-
plurimum crevisset exercitus, ignorans quod » minus, unum Baptisma. Nos neque duos do-
non in multitudine foret eventus belli, Virum » minos, nec gcminam fidem nec duo bapti- ,

sanctum quaerentem ea quae pacis erant , ulterius » smata novimus. Ut ab antiquis ordiar, una
audire contempsit. B arca tempore diluvii fuit. In hac octo animae ,

44. At ille ducem Rannulfum, et Catholico- » caeteris omnibus pereuntibus, evaserunt; et

rum aciem verbis potentibus adhortatus , sicut » quotquot extra arcam inventi sunt, perierunt.
Regi fugam , sic illis victoriam polhcitus est et » Arcam hanc typum tenere Ecclcsiae, nemo est
triumphum. Cumque ad proximam viUuIam de- B » qui ambigat. Arca alia nuper fabricata est et ,

clinasset, et instaret orationi, repente fugien- » cum duae sint, altcram necesse est esse adul-
tium et insequentium clamor auditur. Siquidem » teram , et in profundum demergi. Arca, quam
per eumdem locum fugientem Regis exercitum » regit Petrus , si ex Deo est, necesse est ut
Rannulfus persequebatur. Egressus itaquefrater » arca, quam regit Innocentius, obruatur. Per-
quidam ex his qui cum Abbate erant uni ex mi- , » ibit ergo oricntalis Ecclesia, peribit Occidens
litibus occurrit,et quid accidisset, interrogabat. » totus : peribit Francia ,
peribit Germania :

Atille, siquidem litteras noverat : /^/V//, inquit, » Iberi et Angli, et barbara regna in profundum
impiuni siipcrcxaltatum ct elevatum sicut cedios » pelagi demergentur. Religio Camaldrensis'', et
Libani ; ct transivi , et ccce non erat^. Nec mo- » Cartusiensis , et Cluniacensis, et Grandimon-
ra , Dux ipse secutus , ut monachum vidit , sicut » tensis, et Cisterciensis , et Pra?monstratensis,

erat armatus, equo desiliit; et ejus pedibus ad- » aliaque innumerabilia servorum , et ancilla-

volutus : " Gratias , » inquit , « ago Deo , et fideli » rum Dei collegia, necesse est ut sub uno tur-
w servo ejus ,
quia non nostris viribus , sed C » bine corruant in abyssum. Episcopos , et ab-
» ejus fidei collata haec victoria est. » Iterumque » bates , et reliquos Ecclesiae principes collo
insiliens equo, hostes insequebatur. » praecipiti mola asinaria alligata pelagus vorax
Nec tamen hac plaga, sibi inflicta coelitus,'
45. u excipiet. Solus ex principibus mundi arcam
correctus est animus Regis , nec detumuit pro- » Petri intravit iste RogeriUs , et caeteris omni-
cella quam conglomeraverat pravae mentis ela- » bus enecatis , solus ipse salvabitur? Absit ut
tio : scd post fugam reversis qui evaserant, » totius mundi religio pereat, et ambitio Petri
simulans alacritatem , regio se ornatu attoUens, » cujus vita palam est qualis exstiterit , regnum
stipala militibus curia, utramque partem prae- » coelorum obtineat. »

mul-
cipit accersiri; et prius instructo Petro, et 46. Ad haec verba non se poterant ultra ,
qui
tarum promissionum auctoramentis accenso, praesentcs adcrant, continere , sed abominati
de causae suae rationibus eloqui jubct. Prior sunt et vitam Petri Lconis , et causam. Abbas
itaque Petrus electionem domini sui canonicam autem tencns nianum Petri Pisani elevavit eum,
probare contendit ; et verba sua multis legum D et simul ipse surrexit : « Tutiorem , » inquiens ,

et canonum assertionibus munit. At vero Vir « simihi credas intrabimus arcam. » Et sicut
,

Dei non in sermone, sed in virtutc regnum Dei jam pridem mente conccperat, salutaribusillum
esse intelligens : « Scio, » inquit, « Petre, tc vi- aggrediens monitis cooperante gratia Dei, pro- ,

» rum sapientem et Iitteratum esse; et utmam tinus pcrsuasit ut ad Urbem rcdiens, Innocen-
» sanior pars, et honestiora te occupassent ne- tio Rcx
papae reconciliaretur. Soluta concione ,

u gotia! utinam te patronum causa juslior et fe- necdum voluit obedire , quia sancti Petri patri-
» licior obtincret et sine dubio rationabilia al-
! monium quod in Cassinensi et Beneventana
,

» legantem nulla possct impedire facundia. Et provincia amplissimum est, cupidus occupave-
» nos qiiidcm agresles, saepius ligonibus quam rat, putabaKpu' luijiismodi suspcnsionihus ali-
M pragmaticis advocationibus * assueti , si causa qua a Romanis cxlorqucre privilcgia ,
per quae

• Psal. XXXVI , 33, 36. Alius , (fcclaiiiatioiiibiis. Alias , Camaldulcnsis.

TOM. VI. m
 ,,

2179 S. BERNAUDl AnHATlS \1TA I, '2i8()

injus propriuin dcinceps sibi stabiliretur h3ere-""viri nobilcs prosequuntur, acclamat populus,
ditas. Herodes visum Salvatoreui coutem- A matrona.' se(|iiiiiirnr et omiies ei proniptoani-
Sic ,

psit, et quem tlesideravit absentem contempsit mo obsequunlur. Sed quanidiu ille gloriain to-
,

piajsentem '. Sic omnipotcns Deus claritatem leravit? quanuliu pace fruitus est post tam diu- ,

quam accepit a Patre, dedil liominibus', et turnum laborem? Nec diem pro anno recipere
contemnentes se facit iiiglorios, eterigit in sub- acquievit. Sedatis omnibus et compositis vix ,

lime luimiliatos. lyitur circa curationem ciijus- quintpie dies teneri poluit, qui septem annis et
dam \iri nobilis, et in urbe Salernitana notis- eadem scissione sudavit.
ultra pro resarcienda
simi , succumbentibus medicis ,
quorum ibi Exeuntem Roma prosequitur, deducit clerus,
praecipue ars viijet et studiuni , eidem viro de concurrit populus, universa nobilitas comitatur.
medicorum auxilio desperanti, nnctu quidam ]\cc poterat sine communi ma-rore dimitli, qui
per somnium apparens intimavit advenisse Sa- colebatur amore communi. [Lacrymantur post
lernum Virum sanctum, et in curationibus efli- eum , et se ab eo postulant benedici, et oratio-
cacem. Hunc inquirere jubetur, et de lavacro B nibus ejus cum orani devotione se commen-
manuum ejus bibcre. Quaesivit invenit aquam
, , dant.]
petiit , bibit , convaluit. Hoc verbum per totam 48. Accepta ergo ab Innocentio licentia, con-
urbem divulgatum, ad aures Regis procerum et ilrmata pare, Vir Dei regreditur; et maximum
ejus pervenit. Cum omnium igitur populorum domi reportans gaudium, a IVatribus cum gra-
favore, solo Rege in malitia permanente, Abbas liarura actione devote suscipitur ^, Interea
Romam i-evertitur praedictum quoque Petrum : Romae Innocentius potestative agenda disponit,
Pisanum, et quosdam alios reconciliat Ecclesia?, undique visitatores occurrunt. Alii cum nego-
et Innocentio papae confcederat. tiis, alii tantum gratia congaudendi adveniunt.
47. Advenerat tempus, in quo, completa Processiones per ecclesias solemniter celebran-
Amorrhaei malitia , angelus percutiens gladium tur, depositis arinis ad audiendum verbum
jara vibrabat, et pertransiens domos ,
quaruni Domini plebes occurnmt. Post multifarias ege-
superliminaria sanguis Agni imbuerat, ad do- states in brevi civitas opulenta refloret : quae
mum Petri Leonis veniens , salutare in ea non C discordiai tempore distracta fuerant, pax soli-
reperit signum. Percussit igitur miserum , nec dala reducit et revocat. Arantur solitudines, et
tamen illico defungitur : sed datur per tridiium deserta pinguescunt. Requiescunt singuli sub
poenitentiae locus. Ille patienlia Dei abutitur, et vile et liculnea sua : nocturnaj silent excubiae ,

in peccato suo moritur desperatus. JMiscrabili et apertis januis, omnis timor excluditur. Dato
pompa corpus ejus effertur , cadaver ejus in tempore Innocentius Ecclesiae ruinas restaurat,
latebris sepelitur , et usque hodie fovea illa a recoiligit exsules, ecclesiis antiqua servitia, de-
Catholicis ignoratur. Attamen pars ipsius, Pa- populatas colonias expulsis restituit, insuper et
pani sibi pro illo alterum statuerunt ^
; non tam congriia dona largitur. Monasterium etiamapud
ex pertinacia scliismatis, quam ut opportunius Aquas-Salvias in sancti Anastasii martyris ho-
per aliquam temporis inoram papae Innocentio nore conslituit; cpiod quidem ibi prius fuerat
reconciliarentur : c(uod sine mora per raauum sed hoc tenipore sola ecclesia , deerat habitator.
scrvi sui Christus effecit. Nam et ipse ridicu- Constructis itaque ccenobialibus mansionibus,
lus pontifex , Petri Leonis haeres, ad eumdem D et reformata ecclesia, assignatis etiam ad ali-
virum Dei nocte se contulit et ille (luidem : monias doiuibus, agris, et vineis, a Clara-^alle
nudatum eum usurpatis insignibus ad domini abbatem et conventum tVatrum sibi mitti domi-
Itmocentii pedes adduxit. Quo facto civitas nus Papa petiit et obtiuuit. Mittitur ergo Ber-
,

gratulabunda Innocentio ecclesia red-

laitatur, nardus, Pisanae olim ecclesiae vice-dominus
ditur, Romaniis populus ut paslorem et domi- et religiosi cum eo fratres, qui secundum beati
nuui Innocenliiiiii xcneratur. AbbasClaric-Vallis Benedieti Regulam in eodem loeo Domiuo de-
in mira reverentia liabetur, ab omnibiis auctor servirent. Cilo profecit illa plautatio, el asso-
pacis, et pater [)alri;e pr.edicaliir. Proctih iiteui eiatis sibi viris indigenis, servorum Dei mul-

' Lur. xxni, 8 , II. — » Jouii. xvii , 22. ' rSoiiiiiit; Virlorem.
'' Oxlcx Coilirionsis , f ir Dei lioiniim irfcriiliir, ft (liiplcx r.vliifiiii.'' ^niuliiini iiim f.r.tiilliitione iinifvr.ur Ifrrit
.iiisii/iiliir, vlc.
2181 LIBER II AUCTORE ERrsALDO. 2182
tiplicatus est congrua"'*cuperent et optarent. Qui interim celebralo
numerus ; et pascua
nutrimentis nniltiplex in brevi produxere pe- A Reniis concilio Clarani-Vallem humiliter visitat,
culium. et gloriam pontificalus Romani pauperum re-
praesentat aspectibus. Mirantur onmes in tanta
CAPUT VIII. altitudine humilitatem immobilem et in tam ,

excellenti culmine propositi sancti permanere

De praesulibus Ecclesiae e Claia-Valle piogeiiitis. De in- virtutem ; ut altitudini sociata humilitas pro
sigui pietate comitis Theobaldi , ejusque gravi Iribula- officio exteriussplendeat, et pro virtute nequa-
tione. quam interius inanescat. Adhaerebat carni ejus
lanea tunica, et diebus ac noctibus cuculla ve-
49. Abbas sanctus ad studia sua reversus, stitus sic ibat, et sic cubabat. Intus monachi
dilectum amplectitur eplthalamium. E diversis habltum retinens, extra et mo-
se pontificem
etiam regionibus odore religionis illius ubique ribus , et veslibus exhibebat rem difhcilem
:

diffuso, fratres ad fundanda monasteria invi- B agens, diversarum in uno homine proprietatem
tantur. Fundata quoque et statuta ditioni ejus exprimens personarum. Segmentata ei circum-
sese subjiciunt, et arctioris ineunt regulas di- ferebantur pulvinaria. Lectus ejus palliis oper-
Sed et diversarum regionum civitates
sciplinae. tus cortina ambiebatur purpurea ; sed si revol-
ex hoc collegio meruere episcopos. In pnmis veres operimenta , invenires superjectis laneis
Roma summo ornatur Pontifice. Praeneste Ste- complosa stramina, et paleas conglobatas. Ho-
phanum habuit totius modestiae'' virum. Ostia, mo in facie Deus videt in corde ipse vero
, :

virum magnum Hugonem. In ipsa quoque Ro- bona coram Deo et hominibus providebat. Al-
mana curia Henricus, et Bernardus alter pre- , loquitur fratres non slne lacrymis miscens ser- ,

sbyter, alter diaconus ordinati sunt cardinales. monibus avulsa a corde sus})iria, hortatur et
Prope urbem Romam ISepa quoque sub Hu- consolatur, et se inter eos fratrem et socium ,

berto refloruit. In Tuscia, Pisis natalis soli glo- non dominum exhibet, vel magistrum. Cumque
ria , et magnum Ecclesiae lumen Balduinus ibi morari diutius non pateretur magna eum

effulsit. Citra Alpes Lausannse datus est Ame- C prosequens comitantium raultitudo , salutatis
deus; Seduno, Garinus; Lingonis , Godefridus; fratribus iter in Italiam dirigens abscessit, et
Autissiodoro , Alanus ; Nannetis , Bernardus ;
ad Urbem pervenit.
Belvaco, Henricus; Tornaco, Giraldus; Ebora- 51. Scripsit ad eumdem papam Vir sanctus
co, Henricus. In Hibernia duo episcopi, re et multae subtilitatis ^ Librimi , in quo acutissima
nomine Christiani. In Alemannia civitate Curia indagatione tam ea quae circa eum ,
quam quae
Algotus, sapientia, aetate et gratia reverendus. prosequens, etiam ad ea, qute supra
infra sunt,
Haec luminaria de Clara-Valle assumpla fulgore ipsumsunt, ascendens, tanta de natura divina
puro praedictas urbes sua illustravere praesentia, disseruit, ut videatur in tertium ccelum assum-
et pasloralis officii elucidantes gloriam, exem- ptus audisse quaedam verba quae non licet ho-
plum caeteris episcopis facti sunt doctrinae et mini loqui, et Regem in decore suo vidisse.
vitae , et in altitudine sua semper humiles con- In his quae infra, et quae circa ipsum sunt;
stiterunt. morum societas, naturae aequalitas, olficioriun
50. Defuncto siquidem Innocentio papa, et D , consideratio meritorum
distantia dijudicatio ,

successoribus ejus Coelestino et Lucio quam provectuum subtilissimedistinguitur, et singulis

consummatis, Bernardus quem prius
velociter in suo genere sui cognitio intimatur. In his quae
apud sanctum Anastasium abbatem diximus supra hominem sunt, sj)eculatur ccelestia, non
ordinatum Papa Urbis efficitur, et Eugenius
, eo modo, quo Angeli, qui scmper adhasrent
tertius appellatur. Hic seditione orta in populo, Deo, considerant; sed eo njodo quo potest ,

pulverem pedum in litigantesexcussit, et reli- homo puri animi et mentis sincerae divina con-
ctis eis , in Franciam venit. Cumque sc Romae tingere, et conformari hierarchiae coelesti sacer-
comederent ac morderent, et se inviccm con- dotium temporale. Cum enim in coelesti militia
sumerent, exspectavit in pace, donec fatigati constet alios aliis principari , et ministeriales
conflictibus et damnis afflicti, ejus prsesentiam spiritus, ad nutum supcriorum potestatum, ad

Alias, gloriiL'. — ^ Alias , iililitalis.

 , ,

2183 S. BERNARDl ABBATIS VITA I, 2l8i

diversa ofHcia delegari ;

quidain vicinius assi-"'*nioniiil : et suggessit , ut pcr se ipsum xeno-
vd ajjjenda, A docliia visitarct nec horrerel aspectus lan-
stentes ab ipso accipiunt, quie aliis, ,
''

vel intelligenda iusinuent. Cumque exigat homo gucntium quia iu hoc duplicaretur clementiae ;

prcepositurcB suae reverentiam exhiberi, ad ho- bonum si et videret, et foveretj si consolare- ,

norcm smnmae potcstatis cuncta referri nccesse tur , et rcliccrct. Hnmiliare pauperum oppres-
est : quia ((un sit subditus honiini homo , vel sorcs , dcffnderc pupilhim et viduain, misereri
spiritui spiritus; subdi maxime oportet Deo, et commodare, scrmoncs in judicio disponere,
de cujus munere datur ista pra^latio, et quo providere quieti Kcclesiaj , rationem gladii in-
doccnte lit ut pateat homini tam cognitio sui ttlligere quasi clemcntarium instruxit, summam
quam per (idein ct spcm ad divinani contcm- i^rincipalis oflicii ci intimans, et hoc a principe
plationcm pro modo data et indulta accessio. rcquiri ex debito , ut laudi bonorum, et vin-

Dictabat V^ir Dei et nonnunquam scribcbat, in

, dictae malorum intendat.
tabulis cercis[mella rcstituons, et quidem gra- 53. llaec et alia hujusmodi salubria monita
tiora prioribus], non patiebatur perire inspirata B homo rationabilis reverenter accipiens, luxum
sibi divinitus. Sedabat lites ecclesiarum , et curiae , et fastum altitudinis in humilitatem et
appellationes importunas, quas inter se discor- honestalein convertit : nec erat qui in prae-
des clerici concitabant, blando spiramine com- sentia ejus auderet aliquid indeccns vel agere,
ponebat. Interdum etiam durius incrcpante eo, vel loqui ; sed in hoc etiam ei placere studentes,
redibat tranqurllitas, et detumescentibus pro- sive ficto, sine puro animo ea, in quibus do-
cellis, qui scditiosi ante cum venerant, et bile minum suum delectari videbant, ipsi quoque
diffusa scaturicntes declamationibus, pacifici saepius factitabant. Introducebant igitur adeum,
revertebantur. qui familiarius ei assistebant, pauperes patientes
52. Adhaesit ei prae caeteris quidem principi- calumniam, nuntiabant languentes in plateis

bus comes Theobaldus, et dilcctionem opere jacentes, ct quoscumque in amaritudine et mi-

prosecutus, etse, et sua in subsidia Clarae-Vallis seria constitutos; et ipse oblata sibi occasione
exposuit, ct in manibus Abbatis posuit animam clementiae laetabatur, et altiori gratia amplecte-
suam, deposita altitudine principali, se inter C batur, quos de hujusmodi rebus videbat magis
servos Dei conservum exhibens, non dominum; esse sollicitos. [Et quia suorum ncminem vel in
ut obediret ad omnia, quaecumque doinus illius illa curia, vel pro causa illa Vir Dei passus est

infimi postulassent ^. Emcbat igitur fundos, demorari ] duos religiosos viros de Pi-aemon- ;

construebat domos abbatiis novis praebebat

, stratensi Ordine evocatos eleemosynae suae prae-

impensas; etubicumque servi Dei extendissent posuit, ad quorum curam spectaret circumire
propagines, delegabat pecunias non unam do- : castella et vicos, in quibus ipse maneret : et de
nnim, sicut Salomon Jerosolymis, statuens; sed propria mcnsa languentes et leprosos ,
qui ibi
ubicumque hujus schematis consedissent per- manebant, quamdiu in illis locis esset, abun-
sonae, satagebat eis ministrare nccessaria, qua- danter refici jussit. Sed et aliis pauperibus lar-
si Christo in terris praesenti propriam faceret gas, et congruas personis eleemosynas , sive in
mansionem. Sed et hoc in arbitrio Viri Dei po- cibis, sive in vestibus, eorum minrsterio donaii
suit,ut quibuscumque egentibus eo mandante instituit. Et illis quidein tantum in domo sua
ad opus Dci sumptus praebcrct. Videns igitur D voluit cssc dominium, ut potestative piocernis,
Abbas promptum Principis animum, pietatcm et pisloribus, et coquis, et reliquis ininisteriali-
accendit, ct maxime quidcm domesticis lidei bus, quae vcllent juberent, quae placeret toUe-
voluit eum esse obnoxium ct immortalia templa ; rent ; nec esset qui aliquid prohibere auderet
fundare consuluit, et eleemosynas ca sagacitatc vel refcrret ad Comitem, si iu aliquo prodigi
disponere, ut semper fructilicantes rcdivivis et vidercnlnr. Scd ct viri illi timcntcs Deum, et
renasccntibus accessionibus novas sempcr clce- tam ei placere, (piam Comiii cnpientes, ncc
niosynas parturirent. Dcindc cgenis, quos hac magniliccntiam Principis minucbaiit, (pii chari-
atque illac quasi vespie pungcntcs stimuli pau- latis plenitudincm dc suis implcri pr;eccpcrat;
pertatis cxagitabant, omnimodis docuit nii- ncc Deo ingiati csse volcbant, si inveuircntur
sercii ; aliis induincnta , ahis alimcnta largiri desidcs ct a\ ari, ubi cos proiuptos ct cxpeditos

" Alias , imperassent. — ''

Alias , asiwclu.
2185 LIBER II AUCTORE ERNALDO. 2186
(lispensatores esse, tam voliintas Dei, quam""niaxinie utebatur, nec dcspcrans de misericor-
Principis sufficicns bonitas injunxissel. Erat A dia Dei, lioc ex ejus responsioneacccpit, ut in-
praeterea horum officio deputatum, ut mona- Deus omnem lilium quem
telligerct quia flageliat

chis et rehgiosis viris ,

qiios ad curiam diversa hujusmodi correptiones vcl purgant,
recipit; et
mittebant negotia , hospitia providerent, et de vel probantanimam et gloriosiorem fuisse Job
;

penu et horreo Comitis necessaria ministrarent. cum sedcret in sterquilinio, quam fuissct, cum
Circumferebant etiam rigente bruma, aptatis circumstante exercitu sedissct illaesus in solio.

sarcinis, pauperum indumenta , et pelles , et Ostendit ei Vir sanctus Salomonem peccasse in

birros, et calceamenta, in quibus nec axungia otio, et abusum bono pacis defluxisse in vitia :

deerat ,
quae per vicos indigis erogabant. Nul- cum David pater cjus , Absalon lilio perse-
lum in comitatu illo clementiae deerat opus quente, et univcrso Israel adversus cum arma- :

ad portum illum naufragi omnes tutum habe- to, permansisset in gratia. Intimavit etiam quo-

bant refugium. Temporibus famis non sicut modo ipsum satanas colaphizarit Apostolum in
, ,

Pharao , frumenta venumdedit populo , nec in B qua tribulatione immobiliter perseverans illud
servitutem sibi erogatis annonis subjecit ^Egy- meruit audire ,
quia virtus in injirmitatc perfi-
ptum : sed Abbate sancto, quasi altero Joseph, citiir^, et quia in pr3esenti vita scgniorcs nos
diviniore usus consiliario ,
gratis egenis aperuit faciunt prospera , et circumspectiores adversa.
horrea, nec exhausit pecunia populum , nec 55. Audiens hsec venerabilis Comes, magnifice
astu circumvenit afflictos , nec re publica ad animatus, duo immensi ponderis et miri operis
se translata, privatos in terra cumulavit the- vasa aurea (in quibus pretiosissimse gemmss ha-

sauros; sed in ccelo potius thesaurizans infati- bebantur inclusae, quae in solemnitate coronae
gabilis distributor , cum magua alacritate et suae rex Anglorum Henricus avunculus ejus ad

pecunias distribuit, et annonas. ostentationem divitiarum suarum et gloriae suae,

54. Nec defuit viro, inhianti coelestibus, ma- in mensa coram se habere consueverat) sub
gni ponderis et horrenda tentatio sed aggressus : omni celeritate proferre jussit in medium; et
est eum tam Rex, quam principes, et commota a corde suo delectationem hujusmodi avellens,
est et contremuit terra; et quasi iratus esset ei C gemmas a retinaculis suis jussit abslrahi, et au-
Deus, rapinis et incendiis fere omnia ad eum rum confringi praecepit, ut venderetur, et de
pertinentia depopulatoribus exposita erant; et pretio eorum dilecta Domino super aurum et
operuit faciem terrae Regis exercitus, et passim topazion tabernacula fundarentur. Nec desiste-
omnia vastabantur. Nec erat ei tutum resistere, bat Amalech ab infestatione Israel sed Moyses :

vel obviare persecutoribus : quia et sui deSe- elevatis in coelum manibus potitus est victoria,
ruerant eum , manifeste infestantes ; et qui re- et retrahentibus se hostibus Abbas sanctus se-
manserant , in insidiis non ad subsidia erant.
, quester soHicitus, clamantibus ad Deum et domi
Undique angustiae graves quia nec domi sibi
,
plorantibus fratribus, irrupit in acies , et^in
cavere, nec extra poterat congrua providere, tempore iracundiae factus est reconciliatio, et

cum omnino qui sui essent, nesciret; et tam de allegationibus divinis intercurrentibus detu-
perfidia refugarum ,
quam de duplicitate suo- muere procellae , et reversa est inter Rcgem et
rum prorsus diffideret. Inter has autem angu- Principem tranquillitas, et pacis desiderata se-
stias conversus ad Dominum, et de coelo quaesi- D renitas
vit auxilium : et accito Viro Dei, cujus consilio

' IlCor. XII, 9-11.

 , ,

2187 S. BERNAllDl AHIUTIS MTA I, 2188

LIBER TERTIUS,
AUCTORE GAUFRIDO

MONACHO QVONDAM CLAR/E-VALLENSI , ET S. aERNARDI NOTARIO , l'OSTF.A ABBATE.

PRiEFATIO. ""'prudens lector, quam verborum nostrorum

A folia indigna debebit : ut illorum magis suavi-

Clarissimi patris nostri Bernardi Clarae-Val- tate gustata ,

quam istorum ariditate culpata

lensisabbatismemoriam viri insignes,ad laudem non tam nequiter ista mordeat, quam illos de-
Christietraultorum aediticationeni, litteris com- lectabiliter edat. Kam et securius et sincerius

mendarunt. Inventa sane materia uberi, prout visa solent, quam audita narrari; et in tertium
cuique licuit, et certior ei gestorum innotuit vas transfusa facilius coacescunt. Sed et dulcius
veritas, non eam totam,sed partes aliquas di- ea bibitur aqua ,
quae ab exiguo licet alveo
gessere. Videtur autem nonnullis, quod raulto fontis hauritur, quem confestim repleverit vena
minus eum silere debuerat ^'
puer sanctitatis scaturiens, quara quae ex rivo toliitur longius
ipsius, dignationis filius, benignitatis alumnus : jam progresso vel ex flumine etiam copioso.
,

quera ab ejus uberibus post annos circiter tre- Inde est quod intactis eorum libris, qui de ejus-
decira ( quod sine singultu nec meminisse de- dem beatissirai Patris nostri initiis, seu etiam
beo, nec proferre queo) sola tandera, quae soh\ B mediis conscripserunt ne tanquani super alie- ,

potuit, raorsavulsit. Inquo tibiutinam sibicom- num aedificasse videar fundamentura , circa ea
placeat etiara nunc, Pater sancle, sicut aliquando pcftissimum noster serrao versatur, quibus pene
videbatur et aliquandiu complacere! Et quis omnibus praesens adfui : interdum etiara , licet

alter tibi tam debilor, quis tam obnoxius, quis pauca , interserens, qu?e fidehssima fratrura,
tara tuus? Moniordit, fateor, et dure raomordit qui adcrant , rehitione cognovi. Verumtaraen
morsimproba; sed non totum pariter degluti- opus istud libellis tribus partitum lector inve-
vit. Amputavit, non exstirpavit ; sine misericor- niet. Quorura primus quidera ea maxime quae ad
diaportionem, quae secontingebat, accepit.TuHt habitum, raores, atquedoctrinani hujusbeati Pa-
aspectum tuht eloquium , corporale etiam tuht
, tris videutur pertinere, proscquitur. Secundus
obsequium sed non rapuit fidem praesentis
: autem virtutes multas per eum factas eloquitur.

etiam nunc opitulationis, non absorbuit spera bono fine completur. Illud
Tertius in ejusdeni
futura ahquando visionis, non denique in prae- etiam admonendum, in rerum narratione gesta-
teritoruni raemoria altius radicatura fihalis ab- C rum cohaerentiam similitudinis magis ,
quam
suinpsit devotionis anectuni. Ca-terum mihi teniporis observari : siquidem nec signa ipsa,
quidem, ut optirae novi praesertira tanto ido-
, nec opera quaedain eo ordine scripta cpio facta
nea operi nec scientia, nec eloquentia suppe-
, sunt; sed interdum alicpia, prout occurrere lo-
tit. Sed tua sane magnalia, et tuas digne eloqui cis opportunioribus videbantur, inserta. Firmior
laudes , non Origenis ingeniuni non Ciceronis , eiiim videtur, vl haix ri acceptior solet oralio,
lingua sufficeret. Nec desperanduin tamen quae suis innilitiir vl illustratur exemplis, veliit
<|uod tiioriiin raagis operuin fructus carpere fabrica quaedam idoiieis fulta (•ohimiiis. Noii-

" Alia^ , dfhenl.

 B ,

2189 LIBEIV III AUCTORE GAUFUIDO. 2190

nulla quoque transposita suiit, ut siuiilibus aliis' ' "^Statuia nitiliocritatis lionestai, longituilini ta-

jungerentur, et qua; erant ejusclem generis, sibi A nien vicinior apparebat. Alias autem thesaurus
aptius cohaererent. Verum liaec in duobus qui- iste in vase hctili erat, contrito jienitus et un-
dem libellis prioribus : nam in tertio pene per dique contjuassato. Laborabat si(|uidem caro
omnia ordini ipsi ipsius temporis series narra- ejus multiplicibus inlirmitatuminconunodis, ut
tionis obsequitur. in eis virtus animi perliceretur. Quarum peri-
culosior quidem in mealu arctissimi gutturis,

CAPUT I. nil penitus siccum, vix solidum aliquid aduiit-

tentis : molestior erat dcfcctus stoniachi, visce-
De nioribus et virtulibus sancti Bernaidi sunimatim. rumque corruptio. Hae conlinuae illi, praeter
alias ssepius incidentes. Suuunum ejus studium
1. Innumeris quidem signis atque miraculis, fugere admirationem , et tanquam unum sese
ut Orbis comperit universus, lidelem famulum agere caeterorum. At prosequcbatur gloria fu-
suum Bernardum Clarae-Vallensem Deus glori- gientem, sicut e regione captantes sese alios
ficavit abbatem sicut gloriosus senqjer in san-
, fugere consuevit. Proverbium illud in ore ei
ctis suis, et in sua mirabilis est majestate. frequenter, semper in corde « Qui hoc facit :

Caeterum, sicut Malachiam sanctum idem ipse » quod nemo, mirantur omnes. « Quo nimirum
commendat, primum maximumque miraculum, intuitu vitam regulamque comniunem amplius
quod exhibuit, ipse fuit. Serenus vultu niode- , aeniulabatur, nil in suis actibus praeferens obser-
stus habitu, circumspectus in verbis, in opere vantiae singularis. Ob hoc denique et cilicium

timoratus, in sacra meditatione assiduus, in ora- quod pluribus annis occulte gestaverat, ponere
tione devotus, et (sicut alios ipse monebat, maluit, quam ut ferre sciretur ; minus illum
crebra siquidem experientia persuasus) de onnii iateie velle conteslans, qiii ciim caeteris ejusdeni
re magis lidens orationi ,
quam industriae jn-o- jirofessionis sibi comniunia non sectatur. In

priae vel labori. Magnanimus in lide, longani- ipsis tamen communibus erat illi singularis pu-
mis in spe, profusus in charitate, summus '•'
in ritas, et devotio nou communis. Nihil negligens,

humilitate, praecipuus in pietate. In consiliis C et minima quaeque cum studio et intentione

providus, in negotiis eflicax, nunquam tamen tractabat. Ex propria siqiiidcm experientia de-
minus, quam in otio otiosus. Jucundus ad oj)- finire solitus sapicntem, Cui quaeque ressapiunt
jirobria , ad obsequia verecundus. Suavis mo^ jirout sunt.
ribus, meritis sanctus, miraculis gloriosus; 2. A jjrimis fere annis. sic evasit illecebras

affluens denique sapientia, et virlute, et gratia gulae , ut ipsam quoque saporuin discretioncin

apud Deum et homines. Ciijus sanctae animae ex magna parte jjcrdiderit. Quoties pia sibi nii-

adjutorium simile Deus, et speciali

sibi fecerat nistrantium fraude dcceptus, liquores pro alii.-,
praeventum benedictione corpus aptaverat. Ap- alios sumpsit? Nam et oleuin sibi per errorem
jiarebatin carneejus gratia quaedam, spiritualis aliquando projjinatum bibit, et p^nitus igno-
tamen potius quam carnalis. In vultu claritas ravit. Nec prius id cognitum quani sujierve- ,

praefulgebat, non terrenautique,sedcoelestis in : niens quidam labia ejiis miraretiir inuncta.

oculis angelica quaedam puritas, et columbina Cibus ejus buccella panis, in aqua calida penitus
siinplicitas radiabat. Tanta erat interioris ejus D eniolliti, cum exiguis sorbitiunculis erat. Modi-
hominis pulchritudo, ut evidentibus quibusdam •
cus ille quidem : sed non modicam ejus partem
indiciis foras erumjieret, et de cumulo internae crtidam rejiciebat stomachus, ne qua illi forct
homo quo-
puritatis et gratiae coj)iose j)erfusus in cibo voluplas, quem sumere periculum ,
que exterior videretur. Corjius omne tenuissi- sum])tum tenere dolor, rejicere miseria. S'c

nium, et sine carnibus erat; ipsa qiioque sub- nimirum fideli servo ,
jiixta desiderium cordis
tilissimacutisin genis modicerubens. In illo ni- sui , disjjensatio superna providerat, ut iiec

mirum quidquid calorisinerat naturalis, assidua fructus deesset abstinentiae singularis, et

ei

meditatio, et studium comjjunctionisattraxerat. odiosam semj)er admirationem dcclinaret sub

Caesaries ex flavo coloiabatur et candido. Barba umbra necessitatis. De vino quidem sa'j)Uis no-
subrufa, circa finem vitae ejus respersa canis. bis ij)sc dicebat , decere monachum ,
quando

Alias ,
profundus.
2191 S. BERNARDI ABBATIS VITA I, 2192
suinere oporteret, sic guslare illiid, ne exina-""niilitatein suani tanti viri venerationeconfusam
nisse caliceni notairtur. Quotl sic ipse scrva- A non sinc gravi j^cniitu causabatur. In cujus pe-
bat, quotics sibi vinniu palicbatiir apponi, ut ctorc singularcni obtinuit cx eo tempore locuni,
non modo post unum polum , sed post totum ut lierent deinceps duo illi filii splendoris cor
qualccumque prandiun;, snum vascuUuu in , unum anima una, et se inviccm frnercntur
ct

quo ci propinabatnr vi.\ aliquando vidcretur , in Cliristo.Sicnt cnim rcgina Saba de Salomonc
minus plenuin a mcnsula reportaii. Minus qui- tcstalur '
, utcnpic scse iu altcro lonyc amplius,
dein stare potci-at, scd crat scdens penc jugitcr, qnam raina vulgasset , invenisse gratnlabatur.
el rarissime movebatur. Quoties subtrahere se 4. Cartusiae quoque a viro reverendissimo
negotiis poterat, aut orans , aut lcgcns , aut Giiigone Priore, et a c.Tteris fratribus eodein
scribens; aut insislens doctrinae , et fratrum alfectu et cadcm vencratione susccptus est Ser-

aedilicationi ; aut in sacra incditatione persi- vus Cliristi, exsultantibns illis in gandio, quia
stens. In quo niniirum studio spirituali obti- qualcm cum per epislolam prius noverant ta- ,

nuerat gratiam singularem ut non tsedium in ,

B lem invenerunt et prajsentem. Caeterum cum in
illo, non difficultatcni aliquam sustineret li- : reliqnis onmibus aedificarentur unum fuil, ,

bere secum habitans, ct deambulans in lalitu- quod j)r?edictum Priorcm Cartusicnscm aliqua-
dine cordis sui et ibidcm exhibens Christo
, tcnus movit, stratura videlicet animalis, cui

( ut monere coenaculum
alios ipse solcbat ) idcm Vir vcncrabilis insidebat minus negle- ,

grande stratum. Omnis ei ad meditandum hora cta, iniiuis praefcrens paupertatem. Nec silen-
brevis, locus omnis congruus erat. Frequenter tio prcssit semulator virtutis quod mente con-
tamen licet sic affectus divino urgente inetu,
, , ccperat : scd locutus uni e fratribus, aliquatenus
imo regcnte spiritu studium hoc lucris uberio- , supcr hoc moveri scse confcssus est et mirari.
ribus postponebat; doctus quaerere non quod Cumque illc ad Patrem sanctuin quod audierat
sibi erat utile , sed quod multis. Alioquin in retulisset ;nonniinusipsemiratus,qualeilludes-
quolibet coetu hominum vel tumultu, nisi ejus sctstramentnm quaerebat, quod ita scilicet aCIa-
intentionem causa deposcerct, tota facilitate ra-Valle Cartusiam usque venisset, ut nunquam
animuin colligens, interiori quadam, quain ubi- C illud vidisscl, nunquam considerasset, et usque
que ipse sibi circumferebat , solitudine frueba- in horam illara quale esset, oinnino nesciret. Ne-
tur, nihil prorsus attendens quod sonaret vel que enim suum erat animal illud, sed a quodam
appareret extenus. monacho Cluniacensi avunculo suo, et in sua
vicinia dcmorantc, fueratcommodatum ; eterat

CAPUT II. sicut sibi sterncre ille solebat. Quod verbum

saepe dictus Prior audieus , in eo potissimum
De visilatione Hugouis Gralianopolilani episcopi , et mirabatur, quod sic ille Dei famuhis foris ocu-
Cartusianorum ; deque mira iu Bernardo sensuum los circumcidisset , iutus animuin occupasset , ut
custodia. quod ipse prinio offenderat visu, hoc ille tanti
non vidisset.
itineris sj)atio Juxta lacum etiain
3. Cum jam
Dei Famulus annos aliquot in Lausanensem totius diei itinere pergens, peni-
Clara-Valle peregisset , subiit aniinum ejus, ut tus eum non vidit, aut se videre non vidit. Cuni
sanctum Hugonem Gratianopolitanum episco- D eiiim vespere facto de eodem lacu socii collo-
pum, et Cartusienses fratrcs devotionis gratia querentur, intcrrogabat eos, ubi ille lacus es-
visitaret : queni pracdictus cpiscoj)us tain gra- set : et mirati sunt universi.
tanter, et tain reverentcr suscepit, divinam 5. Dcsidcraverat tamen ab initio omni modo
intelligens in ejusdem hospitis visitatione prae- subtrahere se negotiis, et nusquam egredi, sed
sentiam, ut prostratus solo tcnus adoraret. Vi- in monastcrio residere. Quod ct j)ostmoduin ex
dens aiitcm Servus Christi cj)iscoj)um aetate dcfcctu corj)oris occasioiicm invcnisse sc rcpu-
grandaevum, cclcbrcm oj)inioiic, sanctitatc con- tans oj)j)ortuiiam , alicjnando statuit , et aliquan-
spicuum, corain at ijrocidentcin , vehcmcnter diu tciiuit, doncc illum cxirc cocgit necessitas
expavit : et ipse quoque pariter corruens ante gravis Ecclcsi;e Dci, et summi Pontificis, atque
eum , ita demum susceptus in osculo |)acis, Im- oinniniu abbalum sui Ordinis jiissio , ijuibus |)ci

III K('K X, K , 7.
2193 LIBER III AUCTORE GAUFRIDO. 2194
omnia tanquam patribus deferebat ipse omnium'"^) modo utiliter, scd et libenter audiant, ut su-
pater. Ex quorum etiam mandato, novissimis A» pcrsedcant otiosis '. »

quidem annis, praeter cucuUam et tunicam ,

7. Qiiam vero placabilcm et persuasibilem,

laneo panno in modum chlamydis decurtatae, quamque cruditam linguam dederit ei Deus, ut
et pileo simili utebatur, inter tantos languores sciret quem et quando deberet proferre sermo-

corporis et labores nullis unquam uti pellibus nem, quibus videlicet consolatio vel obsecra-
acquiescens. In vestibus ei paupertas semper tio, quibusexbortatio congrueret vel increpatio;
placuit, sordes nunquam. Nimirum animi fore nossc poterunt abquatenus qui ipsius lcgerint
indices aiebat,aut negligentis, aut inaniter minus ab eis qui verba ejus apud scripta, etsi longe
se gloriantis, aut gloriolam Siquidem diffusa erat gratia
foris affectantis sa^pius audierunt.
humanam. Incessus ejus et habitus omnis mo- in labiis ejus, et ignitum eloquium cjus vehe-
destus et disciphnatus, praeferens humilitatem, menter ut non posset ne ipsiiis quidem stiUis, ,

redolens pietatem , exhibens gratiam , exigens licet eximius, totam illam dulcedinem totum ,

reverentiam, solo visu l^etificans et aedificans B retinere fervorem. Mel et lac sub lingua ejus;
intuentes. De risu dicimus quod ex ore ejus nihilominus in ore ejus ignea lex, juxta illud
froquenter audivimus, dum cachinnos religio- Cantici canticorum Sicut vitta coccincn lahia :

sorum hominum miraretur, non meminisse se tun, ct cloquiurn tuum dulcc^. Indc crat quod
a primis annis sus conversionis aliquando sic Germanicis etiam populis loquens miro audie-
non potius ad ridendum quam ad
risisse, ut ,
batur affectu , et ex sermone ejus quem intelli-
reprimendum sibi vim facere oporteret et ; gere, ut pote alterius linguse homines, non va-
risui suo stimulum magis adhibere, quam fre- lebant, magis quam ex perilissimi cujuslibet
num. post cum loquentis interpretis intcllecta locu-
tione, sdificari illorum devotio videbatur, et
CAPUT III. verborum ejus magis sentire virtutem cujus :

rei certaprobatio tunsio pectorum erat, et ef-

De rara in eo sermonis ciira , modestia, simul et gratia; fusio lacrymarum. Uteliatur sane Scripturis tam
deqiie dignitatum fuga. C libere commodeque, ut non tam sequi illas,
quam praecedere credcretur , ct diicere ipse
6. Vocem illi in invalido corpore validam quo vellet, auctorem earum d.ucem Spiritum
satis intelligibilemquc contulerat ,
qui in opus sequens. Quem nimirum ut in medio Ecclesiae
prsedicationis segregaverat illum ex utero ma- aperiret os ejus, sic inqjlevcrat Dcus spiritu
tris sua?. Sermo ei ,
quoties opportuna inve- sapientise et intcllectus, ut secundum quod in
uiebatur occasio, ad quascumque personas de libro Job legitur, profunda quoquc Huviorum
animarum prout tamen singulo-
aedificatione ,
scrutaretur, et abscondita proferret in lucem^.
rum intelligentiam, mores ct studia noverat, Nam et confessus cst aliquando , sibi meditanti
quibusque congrucns auditoribus erat. Sic ru- vel oranti sacram omnem, velut sub se positam
sticanis plebibus loquebatur, ac si scmpcr in ct expositam , appariiisse Scripturam.
rure niitritus sic caetcris quibusque generibus
: Caeterum quam gratis evangelizaverit, quis
8.
hominum , velut si omnem investigandis eorum digne praedicet? quis digne miretur? Minus fore
operibus operam impendisset. Litteratus apnd Dcredidit, nullas sibi ab auditoribus transitorias
eruditos, apud simpliccs simplex apud spiri- petere facultatcs, nisi oblatas sa^pins refutaret
,

tuales viros perfectionis et sapientiae affiuens ecclesiasticas dignitatcs. Parum illi fuit nulla
documentis; omnibus se coaptabat, omncs cu- qua'rere stipendia miiifantem : ne insignia (pu-
piens lucrifacere Christo. Cautus erat artificio- dem recipere acquieviL Dcnique velut alter
sissime observare quod ad papam Eugenium David proccssurus ad bellum , bellica arma
,

scribens, de sui cordis plenitudine eructavit. sibi graviora causatus esf*, quibus niultos suo
« Nugae si incidant interdum , » inquit, « fe- praesertim tempore cerneret j^ra-gravari : et in
.- rendae fortassis, rcfercndae nunquam. Interve- simplicitatc sua gloriosius trimnpliabat. Tantara
» niendum caute et prudenter nugacitati. Pro- enim gratiam virtus ei divina contulerat, ut li-
» rumpendum sane in serium quid ,
quod non cet abjectus esse elcgisset in dorno Dei, ube-

' Lib. 2 de Consid. cai). I J. - ' Canlic. iv, 3. — 3 jol> xxvuj , I l. — 4 I Kv^. xvii , Vi.
 , ,

L>li):> S. BKRNARDI ABHATIS M TA 1, 2rjG

lius tamen rructiliraiet in ea, (|iiaiu ;ilii (luilibtt ''^"scandaluin sumpsit , cuni tristior secjueretur
in suhlime ponwti; et lucens aiiiplius illustra- A elTectiis : (luod (aiiieu vcjluun dicere possumus
ret Ecclesiain velut de sub niodio liumilitatis ab eo (jiiidcm iiiitiuui iion sumpsisse. Cuni eniin
suae, quam caeteri super candelabra constituti. inultoruin jam aninios perinovisset audita ne-
Kimirum quo hiimilior, eo semj^er utilior fuit cessitas , a rcj^^c Fraiicoriim semel et iteruin
])Oj>ulo l)ti in omni doctrina salutari , in quo jirojjter lioc cxjjctitiis, a|)ostolicis etiam lilteiis
tamen nuiujuain voluit locuin tenere doctoris. monitus, iicc sic ac(juievit sujier lioc loqui,
Beatus plane ,
qui , sicut ipse de quodam san- vel coiisilium dare, donec per ipsius tandem
ctorum aif, « legem dilexit, et cathedram non sumini Pontificis generalem epistolam jussus ab
» affectavit. » Quam feliciiis siquidem in virtu- eo est tanqiiam Romanaj Ecclesiae lingua e.v-
tum cathedra sedcre meruit,duni noluit jirae- jionere pojjulis atijiie priiicij)ibus : cujus ej)i-

sidcre in cathedris dignitatumDenique ! sicul stolne ^ tenor fuit, ut in pcKnitentiam et re-

justus ct fortis in pra?dicatione evangelica la- missionem jjeccatorum iter arrijierent , aut
boravit, sicut prudens et temperans cavit sibi B liberaturi fratres, aut suas animas po- pro illis

seinper ab ecclesiastica jiraelatione. TVec enim situri. Uxc et hujusmodi super hoc jioterant
contumaciter unquam renuit , sed frequenter veraciter dici : scd dicendum jjotius id (juod
et ad maximos electus honores, j)rudeiitcr cgit, j)otius fuit. Evidenter enim veibiim hoc praedi-
divina sibi cooperante gratia, ne aliquando co- cavit,Domino cooperante, sermonem con- et
geretur. Moyses quidem sanctus cessit Aaron firmante sequentibus signis. Sed quantis, et
fratri suo pontificium ; sed linguae erat iinpe- qiiam multiplicibus signis? Quanta vel nurae-
ditioris. Bernardum nostrum non ab opere rare nedum narrare
, diflicile foret. Nam et
evangelistae necessitas aliqua sed ab honorc , eodem tempore scribi de- ccejierant, sed ij)sa
solo sola humilitas revocavit. Merito proinde nuim scriptorem numerositas scribendorum, et
apud Deumhomines obtinuit gratiam sin-
et inateria superavit auctorem niniirum cum ali- :

gularem qui non raodo sine sumptu temporalis

, quando una die viginti seu etiam plures ab ,

facultatis veruin etiam sine gradu ccclesiasticae

, incoinmodis variis sanarentur, nec facile ab hu-
dignitatis, non autem sine fructu fratcrnae sa- C jusraodi dies ulla vacaret. Denique j)Iures eo
lutis Evangeliuni posuit; et populo Dei seniper tempore Christus, per Servi sui tactum et ora-
jjrodesse studuit, nunquam j)raeesse sustinuit. tionem, ex ipsis etiara matrum uteris caecos vi-
Raro tamen, nisi forte ad loca jjroxima ut dere, claudos ambulare, aridos convalescere ,

praedicaret exivit. Sed quoties eum necessitas surdos fecit audire, et mutos loqui mirabilius ;

aliqua traheret , seminabat super oinnes aquas, restituente gratia quod minus j)raestituin fue- ,

publice et privatim annuntians veibura Dei. rat a natura.

Quod tamen ipsum ex mandato summi Ponti- 10. Nec tamen ex illa profectione orientalis
ficis actitabat ad nutum quoque praesuluin
; Ecclesia liberari , sed coelcstis meruit imj)Ieri et
caeterorum, ubicumque eorum aliquem conli- laetari. Quod si placuit Deo tali occasione plu-
gisset adesse.INimirum quanto magnus erat rimorumeripere, si non Orientalium corjjora a
humilians se in oinnibus, eo magis sacerdoti- jjaganis, Occidentalium aniinas a jjeccatis; quis
bus deferebat, quo plenius intellexerat, quae audeat dicere illi Quid fecisti sic? Aut quis re-
,

rainistris Christi reverentia deberetur. D cte sapicns, illorum magis non doIeat,quiad
jjriora, vel pejora forle j)rioribus scelera red-

CAPUT IV. ierunt, quam eorum mortcm ,

qui in Iructi-
bus poenitentiae purgatas variis tribulationibus
De iiilelici exj)edilioiiis in Orientem successu , et nalo Christo aniinas reddiderunt ? Alioquin, quam-
hinc contra Viruni sanctum murmure. libct dicant /Egyptii dicant Ulii tencbrarum , ,

qui verltatem nec vidcre valeant, ncc j)roferre,

9. Nec tacendum quod ex prtedicatione iti- Callide etliixit eos, ut ititcrjiceret in deserto '
:

neris Jerosolymitani grave contra euin quoruni- patienter tolcrat Christus Salvator opprobrium,
dam hominum vel siinj)licitas, vel malignitas quod tantarum animarum salute comj)ensat.

• Ivxod. X.XXII ,12. » Niiiiiruiii de S. Malacliia : in ejiis Olliciii , Aiili|ili. 1 ud Mulul.

*> lln-c cpistola |iriiiia csl iMi^ciiii Idiiio 10 Clonciliiiriiiii.
 «
, ,

2197 LIBER III AUCTORE GAUFRIDO. 2198

Meminit hujiis verbi ipse quoque venerabilis"'^'» scant omnes quia bonum est sperare in Do-
Pater, inter caetera dicens : « Si necesse sit A » niino, quam sperare in principibus*. >.]Sed
w unum fieri e duobus, malo in nos murmur de his hactenus.
» hominum ,
quam in Deum esse. Bonum mihi,
« si dignetur me uti pro clypeo. Libens excipio
CAPUT V.
» medetrahentium linguas malediras,etvene-
in
» nata spicula blasphemorum ut non ad ipsum ,

w perveniant. Kon recuso inglorius (ieri, ut non

De erroribiis PeUi Abaelardi , et Gilleberli Porretani
opei-a sancti Bernardi confutatis.
» irruatur in Dei gloriam. » Haec quidem ille in

libro de Consideratione secundo '. Accidit au-

tera , ubi primum de ejusdem exercitus dissi- 12. Jam et illud propter posteros memoran-
patione lamentabilis intra Gallias insonuerat dum ,
quam multipliciter Ecclesiae sanctse Viri
rumor; ut ilhuninandum Dei Famulo filium Dei doctrina profuerit in Catholicorum moribus
cajcum offerens pater, multis precibus vince- B corrigendis, in schismaticorum furoribus com-
ret excusantem. Et imponens Sanctus puero primendis, in haereticorum erroribus confutan-
manum , orabat ad Dominum ,
quatenus, si dis. Siquidem praeter eos quos docuit sobrie
ab eo verbum praedicationis illius exierat , si et juste, et pie vivere in saeculo; quantos etiam
praedicanti Spiritus ejus adfuerat, in illius illu- perfectius valedicere saeculo persuasit, vel ex
minatione ostendere dignaretur. Dum vero post hoc liquet, quod non cessavit, quamdiu vixit,
orationem orationis praestolaretur effectum : deserta saeculi , saeculi desertoribus implere.
" Quid facturus sum, » ait puer? « video enim. Cujus ministerio videtur propheticum illud
Attollitur illico clamor astantium. Plures enim etiam corporaliter exhiberi : Posuit dcsertnm in
non modo e fratribus, verum etiam e saecula- stagna aqaarum , et terram sinc aqua in cxitus

ribus aderant, qui ut puerum videre viden- aquarum. Et colloca<>it illic rsurientcs , et con~
tem, multipliciter consolati, Deo gratias refe- stituerunt cintatcm hahitationis. Et seminaverunt
rebant. agros, et plantaverunt vineas , et fecerunt fru-
1 1. jucunde satis credimus con- C ctam nativitatis.Etbeneclixit eis et multiplicati
[Illud etiam ,

siderasse nonnullos , quod eadem hebdomada sunt , ct jumcnta eorum non minoravit^. Sane
qua felicissima anima ejus carne soluta est, ec- in diebus schismatis generalis quam fideliter ,

clesia Jerosolymitaua magnifice satis fuerit di-- Servus Domini stetit in confraclione in con-
vino munere consolata, sicut saepius noverant spectu ejus ut averteret iram ejus; quam eflica- ,

illum promisisse. Siquidem capta est Ascalon citer stetit et placavit, et cessavit quassatio;
illa munitissima, paucis a sancta civitate millia- quam denique evidcnter in tempore irae factus
riis distans, et periculose instans calcaneo ejus. est reconciliatio; non modo latius prosequen-
Adversus hancquinquaginta annis etco amplius dum. Sufficere interim potest, si ipsius super
nihil profecerant Christiani laborantes : nam et hoc scribentis ad eum Innocentii papae verba
tunc non humana virtute capta est, sed divina. ponamus : « Quam firma , » ait, « perseveranti-
Kec incongruum nunc ipsius interserere verba ,
» que constantia causam beati Petri et |sanctaB
quae eodem scripserat anno ad virum optimum » matris tuae Romanae Ecclesiae , incandescente
mihtem Templi, tunc ministrum, nunc etiam D » Petri Leonis schismate, fervor tuae religionis
magistrum Militiae Templi, qui ipsius secun- » et discretionis susceperit defendendam, et se
dum carnem avunculus erat. « Vae princi[)ibus » murum inexpugnabilem pro domo Dei oppo-
nostris, » ait. « In terra Domini nihil boni fe- » nens, animos rcgum ac princi])uni , et alia-
» cerunt : in suis, ad quas velociter redierunt, » rum tam ecclesiasticarum quam sa-culariuni
» incredibilem exercent malitiam , et non coni- » pcrsonarum, ad catholicae Ecclesiae unitatem,
» patiuntur super contritione Joseph. Confidi- » et beati Petri, ac nostram obedientiam , fre-
» mus autem quia non repellet Dominus plebem » quentibus argumentis, et ratione munitis rc-
» suam, et haereditatem suam non derelinquet. » ducere laboraverit ; magna, qua* Ecclesiae
» Porro dextera Domini faciet virtutem , et » Dei et nobis provenit, utilitas manifestat '. »

brachium suimi auxiliabitur ei ; ut cogno- In quibus autem pro (ide quoque quam magni-

' Cap. \. > Kpisl. V88. — 1 IVsiii. cvi ,

3,')-3«. - < liilcr r.cinardiiiio .pist. Myl..
 , , » ,

2190 S. BKRNARDI ABHATIS VITA I, 2200

iR-e ogorit serviis fitlclis et prudens , bioviter"'^'^lioc quocjue oinnimodis rccusavit. NaVn et con-
intiinaiiduni. A lcssus csl |)()stca siiis, ut aiunt, (|uod ca liora,
13. l*'iiit in dicbus illis Pctrus Abaelardus inaxiina qui(l( in cx partc incinoria cjus turbata
uiagistcr insignis, et celeberrimus in opinione fuerit, ratio caligaverit, et interior fugcrit sen-
scientiie, scd dc lidc pcrlidedogmatizans. Cujus sus. INihiloniinus tanicn Ecclcsia <juae conve-
cum blasj)licniiis j)lciia yravissiinis volitarc un- ncrat , diniisit lioiiiincm, mulctavit abominatio-
diquc scrij)ta civj^isscnt ,
j)iolanas novitatcs iu'in : a j^crsona abstiiicns, scd dogniata prava
vocum et scnsuuin viri cruditi atqnc lidclcs ad condcmnans. Quando vero Pctrus ille rcfugium
Dei Hominem retulerunt. Qui nimirum solita inveniret in Sede Petri, tam longe dissidcns a
bonitatc ct bcnignitatc dcsiderans errorem cor- (ide Pctri? Kt ipsuin crgo auctorcm eadcin scn-
rigi, non lioiuincin coiilundi , sccrcta illum tentia cuin crroribus suis ajjostolicus Prassul
admonitiouc convcnit. Cuin quo etiam tam ino- involvcns, scrijJta incendio, scrijjtorem silentio
dcste lamque rationabiliter egit ut ille quoquc
, condemnavit. ,

compunctus ad ipsius arbitrium correcturum B 15. Fuit item Gillcbertus, quem cognomi-
se promitteret universa. Ca?terum cuin reces- navere Porrctanuni , Pictavorum cjiiscopus, in
sisset ab eo, Pctrus ideni, consiliis stinuilatus sacris Litleris plurimum excrcitatus , sed subli-
iniquis , ct ingenii sui viribus ,
j>Iurimoque niiora sc etiam ij)se scrutatus ad insij)ientiam
exercitio disputandi infeliciter fidens, resiliit a sibi. Siquidcm de sanctae Trinitatis unitate et
proposito saniori. Expetens denique Senonen- Divinitalis simplicitate non simpliciter scntiens
sem Metrojjolitanuiu, quod in ejus ecclesiaccle- nec fidcliter scribens , discipulis suis panes
brandum foict in proximo grandc concilium j:)roj)oncbat absconditos , furtivas jirojjinabat
Clarae-Vallensein causatur Abbatem suis in oc- aquas, nec facilc quid sajieret, imoquantum de-
culto detrahere libris. Addit quoque paratum se siperet, personis authenticis fatebatur. Timebat
esse in publico sua defendere scripta , rogans ut enim quod apud Senonas Petrum ei dixisse

jirsedictus Abbas dicturus, si quid habcret , ad ferunt :

Concilium vocaretur. Factuin cst ut jjostulavit.

Tunc tua res agitur, paries cum proximus ardet.
Sed vocatus Abbas venire penitus recusavit C ,

suum boc non esse renuntians'. Postea tamen Novissime tamen cum jam fidelium super hoc
niagnorum virorum monitis flexus ne videlicet invalcsceret scandalura , cresceret murmur, vo-
,

cx ipsius absentia et scandalum populo, et cor- catus ad niedium est et libruni tradere jussus :
,

nua crescerent advcrsario demum pergcre ac- in quo blasphemias evoniuerat, graves quidem,
,

quievit, tristis quidem, nec sine lacryniis an- sed verborum quodam involucro circumseptas.
nuens, sicut in epistola ad jjapani Innocentium Igitur in Concilio , quod in urbe Rcmorum papa
ij>se testatur ' in qua plenius lucidiusque nego-
, venerabilis Eugenius celcbravit , egit cominus
tium omne prosequitur. advcrsus hunc Gillebertum Ecclcsiae sanctaj suo
14. Adfuit dics, et ecclesia copiosa convenit : tempore singularis athleta Bernardus primo :

ubi a Dei Famulo Petri illius in mcdium scripta quidem totum quod ille vcrborum cavillatio-
j)rolata sunt, et erroris capitula designata. De- nibus occultarc nitebatur, elicicns; deinde vero
inum illi optio data est, aut sua esse negandi; tam suis ratiociniis, quam sanctorum testimo-
aut crrorem humiliter corrigendi ; aut rcsj)on- D niis biduana disputatione rcdarguens. Consi-
dcndi, si posset, objiciendis sibi rationibus j)a- derans sane nonnullos ex his qui praesidebant,
riter et sanctorum tcstimoniis Patrum. At ille jam quidem animadvertentes blasjjhcmiam in

ncc volens rcsipiscere , ncc valcns resistere doctrina adhuc tamen avertentes injuriam a
,

sapienliaj et spiritui qui loquebatur ; ut tempus jicrsona; acccnsus cst zelo, et domcsticam sibi
rcdimerct, Scdem apostolicam appcllavit. Sed Ecclcsiam scorsum convocat Gallicanam. Com-
ct postea ab cgrcgio illo catbolicae (idei advo- muni dcni(juc consilio, a patribus decem pro-
cato monitus, ut vel jam sciens in jiersonam vinciarum, aliis autem cpiscopis et abbatibus
suam nihil agcndum , rcspondcrct tam libcrc j)lurimis , dictante Viro Dei , novis dogmati-
quam sccure, audiendus tantuin ct fcrcndus in bus oj>j)oiiitur symbolum novum. Cui etiam
omni paticntia , non scntentiaaliqua feriendus; subscribuniur nomina singulorum, ut corum

' Fpi.st. 187. — ' KpLst. iW.

 2201 LIBER III AUCTORE GAUFRIDO. 2202
videlicct omnium sicut irreprehcnsibilis fides,""ii populo terrae , ac si de ccelo angelus advenis-
sic irreprehensibilis zelus caeteris innotescat. Ita A set. Nec nioram facere potuit apud
eos nuod
demum apostolico judicio et auctoritate univer- irruentium turbas reprimere nemo posset •

salis Ecclesiae damnatur; episcojjus

error ille tanta erat frequentia diebus ac noctibus
adven-
Gillebertus au eidem damnationi consentiat, tantium, benedictionem expetentium, flaj^itan-
interrogatur. Consentiens, et pubHce refutans tium opem. Praedicavit tamen in civitate Tolosa
quae prius scripserat et affirmaverat, indulgen- per aliquot dies, et in caeteris locis, quje miser
tiam ipse consequitur, maxime quod ab initio iHe frequentasset amplius , et gravius infecisset-
cautus fuisset ea lege eamdem ingredi discepta- multos in fide simplices instruens
, nutantes ro-

tionem , iit promitteret sine ulla sese obstina- borans errantes revocans, subversos reparans
,

tione, pro Ecclesiae sanctae arbitrio, correctu- subversores et obstinatos auctoritate sua pre-
rum libere suam opinionem. menset opprimens, ut non dico resistere, sed
ne assistere quidem et ajiparere praisumerent.
CAPUT YI. B Caeterum etsi tunc fugit haercticus ille et latuit
itatamen impeditae sunt viae ejus et semitaj cir-
De haeresi Kfenriciana in partibus Tolosanis repressa ; et cumseptae, ut vix alicubi postea tutus, tandem
patratis ibidem niiraculis. captus et catenatus episcopo traderetur. In quo
itinere plurimis etiam signis in Servo suo "lo-
16. In partibus Tolosanis Henricus quidam'', rificatus est Deus ,aliorum corda ab erroribus
olim monachus, tunc apostata vilis, pessimae impiis revocans , aliorum corpora a languoribus
vitae, perniciosae doctrinae, verbis persuasibi- variis sanans.
libus gentis illius occupavcrat levitatem , et, 18. Est locus in regione eadem, cui Sarla-
ut praedixit Apostolus de quibusdam, in hypo- tum nomen est, ubi sermone completo pluri-
crisi loquens mendacium ', fictis verbis de eis mos ad benedicendum panes, sicut ubique fie-
negotiabatur. Erat autem hostis Ecclesice mani- bat, Dei Famulo offerebant. Quos ille
elevata
festus, irreverenter ecclesiasticis derogans Sa- raanu et signo Crucis edito in Dei nomine
bene-
cramentis pariter Ncc mediocriter C dicens « In hoc, » inquit, « scietis vera esse
et ministris. :

in ea jam malignitate profecerat. Sic enim de eo » quae a nobis, falsa quee ab

IiEereticis suaden-
scribens Pater venerabilis ad principem Tolo- » tur, si infirmi vestri gustatis
panibus istis
sanum, inter caetera ait « Passim invenieban-. » adepti fuerint sospitatem. » Timens autem
:
ve-
» turjam Ecclcsia? sineplebibus, plebes sine sa- nerabilis episcopus Carnotensium
magnus illc
» cerdotibus, sacerdotes sine debita reverentia, Gaufridus (siquidem prfesens erat et
nroximus
» sineChristodenique Christiani. Parvulis Chri- Viro Dei) « Si bona, » inquit, « fide
:
sumnse-
» stianorum Christi vita intercludebatur, dum » rint, sanabuntur. » Cui Pater sanctus dc
» Baptismi gratia negabatur. Ridebantur ora- Domini virtute nil haesitans : « Non hoc co
» tiones oblationesque pro mortuis sanclorum , » dixerim, » ait , « sed
vere qui gustaverint,
» invocationes , sacerdotum excommunicatio- » sanabuntur : ut proinde veros nos et veraces
» nes , fidelium peregrinationes , basilicarum » Dei nuntios esse cognoscant. » Tam ingens
» aedificationes, dierum solcmnium vacationes. multitudo languentium gustatoeodem pane
con-
» chrismatis et olei consecrationes, et omnes D valuit ut per totam provinciam verbum
,
hoc
» denique institutiones ecclesiasticae sperne divulgaretur, et Vir sanctus per vicina loca
re-
» bantur ^ » grediens ob concursus intolerabilcs declina-
17. Hac necessitate Vir sanctus iter arri- verit, et timuerit illo ire.
puit, ab ecclesia regionis illius saipius jam ante 19. Pra?cipuum
sane miraculum quod pcr ''

rogatus, et tunc deumm a reverendissimo AI- Famuhun suum urbe Tolosa Christus exhi-
in
berico Ostiensi episcopo et lcgato Sedis apo- buit, paralytici cujusdam clerici curatio
fuit.
stolicae persuasus pariter et deductus. Veniens Hunc in domo rcgulaiium dericorum sancli Sa-
autem cum incredibili devotione susceptus est turnini, quorum unus ipse erat, ad pctitioncm

' ITini. IV, 2. — » Epist. 241.

• Confer Oaufridi de isto Heni iro cpistolam quai linl)etur post Vit.x librum sextum
, , ot vidc noslram Prjefationcm
ad tomum I
,
arliculo VI. De ejiis erroribus vide epislolam 24 i et sermoncm 05 in Canfica. •>
Alias, primiim.
 ,, ;,

2203 S. BERNARDI ABBATIS VITA I, 2204

Abbatis et riatrum cina iioctis crepusculuin"'*mansuetiulinem ditlicissct. Disputans enim se-

visitans Homo Dci, moiibunilum invenit homi- A cum in co^'itationibus suis, et ex ipsa demum
nem qui extirmum spiritum trahcre videretur. locutus abundanlia coidis sui , domesticis sibi
,

Consolatus itaciue miserum , et data benedi- religiosis quibustlam iValribus aiebat : « Pluri-

ctione egredieiis , sicut postea confessus est » mum miror quidnam sibi haec miracula ve-
loquebatur in corde suo iidelis Servus ad Do- » lint , aut quid visum sit Deo talia actitare per
miiium tam liducialiter quam (ideliter, dicens ,
: » talein. Nil mihi videor in sacris paginis super
H Quid exspectas, Domine Deus? Generatio » hoc genere legisse sigiiorum. Siquidem facta

» haec signa qua?rit. Alioquin minus apud eos » sunt aliquando signa per sanctos homines et
» nostris prolicimus verbis, nisi abs te luerint » perfectos : facta sunt et per fictos. Ego mihi
» confirmata sequentibus signis. » Eadem hora » nec perfectionis conscius sum, nec fictionis.

exiliit paralyticus de grabato , et accurrens se- » Scio enim sanctorum mihi non suppetere
cutus et consecutus est eum , sacra vestigia » merita, quaj miraculis ilkistrentur : conlido
devotione qua debuit amplexatus cui subito : B» autem nec ad eorum sortem me pertinere.
procedenti obvians ex concanonicis unus expa- » qui virtutes multas in nomine Domini ope-
exclamavit, siquidem phantasnia putabat.
vit et » rantur, et a Domino ignorantur. » Haec et
Quando enim de lectulo eum crederet surgere hujusinodi crebrius, secretiusque cum viris spi-

])otuisse ? Egressam magis a corpore ejus ani- ritualibus conferebat. Novissime vero opportu-

mam phantastice sibi apparuisse arbitratus au- num sibimet visus exitum reperisse : « Scio, »

fugit. Sed ipsa demum tam ei, quam caeteris, inquit, « hujusmodi signa non ad sanctitatem
rei veritas fidem fecit. Egreditur exinde sermo » unius, sed ad multorum spectare saiutem
inter fratres, curritur ad spectaculum tam ju- » et Deum
in homine per quem talia ope- ,

cundum : ipse etiam inter primos accurrit epi- » retiirnon tam perfectionem considerare
,

scopus et legatus. Inde pergitur ad ecclesiam, » quam opinionem ut in eo commendet homi-

:

eo ipso qui convaluerat praeeunte conclaraatur : » nibus, quae illi creditur inesse, virtutem.
in laudes Dei, eodem pariter concinente ruit : » Neque enim proeis fiunt haec, per quos fiunt;

undique populus, benedicitur Christus, trium- C » sed pro eis magis qui vident illa, vel sciunt.

phat fides , infidelis quisque confunditur , ex- » Nec eo fine per eos ista Dominus operatur , ut
sultat pielas et inipietas contabescit. Porro Vir » ipsos probet ca;teris sanctiores , sed ut caete-
Dei cellam ubi manebat ingressus, diligenter » ros magis amatores et aemulatores faciat san-
omnes observari aditus, obserari januas jubet, » ctitatis- Nihil ergo mihi et signis istis : quando-
ne quis pateat introitus populo concurrenti. » quidem meae illa famae magis quam vitae ,

[Sane is quideni Bernardus ( hoc enim clerico » noverim exhiberi nec ad nieam fieri coin-
;

nomen erat, qui sanus factus est) corporali » mendationem sed ad commonitionem potius
,

beneficio non ingiatus , magisque sollicitus pro » aliorum. » Satis, ni fallimur, hiijus viri mira-
remedio spirituali, secutus est Servum Christi bitur animum ,
quisqiiis hoc diligenti conside-

monasticum in Clara-Yalle Ordinem profitens, ratione pensaverit , nec piaestantius reputabit

et habitum sumens. A quo etiam missus ad aestimator quisque fidelis, signa atqiie prodigia
partes iterum Tolosanas, et abbas illic consti- mirabiliter operari ,
quam perpetrata taliter

tutus, hodieque monasterio praeest, quod Val- D interpretari. Sibi quoque non minus utile judi-

lis-Aquae dicitur. ]
cabit imitandos ejus affectus, quam mirandos
actus, et morum insignia ,
quam operum signa
cognoscere. Sed ad haec (juis idoneus
CAPUT VII ?

21. In hujus siiiuidem pectore Viri Dei, pari

De .siiavissimis beati Viri nioribus , et piseclaris virlufi- fcedere puritas suavitasque consederant : salis

biis, et (iiiid de siiis niiraciilis seutiret. quidem utraipie mirabilis; sed mirabilior utrius-
que complexus. Inde iiiinirum tain singulariter
20. Cum autem per totum ab eadem provin- in uiiuiii liominem tolius Orbis vota pariter eon-

cia reditum Viri sancti magis magisque signa currebant, qiiod puritatem suavitas amabilem
crebrescerent , et multiplicarentur in dies, non faceret, suavitatem puritas acceptabilem ; ut

prietereundum quidnam ipse iiiter haec animi dillicile fuerit aestimare, gratiae an reverentia*

gererel (|ui ;• Chrislo huinililateiii cordis el ampliiis obliiKMcl. Oiiis eniiii laiii rigid.e con-
,
 ,

2205 LIBER III AUCTORE GAUFRIDO. 2200

versationis, qui Clarae-Vallenseni non subliaii-"*'qnia in omnem
terram exivit sonus ejus, et in
ter revereretur Abbatem? quis tam dissolutaj, A lines orbis terrcc verba illius. Vincebat tamen

qui non erga euradem dulciter afficeretur ? subhmitatem nominis humihtas cordis nec tan- :

Dulcissimis enim affectibus plenum pectus ipse tum poterat universus eum mundus erigere,
gerebat : sed quani libere eos ,
quoties causa quantum se ipse dejicere solus. Summus rcpu-
deposceret, coercebat , humanissimus in affe- labatur ab omnibus, infimum ipse se rcputans :

ctione, magis tamen fortis in fide. Et ut breve et quem sibi omnes, ipse se nemini praeferebat.

aliquod hujus proferamus exemphim, sicut

rei Denique, sicut nobis saepius fatebatur, inter
ipse quoque sermone super Cantica
testatur in sumnios quosque honores et favores populo-
canticorum vicesimo sexto siccis ocuhs germa- ; rum vel subhmium personarum alterum sibi
, ,

ni sui, et germani tam necessarii tam dilecti , niutuatushominem videbatur, seque potius re-
Gerardi videhcet, celebravit exsequias, siccis , putabat absentem velut quoddam somnium
ocuhs corpus ejus tradidit sepuUurae, ne affe- suspicatus. Ubi vero simphcioi*es ei fratres, ut
ctus fidem vincere videretur. Nam extraneum B assolet, fiduciahus loquerentur, et amica seni-
quemhbet vix, aut nunquam sine lacrymis se- per hceret humilitate frui ; ibi se invenisse
pelivit. Talem sibi ilhim uberius proinde fructi- gaudebat et in propriam rediisse personam. ,

ficaturum manus divina formaverat , ut auste- Innala ei a puero verecundia usque ad diem
ritatem suavitas morum toheret, auctoritatem perseveravit extremum. Inde erat, quod hcet
sanctitas conservaret. Cui enim vel tanta beni- tam magnus esset, et excelsus in verbo gloriae;
gnitas esset oneri ,non esset
vel tanta bonitas nunquam tamen (sicut saepe eum audivimus
lionori ? Legimus de Salomone quod omnis ,
protestantem ) in quamhbet humili ccetu sine
terra desideravit vidcre vultum ihius. Grande metu et i'everentia verbum fecit, tacere magis
praeconium sed forsilan in hac parte non minus
: desiderans , nisi conscientiae propriae stimuUs

quam Salomon liic. INeque enim satis credibile urgeretur, tiniore Dei, charitate fraterna.
est, Salonionem ihum in omni gloria sua tam 23. Patientiam ejus maxime quidem flagelhs
universalem Orbis obtinuisse favorem, quam dominicis exercitatam novimus et probatani :

hunc in sua humihtate. Imo vero difficile omni- C qui nimirum ab ipso suae conversionis initio
no videretur ex historiis ahquibus invenire ho- usque ad diem sacrae depositionis tanta susti-
rainem unum, conversantem adhuc cum homi- nuit, ut vitaejus, his qui noverant, nonnisi
Dibus,in universa terra tani celebre et amabile quaedam mortis protehitio videretur. CaHerum
obtinuisse nomen a sohs ortu et occasu ab , erga homines quoque , etsi rarior ei occasio
aquilone et mari. minora forsilan patientiae potuit experimenta
22. Ut enim iilas memoreraus provincias, ex praestare, dicendum tamen vel breviter ne
quibus usque hodie monumenta certiora super- hujus quidem apparuisse eum virtutis immu-
esse noscuntur ; et in Ecclesia orientaii , et apud neni. Et quia genus hoc patientiae sohtus erat
soles occiduos Hibernorum , et a meridie in dicere tripartitum vid(;litet ad verborum in-
,

remotis linibus Hispaniarum , et ab aquilone in jurias, ad damna rerum ad , corporis laisionem ;

insulis quae procul sunt Daciae Sueciaeque , cele- desingulis saltem singula proponaraus exenipla,
berrima ejus opinio fuit. Crebras undique reci- quae interim nobis occurrunt. Scripserat ali-
piebat epistolas, et reddtbat. Undique ei xenia D quando Dci Famulus ad cpiscopum aliquem de
mittcbantur, undique ejus benedictio peteba- curia et concilio Regis, monens eum super
tur. Postremo quasi vitis abundantissiraa suos quibusdam vcrbis Rcgi suaderc, et consulere
undique palmites propagavit, excepto quod in meliora. At ille vehementer exacerbatus, ama-
terram Jerosolymitanam, quamvis locus esset rissimam ei reddidit epistolam , dicens in ipsa
a Rcge paratus, ob incursus Paganorum etaeris salutatione priraa , « Salutcm, el non spiritum
intemperiem non acquievit mittere fratres
, » blaspluniiae ; » tanquam videlicet Vir sanclus
suos. rseque vcro episcopus ille incongruum (quod horror est dicere) ex blasphcmije spiritu
aliquid usurpasse videtur, qui postsacrura ejus illa scripsisset. Ad quod verbura raansuetis-
obitum , dum fratres consolaretur, inter caetera simus Christi servus, memor Dominica; re-
hoc quoque in ipsius prosecutus cst laudcm , sponsionis, Ei;o dcemonium non hnbco' (sicut

' joiiii. \iii , 4y.

 ,

2207 S. BKRNARDI ABBATIS VITA I, 2208

hodiequeexstans ejus epistola continet) : « Mi-"*"" oninibus commendavi. » Tum vero impetum
» ninie quideni, « ait, « spiritinn hlasphemiae A facions hoino velut insanus in eum, percussit
» habere nie credo , sed ncc niaUHHxisse cui- maxillam cjus, i(h|uc tam gravitcr, ut succe-
» quam, aut maledicere velle me scio, praeser- deret statim rubor ictui, tumor rubori. Jam
» tim principi popuH mei '. » Ncc minus postea qui aderant in sacrilegum involabant : sed
chariun ncc ininus raniiharcm eunidcm episco- pra;vcnit cos Servus Domini chunans, et adju-

pum hahuit , scd ch)gium iMud praedictum apud rans pcr nomen Christi nullatenus cum tangere,
eum sic tuit quasi non dictum. sed educere caute, et curam ejus habere, ne
24. Abbas Farfensis conventum fratrum a ab ahquo ei vel in ahquo noceretur. Quod tam
Clara-Valle vocaverat, monasterium eis «difi- districte praeccpit, ut niiser ille timens et tre-
caturus : sed Romanus impcdivit Antistes, et nicns absque omni injuria eductus sit et de-
sihi toHcns cos in loco altero ordinavit". Unde ductus.
plurinuun dolens praedictus magnus, et 2G. Et quidem in libertate spiritus Dei Fa-
ille vir
niagnae devotionis collectam pccuniam sexcen- B mulus excellenter enituit
, cum humilitate et ,

tarum fere marcarum argcnti dcposuit sub niansuetudinc tamen ut quodam modo vide- ,

chirographo, quani ad Dci Homincm vcniens retur et vereri nemincm et omncm homincm ,

obtulit ci, rogans ut quod non meruerat in
partibus suis, vel citra Alpes
coenobium conderetur. Missum est pro argento,
et totum prorsus amissum. Nec respondil aliud
Homo Dei cum ci nuntiarctur quam « Bcne-
,
» dictus Deus qui nobis pepcrcit ab onere. Nam
» et illis, » inquit,
» dulgendum. Sunt enim Romani et pecunia
revereri. Incrcpalione rarius utchatur, monitis
novum exinde potius et obsccrationibus agcns. Quani vero in-
vitus, et non ex verbum cordis amaritudine
proferret amarum maxime animadvcrte-
, ex eo
, , batur, quod perhicile hujusmodi impetum cohi-
beret. Siquidcni niirabatur hominum improbi-
« qui abstulere, levius in- tateni, quos aliquando forte turbatos, excusa-
: tionem quamlibet rationabilem satisfactionem ,

» videbatur immanis , ac vehemens fuit ista quainlibet humilem admittere gravat, quod
» tentatio. » Gratiilari etiam consueverat, de- ipsa suae turbationis passio miseros sic delectet,
cem circiter monasteria, vel aedificandis mona- C ut oderint omne remedium ; ut contineant au-
congrua numerans fraudulenter et
steriis loca , res , claudant oculos, objiciant manus, et omni-
violenter sibi ablata, duin contendere nollet, modis satagant, ne semel orta commotio sedari
et magis eum vinci ,
quam alios vincere dele- tamen objurgationem non
valeat et sanari. Ejus
ctaret. minus facile aliquando compescebat gravis et
25. Veniens aliquando Claram-Vallem cleri- turbulentaresponsio, quam humilis ct modesta;
cus quidam, cx his quos Regulares vocant, ut ab aliquibus proinde diceretur cedenti insi-
importune satis instabat ut in monachum reci- stere, cedere resistenti. Dicebat enim, ubi reso-
pcretur. Suadente Patre sancto ut ad suam re- nat utrinique modcstia, dulce esse colloquium :

verterctur ecclcsiam ,' nec ac(piiescente rocipere ubi vcl cx parte altera, utile : ubi ex neutra,
eum : « Utquid crgo, ait ille, in libris tuis pcrniciosum. Ubi enim hinc inde duritia sonat
» tantoperc pcrfectionem commendasti , si eam jurgium est , non correctio nec disciplina scd
; ,

» desidcranti opem renuis e.xhibere? » Et ma- rixa : ut deceat magis interim dissimulare prae-
ligno spiritu iracundiae vehementius instigatus, D latum, ct commotione sanala, utilius castigare
sicut postmodum cvidcnter apparuit : « Jain , » subjcclos; aut ccrte, si ita rcs cxigit , observare
inquit, « si illos tencrcm , discerperein libros. » consilium Sapicntis, quia xtiiitus non corrigitur
Cui Vir Domini : « Puto, » ait , « in nullo co- vcrbis^. Lo(piitur ipse de increpationibus mi-
)> rum legisti, non posse te in tuo claustro csse nus utiliter, minus patienter acceplis, in ser-
» pcrfectiim. INIorum corrcclioncm , non loco- nioncsupor Canticum canticorum quadragesimo
» rum mulationcin , si heiic mcniiiii, iii libris secuiulo, intcr caitcra diccns : « Ulinain ncnii-

' Epist. 223 , ad Joslcniim (^piscopiin» Smvssionciisem. — ' Prov. xvm , 2.

" Id accidil lcmporc Iimo(-(;iilii sccimdi , (|iii moiiaclios a Failcnsi Abhatc |iclilos Roma' ad A(|iias-Salvias locavit.

rarfic , (|iiod monastciimn csl piiiihistic in Sabinis , timc praeial Adcniilliis loci ahhas ah aimo 1125 ad 1144,
laudatus iii (^hroniro Maiiriniacciisi tomo 4 C.licsnii ,
pa^. 1(77, iilii dcilicatioiii ccclcsiic Maiiriiiiaccnsis nl) Iiuiocen-

tio fact.e ima cmn IJcriiardo aniio I l.tO intcifiiissc pcrhihctur. Gcrardu» c\ nionaclio Farlcnsi daiaj-Vallensij IttU-

datiir ab llerherto iu lih. 2 dc Miraciilis , cap. 2<J.

 ,

2205) LIBER 111 AUCTORE GALFRIDO. 2210

» nera objurgare necessesit! lioc cnim melius."''haesisse vestitjiis. Dicitur tamen et invidos lia-
» Sed quoniam in multis offendimus omnes ; A buisse, ut haberet meritum et ex eis. CcTterum
niihi tacere non Hcet, cui ex oflicio incumbit tam singulariter eminebat gloria nominis ejus
,

'> peccantes arguere, magisautemurget charitas. ut pestis illa magis desperatione , quam livore
Quod si arguero et fecero quod meum est, tabesceret, et timeret agnosci. Quin etiam hu-
iliaautem procedens increpatio minime quod militateejus et mansuetudine vincebatur, bene-
suum est fociat, neque ad quod misi illam (iciis suHocabatur , obruebatur obsequiis. IVi-
sed revertatur ad me vacua tanquam jaculum mirum doctus erat vincere in bono mahim
feriens et resihens ;
quid me animi tunc ha- sicut ad quosdam fratres scribens , inter cjetera
bere putatis, fratres? INonne angor? nonne ait : « Adha^rebo vobis, etsi nohtis : adhterebo
torqueor? Et ut mihi usurpem ahquid ex ver- » etsi nohm ipse. Invitis prcTStabo, in^ratis
bis Magistri, quia de sapientia non possum honorabo et contemnentes nie\ » : » adjiciam ,

prorsus coarctor e duobiis et quid eligam 28. Usque adeo siquidem omnes homines
,

nescio placerene mihi in eo quod locutus B germano amplectebatur affectu ut eorum scan-
'
:
,

sum quoniam quod debui, feci an poeniten- dalo, sicut ipse fateri solebat, gravius urcretur
, ;

tiamagere super verbo meo quiaquod volui, quibus nullam videretur occasionem scandali
,

non recepi. » Et infra « Dicas forsitan mihi, : praebuisse. Plus enim piissimum pectus gratui-
quod bonum meum ad me revertatur, et quia tum affligebat alterius scandalum, quam pro-
liberavi animam meam et mundus sum a priae immunitas conscientiae solabatur. Siqui-
,

sanguine hominis, cui annuntiavi et locutus dem minus sperabat posse sanari quod unde
sum ut averteretur a via sua maia el vive- procederet non videbat; magnum sibi e rcione
, ,

ret. Sed etsi innumera talia addas me tamen solatium fore perhibens quoties inveniret unde
,
,

minime ista consolabuntur, mortem fdii in- satisfacere posset, vel homini pro se, vel Deo
tuentem. Quasi vero meam illa reprehensione pro homine non sine occasione turbato. Er^a
liberationem quaesierim et non magisillius! omnium quidem hominum spirituale commo-
,

Quaj enim mater etiamsi omnem quam potuit

, dum incommodumve amplius afliciebatur et :

curam et diligentiam segrotanti filio adhibuisse C summum ei desiderium summum gaudium erat ,

se sciat , si demum se frustratam viderit, et animarum fructus, conversio peccatorum. Et

omnes labores suos esse penitus inefficaccs, corporeas tamen necessitates piissimo misera-
illo nihilominus moriente, propterea unquam batur affectu; cujus tanta erat humanitas, ut
a fletibus temperabit ? » Et haec hactenus. non modo hominibus, scd irrationabilibus etiam
27. De caetero tantus aemulator erat man- animantibus, avibus compateretur et feris. Nec
suetudinis et pacis, utsi forte improbus quis- compatienti deerat virtutis effectus. Conti^it
que petitor durius extorsisset a negante respon- enim aliquoties, ut iter agens, fugientem, et
sum,haud facile deinceps cum eadem repulsa ( ut videbatur) protinus capiendum vel lepus-
dimitteretur inanis. Siquidem velut naturaliter, culum a canibus, vel aviculam ab accipitri-
utfatebatur, oderat omne scandalum; et gra- bus, signo crucis edito mirabiliter liberaret, di-
vamen cujuslibet hominis sustinere, ei admo- ceretque sequentibus frustra sese conari, nec
dum grave; non sentire impossibile erat. Adeo ullatenus se praesente ejusmodi exercere posse
neminem sprevit, nullius hominis scandalum D rapinam.
parvipendit : etsi veritatem Dei ,
justitiamque
praetuierit. Nam et quoties oporteret noxios CAPUT VIII.
aliquorum vel reprehendere actus, vel impedire
conatus ; tam considerale fiebat, ut abundan- De scriplis sancti Bernardi , et animi ejus effigie in ipsis
ter ipsi quoque qui laesi viderentur , haberent expressa.
unde sibi pro eo satisfacerent in cogitatio-
nibus suis. Sane vidimus ex ipsis quoque 29. Hajc nos quidem de sacris moribus Pa-
nonnullos, el de quibus minus id videbatur tris nostri pro modulo nostro sub brevitate
posse sperari, ampliori devotione ejus post- perstrinximus. Caeterum longe eminentius in
modum vel obsequiis deservisse , vel etiam ad- suis ille libris apparet, et ex litteris propriis

• Philipp. I, 53 , 32.— ^ Epist. 253 , .td al)l)alcm dc Pnnnonslralo , ii. 10

TOM. VI. 70
 ,

2'ill S. IJLUNARDI AUnATIS MTA I, 2212

iiinotescit, iii (](iiliii.>> ila siiaiii viileliir e\i)i'es-"^''au(-tui'itali'in iioii tiiiiiiit :'
Qiiis |>r()|)(inons (|uod-
sisse inia^inein , el evliihuisse speeuluni quod- A niin(|iie honuni cjns, si potuit, non consuluit
,

ilam sui , ut illud (juo^iue Ainhrosianuni nicrito saiictitateni , non dcsidcravit favoreni openi ,

illi posse videatur aptaii : << l.aude siia ipse se non (lagitavit? Quis ad sacruni in ejus pectore
' soiict , et laurcatus spiritn scriptis coronctur liabitantis tcinpliiin divinitatis, dc quacuinque
X suis. '
Si quis eniin nosse desiderat, (juani tiiljuhitione lidclitcr clainaturus accessit, et
.><ollieitus ab initio sui ipsius dijudicator ct scru- inefficaciter laboravil ? Mfestus ab eo solatium,
tator exstitcrit ,
primuni opns iliius de gradibus afflictus auxiliuni , consiliiini anxius, a?ger re-
llumilitatis inspiciat. liidc si qii;vritur pia? nicn- incdiiiin ,
paupcr subsidiuni rcportabat. Ita sese
tis religiosa devotio , tianscundum ad lioniilias oinniuin fcccratservum, ac si toti ycinitus Orbi :

in Laudibus Virginis Matris; ct illum quem ita tanion liber ex oninibus conscientia' suce
de Dilisendo Deo edidit libiuin. Si fervens curani 5j;crens , tanquam soli deditus curaj et
contra suorum vel aliorum vitia zehis, lei^atur custodiae cordis sui.
is qucm Apologeticum vocat. Si vigil eodem iu B 3J. [ Et qnidcm divisiones trratiarum com-
zelo et circumspecta discrctio , de Pr.Tcepto et mendat Apostolus ' : et si quis diligenter qu*-
Dispensatione disserens audiatur. Quam vero rat , invcniet diversos ab initio Dci famulos in
(idelis eujuslibet piae conversationis commen- diversis enituisse niuneribus. Legimus enini
dator exstitcrit et adjiitor, Exhortatorius ad viros in lidc mai^nilicos, nuiltlpHcibus claruisse
militcs 'fempli Scrino dcclarat. Quam non in- miraculis : alios spiritum habuisseproplieticum,
gratus j^ratiac Dei, ex his iiquct quae de Gratia ct futura quasi pra^sentia, occulta velut sub
et Libero Arbitrio tam fideliter, quam subtiliter oculisposita mirabilitercognovisse. Aliosnihilo-
disputavit. Quani liber in disertus, voce, quam niinus antiquorum littora? protestantur graviori
ot in rcrum supcriorum pariter infcriorumque abstinentix' dcditos, parcimoniam coluisse :

scientia locuples in his qiuc ad papam Engo-, alios in humilitatis projiosito, sj)retis dignita-
nium de Consideratione scripsit, diligens con- tibus hujus saeculi, auctori sseculi j>lurimum
sidcrator agnoscet. Quam devotissimus jiraedi- j)lacuisse : alios in doctrina verbi ad salutis
cator alicnai sanctitatis, tam diligentor opiscopi C scientiam j)lurimos erudisse ; ut secundum pro-
sancti iNlalachia; vilam prosccutus ostondit. I\am missioncm Scripturaj sanctse, luceant quasi
et in Sormonibus super Cantica, ot investigalor stellae in perpotuas ajternitates \ Alii quoque iii

niysterioruni , et morum aedificator niagnificus aedificandis ccenobiis laborantes, amplilicave-

innotesciL In Epistolis ,
quas ad divorsas per- runt nomen sanctitatis : alii in sedandis scan-
sonas ob ncgotia diversa dictavit ,
prudens le- dalis ot turbinibus hiijus soeculi ,
promoven-
ctor advertet, quo forvore sjiiritus justiliam disquo Ecclosiae Dei ncgotiisefficaciter occujiati,
omnem dilexerit , omnem aeque oderit injusti- utiles in actione : alii in sacris meditationibus
tiam. spiritualiter feriati , sublimes in contemplationc
30. Fidelis etenim sorvus Christinon quae- fucrunt. Quid liorum nostro videbitur defuisse
rebat aliquid suum quid(juid tamen erat : Bernardo? Imo quid horum tam insigue in eo
Christi, sic curabat ut suum. Quaj enim scelera non fuit, commendationem satis esset
ut ad
non arguit?qua; odia non exstinxit? quae scan- etiamsi caeterorum aliquid non adesset ? Nam
dala non compescuit ? quae scliismata non rc- D etsi multiplicibus Ecclesia sui teniporis, tani
sarcivit? quas haerescs non confutavit ? Quid in supra mcmoratis nogotiis, qiiam in aliis plu-
verosanctum, quid honestum quid j)udicum, ,
ribus, actionis ojiis utilitatoin mcruit oxpcriri :

quid amabilc, (juid bonae famai, quid virtutis, niagnifice tanien etiain gratia contcmj)lationis
aut laudabilis disciplinai, suis ortuin in qualibet in eo tam e\ visionibus et revelationibus Do-
regionc diebus non roboravit ejus auctoritas, niini, quam ex scriptis suis, qua» sj)iritualibus
non fovit charitas diligcntia non j)roinovit? , oxuboiant sonsibus, ohicescil. Porro monaste-
Quidante j)romotum dilataii ainj)lius iion ()j)ta- riorum fructus, qu;e pcr eum Doiniiuis ordi-
vit? quid forte collapsuin non totis j)ro loco navit,tani co|)iosus et cvidens, humanis sesc
ct tempore viribus egit ut rcpararcttir? Qiiis ingerit oculis , ut nullis egeat litleris eommon-
maliliam (juamcumqiie disj)oncns cjus /.oliiin ot daii. Magisaiilcm ol o.\ ij)sa (jiUHjue eorunulom

I i.ui. xii. iJaii. XII , J.

 . »
,
,

2213 LIBER IV AUCTORE GAUFRIDO. 2214

nuiltitudine coenobioinm omnis deinceps j5e-"'"ostensionemque viitutum sub ulio quidem ,

neratio certum caperc poterit documentum , A principio curabimus annotare perpauca de

quantos collegerit ad servitium Christi qui tam niultis. ] Et nunc igitur jam super his, quae in
,

multos undique propagavit. Quod ad reliqua signis exterioribus, et multiplici virtutum ex-

spectat, dc luunilitate ejus, et dignitatibus re- hibitione consistunt, secundus, ut priemissum

futatis,sed et de tenuissimo victu , snperius est in prselatione, libellus aliquanta narrabit.

prosecuti , ex his quae ad prophetiam pertinent,

LIBER OUARTUS,
AUCTORE GAUFRIDO

MONACHO C L A R E - V A L L F. N S 1

CAPUT I. B ut tolleret inde quod vellet, dari petiit denlcm

unum. Frustra vero aliquandiu fratres qui
De redilu ejus ab Urbe , et asportatis inde sanclorum cum eo vencrant laborantes concessum sibi ,

reliquiis. Item de beneficiis diversis ejus nierilo , sed trahere penitus non valebant. Fractis eniin cul-
ipso inscio , iu alios collatis. tellis duobus aut tribus quos applicuerant,
nihilominus adhuc dens immobilis permanebat.
1. Sicut sermone super Cantica canticorum Tum ille : « Orandum nobis, » ait. « Nec enim
vicesimo quarto servus Domini Rernardus Cla- » habcre possunius, nisi INIartyr ipse conccdat.
rae-Vallensis gralulatur, et gratias agit illi; Facta denique oratione reverenter accedens
tertioquidem reditum ab Urbesuum clementior incredibili facilitate duobus tulit digitis, quod
e ccelo respexit oculus, et serenior tandem ferrcis ante moveri non potcrat instrumentis.
vultus arrisit quod quievisset rabies Leonina,
,
2. Fiatres autem Jerosolymitani Templi
accepisset fmem nialitia , recepisset Ecclesia fidclis mililiae professores, ciim novain habere
pacem. Tanta vero exsultatione Ecclesia il- C eo tenipore domum in Urbe ca^pissent, red-
lum Gallicana recepit, ut non minorem vide- eunte proedicto Patre specialique patrono suo,
retur de suo reditu exliibere, quam de pace tunicam cjns pro eximia benedictione scrva-
reddita nuntiare laetitiam. Unde etiam mirari bant; apiid (juos codcm anno sacerdos (juidam
ipse saepiusque causari ,
quod dum sibi post gravissiiiia fcbre corrcj^tns despcrabilitcr a'gro-

tam graves frequentias hominum et tumultus ,

tabat. Ut autem omniiio deliciens dcveuisse
velut ab exordio valefaciendum saeculo judica- visus est ad extrema, portari sese in oratorium,
ret, et tanquam de novo adoricndum sacrae et prnediclam bcati Viri tunicam suppoui sibi

propositum conversationis ; tunc potissinuun fccit, in sola positus exspectatione exitus mor-
uberioribus excipcretur gaudiis , obsecpiiis co- tis : cuni subito rajitiis in (jucnulam mcntis
leretur. Rediens autem Pater sanctus ab Urbe, excessum jam carne soliitiis, videre
, ac vcluti
ex sanctorum Apostolorum martyrumque cor- sibi visus est corjjus suum codcm quo jacebat

poribus xenia secum attulit pretiosa , liaud in loco cxanimc, jam circunidalimi mullitudine

modicum hunc sibi reputans (ructum esse la- D sacerdolum aj)ertos tcncnliuiii libros, et ce-
,

boris. Inter (piae beati Cnpsarii dcntcni (juoiiani Icbranlium exscquias cx more solemnes. Ncc
modo receperit, memorandum. Cum euim in- niora , iii viiltu habituquc praedicti Patris sancli
tegrum ei praedicti martyris caput exhiberctur, revcrenda quacdam persona prodiciis ex altari
 , ,

2215 S. RERNARDI ARBATIS V ITA I, T21G

manu illis imuiil ul tacerent, vocc pariter pro-"*'» maniqiie boni exempli liominibus saecularibns
hibens ne mortuum reputarent, ciijus vitam A .. praebeant; (piia vse ei per quem unus retro
Clarre-ValleiisiAbbati donaverat Ueiis. Con- )j abierit. » Post dies ferme vij^inti, cum eadem
festim (lenique ail se rediens, saiium se re- adhiic valetudine desperabiliter laboraret ; ad-
perit, et quod viderat fratribus indieavit. Qui n)irai)ilis Pater Bernardus corpore absens, sed
quideni, ut a fidelibus viris nuper accepimus, spirilu prapsens, Claram-Vallem advenit , lan-

hodieque superstes, et in partibus A^piitaniae guentem visitavit, niatutinos hymnos circa

degens, beneficinm quod accepit sediilo con- euni cum ingenti fiatriim multitudine decan-
fitetur, ipsius pr;ecoiiio , cujus merito vivens. tavit, noctemque illani ibidem juxta illum fe-

Si quis hoc minus n]iratur, animadvertat de cit , et mane facto, idem frater sanus appa-
beato ISicolao ex innumeris quibus est decora- ruit, modum etiam suaj liberationis fratribus
tus miraculis , in natalis ejus annua commemo- indicavit.]
ratione tanquam eximium comniendari quod ,
5. Ad multorum aurcs famam credimus per-
impcratorem Constantinum ab interitu quo- B vcnisse viri venerabilis Guillelmi ,
qui olim
rumdam longe constitutus per visum deflexit. Montis-Pessulani dominus, nunc verus Christi
3. rsec illud dissimile est quod annectimus. pauper et humilis monachus degit in coenobio, ,

Abbas Gerardus de Moris, quod est monaste- quod Grandissilva vocatur. Ipsius relatione di-
rium proximum Clar*-\'alli teslatus est nobis , dicimus, quod dicturi sumus, sicut ab ejus
vidisse se eum aliquando psallentium fratrum ore , cui contigerat, se accepisse dicebat. In
circuire choros, et sicut frequenter ageb.at, ex- civitate Auxitanorum quae metropolis est Va- ,

citare torpentes, ita ut affectuosius et virilius sconise milcs quidam infirmabatur. Cujus cum
,

psallereturquod reliquum fuit viiriliarum. Cum- inferiores corporis partes a renibus et deorsum
que die sequenti apud eutn familiariter causa- niorbus sa?viens occupasset , erat diebus multis
retur tardius illum quam oportuerat ea nocte lecto decubans, non modica parte praeniortuiis.

visitasse psallentes : « Compunctus denique et confisus de misericordia

Ego , » ait , « nocturnis
» horis corporeo occupabar incommodo sed Dei, ad Servum ejus cujus circumquaque tam : ,

u quo non poluit corpus, spiritus venit. » Ex- C celebris sese virtutum fama diffuderat, quo-
pavit ille audiens non adfuisse in corpore, cuuKjue labore se praecipit deportari. Jam per
quem tamdiu ipse corporeo spectasset obtuitu dies aliquot processerat, profeceratque non ,

circumeuntem utrumque chornm, et dormi- minus in fide et devotione quam in itinere ,

tantes quosque, ut consueverat, excitantem , et ipso; cum miseratus hominem Deus, mirabililer

manum imponentem.
singulis salis et inlirmitati ejiis subvenire dignatus est,
4. [Tempore, quo Pater sanctus apud Ur- et parcere fatigationi. Occurrens enim quidam
bem morabatur, contigit fratrem quemdam in quisnam esset , aut quo tenderet in-
via ,

Robertum nomine in Clara-Valle graviter in-

, Acceptaque itineris ejus necessitate
quisivit. :

firmari. Huic apparuit juvenis quidam similis , '<Ego,»ait,« ex parte illius Sancti praecipio
fratri infirmario ,
praecipiens ut sequeretur se. ••
tibi, nt revertaris, ^ciens cpiod ubi donuim
Visum quod sequeretur praeeuntem, venit-
est » veneris , sanus eris. « Persuasit illi Deus nt
que ad montem excelsum , in quo Dominum crederet, cujus nimirum dispositione omnia
invenit Jesum cum Angelis suis, audivitque D gerebantur. Rediit, rediensquepaulatim recepit
eum illi ductori suo dicentem : « Custodi niihi eam quae sibi promissa fuerat, misericordiam,
,

«istum. .. JauKpie misit etiain Dominus in cor ut non prius domuin pertingeret quain ple- ,

ipsius infirmi quaedam verba, quae suae Clarae- nariaj donum perciperet sospitatis.
Valli per illum mandavit. Facto ergo mane, ().
[ Anglorum quoque regina INlathildis

resedit qui moriturus illico pulabatur, miranti- lautiun liiiic iamiilo Dei exhibnit ali(piaudo
bus(pie oinnibus, dominum Godefiidum, tunc devotionis affectuiii, ut venieiiti Holoiiiain exlra
Priorem, nunc Lingoiiensem episcopuiii vocari urbeni cuiii populo pedes occurrerel ,
gravida
fecit. Cui praesenti inter caetera dixit : » INlandat tameii ipsa, multumque jam gravis. Quie post
» vobis Dominus, ut doinos amplas faciatis ,
dies ali(pi(>t, ut pariendi tem))us advenit, tain
.- (juae gentem possiiit capcie, (piani ipse niul- graviter est alUicta , ut tam ipsa , (piam douuis
» taiii missuiiis est vobis : liatribus(]ue gran- ouiiiis, de vita ejus peiiiliis doperareiit : jaui-
» giuriim maiKl.ile, iit iioneste se habeant, for- que (iniiii reli(pia supellectili paiiperibus et
 ;,, ,

2217 LIBER IV AUCTORE GAUFRIDO. 2-2 IS

ecclesiis delegata pararetur"^*quodam loco ex propria loquens expericntia
, vestis etiam regia :

in qua sepeliretur, tanquam protinus moritura. A « Verus inquit , « humilis, vilis vult )Cj)u- ,
>-

Tum suhito rccordata Hominis Dei et nomen » tari , non humilis praedicari'. » ,

iUius invocans plena fide, in ipsa protinus in-

vocatione sine periculo partum edidit despe- CAPUT II.
ratum. rvec distuiit legatum destinare fidelem ,

per quem gratias ageret celebri subventori De spiritu prophetiae , et revelatione futiiroriim , f|iia

ipsum sic natum , non immerito natum ejus clariiit.

appellans^.] Verum ille, quoties tale aliquid

contigisset audire , non minus humiliter, quam 8. quoque notissimum fuit, quod ad-
Illud
jucunde refutans, dicere consueverat : « Hoc huc in carne
degens, apparens autcm in spiritu,
» certe mihi sic est imputandum, sicut ei qui fratri cuidam obitus sui praenuntiaverit diem.
» conscius omnino non fuit. » Infirniabatur novitius quidam frater in Clara-
7.monasterio, cui nomcn est Bella- B Valle , bonae conversationis et bonae indolis
In
Vallis prope urbem Chrysopolim , homo qui-
, adolescens. Nec longe aberat dies, qua post
dam a daemone vexabatur, mira eo instigante annuam ex more probationem novum indue- ,

faciens, mira loquens. Post multas igitur ora- ret honiinem, si non prius hominem exuisset
tiones fratrum, cum improbe persisteret illa Siquidem consummatus in brevi, explevit tem-
nequitia spiritnalis recordatus est venerabilis pora multa placita enim erat Deo anima illius.
, :

abbas loci illius Pontius hodieque superstes Quinto igitur die ante ultimum diem suum
habere se stolam qua beatus Pater aliquandiu
,
visitante se fratre quodam [ Gerardo, qui hodie
usus fuerat in oblatione hostia; salutaris. Nec abbas est monasterii Longipontis] idem no- ,

cunctatus tulit protinus arma potentia Deo ,

et vitius exhilaratus plurimum, inter alia spiri-
fiducialiter aggressus est inimicum. Vix limen tualis gratise verba « Ecce, » inquit, « quinta
:

attigerat cellulae , in qua miser homo jacebat, » moriar die. Hodie enim mihi pater noster
cum subito ille malignus horrendis vocibus » dominus Abbas apparuit cum multitudine
victum se profitens : « En , » inquit , « egre- C » monachorum et blanda consolatione refo-
,

» dior, recedo protinus; manere ultra non » vens, quinto die morituruni me esse dicebat. »
» possum. » Respondente autem Abbate, « Per Exiit sermo inter fratres , et antequam imple-
» nomen Domini, et ipsius beati Viri meritum retur divulgatum est verbum. Exspectabatur ab
» cujus haec stola fuit, tibi prsecipio , exi ci- omnibus dies illa , sed prae omnibus ille beatus
» tius,ne moreris : » continuo daemon fugatur in exspectatione sua fuit. Jam dies quinta in-
ab homine , homo liberatur a daemone. Quis clinabatur ad vcsperam , iljius autcm spiritus
alter non periculose forsitan exsultasset , usque magis ac magis elevabatur ad Dominum. De-
adeo sibi spiritus esse subjectos ut ccdercnt et mum circa undecimam horam in ipso mortis
absenti? Verum ille Abbate ipso nuntiante nil agone positus, obducto prorsus, ut assolet,
motus; magisque subsannans eos quod videbat lumine oculoriim, et nemini jam intendens ad
magna super hoc admiratione moveri, haec cxitum festinabat. Interim visitans eum Pater
eadem verba respondit « Quidni facile nos : sanctus, velut ab alto somno revocat, et quasi
» duo praevaluissemus in unum? Leviter illum D retrahit commcantcm, nec insalutatum abire
» ejicere potuit Deus praesertim cum ego ut : , permittit. Ad cujus vocem aperiens oculos ct ,

» dicitis, ei socius datus sim et adjulor. » Hu- mirum iu modum facie serenata, aliquandiu
jusmodi nempe responsis in hujusmodi rebus intendcbat ineum. Mirabamur omnes mortalem
saepius utebatur. INoverat siquidcm verus et homincm, imo jam morientem eatenus trium-
verax non ostentator, sed aemulator humilitatis, i^harc de morte , ut in ipso mortis articulo c.\-
eflicacius dissuaderi posse hominibus quod stu- sultaret in gaudio, pulcheninie nobis cxhibens
pebant, obliqua quadam et artificiosa objectione, illud poetje :

quam aperta excusatione, <juae humilitatcm ma-

Incipe, parve puer, risn cognoscere matrcni '.
gis praedicabilem praeferendo , existimationem
iion minueret hominum , sed augeret. Unde Tum vero consolans eum Patcr sauctus, nihil

' Sciino 16 iii (lantic. — •

^ Virgil. in l)UCol. Eelog. 4. ^ Vidr r pisl. J I ,)
 2219 S. BERNARDI ABBATIS VITA I, 2220
tiiiRTf jiil)c't , soil ifclo piottims (•iiisii |)ertin-"^^versi ah iiiaiiihus stiuliis ad veroe sapientiae
gcir ad Doiiiiiiuiii Jesiitii Cliristiiin , ot olTerre A ciiltiiin , abreiiimliaiites saHutlo, ot Dei Fainulo
ei liuiniltiii j)auj)eris suaj rainili.X' salutatiunein. adh.-ercntcs : (jtioruin illc j)riiiiuin iiituens, cum
Ad lianc vocem ijua jiotuit capitis inclinatione subito iiitcr loquendum surgeret ,
peteretque
et niotu annucns labioruin, itcriim clausit ocu- vcstigia cjiis , incliiiavit se niodice , et fratri
los, et eadcin hora in j)acc (jiiicvit. cuidam jiroj^ius assidenti in aure locutus est,
9. IMiilta (juidcin liiiic faiiitilo Dci revelata dicens : « Istum cgo, sicut nunc video, venien-
per Sj)iritum , iiiulta sinc j)r;cccdcnti revclatio- » tcni noctnrna visionc jiroevidi, jirojitcr quem
ne mirabiliter ab co j)raHlicta cognovimus : ex » etiam Dominus nos addiixit. Qui nimirum »

quibus exeinj)li t;ratia pauca siibncctinuis. Cnin novitius in multa jiostinodum j)uritate et devo-
cssct aliquando Patcr sanctus in urbe Novio- tione conversatus ,
jiluriinumque acccptus Deo
nicnsium iti doino ej)iscoj)i Simonis, adductns et lioininibus, in Clara-Valle jiost aiinos alicjuot
est ad euin llerveius de Baugenceio, \mev ad- bcato line quievit. Aj^parucrunt aliquando Viro
niodum gratiosus, ortus ex regio sanguine, et B Dei in Treccnsium urbe posito venerabiles ejus
ijisiiis ej)iscoj)i iicpos. Dc qiio sc^juenti nocte filii, jam quidcm carne soluti, Galdricus et Ge-
faiiuilo suo Christiis ostendit, (juod erat post rardiis : (juoruni ctiani sccundum carneni alter
tempora longa futiiruni : siquidem videbatur germanus, alter avunculus ejus exstiterat. Cuni-
sibi tanquam in Missaruni celebratione angelo que velut accelerantes ocius jiertransirent, re-
(Hiidam jiacis osculum dare quod axl jiuerum ,
vocanti et retinere volenti respondcbant eun- ,

deferretur. Nec dubius de revelatione eumdcin dum sibi jiro fratre Gaufrido monacho ,
qui
Hcrvcium renuntiaturum sa^culo et futurum , eorumdcm a jirima convcrsione socius , strenuc;

aliquando devotum Christi fi\niulum promitte- satis in multis ccenobiis extruendis militaverat
bat. Quje j)romissio tam celcbris exstitit et vul- Deo. Continuo Pater sanctus excitatis fratribus
gata ut ipse quoque Herveius nobis jjostea fa-
, accelerari jubet et ad monasterium veniens, ,

terctur, adolesceiiti sibi ad onines arguentis ij3So dic sicut eis praedixerat
, eumdern Gau- ,

conscientise stimulos semper occurrcre, imjios- fridum jam jiositum reperit in extremis.
sibile esse ut post Viri sancti tale promissum C 1 1. [ Infensus aliquando rex Francorum se- ,

in saeculari habitu moreretur. Nec fraudatus est nior Ludovicus quibusdam sui regni episcopis ,

spe sua : siquidem venerabilisAV.iIerannusUrsi- suis eos scdibus et civitatibus exturbavit. Unde
Camjn ccenobii jirinuis abbas monachum illum etiam hic Vir reverendus plures scrijjsit ejii-
fecit , pacem quani
et angelico functus officio ,
stolas, jiro eorum pace laborans, (juarum ho-
ex ore Patris sancti ijjse susceperat communi- , dieque exeraplaria jierseverant. Accidit autem ,

cavit Herveio. Cujus talis postmodum apjiaruit ut j)ra?scntc eodem Patre sancto, ejiiscojii multi
convcrsatio , ut tali dignus oraculo videretur. indignationcm Rcgis flcctere cupientes , tota
Nam et praedicto Walcranno in regimine mona- huniihtate jirostrati solo tcnus , ejus tenerent
sterii Ursi-Camjii ille successit; et novissime vestigia, et nec sic gratiam (^btincrent. Qua ex
obitum suum imminentem sanus adhuc et in- re Vir Dei religiosa animositate jiermotus, die
columis eodem "Waleranno jier revelationem
, altcra Regcm diirius incrcpans, quod Domini
sibi annuntiante, pra,'scivit atquc jiranlixit. saccrdotcs sjuevissct , libcre (juo(jue dcnuntia-
10. Et quod addimus, huic simile fuit. Pa-Dvit,quod eadeni sibi nocte fuerat revelattim :

trem sanctum lines Parisiorum aliquando j^er- « H.Tec , « inquit , « obstinatio [)rimogeniti tui
agrantem, ut ad ij)sam diverteret civitatem, cjji- » Philij)j)i regis morle mulctabitur. Vidi eniin te
scoj)us Stcj)lKinus et caiteri oniiics qui jiariter » cum iiiinore lilio tuo Uudovico ad j)edcs cpi-
aderant, obnixe rogantes non j)otciant obtine- »scoj)orum, (juos heri contcnipscras, iticlina-

rc. Magno sifjiiidem zelo, nisi causa gravis ur- » tum : ef j)rotinus intellexi , Philijipo cclcriter
gerct, conventus jiublicos declinabat. Cumque » facto de medio, [)ro Ludovici substitntione
vcspere iter suum alias (jrdinassct, manc ubi » Ecclesiam, cjuam nunc oj>j>rimis, te rogatu-
jirimiim locutus cst fratribiis, diccre jubct ('[)i- » ruin. » Ouod (juidein iioii loiigc j^ost iniscra-
scojx), '< Quia Paiisiiis ibiiniis, ut logasti. > bilis casus iinj)lcvil : cl dcccdciilc Pliili|)j)o, cgit

Conveiiicntc igitur clero admodum cojiioso, sic- |)alcr, ul is, ijui fclicilcr hodic rcgiiat , l.iido-

iil scmper ab eu solcbant exjiclcrc verbum Dci, viciis JHiiior uiigcrctur. ]

cotitiiino trcs c\ illis com|)uncli siiiit , cl coii-

 , ,

T2'2 1 LIBER IV AUCTORE GAUFRIDO. 2222

"'"'mcnsis rerormata csl pax , ipso iiuiiiom il orati-
CAPUT III \ te, et operante; ut non esset aml)iguuni ejus
potissimum studio et merito piissinuun illum
De variis fuluris eveulibus spiritu iiropbetico ab eo principem a tam j^ravibus imn)inentibusque
praediclis. periculis liberatum.
13. [ Post anuos aliquot inter eumdem re-
12. Fidelissimum prineipem Theolialdum co- gem Francorum , et Gaufridum eomitem An-
mitem , in magna tribulatione probatum , non degavensium exercebantur inimicitia? graves.
uiinus mirabiliter quam mlsericorditerDominus Causa erat qiiod virum nobilem Gerardum de
,

nimirum potentissimus in regno, et

liberavit. Is Monasteriolo, Rege proliibente, in munilissiuio

secundusa rege, totus tamen eleemosynis de- oppido suo Comes obsidens, comprehenderat
ditus, et studio pietatis intentus, omniumque cum uxore ac liberis et propinquis, ij)samqu«'
servorum Dei, sed specialiter Bernardi Clara?- diruerat munitionem. Traclabat ergo Vir sau-
Vallensis amator devotissimus erat. Quemeate- B ctus de relormanda pace, multis ad hoc ipsuui
uus impugnari et affligi passus est Deus , ut episcopis et principibus congregatis cuin su- :

Rege pariter et vicinis potentibus fere cunctis bito Comes ille amaritudinis felle conunotus
adversus eum conjurantibus , usque adeo de insalutatos omnes relinquens equo insiliit et , ,

ejus evasione desperaretur, ut publice quoque recessit. Confusis denique ouinibus, jam con-

jam insultaretur religioni, pietati detraheretur, ventus desperatioue pacis solvebatur, et pr,'e-

eleemosvnis derogaretur. Monachi et Conversi dictus Gerardus accetlens ad llominem Dei , li-

inutiles ejus milites et ballistarii dicebantur. centiam postulabat, velut in niorteni et carcerem
Nec modo apud extraneos, sed in ipsis (pioque rediturus. Sub obsidibus enim ad colloquiuni
ejus civitatibus et castellis ejusmodi jam blas- illuc erat adductus. Cumque Vir Domini con-
phemiae personabant. Denique congregatis ali- solaretur eum ,
gravius ille flens et ejulans :

quando episcopis pluribus, aliisque personis, « Meam, » minus doleo sortem meos
inquit, « :

praesente etiam Viro Dei , dum super his age- » omnes lugeo parlter morituros. » Compassus
rent et colloquerentur, episcopus qnidam eo C itaque Vir beatus « Ne timeas, « ait. « Certus :

tempore, auctoritate ct opinione prudeutiae ce- u esto quia Deus tibi tuisque subveniet, idque

leberrimus aiebat « In manu Regis est comes : » celerius quam valeas vel spexare. » Si(iuidem

Theobaldus, non est qui possit eum eruere. »

' recordatus visionis, quam venfens ad id col-
Respondente alio quodam antistite « Est qui loquium viderat tanquam lecturum se Evari-
, ,

' possit liberare eum : » niultum ille miratus, gelium, a sancto e|)iscopo Malachia petere be-
quisnam crederetur posse ,
qucTrebat. Demum nedictionem , conlisus est pacem sine dubio
audiens quia potest eiun erij)ere qui omnia po- j)roventuram. JNecdum Gerardus ille limen do-
test Deus ; non parum substomachans : » Po- nins attigerat a facie ejus (.'grediens, cum subito
V test, » inquit, « si manifestusappareat, sicla- quidam occurrens, redire Comitem nuntiavil.
>' vam teneat, hinc inde percutiat; sed hactenus Mirati sunt omries, tani celereui audientcs j^ro-
» ista non fecit. » In tanta igitur desjieratione, missiouis effeclum. Kadem elenim hora Conies
cum praedictum j)rincij)em vehemenler urge- rediit, et j)ariter j)ax desiderata j)rovenit. Eral
rent extranei, gravius tamen impugnarent qui Dautem idem comes j)ro eodem negotio ex man-
.ib eo defecerant universi jiene jiotentes homi- dato summi Pontificis anatheinatis vinculis iii-
nes sui ; nec minus illum affligerent jiauci qui nodatus; sed absolveiidus liuiuiliaii , ut debiiit,
residui videbantur, ex aliorumdefeclu ij)si (juo- vel culj)ani suj^cr hoc falcri suam j)enitus re-
,

<juesusj)ecti : Lingoncnsisei)isc()j)iisGo(lefridus ciisavit : magis autem , ut erat j)lurimum ani-

Irequenter et familiariter Dei liomiuem consu- mosus, Deum sibi culj)am hujusmodi nunquam
lebat, quiduam Dominus suj)er his revela-
sibi remittere imprecabatur, iunocentem se i(j)u-
ret. Cuiille, cum jam saqiius resj)()ndisset,uihil tans et injuste ligatum. Qiiamobrem «lisccssil
sibi aj)j)arerc nisi Iribulatiouem sujicr Iribula- Patcr sanclus non j)arum liislis ab illo, dicens
tionem, dcmum ali(juaudo sciscitauti, ait , (juia ci, siquidem litteras noverat, « In qua mensnra
ijuinto mense j)ax erit. Sane ultima dic (juinti • mensus fiu-ris, rcmelielnr tibi '. » Eadem au-

'
Mallh. vn ,2.
 ,
: :,

1>-2_>J S. BERNARDI ABllATIS VITA I, 2224

teiu tlie , causantibus super liac iinprobitate""*» luoriturum in quo nunc positus es; sed velo-
persoiiis quibusdani, ot piincipein illiim gravi- A « citcr cxpcriiiieiito proprio probaturum, quan-
tcr criassc tliccntilius , accciisns zck) 1)ci i-aimi- » tnin tibi istoinm prosiloiatio (piain cxpetisti.»
lus, aicbat : « Graviter satis luvc tcmcritas pn- Qnod codcm postniotlnin dic iion absquc inul-
u nietur. Fieri omniiio non potest ,
quin lioc toinni admiiationc ctniiplctum cst, et de tanti
u eotlem anno comcs ipse aut moriatur, aut evi- juvenis ctmversione ca'nobium omni exsulta-
» dentem aliain divinae iiidiynationis senliat ul- litmc rcpletum. Lu|^entibus autcm sociis , et fa-

w tionem. vcrbum et cx ipsis, et ex aliis

» lloc inilia tota, ac mortunni illnin cernerent, eju-
si

audiere non pauci. Quod tam ccleriter est im- lante, prai cajteris Andreas quidam Parisiensis

plctuni, ut comcs idem inlra diem (juintum de- llenricum ebrium, Heuricum vociferabatur in-
cinium morerctur. ]
sanuin , nec conviciis, nec blaspliemiis parcens.
II. Ingressus alitpiando Servus Cliristi Ger- K contra sane, itlem Henricns pro illius potis-
maniae rcgnuni, lcstinabat ad partes IMoyunti- simum conversione Dci Hoininem dare operam
norum, pacem reformaturus regem Lo- B precabatur. Cui Vir sanctus audientibus niultis
inter :

tliarium , et Dimitte, » ait, « hominem modo anima ejus

praedecessoris ejus imperatoris '(
;

Henrici nepotes; Conradum scilicet, qui Lotlia- » in amaritudine est, nec pro eo multum sol-

rio postea successit in rci^num, et Fridericum » licitus sis qnia tuus est illc. » Cunique am- ,

patrcm hiijns Friderici , tjui post Conradum l)lius spe concepta Henricus instaret ut loque-
electus obtinet hodie principatum. Vencra- retur Andreae, severius intuitus eum Vir Dei
bilisautem mctropolitanns Moguntinorum Al- « Quid hoc est, » ait? « numquid non jam dixi
bertus lionorabileni tiuenidam clcricum , no- w tibi,Tuus est ille? » Andiens haec Andreas,
niine jMascclinum, Viro Dei obviani inisit. Hic astabat enim et ipse , sicut plurimum improbus
igitur Mascelinus cnin a doinino suo missiim se erat, ct a sacra conversationc vehementer ab-
esse diceret ad serviendum ei, paulisper intui- horrens, talia secnm , ut liodieque fatetur, ta-
tus illum Vir Dei : » Alius, » inquit, « Dominns cita cogitatione volvebat : « In hoc nunc scio
» ad sibi servicndum te inisit. » Expavit Tcuto- » falsuni te esseprophetam. Hoc enim certus
nicus, et niiratus quid dicere vellet, lirmius C » sum quia locutns es verbuni et non fiet. Hoc ,

asserebat a domino suo Moguntino sese archi- » tibi ego coram Rege et principibus, in celebri
episcopo destinatum. E contra Servus Christi »quocumque conventu improperare non par-
<< Falleris, » ait, « major Dominus est, qui misit » cam, ut tua omnibus falsitas innotescat. » Cae-
» te , Tunc dcmum intelligens Iiomo
Christus. » teruin tpiam niirabilis Deus in consiliis super
quorsum scrmonem « Putas »
vellet vibrare : , filios hominum, ridens corum vana conamina,

inquit, « quod monachus iieri velim ? Absit a ut jiropositum suum quando et quomodo ipse ,

» nie non cogitavi

; nec ascendit super cor , voluerit impleatur! Siquidem die altera ibat
» meum. » Nlhilominus lamen renuente illo, Dei Andreas mala oinnia imprecans nionasterio
Fainulus aflirinabat omnimodis fieri oportere ubi dominum tlimittcbat, ipsain quoque desi-
non fjuod ipse tle se cogitaverat sed qiiod de , derans vallem funditns snbrui cum habitatori-
eo disposuerat Deus. In eodem denique itinere bus suis. Nec parum moti sunt et mirati, qui
conversus ad Dominum saeculo valefecit , et praedictum Viri sancti de ipso audierunt ver-
cum aliis pluribus littcratis Iionoratisque per-Dbuni, cuin taliter vidcretur abirc. Sed non diu
sonis , tpias coUegit eo tcmpore Servus Cliri- pusillanimitatem eoruin et lidem niotiicam ten-
sti, ipse tpiotpie, sicut sibi praedictum fucrat, tari passus est Deus. Illa tantum die proce-
secutus est eum. dens et repellens quodammodo ^ratiam Dei
15. Hcnricum tpioque germanum regis Fran- nocte proxima victus et quasi vinctus trahente
cornm qni Belvaccnscm liotlie catlicdram or-
,
se et vim tacientc Spiritu Dei , dicni cxspcctare

nat, non tlissimili Dominns convcrsionc muta- non ptituit; sed cxsuigens aiitc diluculum , ve-
vit. Accidit enim ut veniens idem Henricus ad lociterque rediens ad monasterium , alteruin
Homincm Dci supcr qiiodam saeculari ncgotio nobis Saulum , vcl inai^is de Saulo altcro Pau-
ItMiitnrns, (•onvcntuni ctiaiii iratrum visitans lum alterum cxhibcbat.
(iMiiin scsc oiatioiulmscominfiidaict. Cni Patcr 1(1. Jntcr ia'tci()s ([iios de vana convcrsatio-
sanctus inler vcrba sancla; cxliorlalionis : « Con- ni- linjiis sa-culi |icr ininistcrinin scrvi siii Cliri

>' (ido, " ait, « in Domino, nc(|n.i(piaiii iii co lc •iln^ ciipuil, ilc pailibns flandii.c iniilti ali-
 , ,

2225 LIBER IV AUCTORE GAUFRIDO. 222 G

quando nobiles, multi sapienleset litterati viri"'"imo continuuni responsum mortis in se ipso
sub ipsius niagisterio sacram professi sunt ser- A habens , sustinuit donec Pater sanctus rediret,
vitutem quorum primus videbatur Gaufridus
: qui, ut olim promiserat, eum traderet sepul-
ille de Perona ,
qui postmodum in Clara-Valle tura?.

Prioris officio functus est, et defunctus in eo, 18. [ Regina Franciae , supradicti Ludovici
In quibus evidcnter satis evanyelicum illud im- Junioris uxor, plures cum eo fecerat annos, et
pletum est : Multi dicent vobis Ecce liic est
, sobolem non habebat. Erat autem Vir sanctus
Christius , ecce illic\ Phu'imis enim persuasio- apud Regem pro quadam pace laborans, et
nibus actum est cum eis, ut aliam maijis ehgere Rejjina in contrarium nitebatur. Cumque eam
professionem aha debuissent donec
, et loca moneret desistere coeptis et Regi suggerere
, ,

occurrit Dei Famulus jam prope dispersis et uiehora, inter loquendum illa coepit conqueri
:

in verbis gratiae, quae procedebant de ore ejus, super sterilitate sua, humiUter rogans, ut sibi
pristina omnis haesitatio facta de medio , et om- partum obtineret a Deo. At ille « Si feceris, » :

nium pariter in ipsius consiho irrefragabihter B inquit, « quod moneo , ego quoque pro verbo
est firmata vohintas. Quod quidem non sine su- » quod postuUis , Dominum exorabo. » Annuit

bita et penitus insperata quorumdam ex ipsis iUa , et pacis non tardavit effectus. Qua refor-
mutatione factum animorum. Denique cum est mata, praedictus Rex, Regina nam verbum ei

jam Dei Hominem ad monasterium sequeretur suggesserat, a Viro Dei promissum humihter
praedictus ille Gaufridus, gravissima ccepit ten- exigebat. Hocautem tam celeriler est impletum,
tatione pulsari. Intuitus autem iUum unus e ut circa idem tempus anno ahero eadem regina
fratribus : « Quid est, » « quod facies
inquit, pepererit. ]

» tua exterminata, et tristitiie quodam nubilo 19. Dominus abbas Rainardus Cisterciensis
» graviter obvohita videtur? » Cui Gaufridus : quem ex Clara-Valle assumptum Pater sanctus
« Scio, «inquit, « quod nunquam amphus Ixtus et ut (ihum amplectebatur, et reverebatur ut
» ero. » Quod verbum cum ad Dei Famuhun j^^^f''^'" ? ^^ quorumdam monasteriorum ordi-
idem frater satis anxius retulisset, videns ihe nationem Provinciae partes intravit. DequoVir
sacram basilicam prope viam per quam gradie- C Dei in Ciara-Valle consistens dum fratri cui- ,

bantur, in eam divertit, et ingressus orabat. dam loqueretur, subita inspiratione permotus :

C£Eteris autem dcforis praestolantibus, Gaufridus « Dominus , » ait,« Cisterciensis, aut mortuus
ihe gravatus taedio super lapidem obdormivit. » est, aut in proximo moriturus. » Nec parum
Demum cum ambo pariter surrexissent, ihe de ille frater miratus est audiens magis verbum :

oratione, iste de somno, apparuit idem Gau- tamen obstupuit, cum ejusdcm abbatis postdies
fridus tantum jucundior et hilarior CcTeteris ,
paucos audiret obitum nuntiari.
quantum tristior prius. Cumque ei pra;dictus 20. [ Eodem anno quo de hac vita Paler,

frater verbum mcestitiaj quod locutus fuerat, sanctus fuerat exiturus, tres adoicscentes de
amicabihter improperaret : « Etsi tunc, » inquit, proximo oppido, quod Barrum dicitur super
« dixi, Nunquam amphus
Isetus ero; sed nunc Ahjam monasterium Clarae-Vahis gratia con-
,

» dico ,jNunquam ampiius tristis ero. » versionis intraverant, quorum tertius, suadente
17. Idem quoque Gaufridus primo tempore mahgno, ad vomitum cst reversus. Qua ex re
tirocinii sui pro patre suo viro nobili et potenti, D pro duobus aliis magis solliciti fratres, ipsis
(|uem in saeculo reliquerat, filiali pietate solli- quoque proesentibus, Patri sancto super hoc lo-
citus, Patrem sanctum pro cjus conversione quebantur. At ille intuens in cos : « Hic , » in-
rogare Dominum , affectuosius exorabat. Cui quit, < nulla unquam tentatione laborabit : iste
Vir Dei « Ne timeas, » in{|uit, « cgo illum pro-
: » vero, muha ; scd tamen j)r<Tvalebit. » Utrum-
» batum monachum manibus meis in liac Clara- que sicut audivinuis, sic vidinuis : adeo ut fre-
» Vaile sepeham. » Utrumque secutum est et : quentius ahcri objiceremus, cum aliquoties in
perfectusmonachusfactusest; eta Patre sanclo, tentatione pene deiiceret, et inciperct jaiu abi-
sicut ipse praedixerat, in Clara-Valle scpultus. re, impossibile esse ut vinccretur, qucm Vir
Tanquam eniin niori illo absentc iion possct sanctus dixcrat niilla lcntatioiic vinccndum. ]

(luinque mcnsibus infirmatus, ct crebcrrinmm ,

Pernoctabat aliquando Dci Famulus in orationc,

' Mnllli. XXIV, 23.

2221 S. BER^ARDI ARRATiS MTA I, JJiS
111 siio Clarai-Vallonsi ccieiiohin foiisliluliis , (^"''gclista lcstaliir : Si o/nfiin scnbrrc/ititr, /ic ij/Mu>i
solita iiiteiilioiu' Doiiiiiiiiiii ilfprfcahatiir. Ooii- \ </u/i/e//j ii/ii//i/i///i i/ifjcrr cds-, i/iii .scri/jc/n/i fiir-
ligit aiitoiii (acliiii lioia paiipt rtiii (nicimlam, cl iii//e, /i/j/ds'. Cx-tciiini iios saltoin paiica dc plu-
vcrc paupcrcni spiritii, iii cclla liospittim mori, rihus c.\cmpli tjratia prorcraimis. Castruin-Vil-
ciijus animam cnin vocilnis canoris iii cd-liiin iamim accol.x- vocaiit, quod a Clara-Vallo , ut
clofeiTi Pator sanctus aiulivit : cl intcrroi^atis aiunt, sox niilliariis distat : ubi inulicr pr.negnans
inano (Vatrihiis, (pii adriicrant, illam fiiissc lio- tcmpus omno transicrat j)aricndi, ot alicpiantis
rani ohitus ojus comporit, (pia pia'dictas audio- cum nccduin parerot,
mcnsii)iis jani dcciirsis,
rat iii sublimo tcndciititim vocos amplius mirabatur. Cujus eo usque dilatus est
partus, ut niurbus potius vidorotur, nec jaui

CAPUT IV crederetur esse prtegnans, sod tninens. Quis

enim credcro possct infantuliim anno integro
Df luirubilibiis et variis Ix-iieliciis ab eo pra.'scrliin in intra viscora posse matonia tciieri ? Desporata
,

regno Galiiie ,
jjncstitis. B ijj;itur mulior ad inonasterium Viri Dei ducitur
sic se liabcns. Sistitur ad portani inisera , ot

21. Cum bcatns episcopus Mahu-iiias , cujus portario liatri causa tam miscrabiiis intiinatur.
vitain virtiitibus picnam Virsanctus studioso Roiratus iilo, ct inauditocompassnsincommodo,
descripsit, ju\ta desiderium cordis sui in Clara- supple\ adiit Patrem sanctnni , lidelitcr ei ne-
Valle beatam coeloanimam reddidisset; offcrens cessitatem indicans mulieris, lideliter explens
pro ojus transitu vonerabilis Abbas liostiam sa- negotiiim suscoptas Icgationis. Et, o mira divina-
iutarom, i^Ioriam cjns Domino revclante coi:;no- virtutis o})eratio, niirabiiius accciorantis tiuod
oodom inspirante, sacrilicio jam o.xpioto,
vit, ct tardabatur! Tanqnam onim hoc so- iniral)iiiter
lormam mutavit orationis, et coiiectain intulit, lum tanto tempore nasciturus infans exspecta-
qua? ad sanctorum pontiluuuu ceiebritatos, non verit, Iiora eadem femina peperit, et praecur-
ad commondationes defunctorum perlinot, ita rente remcdio, ad portam rodiens frator iilc
dicens « Dcus qui beatiim Malacliiam ponti-
:
, incommodum qiiod nuntiavcrat, non invcnit.
» (icem sanctorum tuoruni nieritis coa?quasti, C 23. Alio tempore in territorio Autissiodoren-
" tribue, quassumus, ut qui pretiosaj niortis cjiis si, apud oppidum quod Cona vocatur, mulior
" festa agimus, vitaj quoqueimitemur exompla. » t|uaedam periclitabatur multis diebus, quotl vc-
Deinde reverenter accedens, sacra ojus vostigia nissct fdius usquo ad partum, et vires non ha-
devotissime osculabatur. Moduin tamon ct so- boret parturions. Cunique supervenissot interim
rieni visionis nec cuiquam aperire, nec in ejus- ServusChristi,postuianti benodictionem, aquam
tiem episcopi Vita scribere acquievit hoc tan- : bonedictam misit. Gustavit nnilior, et confestim
tumrespondens, cum plurimumrogaretur, nimis natus ost pucr tpiem vencrabiiis episcopus
:

ad propriam sui ipsius pertinuisse personam. Carnotonsis Gaiifridus bapti/.avit , Bernardi ei

[Nec sano dubiuin, plura eum simiiia occuitasse nomon iniponens. In oodem itinere ot in ter-
similiter, quaecumque videiicet passus est Do- ritorio eodem, diim febricitantium multitu-
minus occuitari. Nam ot Virduni aliquantlo, do, sicut ubicpic solebant, a Doi llomine pa-
qua; est civitas Lotharingiorum, cum ad tu- nom petoront benedictum , Girardus qnidam
niulnm revorcndissimi viri Aiberti " episcoi^i D ciericus ex castro, cui nomcn cst Claiiiicoinm ,

Osticnsis, noviter ante defuncti, pro commenda- maie scioius ot subsaniians lidem populi bias-
tione ejus sacrilicium laudis oirerret, coliectam phemabat. In ipsis antom vorbis blasphemia"
simiiitor in line mutavit : de quo tamcn quid <;ravissima fcbro corrcptus, usqno Autissiodo-
vidissct, nec interroj^atus est, noc confossus, rum abcuntcm soqui coactus ost \ iriiui Doi : cl

cuin sine ccrta rovoiatione id fecisse minime pa>nitentiam agons apiid oum ipsam , , cui de-
vidcatur. ] traxorat, muitis obtinuit precibus l)enedictio-
"22. Siipcr liis (pi;e ad i,'ratiain pcrtinont sa- nom. Tam multis vero gustata ejusmodi bono-
nitatnm, tain iniiita insii^nia por liiinc famulum dictio rcddidit sanitatcni, ut solitis Dci, cujus
•>iiii pciattis csl Cliiislus, iit in co ipuxpic li.cc \ irtiilc li( baiil, posscl tiotilia comprolicndi.
\idcrcliir cxliibcii, (piod dc ipso .lo.iuiics c\;iii- 2i. \ idimii^ iii Moldcnsi lcrriloiio mililcm

.Idjii •^
l,(f;cmliiiii Mdtliii l//>iiiii; ad i|iinii ci.i^l. '1',», cl ilc <|ii(i mi|iu» lib. '•
, ii 1
 ,

2229 LIBER IV AUCTORE GAUFRIDO. 2230

devotissimas referentem gratias Viro Dei, qiiod"'*non modo erga oiini ,
qiiom lani unicc suspi-
ad primum gustum jjanis ab eo boncdicti, ple- A ciebat , scd etiam erga niinimos (juoslibot IVa-
iiam roceperit sospitatom a fcbre quartana, qua trum exliibuerit , non est facile dictu. Domuin
sic gravitor laboravorat mcnsibus formo docom roditurus ad propria, ut bcnedictum a Dci Fa-
et octo , ut in hora acccssionis, quasi phre- niulo pancm referre possit, ct diutius conscr-
neticus, necmatrem agnosceret suam. Virum vare, humano sensu praecipit ut in clibano ro-

quoque venerabilcm Gerardum Lomovicen- , coquatur, sicut solent qui maria transeunt,
som episcopum tostantem audivimus, juvenem
,
panem forre biscoctum. Audionsautcm Sauctus
quemdam do familia sua lethalitor in cajnte non ost passus errare hominom tam dovotum
saucium, cum jaceret spumans et impos mentis, sed amicabiliter arguons in hac parte fidoni ojus
immissa sibi in os buccellula panis, quem be- niodicarn inveniri : « Itane, » inquit, « non po-
nedixerat Homo Doi , tam colerem sensissevir- » tcrit pancm ipsum bcnedictio magis quam
tutem , ut incoluniis surgcret ipsa hora. Neque » recoctio conservaro ? » Et non acquievit bcne-
illudtacendum quod ipsam quoque substan- B dicore illuin, sod comuuinom sibi panem prae-
,

tiam panis ab omni corruptionis injuria cadem cipiens oxhiberi, benodixit, ot dixit « Eccc :

benodictio vindicabat; adeo ut plures videri- » hunc tolle tecum, nihil deinceps de corru-
mus, qui per soptennium et ultra eosdem ser- » ptione sollicitus. » Tulit, et ad suos rodiens
vaverint panes, ncc coloro, nec sapore nuitato. usquc hodie gloriatur lidoi suaj dorectum ovi-
Antehos paucos dies, venerabiles abbatos, Gi- dontissima vi\ veritato convinci. INoc enim pas-
rardus et Henricus, de Sueciae partibus ve- sus cst Patris sancti non visitaro sepulcrum-',

nientes, dum super his conferremus , testati nec niinus orga oum nunc afficitur, nec minus
snnt nobis, panom ante annos undecim ojus quam olim in vivente conlidit , niniirum quem
boncdictione signatum manero adhuc ajjud sc vorius vivore omnino non aud)igit. Confcssus

ponitus incorruptum. Nec dissimilem apud ali- est otiam nobis dc pane quom rotulit (|Uod ,

quos nostrum usquc hodie novimus, et apud nunc usquo cum jam tortius annus transierit, ,

alios multos credimus esse repositum. Et nunc illaesum oum Beati viri fidos et bonedictio cu-
idoneum satis et evidens hujus rei tostimonium C stodivit.
proferamus. 20. Narraverunt otiam nobis viri religiosi
25. Vir magnus et magnifico honorandus qui cnm eodom archiepisoopo venerant mira- ,

Danorum archiepiscopus Eskihis Patrem san- culum dignum momoria nui)erfactum in cee-
ctum unico venerabatur affectu, unica devo- nobio, quod, utsuprameminimus, in terra sua'
tione colebat. TNec contentus ost in liliis eum ipse fundavit''. Erat enim inquit in regio- , ,

videre, cum novum ca-nobium exstruxissot, et ne eadom adoloscons nobilis, ipsius quoquo ar-
impetrasset ab eo desidoratum sacra; congroga- chiopiscopi sooundum carnom propintpuis sod ,

tionisexamen. Praevaluit apiul eum desidorium ob multa sua flagitia minus charus. Correptus
vchemcns, ut homo tantae auctoritatis, ot in autom gravissima valetudine, visitationem ejus
insulis illis tam ecclesiastica quam s*culari au- vix impotravit, et por manum ojus ad mona-
ctoritate singulariter potens, expositis suis om- quod fundaverat, illo sc contulit. Ubi
stcriuni
nibus, etiam sometipsum periculis multis tra- etcum maximacordis conq)unctiono ronuntians
deret ot la])ori. Nam do cxpensis diccre non est D saeculo ,
per diesaliquot in humili ot lidolissima
magnum ,
quamvis eumdom audierimus pro- confossione persistons, magis ac magis eadcm
lostantom, (juod ( \])endorit in itinero ipso ar- a?{jritudino laborabat. Qua donuun invaloscente
genti marcasanq)lius(piam sexoontas. Venitergo exitum sibi iuuninore cognoscons, abbalis et
Claram-Vallcm tam humilis ct sublimis, (luem fratrum prajsentiam mirbamplectel)aturaifectu,
a tinibus torrse non curiositas audiondai sa|)ien- mira eos devotione monebat, ut spiritualia
tiae, scd fidei zelus et plenitudo dovotionis at- arma corriperent, ogressuram i^rotiiuisanimam
traxerat. llbi (luantum flevorit, (lualom sese sil)i commondalain (Tlicacilor protooturi, et ox-

' Kskilus dciiiiiiii iii (il;ir-i-\'iillr iiKiiiiit liiis iiiiiiii II 7K, iliiiiciii ilcci'ssil iiimu 1181 , c\ (ilironicu (:iiir;c-\ alKiisi.

l'.\slal ad ciiiii epist. .'{'.JO.

''
Is (liio iiiiiiiiisU'ria OkIiiiis Cislcrciciisis liiiidiivil iii D.iiiia : iiiiuiii \ociiliiilo (•i.iiiiiiliiiiii iii (.lncccsi Ltiiulcusi ;

altcrniii , Escoiiciisc in Iloskiklciisi , dc (|iio iiic sciiiio.

2231 S. liKR.NAllDI AIJBATIS VITA I, 2232
hibituri fideliter necessariuni pmisus inter^^^pristinani sanitaleni nicntis et corporis per
imniinentinni hostiuni crutlelissinia tela con- A heati Patris nierita sancta recepit, nil penitus
ductuiu. (.aiiiKpie in luijiisinocli supplicatione (piocl in illo tain gravi casu Ceccrit aut locutus
tlivinis jam Sacrainentis niunitus, et de corum- luerit, recordatus. Ha;c quidem a nobis de
deu) servoriim Dei patrocinio , et Domini mi- testimonio viri revercndissimi Eskili Danorum
seratione piissima devt)tione praesumens, ac arcliicpiscopi c.\ occasioiie panis a Dci Homine
j)roincle cii(iimstantil)iis omnibus nmltam suae benedicti, non sine (piadam anticipatione sunt
saliitis relincpiens iicliiciam exspirasset; olTcre- dicta. [ De csetero jam ex ordine relitjua pro-
bant fratres pro commendatione animae ejus , sequamur. ]
quam devotissimc poterant , Dominici corporis 28. INon modo autem hominibus, sed peco-
hostiam salutarem. ribus etiam et armentis tain frequenter ejus
27. Tiiin subito inimicus humana! saliitis, bencdictio profuit , ut monasterii sui cellera-
ex ejusdem, sicut indubitabile esse videtur, rium dure aliquando increparit, tjuod sibi non
liberatione animae, quam ex multis diebus ir- B indicans, mori animalia permisisset, unde fue-
reparabilitcr sese occuj)asse credebat , iram rant j)auperes sustentandi. Dchinc ut solitus
ma^Miam concij)iens, et eamdcm permittente , crat , bcnedixit sal, et animalibus jussit ap-
Deo, crudeliter satisexercens, unum e fiatril)us poni, et protinus lues orta cessavit. Quod in
repentino furore pervasit. Clamabat igitur hor- aliis quoque monasteriis vidimus et cognovi-
rendis vocibus miserabilis homo, et vix multo- mus, ut audiens fratrum animalia mori , inter-
rum manibus tenebatur. Demum cum maximo dum etiam non rogatus, sed ipse prior admo-
quidcm Jabore asportatus, et in lectulo religa- nens eos eodem remedio subveniret. Gaudura
tus, tam sua quam astantium membra dentibus dicitur locus quidam Caziacensium monacho-
apjietcns, dirissime vexabatur. Kec illa quam rum ubi Vir sanctus cum aliquantlo jjernocta- ,

prius nosset lingua, sed nova quadam, quam ret, exhibitum sibi juvenem claudum oratione
nec astantium quisquam noverat, loquebatur. et benedictione sanavit, ita ut j)ost dics pau-
Lt cum nihil quod diceret intelligerent, tam cissimos per eumdem locum redeunti incolumis
libere tamen et sine offendiculo non inconcin- C et devotus astaret. In eisdem partibus vico ,

nas eum audiebant ederevoces, ut indiibitanter cui nomen Algorrium, mulierem phrenelicam
crederent quod lingua aliqna loqueretur. Post populus obtulit transeunti cui nianus impo- :

aliquantas igitur horas, cum vehementer con- nens et orans sanam dimisit et abiit. Hanc , ,

lusifratresquid agere j)ossent anxiecogitarent, in eodem vico postea vidimus, Yiro Dei cum
et studiose conquirerent; unus ex eis salubre gratiarum actionibus occurrentem.
consilium Domino inspirante concipiens, sacra 29. In remotis etiam regionibus, quocum-
j3ignora ab ipso archiepiscopo eodem anno que eum Ecclesiae sanctae necessitas traxit,
istic deposita, videlicet de caj^illis et barba , et virtus est prosecuta signorum. Apud Viride-
dentem unum beati patris nostri Bornardi af- Folium ( sic enim dicitur castrum territorii
ferri monet, et ejus pectori superponi. Quod Tolosani, quod, utsuperiore libro meminimus',
ut factum est, Germanica lingua j)er os ejus alicjnando Pater sanctus introiens, multis ibi-
horrendis vocibus ncquam spiritus ex-
ccej)it
dem virtutibus claruit puer mancus et claudus
)

clamare «Tollite, tollite, amovete Bernar-

: D ex utero matris suae , ad cujusdam memoriam
» tlum. » Et dicebat : « Heu quam jjonderosus martyris , utriusque pedis et alterius manus re-
,

» factuses , Bernarde ! quam gravis , tjuam in- ceperat sospitatem. Hujus alteram manum ad-
» tolerabilis factus es mihi Cumqiic luec et tanquam divinitus servatam
invaliclam
! ->
luic ,

similia alicjuaridiu clamitans loqueretur, factuin sibi, Patcr sanctus benedicendo sanavit, ut
est brevesilcntium, et subito frater idem Do- sanctorum innotesceret particeps esse virtutis.
mino miserante purgatus, aperuit oculos, ac Caturcium tlicitur civitas Atjuitaniie, j)er quam
veiut de gravi somno evigilans circumstantes , Viro Dei i|>so temj)ore tiausitus luit. Ibi, j)r;eter

fratrcs et sua j)lurimuni viiicula mirabatur, ve- alia benelicia (ju;e j)r;estitit iiiiiruiautibus mul-
rcciiridc satis quidnam sibi vellent luec, vel tis , unus de pueris ej)iscoj)i civitatis ij^sius, qui
(jiiid accidissct, interrogans. Ex ea igitur hora ex vulncre gravi alterius oculi lunicn amiserat.

( :;.,.. .;.
2233 LIBER IV AUCTORE GAUFRIDO. 223 i
sub manu ejus visum recepit. In pago quoque' '^'tereseim dicitur locus ad ejusdem dioecesim per-
Engolismensi loco cui nomen est Castellare, A tinens civitatis , sed plurimum a civitate re-
,

post oblationem hostiae salutaris, astantibus ve- motus. Ibi quoque, sicut et in cjeteris illius
nerabilibus episcopis, Lamberto Engolismensi, provinciae per quae transiit locis, multis in Servo
ct Gerardo Lemovicensi, puerum ex matris suo miraculis glorificatus est Deus ubi etiam :

utero claudum et mancum, cujus in modum cajcus natus sub nianu ejus visum recepit. Item
pilae cubiti cum genibiis umbilico ,
pedes au- alteri a nativitate surdo et muto auditus reddi-
tem natibus adha?sissent, Dei Famulo offere- tus est et loquehi. In civitate etiam Basilea cum
bant. Atille singula membra, edito prius signo ex more sermonem habuisset ad popukim ut ,

crucis, attrectans, mira facilitate extendit pro- impleretur in eo quod de sanctis Apostobs \e<^i-
tinus et sanavit. Apprehendens denique manum tur, qiii videlicet profecti prcedicaverunt
ubinue
ejus erexit illum , et dimisit Hbere gradientem. Dninino coopcrnnte, et sermoncm conjirmante se-
PopuUis autem pro tantis nimirum virtutibus, qiientibus signis^ oblata est ei femina muta et ,

magnis vocibus Dominum collaudabat. Nam et B confestim oranteeo locuta est oblatus est clau- :

die sequenti in pago Lemovicensi in vico , dus, et ambiilavit oblatus est cajcus, et vidit.
, :

quem Sancti-Geniani " nomine vocant signa 3L Apnd Spirensium civitatem, pra?scnte
,

per eum plurima claruerunt. Undique enim Romanorum rege Conrado, qui Dei Homineni
confluebant qui incommodis variis laborabant, ab ecclesia ad hospitium devotissime deduce-
et virtuscrat Domini ad sanandum eos. Ubi in- bat offerebant puerum claudiim ro"antes ut
, ,

ter caeteros puer ferme decennis, csecusex utero ei manum imponere dignaretur. Quem si"^na-
matris sua^, coram omni popiilo oblatus est tiim protinus erigens, super pedes statuit et
Viro Dei. Qui in digitos suos exspuens, et li- libere gradiebatur, in Dei laudem acclamanti-
niens oculos ejus ,
brevem fecit orationem, et bus universis. In capellaepiscopicivitatisipsius
in nomine Christi aperuit oculos caeci nati. Rege ipso vidente , visum reddidit cjecae cui-
dam mulieri, et claudo nato gressum donavit.

CAPUT V. quidem et alia in manu ejus ibidem

IMuIla
C Christus effec.it, sed ad exemplum pauca suffi-
De variis miraculis a beato Bernardo per Germaniam ,
NonnuIIos etiam pauperculos pneros Rex
ciant.

Constantiie, Basileoe , Francofurli , Treviris , etc. pa- ipse devotus suis

illi manibiis offerens de mul- ,

iralis. torum curatione meruit gratulari. Nec modo

apud praedictam Spirensium urbem , sed apud
30. Regnum quoque Germaniae cum introis- Francovadum INIoguntinae dioecesis locum in-
set aliquando Vir beatus, tam excellenter enituit numeris virtutibus idem Dei servus effulsit. De
in gratia sanitatum, ut nec verbis exprimi , nec tota siquidcm regione quotquot patiebantur

credi valeat si dicatur. Nam et testati sunt qui afferebant ad eum, et tantus erat concursus
adfuere in territorio Constantiensi, circa vicum ut praedictus rex cum aliquando populum
quem Doniguem nominant, ex iis qui diligen- comprimentem coercere non posset, deijosita
tius vestigarunt et viderunt oculis suis, una die chlamyde Virum sanctum in proprias ulnas sus-
illuminatos ad ejus inipositionem manus Ciccos cipiens, de basilica cxportarit. Inter ])Iurimos
undecim ; sanatos etiam niancos decem, et clau- D sane qui ibidem adopti sunt sanitatem senex
dos erectos decem et octo. Caeterum ne fecisse quidam paralyficus de vicinia illa homo notus ,

nos inopes copia videatur, ex rnnumera multi- et honoratus, multis suorum precibus, non sine
tudine saltem pauca memoriae commendamus, multo labore introductus est ad Hominem Dei :

quae in locis celebrioribus facta noscuntur. Cum a qiio post brevissimam , ut solebat orationein
venisset Constantiam Homo Dei , et undiqiie sc erectus protinus et sanatus, non modo incnlii-
virtutum ejus fama diffunderet, abbas Aiigien- mis sed et fortis apparuit, ut posses credere
,

sis (
quod intra lacum Lemanum antiquum ex- si videres , non tam alteratum hominem esse
,
stat et nobile monasterium ) hominem quem ,
quam alt<'riim. Jamque eo viriliter procedento
suis eleemosynis suslentabat, cjecum misit ad parabant alii tollere lcctum ejusin quo advcctus
eum, et confestim videntcm illum recepit. Hey- crat, ciiin revocans eum unus ex circumslan-

Maic. XVI, 20. •''

Alias , iicrniaiii.
 , ,

Tm S. BERNAilDl ABIJATIS VH A 1, 223G

libiis llugo Tullonsis KcclcsiaR archidiac()nus,"**sub omni vclooitatc (jiiod dicitiir : dcj)onitur
cvaiiijelici illius paralytici ineiiior : » Non sic, " A illico, illico Ljraditiir, illico sanus et incoluniis
ait, » non sic vacuus reverteris, tol/c ^rabatuin innotescit.
1. tuuni, et anibula '. » Et imponens in humeros
ojiis, (liniisit euin libere procedeiitcm : et oiii- CAPUT YI
nis plebs ut viclit , dedit laudem Ueo. Ibideiu
etiain puer surdus et niutus ex utero luatris De vai iis et illusliibus miraculis Colouiie , Aqiiisgiani

sublevatns per scalani et in fenestra ac- Leodii , Canieiaci , et iii Hispaiiia faclis.
sua» , ,

ecdcns ad Virum Dei , sub manu ejus audituni

recepit pariter et ioquelaiu. Sed et paralytica 33. Non est nobis Colonia transeiinda. Macna
quajdam mulier de eadeiu rcijione dives et , cst civitas : niayna illic Dei Famiilo virtus ad-
iionorata, ibidem recepit amissam ex multo fuit; magna illum devotio coluit popnloriim.
tempore sospitatem. Diimque exsiliens ambula- Ostenditur us^ine liodie in claustro beati Petri
ret, oiunes quidem lajtati sunt qul vidcbant, sed B siciit a personis vcridicis nuper accepimus ,

pr.Te c.Tteris exsultavere milites qui attulerant adolesccns oliiu claudus, niinc libere gradiens,
et obtulerant eaiu. Nain et ipsius sibi particeps qui oblatus ^ iro Dei, ad imposilionem nianus
esse virtutis religiosa devotio videbatur. Per ejus gressum recepit,unde etiam lilius ejus pu-
idciu teiu])us transeunte Sancto propc vicuiu blice cognominatur.Abbas Henricus de Suecia ,

in littoro Rheni posituiu quem Bobarduin vo- ,

cujiis nos supra fccimus mcntionciu *, nupcr

cant, et varios per universam provinciaiu cu- retulit nobis, feminam nobilem, germani sui

rante languores, oblatus est paralyticns in gra-
bato. Auditasiquidemfamavirtulum, apra^dlcto
vico in occursuiu ejus sc fecerat apportari. Cui
in medio populi manus imponens erexit hoiui-
olim uxorem, cum post obitum viri sui prje
dolore phrenesim incurrisset , ct multo tem-
pore sic se habens, in vinculis teneretiir, ei-
deiu Patri sancto in praefala urbe oljlatam et
, ,

nera, incolumemque reiuisit ad propria. vix tenuiter in tnrba circumstrepente signatam,

32. Eodem auno ingredienti urbem Treve- dum ex more ligata reveiiitur, mcntem pristi-
rensium Servo Christi ex more obviam ruit C naiu atque integram recepisse salutem. In ea-
,

|)opulus universus. Offerunt autem ei soiores
duas, qu;e ab annis quatuor, amborum lumen
amiserant oculoruiu. Quaruiu ille utrique im-
primens signum crucis visuiu reddidit lucis
dem etiaiu civitate (iliam surdain eidem Patri
sancto parentes uobiles obtulerunt. Hanc aie-
bant a pueritia traditam sanctimonialium mo-
nasterio feminarum
, ibidem amisisse prorsus : ,

ct videntes Viruiu Dei cum caeteris se(|ueban- auditum et annos plures in eodem incoiumodo ,

tur. In ejusdcm basilica civitatis, cum ad altare peregisse. Cujus aures signo crucis edito Pater
beati Petri apostoli Vir apostolicie gratiaj iiu- sanctus attrectans, protinus et auditum ei, et
mortalem Hostiaiu imiuolasset, oblatus est ei parentibus eam reddidit aiidientem. Accedcns
claudus, et ambulavit : oblatus est caecus , et inter hsec mulier honorata , Coloniensis itidem
vidit : oblata est siirda mulicr , ct audivit. Ha3c civis, quae lumen amiserat, plii-
alterius oculi
in somnis admonitam se esse dicebat, ut Dei rima jaiu per quinquennium inutiliter sese in
Hominem peteret, ciijus benelicio receptiira mcdicos cxpcndisse dicebat. Et ipsam quoque
esset audituin. Apud Confluentiam Treviren- D continuo per , signuin crucis illuminans Vir bea-
sis dicecesis nobile castrum ad ^losellam flu- tus ,
quod gratis accepcrat ,
gratis dcdit. Sed et
vium qui ibidem in Rhennin Ial)itiir, Dci
,
malioiuini aUeram iii beati Pctri basilica obla-
Famulus pertransibat cumqne paululuin pro- : tani iii lcctiilo, idcm Christi scrvus erexit pro-
cessisset, oblatum sibi et signatum humincni tinus, et incolumciu siiis pedibus abire pr.ece-
claudum deponi jussit et ambulare, sed non j^it. Hujus ex imilto tcmpore nervi femoruin
fiiit qui obediret. Nec mora , claudus idcm re- fuerant sic rctiacti, ut nec erigi ullatenus pos-
tractiim femoris ncrviim clamat spoiite laxari, sct, nec coiisisterc pcdibus siiis. Naiu c\ per-
et duni nescit , extcndi vclut ab altcro gciiii soiiis aliis pcihibcbaiit ,
qiii studiosius obscrva-
suum ,
quod qiiamlibct ante conatus , iiullo iimt, ad cjusdcni \ iii sancti oratiouciuct manus
modo potiiisset. IMirantur oiunes ,
probaliir impositioncm , in civitate pra-dicta , iutra tri-

.loan V, 8. — * .SMiira , iiinii. '/*/•.

2237 LIBER IV AUCTORK CAUFRIDO. 22.'J.S

duum qiiod ibi iVcil, liiioilecim claiiclos erecU)S,"'"'illt' in Hispaniis rcpenle convaluit, lanquani
mancos duos sanatos , (iuin<iue caecos illumina- A vas plenum aqua suo sentiens capili super
tos , loquclam redditam mutis tribus, et decem fundi. Regressus quidem abbas cum pra^dictum
surdis auditum. fratrem incolumem reperisset, diligenter sci-
34. Aquisgrani sede regia, dum in illa famo- scitatus ab eo modum et tempus suai liberatio-.
sissima toto Romanorum orhe capella Vir bea- nis, certissime comperit orante in Calliis l)ci
tus Missarum solemnia celel)raret, daudo ho- Fanudo, illum in Hispaniis esse curalum.
mini gressum, et caecis quatuor visum sub manu 36. Et quia semel ad Hispanias vertimus sti-

ejusdem servi sui, Rcx regum et Dominus do- lum , illud quoque quod contigit de Viro Dei
minantium reparavit, et potenti virtute resti- reverendissimo Pctro Asturiensi episcopo, pro-
tuit. Eodem etian» tempore intra Leodiensium sequamur. Is quidcm Petrus nobilis gcnere,

lines, praeter innumera alia, quae brevitatis slu- monachus prolessione, pietate devotus, in ca--
dio praeterimus, juxta oppidum quod Fontanas nobio quodani, quod eo tempore ipse regebat.
vocant, orante eo aperuit Dominus oculos caeci B tam vehenienti dolore capitis laborabat, ut nec
nati. Hujus non niodooculi caeci, sed etiam ipsae Regulam observare jejunii nec sine pelliceis ,

quo(pie palpebrai clausa^ et emortuaj erant : ])osset Audiens autem celeberri-

pileis stare.

quas sacratissimis digitis suis aperiens Vir bea- mara virtutum famam quae per Dei Homitu^m
tus, divino munere et vigoreni palpebris , et efficiebantur, per quemdam fratrem legationem
pupillis praestitit claritatem. Confestim denique mittit suae supplicationis , et opem flagitat suae

idem puer lucem miratus ignotam maxima , iutercessionls. Cui Vir sanctus laneiun , quo ipse
cum exsnltatione clamabat « Video dieni vi- : , utebatur, pileum misit, et promisit ajgro capiti
» deo omnes homines, video capillatos. > Plau- de Domini virtute remedium. Suscepit ille niis-
dens quoque manibus et tripudians « Deus » : , sam sibi benedictionem maxima cum reverentia
inquit « ex hoc jam non offendam ad lapides
, ot devotione. Confitens enim quam sollicite po-
» pedes meos. » In urbe etiam C;mieraco ccle- tuit delicta sua, et stola sese induens sacerdo-
branti Missarum solemnia Viro Dei surdum et tali, ita denium velut Christi fimbriam tangens,
mutum a nativitate puerum offerebant. Quem C Servi Christi pileum sumpsit, et inqjosuit capiti
audientem protinus et loquentem qui propius ,
suo. Nec tardavit fidei fructus , et benedictionis

aderant, super gradum ligncum statuere, ut de effectus : sed miralus et ipse est , celercui pro-
eo locoeminentiori novo sermone populum sa~ tinus seutiensmedicinam ^ et extunc usque ho-
Nec uiirum quod mira plebis devotio
lutaret. ,
die ab hujusmodi languore sanus et incolumis
Et haec qui-
niira protinus vociferatio sit secuta. annuntiatomnibus quam experiri meruerit ipse
dem super iis quas in regno Germaniae in manu virtutem. Nam et episcopus factus xenia illa di-
Servi sui mirabiliter operatus est Deus, e pluri- visit ,
parteni mediam siiis secum in scriniis ho-
bus pauca sufhciant. norilicentissime ferens, mediam in monasterio
35. INam et iu His[)aniis, id)i praesens ipse sub eadeui veneratione deponens ; ncc locum
non fuit, sanctitatis ejus indicia claruerunt. scilicet unde vocatus
nec sedem cui praehitus
,

Cum enim fidelis servus et prudens , ct pretio- est, volens tanta benedictione fraudari.

sum dominicaj crucis Iructum uiulique collige-

ret, atque itcruin propagaret ubique; contigit D CAPUT VII.
ut de filiis suis in His[)aiiias mittcret, in illis

quoque sicut in caeteris gentibus fructum ali- De miradilis iii palria el vicinia Clara;-Valli.s per bcatiiin
quem habere desiderans. De quorum numero Beniardtim tactis.

Albertus fpiidain faber in loco,cui nonien est

Superadum, gravissima valetudiue occii|)atus, 37. Ex hoc nobis ad ea qiioqueqiia» luirabi-
per multum jam tempus jacebat paralylicus in liter egit in regione propria redeundum. Nam ,

grabato. Interim per abbatem suum incommo- in eo forte etiam plus quam propheta dici posse
dum suum nuntiat Patri sancto , et ut sui mi- videtur , (piod propheticus ei iion defucrit lio-
sereatur exorat. Eadeui autem die cpia Vir bca- nor, ne in patria siia cjuideiii. [ Hciiricus qui-
tus in Claia-Valle |)ro eodem paralytico ad dam , vir uiagtiiis ct potciis in domo et familia
petitiouem sui illius abbalis oravit, currente du(us Ravarorum, ex multo jam lempore, mi-
velociter verbo virtutis,el virlule orationis, scro penilus et miserabili quodam iucommodo
 ,

2'i39 S. BERNARDI ARBATIS VITA I, 22^10

desperabiliter laborahat. Siqiiidem tanquam vi-"*'(to, amljo pariter puerum tollnnt,et offerunl
vum aliquid et motabile intra pnecordia st-ii- A ci. Imposita i-^iliir manu jniero, et signans os
tiens.et ex majjna parte phreiieticus, nec con- illius et aures, allocutus est eum et loquentem ,

solari poterat, aut securusesse : nec quid timeret protinus et audientem dimisit. Apud Risnelmum
aut pateretur, agnoscere , nisi quod da^monium oppidum regionis ejusdem usque modo cernere
esse suspical)atur. Talis ad Dei liominem de est adolescentem Simonen) nomiiie satis no-
, ,

Bavaria Claram-\ allem usque perductus, ejus tum, qui prajfato Dei lamulo clauiliis ohlatus
oratione perlectam meruit sospitatem. Cui etiam est, et suh ejus manu gressum recepit. Barrum
formam vitae et mandata ,
quae deinceps ohser- super Alham dicitur oppidum trihus, ut aiunt, ,

varet, idem Sanctus imponens, incolumem re- leucis distans a monasterio Clarae-Vallis. Ihi quo-
misit ad j^ropria. JNam et iiscpie in praesentem que s<epius per liunc hominem Dei divinae vir-
diem, sicut certa relatione didicimus tam obe- lutis opera claruerunt. Siquidem praeter ea quae
,

diens perseverat, ut non modo

minus diligenter curavimus vestigare, quod om-
siiis contentus
sit stipendiis sed operihus etiam pietatis inten- B nis nostra curiositas signorum multitudinem
,

tus ita ut mirahilior ejus morum conversio

: vinceretur quatuor illic claudos ad ipsius ora- ,

quam curatio videatur. ] Musseiiim dicitur vilia tioncm et manus impositionem diversis tempo-
super Sequanain tiuvium, paucis a Clara-Valle rihus Christus erexit, caecos duos illuminavit,
milliarihus distans. Ex hac virum hydropicum duohus aeque surdis et mutis auditum praestitit

ad Dei Homiuem adduxerunt. Cui manus im- et loquelam. Sed et juxta alterum Barrum super
ponens, et orans ,
proprio qnoque cingulo tu- Seqiianam ad ejus tactum illuminatus est caecus,

mentem enormiter uterum ejus accinxit, prae- convaluit etiam paralyticus ,

gressum recepit
cipiens ut incolumitate recepta, praestitutum puer claudus ex utero matris suae.

sihi cingulum reportaret. JSec tardavit sanitas, 39. Cum reverendissimus papa noster Euge-
sed paulatim tumor ahscessit. Denique circa nius tertius , ex monacho Clarae-Vallensi et ah-
vicesimum diem gracilis incolumisque rever- bate Sancti-Anastasii in urhe Roma, ad aposto-
sus, cingulum simul et gratias multas suo re- licam assumptus cathedram Crallias introisset; ,

tulit curatori. Exeunti alio terapore monasterii C ibat cum eo Vir sanctus, nec minus apostoiica

claustra, senem paralyticum ex proximo vi- virtus in illo, quam in iilo dignitas praeemine-
culo , qui Mundivilla dicitur, obtulerunt. Sub- bat. Tantus eniin ad heatum Virum concursus
sistens autem modice et breviter orans, tetigit
, erat incommodis variis lahorantium, ut cura
hominem et incolumem suis precihus ahire
, aliquando summus Pontilex basilicam, ubi ille

praecepit. Quo aheunte populus muitus ,

qui in Missarum solemnia celebrahat, devotus intras-
occursum Viri Dei confluxerat, non sine lacry- set; expleto sacrilicio ex more accedentihus,

mis Dominum collaudahat. Item redeunti aii- eis qui curam desiderahant, paulo minus idem

quando de via prae forihus monasterii ohlatus

,
papa comprimeretur a turhis, et vix potucrit
est puer surdus et mutus. Exspuens igitur teti- per ministrorum raanus educi. E plurirais sane
git linguam ejus, et digitos immisit in aures. quae in ejusdeni apostolici Viri facta sunt comi-
Protinus autem aiirium ejiis ohstacula facta de tatu , duo scribimus cpiae nos ol)livisci ipsa quam
medio , et solutum cst vinculum oris ejus. vidimus maguitudo non jiermittit. Cha-
laetitia^

38. Malenvilla dicitur vicus, trihus circiter D leta dicitur vicus inter Provignum castrum , et

milliariis a monasterio distans. Hunc quandoque Sequanam fiuvium constitutus, uhi puer ferme
pertransiens Vir Ix-atus , mancam puellam teti- decennis ah anno priore paralyticus sic jacebat,

git et curavit ,
quam nunc uscpie siiperstitem ut nec ipsum caput tiecteret , nisi al) altero mo-
et incoluiuem esse nuper acccpimus. Per idem veretur. Qucm allereutes in culcilra mater ejus

tempus in finibus illis apud castrum quod no- , caelerique propinqui offerehant Viro sancto,
minant Burdemontem, diio milites de heati Pa- prope eumdcm locum per stratam puhlicam
tris virtutihiis conferchant : sed minus crediilus transeunti. At ille signatum erigcns statuit su-
alter," Si liunc , » inqiiit , « sanaverit pueriim, pra pedes suos, et ire pr;ecepit. >ec mora, ex-

). ex tunc firmius credam. » Dicebat autem sur- siliit piier, et ambulal)at magnilicaiis Deuni :

dum quemdam et mutum ,

qui apud eos nutri- qui tamdiu Sanctum prosecutus est abeunlem ,

tus, nec lociitiis fuisset alicpiando, nec audisset. donec ille invitum licet et renitentem retiire

Post dies paiicos transeunte propius Patre san- pr;ecepit. rl^i nou immerito (piidcm magna ad-
2241 LIBER IV AUCTOKE GATIFRIDO. 2242
modum facta est admiratio, inagna exsultalio"*''^!'. Ciii Vir sanctus, duni idem monasterium
omniuni qui videbant : sed prae caeteris iVater A visitaret, aquam cum vino benedicens potum
junior in ipsius tanquam redivivi oscula ruens, dedit post paululum frigidus ex ejus pecto-
: et
multos eorum ad lacrymas usque permovit. re mira cum suavitate sudor erupit. Deinde ipsa
Hunc quidem puerum et post annos qiiatuor in die ab eodem incommodo liberatus, psallere
eodem vico beato Viro maler ejus offerens, sa- ccepit quasi unus de caeteris fratribus : et hoc
cros monebat osculari pedes : « Hic est, » in- beneficium usque hodie perseverat. [Norunt
illi

quiens, « qui tibi vitam reddidit, et te mihi. » mulli devotum juvenem, qui Lugdunensis olim
40. Eodem
apud Cistercium juxta
anuo'' Ecclesiae filius , modo monachus Cistercicnsis,
morem abbatibus congregatis, pra?dictus papa patrui sui sancti Hugonis episcopi Gratiaiu)po-
venerabilis adfuit, non tam auctoritate aposto- litani, cujus et nomen meruit, mores iniilatur.
lica praesidens, quam fraterna charitate residens Hujus conversione Vir sanctus audita, gavisus
inter eos, quasiunus ex eis. Llbi cum ad cellu- est, quia patruo ejus singulari fuerat charitate
lam qua jacebat, facto vespere et conventu B devinctus, et consolatorias illi litteras misit''.
, in
soluto,Dei Famulus divertisset, surdum ei pue- Contigit autem ut eodem tempore idem juve- ,

rum obtulerunt. Erat auteni puer ille de vicinia nis febre correptus, graviter laboraret. Susce-
eadem, et sicut postea didicimus, ex longo ante ptam igitur debita veneratione epistolam , lideli
tempore vigilans in custodia gregis sui, subito devotione collo suo ob remedium salutis appen-
terrore percussus, amiserat prorsus auditum. dit, et usque modo gratulatur perfectam se pro-

Orans itaque Pater sanctus,et, puero manus tinus obtinuisse sospitatcm.]

imponens, utrum audiat sciscitatur. At ille inira 4L Cimi venisset aliquando Pater sanctus ad
devotione prochunans, « Audio, domine, au- monasterium Trium - Fontium oblatus est ei ,

» dio ; » tam firmiter aniplexatus est eum , ut vix clericus quidam ex his qui Regulares nominan-
ab eo posset avelli. Auditum est , obla- verbum
tur, homo grandaivus et csecus. Imposuit ei lua-
tus esl puer suunuo pontifici aliisque personis, num, et brevem ex more fecit orationem , et
celeberrimumque hoc miraculum fuit. Venerat eadem hora videntem illum remisit ad ecclesiam
Pater sanctus ad monasterium in dioecesi Bi- C suam. In Trecensium urbe multa per hunc Dei
suntina, cui nomen est Charus-Locus, et erant famulum miracula claruerunt e quibus duo :

cum eo ex abbatibus sui Ordinis multi, ubi quae praesentibus episcopis Godefrido Lingonen-
matrona quaedam de finibus illis ex multo jam si, et Henrico Trecensi facta sunt, memoramus.

tempore clauda, in carro allata et oblata est ei. Puellam curvam, in pra;dicli Trecensis episcopi
Orans vero breviter, et signans eam in nomine domo, propinqui et noti cum multis ei precibus
Domini erexit et sanavit, ut eadem hora inco- offerebant. Tantus vero concursus crat ut cum ,

lumis remearet ad propria. Eodcm tempore in eam signatam Dei Famulus, ac si molle lutum
monasterio Morimundo, quje est Cisterci<;nsis intra sacras manus mirabiliter formans erexis-
ordinis abbalia una de primis, monachus qui- set, et erectam incedere praecepisset , locus
dam jacebat usque adeo paralysi dissolutus, ut non potuerit inveniri. Demum super niensam
omnibus pene niembris oflicio proprio destitu- magnam quae prope posita erat , statuerunt il-

non manum posset movere, non pedem.

tis, lam, et erecta libere gradiebatur, magnifice Do-
Interea superveniens Vir beatus paralyticum vi- D minum collaudanlibus universis. Hanc (juoquc
sitat, manum postulatus imponit, et continuo adluic superstitem ab his qui eam novere, nu-
opem sensit aegrotus. Ut tamen gratius esset per audivimus. In eadcm urbe fdiam mutam
miraculum, velut gradatim prius alteram ma- Palri sancto obtulit maler, cui morbus epile-
num, secundo alteram recuperavit. Exinde pro- psiai loquendi ademerat facultatem. Nec mora ,

fecturus palliolo sno operuit postulantem , et Servo Christi inqionente ei manum, solulum
subito in brevi obliiniit etiam reliqui corporis est vinculimi oris ejus, et loqucbatur recte. In
sospitatem. In monasterio Albae Ripae monachus ejusdem urbis dioecesi loco cui nomen Dom- ,

quidam adolesccns usum vocisamiserat, ut nec namant, cum Vir sanctus Rlissarum solemnia
psallere inter fratres, nec a quoquam nisi mul- , celebrassct, caecum illi (ilium obtulit pater. Ex-
tum proximosibi, intelligi i^osset quid loquerc- spuens aulem in digitos suos, et palpebras ejus

a Aniio 1148.—'' Epist. 327.

TOM. VI. 71
 , ,

iji.i s nr,i\NARni abbatis vita i, 2'2i'i

liiiii'iis, tatUin lioia \iiKiittiii illiiiii i tiKlidil" '"«l ^»niin;il;i tsl iauili.i popiili piosequontis. [Aii-

p;»tri siio. Ni'i' longo ;il> tMnlfni viio, ;»puil op- A lissiotloriiin alitpiiindo vcnitns Vir lu>iilns, ora-
picluiu Aryillt.'rias ,
post Missaruin siiniliti-r cc- tioniscausa nion;»oliorun» Itasilicam intioivit, ubi
lebrationcniiVminam i huulain qu;c ibitlim ,
conlcssor Domini gloriosus Gcrmanus cpiscopus
miilto tomporc mciulica vivcbat, cum basili- retjuicscit : ciii post orationcin re^'rcdicnti niu-

cam c^rodtrctur, si^nans et sanans, populum lier clauthi, {^cnibiis repens et manibus, ut sui

miiltmn (lui niuliipio ruorat conj;regalus, atlmi- misororelnr , siipplio;»bat. At ille sij^no crucis

ratiouc ct cxsultalitinc roplcvit. lu exilu tpit»- cdito, approhondit maniim cjus, eam
et erexit :

<|uc oppidiquod Rosnaium vocant, paralyticuin exicnsque dimisit incolumcm Deo gratias
, et

lioininem sic extonuatum corpore, ut solam cir- rcddiluram ad pra;dicti confessoris memoriam
iun»rorrc viilcrotur paliid.c mortis imagincm, misit, suis pcdil)us gradicntcm. Chablcia no-
impositiim plaustro lianstiinti A iro Dci olTc- mon cst vico, qui insigncm bcati Martini basili-

ruut. Is quotpic ubi signatus ost, do[)oui ct in- cain liabot. JNam ot rundus ipse ad possessioucm

cedere jussus, plaustrum suim» suis podibus B spectat ecclcsiae Turonensis, ubi corpus jacet
incolumis scqucbatur, vchomontcr stupontibus ojusdom gloriosissiini confessoris. Hunc vero
ct in Dci laudom aoolamanlibus univcrsis. vicum Doi Famulo transounti claudum adole-
42. Alio tcmporc |)it>xinu»m castrum Rronam scentem |)opu!us olforobat : (piem ad ejus ora-
iransions, obvium habuit populun» multum, tiononi orectum prolinus, ct libere gradientcm,

sicut ubique scmper et undiquc in ipsius oc- ad praedictam bcati Martini basilicam deduxe-
cursum ct)nflucbat innunicra multitudo. Ubi runt, magnifice Dominum collaudantes, qui
cernentibus cunctis, lominam claudam cx oo- iNIartini sui spiritum suscitavcrat in Bernardo.
dem oppido tcligit ot ercxit, quam et ibidcm
postca vidimus occurrcntcm ci cum caeteris, et CAPUT YIII.
prae caeteris gratias referentem. In pago Seno-
nico apud castrum quod Triangulum vocant, De variis sigtiis et iDJraculis p»oniisci»e edilis, de qnoriiin
inter Missarun» sacra soloninia, foniina cujus eveiitii p»'ius iu visu edoctus fiierat.

ibidem pcr annos dccem caecitas omnibus inno- C

tucrat, sub manu Viri Dei, miranlibus omni- 44. Nonnidlas ctiam sanitates, quas in manu
bus, visum recepit. Apud Monasteriolum quo- fidclis Servi sui mirabiliter Cliristus elTecit, per

que, iibi Yona et Scquana confluunt, praesonte visum oi mirabilius j)r*()Stendit; midtas ipse,
piissimo principe comitc Theobaldo, aliistpie cnm fiei'ent, animi virtute persensit ad aliquas :

astantibus non paucis potentibus viris, offe- etiam spiritu suggerente non rogatus accessit. E
rcnti divina sacrilicia Viro Doi paralyticam fc- (juibusne videatur in immonsum processisse
minain obtulerunt : quam explctis solemnibus narratio, exemj)la pauca subjicimus, illud etiam
tani;cns ct crigcus, ipsa hora sanam remisit ad e regione monentos, ne quis forte tam breviter
propiia, ita ut suis illa pcdibus abounte, graba- scribi oj)cra tanta miretur siquidcm multa e\:

tum in quo eadem basilica

fuerat apjiortata, in liis in tam brcvi fieri vidimus, ut tam celeriter

vaciuun vidercmus. Ejusdom quoque dioecesis ea |)roloqui ncqueamus. Et cum dici soleat nihil
castrum Joviniacum transcunti eidem fainulo csse facilins dicto; huic tamen Dei famulo per
Chrisli, in strata publica caecam fominam offe- D gratiam quam accopcrat, signa facere ma^is fa-
lebant : substitit, et brevilor orans cidem fcmi- cilc vidobatur, quam nobis facta narrare. Egre-

najmanus imposuit, ct Dominus ajicruit oculos dicnti aliquando mouastcrium Patri sancto lio-
ejus.Ut autcin vidcre visa est, ct exsultatio mo (juidam de linibus illisoccurrcns, sanandum
magna secuta est omnium qui adcrant, et cla- lilium offorcbat. Nam intra monastcrium quidcm
mantcs altor ad altcrun», « Ann;i vidct,Anna inlirmis iinj^onere manum difficilius acquicscc-
» vidct » (hoc cnim cidom fcminaj nomen erat), bat, ne vidoliccl, si conoursus illuc hoininuii)

cojiiosius undiijue conllucbant, ficrct, quies coenobii turbaretur, ct discij)lina

43. Intcrca Vir sanctus accelcrans declinabat pcrirct. Erat autcm j^iivdictus puer ille fatuus ct
turbas, ct cgrcdiebatur , cum juvcnis quidaiii inonlis iiit)j)s, olaiidus (jiiotjiic, ct surdus , ot

;»ltcro oculo c.tcus ab utoro n»;itris su;o, socutus inuliis. Qui o.uloiii lit)ra j)or ij)sius orationcm ct

cst , ot couscciitus ost cuni. Qiii (jiiidom cl ijisc m;iniis iiiijiositioncin ;il> onini siiiiul inooniinodo
coiiliniio ;id ojus bont(liolii)i»cm visuin rccepit, libcralus, ;iutliobal, Itxjucbatur, ct ainbulabal
 ,
,

2245 LIBER IV AUCTORE GAUFRIDO. 22i(i

«7.
etsanae nientis eflcHliis, a priori iicnitus inquie-"*'ex nnilto
I I

jam tempore repens liunii, eriyi pe-

ludineet furore cessabat. Cunique eumdem jam A nitus non valebat; sed scabellula tcncns mani-
incolumcm filium patcr devotus ad oratorium bus, renes emortuos post se trahere consueve-
bealae Dei Genitricis cum gratiarum actione de- rat. Cum autem prae multitudinc populi ad Dei

duceret, loquebantur nuUuo fratrcs, dc tam Ilomincm introduci fcmina non valeret, in ba-
multiplici uniusincommodo pucri conquircntcs. siUca media rcpentc convaluit; et exsihens am-
45. Ad quos Pater sanctus : < Flagellum , » bulabat, non sine lacrymis agens gratias Deo :

iuquit, Dei erat, et maligni spiritus dira ve-

« cujus scabclluhi populus jubilans tuHt protinus
» xatio. Vidi enim nocte praetcrita hoc codem in ad altare, ut sisterent ea Domino, et Bcrnardo
» loco erat autem juxla fluvium Albam, ubi
:
servo cjus. De cujus nobis curationc confcssus
» hic, » inquit, « vidi oblatum
sanatus est puer : cst Pater sanctus, quod praecedcnti noctc sibi

" puerum talem cxeunte ab eo spiritu

milii , pra^ostensa fuisset. Vidcbatur cnim sibi in cadcm
» nequam omnem protlnus recipere sospila- basilica, in mcdio populi circumstantis, clan-
,

» tem, usumque membrorum. » Addidit etiam B dcstinus et ignotus ejusmodi feminam tangere

Vir beatus de eadem scilicet visione « Cumque et transire, ac protinus eamdem vidcre sana-
:

» paululum processisscm in codem itincre, quo tam, phu'imum sibi ipse congratulans ct cxsul-
» nunc pergimus, juxta proximum vicum » (di- tans, quod agnitus non fuissct. Eadem etiam
cebat autem de eo quem nominant Longum- die rutilavit Rutinae in beati Viri praescntia lux
Campum) « offerebatur mihi puclla clauda, et coelestis, cujus benedictio aliis quoque claudis
» Dominus gressum reddcbat.
ei » Audierunt et duabus fcminis grcssum, visum rcddidit cxcis
mirati sunt fratres, futuri magis attoniti exsjje- aeque duabus. Saepissimc vero contigit, ut in-
ctatione miraculi,quam rccordatione pra^ter- ter orandum indubitanter Dei Servus agnosce-
iti. Quid enim unquam simile mundus audivit? ret virtutem adesse divinam. Cujus tamcn mo-
Ventum est ad locum, inventa est ibi protinus dum cognitionis nullis se posse verbis exprimcre
puella clauda exspectans Dci Homincm trans- fatebatur.
iturum , et a simul transcuntibus ,
juxta vcrbum 48. Nonnunquam vero cum signassct aliquos
quod ipse dixerat, exspectata. Oblata igitur ab C ct transisset, sanatos esse dixit, et regressus
eis qui attulerunt eam, signata ab Homine Dei, aliquis ex his qui audierant, sicut diclum erat
ex Dei munere gressum recepit , et ibat gratias invenit. Egressus aliquando Basileam urbem
agens. surdum (piemdam signaverat, et transicrat.
46. Anno altero causa exstitit ut Vir sanctus Cuniquc paululum proccssisset, vocans Alcxan-
Lingonas peteret, inter cpiscopumct clerum ci- drum Colonienscm : « Revertere, » ait, « qusre
vitalis illius orta gravi admodum simultate. Ubi » utrum audiat homo. » Rediit ille, et illum
cum prima die inefficacitcr laborassct, et mane reperit audientcm. Similiter ipso die cum si-
facto pararet abire, dicebat fratribus, « Quia gnasset alium Ccccum altero oculo et abiret :

» vidi pervisum noclis inlrocunti mihi eccle- n Deus, » inquit, « apcruit oculum ejus. » Hoc
» siam offcrri claudam feminam, ct sanari. »Post ctiam pra^diclus Alcxander, cum ad inquiren-
unam fere horam, cum iterum clerici convc- dum rcflexissct itcr, ita csse cognovit. Iste cst
nisscnt, praeter spem omnium reformata pace Alexander, qui in eisdem diebus ad Viri Dei
multis precibus cocgcruntillumbcaliMammerti D sacra monita, ostensionemque virtutum , cum
martyris intrare basilicam; et quia fanies inva- aliis fcrmc triginta sa^culo valefecit, et sccutus
luerat,populum ad clcemosynamexhorlari. Ubi cst eum : a quo etiam post modicum tcmpus
interloqucndum ( sicut prajdixerat) oblata est ei abbas cst ordinalus in monastcrio Tolosanaj
clauda mulier, et erecta, mirantibus quidcm om- dia>cesis, quod Grandis-Silva vocatur. In con-
nibus, sed eis amplius, qui sicut vidcbant fa- stanlicnsi quoquc dioeccsi prope castrum Fric-
clum, ita sese rccordabantur audissc futurum. borg, cum homini caico in via manum impo-
47. In pago Trevcrcnsi antiquum exstat ca'no- suissct, rcmisit qui vidcrct cum, ct invcntus est
bium, quod Rutiuense vocatur ubi cclcbrante : vidcns. Quod de duobus aliis ca?cis in pago Co-
aliquando Missarum solemnia Viro Dci innu- , loniensi prope monasterium ,
quod Brumvillare
merabilis adcrat multitudo. Intcrea Guntranus dicitur, similitcr fccit; ct cum vidcrc rcnuntia-
de Sura, quod cst o])[)idum cidcin proximiun rcntur, confcssus cst se quoque scnsisse virtu-
monasterio, claudara feminam fecitairerri. Haec tcm.
 W , ,,,

22 S. RERNARDI ABRATIS VITA I, 22i8

40. In t«.>rritorio etiam Senonensi, in oj)|)iclo"**solita veneratione deducens. Senex aiiteni claii-

quod Sancti-Florentini nouiine vocant, oblata A dus ad nienclicaiiduin positus erat in via cui ,

est Viro Dei mulier surda cui manus imponens, unus e fratrilius eleemosynam dedit. Secutus
:

])er spiritum sensit virtutis effectum cum illa Abbas sanctus, cum jam Jiominem pertrans^
,

adliuc stiipida et tumultuosa ( ut est genus istud), isset, convertit se ; et paulisper intendens in

et, ut ip^a ante solcbat, niliil se audireclamaret. eum , cjuid j)atiatur interrogat circumstantes
Mane autcm facto, cum ncc illa rcdiiet, nec et sibi illum priecijiit exhiberi. Suspicati homi-
alter alicjuid indicaret de ea; sciens Sanctus di- nes cjuod esset ei amplius aliquid ijise daturus :

viiiam illi misericordiam adfuisse, accersiri fe- dDomine, inquiunt, claudus est, nec moveri
minam jubet. Inventa igitur auditum recepisse, » j)otest; nos ad eum feremus quod volueris
venit ylorilicans Deum , et Dei Famulo gratias u dare. » Quo respondente verbum et dicente
agens. Egrediebatur idem pater Metensium ci- << Tollite eum et afferte ad me » primo qui-
, :

vitatem, et c\ niore devotus eum populus de- dem jirae admiratione mutuo sese intuebanlur,
ducebat, episcopo eorum Stephano, et
cum B ignorantes quid esset facturus. Demum agno-
fratre ejusRainaldo Rarrensi comile, aliisque scentes eum , elamabant ad invicem : « Abbas
personis tam ex clericali, quam ex militari or- » est Claraj-Vallis , et protinus illum sanabit. »

dine midtis. Interim causa exstitit ut rogaret 51. rsimirum solitus erat, quoties poterat,
nobilem virum Henricum de Salmis super ver- operam dare ne in vicis agnosceretur, et inter-

bo quodam, quod ipse ei episcopus et alii qui dicere sociis ne cui ex occurrentibus manife-
convenerant, suggerebant, ut videlicet IMetensi starent eum, aut de eo aliquid loquerentur ; secl

civitati et populo pacem daret , cui graviter ini- qiia?rentibus quis transiret, dicerent monachos
micabatur. Ille vero renuere penitus et abjura- esse, aut alicjuem de personis simul euntibus
re, nec ullis prccibus flecti. Inter haec super- nominarent. Igitur agnito Dei Famulo ruunt
venientes alii offerebant beato Viro hominem undique, et levantes hominem ferunt, et offe-
surdum, obsecrantcs ut ei nianum imponere di- runt ei. Qui imponens ulramcjue manum capiti
gnaretur. At ille lidei zelo succensus, sicut in- ejus et in coelum susjiiciens ac breviter orans , ,

terdum ob causas necessarias terror quidam et c deponi illum jubet, et ambulare. Excusante eo
auctoritas supra hominem in ejus facie rulilabat, et dicente, « JNon possum » Ego tibi, « ait, : <«

conversus ad militcra « Tu nos, » inquit, « au-:

« in nomine Domini et ejus virtute j)ra'cipio

» dire conteninis, quos continuo corain te audiet » vade et sanus esto jam ab hac hora. » Quid ,

» surdus. « Et imponens manus liomini, signavit plura? Statim depositus, statim sanatusest, sta-
eum, et in aures ejus digitos misit. Quo protinus tim libere gradiebatur repletus stupore et ec-
audiente, pavens Henricus et tremens ruit ad stasi in eo quod contigerat sibi. Sed et vicini

pedes Hominis Dei, humiliter satisfaciens, et ejus et noli jiariter congratulantes Dominum
libere annuens quidquid fuerat postulatus. collaudabant, cjui miserabilis hominis et meri-
50. Transiens aliquando scrvus Christi Bre- tum simul et votum abundantia suje pietatis
nam oppidum, mendicantem in platea vidit fe- excessit. Unde etiam usque hodie locus ab in-
minam caecam. Quam aliquantisj^er intuitus, colis demonstratur, ubi signum tam evidens
cum ex more a transeuntibus eieemosvnain divinae virtutis eflulsit, ubi senex claudus ex
flagitaret « Tu : » iiiquit, « j)etis argentum
, et D niultis annis, tota inferiori corj^oris sui parte
,

» Deus tibi visum donabit. » Accedens ergo teti- pra?mortuus, et a renibus deorsum omni pror-
git eam et oculos ejus aperuit. Quae beneficium
, sus membrorum destitutus ofiicio, dum stij)em
sentiens insj)eratum, non minus misericordia^ j)ostuIat sanitatem recej)it. Hic fuit Viri sancti ,

magnitudinein cjiiam lucem insolitam niiraba-

, novissimus in llemorum jxutes ingressus si- :

lur. Inter j)iiiiias j)ro|)agines, quas ha^c abun- quidcm lactum est hoc ante sacram ejus dcj^o-
dantissima vitis eniisit, in llemorum jjarcrcia silionem corj)oris anno uno. De cjua fcliciiiiii
monasterium Igniacense plantatum feliciter ra- ejus actuum felicissima consummalione erit ii»>-
dicavit. Quod ali(|uando visitans idem Sanctiis, bis jam sed sub alia narratione dicendum. ,

vicum ]M;it(;rn.'e lluvio jiioxiiiiiiiii , cjiiciii lli\c)- I\iiuis eiiim fallitur, si (jiiis arbitratiir liujus
liiiiii noiiiiiiarit, j^erlraiisibat. Vir qiicxjiie iiia- sanctissimi viri lacta miriiica jiosse cuncta nar-
griilicus, et dcvotissiiiiiis «jus aiiiator, Sanison rari : et tain necesse esl uiiilta sileri, (juaiii

Remorum ariliicjiiscojius, comitabatur illum imj)C)ssibile omnia comj)rehencli.

2249 LIBER V AUCTORE GAUFRIDO. 2250

LIBER OUINTUS,
AUCTORE GAUFRIDO

MONACHO CLAR.K-VALl. ENSl.

CAPUT I. ""vitatis. Quo teinpore ad avunculum suuni An.

A dreani militem Tenipli, qui et regionis Jerosoly-
De pace inter civitateni Meiensem et vicinos quosdam mitanae maxima columna habebatur, epistolam
liiincipes opera beati Rei nardi lelormata ; edilisqiie ea scribens inter caetera ait « Ego enim delibor,
:

occasione miraculis. » nec puto me longum facere super terram ". »

2. [In illis diebus causa exstitit, ut fratrum
1. Cum post tantos et tam multosjam labo- aliquis in remotas Germaniae partcs pro quibus-
res ac sudores Dominus dilecto suo Bernardo dam mitteretur agendis. Et missus est fratrer
Clarae-Vallensi abbati diu desideratum pretiosae Henricus monachus ,
quem ante sex annos de
inortis somnum dare disponeretjGt fidelem ser- Constantiensis dioecesis partibus cum pluribus
vum requiem introducere suam ; coepit magis
in aliis idem pater sanctus adduxerat. Hic ergo

ac magis promptus in ipso proncerespiritus, et dum mitteretur, longioris itineris pericula ti-
caro infirma deficere. Cognoscens enim Vir san- mens(nimirum hiems erat),illud tamen ma-
ctus prope esse jam bravium, solito currebat B xime verebatur, ne contingeref, ut idem pater
alacrius, et terrestris suae habitationis dissolu- sanctus, priusquam ipse lediret, ab hac vita
tionem sentiens imminere, votis uberioribus migraret , et absens ipse benedictionis extremae
aspirabat ad habitationem ex Deo domum non
, participio fraudaretur. At ille benedicens ei , et

raanufactam, aeternam in coelis. In cujus j)uris- dicens, Ne timeas, et incolumis reverteris, et

<

simo pectore sacri sese desiderii flamma non « nie quoque sicut desideras invenies; » conso-
,

capiens, crebris erumpebat indiciis, et ignitum latum illum emisit. Profectus idem frater, in
eloquium vehementer fervoris interni vehemen- territorio Argentincnsium astrictum glacie flu-

tiam declarabat, sicut in sanctis animalibus per vium pertransibat. Tum subito fracta glacie sub
prophetam inter csetera describuntur xcintillce pedibus muli, quo vehebatur, corruit, ct sub
(junai aspectus ceris canclcntis'. Corpus lectulo glaciem vehemens illum unda trahebat. Quid
tlecubans variis exercebatur incommodis ani- : faceret mersus flumine, glacie clausus? Recor-
nius tamen nihilominus liber et potens, qu?e datus est Patris sui, recordatus est promissionis
Dci erant exercebat invictus, non cessans in C ejus, quae inanis esse non potuit. Continuo si-
niediis quoque doloribus meditari sacrum ali- quidem ut hodie quoque fatetur, Patrem san- ,

quid aut dictare orare affectuosius, fratrcs stu-

, ctum sibi visus est habere pra^sentem tantaque :

diosius exhortari. In oblatione Hostiae salutaris, suavitate perfusus est, ut ncc impetum amnis,
quam usque ad defectum ultimum vix aliquan- nec molestiam frigoris, ncc spirandi difliculta-
do intermisit, artus sibi vix cohaerentes vigore tem, nec ullum dcnique incomuiodum sentiret
spiritus sustentabat , semetipsum pariter offe- aut nietum. INcc mora, contra fluminis impe-
rens acceptabilem hosliam Deo in odorcm sua- tum sine suo conalu divina virtute reductus, ad

' l£/.ccli. 1,7.— ' Eiiisl. 288.

 A

21>51 S. BERNARDI AUBATIS VITA I, 2252

ipsuin, pcr tjuod antc cecitlerat, foramen se'""» ad mortem sod ; intorini , ut sentio, rcvocatus
reperit, marginem arripit, cxit intrcj^idus, il- >, ad njortem, atque hoc , ut me scntio , non
laesus evatlit, cxplcto ne^-otio rodil incolinnis, » diu '. »Vitani qnii^pcmorlalcn), mortcm ma^'is,
et fideli promissioni', sicnt ipse promisit, in- qnam vitam icputans, non a morte, scd ad mor-
venta, multiplices gratias aj^it : ad sacrum cujus tcm rcvocatum sc scnticbat, cum ab cxitu revo-
tuniulum tani devotus hodiequc persistit, quam carctur, hcet sentiens haud diutius dirfcrcndum.
ccrtus cst cjus sesc mcritis, vclut do tumulo, 4. Quod (piidom srepius erga eum providcn-
et quidom honibih revocatnm. Sod non
satis , tia divina disposuit, in cujns niarin phicita crat
est nobis supor hoc doclanianduin. Ahi antiqua anima ilhns, ut quotics eum grandis aiiqua ne-
miracuUi conforant : ncc miuus hunc mirabiii- ccssitas evocaret, vincente oinnia animo, vircs
ter, quam boati Bcnedicti [)ucrum Placidum, corporis non deesscnt, niirantibus qui vidcbant
ncc minori assorent a j)oriculo liboratum; qui cum, ct roi)ustos hominos in tolorantia suj)e-
etiam, si vidorcnt quom astrictus {jdacio rod- rare. Exj^letis namquo nct,'otiis, volul in se red-
didit fluvius, ci comj)ararcnt, quom cvomuit B iens, niultij)licibns infu-mitatibus hiborabat, ut
cctus : nobis
suflicit brevis ct pura narratio. vix viverct feriatus, qui occuj)atus dcficcre ne-
]
3. Cum
adhuc Pater sanctus iii suo Clarae- sciobat. Cui in opere novissimo tam manifcste,
Vallensi cwnobio, licot lcctulo dccubans cur- , tamqne magniQce divina adfnit virtus, ut ex
sum vitai viriliter consummarct gravis admo- ,
laboiibus vires caj)ore vidcrotur. Accidit au-
duni plaga IMctonsi j)oj)ulo suporvenit. Egrossi ton), cnm in j^raidicti IMoscllae fluvii littore rc-
cnini in multitudino gravi advcrsus vicinos sidcntibus hinc inde partibus modiator fidelis
principes, a quibus pra?tor morem lacessitam rogarct quae ad j)acem erant, ut j)ars altera,
se csse tanta civitas indignabatur, traditi sunt ex tanta siquidem hostium strage ferocior, quod
multi in manus j)aucissimorum. Conclusi dcni- cxigobatnr, obstinata animositate ronucret. Sub-
que inter Frigidi-INIontis (sic cnim eum appel- ito denique tanquam agitati furiis disccsscrunt,
amnis angustias, ac mutuo sese
lant) et iMosclKTe Virum Dei insalutatum solam vcro , caetcris om-
impetu coUidentes, nna hora, sicut dicebatur, nibus rclinqiientes desperationem pacis. Nec
[)lus quain duo niillia corruerunt ,
quidain gla- C sane ex conton)ptu aliquo, sed ox motu reve-
diis trucidati, [)luros amno submersi. Vehementi rontiae ejns inicre fugam : siquidom vereban-
igitur indignatione concej)ta, nobilis illa civitas tur, nc jiraesentium mentes, quamlibet impro-
totis ad ultionem viribus j)arabatur, cum e re- bas , fiicile flccterct; minus considorantcs quid
gione adversarios quoque et fortiores jjraeda ille jier spiritum nusquam absontem posset
coj)iosa, et audaciores fecissct eventus. Immi- ctiam in absontcs. Jam conventus in magno tur-
nebat totius j^rovinciae certa vastatio, cum ve- bino solvobatur, sola ntrimque meditabantur
nerabilis eorum metropolitanuslllinusarchiepi- arma , sola inibant consilia malignandi, cum
scopus Trevcrensis, dolens anxie de jiraetcritis, Vir sanctus eos qui socum vcncrant consolatus
sed adhuc graviora formidans, et dignam gerens fratres : « Ne turbcmini , >• incjuit; » licet cnim
suorum sollicitudinon) filiorum, unicum in tanta » por multas difficultatcs, omnino tamen j)ax
necessitate jietiit rofiigium , ot expctiit Virum « Quibus ctiam unde id
dcsiderata j)rovcnict. »

Dei. Veniens ergo Claram-Vallem , ipsius atque nosset innotuit, dicens Vidcbar raihi per no-
: «

omnium fratrum vostigiis tota humilitate pro- D » cturnum soj)oremlMissamccIobrarosolomncm.

slratus, rogabat et obsecrabat , ut sc tantis di- » Cuiikjuo, oxj)Iota j)aulo niinus orationo j)riina,
guaretur oj)j)onoro malis, (jiiibus altor ncmo » rocordarer ang(Micum ex more oanticum, id
posse modum j)onoro viderotur. Dominus au- » ost, Glorht iri
,
fxcctsis dobu- Deo j)ra?ccdcre
tem, sicut semper tidelis servi sui direxerat » isse, erubui, et quod oblitus omiseram can-
vias, et in [)raecij)uis quibusque causis aptissi- » ticuin inchoaus vobiscum jiarilor ad finom
,

moususfuerat iiistrumeiito, ox j)aucis anto dio- » usque comj)lcvi. » Jam modiuni noctis trans-
biis aBgritndinom c()rj)()ris ojus alicjuatonus rolo- iorat, cum Vir sanctus do j)ra'diotorum j)(rni-
varat.Quibus diobus cum ad littoras voncrabUis tiidine j)rincipum logationc susco|)ta ,
jucuude
fliigonis Ostiensisepiscoj)i rescribcrel, ait : « Ve- satis conversus ad suos : » Agnoscite, « ail, > |)ro
iiiin ost(jiiod aiidistis. Inlirmatus suin usque » missfc nobis canou(l;e Ciloria- ot oautici [khIs

'
Kiiisi. 307
 ,

5253 LIBER V AUCTORE GAUFRIDO. 225 i

» praeparationem. » Interim ergo partibus con-""'^ct populuni ad ea quae pacis erant , vehcn>enter
vocatis, per tlies aliquot de pace tractatum est, A urgehat. Graviter autem urehal illos vulnus
<t ob maximas dinicultates occurrentes ulrim- acceptum : quibus eninl vahdc satis reponere
que saepius dcsperatum, nisi quod omnes jam cogitavcrant , sccus quam vcllent, rcmittcre
consolabatur, quae omnibus innotucrat Abbatis , cogcbantur. In ipsa hora obiata est ci mulicr
sancti tam certa de reformanda pacc promissio. paralytica, de civitate cadcni : cui manus im-
Nec parum ipsa dilatio profuit his pra?scrtim , ponens ct orans , dignatus est palhoknn quo-
,

qui variis incommodis U»borantes rcmedia con- que proprium, quo utebatur ipse, supcrcxten-
sequebantur in carne,seu etiam qui videnles dere ei tcnendumque cpiscopo traderc propc
,

a^jlilicabantur in fide. Tantus enim concursus astanti, et sub codcm vchunine debiha tangcre
crat, ut niultitudine pariter atque importuni- membra.Expletaantem oratione et benedictione
tate sua ipsum quoque negotium componendae data, erexit illam omnibusque mirantibus, pcr
:

pacis pene desperabiliter impedirent : doncc mcdium illorum incolumis ibat quam attule- ,

quaesita tandcm in medio flumine insula, partis C lant in grabato. In fluminc quo(juc I\foscIIa
utriusque primarii in naviculis acccsscrunt; ubi dum ob intolerabilem concurrcntium nuiltitu-
compositis omnibus secundum quod fidclis ar- dinem Vir beatus navicula veherclur , unus cx
biter definivit, datis sibi invicem dextris recon- his qui curari desiderabant, caecus clamabat in
ciliati sunt in osculo pacis. littore, obsccrans ut duccrctur ad eum. Cum-
5. onmes sane quas per manum
Inter servi quc illc jam pcrtransirct audicns homo navi- ,

sui ibidem praestitit Dominus sanitates, cele- gantem post eum in navicula altcra piscato-
berrima fuit cujusdam curatio mulieris. Ha^c rem , diffibulatam protinus chlamydcni qua ,

ab annis octo pessima «gritudine laborabat, erat opertus ,

porrigcns dabat illi , ul in navi-
vehementi tremore et validis motibus universa cula rccii)eretur. Factum cst et utpcrvcnitad
:

pariter membra concutiens. Cum autem vide- Sanctum ,

juxta su« (idei magnitudincm magna
retur gravioribus ortis diflicultatibus velocitatc sub manu ejus visu rcccpto, miratus
propemo-
dum excidisse spes pacis, Domino disponcnte
clamabat videre se collcs, videre homines, vi-
venit mulier ita tremens, nec minus horribilis, C dere arborcs, et cajtera universa.
quam miserabilis, et omnes pariter ad specta- 7. Paucis ab codcm loco milliariis distatcrc-
culum convenerunt. Orante dcnique Dei Fa- nobium, quod Sancti-Bencdicti nominc vo-
mulo, sub oculis omnium paulatim concussione cant; ubi puer claudus, ct a renibus infra omni
sedata, perfectam adepta est protinus sospita- prorsusmembrorum destitutus oflicio, solis ad
lem. Quae res in tantam admirationem etiam movendum manil)us utebalur ct rcnibus, pcdcs
durissimos quosque permovit, ut percuticntes emortuos post sc trahens qucm cx Bingundiai :

pectora sua, per horam ferc dimidiam cum la- partibus pater advectum autc annos qualuor ibi
crymis acclamarent. Tantus denique factus cst reliqucrat, et extunc fratrum elcemosynis ale-
impetus et concursus procidentium et deoscu- batur. Itaque cum beati Patris adventum et ,

lantium Viri Dei sacra vestigia, ut propcmodum virtutes quas Dominus opcrabatur in ipso, per
comprimcretur, donec tollentcs eum fratres, ct omnem circa provinciam cclcbris fama vulga-
imponentes in naviculam a terra modice sub- ret; impositum plaustro cumdcm pucrum fra-
diixcrunt. Cumquc accedentes ad se principcs , D trcs pra-dicti ca-nobii adduxerimt ad cum.
ut coeperat , pro pace rogaret suspirantes di- , rogantes ut solita pietate misero subvcnirct.
cebant « Oportet nos libenter eum audirc
: Acquicvit, imposuit manus, oravit , ct cadcm
» quem, ut ipsi cernimus, Deus diligit et exau- hora sanum reddidit, firmitcr stanlcm firmi- ,

>'dit ct audito eo multa faccrc, pro quo tanta

: ter ambulaiitcm. Dcniquc, sicut ab cjiisdcm
u faciat Dcus in oculis nostris. » Quibus ille ( ut lociabbale nupcr acccpinuis, usquc liodic fra-
scmper cautus erat competcnter hujusmodi glo- trum pecora idcm puer incolumis scquitur ct
riam declinare) « Non propterrae, « inquit,
: custodit; et si quis dcsiderat scire, Joannes cst
« sed propter vos facit. » nomcn ejus. Altcr etiam claudus, in ejusdcm
G. quoque miraculo ct in simili op-
Simili monastcrii vicinia dcgciis , codcm fcmporc ad
portunitatc ipsa ctiani die Metcnsium animos
, praedicti Patris sancti bcncdictioncm sanatus
Dominus inclinavit ad paccm. Ingrcssus enim est, ct gressum recci^it.Scd ct propc Lciico-
Sanctus Metensium civitatcm cpiscopum simul , rum urbem , loco cui nonicn cst Gundcrvilla,
2'^55 S. IJKRNARDI ARBATIS VITA I ,
'
223G
idem vir Dei feininam caecam ilkiniinavit sub"^* 9. Viclens autem Patcr sanctus, compassio-
oculis plurimorum , (jui de tota coufluxerant A nis et niisericordiae visceribus affluens, charis-
rcgione. Civterum ninits diflicile, aut omniino- sinios sibi iVatics, et lilios niiseiabiliter adnio-
dis impossibile furet , itineris illiiis inagiialia diim tabesccntes et aresceiites |)ra' timore et
iiniversa complecti, Sed neque propositi noslri cxspcetalione supcrvcnientis desolationis gra-
est ejusmodi modo prosequi signa, ct narran- vissimae et lamentabilis orbitatis , dulcissimis
dis virtutum operibus operam dare. llic eniin eos consolationibus refovebat : et moncns eos
viarum tuarum, Pater dulcissime, iinis bcatus , in tuto divinx> clemcntiae sinu spei fideique suae
etliic labor nltimus fuit. In hoc operenon minus ancliorain per inconviiisibilem charitatem fir-
ntili, quain diflicili, iiec miiius ilcsperat;e, (luain mius radicare, se qiioque promittebat nec post
necessari.-epacisjlabores tuosgloriosecomplevit, mortem aliquando defuturum. Propensius au-
qui magnilice semper honestavit te in laboribus tem quam noster qiieat e.xprimere sermo, ro-
,

tuis, te in suo nomine, et nomen suum in te gans obsccranscpie per multas lacrymas, timo-
gloritlcans, Rex gloriie Dominus Deus tuus. B remDei, etsacraj |)urilatis, ac totius pcrfectionis
amorein nostris imprimere aniinis conabatur.
CAPUT II. Sed et monebat, et cuin lacrvmis obtestabatur,
ut si quid forte virtutis , aut exemplo nobis ali-
De felicissima , sed fralribus trislissinia, beali Viri morle quando conmiendasset aut verbo, id aemularc-
nuir, id firmiter teneremus, et proficeremus in
8. Ut expleta Metensium reconciliatione , eo ; aliis quidein verbis , sed eodem spiritu il-
et provinciae illi pace reddita Abbas sanctus
, jud apostolicum loquens : Roganius vos ct ob-
ad monasterium rediit, gravi admodum jam sccminus in Domino Jcsu, ut quemadmodum
jamque deficieulis incommodo corporis occu- arcrpistisa nobis quomodn vos oportcat ainbu-
patus, in tanta animi suavitate, et dulcedine Dco pcr omnia, sic et ainbulctis,
laic et placere
spiritus quotidie propinqiiabat ad exitum , ac ut abundetis magis \ Atque utinam tam effi-
si in portu navigans paulatim vela deponeret. caciter persuaserit, quam affectuose suasit.
Evidenter quoque fratribus aiebat : « Haec siinl C jModiim autem aegritudinis ejus si quis nosse
w verba quae loquebar ad vos, cum praeterita desiderat, exstat epistola, cjuam ad amicum
» hieme aegrotarem , non vobis esse quod adlnic quemdam paucissimis diebus ante sacram a
» timeretis aestate proxima imminere ( me mihi
: nobis profectionem suam ipse dictavit : qiiam
» credere ) hujus corporis dissolutionem.
At » nimirum huic nqstrae narrationi duximus in-
cjuam evidenter proprio didicimus cxperimen- serendam quod videlicet etsi alicna quoque de
,

to quod de sanctis Apostolis Evangelia sacra

, ipso, amplius tamen nos ipsius de se verba de-
testantur, quod dum suam illis praediceret Do- lectent.
minus passionem, erat verbum absconditum ab 10. Suscepimus charitatcm vestram in cha-
«

eis, et capere non valebant. Nimirum quod tam » ritate, ct non in voluptate. Quae enim volu-
vehementer horrebat animus, minus facile per- » ptas ubi sibi totum vindicat amaritudo? nisi
,

suadebatur ut crederet, pra^sertim cum et ipse » cjuod soluni nihil comedere , ulcumcjue dcle-
compatiens filiis ejusmodi verba supprimcret. w ctabile est. Somnus rccessit a me, ne vel be--
Caeterum factis quodammodo clamans, « Opera D » neficio sopiti sensus dolor unquam recedat.
» consummavi quae dedit mihi Pater ut
,
face- » Defectus stomachi fere totum quod |)atior est.

» rem » niagis ac magis actus omittere,

; affe- » Frequenter in die et iiocte exigit confortari
ctus retrahcre, et sacrorum funibus desiderio- » modico admodum qualicuiiKjuc li(jiioie : nam
rum sedula intentione praejactis , vicino jam » ad solidum omne inexorabilitcr indignatur.
littori haerere firmius, et commodius applicare. » IIoc parum quod dignatur admittere , non
Denique cum venerabilis antistes sedis Lingo- » sine gravi niolestia suuiit : sed timet gravio-
nicaj Godefiidus dc qiiibiisdam eum sollicitarct » rem , si sese vacuum omniiio dimiserit. Quod
agcndis, et niinus a|)|)()nere animiim mirare- » si |)lusculum (|ui(l iiiterdum admittere a((|uie-
tur : « Ne mireris, >• inquit, » ego enim jam » scat, id gravissimum. Pedcs et crura intumue-
u non suin de hoc mundo. » »riint, quemadmodum hydroj)icis contingere

'
I JllCSS. IV, I.
 2257 LIBER V AUCTORE GAUFRIDO. 2258
» solet. Et in liis omnibus, ne quicl lateat ami-"^*rusalem , tu deliciae tui saeculi, ct unicum tui
)- cum de slatu amici sollicitum secundum in- A temporis dccus oliva fructilVra, vilis abun-
, ;

w teriorem honiinem ( ut minus sapiens dico )
» spiritus promptus est in carne inlirnia. Orate
» Salvatorem qui non vult mortem peccatoris,
,
dans, painia florida, cedrus multij)licata, pla-
tanus cxaltata. Vas electionis, et vas honoris in
domo Dei; vas auri solidum ornatum onmi ,

» xit tempestivum jam e.xitum non differat scd lapide pretioso, fide et sanctitate solidum , et
,

» custodiat. Curate munire votis calcaneum nu- variis charismatibus tanquam genuiiis ornatum.
» dum meritis : ut is qui insidiatur, invenire Tu EcclesicTe sancta; fortissima splcndidissima-
» non possit unde figat dentem , et vulnus in- qne columna, tu vchemens tuba Dci, tu dul-
» fligat. llaec ipse dictavi , sic me habens, ut cissimum sancti Spiritus organum, pios oble-
» per notam vobis nianum agnoscatis affe- ctans, desides excitans , debiles portans. Cujus
» ctum '. » medicinalis nianus et lingua niorbos utraquc
11. Hoc exemplar epistolae ,
quam
animorum. Cu-
, ut nos curabat : illa , corporum ; ista ,

diximus ,quoque ejus verba declarant, B jus erat simplcx habitus, simplex vultus, dulcis
et ipsa
Pater sanctus exitu jam imminente dictavit. Ex facies, gratiosus aspectus. Cujus dcnique vita
cujus tenore posset nimirum diligens lector sa- fructuosa cujus mors pretiosa quia tibi quo- , :

crum illius vel ex parte aliqua pectus agnoscere, que Christus vivere fuit et mori lucrum. Quod ,

quanta illi in ipsa sui ruina corporis tranquil- si nobis alterum fortassis utilius, sed altcrum
litas mentis , serenitas animi , suavitas spiritus ,
niulto melius tibi. Et quod tibi tani commodum,
quanta sub fiduciai culmine radix humilitatis. nobis, si pie sapimus , non potest non esseju-
Sed nostrum sub tam gravi articulo inconso- cundum. Caeterum etsi pium est congaudere
labilcm luctum aliquatenus illi sestiniare ac , tibi Pater bone qui in gaudium Doniini tui
,
,

sibimet exhibere liccbit, pallidasque, si pie feliciter introisti non tamen impium super nos
:

senserit, turmas imaginabitur filiorum , exter- ipsos flere, quos nimirum abeunle te, solito ,

minatas facies, vultus exsangues, genas laciy- gravius horror geminus circumsepsit, dum no-
mis sordentes, suspiria quoque pectorum ac bis est vita tajdio, mors timori. Et si pium con-
singultus. [Quis enim apud nos erat tumultus C gaudere tibi qui beato transitu niortis ad ,

cogitationum quod naufragium animorum

,
torrentem voluptatis , quem ardcnter siticbas, ,

cum thesaurus tam amabilis raperetur a nobis, accessisti : nostram tamen vicem dolere non
et praesentibus, et cernentibus, quia nec spes es- impium ,
quibus et vivendi onfinis pariter est
set retinendi , nec facultas aliqua commeandi? sublata suavitas , et moriendi necdum collata
Pater erat : sed qualis pater qui videbatur securitas. Et si pia tibi inipenditur gratulatio,
abire? Aobis quodannnodo proprius, verius felix anima, quai in plenitudine lucis exsultas :

tamen toti mundo communis.

Erat enim om- non tamen im|)ia super nos assumitur lamcnta-
nium et bonorum gloriatio, et malignantium tio, qui relicti sumus; post mirificam, in qua
metus, ut de eo non incongrue videretur esse hactenus exsultavimus, claritatera horrere ma- ,

psallendum Vidcbunt rccti, ct lcetabuntur, ct

: gis tenebras subintrantes ;
post aurea, qua?paulo
omnis iniqujtns oppilabit os suuni^. Quo prai- ante vidimus, saecula gravius ferre hoc ])lane
sente, sanclitas omnis jucundabatur, praesum- ferrcMm ,
quod successit. Sed reflectamusstilum
ptio frenabatur, dnritia compungebatur. Quo D ad ordinem narrationis, et Patroni, quibus pos-
praesente celebris quisque conventus velut quo- sumus votis, exitum prosequamur, exitum no-
dam sole resplcnduit; absente, caliginosus et bis lugubrem , nam illi potius triumphalem.]

(juodammodo mutus apparuit. Quam devote, 12. Igitur ante Patris hujus excessum acce-
quam ])ie singulis nostrum et tunc hodieque dentes ad cum filii ,
quos j^er Evangclitun ipse
clamandum : Patcr mi^ patcr mi, currus Jsraely genuerat, piissimuu) cjus animinn lacrynjabili
ct auri^a rjus^l Tu fluctuantium portus, cly- sui^plicatione pulsabant, et ha;c alque iuijus-
peus opprcssorum ; et, ut de sc i])so beatus Job modi loquebantur : « Numquid non n)isereris
Joquilur, ca?co fuisti oculus, et pcs daudo-^.Tu » huic monasterio, Pater? numquid uon rom-
perfectionis exemplar, virtutis forina, sjjccu- » jjateris nobis, qiios tanto ])ictatis alTcctii nia-
lum sanctitatis, Tu gloria Israel , tu laetitia Je- » ternis laclasti uberibus, paterna eonsolatione

' Episl. 310. — > Psal. cvi , /|2. — ^ IV Rcg. ii ,

13.-4 Job x.\ix, 15.
 , B

'2269 S. BERNARHI ABBATIS VITA I, T^CO

•' fovisti? Quoniodo sic exponis laboirs tiios,' '"^stus illuxit : dios cunctis vita; siiao Uicbus tantis
» quos in loco hoc lahorasti ? quomodo tain di- A ab co cxspcctatiis dcsitlcriis, cxpctitus suspi-
>< leclos liactcnusliliossic icliii(|uis? j Tunc vcro riis, fic(juciitatus nieditationibus, oiationibus
llens ipse cuni llcnlibus , ct coluinbinos oculos prxMuunitus Fclix transitus de labore ad re-
!

in coBluin porrigens, ac nicnte tota apostolicuiu fii^'criunidc exspectatione ad praeniiuni dc

, ,

illuin concipicns spirituin, testabatur coarcta- agonc ad bravium, de niorte ad vitam, de lide
tum se c duobus , ct ipiid cligcrct iguorantcm ', ad notitiam dc jicrcgrinationc ad patriam , de
,

et diviua; totuni tribucrc arbitrio pictatis. Nain nuindo ad Patrcm L)c (juo etiam tansilu ejus !

et hinc patcrna illum urgcbat charitas, (ilioruin niulta novimus apparuisse quam multis, ctqui-
votis annucre, ut maiicret : et inde traliebat dcm non indii^na rclatu sed diflicile nimis sin- ,

Christi desideriunj, ut migraret. Cui tamcn ab gula vcstigarc , ct scribcre omnia nimis lon-
olim jam atquc altius radicata in pectore cjus giii"- Nam ct usquc modo multifarie imiltisque
humilitas pcrsuaserat, ut cx intimo cordis af- modis patcrnus crga lilios anior, vere ctiain
fectu servum inutilem se esse diceret, et arbo- nunc, imo nunc vcrius vivens et vigens, cre-
rcm sterilcm rcputarct, cx cujus vita nullus sibi bris rcvclationibus corum di-^natur solaii la-
Iructus, nullus alteri cuiquain provcnirct. Nam crymas, rclcvare mwstitiam , ut (juo dulcius ei
et solitus crat in fainiliari collocutionc fatcri congaudcnt , minus anxic dolcant sibi. Si qua
vix credcrc se hominibus ,
quod sic eum sibi tamcn ex his , niinus prolixam desidcrantia
utilem crederent ut dicebant. Sed nec parvum narrationem lector scire desiderat , proprio
,

sese in suis super hoc cogitationibus pcrhibcbat magis et novissimo credimus reservanda ca-
aliquando sustinuissc conflictuin, quod nec tam pitulo.
vcraccs homincs fallcrc vclle, ncc tain prudcn- 14. Intcrim ca;tcra prosequcntes ,
quanlu
tes falli posse verisimile vidcretur, cum altcr- possumus violentia animos avertamus ab illo
utrum excusare non posset. Quem enim totus tam gravi gemitu et rugitu , quo nirairum grex
niirabatur Orbis , solus ipse (
quod erat mira- miscrabilis, pastore migrantc, pcrsonuit. Par-
bilius) non vidcbat suae vidclicet opcrationis canius paginaj , et quantum possumus, stringa-
opinionisve splendorcm , sicut ille quondam C mus oculos, jialpcbras complodamus advcrsus
vir simplex et rectus, nec solem cumfulgeret, lacrymas, quibus in illo suae claritatis absccssu
nec lunam incedentem clare vidisse se memo- vallis nostra tluebat, Ecclesiaeprotinus universae
rabat*. cahcem sui propinatura moeroris, cui hactenus
13. Novissime cum exterioris habitaculi un- consueverat stillare dulcedinem ,
gaudia fun-
dique jam soluta compago, dcsidcranti aniinae dere, flncre consolationes. Dum (idclis ininister
libcrum prajstarct egrcssum, magnus ille dies ct sacerdos Altissimi fcliciter ingreditur in lo-
illuxit, quo perpctuus illi ortus est dies, ad cu- cum tabcrnaculi admirabilis, ad altare Dei , sa-
jus exituin vicini cpiscopi cum abbatum ct fra- cram ci et acccptabilcm hostiam sui spiritus
trum copiosa multitudinc fuerant congregati. oblaturus; corpusctiam ritcparatum ctornatum
Ilora autem diei pene tertia singularis lucerna sacerdotalibus indumcntis, oratorio beatae Dei
suae generationis, sanctus ac vcre beatus abbas Genitricis infcrtur. Plurima quoque nobilium
Bernardus, a corpore morlis in terram viven- et ignobilium de vicinis quibusque locis geme-
tium fcliciter Christo duce migravit, ox filiorum D bunda protinus turba convcnit ct vallem to- ,

circumstantiuni et inter gravcs singultus ac la- tam ploratus ct ululalus multus implcbat. Ama-
cryinas uberes utcuuKpie psallcntium choro ad rius tamcn pro foribus monastcrii lamcntabatur
multorum, quos ipse praemiserat, coetus trans- sexus miserabilior mulierum ,
quod acccdcnti-
iens lajtabundos ad sanctorum cuncos gra-
, bus ad bcata vcstigia viris , monastici Ordinis
tulantcs , ad obvia agniina Angclorum. Fclix disciplina inexorabilitcr cis etiain tunc negarct
anima, quam sic levabant excclsa suorum pri- ingrcssum. Biduo maiisit in mcdio grcgis pa-
vilcgia mcritorum (piam sic pia (iliorum pro- , stor oxstinctus, duin pristina illa dulcissimi
se(jucbantur infcriorum vota; sic quoquc supe- gralia vultus nil minorata, scd aucta, niagis
riorum dcsidcria sacra trahcbant! Fclix illi ct omnium in se ligeret oculos, aninios traherct,
vcre scrciius dics ,
qiio |)lciius ci mcridics Chri- scpcliret affcctus. (acsccbal aiitciu siipra iim-

' fliilil.ji i ,
2\ , T.'.. - • JoIj XXXI ,
>(•.
22G1 LIBER V AUCTORE GAUFRIDO. 2262
duni riicns undiqiie populi multitudo, et into-^^Vem , cujus merita in ipsa cui insigniter praifuit
lcrabilis jam fiebat impctus concurrentiiun , ac A urbe mirarulis pluribus illustrata coruscant :

desiderabilcs tenentium pedes, osculantium ma- successore ejus AnastasioRomanae Ecclesi* pra*-
nus, applicantium panes, baltheos , nummos, sidente, regnantibus autem in Romanorum im-
et alia quaeque servanda sibi pro benedictione, perio Friderico illustri in Francorum regno ;

et variis necessitatibus profutura. Maxime ta- piissimo rcge Ludovico, filio Ludovici; princi-
nien parati in diem tertium solemnem per loca patum Ecdesiae universae ac totius crcatiu-ie vi-
proxima prajstolabantur reponendi sacri cor- sibilis et invisibilis monarchiam tenente Dei
poris ejus horam , copiosius undique conven- Filio Jesu Christo, anno ab Incarnatione sua
turi. Nam et secunda die tantus circa meridiem millesimo centesimo quinquagesimo tertio, qui
populus fuerat congregatus, et tanto pietatis cum Patrc et Spiritu sancto vivit et regnat
/clo stipati undique sacrum corpus obsederant, Deus in saecula s«culorum. Amen.
ut nulla pene episcopis reverentia, nulla fra-
tribus haberetur. Unde veriti ne quid simile aut B CAPUT III
forte gravius accideret die tertia, praeoccupan-
tcs horam et niane divina ex morc Sacrificia
, De revelationibus diversis post sancti Palris ohilum factis,
consummantes, sicut et biduum jam in cele-
bratione Missarum et jugi fecerant psalmo- 17. Jam de supra memoratis revelationibus
dia, purissimum illud balsamum suo vasculo pauca dicturi, ab eo sumamus initium quod
commisere, in lapide reponentes lapidem pre- praedictum est anno septimo ante quani (ieret.
tiosum, optimam margaritam. Erant duo fralrcs in monastcrio, de sacra beati
15. Consummalis ergo feliciter vitoe suaj dic- Patris vita et fclicibus cjus actibus colloquen-
bus et annis circiter sexaginta tribus expletis, tes : quorum alter ab incuntc adolcsccntia edu-
dilectus Domini Bernardus, Clarae-Vallensis coe- catus ibidcm ait
, ad alterum
« Nosti quot an- :

nobii primus abbas, aliorum quoque amplius " nos sit victurus hic beatissimus Pater noster?»
quam cenlum sexaginta monasterioruni patcr ",
Cui ille « Nescio, « inquit. Et alter « Ego, » ait,
: :

decimo tertio kalendas se[)tembris inter lilio- C « novi cimi sex aut septcm annos adluic in carne
rum manus obdormivit in Christo. Sepultus est » victurum- » Hoc autem unde sciret, minime
autcm undecimo kalendas ejusdem mensis ante jam scirepossumus quia nec tum indicavit,
,

sanctum altare beafae Virginis matris cujus' ,

et ante Patrem sanctum ipse decessit. Porro al-
fuerat devotissimus ipse sacerdos. Scd ct pcctori terius hodicque supcrstitis relationc hoc ^ver-
cjus ipso tumulo capsula supcrposita est in , bum nobis innotuit, qui tunc niagis miratus est
qua beati Thaddaei apostoli rcliquiaj contincn- "se audisse, quando ut ab olim audicrat, ita
tiu', quas eodem anno ab Jerosolyma sibi mis- vidit. Talis vero ille est, de cujus testimonio
sas, suo jusserat corpori superponi : eo utique nec nos ambigimus, ncc cuilibet alteri qui eum
fidei et devotionis intuitu, ut cidem apostolo noverit, crcdinius dubitandun). Neque id so-
in die communis resurrectionis adhsercat. [Prius lum scd quod non minori dignum admiralionc
,

tamen, quamsacratissimum illud corpus tumulo videtur, nomcn quoque et pcrsonam succcsso-
redderetur, unus e fratribus, qui ex multis an- ris ipsius, indicante sibi eodem fratre, extunc

nis caduco morbo gravitcr laboravit, plcna lide D innotuisse testatur. Manifcste cnim eadem ho-
opem flagitaturus accessit. Ouem nunc usque ra fratcr illc praidixit, « quia dominus Rober-
superstitem novinms , ct nihil unqiiam ex ea » tus, qui hodie abbas cst de Dunis, post hunc

hora praidicta; infclicitatis experlum. ]

» beatum l*atrem abbas futurus est Clara;-Val-

IG. Facta sunt h*c eodem anno quo beatus » lis. » Nam quod disjunctive sex vel septem

Papa noster Eugenius tertius, ejusdem patris annos victurum diccbat , ad hoc pertinuisse vi-
sancli in convcrsatione sancta filius, ab hac dctur, quod invcntus sit tcrminus idcm ultra
luce, vel ab hac magis caligine migravit ad lu- sextum annum , intra sciitiinum lamcn.

• Nempe tam per sc ,

qiiam pcr al)l)alias Clara-Valli siihjcctas. Nam Emiardiis per se fanliim sfptiia^iiila diui
(iiciltr iiionasleria excila\il vcl adoplavil , iiciiipc iii Oailia 35 , in llispaiiia II, in ricl^io C , iii Aiit;lla f) , loiidnii
iii Saliaiidia cl iii llibcniia, iii llalia 'i , iii (lcnuania dtio, duo ilciii iii Succia , ac dcinuiii niium cl allcniui iii llun
R.iria cl Dania , c\ Chiouologia noslia.
 , i

2-2(5.'] S. IIERNAUUI ARIJATIS MIA I, 220

jam ttmpus, et festinabat ^^-'"'"parabat Vir beatisslmus ascenderc Jerosoly-
18. Proije erat
ter saiiftus ad metam. Inlirmaljatur enim sicut A mam jaMKjue ipso iu procinctu itineris erat. Ad , ,

in luijus libelii prineipio memoravimus, adeo quem veuerabilis Odo f]ui a primis lere annis ,

iit illa jam inlirmitate ipsius perlici virtus, jam slrenne satis et laudabiliter conversatus in mo-
imminere exitus videretur. Interea fratres in- nasterio, absentium consueverat pracpositoruni
stare supplicationibus et obsecrationibus, qui- supplere vices, reverenter accedens, dicebat se
bus poterant apud Deum. Unde etiam Sanctus
, pnecessurum. Cujiis visionis sic ostensa est ve-
ipse co^'uoscens eorum precibus desiderium ritas, ut pra?dictus vir Deo di^'nus ad coelestem
suum dilferri, cum aliquanto melius secundum Jerusalem, ubi vere visio pacis, parantem jara
corpus habere ccepissct , congregatis fratribus egredi, et paulo post secuturum Patrem san-
haec eadem verba locutus est : • Quid teuetis ctum , felici funclus legatione pra;iret.
M miserum hominem ? Fortiores estis, et inva- 20. Sed et abbas quidam , satis ei habitatione
» luistis. Parcite ,
quaeso ,
parcite , sinite nie vicinus, nec niinus affeCtione devotus, paucis
» abire. » Prius tamen cum in summo periculo B diebus ante felicissimum Patris hujusexcessum,
et timore fratres omnes in orationibus humilia- videbat eum pretiosissimis ornatum sacerdota-
rent animas suas, uni eorum visio talis appa- libus indumentis, et excellenti perfusum gloria,
ruit. Occurrebat cum multa exsultatione Viro cum ingenli solemnitate ad altare deduci. Ad
Dei extra monasterii claustra innumerabilis cujus introitum ecclesia magna magnis resul-
multitudo. In qua tamen processione , solos tans vocibus conclamabat Puer natus est no- :

quatuor praeeuntes idem frater qui videbat ^/.5\ Vereetenim puer ipse erat mitis et humilis
agnovit : niagnum illum dilectorem ejus atque corde; et, sicut parvulus , accipiens regnum
dilectum , cujus et ipse in libro quarto de Con- Dei : in cujus nicrito gratulabunda natali ange-
siderationecum. laude nieminit Gaufridura , lica raultitudo , et omnis pariter Sanctorum ec-
episcopum Carnotensem; Humbertum quoque, clesia, dum nobis videretur mori , sibi illum
qui Igniacensis ccenobii fuerat primus abbas; et nasci ; dum bic consummaretur, ibi incipere,
duos ejus fratres germanos, Guidonem scilicet non tam sonoris vocibus , quam votis paribus
et Gerardum. Exceptus itaque reverenter , et C concinens exsultabat. Si enim ad unius pceni-
post oscidum pacis amica diu colloquia miscens tentiam peccatoris tola illa coelestis regio in
Pater sanctus ac beatus, cum his quatuor sta- laetitiam suscitatur; quaenam illi gaudia exhi-
bat, exspectante seorsum mukitudine caetero- buisse credendus est, per quem gaudia tanta
rum. Novissime salutantes eum praedicti viri receperat de tam multorum conversione et
ex hoc sibi jam redeundum esse dicebant. Tum pcenitentia peccatorum? Quis enim valeat aesti-
vero expalluit ille, et circumfusa sibi mcestitiiT mare, quantis in saeculari habitu et conver-
internum declarans animi dolorera n Quid er- salione manentibus, quantis etiam ad alias
:

go, » ait, « sine me vultis abire? « Et illi « Non virorum seu feminarum congregationes trans- :

» potest adhuc tuo, et nostro salisfieri deside- euntibus per luijus fulelis famuli ministeriura ,

» rio, donec veniat tenipus novorum. » Dice- dedit Dominus pcenitentiam ad salutem? Aul
bant autem tempus novorum, quo fruges novae quis numeret eos qui sub ejus cura in centum
colligerentur, sicut evidenter postmodum pro- sexaginta raonasteriis per Dei benignitateni ad
bavit eventus, dum in augusto raense decessit. D pcenitentiara sunt adducti? IVam ex his solis,
Mane ergo frater ille, cui hoc ostensum fue- qui speciales ejus iilii videbantur, praeter eos
rat, consolatus est caeteros jam irami- , velut qui jam cursum vitie feliciter consummaverant,
nentem Patris obitura formidantes, et quod vi- praeter eos qui per alia loca fuerant propagati,
derat et audierat indicavit. Adhuc autem hiems ea die qua felicissimus Pater ex Clara-Valle
erat. raontem ascendere meruit clariorem, reliquit
19. FLodem tempore altera quoque visio prio- habitantes in ea se})tingentas feruje animas ,

ris confirmatio fuit : nisi quod evidentius jam Domino servientes". Quid igitiu' miruni si gra-
utriusque corapleta veritas probat, quam evi- tus curiae, si acceptus Regi, si excreptus cum
denter in utraque quod futurum eiat, Doniinus lauitia et exsidtatione credalur : in tpio gratia
revelavit. Videbat cnim frater (piidam, et ecce Dci us<iue aileo vacua iion fuit, i.\\\\ tam feli-

'
Ifiii. IX , Ct. De luiineru Novilioium \iilf iiilia lih. 7, capi». 1.1 »1 ^y.
22G; LIBER V AUCTORE GAUFRIDO. 22G6
citer,tam efUcaciter, plus omnibus sui teniporis'""ascensiones in corde disposuisti in valle lacry-
el muitarum retro generationum laboravit A marum , feliciter jam ascendisti de Clara-Valle ;

qui talentum sibi traditum tam copiose mulli- in montem Libani , montem candidationis, ple-
plicavit, tanta denique lucra retulit de nego- nitudinem lucis, celsitudinem claritatis. In-
tio? Sed de his hactenus ne quis nos arguat nocens nianibus et niundo corde ascendisti in
,

ejus, quam polliciti sumus, metas excedere montem Domini ad divitias salutis ad thcsau- , :

brevitatis. ros sapientiae et scientise pervenisti, ubi pure

21 . Sane in monasterio praedicti illius abbatis, puram videas veritatem, ubi unus tibi cum
qui sic ejus natalem praeviderat ea nocte, quam omnibus sanctis magister est Chrislus, ubi om-
nobiscum Pater sanctus mane profecturus ulti- nes jam docibiles Dei. Trahe nos post te, quse-
mam fecit, venerabili ejus praeposito apparens, sumus, et de monte excelso misericorditer re-
valefecit illi, et ait : « Noveris quia jam migro, spice Vallem tuam. Adesto laborantibus, subveni
» nec ulterius hic morabor. » Quod ut ille indi- periclitantibus , ascendentibus manum porrige.
Claram-Vallem B Dat fiduciam tua nobis ab olim experta, nec
cavit abbati, accelerans abbas et
veniens ipso die Abbatem sanctum sicut dixe-
, exinanita modo, sed amplius cumulata beni- ,

rat, reperit jani migrasse. gnitas, Quin etiam visio, quam subnectimus,
22. Frater Guillelmus de Monte-Pessulano, ab eadem nostra praesumptione non discrepat.
cujus et supra fecimus mentionem , vir niagni- 23. Proxima nocte postquam sacrum corpus
ficus olim in sseculo fuit , sed magnificentior in sepulturne traditum fuerat, quantam adhuc pro
saeculi fuga. Hic in monasterio Grandis-Silvae filiis sollicitudinem gereret Pater sanctus , et
monachus factus, Patrem sanctimi devotissime quoniodo suos quos in mundo dilexerat , in
visitavit. Rediturus autem lacrymabiliter que- linem quoque diligeret, evidenter ostendit. Ap-
rebatur, quod non esset eum ultra visuius. Cui parens enim cuidam fratri in multa gloria , et
Vir Dei : « Ne timeas, adhuc sine dubio
» ait , « fulgore magno vestis ac vultus, et desideran-
» me videbis. » Hujus effectum promissionis de-
tem tenere cito pertransiens , aiebat , « Qtiia
votissimus ille Guillelmus exspectans, ipsa no-
» pro quodani fratre simplice vcni. » Auditrunt

cte cum beatus Pater ex hac vita decessit, in C hoc fratres et mirabantur sed circa horani diei :

monasterio Grandis-Silvae apparentem sibi vi- tertiam veritas comprobata est visionis. Defun-
dere meruit, et dicentem « Frater Guilielme. » ctus est enim quidam frater laudabilis admo-
:

Et ille « Ecce ego, domine. » « Veni, » inquit,

: dum simplicitatis; et , sicut omnino crcdibile
« mecum. » Ibant igitur pariter, et ad montem est , animam ejus tanto duce felicem ,
qui pro
quemdam altissimum pervenerunt. Interrogabat eo se venire dixerat, secum tulit. Paucis quo-
autem Sanctus an sciret quo venissent. Ille vero que expletis diebus, alteri cuidam fratri nia-
se nescire professus est. Cui ipse : « Ad radices, » gnifice satis apparens,
arguens de suo nos
et
inquit, « montis Libani venimus. Et nunc ma- doluisse discessu post verba multa; consolatio-
,

w nebishic, ego autem ascendam in montem. » nis, et promissionem felicitatis a^tern.x- in sua
Interrogatus qua de causa vellet ascendere, « Di- perseverantibus obedientia et doctrina : « Hoc
» scere volo, » inquit. Miratus ille, «Quid , »in- » etiam scito, » ait, « et dicito IVatribus, cujus-
quit, « vis discere , Pater, quem nulli hodie in » dam vere sancti corpus , cujus et ego habeo
>' scientia credimus esse secundum?» Ad quem D » vestem in oratorio esse sepultum. » Diccbat
,

Sanctus : « Nulla, » ait, « hic scientia, nulla veri autcm episcopum Malachiam. Ipsius enini tu-
» cognitio : sursum scientiaj plenitudo, sursum nicam in qua sanctus ille fcliriter obclomii-
,

» vera notitia veritatis. » Et in hoc verbo dimit- crat,ad Missarum sibi servaverat celebratio-
tens eum , in montem altissimum subiit coram nem, et moriturus in ea sese jusserat sepdiri,
illo. Cum(jue intucretur euntem illum , exper- sicut et sanctum illum in sua sepelierat v«'ste.

gefactus est , et occurrit protinus ei verbinn il- Quod tanicn verbum et ipsi IVatri, et quauqilu-
lud, quod ad .loannem olim de ccjelo sonuit : ril)us aliis usque ad hanc visioncm prorsus erat

Bentt niortui qui in Doniiiio nioriuntur. Ut ergo ignotum. Felix pontifex, cujus nierita Patcr
mane locutus est abbati suo et fratribus, Pa- sanctus et vivcns praedicaverat , et defunctus.

trem sanctum ex hac vita migrasse dicebat. Et Felix charitas, qua> in niorte non excidit. Feli.\
nolantcs diem ac diligentius incpjirentcs, ut au- societas, quam ucc illiul divortiiun tani crutlelo
dierant invencrunt. Euge, Pater sancte, qni tlircinit. Gloriosi siquidcni Patrcs (picniadino-
')207 S. BERNARDI ABBATIS VITA I, 'i2G8

iliiin iii vita siia clilcMiiiiU sf, ila ct iii iiiorlc'"""talis sitloribiis illuslraie diKihus. Custodi tlo-
iioii sunt separati. A nnim , in qiia til)i ^('mimiin lioc tani prcliosum
2i. Nam ct post clicsriiTiter quadraginta al)- depositum cuslodilur. Fiat nobis deniqiie ju\ta
bas quidam ex majoris Britanniae insula, sacrae verbum luum , ut ibi est thesaurus tuus, ibi sit

illius societatis virtutem feliciter expcriri me- ct cor tiuim ', ibi giatia et inisericordia, et re-
ruit in se ipso. Qui eodem tempore cuin cajtc- spectus assidu;c pietatis omnibus adsit in luo
ris coabbatibus siiis cx more Cistercium petcns, ibidein noinine congrcgatis, quod est super
in Clara-Valle remanserat, gomino quodam oinne nomcn , sicut et tu super omnia Deus be-
desperabiiiter occupatus incommodo, pleure- nedictus in saecula. Amen.
sis scilicet , Jamque eate-
et febris ciuotidianae.
nus longa vcxatione defccerat, utsolum animae in codice Valicano, n. f.7G, iiic liher conslat capi-

ojus exitum fiatres nunquam deerant,

,
qui ei tulis 23, quorum ultimum deest in vulgatis. Sic aulcm
observarent. Cuinque animum cjiis angeret non habet :

tani desiderium vitaj praescntis, quain absen- B

tiuin desolatio filiorum, quod peregie morere- memoria aeterna justus Domino con-
2G. In
tur , obnixe iietiit ut ad tumulum sancti dcpor- stitutus suorum non negligit memoriam
et
taretur Abbatis : ul)i cumorasset tota dcvotione filioruni agens post mortem peragcnsque ini-
;

qua potuit, bcati quoque episcopi JMalacliiae in raculis, quod suis adhuc vivens oraculis prsedi-
aquilonari ipsius oratorii latcre positum cogita- cebat. Cernitur in operibus virtutis ejus sermo
vit visitare sepulcrum , auxilium flagitarc; sed ille vivus et cfficax, et testamentum fidelc,
fatigationem vcritus, et quasi jam sccurus de quod disposuit dilectis suis : « Agam , » inquit,
incolumitate ,
quod cogitaverat non implevit. «assidue Clarae - Vallensis familiae curam , ct
Die altcra iterum fratres advocans, ut ad ora- » plantationem meam continue fovens benedi-
torium veniat opem sibi postulat cxhiberi.Cau- » ctionis irriguo, sic me praesentem beneficiis
santibus illis : pcriculum siquidem vereban- » exhibcbo, ut inde non vidcar aliquando reces-
lur Omnimodis » inquit, « oportet ut sancti
: " , » sisse. > Undique nobis materiam consolationis

» Malachiaj tumulum petam. Cum enim nocte C exquirit ita ut nuper in ipsis partibus trans- :

i praiterita vix tenniter obdormisscm, exper- marinis nostris invcntus sit inhiare subsidiis. ,

» gefactus subito audicbam vocem diccntem Factum cnim post annos plurimos ab obilu
» mihi Sanatus jam ab altcra aegritudiiic tua, si
: sancti hujus, ut sanctitatis suae signa de crucis
» ab altera vis sanari, cpiscopum pcte. » Fcce- signaculo radiarent, et quani pia cnpiditate vir-
runt illi ut ille voluit, et continuo factum cst tutem vivificre crucis ambiret, ipse crucis con-
sicut dictum erat ad illum. Eadem die sanus secrator ostenderet. Cum enim Sarracon dux
factus, post paiuissimos dics iter arripuit , el Turcorum uibcm Alcxandriam , ct adjaccntcin
incokimis revcrsus cst ad suos. iEgypti provinciam disposuissct invadcrc, su.c-
25. Tuum in hoc opcre spiritum, tuum agno- cjue subjiccre ditioni; ct rex Jerusalem christia-
scimus, Pater duicissime, zclum , tuam consi- nissimus Amalricus , requisilus a Saracenis
dcrationem tiium hoc opus, sic deferrecollcgae
: ^Egypti, repcntino impctu in praesidia subvc-
tuo, ut luinc quoquc ci comiiiunicarcs honorem ctionis accingitur, timcns vidclicct et pi;ccavcns
ct amorcmcum quo verius ct fclicius lionori- D
, in futurum , nc si forle Turcos in yEgvpto do-
(icaris in coelis. Imo vcro tui sunt liaec omnia minari contingeret, et majorcm in Cliristianos
opcris, tui muneris, Deus noster. Tu enim om- agerent pro locorum vicinitate perniciem , et
ncm rcplcsti ab initio tcmporis tcrram pra.'scn- ipse inlcrim ex iEgypto tributariam pcrdcrct
lia tu;« divinitatis, omncni aii<iiiaiido rcplcturus functioncm. Elcctis igitiir niilitil)us , ct iiistructo

gloria majcstalis : cujus taiiicn partcs iiitcrim progressus excrcitu , in occursum propcrat
(luasdam, ct aetcrno praeclccta loca consilio ex- Sarraconis, vadens ct progrediens us(|ue ad
ceiicntius visitans, repics spcciali gratia sancti- alveum INili fluminis, quod de paradisi fonte
Fac, Domiue s|)irituali scmpcr abundarc
talis. , dissiliciis, aridas yEgvpliorum irrigat rcgioues.
frumcnto Vallciii , (luam iit faccrcs rc (iiiam no- Cuiiupu; vciiissct ad liumcii, fccit illud uaviuui
mine clariorem , dignatus cs tain eximi;c clari- potcstalc mcabilc , ct rciinciuciH . in custodia

• Mauh. VI, 21.

 »,

22G9 LIBER V AUCTORE GAUFRIDO. 2270

ponlis ex utraqiie parte fluniinis iniiites pe-"""invicciii ad incuncla
cerlainina proj)inqiiavit.
ditcsque non paucos, et ipse cuiii trcccntis A x\ggrcclilur Regis cuneiis nniltiluclincni copio-
equitibus fugientem Sarraconem inscquilur sam et in medip ejus qui in pelago maris ab- ,

persequens eum et exercitum ejus grandcm , sorptusinimicos crucis Christi sub crucis vexiiio
quatuordccim millia Turcorum et tria millia prostravit. Cadunt a latere suo mille et nnilta
, ,

pugnatorura Arabum contrahentcm. Illis autem millia a dexlris ejiis, ct discnrrunt undique
itinere diei unius ante Rogis impetum fugienti- triumpliantes in Christi nomine Christiani ita :

bus non deerant hinc inde nuntii de medio

, ut dum illi diversis pugnae partibus dividun-
concurrentes, quorum aUi suggerebant Regiut tur, Rcx ipse solus in cpiodam congesti sabuli

multitudinem illam contritam, et fame et las- tunnilo remaneret tam morti ct internecioni
situdine dissolutam jam jam consumptiirus in- proximus, quam longe erat suorum omnium
vaderet : et alii e contrario Turcos hortaban- solatio destitutus, Cernebat ex cminenti stati-
tur, ut starent; facile admodum fore concludi onis suje loco Turcos undique concursantcs.
paucos in manu tantae multitudinis affirman- B Nam jamque imminentem sibi exspectabat in-
tes. Convertitur ergo Sarraconis exercitus, et fcrituin, nisi quia in eo quodamniodo confi-
exspectato Rege instruuntur ad pugnam ,
qui debat ,
quod se illis non ignorabat ignotum.
prius praecipites fcrebantur in fugam. Adve- Rccordatus illicoprseteritae visionis, et pia intra
niente autem nocte castrametati sunt juxta se vota conficiens, pollicitus est Deo et beato
aquas ,
utrumque cxercitum stricto satis
quse Bernardo ,
quod si de manu inimicorum vivus
alveo dirimebant. Cumque obdormisset Rex in ,
evadcret , crucem quam Sanctus petierat, filiis
ipso clvpei sui concavo rccjuicscens, confestim ejus Clarae-Vallensibus dcstinaret. Continuo igi-
sibi in somnis beatus Bernardus apparuit, ex- tur triginta de militibus suis Rcgem ipsum a
probranset improperansei peccata sua, et quod longe cognosccntes , acri in se ccrtamine Turcos
non esset dignus vivificae crucis lignum ( quod provocant ad pugnandiim, ut vergente in illos
deconsuetudincappensum coIIogcstabat)in illo fortitudine tota , conflictus Rex itcrum ab hosti-
ccrtamine circumferre. Statimque Rex tcrritus bus et ignotus persisteret et securus. Quod cum
et turbatus veniam petit, et Sancto qui loque- C quindccim de sacra Christi militia con-
niilites

batur ad eum , peccata sua flebilitcr confitctur. spcxissent ,

per confertissimos hostcs violenter
Tunc beatus Bernardus admota propius manu irrumpunt ,
persequentcs , juxta quod scriptum
crucem sanctam quae collo Regis pendcbat, ac- est, unus mille , et duo fugantes deccm mil-
cepit; et benedicens ci trino signaculo sanctae lia in niillibus suis '. Associati ergo aliis triginta

crucis , consolabatur cum dicens : « Confide, militibus , divisis et caisis occurrcntibus ininii-
» Rex , in hoc signo vinces , et in periculo ti- cis ad Regem suum cum la;titia et victoria per-
,

M moris magni, quale nuncpiam hactenus ex- venerunt. Sicque factum est, quod ct Rcx juxta
» pertus es , sine laesione tui hostes evades. » verbum sancti Patris nostri de bcncficio san-
Cumque hoc dixisset, visus est velle discederc, ctae crucis donum cjusdem sancti patris meritis
crucem quam a collo Regis acccperat portans apprehendit. Porro supradictae ordinem vi-
secum. Rex autem apprehendens eum ait sionis idcm ipse rcx Richero abbati Salvationis
:

" Non dimittam te nisi cruccm dimiseris mihi. ore proprio diligcntcr exposuit, qui cam post-
Ad quem Sanctus «Noli, » inquit « noli, Rex, D moduni in Gallicanis partibus fidelitcr nuntia-
: ,

» alios filios habeo cpios oportct crucis hujus vit ; vir utiquc tcstimonii boni et conversationis
» signaculo benedici. » Et his dictis somnus honesta? , lain a mendacii suspicione remotus ,

abiit, et fulgor matutinus illuxit, factaque co- cpiamavitaj corruptionibusalicnus. Dcogratias.

pia splendoris et lucis , utcrquc cxcrcitus sibi Amcn.

' Deut. XXXII , 30.

 ,

AD LECTOREM
IIORSTII PR.^FATIO IN LIBRUM SEQUENTEM,

J>F. MIRACITLIS P! 11 SANCTUM BF.RNARDUM EDITIS.

I. Inter Sanctos niiraculorum gloria celebres , enilnere raihi Bernardus videtur, aut paucos
sibi habere pares. Ut vel hinc facile sit obstruere loquentium iniqua et miracula posterioris
aevi cavillantium ora. Nimirum non desunt etiam nunc Pharaones ,
qui obdurant corda sua
ad visa vel audita tot prothgia , ne cogantur agnoscere Deum mirabilem in sanctis suis : sunt
quoque nunc serpentes et aspides surdae obturantes aures suas ne audiant vocem incantantis ,

sapienter. Quin etiam hodie reperire est crecos et contumaces Pharisffios aut pejores qui ,
,

potestati satanse isthajc ausint adscribere. Nempe otiosa censent miracula post claram Evan-
gehi hicem toto orbe diffusam el quae postmodum facta, etiam a viris fide dignissimis accepi-
,

mus etsi toto orbe spectante et attestante, haec ipsi inter fabulas et figmenta, imo inter
,

praestigias deputant. O ca^cum et miserum hominum genus qui videntes non vident et ! ,

audientes non intellignnt. Sed non est abbrcviata manus Domini etiam hodie facere per fideles
servos suos, quvc sensum et naturam superent, cuni ita necessum fuerit. lloc vero definire,
nostrum non est sed ejus qui omnia in pondere et niensura facit, cujus sapientia attingit a
,

fine usque ad finem fortiter, et disponit omnia suaviter. Temerarium et impiuni foret hic ,

leges ac hmites cUvinse potentiae seu providentiai prfffigere. Hanc ipsam tantummodo
sancti Bernardi vitam inspicite vos inquam, sanctorum gloriai mastiges, cujus sanctitatem
, ,

prorsus eximiam pra^ter quam

,
cjuod scripta ejus, nedum gcsta, ad vivum exprinuint, tot ac
tanta irrefragabilis fidei testimonia comprobant, ut vel ipsa cahmmia eam inficiari non au-
deat, sed et invitis, ac qnantumvis invitis venerationem extorqueat. IMiracuhx voro etsi ,

ahasindubia, ac infaUibiha sanctitatis argumenta non sint in Bernardo tamen vita) sancli- ;

monia et miraculorum gratia tam arcto sibi fa'dere connexa fuere ut aut stoUdos aut
, , , ,

impios esse necesse sit ,

qui vel aUerutram , vel utranuiue Viro sancto detrahere ausint.
n. Quocirca ahi ahis eum ego hbcns onmibus apphuido quia nulhun par
ornenl elogiis :
,

ejus meritis invenio. Attamen Thaumalurgum per exctUentiam non possum non appellare
visis scilicet tot cjus miraculis, et operantis tam famihariter, nec niiiuis mirabiliter in eo

virtutis divina; testimoniis. Esto, sit non nemo sanctornm (jui hunc sibi tiluhnn longi tempo- ,

ris pra^scriptione vindicet non aigre tamen is Bernardum in hujus tituh et honorisconsortiuni
:

re(ij>iet. Quamvis vindicaiida.' silii ij)sis hac in j)arle laudis et gloria* ludla viris sanctis aMiui-

latio e.ss(! soleat. JJcrnardiis certe studiosc eam senqicr a se anioliii solitus esl , scieiis illi

oinnein deberi gloriam , (jiii ojicratiir omnia in uinnibus, et facit iiiirabitia ma;;na solus. No-
slriiiii iiiliilotiiiiiiis est , Dciim laiiilarc iii saiulis siiis : eoijiic dilij;i'iitius rccolcre niiiaciila,

<liiie divina virlute, cnm Dci (;loria , uut lidei ac rciigionis conlirmamla' causa , aiit clirisliam
 ,,,

2273 AD LECTOREM HORSTII PR.EFATIO. 2-274

populi salus id exigeret, sancti liomines fecerunt, ne fnie suo frustietur, si a nobis neglecta
aut inofficioso, seu potlus irreligioso silcntio pra^terita fucrint. Pra^cipuus auteni finis est,
divinam asserere gloriam,oslendere potentiani, et ortliodoxam potlssinmm fidei veritalcm, seu
ad confutandos incredulos , seu ad confirmandos fideles astruere. Ut vero jam alia infinita

praeteream ,
per unum ceite Bernardum tam frequentia et illustria ad astruenda fidei argu-
menta edita video, ul illis Ricliardi dc Sancto-Victore verbis christiano cuivis , si quando infi-

delitatis tentatione quatitur, cum Deo agere liceat : « Domine , si error est , a te ipso decepti
» sumus. Nam ista innobis tantis signis etprodigiisconfirmatasunt, et talibus, qua; nonnisi prr
» te ipsum fieri possunt. Certea summfe sanctitatis viris sunt nobis tradita, et cum summa et

» sermonem confirmante sequentibus

autlientica attestatione probata te ipso cooperante, et
><signis '. » Ita ille. Yercor ne excursus sit longior non possum tamen quin sancti Gregorii :

Magni verba valde bic opportuna recenseam. IUe postquam miracula sanctorum comparasset
propugnacubs virtutes eorumdem clypeis quibus utrisque etiam nunc Christiani sesc nm-
,
,

niant ac defendant sic ait « Hi itaque(viri sancti) quam vera de Deo dixerint, testantur
, :

» miracula ,
quia taha per illum non facerent , nisi de illo vera narrarent : et quam pii quam ,

» humiles, quam benigni exstiterint, eorum testantur operationes. Si igituv de fide tentamur,
» quam ex illorum pranhcatione concepimus, loquentium miracula conspicianms , et in fide

» quam ab eis accepimus , confirmamur. Quid crgo illoruin miracula , nisi nostra sunt pro-
» pugnacula ? quia et muniri pcr illa possumus , et tamen haec in manu arbitrii nostri non
» tenenms. Nam taha facere non valemus ', » etc. Ha^cpaulo prohxius afferre visum in gratiam
eorum qui parum tribuunt aut fidunt miracuhs et sanctorum gloriam calunmiis lacerant; ,

nec honorant quos Deus sic voluit honorare. Spero ha^c non ingrata aut inutllia lectori
fore certe ingenuus Bernardi cuhor non improbabit.
:

III. His ab Horstio dictis addere licet adeo Beniardi miracula illustria et omnibus ipso ,

vivente imo ante praedicationem crucis seu sacrae expeditionis de qua in hbro sequenti
, , >

compertafuisse, ut Berengarius, ille Abaelardi discipulus et defensor, in Apologia pro ma-

gistro suo ,
quantumv\s Bernardo infensus, ea-ut indubitata agnoscat. « Jam dudiim , » inquit
Bernardum alloquens , « sanctitudinis tuse odorem alcs per or})em fama dispersit ,
praeconi-
» zavit merita , miracula declamavit. Fehcia jactabamus moderna sa^cula , tam corusci sidcris
» venustata nitore ; mundumque jam debitum ,
perditioni , tuis meritis subsisterc putabamus.
» Sperabanms in hnguae tua; arbitrio coeh sitam clementiam, aeris tejnperiem, ubcrtatcm
» terrae fructuum benedictionem. Caput tmun nubcs tangebat et juxta vulgare proverbium,
, ;
,

» rami tui umbras montium transccndebant. Sic diu vixisti sic Ecclesiam castis institutioni- ,

» bus informasti ut ad semicinctia tua rugire dacmones autumaremus et beatulos nos tanto
, ,

» gloriaremur patrono, » Hsec ille , tcstimonium vel invitus veritati pcrhibens : ctsi in conse-
quentibus Bernardum traducat ,
quod Abaelardum impugnavei it.

» Lil). 1 (leTrinitatc, cap. 2. — ^ Tlomilia 1 1 in Ezccliielem.

 ,

'i97") S. RRRNARni ARRATIS VITy\ 1, '>m\

LIBER SEXTUS.
MTRACUr.V
A SANCTO BKRNARDO PER GERMANIAM , BELGUJM, GAU.IAMQUE PATRA1A, ANNO It4fi,

IN TRFS VARTFS DTSTRIBHTA, qv.¥. SINGIII,*: SITOS PR«FKR1INT AICTORES.

NARUATIO HERBERTI" ""'tomm sarcinam habenscum puero superposito

A nicigcretur; accurritur undique ut ei succurra-
ABB.VTIS coENOBii MORF.Nsis, tur. luterini autcm (iuadriipcs, ct ipse puer sub
aqua latebant, nisi quod ora protensa modice
nolil)ro Miraculonmi S. Bnnarili, pcr insi!;;neniiianilnni sujicrius apparebant. Qnidain vero juvenis in-
servaio. dunicntis cxutus, ct natando diutius insecutus
pcrcuntcs, eripcre voluit, sed fugiente caballo
Visitante nupcr vencrabiii abbatc (liarae-Val- minimc potuit.
lensi Petro monasteria sua '', qu5e in Remensi Tandem vero quaesita et de longe adducta
provincia flantc spiritii Dei vcnuslissime florent, navicula, miscrante Domino, reducli ct liberali
nos qiioque cnm ilio prolccti vciiimns die qua- suntsimul adolcsccntulus ct caballus, non modo
clam una ciim ipso ad monastcrium V allis-Regis. viventcs, vcriini etiani salvi et alacres : mantica
iiivenimus autem ibidem miraculorum sancti vcro continens ipsos libros invcnta cst aquis
Rernardi miiltitudinem copiosam, qua? propter R in modnm utris, plena atque distenta. Quae dum
lcgcntiiim t.Tdiimi iii codicc vita* cjus inscri non |)ostm<»duin iiicuria ministrorum clausa diulis-
potucrunt. ^am si prolixiiis scribcrcntnr, |)lu- simc pcrmancrct, tandcm ca rescrata invenli
rima indc volumina couliccrentiir. Ilunc ergo siint libri a miiiimo usque ad maximum, ita

Miraculorum librum (picm in Clara-Valle non , madcfacti atque dcleti, ac si in profundo stagni
liaberecomperimus, acceptum mutuo nobiscum diutius jacuisscnt. Verumtamcn solus ille ISlira-
fcrrc curavimiis, nt enm transcribi faceremus. ciilonim libcr, cum tamcn c;eteris a(pia imbutis
Poitabatur autcm iu mantica, cum aliis septcm atipic siibmcrsis cssct immixtus, ita rc|)crtus
libris, tam majoris quam minoris voluminis. est incorruptuset siccus, ita pulcher ac floridus,
Vcnicntibiisitacpie nobisad monastcrium Longi- ut minime tunc extractum de vivario crcdcres,
Pontis, coulii;it ut corumdcm librorum portitor scd |)otiiis assiiiiiptnm de armario diceres. Nam
C(|iiiis ciim ca'tcris ad a(piam diiccrctur. Qui (piciiiadmodiim iis(|iic liodic ccriiilur, ne unam
diim iiicaiitc dimissis habcnis vadiim e.\ccdcrct, (piidcm iii co liUcriilam majj;namNcl modicam
lapsus in profundum Huctuando et na- C aqune stilla delcvit, aut tctigit; cum caeteri, sicut
stagni
tando fcrnic unius hora? .spalio huc ct illuc anxie dictuiii cst, libri ila niiclibus obliltcrati, ct pel-

pervagabaliir. Exclamanlibiis aiilcm qui ade- liiini morc conlccli vidcrciiliir, ut nullis deiii-
lant, (piod equus illc libioriim at(pic vestimen- cc|)S usibus judicarciiliir apti. lliule mirati et

Is poslea archiei)i.sco|)iis riirriiini iii Sanlinia, (|iii lics lihios ilr .Miiaciilis , liiiii r.criianli , linii aliorniu cjus

ili.sci|)iil(iriiiii sci'i|isit , cle i|iiil)ns inrra.

''
Sciliict I' usiiiacniii , r>(iniiin loiitciii , ct Si};iiiaciiiii
 , ,

2277 LIBER VI, PARS I AUCTORE PITILIPPO. 2278

magna jucuntlitate rcpleti, gratias egere multi-' ""'miracuhun de immensitatc aquarum cuni libris
modis divinae clenientia?, qui dilecti sui Bcr- A extuUmus. Et quidcm duplex noliis incubTiit
nardi merita vencranda voluit etiam nunc hu- exsultandi matcria : tuni pro ipsa miraculorum
jusmodi signo Nos quoque magnilice
glorificare. gloria commendata, de quorum ccrtitudinc
consolati, proprium damnuni dc submersione pra-senti miracuh) certiores cxistimus tum pro
;

librorum non modo levissime, verum eliam ipsa pueri vita donata, cujus Hberationem san-
laetissinie tulimus quippe qui in ejus restitu-
: ctissimi confessoris hujus precibus ct mcritis
tione, jucunda vere piscatione, tantum et tale attribuendam esse non dubitamus.

PHILIPPI DE CLARA-VALLE PR.EFATIO

IN EUMDEM LIBRUM, AD SAMSONEM A RCH lEPISCOPUM REMENSEM.

Charissimo Patri et domino Samsoni, Dci gratia B si quosphu-ibus debctisoculos, d<^tincam pagiua
Remorum archiepiscopo, fratcr Phihppus de longiori. Id ipsum autem quando praesumpsissct
Clara-Valle, ambularc a claritatc in claritafcm pusilhtas, vel pusillanimitas mei , scrvi vcstri
tanquam a Domini Spiritu, nisi praevenissct vel intervcnissct vcstra hiunilis
sublimitas , imo sublimis humilitas, amantissime
Multa esset praesumptio, si non multa esset pater ? Rogatis igitur, ut scribam vobis quae com-
dilectio, quod vcstrae praesumo scribcre Subli- perta habco de miraculis patris nostri, amicive-
mitati. Quid enim servus ad dominum, disci- stri ,
qui vos diligit non verbo ncquc lingua, sed
pulus ad magistrum, ad cpiscopum monachus? opere et vcrilatc. Et illa quitlcm egebant dili-
Kihil mihi et illi, cum illum summa dignitas gcntiori disputatione, et doctiori disputatorc;
me vilitas componat. Sepultus inter ho-
alta cum illa tamen ego non scripserim , sed colle-
mines , non
revocandus ad homines, nec
est gerim : certus autcm quod auribus meis audic-
revocari debet ad jihalcras gloriamque verbo- rim , ct pcrspcxcrim oculis univcrsa ipsa tamcn
;

rum, qui silentium imposuit ori suo. Scitis et C qux in ilu et reditu Stampensis colloculionis
vos, domine pater, quia scribcre nec monacho effccit ego nec vidi, nec audivi sed vidcrunt , ,

in usu, nec indocto in promptu, nec poenitenti et audierunt, qiii ministri fuerunt sermonis,et
esse debeat in affcctu. Durum quoque cst, ut quibus crcdo sicut ocuhs mcis. Ego enim tunc
cum alii vacent et videant quoniam ij)se cst Do- intravi scholam Jcsu, et valedixi saeculo in sae-
minus, ego stilum tabulasquc involvam, quem culum, et in sajculum sa?culi. Dccrevinms au-
non ignoratis durioris poenitentiae martyrio con- tem et h.nec, et alia quaj (idcli stilo a principio
fringendum. In veritate didici nihil csse effica- itinerarii ipsius excerpta sunt, ahcui de linguis
cius ad i)romerendum divitias gratiae Domini , commendare, qui po-
insignibus et religiosis
quam sedere ct tacere, et semper humilibus vcrborum facta hicida perducat in
tcnti virtutc
consentire. Humilitas virtutum regina, primo- lucem. Vos quoquc, cum hanc epistolam susce-
genitum fdium suum silentium parit; in quo, et peritis, orate pro Philippo vestro,qui vester
de quo cultus justitiae pendet justo attestante , ero ,
quanidiu fucro, in visceribus Jesu Christi.
qui ait CnUiis justitice silcntium '. Scd nimis
:
D
progredior, ct interrumpcndus est cursus scr-
monis; quia fortassis incommoda praelibatio est,

Tsai. XXXII ,17.

'J270 S. BKR^ARDI ARBATIS VITA I, 2280
'"''luc minuiila virtulis (lariionint : (jiia? ctsi nos
^ "^ ,..v., .«,„,. v„...
j^ tacuerinius, lapidcs claniahunt. Proplcrca qui
privscntcs iuiniiis, dignuin iluxinuis annotare ea

pA 1) O T vitandae gratia confusionis , ct dubitationis abi-

gendae. Singuloruni enini praescripsimus nomi-
^,.»1. ir..TT.i.rc.
,.,..,. ^..,. CLARvE-VALLENSI. niina: et siuijiili (luod vidimus et audivimus,
.
AUCTORE 1'HILIPPO MONACUO .

certa veritate tcstaniur. Erainus autcm cum eo

^— M»— ego, Herniannus Constantiensis episcopus, et
Eberliardus^ capellanus ejus= abbates duo
:

CAPUT PRIMUM. Baldowinus, et Frowinus"' : monachi quoque

duo , Gerardus, et Gaufridus : clerici tres, Phi-
De profecUone Bernaidi Constantiam versus; item de hp|)us Leo(Uensis archidiaconus, Otto, et Fran-
persouis et uomiuibus eorum (lui miraculorum ocuLili co : quibiis additus cst in ipso itinere Alexan-
ttvstos fuerunt. B dcr Colonicnsis. Romam enim proficiscebatur :

scd videns opcra divinae virtutis, ct audiens

1. Cum in rcgno Tcutonicorum vcrus crucis crcbram Patris exhortationem compunctus est ,

servus Bernar(Uis vcrbum ciiicis annuntiaret, et conversus. Singulorum nomina ex praescri-

necessc fuit ut rcgi Conrado pro quodam pacis ptione primarum invenies Utterarum.
ncgolio loqucrctur. Occurrit autem Francke-
voert, ([uod in tcrritorio Moguntino super Mo- CAPUT II.
gum silum est castriini, et a Francorum vado
nomen accepit. Ibidem quoque Constantiensis Dg miracuHs per heatum Rernardum factis Friburgi,
episcopus, Hcrmannus nomine, vir religiosus, Basilea;, locisque vicinis.

adfuit, obnixius su|)plicans ut ad partcs suas

asccndere dignaretur. Cujus pctitioni multa (jui- 2. Hkrmannus episcopus. Mihi sacerdos viUae

dem ncgotia rcsistebanl; maxime tamen Clarae- Herenheim,ob hoc ipsum vocatus , indicavit
Vallcnsium suorum intiraa solUcitudo et prae- C hominem caecumjam annis decem, qui de do-
cordialis affcctus, ad quos redire omnimodo nio sua erat, Dominica prima Advcntus signa-
festinabat neque enim liliorum uteri sui mater
: tuin in transitu ; ubi domum rcdiit statim iUu-
poterat oblivisci, sed toto fere anno aveUi a se minatum esse. Hoc ab alio prius audieram et in
visccra sua gravissime qucicbatur. Vicit tamea tota rcgione ccrtissimum cst. Eberhardus. Ego
constantia doniiiii Constanticnsis cuni oppor- , a duobus honestis viris, quorum alter sacer-
tnne, importune modo pcr se, niodo pcr Re- dos, altcr inonacluis erat, audivi duos in villa

gem ct cpiscopos supplicarct. Sic nimirum in^ Lapcnheim "^

ipsa die signatos similiter illumi-
tolerabile sibi indicat vir benignissimus pro se natos. Philippus. Secunda feria me prajsente
anxios contristari. Magis autcm praivaluit timor cajcus senex adductus est in ecclcsiam, et post
Domini, ct spiritus ejus suggcrens apcrtum sibi nianus impositionem , sicut omnes audistis, il-

esse ostium niagnum. Hoc cnim studium ejus, Uimiiiatum eum populus acclamavit. Frovvinus
h«c consuctudo est, ut licet animum habeat af- abbas. Ego homincm illum vidcntem vidi, et
fectione plenissimum, nullum tamen ajiud eum D fratcr Gaufridus mecum. Franco. Tcrtia feria in

propria obtineat affcctio locum in delibcratio- Frienburg puerum caecum mater obtulit mane
ik; facicndoriim scd totum sibi vindicct divinaj
, in hospilio; dumque rcportaret euni post ma-
in([iiisiti() voluntatls. Acquievit crgo vcnirc cum nus inijiositionem, jussit jiatcr inquiri a j>uero

ej)iscoi)o. Kt Doiiiinica j)rima advcntus Domini an videret : ct cgo ij>sc sccutus suin; ct cuiu
ingressi sumus fines episco|)atus Constantiensis; interrogassem puerum, clare se viderc respon-
et in villa cui nomen est Kcntingen", maxima dit : (juod ct in niultis j)robatuni cst argumcn-
|)oj)iiU dcvotione suscej)ti. Multa ex hoc divi- tis. Gauhudhs. Statiiu ut ingrcssi suuuis cc-

• Alias , Kcnlzlgcn , prope Fril)urf;um Brisf^oiiu. — '•

Alias, Eferanlits. — *=
Alias , meus.
I rrowiiius <-x moiiaciio i iiisidlciisi tacliis est ai)bas iii Moutc-Aii^ciormii apud llcixeliie Subsil>auos , idemtpic
iioiiiMiila opiisciiia ciiidilc sciipsil , (piic \idiiiitis iii Itililiotliecii I' iiisidieiisi.

' Aiius, hiiu-ulicim.

 ,,

2281 LIBER VI, PARS I AUCTORE PHILIPPO. 2282

clesiam, adolescens claudus per signum vitae' ""'quarta feria mane, post Missarum solenuila
^Tessum accepit. Episcopus. Omnes vidimus A puellam , cui restituta nianus cst, ego obtuli.
rum ante altare cum populus in Dei laudibus Philippus. Et ego puerum surdum ct nuitum ab
acclamaret. Ererhardus. Ego illa ipsa die trcs utero ,
quem protinus audistis recte loquentem
alios claudos erectos vidi. Franco. Muliereni et audientem clare.
csecam, quae in ingressu ecclesiae illuminata est Ego ipse allocutus sum pue-
4. Episcopus.

et populo praesentata, omnes vidistis. Gaufri- rum, ubi signatus cst et libere statim rospon- :

Dus. Et puellam , cujus arida manus restituta est dit, et omnes audistis populi vociferationem.

sanitati, de qua inter oblationes cantatum est. Gaufridus. Unde ei verba quaj nunquam au-
Ger.vrdus. Ego ipsa die puerum illuminatum dierat? Episcopus. Ab eo qui linguas infantium
vidi. Otto. Quarta feria, cum post Missarum facit disertas. Gerardus. Hoc erat quod praj-
celebrationem Pater regrederetur ecclesiani, cedente vespera secreto colloquentibus Pater
niulieris manus aridas tetigit, quae post pau- dixerat, neminem adhuc mutum in Iiac vita se

lulum incolumitatem recepit. Cantum omnes B vidisse loquentem. Et post paululuin : « Cum
audistis : ego et Franco vidimus ipsas manus. » soleant, » inquit, « qui muti sunt a nafivita-
Gaufrjdus. Sic et puero , cum egrederetur vi- » te , etiam surdi esse; mirum valde cst an ali-

cura, manus reddita est coram omnibus nobis. V quando sic curentur, ut linguam ,
qnani pe-
Sed et mulier clauda ,
quam Patris jussu , dum » nitus ante non noverant, subito intelligant, et
consequi nos non valeret, reversus Henricus » loquantur. » Philippus. Puellam claudam, quaj
noster super equum suum attulerat, nobis vi- ibidem erecta est , el gressum rccepit , ot puerum
dentibus, gressum recepit in ipso loco, ubi ilhuninatum omnes vidiinus. Frowinus abbas.
puella clauda ex utero coeperat ambulare, et Infantulum caecum niater attulerat, et signatus
simul duae currebant. Franco. In ipso itinere receperat visum sed illa adhuc ncsciebat, do-:

puellae cuidam manus arida restituta est. Et ego nec ego puero pomuni obtuli, et extcnsa manu
ei baculum Abbatis tradidi , et fortiter eum te- apprehendit illud. Et ex hoc |)robatus est vide-
nebat. re. Eberhardus. Cum educerctur Vir sanctus

3. Episcopus.Quid illud omisistis , quod pri- C de ecclesia, imo deportaretur magis , ante ostiuni
ma die in Frienburg pro divitibus jussit fieri me prsesente et vidente claudum signavit, et tn-
orationem, ut auferret Deus velamen de cordL- lit baculum ejus el ille exsiliiens ambulabat. ,

bus ipsorum quia pauperibus accedentibus,

,
Philippus. Caecum a nativitate pueruni, cujus,
ipsi crucem suscipere cunctarentur? Neque enim dum egrederemur, Pator boatus aporuit oculos
otiosa fuit oratio sed, ut scitis, ditissimi qui-
: et ego vidi,et populus multus qui aderat; et

que, etiam pessimi, vici illius signati sunt. Phi- nos fere omncs. Similiter ex media parte cor-
i.ippus. Meministis etiam caeci illius scnis, qui in poris paralvticum,cui etiam osculum dodit post
via signatus est, et quemadniodum sensit Pater signaculum , et statim sanus factus est corani
sanctus exisse virtutem, non a se quidem sed , nobis : nam ct manuin ejus aridam ante curave-
a verbo virtutis et signaculo vitae : remisit enim, rat. In villa Stiengcaeca ab annis quatuor mulier
ctunpaululuniprocessissemus, quiinquirerentan coram ])opulo
in aquae transitu illuminata est
videret, et inventusest videns. Gaufridus. Ipse etomnes fore vidinius oam. Gerardus. Ego in
nobis secreto confessus est, qnod ssepins fiitura D eadem via puollam vidi, cujus manus arida sa-
erga eos, quos signabat, beneficia praesentiret : nata est , videntibus et acclamantibus nniltis.

et de surdis illis mulieribus, quae eadem illa die 5. Episcopus. Sexta feria, Basileae, post ser-
in villa Crocingen per quam transivimus, vi-
, monem habitum et datas cruces, mulier mula
dentibus nobis auditum reccperunt, ad tactum oblata est Viro Domini : ciijus cuin tetigissot
Prioris, sicut ex ipsius ore audivi locutus est , linguam , statim sohitum ost vinculum oris ejus,
l)eo, quod nullum adhuc surdum hac vice be- ct loquebatur rocte. Hanc ego vidi et ei locu- ,

neficium sensisse cognovisset, et sine haesita- tus sum sed claudum qui antea gressum rece-
;

tione tetigit eas. Eberhardus. Ego cum duabus perat , de quo sic acclamavit populus ,
quis
illis etiani adolescentem vidi ,
qui in ipsa liora vestrum vidit? Otto. Oumes vidiiuus eum.
fuerat illuminatus. Episcopus. llerzcretheim" Eberhardus. Ego et milites domini mci ipsa die,

Alias , IJeyrereslteim , ut cip. 4 , n. 30.

 , :

1)_>83 S. BKRNARDI ABBATIS VITA I, 2284

i(I fst, soxta lii-ia, piioiimi vidiniiis, (iiifni atl^^Vidi. Philiphijs. Et cgo adolcscentulaiii caecani
lui.s[>itiuiu saiicti Viri ca-ciini niatcr adcluxcrat, A qiuc proj)c viilain illuininatacst, (luani ct ex

cl icduccbal vidcntcin. (jkraudis. Multaco ina- nostris , et cx popiilo multi vidernnt.

xiinc die fixctasunt, quae pra* tuinultu sciic 7. Gaufridiis. Muita eo die vidimus, quoruni
ncquiviinus. Audivi cuiin ipsuin diccntein ,
jam non possumus tamcn oc- rccordari. Unum
quod csecos co die tcti^issct, (juos crcdcbat oin- currit, ijisa magnitudinc ad
(piam vidi laititiaj

nino illuniinatos cssc, aut cito illuniinandos. mcmoriam rcvocante. Dico autein de muliere,
Kpiscopus. Sabbatojuxta castrum Rinvcl pucr ,
(piam diu claudam in villa quadain per quant ,

claudus erectus cst : ct cgo cum audivissein transivimus,erectam vidimus omnes. Ebkrhar-
vocircrationcin ,
pncccdcbam cnini , rcdii, et uljS. K^o cuni
militibus domini mci contuli,et
iuvcni ainbiilantem claiiduni in nicdio populi ex liis tam illi vidcrunt quam cgo ipse,
qiia' ,

cxsultantis. Eberiiaudus. Secking vesperc sab- numeravinius triginta scx niiracula , quai facta
bati , dum ingrederctur ecclesiam lIonioDei, sunt ipso die. Cajci undecim illuminati sunt
piicr, cujus erant nervi cervicis indurati, et B claiidis deccin et octo gressus redditus cst
caput crigcrc aiit circumduccrc non valcbat niancis nndccim nianus restitutae : siirdus unus
obiatiis cst, ct ubi signatus cst rediit solutis audivit. Si plus in siimnia vcniunt quam triginta
nervis, erexit caput, ct libere circumspexit. quod prius personas numerave-
scx, inde est,
Serviens mciis, qui in ipso hospitio pcrnoctavit ram, modo signa. Nam erga puellam unam
ct piiernm vidit, inihi hoc indicavit, cum aliis multa sunt facta , quae caeca, clauda utroque
sociis mcis. pede, et muta crat,et alteram nianum aridam
G. Gaufridus. Ipsa est villa, ubi mane die liabens ad multa etiam alia cantantem audi-
:

dominica, puero manus rcstituta cst; et alter vimus populum qui sequebatur nos ; sed quia
daudus a nativitatc gressum recepit; ct duo reverti ncquivimus, non vidimus ea.
claudi, altcr vir, ct altera mulicr, in egressu 8. Philippus. Tertia feria Schanuisen multa

vilhe crccti sunt , ct baculis quibus sustentaban- amisimus, quia tumultus intolerabilis erat, et
tur abjectis, libere inccdebant magnificantes omnino abstincre oportuit Patrem a bcnedictio-
Dominum. Nec longe processeramus, et ecce C ne infirinorum ct fugcre, adeo se populus in-
,

mulicris manus invalida signata cst, ct sanata. vicem comprimebat. Eberuaruus. Ego ipseante
Omncs hoc vidinius, et ad singula clamor fa- altare rogabam obnixius, ne cui manus iiinpo-
ctus cst, et cxsultatio niagna. Hominem etiam neret , prorsus ignorans qua ratione posset
mentc captum ,
qucm in eadem villa Pater si- educi. Philippus. In ingrcssu tamen ccclesiai
gnaverat, et statim qulctum, ac sane loquentem, clauda grcssuni reccperat, nie pra?sente , et po-
ct agcntem giatias vidinuis,ct cx hoc sanum puli cantum oinucs audistis. Vidimus et alte-

l^crmansissc audivimus. Rcdcuntes juxta cam- rain claudam ([uve egredicntibus nobis de
, villa

dcin villam Sacerdoti loculi sumus ; et dixit ex supra montem signata est, et conrestim solutis
liis de quibus ccrti erant, ipsa dic ibi aut ere- ncrvis, libcrc ambulavit. Eberharuus. Me vi-

ctos aut illuminatos. Vcsperi quoque, ut dux dcntc in cadeni villa surdus recepit auditum,
Conradus occurrit, claudus puer coiam eo ct ct mulicr grcssuin , (pi;e clauda fucrat utroque
inilitibus gicssum rccc|)it, vidcntibusctiain no- pcdc. Audivi ctiain a inilitc (piodain domini
bis, Episcopus. Ibidcm contigit, (piod inodo si- D inei ,
qui in ipsa turba Sanctum Domini dcfcn-
leo, scd suo loco a vobis vclim comincinorari. dcbat, ct jirsesens crat onini liora, quod ariduiii
EitFRHARDUs. Ipso dic iii ingrcssu ccclcsiaj Do- brachium cujusdam sanatum sit , ct claudus
ningcn , allcriim claudum crcctum vidiinus ct aiiibulaverit. Kpisc.opus. Fcria (piarta manc iii
ambulaiitcm. Mane secunda fciia, cx utcro iiigrcssu ccclcsiic, ine j>ra'scutc, ct vidcntc cum
claudus in ingrcssu ejusdem ccclcsi.ne , me pra;- j>oj)nIo, et iVatribus nostris, claudus utroquc
sciitc ct vidcntc, grcssum reccpit. Pucr (pioquc, j)cdc, ct nianum liabcns unam aridam ab utro- ,

«picm iii hospilio noslro niaiic niutuni vidcra- (juc incoiniiiotlo libcralus cst, ct libcic amhu-
iiiiis, corain nobis lociiliis cst. Scd cl li<»sj)ita labat, ct niovcbal iiianuiii. I'iiii.ipi'iis. Ciccum
iiostra nobis tcslabatui', iicj>lciii siiaiii, (juaMjua juicrum , (jui ibidcin illuminalus csl , cj^o vidi.

draginta aiinis ca>ca liicral, a (jiiai lo aiiiio aetatis

'=>m;c , ijisa dic illiiiiiiiialain. <ii.ii\uiius. Kgo in

liosjiiiio dic ijisa jiuciiiiii caciini illuminaliiin
2285 LIBER VI, PARS I AUCTORE PlilLlPPO. 2280
'""vidinms fimi miilta devotioiie gralias agenteui
CAPUT III. A Patri, cnjus oratioue ipsa leria sexla amissuni
recepit gressum. Cujus devotionem Yir sanctus

De miraculis ConstanUffi , et pei- viciniam a beato intuens, ad nie ipsum conversus, ait : « Non esl
Bernardo editis. w inventus qui rcdiret,et daret gloriam Deo,
» nisi puer istc. » Prius autem in ipsa ol)latione ,

9. Baldowinus abbas. Ul)i Rhenum transivi- adolescens surdus jam duodecim annis , sicut

inus, cantus ille quem audistis, omncs enim in ipse confessus est, sub manu signantis Ijened-

altera parte remanseratis, populo praeoccupan- cium sentiens exclamaverat in gaudio et exsul-
te naves , fuit pro erectione claudi cujusdam tatione, quod recepisset auditum. Omnes cum
quem ego vidi. Gaufridus. Caecum se-
pueri, vidimus : aliqui etiam ex noslris locuti suntei.

nem,quiin eodem ilinere, dum transiremus Sic et niulierem (•laudam, quie ibidem gressum
villam,lumen recepit, cgo vidi et mulierem , recepit, vidimus,ct puellam claudam ,
quoe si-
claudam longo jam tempore, quae sub nianu B niiiiter est erecta. Altcra quoque puella qua»
benedicentis exsiliit : cui sic congratulabantur surda erat, ibidom reccpit auditum, Ha^o, ut
omnes qui noverant eam j)rius; curru enim scitis, Constantia; in capella domini episcopi
venerat, et pedibus revertebatur. Philippus. facta sunt sabbato.

Puerum utroque brachio impotentcm Pater si- II. Philippis. In solio, cum jam pararot
Lmaverat, cujus dum alterum brachium exten- exire, niulieris manus invalida sanata est, et

disset, unus ex militibus alterum dum ci offerre hanc ego vidi. Baldowinus abbas. Ego adole-
vellet, coram omnibus nobis extendit. Gaufri- scenti illi qui in exitu civitatis auditum recepe-
Dus. Omnes vidistis quantum exsultavit mulier rat, locutus sum cum populus
, exsultans voci-
insolitam lucem mirata ,
quaj juxta lacum il- feraretur. Philippus. Vespere sabbati in hospitio
luminata est. Episcopus. Puerum paralyticum apud Winterthur puellam mutam vidistis, cuni

parte media signatum atque sanatum milites eam mater adduceret; et quomodo postea red-
nostri se vidisse testantur. Filium quoque mili- ierit loquens, ipsi scitis : de multis enim in-
tis cujusdam , cujus erat manus arida, ut vi- C terrogata libere respondit. Nam niane dominica
debatur, fere duodennem, cuni adduceretur ego die prse tumultu omnes existis ecclesiam , nec
vidi : statim vero cantantes audivi, et inquisivi vidistis quae fiebant, licet clamorem populi vo-
quid accidisset. Miles autem quidam respondit, ciferantis audiretis. Ego auteni vidi puerum
sanatam manum
domini sui. ALEx\NnF,R.
lilii media parte corporis paralyticum, cui ct bra-
Ego hunc sanatum vidi. Gaufridus. Ego alte- chium, et manum, et tibiam simul ct pedem, ,

rum vidi pauperem adolescentulum, cui manus
arida restituta est, in villa proxima Constanliae.
10. Frowinus abbas. Qua; Constantiae facta
sunt, prse tumultu pauci viderunt ego tamen
cascum illum, qui feria quinta ante altare illu-
minatusest, Abbas Augiensis adduci pra^-
vidi.
ceperat eum, cujus mendicus erat. Puer quoque
quae omnia invalida crant, virtus divina resti-
tuit ad Patris bencdictioncm. Duabus qiioquc
claudis, altcri quidem pede uno, alteri vero
: utroque, gressus redditus est, et has pra^sens
vidi.Alexander. Ipsa die in via nobis viden-
tibuspuer claudus gressum, ct nuilicr surda
auditum rccepit sed propc Turegura ^ coram
:

de hospitio nostro, qucm ego ipse adduci fece- D niultis qui occurrcrant, claudus ercctus est.

ram, ipsa die signatus, claudus enim efat, Gaufridus. Turcgi sccunda mane in eccle-
feria

gressura recepit. Sed et pro tribus aliis signis sia caeca raulier illuminata est. Hanc ego vidi

in ecclesia cantatum est, et campanae pulsata? caecam cum adduceretur; et cuiu manus ci im-
sunt,licet nemo nostrum videritquid agcrctur. poneretur pra^sens adfui, ct protinus illumina-
Gaufridus. Nulla sic ignoravimus sicut ea quae , tam vidimus universi. Franco. In eadem ccclcsia,
Constantiae facta sunt, quia nemo nostrum se puella clauda gressum reccpit, et mutus loquc-
turbis immiscere audebat : et nos haec quae lara praesentibusct videntibus nobis. Phii.ippus.
vidimus, loqiii proposuimus. Ex eis quac feria Similitcr et j)uclla ca-ca, visum. INIiiIta quoijuc
sexta facta sunt , nihil vos vidisse arbitror ipsa ibidcm facta sunt, quae nemo cx nobis videre
die. Nam sabbato mane intcr oblationes piierum potuit prae turaultu.

" Alias , Tigttrum. Pi iiis noiuen niedia' a;lalis Sciiptoiiljus usilaliiiii fuissc testatur liertius in Gcrinania sua.
 ,, ,

2L>87 S. RKRNARDl AllRATIS VITA I, 2'2SS

\'2. Geivaiuiiis. V\n tltiviuin Lirulemach " ""vcnlilabro (h^pditavcraiit in occiirsuni sancti
transiviimis, cui superpositus cst viciis ille, AViri, ut signata est, exsiliil clainitans, et lacta
inlVa (limtdiuin milliare, duo pueri nianci ma- est hetitia niagna in populo. Sed et prope Rasi-
niis, mutus
loquelam, snrdus nnus audi-
imiis leam, virqiiidani, qni graviter audicbat, clarum
tuin, seiiex cavus visum, corain omnibus rece- reccpit auditiim.
perunt. omnla vidimus, el ccrtissimc
liivc n(»s 11. Quinta icria ante luccni egressi festinavi-
ac dilij^cntissime probavimus acclamante ad mus Ronascle. In i|)so autem itinere surdus
sinj,'ula multitudine, quae Sanctum Domini de- quidam reccpit auditum, et pncr altero oculo
ducebat in Ijetitia ct exsultatione. Piulippus. In coecus, vidit utroque : nec latuit Patrein , sed
ipso ilinere claiida crecta est, qiiain in hiimeris cum paiiliilum ])ertransissct eos, misit qni scru-
deportatam nbi signavit Pater, dcponi jussit et tarcntur, ct inventum est ita. Khkrhardus. Cum
ambulare. Haec erat cui sic conyratulabantur misisset te, inquit ad Alexandrum, ut videres
vicinaj mulieres, etomnes qui novcrant eam. an puer illuminatus esset, conversus ad me qui
Sed surdus quidain ipsa die juxta viculum R propius inccdebam, ait « Deusaperuit oculuin
et :

per (lucin transivimns, corain nobis recepit » j^ucri illius. » Scxta leria in ecclesia Ronascle ,

terlia profccti mane

auditum. Gekvrdis. Fcria nbi iiitravit, puer allatus est, altero ociilo pa-
a viculo cuinomen Rirbovermesdorff, prius- rum, altero nihil videns : et continuo clare vidit
quam fluvium Rufam transivimns, duas mu- utioqne. Omnes vidimus cum. Nani continuo
lieres claudas vidinms in itinerc erectas. tltrius- etiam alio sii;no conclamatum est, et dicebant
que directionem Patcr, (iiim cas ai^ataret, sine ca?cum illuminatum esse, sed vidcre eum ne-
ulla hassitatione cognovit. Substitit cnim et , quivimns pr;v tumultu. Franco. Pncrum quem-
utramque deponi fecit, et libere ambnlabant dam claudum qui jiost sermonem habilum ad
,

magnillcantes Deum. Alexander. Ipso die juxla plebcm erectus cst in ipsa ccclcsia, de qno
,

viculum puer intorto et rigido collo, sanatus etiani vociferati sunt, ego ambulantcm vidi in
est coram nobis, et libere caput movebat. niedio populi acclamantis. Episcopus. Sabbato
Eberharuus. Unum omisistis qnod ego vidi, et in ecclesia Rerche post Missarum celebrationem,
poj)ulus multus villae quaj dicitnr Frichen : om- C clericus altero oculo caecusjam per quinquen-
ncs cniin pra*ccdcbatis. Ibi clericus quidam de nium, visum Et ego eum vidi agentem
recepit.
villa (ju.-e dicitur Seckingen, obnixius rogavit gratias et exsultantcm. Otto. Prius ibidcm con-
Sanctum Domini, dum ingrederetur villam, ut valuerat puer intortum habens collum, cujus
ali^juod faceret signum, quia popnlus durissi- sub manu Patris, nervi crepuernnt et relaxati

nuis erat et ecce mulicrcm, claudam ab annis

: sunt, et pueri j^atcr, et juier ipse incredibiliter
viginti, offercbant; quam ubi signavit Pater, la-tabantur. Omncs audistis cantantem j^opu-
jussit dcponi, et libcrc anil)ulavit. . lum : cgo j)ucrum vidi. Geraruus. Adolescen-
13. Alexander. Mane qnarta feria apud ca- tcm, cujus arida erat manus cnm brachio toto,
strum Rinvelt, ubi pernoctaveramus, prius- ct ibidcm curalus est; omnes vidimus. Kt puel-

quam intravit Vir sanctus ecclesiam, in atrio lain, qna; Dominica quarta Adventns Argentinae
exteriori intorlum collum pucri sanavit : et in ccclesia j)ost Missaruin cclcbrationem erecta
pnellae maniim invalidam rcddidit sospitati. cst : dc <jua sic cxsultabat j)ater, sic j)Oj)uIus
Gaufridus. In ecclesia, post Missai celebratio- D acdamabat. Philippus. Ipsa die priusquam na-
nem, puellam ei obtulimus, quaB cx utero ina- vein ingredereinnr, pucr clandus erectus cst, et
tris sua* caeca, vix luccm solis vidcrc j)otcrat coram j)oj>iilo libcrc ambulabat, ct qiii adcrant
nec aliud disccrnere. Cujus oculos sjiiito linivit vocifcrabantiir cuin gaiulio, siciit onines aii-

Pater bcatus, et continuo clare vidit, et omnia distis. Sccuiula fcria in navi prolicisccbamur, ct
discernebat. Ibidem quoque surdus auditum , et non poterant accedere qui inhrmabantur. Ve-
ca;cns quidain visuin reccpit. Alexander. Piier sjicretamen Ragcnbach in hosj)itio inulier clau-
etiam altcr, cujiis ncrvi cervicis obdiirati ct re- da grcssiim rcccj^it. GERARnus. Ij^sa hora qua
tnicti caj)Ut circnmduccrc nou sincbant, iii mulier sujx-rvcnit, (jiierebamur inviccm nihil
ccclesia sanatns est ijisa luira. In via (juoqu(> nos ea die vidissc ct illa statim siiic bacuh»
:

coiitracta miilicr <-t omnino impotcns, quam iii ambulare cirjiit gratiilabiiiida cl laudans.

" Aliis l.imnf^iif.

,
228'.) LIBER VI, PARS I AUCTORE PHILIPPO. 2290
""seil ut hominem tota libertate convenit. Propo-
CAPUT IV. A nobat enini futuruni judiciuni, hominon» ante
tribunal Christi astantem, imperantem Chri-
Beatus Bernardus venit Spiram in vigilia Natalis Domini stum , et dicenteiii : « O homo ! quid delnii tibi

ad convcati!!!! Imperaloris et principiim , ct de mira- „ facere , et non feci ? » Ex hoc autem niuncrans
culis ihidem pairatis. rcgni cuhuen , divitias, consiha, virilem animum
et corporis robur; his et hnjusmodi verbis
15. Tertia feria, vigiha fuit Dominicae Nativi- commovit hominem , ut in mcdio sermone non
tatis,et navi veninms Spiram : ibi enim diem sine lacrymis exclamaret : « Agnosco prorsus

ffstum celebravit rex Conradus, ibi coronatus » divina munera gratiae; nec deinceps, ipso
est : r»i rtuiiiii cpiscoporum principunique con- » praestante, ingratus inveniar : paratus sum
v«ntus. lUuo Pater sanctus advenit, inter prin- » scrvirc ci, qiumdoquidem ex parte ejus sub-

cipes quosdam pacem cupiens reformare; quo- » et ecce popuhis rapiens ver-
moneor. »Dixit,
rum inimicitiis ab exercitu crucis Christi muUi B bum de ore h)quentis, exclamat in laudem Dei,
detinebantur. Verumtamen non crebra solent in et resonabat terra in voces corum. Continuo

ilhs conventibus apparcre miracula, ncc digna- signatus cst Rex, et vexiUum ab ahari pcr ma-
tur Deus, ubi tantus est concursus multitudinis num Patris suscepit, quod ipse in exercitu Do-
curios*, revelare gloriam suam. Sed non fuit mini manu propria deportaret. Signatus cum eo
otiosus Patris adventus ibi enim factum est, ut
: nepos ejus dux Fridericus junior; signati ahi
ipsius verbis utar, miracuhun miraculorum. Si- principes, quoruni nou est numerus. Ipsa autem
quidem Rex signatus cst praeter spem omnium , die juxta capcUam, ubi Pater sanctus Missam
qiti convenerant: cucurrit velociter sermo vivus celebravit, puer claudus me pra>sente gressum
«t efficax; vere ibi probatum est quod cor regis recepit =".

inmanu Dei est. Prius enim apud Frankenvoert Ebkrhardus. Sabbato mane cum Inno- 10.

Regem secreto convenerat Vir beatus, admo- centum festus ageretur dies, exeunti de hospi-
nensut ipse sahiti propriae provideret in tem- tio Patri sancto occurrebam adducens mecum ,

])ore misericordiae uberis. Cui cum respondisset, C mihtem qui signari volebat, et ecce in media
nulhun sibi hujus mihtiae inesse propositum ; turba puerum ca;cum intuens « Quid vtdt,» :

tacuit Vir mansuetissimus dicens, non esse par- inquit < puer iste? » Cujus verba cum minus ,

vitatis suae importunius instare regia; majestati'. intellexissem, quod Romana lingua loquere-
cum in sermone publice jam se-
Sic et Spirse tur : « Adduc , » inquit, « puorum ad me. »
cundo Rcgem, sicutprius, peregrinationis ad- Factum est utimperavit, et confestim signatus
monuisset ex nomine, die tertia cum beati jnier visum recepit. Ego ipse in multis probavi
Joannis festivitas ageretur, secreto aggressus quod clare videret. Gkrardus. Post Missae ce-
cum solita mansuctudine, suggerens i)roviden- lebrationem in capellam ,
quaj dormitorio ca-
dum omnino, ne sic praeteriret eum poenitentia nonicorum adjacet inductus Vir Doi virum , ,

levis, brevis, honorabilis, salutaris, quam ad signavit uno caecum oculo et visum statim ,

salvandos peccatores divina pietas excogitave- recepit cujus et caecitas prima et illuminatio
: ,

rat. A quo hoc tandcm responsum obtinuit , secunda diligentissime probata est. Sic et sur-
quod deliberaret secum ot consulerct suos , se- D dum , dum ab ecclesia rodiret, improsso cru-
quonti die supor hoc responsurus. Exinde intra cis signaculo focit audirc, imu)itlens digitos in
Missarum solemnia, beati Patris animum coe- auies ejus : et hoc vidimus , et probavimus.
pit Spiritus stimulare divinus, ut jiraeter mo- Episcopi:s. Sic et caecum illuni, qui Dominica
rem, nullo rogante, dicerot, non oportere sine ante altare illuminatus est, dum graduale can-
sormone prreterirc diem. Ouid multa? locutus tarotur, quom ego ipse obtuloram. Ebfriiarik s.
est, et in fine sormonis Rogoin, non ut regem , INluIta ibidem facta arbitror qua* uon vidiimis.

" OUo Krisiiigeiisis in lijj. 1 de Geslis Friderici , cap. 39, hujus rei uieiuinit ; leslalurquc, luuc r.cruiiiiliMii , cui

alias nequu((uam favere solet, plurima in piililico vel occullo IVcissc uiiracula. Addit Rudollum seii Iladulluui illiim

luuiiaclium, qui Judieos iiecandos esse palam pr;edical)at , apud Bernardum Epist. 322, ab co acccrsilum , com-
pulsuiiKpie, ul umisso iii poslerum piiedicaliouis olTicio iii cieiiobiuiu suiiiu redirel ,
po[iulo t;raviler iiidi^iianle , i-l

sedilioiicm movere voleule. Deiii({ue sul)dit in coiisecpientihiis , Bernardi cpislulam , Ualisbona: iii coiivenlvi n Cunradu
leclam , inlliiilis liuminihus cnice signalionem persuasissc.
 ,,

iiUl S. BERNARDI ABBATIS VITA I, 2292

Sjepe eniiu cuntantoin uiiiliviniiis ixtpiiliim , cl""cl:uidus ex iitoio t;ri'ssimi rccepit. Alter caeciis
iieiiio e\ nobis in'iiiii|)('i-e |Mitiiit , ut \ iilerel A uiio oculo illiiminatus , et vir claiuliis ah aiinis
«|iii(l aj^eretur. lliiiim tameii surdiim , (|ui ilji- tlecem erectiis. Ilosegovidi statiiii sanutos sul)
ilcin recepit auilitum , vi^o vidi, ct cgo obtuli niaiiii bencdicentis. Unus e fratribus nostris
<'tMn. unuin adliuc surduin qiii auditum recepit,se
vidisse testatur ; et inuliercm grutias referen-
CAPIJT V. tem, quod a dolore capitis convaluissct. Kbk-
RH.vRDcs. Feria tertia puer ca-cus illuminatus
Ue aliis miiacnlis Spirae factis. est ,
queni cgo vidi. Philippus. Item vir quidani
in praescntia Regis et principnm , unius oculi
17. Phimppus. Ipso die conventus fuctus est, visum recepit. In ijjso loeo iactum cst unde
iil)i mauifeste S|)iritus adliiit : n(^quc liinc cui- plurimum congratulabamur, eo quod praesens
quam dubiture licebit. Convocavit cnim Rex osset dux quidani Gra'cus, missus a Rege Con-
omnes principes et milites qni signali erant , B stantinopolitano. iiic in capclla Regis loqueba-
simulque residentibus universis, exhortatus est tur i^atri nostro, cum inulier capca oblata est :

eos Pater sunctus , non luimanis sermonibus , ubi vero signata est coram oo , statim illumi-
sed divinis. Ubi vero et^ressi fuinuis, ct Rex nata est et homo ille compunctus est pliirimum
,

ipse cum principibus Sanctura Doniini deduce- in hoc verbo. Sic ot circa vesperam astante
but, ne comprimerent puer clau- eum turbae , Rego , et ipso Ducc, et principibus multis, pu-
diis oblatus At ille siiino
est ei coram Reire. er claudus offerobatur. Protiniis autem fiducia-
erueis edito puorum erigit, et jubetcoram om- liter loqucns vir fidelis audientibus omnibus ,

nibus ambularo. Quaiita laetitia quanta ox- ait « In nomine Jesu Christi tibi praecipio,
,
:

sultatione puer deductus sit quis loquatur? surge et ambula. » Sonuit vox virtutis , et se-
,

Conversus autem Pater sanctus ad Rogom cuta est virtus surgonsque puor, libere ani- : :

'<Propter vos, » inquit, « factum est hoc ut bulabat ot prius quidem trementibus membris , ,

w noveritis quia Dous vere vobiscum est, et vel tibiis ibat, sed paulatim sub oculis omniuni
" acceptum est ei quod coepistis. » Ipsa hora
C roborabatur.
()riusquam egrederomur hospitium puella ero- 19. Geraruus. Anselmus opiscopus Haven-
,

cta est , et caeca nuilior illuminata. Eberhar- borgonsis in fronte et faucibus gravissime pa-
nus. Mane sccunda foria cum ad ecelosiam Vir tiebatur, ut vix aliquid gustare possot , aut
,

sanctus proficiscerotur, multitudo languentium loqui. Hic ergo rogabat boatum Virum dicens,
impediel)at nos , et omnes prajccdere jussimus. « Quia doberes otiain ine curare. » Cui jucunde

JVecmora claudus quidam ante alture erectus

, rosjiondens : « Si eumdem , » inquit, « haberos
cst utrum esset signatus, ignoro. Ambulan-
: » (idcm ,
quam habeiit mulierculae ,
posset tibi

tom tamen vidi, et ligni pedem in ecclesia pen- » forte piodesse.At ille « Et si ogo, » : » ait

dentem. Otto. In capella Regis ipso praesonte « fidom non habeo salvuni nie faciat , (ides

puer claudus ex utero gressum recepit. Ebe- » tua. » Tandem signavit eum Pater et tctigit :

rhardus. Eadein die alii duo, claudus altor , et ct continuo dolor , omnis(|ue tumor abscessit.
alter ciirvus erecti, et mc praesente ad majo-
, Philippus. Victa est curiositas nostra, (|uia cre-
lem ecelesiam ab uuiverso populo sunt deducti. D bra miracula quotidie coruseant. In oetavis
^am voeiferationem et sonantes cam|)anas oni- JNativitatis INIariie, dum
ad ccclesiam prolicisce-
nes audistis. Vix redieram domum , et ecce ite- remur, m cluustro canonicoruni puer claudus
I iim clamor , iteriim compulsatio. Festinavi ad grcssum reeopit ot corain ipso Patrc nostro ,

«(•elcsiam , et diios iterum claudos adduxerant, ambulabat exsultans. Gkrardus. Inter lMiss;i-
qiii ipsa liora receperant grossum. rum solemnia ciirvus puor orectus est et hune :

18. Gkrardus. Vespore duin redirol i*ater a vidi cum ad altarc deduccret mater incoluineni,
euria Regis , multitudo languentium hospitii ut offcrrct pro adopta suluto cundelam. Orro.
jamias obsidebat : (pios iii ordiiiem feeimus re- l*ost IMissariim eelebrationem nuilier clauda
sidere , et singulos tctigit ac sanavit. ibi puer gi-essiim recepil , (|uaiii nos \ idiiims omnesam

'
llic isl Aii.scliiiiis c|)is('()|iiis llu\ciihcimii.sis scii llu\cli)crf;cusis , ciijii^ iliiilom ln % aibcisiis (ii.ccn^ cilili siinl iii

.^jMcilcmi loiiio 13, l)c co l'jit;ciiiiis 111 , iiiiiitl OUinicm lil). 1 dc tritl. c.ip. 01.
 ,

2293 LIBER VI, PARS II AUCTORIBUS VARIIS. 229i

bulanteni. Gerardus. Multa quitlem et hac cUe,' '"tanto Patre la;tatur; cujus nos miseri saeculares
t't sequenti coUata beneficia languentibus vidit A tenui saltcm notitia gloriamur!
Re\ ipse , vidit curia, vidit universa civitas
Spirensis , a cujus memoria deleri non pote-
runt in feternuni. Nostra quidem schedula, ubi
haic annotaveramus , negUgentia cujusdam fra- PARS II,
tris amissa est : parcat ei Deus. Tria tamen
occurrunt mcmoriae ; nam caetera investigare AUCTORIBUS VARIIS.
non vacat. Feria quinta pueri duo, quorum
uterque ocuH unius himen amiserat, in hospi-
tio ilhmiinati sunt, et paralyticus curatus est

quem deportaverant in grabato. Philippus. In CAPUT VI.

capella Regis , dum perticeretur reconcihatio ,

pro qua nominatim venerat Pater beatus , si- B Epislola Monachonmi Clarae-Vallensium etcomitiim sancti
gnavit hominem , cujus caput sine intermis- Bernardi ad clericos ecclesia; Coloniensis.

sione tremebat , et sanatus est ipsa hora. Puer

etiam cUmdus ibidem erectus est. Ger\rdus. Dominis ct amicis suis clcricis ecclesiae Co-
Vespere in hospitiis duo cseci iHuminati sunt loniensis, salutem dicunt fratres et amici
coram nobis. Mane sexta feria coram nobis cae- eorum Everhardus, Gerardus
, , et Gaufrithis

cus visum recepit. monachi qualescumque ; Philippus Leodi-

20. Sed eundum est nobis ct qui haec de- ;
censis, V(jlinarus •'
Constanticnsis, et ca?teri
portaturus est, nuntiusjam festinat. Quaerimus tirones spiritualis militiae , ([uos Vir sanctus
proinde, quid dominus episcopus reservavit. eripuit de medio Babylonis.
Episcopus. Optime factum est, ut me commo-
neres nam mihi, fateor prorsus memoria ex-
: 2L Ante omnia decet nos ex ipsis medullis
,

ciderant. Sagittarius cordium tibi gratias agere Dominc Dcus no-

quidani serviens ducis ,

Conradi cum nobis Dux occurrissct dctrahe- C stcr. Multiplicasti enim super nos misericordiani
, ,

bat verbo crucis , et sanctum Dominum blas- tuam ct magnificasti faccre nobiscum , imme- ,

phemabat , dicens, « Quia non plus ille signa mor omnium iniquitatum nos,trarum , quibus
» facit quam ego. u Ubi ergo ad imponendam digne puniendis nec ipsa quidein gehenna suf-
manum infirmis Pater substitit , accessit honio, ficeret. Et unde hoc nobis ,
peccatoribus iitique
et vi(ht cui derogaverat : statim cecidit exani- pessimis oinnium, quos tua ordinante patientia,
mis, et diu jacuit sine sensu. Alexander. Ego tellus invita cogitur sustinere ? undc hoc nobis,
ilhproximus eram quando cecidit , et equus ut sub tantoe sanctitatis patrocinio respiremus?
quidem imniobihs stabat. Iniquus autem ille O vere inaestimabilis cuinulus miserationis ! o
impulsus, subito virtute divina cecidit retro. incomprehensibilis divina; ])ietatis abyssus ! Ac-
Obstupuimus omnes , et advocavimus Patrem : cumulavit gratiae suae munera supcr Virum
nec })rius ille niiser surrexit, quam descendens quem clegit , ut ad eum colligat undiquc dcspe-
ct orans crigeret euni. Sic in se ipso cognita ratissimos peccatores quo securius habeant
, in
virtute , cui |)rius dctrahcbat, incredulus, se- D sibi rcpositam sanctitatcm. Vos aiitcm charis- ,

(juenti dic signalus est ad prajceptum Patris simi, usqucquo gravi corde ? Nonne si in Tyro '

riostri , in exercitum Domini prolccturus. Epi- et Sidone factae essent virtutcs, quae in vobis
scopus. Per omnia bcnedicta miseralio Doniini, facta; sunt his dicbus, egissent |>a'nitentiani in
(|ui novissima; huic gcncrationi ununi saltcm cx cincre ct cilicio^? Ad signum iinum aliquando
aiiti([uis sanclis rcscrvavit, ut tanquain hicerna convcrsa lcginius dc populo, utiqiie diirae cer-
ardcntissima teniporis hujus tcncbras vita, do- vicis, hominum tria millia, ciiiii iii porta tcm-
ctrina , miraculis consccraret. Feliccs vos , qui pli mendicantcm claudum de orc IVlii prolata
sul) pcnnis cjus speratis, ct satiamini ab ube- vox virlutis ambiilare fecisset Quaulos in brcvi *.

ribus consolationisejus! felix congrcgatio , (pwe civitas Colonicnsis vidit crectos? El inulli qiii

' I'.sal. is, .{. ' MaUli. xi ,31. ' Acl. m ct xiv.
' Alias, H vlkcmaius , de (juo inlra , nuiii. 2i se([(i.
 ,

2295 S. BERNARDI ABRATIS VITA I, 229G

ik-m (lo populo , ad (juotl vocabantur, convorsi^^^cleruiii scrmo Domini ut magis inexcusahilcs
, ,

suut, cl ol)latam sil)i a suuiiuo Pontilice indul- A sint, qui a<ll)>'c in pcrditionc pcrsistunt imo :

geutiaiu , ct iiuliclaui p(rnil<'iitiaiu (lcvotissiiuc faciliiio tianat caeteros ruiiiculiis triplex , qui
suscepcrunt. (liKicilc rumpitur; cum verbo et signis, ctiam
22. Scd ccrtc, nisi abundavcrit justitia vestra proximoruiu acccdat exemplum. Protrahunt
pUis quam coriim , non intrabitis in regnum epistolam , ut vidctis, ubertas materiae et desi-
c(cloruiu '. Laici dc uuuulo siiut : licite cogitant dcrium fcrvens, (juo vos omncs habere cupi-
(juaj uiuudi sunt. Apostolis dictuiu cst, Vos dc mus socios in visccribus Jcsu Christi. Vcrumta-
niundo nnn estis sed egn xws clegi de mundo ^
, : men supersedendum est nobis, praesertim quod
quorum vos hodie occupatis loca, quorum sti- copiosius hnec et eflicacius ab ipso Patre nostro
pcndiis vivitis quorum potcstatcm tcnetis,
, anuuntiata sunt vobis Domino c(Jopcrante, et ,

(liioriuu auctoritate pollctis quorum vobis vin- sermoncin couliruiante scquentibus signis. INIulti
,

dicatis houoreiu cum (jiiibus, ut |»ace vestra ex vobis curiose lcgerunt exemplar libclli, quod
;

dixerimus, communia vobis sunt omnia prae- B ad illustrem Henricum ^, regium spiritu magis ,

lcr conversionem et conversationem praeter quam sanguine, inisimus de signis quae vidimus ,

opera et voluntatcm pr.Teter vitam dcnique et , a piima Dominica Adventus usquc ad disces-
opinioncm. Si in terra pasci i:;rci;cm vidcrit, sum nostrum a curia, quoe nupcr Spirae habita
(luis miratur ? Pastorem autem similiter incur- est.Multi adhuc petunt ut quae facta sunt ,

vari deorsum , similiter inhiare terrenis , et quai apud vos, non negligamus adjungere quod :

inferius sunt qua^rerc numquid non ridiculum , ha^c vobis dulcius sapiant quae praesentes ipsi
est, et abusio luagna? Jt muic eruhcscc Sidnn, , vidistis. Quod triplex nobis considcratio persua-
tiit niarc •*
: Pahlicani et pcccntorcs prceccditnt sit , ut et novi fratres , dum ScCcularibus adhuc
vos in rcgnuin Dei^. Desperata est plaga cleri terminandis negotiis detinentur, in lectione hac
liujus : a planta pedis usque ad verticem non recalescant; et caeteri cogitent quale sit qiiod
est in eo sanitas. Ditata est Ecclesia terrenis admittunt ,
qui tanto Patri, quem profecto ubi
possessionibus , sed virtutibus spoliata. Neque Deus sustulerit, multi lacrymabiliter plangent
enini longa eis esse potuit cohabitatio, ex quo C quod eum dissimulaverint, dum vocaret, ani-
pauper factus propter nos Rex gloriae ita pau- mas suas committere, aut illecti voluptatibus
pertatem elegit ut diceret : Nisi quis renuntia- nolunt, aut trepidant cordis pusillanimitate re-
vcrit omnibus quce possidct, non potest mcus csse tracti. Sed et habeat , ut dignum cst, nobilis
r//.yc//>M/«^ ^. Heu heu vidcmus vcnenum
! ! addi- ecclesia Colonicnsis memoriale scmpiternum
tum Ecclesiae, sicut diclum est Ludovico, quem earum rerum, quarum praesentia meruit ex-
nominatis Pium, qui praecipue ditavit ecclesias. altari. Non quidcm ut nostrum hoc scriptum

Lcgimus enim in historia cjus quod avulierit ,

reservandum sit : sed ut luculentius haec et di-
vocem dicentem sibi « Venenum Ecclesiae ad- : gnius scribant, (]ui scicntiam habent, et pos-
M didisti ". » An forte vobis videtur absonum, sunt diligentiam adhibere. Nec dubitamus umlto
venenum iuterpretari divitias? Christus etiam plura et apud vos, et in itinere miracula cla-
in Evangelio spinaswoaxl^ : et Apostolus eas la- ruisse ,
quam tunc potuerimus nosse, aut pos-
(jueum dcfinit esse diaboli. Quicumque , iuquit, simus nunc rccordari. Sed ccrtissima tantuin et
divites volunt ficri in hoc sa;culo, incidunt in \) ^vohAlx^ii.ima scripsimus ea quoque addere :

tcntationcm ct laqucam diaboliT Evadant crgo, . proposuimus qu;e singulis adhuc diebus per
,

qui volunt licri pauperes, et secure decantent, fidelem servum et devotum famulum virtus
(juia Laquciis contritus est, ct nos libcrati sii- Omnipotcntis mirabilitcr operatur. Sed ct pauca
/«//a". Agnoscitc vocem jucundam, (pii Uupicuiu ex liis quai vidinius a Spira usquc ad Colo-
,

huuc transilislis fratrcs vcstros lo(piiiuiir, : niain, huic annotatioiii pra?mittcnda crcdidi-
qiii adhuc inter vos solo tantum corpore dcti- luus, ut priori narralioui ista cohaM-cant. Non-
iicntur. Ncque enim otiosus fuit, vidclicet ad nulla quo(pic c\ his (juaj praesentes viderunt

'
MaUh. V, 20. — * Joan. xv, H). — ^ Isai. xxiii, /|. - » MaUh. xxi, 31. — * Luc. xiv, 53. — <> Marc. iv,

18,19. — 7 1 Tim. VI, 9. — » Psal. cxxiii , 7.

" Alii id Coiislautini) Uilnnml. Vidc lliisstimi lii 'i Doiiiiii. l (^liiaiha^. ''
l'iiiUviii I.iuloviri Jiiuioiis Kraii

Miniiii rc^is.
2297 LIBER VI, PARS II AUCTORIBUS VARIIS. 2298
venerabiles abbates Theodoricus Campensis , ^""'offerunt ei paralyticiini in grabato, qui audita
Herwinus Steinveldensis ^, sicut ab eis acce- A fama virtutum ejus a vico magno, qui supra
pimus , sub eorum nominibus sunt descripta. Rhenum situs est, et nominatur Bobardus, plau-
stro sese fecerat deportari et hunc quoque :

CAPUT VII. sij^navit, tetigit, et erexit , et ad propria misit

incolumem.
De miracuUs a Spira Coloniam usque per beatum 24. Gaufridus. In parochia Treverensi situs
Bernardum edilis. est fLunosissimus vicus, ubi Rhenus et Mosella
confluunt, unde et Confluentia nominatur. Ibi
23. Jam quia reverendus episcopus Constan- multa coram omni populo ostensa sunt signa,
tiensis abest, locum ejus clericus ipsius, noster quae nostram notitiam aut memoriam effuge-
jam frater, AVolkemarus suppleat in hac relatio- runt. Claudum tamen puerum, qiii in ecclesia
ne, etprimusipseloquatur.WoLKEMARUs.Utinam sancti Florini post Missarum celebrationem

inter nomina electorum nomen meum jubeat B erectus est, memini me vidisse. Sed et caecum
Deus adscribi Utinam in libro vitae vel ulti-
! ibidem illuminatum asserit Fredericus noster,
mum inveniatur ipsius oratione et meritis in qui ab eodcm vico secutus est Sanctum Domi-
,

cujus laude prsesenti, primum id fieri vestrse ni una cum Adulfo optinio adolescente. Ilic,

placuit Sanctitati. Sexta igitur feria, sicut prio- ignorantibus propinquis et amicis, nobiscum
ris libri finis declarat, soluta est curia Spirae, transiit Mosellam indutus tantum superpelli- ,

et nos Wormaciam festinavimus ubi Pater ceo sicut venerat ab ecclesia sancli Castoris ,
: ,

sanctus, licet obnixius rogaretur, moram facere in qua canonicus erat. Relic|uit alter Joseph

noluit, dicens, « Quia oportet me et aliis civi- pallium cum adultera, fugitque iEgyptios et ,

» tatibus evangelizare. » Transierat enim per effugit. In eodem itinere cum paululum pro-
Wormaciam ante duos menses , et sermone ha- cessissemus, claudus quidam notissimus in lerra
bito innumerabilem ibi signaverat populum illa equo advehebatur. Hujus ita nervus femoris

signaculo militiae christianas. Prius tamen quam aruerat, ut replicato genu quantum mensura est
egrederemur die sabbati, infirmos tetigit, qui C palmiunius, tibia illa brevior altera videretur.
convenerunt ubi inter manus meas surdi duo,
: Signavit autem cum Vir sanctus, et nihil liae-
quos offerebam, astante populo et acclamante sitans de virtutis effectu deponj jussit , et am-
auditum sibi redditum fiitebantur cum multa bulare sed non fuit qui obcdiret, forte quia :

exsultatione. Philippus. In itinere puer claudus minus speraverunt id qui astabant aut quia ,

erectus est, quem omnes vere vidistis. Gaufri- minus intellexerunt verbum. Siluit ergo Pater,
Dus. Secunda feria , die festo Epiphaniae apud sed non siluit vox virtutis subilo siquidcm :

castrum Gruzenach , regrediens ab ecclesia Pa- exclamavit homo laxari sentiens nervum , et
ter beatus, puerum tetigit et erexit, quem sex extendi gcnu superequum quo vehebatur. Sta-
annis penitus claudum fuisse parentes sui, et tim vero depositus libere anibulabat uiagnili-
alii plures de populo circumslante, qui eum cans Deum, et tota illa die suum secutus est
noverant, testabantur. Hunc nos ipsi statim curatorem. Alter quoque, cujus similiter femo-
vidimus ambulantem, dum ad ecclesiam dedu- ris nervus aruerat , ut vix summis digitis pe-
ceretur, in laudem Dei acclamantibus univer- D dis unius terram tangeret , sanatus est in via
sis. WoLKEMARus. Tcrtia feria Pichenbach ( sic eadem , ila ut libere talum deponeret , et sine
enim nominant viculum ubi pernoctavimus) baculo graderetur. WOlkemarus. Feria quinta
die Apparitionis mane tria apparuerunt mira- apud viculum Riegemach , mane priusquam
cula, quae praesens vidi oculis meis. Siquidem egrederemur, me praesente puer quidam gres-
in ingressu ecclesiae surdus oblatus est, a quo suni recepit, qui sex annis claudus exstilerat,
statim Vir Domini sacratis digitissuissurditatem sicut ab ipsis parentibus ejus accepi. Ibidem
repulil, et immisit auditum. In ingressu quo- etiam nudier surda audivit, et vir cacus illu-

que gressum puella altero pede clauda recepit. minatus est, cui unus tantum oculus erat, et
Necdum exierat villam Pater beatus , et ecce hic quoque ad nihilum valcns.

" Theodoricus eleclus cst abbas Canipensis anno 113G. Hcrwinus ipsc cst pra-posilus ,
post abhns Slcinvehlcnsis,
de quo infra num. 20 ; cujus epistola ad IJernardum Sermoni 03 in Canlica prieniissa esl , ubi t^ervinus appcllalur.
 ,

'2399 S. BERNARDI ABBATIS VITA 1, 2300

25. Gaufriiuis. Momor sit in »ternum tliei""
linjiis civitas Cloloniciisis, fjua siiscipere mcruit A CAPUT VIII.
Homiiiein sanctiim ,
quem som|)er optavcrat.
Quia tamcn insperatus advenit minor eo tiie , l)e variis iiiiraculis Coloniiv-Agrippina! factis.

fuit frequentia populorum. Sic nimirum gloriai

calcator humana? solemnes semper exceptio- 26. Dominica, priusqiiam Missa celebraretur,
nes, cpioad in se est , fiigere consuevit, et elegit ca'cus quidam per signaculum lucis et vitae

magis occulte ingredi civitates. Raro taincn illuminatus et adductus est ad altare. Ea siqui-
id potest, quia sequitur niajor gloria repellen- dem die ad promissum sermonem convenerat
tem. Mane sexta feria, priusquam ingrederemur populus ina?stimabilis, quantum nemo clerico-
ecclesiam , in liosjiitio nostro miilicr ca'ca oculo rum scse aliquando in ecclesia illa vidisse di-
uno ab annis decem ad tactuni beatae manus , cebat. Celebravit autem Missam Pater sanctus
coram nobis visum recepit. Haec in ecclesia sta- ad altare beati Petri , quod in occidentali parte
tim pnTesentataest clero, etdiujacuitante altare B situm, obtinet in ecclesia principatum. Ibi post
j^ratias agens Deo. Interea puer quoque caecus Missae celebrationcm, innumera coram omnibus
in ipso hospitio cst illuminatus. Ex quo inj^res- miracula contigerunt. Honorata nuilier et no-
sus ecclesiam Pater sanctus ad altare beatae tissinia in civitate, quse pcr qiiinquennium uno
Mariae, quod in orientali parte locatum est, oculo caeca, multa sese in medicos fatebatur
Missani celebravit : ubi vero complevit, coram inutiliter expendisse, sub manu signantis visum
omni populo puella caeca illuminata est, et nia- recepit. Altera quoque similiter illuminata est.

trona dives et notain civitate, cujus crura arida Abbas Campensis. De multis quae ibidem vidi
ab annis tribus extendi penitus non valebant, duo tantum occurrunt memoriae. Dico autem
resolutis ncrvis ad signum vitae sine dilatione de puella surda et muta quae confestim audivit
stetit erecta. In pulpito quoquedum sermonem et locuta est et dejuvene claudo
: quem ad ,

habiturus ad populuin ascendisset, caecus senex servi sui orationem divina virtus erexit. Her-
visum recepit. Multa quidem et alia signa facta vinus abbas Steinveldensis. In platea ubi ser-
sunt in ipsa die, et saepius acclamabant. Sed C nionem habuit Vir beatus, eo quod ecclesia
nemo nostruminquirendi exstitit curiosus. Sab- populum capere non sustineret, nobis astan-
bato quoque nuilta in hospitio vidimus et , tibus caecus quidam visum, et mancus aridae
coi;novimus ea sed quia annotare negleximus
: nianus sinuil et brachii adeptus est sanitatem.
superveniente nuillitudine caeterorum, nobis Abbas Campensis. Ubi linito sermone domum
jam penitus exciderunt. Verba tamen quae ad regressi sumus, exquojanuam intravit exterio-

derum habuit (neque enim exire voluit ad po- rem , priusquam hospitii limen attingeret, me
pulum ea die) et quomodo formam hanc cleri-
, praesente, curvum erexit puerum mulieri in- :

corum, imo vitani ])rorsus informcm, oninibus sanae reddidit mcntem claudam ambnlare fe-
:

divinarum testimoniis Scripturarum probaverit cit, et caecam uno oculo matronam Paterbcatus
esse contrariam, non omnibus eis arbitror ex- illuminavit. Gerardus. Haec fuit de qua sic mi-
cidisse. « Vos , inquit, propheta notabat , cum rabalur unus e fratribus nostris, (juod et diviti
» diceret : In Idboribtis lioininum non snnt,ct beneficium tam facile praestaretur; et vere digna

» cuni hominibns non Jlagellobiintur,ideo tenuitY) hnt omni admiratione celeritas. Prius eniin
.) cos supcrbia '. Et Isaias eodem spiritu, imo quani signata viderelur, illuminatam se esse
» Deus per Isaiam Misereamur, inquit impio, : , clamavit.
» et non discet faccre justiliam; in terra san- "21 . EBERiiARnus. Ex quo pransi sumus, nun-
» ctorum inifjua gessit, et non vidcbit f^loriam quam nobis illa die miracula defuerimt. Et haec
» Z)o/M/rt/ *. Et expressius ac nominatim in alio quidein certius novimus, tiiiigenter probavimus
» propheta : Principcs populi nici, inquit, ejici- ea. Stabat cnim Vir sanctus in ienestra , et per
n entur dc dnmibus dcliciarum propter pessinias scalam offerebantur iniirmi : siquidem ostium
« voluntates suas , et clcri coruni non piodcruiit domiis aperire miiius aiid«>l)at; taiitus erat im-
» cis. » Sed ii.Tcalias. .iam ad narraliouis ordi- petiis et tumultiis. Ibi (|ii()qiie liiia divitis cu-
iiem revertamur. jusdam viri nolissimi in civitate aiiditiiiii rece-

l'sal. i.xxii , r», C. — ' Isui. XXVI , 10.

 ,,

2301 LIBER VI, PARS II AUCTORIBUS VARIIS. 2302

j)it, <|uem ex nmltis annis prorsus anuserat."'"surdi (|uinque, puer mancus , et mnlier caera,

llanc in claustro quodam parcntcs ante loca- A optatum quique henelicium perceperunt. A«l
verant , sed remiserant eam sanctimoniales co singula ])oj)ulus acelamabat
, et in laudcs Dei ,

quod penitus Diu quoque sic

amisisset auditum. voces tonant pcr nubila : « Christ , uns gena-
manserat nihil audiens, donec ad tactum sacra- » de. Kyrie, eleison. Die Heiligen alle hellTen
tae manus Deus aperuit aures ejus. Post pau- » uns ". •>

lulum quoque contracta mulier erecta est, et 29. Porro archiepiscopus civitatisin ipso re-
ambulabat. Gfrardus. Pucrum curvum qui ,
sidebat hospitio, et coram eo quotjue Pater san-
erectus est ipsa die , et caecos multos qui illu- ctus ubi egressus est, puerum caecum illumina-
minatisunt, omnes Wolremarus. Ego
vidistis. vit. Abbas Campensis. Ex hoc jam turba erat
ex iisquos vidi, et quoruni memini, numeravi inlolerabilis, ut neniini jjrorsus egredi domum
quintjue, quosdam uno oculo caecos, quosdam ingredive liceret. Consilium ergo fuit, ut in
utroque. Abbas Campensis. Circa vesjjeram illu- domum archiepiscopi deducerelur, liberius tx-
minata est mulier, quae post manus impositio- B inde jirofccturus. Ibi vero nobilis jiuer fdius
nem duabus aut tribus horis residebat caeca. sororis advocati Coloniensis , ex longo jam
Tandem abire volens nec habens a quo de-
,
surdus et mutus, coram omnibus nobis per ma-
duceretur, palpabat miserabiliter ad parietem nus impositionem recepit auditum j)ariter ct
cum fletu et ejulatu. Omnes njiserabamur eam loquelam. Ibidem quoque caecus quidam visum,
sed statim congratulati sumus. Acclamavit enim et alter cujus erat crus aridum et inutile, ade-
subito, quia videret : et festinantes ad eam ptus est sanitatem. Sed et puella quaedam, cujus
multis hoc probavimus argumentis. adhaeserat lingua faucibus, et vix poterat loqui,
28. Gerardus. Dum haec intus agerentur, ego curata est ipsa hora soluto vinculo oris. Horuui
foris astabam, nec ullatenus poteram introire : omnium testes sumus , testis est civitas Colo-
ab hora nona, usque ad vesperam sic permansi niensis. Neque in angulo facta sunt, sed in j)u-

cum quibusdam fratribus nostris, nec accedere blico, iit ab omnibus Deus glorilicetur, qui in
quidem valens ad ostium, vel ad scalam tan- sanctis suis gloriosus est. Si quis forte aut in-
;

ta erat undique multitudo. Yix tandem nocte C credulus aut curiosus exstiterit, multa ex his

secedentibus turbis ingressus, vidi confestim facile ei j>robare licebit ,

j)ra?sertim quae in j)cr-

hominem surdum qui recej)it auditum. Ubi sonis facta sunl non infimis , ncc ignotis.
coenavimus, quia languentium convenerat mul-'
tilud(t, rogavimus Patrem , ut ad signandos eos CAPUT IX.
egrederetur. Protinus autem j)uellis duabus
surdis et mutis ad tactum sacratse manus coram De miiaoulis in itinere, Colonia Lcodiimi iistiac, id «I
nobis Deus auditum reddidit et loquelam. Ebe- Jnliaci , A^iuisgrani, Trajecti, factis.

RHARnus. Ibidem puer quidam, et matrona de

civitateipsa, ambo claudi , ambo erecti sunt. 30. Vix tandc™ egressi Coloniam venlmus
Phii.ippus. Secunda feria sutumo mane, vir sur- Brunwiler, quod monasterium duobus a
est

dus auditum, et cseca j)ueHa visum recej)it. Post civitate millibus distans. In via quoquc pr;e-
paululum quoque mulier caeca illuminata est sente pojjulo Coloniensi, qui devotione debita
et tantus ibi tiuiudtus factus est et concursus, D Sanctum j^rosequebatur surdi duo oblati sunt,
ut vix jiotuerit in hosjjitium retrahi Vir beatus : quorum Deus aj^eruit aures, cum injecisset Pa-
et nescio an fuerit ibi majus miraculum, quam ter beatus digitos , et ore sacrato inspirasset
quod evaserit incolumis. Gerardus. Circa ho- audilum. Eberhardus. Tertia feria , mane iu

ram tertiam exiturum Virum Dei exoptabat ecclesia beati Nicolai , in ipsius siquiden» hono-
languentium multitudo, eo imj)f)rtunius instan- re dedicatum est monasterium Brunwiler, (piod
tes, quo modiciuu jam tempus vidcrentur ha- TS'igrruu-Villareinterj)retatur coram altari j)uei-
'",

bere. Egressus igitur in j>Iateam signavit ex ca'cus illuminatus cst, quem olfeiebat domiiius
ordine residentes, et sub oculis omnium ij)sa abbas Camj)ensis. Vix adhuc exsullautis j)oj)uli

hora quatuordecim sunt sanali claudi sej)tcm, : siluerat vociferatio, et ecce siirdus et nuitus ;m-

' Id est , Christe, niisercrc /io/)is. Kyric, ideison. Sancti omncs ailjuvent nos.
b Alii malunt sic diclum a Rrunonc priinu cjus rundalorc; quasi Brunonis-Villa.
 , ,

2303 S. BERNAllDI A15BAT1S VITA 1, 2304

ditu donatus cst, et loquela. Woi-kkmarus. AUer"*"ca?cus, et illuniinatus est ipsa tlie. Multa quidem
etiain surdus astantibus nohis reoepit audituni. A et alia facta sunt, sajpiusque clamabat j^opulus
Abbas Campknsis. Priinuin quod in via ipso die suuni illud, « Cluist, iins yenade, » et in castro,

vidiinus iniiaculuin , aiidi cujnsdain biachii ct ct in itinere : scd nobis c pluriniis pauca surii-
inanus restitutio tuit. GKRAniius. Crcbra vidiinus ciunt. EuEnHAKDiis. lii via, quoruni C5,'o nieini-

in ipso die niiracula : plena siquideni erat po- ni, surdus pucr audilum rccepit ; mulier ca;ca,
pulis, ct campus omnis nobis civitas crat. Se- visum ; alteia quoque clauda, grcssum , coram
cuiuluin , nisi fallor, miraculuin fuit caecns uno oninibus nobis. Est autcm Aquisgranum sedcs,
ociilo , (pii confcstiin illuniinatus est. In ipso cclcbcrrimus ct ama-nlssiimis locus, voluptati
autcin loco contigit unde niagis constupuimus corporum accommodatior, qnam animarum sa-
universi, Obtulit enim mulier filiam jam adul- luti : siquidem prosperitas stultorum occidit
tam, cpiani cx utero surdam ct mutam csse di- illos, et vae domui indiscij)Iinata\ Non ad de-
ccbat, ctidij)suni multi cx circumstaiitibus, qui stiuctioncjm loquor, sed uliiiam lcyat qui cor-
cam novcrant, tcstabantur. lia;c autein jicr ma- B rigat ; utinam ct aliquis ij)soruni rccogitct, ct

nus impositioncm curata est ipsa hora, ct audi- convertatur, et vivat. lllic crgo in capella re-
coram nobis. Nec longius
vit, et locuta est libere gia, ad altare beatae Mariae, feria quinta, puella
adluic j)rocesseramus quando vir surdus rece- ,
caeca visum recepit ego ijise Patri astabam , :

j)it audituin. GACFRinus. Usque ad haec mira- sed tantus illico tumullus ut ccdcre ojjorturct.
cula ego turbas jiraeccdcbam audiens autem : Phxlippus. Claudus quidam senex ibidem ere-
tam crebros populi cantus substiti, et quae de- ctus est, cujus baculos in ipsa statim ecclesia
inceps facta sunt in itinere diligcntissime pro- ad testimonium suspendcrunt. Hunc ego ipse
bavi. Surda ct caeca mulicr audivit ct vidit : diu rcpuleram, ad quid vdlct accedere, aut
surdi tres audierunt , clauda una ambulavit : quid exjicteret ignorans. Eberhaudcs. Mulicrcs
illuminati sunt quinque caeci; alii quidem uno duae, quarum manus omnlno arucrant, ibidem
oculo , alii vero utroque : et unius quidem \m- sanatae sunt ipsa hora.
eri, caecus erat, illuminationem
qui oninino 32. Abbas Campensis. Alterius quidom ma-
certi sumus Patrem sanctum in sjiiritu cogno- C num Pater sanctus sua extcndit manu, scd
visse. Substitit enim et ad cum conversus, in- altera sanata est vclut in fimbria vestimenti.
quiri fecit xitrura videret. Stabat enim post tergum cjus , et conquereba-
31. Abbas Campensis. Sic et de caeco alio fe- tur quod ad manum accedere non valeret. Cui
cerat j)rius, el me ipsum cum pertransisscm ego « Applica, » inquam, « vostimento ejus
, :

remiserat ad inquircndum cumque redirem, „ manuni si fortc j)alpare jjossis. » Fecit ut ei

: ,

et illuminatum cum nuntiasscm , « Et cgo sen- consului , subitoque coej)it tcnere cucullam : et
» seram, Vespera venimus Juliacum,
» inquit. dum traheret eara , digiti extendebantur, et sa-
quod a Julio Caesare castrum aedificatum et , nata est statim. Gerardls. JNusquam in itinere
ejus nomine cst insignitum. Ingrcssus autcm illo sic comj)ressus" est Pater, ut in caj)clla illa,

ecclcsiam Patcr bcalus, ct intuitus mulicrem quia locus angustus crat , et turba iinpcllcbat
claudam jacentem coram altari, novo quodam turbam , sicut unda solet undam pr*cipitare.
fervore spiritus, ita ut onmcs miraremur, ap- Projiter hoc multa ex his quae facta sunt, igno-
prehendit inanum ejus, et elevavit cam quanta D raiuus. Gerardus noster, tunc canonicus ij)sius

fide, tanta <;tiani facilitatc. Sic et in alrio ccclc- ecclcsiaj, qui cadcin dic j)raebendain sa;culum-

siaj , cum ingrcdcrctur, coram nobis et omni que paritcr rcliquit, illuminatos ibidcm asserit
j)opulo caecuin illuminavit. Gerardus. Mane in caecos quinque. A\ oi.kemauus. Trajcctum voca-
ecclesia post Missae cclcbrationem cx^cus inier tur locus, ubi quondara sedes Leodicnsis crat
visum rcccj)it, ct vir surdiis auditum. llonorata a boatissimo confcssoro Scrvatio a Tungrensi
qua^dam mulicr, nej)lis Comitis Juliaci, ab aii- civitatc translata. lllic fcria quarta j)crnoclavi-

nis quinque altero oculo nihil, altero tam pa- mus in Ecclcsia beata; Maria\ Manc vero fcria

rum vidcns, ut vix j)ossct sine duce lcncre quinta j)ost Missae cclcbrationcm, in cmincn-
viam, ubi sigiiata est, clare vidit utro(juo. Ad- lcin locum Patrcm dcduximus, ut sinc o|)prcs-
vocatiis oliam castri illius vigiuti aiuiis vixciat siono sanarol iulirmos. Ego illi jiroximus oram .

" Aliiis, coni])rclifniii.\

 :, ,

2305 LIBER VI, PARS III AUCTORE GAUFRIDO. 23(X>

et quae fiebant novi plenius, et diliyentius uni-'""

versa probavi. Ibi caeci illuminatisunt quinque, A .>x^.-v»xvvvv.v».^v»v^«vuv

vir surdus audivit mutus locutus est. Item

,

auditura, et manci manuum inco-

surdus alter
lumitatem receperunt. Gerardus. Ipso die in
PARS in,
hospitio surdus et niutus puer oblatns est
AUCTORE CAUFRIDO MONACHO CLARiE-VALLENSI.
cumque signaret eum Pater sanctus, honestus
quidam juvenis Conradus, Coloniensis canoni-
cus , abrenuntians sfeculo sese reddebat in ma-
nus ejus. Elevavil se ut susciperet eum , et
CAPUT X.
continuo puer locutus est, et audivit. Popuhis
autem praestolabatur foris : et ecce puer audiens Epistola Gaufridi monachi Clarae-Vallensis ad Herman-
et loquens parentibus redditur, et sequitur ex- niim episcopum Constantiensem.
suhatio copiosa. Notus enim erat in civitate B
puer : et hoc famosissimum fuit in populo. Nec Domino dilcctissimo, et reverendissimo Patri
mora etiam clauda muher gressum recepit; tres Hermanno, Dei gratia Constantiensi episcopo,
quoque cseci iUuminati sunt, et singuh qui- puer sanctitatis ejus Gaufridus Clara;-Valhs
que deducti in populum cum laetitia et exsul- monachus qualiscumque, in orationibus suis
tatione. filiorum meminisse suorum.
33. Philippus. Cum egrederetur Vir sanctus
Trajectum , causa exstitit ut ad ecciesiam beati Ea quidem miracula, quae a Spira usque Leo-
Servatii dechnaret pro negotio fratris Norberti, dium facta vidimus et cognovimus ad clerum ,

qui canonicus erat ejusdem ecclesiae sed is : Coloniensem eo descripsimus modo, quo priora
continuo et prsebendai abrenuntiavit et saeculo. fuerant anle descripta, ut ad instar collationis,
In ipso autem itinere puer daudus erectus est vicissim ea ,
quibus adfuimus , singuli loquere-
coram nobis. In ecclesia quoque beati Servatii mur. Quia ergo libelli illius exemplar vestram
offerentes claudum hominem Patri nostro, ro- C pater beatissime, diligentiam cffugere non pote-
gabant ut manum imponeret. At ille « Ne- rit, ut confido; reliqua describere, et Sanctitati
ei :

» scio , » inquit « si displicebit beato Servatio

, vestrae dirigere non neglexi. Multa quidem nos
» si id in domo ejus praesuraimus. » Acclaraan- etex prioribus ignorasse certissiraum est. Nemo
tibus omnibus et dicentibus, «Domine, non quippe in transcursu prosequi poterit universa.
» displicebit : » « In nomine, » inquit, « Domini Maxime tamen nocuit, ubi Teutonicorum ex-
» nostri Jesu Christi et beati Servatii surge, et ivimus regionem quod cessaverat vestrum il-
,

» sta super pedes tuos. » Surrexit igitur sine mo- lud , n Christ , » et non erat qui
uns genade :

ra et cunctatione, et facta est laetitia magna in vociferaretur. Neque enim secundum vcstrates
populo. Heri facta sunt haec apud Trajectum. propria habet cantica populus Romanae linguae,
Hodie Leodii clerus convenerat universus, qui quibus ad singula quaequc miracula referrent
in civitate illa copiosissimus est, et in camera gratias Deo. INIuUa proinde tecta silentio ad no-
episcopi Patrem praestolabantur, ut sermonem stram non pervenere notitiam licet ex his :

haberet ad eos : et ecce praevenit eos Dominus D quoquc quae certissime novi , omiserim non
scrmone virtutis et claudus quidam clericus , pauca scienter, veritus equidem ne forte quam-
ab renibus deorsum sic dissolutus, ut oranino libet curioso pareret copia tanta fastidium. Illud
non posset stare super pedessuos, oblatus est sane non tam vobis loquor, de cujus creduhtatc
Viro Dei. At ille debilia membra signans et at- non dubito, quam caeteris, in quorum nianus
trectans : « Ambula , » inquit, « in noraine Jesu haec poterunt devenire : nihil nic scripsisse,
» Christi. » Protinus autem confortatus ambulare nisi quod aut vidi ocuHs meis , aut fratruni no-
Et egressus est sermo in cleruni et e.\-
coepit. , strorum qui praesentes fuerunt certissima rela-
clamaverunt « Tua sunt haec, Christe, opera,
: tione cognovi.
» qui sanctos tuos ita glorificas. » Ipsi gloria et

imperium nunc, et in omnia saecula saeculorum.

Amen.

73
 , ,

2307 S. BERNARDI ABBATIS VITA I ,

-2308

"••et alia signa Leodii et in itinere ractasunt : sed

CAPUT XI. A e niultis pauca siifliciant.

3G. Feria qiiarta profecti ab oppido cui no-

men lluv, festinavimus ad nionaslerinin quod
De miraculis Leodii, Gemblaci Villarii, Montibus,
,
Gembohum vocant. In ipso autem itinere scnex
YalenceDis, elc. faclis.
uno oculo, et adolescens eodem laborans
caecus
incommodo, ambo simul illuminati sunt. Feria
35. Igitur Dominica post octavas Epiphaniae quinla niane in nionastcrio j^rsedicto Gcmbo-
et secunda feria, Leodii nKinsimus, duni Philip- lio, puer claudus oblatus est Viro Dei, et confe-
pus noster ea quibus tcnebatur iniplicitus, sx- stini signatus ab eo gressum recepit, et coram

cularia negotia consumniaret. Factum est auteni omnibus ambulabat. Post paululum quoque in
don)inica die , cum ad altare beatae Mariae, in ingressu cjusdem vici, puer alter pcdibus ma-
majori ecclesia Pater sanctus Missarum solem- nibusque contractus sub oculis oninium utro- ,

nia celebrasset coram universo jiopulo, puer B rumque mcnibrorum adeptus estsanitatcni. Nec
oblalus est quem ex utero claudum esse di- longe processerat, et ecce puer mutus ex utero
,

cebant ubi vero signavit libias ejus et renes

: offerebatur in via et hunc quoque signavit :

tetigit, apprehendens manvmi ipsius erexit eum et sanavit, statimquesolutum est vinculum oris
protinus, et dcduxit. Conclamatinn est statim ejus, et loquebatur recte. In ipso itinere oblati
a clero , « Te Deum laudamus : » sed mugitus sunt surdi duo , et qui niutum fecerat loqui
fletuum et singultus vociferationem laudis evi- surdos fccit etiam audire. INovum m partibus
cit. Dabat pro cantu lacrymas plebs ignara ca- illis monasterium cui Villare nomen
aedificatur ,

nendi. Duas quoque aridas manus ibidem teligit est, et ante paucos menses illuc Patcr sanctus
et curavit, ut sensuni pariter motumque reci- congregationem miserat monachorum. Voluit
perent. INecdum ab altari dimotus, senem cae- ergo plantationem novellam vel in transitu vi-
cum per signum crucis illuminavit, et alterum Factumsitare, el peregrinantes filios consolari.
claudum ambulare autem cum monasterio appropinquare coe-
fecit in facie totius ecclesiae, est
quae convenerat. Feria secunda in domo epi- C perat, claudam mulierem teligit, signavit, ere-
scopi mane, post Missarum celcbrationem cae- xit, et praecepit libere ambulare. Duabus quo-
,

cus uno oculo juvenis ad tactum sacrae manus que claudis in ipso loco gressum et juveni ,

illuminatus est, et sub manu signantis exsiliit cuidam araissum unius oculi visum reddidit co-
clamitans, quia visum recepit. Nec mora, affe- ram fratribus ipsis, et aliis plurimisqui conve-
rebatur alter utroque oculo ca^cus, et hic quo- nerant.
que ibidem illuminatus est ipsa hora. Aderat 37. Exinde festinabat ad oppidum, cui Fon-
autem episcopus civitatis, explorator diligens tanae nomen est , ubi Philippus noster apud
omnium quae fecerat. Audiens igitur adolescen- propinquos suos eum rogaverat hospitari. la
tem illuminatum se esse gratulabundis vocibus eodem vero itinere offerebant ei caecum a nati-
acclaraantem , ut probaret an verum esset, de vitate j)uerum, qui nec ipsas quidem poterat
multis interrogabat eum, et incunctanter ille aperire palpel)ias oculoruin. Desperarant om-
ad singula respondebat. Ipsa die circa horam nes, etiam qui jilurinia vidcrant maximaque
sextara exiit Pater sanclus ut signaret aegrotos, D miracula : at ille nihil cunctatus manum inipo-
et ibi statim claudus quidam gressum recej^it. suit puero, factaque oratione brevissima, ut
Audientes autem quia s<niel exisset ad inlirmos solebat, digitis suis jialjicbras ejus aj)eruit, et
in spatiosiorem domum, multo jilures jjrioribus sciscitatus est an videret. Cui j^uer : « Video, « in-
pervenerunt. Post horam igitur nonam egressus quit, « domine, video vos; et omnes homines
ad eos, signavit ex ordine residentes. Et con- » video cajiillatos. » Plaudensque et vehementer
tinuo ex liis, de quibus certi sunius , illuminati exsultans aiebat : « Dcus, Deus, ultra non of-
sunt caeci quinquc , ct claudi tres recej)erunt » feiulam ad laj)idem j)i'dcs mcos. « Fcria sexla,
gressum dignc admirantibus univcrsis vcsj)ere
, : Fontaiiis jiriusquam cgrcdcrcmur, piielUe con-
quoque in caj)clla ej)iscojii siirdus quidani re- tracta et arida manus sanata est ct extensa. In
cepit auditum. Tertia feria jjriusquam egrede- via quoque juxta vicum quemdam j)uer dau- ,

remur, tres in ipsa ej)iscopi domo claudi crecti diis gressiim recej)it. Ex hoc accessimus ad ca-
sunl ,
imdi( rcs diia- ct |)iK'r iiniis. IMiiIta r|iiidt-m slrum qtiod iiomiiiaiil Rins,iindc taiita occurrit
 ,

2309 LIBER VI, PARS III AUCTORE GAUFRIDO. 2310

hominum multitudo, ut totam camporum pla-' '"^audivit non sine multa ipsorum et populi ex-
nitiem populus operirct. Illic pueruni claudum A sultatione. Alioquoque in loco cuin substitissct,
humeris offerebant, quem Vir Domini signans oblati sunt pncri duo, quoium uterque uno
deponi jussit ut ambularet. Vi.\ potuit novis tantum videbat oculo, et mulier surda. Nec
gressibus via parari ; tantus erat concursus ante dimotus est, quam et pucris visum et ,

tantusque tumultus depositus tamen ambulare

: mulieri rcddidissct auditum. Adhuc autem in
ccepit in mcdio populi, ct dcducentes cum in eodem itinere prope torrcntem Huns ante trans-
hberum campum plurimi successcrunt. Aderat itum puer caecus illuminatus est post trans- :

enim mater, aderant propinqui ejus et multi qui itum duae surdae receperunt auditum. Jam ap-
noverant eum, ipsa sua exsultatione fidem mi- propinquabamus hospitio , et ecce clauda mulier
raculo facientes. Interim sane dum secessisset per manus impositionem gressum recepit coram
cum puero pars non modica popuU, geminata multitudine copiosa plebis ,
quae in occursum
laetitia est, et alter quoque puer similiter clau- beati Viri de tota vcnerat regione. Alii quoque
dus similiter gressum recepit. Tertius eadem B
in debiles et aegroti desiderata adepti sunt" bene-
planitie claudus vir erectus est, et coram ora- ficia. Sed longum est singula (juaeque referre.

nibus ambulabat, et cin-rcbat gratulabundus et Valencenas nominant oppidum ubi ea nocte ,

laudans. Prope idem castrum caecus unus illu- mansimus, oppidum grande et populosuni. Illic
niinalusest, et surdi duo rcccperunt auditum sane, priusquam ingrcdcremur hospitium, mu-
ipso loco ubi substiterat, ut populo benediceret, lierem claudam , notissimam populo , signans
et dimitteret eos. Mons vocatur castrum pri- et erigens Pater sanctus, fecit corara omnibus
mum in provincia Haynonensium, ubi sexta ambulare. Inde profecti , dominica die venimus
feria pernoctavimus. Illic mane sabbato, prius- Cameracun).
quam proficisceremur,scnex quidam deproxima
villa multis eorum qui aderant, ct Pliilippo CAPUT XII.
nostro non incognitus, quod a multisjam annis
amiserat, oculorum lumen recepit. Sed et puer De miraculis Cameraci , etc. patratis.

quidam scholaris caecus alterooculo illuminatur c

tanta celeritate, ut non prius amovcret Pater 39. Plurima autem et in castro ipso, ct in
beatus nianum ,
quam puer clamaret, « Video, itinere miracula contigcrunt : sed e pluribus
» domine, » stupentibus universis. pauca collcgimus. In ecclesia' beati Joannis,
38. Haec in hospitio facta sunt coram vene- post Missae celebrationem, puer surdus et rau-
rabili episcopo Cameracensi INicoIao, et clericis tus ex utero matris suae audivit, et locutus est,
ejus etiam, et multis religiosis viris, quidetota et admiratai sunt turbae. Hic juxta mc resederat
provincia occuri'crant Viro Dei. lisdem quoque mutus et snrdus, ct coram me praescntatus au-
astantibus, cum egrederetur caslrum , mulieris divit et locutus cst ipsa hora. Vix cessaverat
aridam manum sanavit , et gressum reddidit cleri jubilatio, et ecce senex claudus erectus
claudo. Plurima ipso die miracula coruscave- est et ambulabat. Ibidem contigit, unde prae
runt, adco ut multa ex ipsis a memoria elabe- caeteris miraculis obstupuimus. Puer enim cae-
rentur. Horum tamen certissime rccordamur. cus a nativitate, opcrtis albugine oculis (si ta-
Surdae duae auditum rcccperunt in via; et puer D men oculi dicendi crant quibus nec color, nec
quidam , unius oculi visum. Nec longe proces- officium nec ipsa saltem cavitas ineral oculo-
,

seramus, et ecce in campo mulicr amissum ex rum ) , ad impositionem hcatae manus visum
longo unius oculi lumcn recepit. In eadcm stra- reccpit. INhdtis hoc indiciis probavimus , vix
ta, capellula quaedam est duobus a praedicto crcdcntcs oculis nostris, quod talibus oculis
castro millibus distans : illuc in occursum Viri visus posset inesse. In ipso loco etiam arida
Dei venerabilis convenerat multitudo, ut fa- manus adepta est sanitatem. Ex
mulieris Iioe
ciem ejus videret, et susciperet bcnediclionem. cum beatum Virum turbae comprimercnt, vix
Nec fraudavit Dominus populisui devotionem ,
dcductus est in domum Rcgularium canonico-
quin desiderata eis virtutis suae magnalia dc- rum. Ibi quoque plurinia languentium bencficia
monstraret. Ibidem enim coram omnibus senex contulit : scd haec sunt quorum ccrlissime re-
quidam, qui viginti, ut dicebatur, annis caecus cordamur. Claudi duo ibi erccti sunt, puer
manserat, factus est videns , et mulier surda caecus et mulier caeca visum recepcrunt.
 ,,

2311 S. BERNAUDI ARBATIS VITA I, 2312

40. Secundu fcna in urbo Canieracensi, {^'"'Viuarta, jniusquain cgrcclorctiir, uiilitem qucm-
ecclcsia beata» IMariic ad altare subliuuus Pater A ciau) de regione oadoin qui a diobus nuiltis ,

sanctus JMissaruin soloinnia oclebravit , ut in del)ilis pcdibus simul ct cruribus ambularo non
eminentiori loco positum videre possot popu- poterat, benodiotionis virtuto sanavit, referen-
lus, et non ooiupriuiorct. Acoodcntibus ergo tein gratias ad sua romisit incolumem. In via
cajteris ad oblationem ,
puer addiiotus est sur- qiuxiuo siirdus vir auro altora rooopit auditum.
dus mutus ox utero matris suoe. llic in pro-
et In oppido oui noinon Gom, juxta monastorium
xiino vioo natus, multis corum qui astabant, oanoniooruin Regularium,quod INIontem-Sancti-
non inoognitus erat. Coeperant autem, qui ad- Rlartini vocant, novo tcmporis nostri Martino
duxorant, obsccraro Ilomincin Dei, ut puero claudam puollam offorobant. At ille signo cru-
manuiii imponeie dignarotur : sod nos conour- ois cdito « Vade
: » inquit, « in nomine Jesu ,

suin populi mctucntes, prohibuimus, dicontcs, » Christi. » Statim vcro deposita cxsiliit, et am-
ut linita Missa adducorent eum. Piaevonit tamcn bulabat, currens ct laudans Deum. Feria quinta
cxspootationem virtutis cffoctus. Offorens enim B in monasterio quod llumblcrias vocant para- ,

j)uor, sacratam nianuni ex more osculatus ost, et lytioam niedia parte corporis liliam jxUer obtu-
pertransiit. Nec mora acoodens unus ex niiliti-
, lit Viro Dei. H*c ct manus, et brachii , et ti-

bus pr.-odicti fratris cj)iscopi interrogavit pue- biae simul ct pedis, ctiam ot linguae officium
rnm dicens Oz tu?»quod latine interpre-
: « morbo invalescente perdidcrat : ubi vero si-
tatur, « Audis tu?
» Protinus autcm ad ipsum gnavit eam Pater beatus, sanata est, evidentis-
])uer quoque respondit diccns » Oz tu?»Sur- : simc loquens ot ambulans , et libere movens
dus niinirum ex utcro ca tantuin loquebatur, manus. Ijisa die Laudunum venimus, ubi sexta
quae ex ore intcrrogantis audivisset. Addidit feria in monasterio beati Joannis ( illic enira
ergo miles loqui ad eum, et docebat invocare hosj^itabatur coram omnibus vir surdus audi-
)

Deum et beatam Virginem nominare , etc. Sin- tum recepit. Sabbato quoque Remis cum jam ,

gula vero incunctanter piioro resj)ondento, qui pararetur iter oaecum uno oculo puerum per
,

propius astabant clerici convcnerunt : cognita- signuin crucis Pater sanctus illuminavit , astante
qiie miraculi veritate, levaverunt vocem magni- C clericorum et civium multitudine.
iicantes et laudantes Deum ,
qui dedit potcsta-
tem talem hominibus. Elevatus puer salutat CAPUT XIII.
populuin , et exsultat in gaudio civitas Came De miiaculis in itiuere versus Claram-Vallein edilis.
racensis , loquentem audiens jiuerum ,
qui cx
utero matris suae noc locutus cst aliquando , nec 42. Dominica die feslum erat Purificationis
domo episcojn, ubi Virum
audivit. Ipsa die in bcatae INIariae : et Francorum rex Ludovicus
sanctum magna cum devotione susceporal, devotissimus et christianissimus princcps, Ca-
puellae manus invalida ad tactuin cjus sanala talaunum occurrebat Viro Dci. Plurimi quoque
est et oxtonsa. Vospero quoque claudam longo ex princij)ibus utriusquc rcgni convcnerant, et
tempore liliain pater oblulit, et recepto gressu legati regis Romanorura, et AVolfonis inclyti
laetus rcduxit ad propria. Tertia feria aridas ducis, ut de via Jerosolymitana communi con-
manus duas sanavit, et mulier clauda expcrta silio tractaretur quo Vir Domini colloquio sic
:

est cjuia efficax in Bernardi manu gratia ou- D detonlus est por biduum illud, ut ad poj)uluni
rationum. Puerum quoque caecum , cum jain oxire nequivorit , licet voheinentissime deside-
cgredorotur, illuminavit in j^orta, et in campo rarctur. Oportobat cnim gonerale bonum votis
adolescentem surdum fecit audirc, et mutum anteferro juivatis. Egredionti vcro foria tcrtia,
loqui coram universo clero ct poj)ulo civitatis. mulior quaedam ocourrit aridoe manus postulans
41. Valcellam vocaut monasterium tribus ab ourationom ot jiixta lidom ojus faclum ost ei
:

ij)sa civitate millibus distans, quod idein Pater ut liorot ij)sa hora sana. Et hoo ciuidem miracu-
noster niissis oliin a Clara-Valle fratribus aedili- luiu jam inter vicinos et uotos factum est, ne
caverat. lUic fcria tcrlia j^eruoctavit, nolens quis objiccret illud de Evangclio : (>mc//</ci a«-
fraudarc filios visitatione et consolatione jia- (livimus facta in Cdphariiaum? fac et htc in pa-
terna. In ij)SO sanc monastcrio mane feria tria tua '. Adoral oiiiiu venorabilis episcopus

' Luc. IV, ;<3.

 ,, ,,,

2313 LIBER VI, PARS III AUCTORE GAUFRIDO. 2314

Lingonensis Godefridus, beati Viri quondani"" 41. Ipsa die venimus Barruni supcr Albam ,

filius professione, nunc pater ofticii dignilatc. A quod nominatissinuun oppidum cst, tribus a
Aderant quidam, et militcs terrae
et principes Clara-Valle miliibus distans. Quinta igitur feria
nostr* non pauci. Quarta fcria, cum jam desi- Vir sanctus Missarum solcmnia celebravit in
deratae Valli magis appropin(]uaret dcsidcratus ecclesia sancti Nicolai. IUic ad nova divinae vir-

etipse,multiplicata sunt miracula manifesta : ut tutis magnalia obstupuere Barrenses. Addidit

plus quam propheta probaretur, propheticus adhuc magnificare famulum suum Dominus, et
honor non deerat, ne ipsa quidem in patria sua. oculos pueri caeci nati sub manu ejus apuerit.
Ipsa siquidem die in vico Campaniae cui nomen In eadem basilica post Missarum celebratio-
Davamant, in honore beatae Agathae cujus fe- , nem, puclla contracta, cujus tali adhaeserant

stivitas agebatur, Missarum solemnia celebra- renibus, erecta est, et libere ambulabat. Altera
vit. Necdum secesserat ab altari , et ecce vir quoque puella, quae stare omnino non poterat,
quidam caecura filium offerebat, cujus oculos ibideni adepta est sanitatem. Item mulier clauda
sputo liniens tetigit,et illuminatus estipsahora. B gressum reccpit, et quam cito signata est, yir-
43. In oppido cui nomcn Rosnay languidum tutem sentiens, jussit pulsari campanas, sicut
,

et penitus debilem virum plaustro dcportabant, ad singula quaeque miracula ficiebant. In eo-
cui solum videbatur superesse scpulcrum : et dem loco, duo surdi el muti a nativitate re-
huic quoque coram omni populo et militibus ceperunt auditum pariter et loquelam alter :

multis manum imponens, ambulare eum fecit quidam pucr, alter adolescens crat notissimus
sine dilatione ; et stupentibus universis, quo in oppido illo. Adhuc autcm surdus unus audi-
prius fuerat deportatus, plaustrum sequebatur tum recepit, et puclla ex utero matris suae im-
incolumis. Similiter et puerum, qui et ipse a pos manibus, sanata est ipsa hora. Alteri quoque
diebus multis ne unum quidem passum poterat manum aridam ante domum eleemosynariam
ambulare , signavit, ubi castrum est egressus; cum jam proficisceretur, restituit sanitati. Ipsa

et statim libere ambulavit. In eadem strata die dispensator bonus niultifbrmis gratiaj Dei
aliud situm est castrum, quod Brena ab indi- fuit redditus Clartie-Valli , reportans manipulos
genis nominatur. lUic transeunte Viro Dei, per C pretiosos , instar patriarchaj Jacob cum duabus
orationem et benedictionem ejus puella clauda turmis regrediens. Nam et triginta secum ad-
gressum recepit. Ubi vero egressus est, stipem duxit , et totidem fere , facto jam voto et con-
quaerebat ab co caeca mulier et mendica. In- stituta die,venturos prajstolabatur. Quid ergo
tuens autem Vir in eam misericorditer , « Tu, > dicemus ad haec? Felix nimirum cujus oratio ,

inquit, argentum quaeris, scd Deus tibi

« visum tam accepla, tam salubris tactus sermo lani ,

u restituet » accedensque signavit eam

: et co- ,
vivus et efficax invenitur! felix anima quam ,

ram omnibus illuminata cst ipsa hora. Interro- implevit Dominus oleo gratiae prae participibus
gata vero quamdiu caeca fuisset, ab his undecim suis! fclix lingua tot animarum medcns vulne-

annis nihil penitus se vidisse respondit. Sic apo- ribus desperatis! felix nianus gratia sanitatum
slolicus Vir apostolicum imitatus exemplum, et tot virtutum affluens signis !

et petitionem mendicantis, et spem libcralitate

sanctissima superavit. Nec longe processerat CAPUT XIV.
et ecce puer uno oculo caecus bcnedictionem D
flagitat, tactum requirit. Quid ei negaret, qui De miraculis Clar.ne-Valll , Trecis , Stampis , Senonis , ct

dederat non petenti? nihil cunctatus signa- vicinis locis per lieiuardiiui patialis.
vit oculum ca;cum et , eum quo videre solebat
manu claudens movit digitum coram co, et 45. Paucos dies Clarae-Valli facicns Patcr
quid ageret inquisivit. Audientes peregrini qui- sanctus, ne intromittercntur infirmi, fratruni
dam quod Homo Dei transiret, socium suum quicti providcns interdixit. Ipsa tamen dic
surdum ei cum prccibus obtulerunt : cujus au- qua exiturus erat, juvenem Lingoncnsem, cu-
res sputo liniens, et immittens digitos suos ,
jus auris altera ab annis multis penitus obsur-
auditum reddidit Exinde cum pau-
ei ipsa hora. duerat , vcncrabilis cpiscopus nostcr oblulit :

lulum processisset , secutus homo eum,gratias ct confestim audivit honio, et gratias cgit celeri
egit, et signum crucis ab eo acccpit, ut in cxer- medicinae. Egrcdicns autcm Patcr monastcrii
citum Domiui prolicisccrclur. januam, invenit langucntium multitudincni
2315 S. HliUlNARDl AI5BAT1S VITA I, 231G
ciccoriim, claudoruni, aruloruin ;
plurimique^^^signata est continuo, et visum recepit, et rc-
in tuuuiltu illo suh manu signantis ilcsidcratam A vertcbatur ^ratulabiiiula ct laudans. In ingrcssu
adcptisiint saiiitatciu. Ibi vcro iiiontcm asccn- dia'ccsis Tiicassiri.x» , iii vico cui Fulccri;e no-
dit, obvium habuit pucrum surdum ct mutum ,
nien cst , oblatus a populo puer a nativitate
qui diebus multis iutcr fratres nostros Fon- surdus ct nuitus, ab utroque morbo sanatus
tarciaemanscrat, tantum innuens eis. Hiijus est ipsa hora. In via quoque, cum egrcdcrc-
linguam sputo linicns, et auribus cjus immit- miir, pucilae maniim a nativitale aridam et con-
tens tligitos suos, Deum nominare jussit , cce- tractam bcncdicta Bcrnardi nianus extendit,
pitque puer paulatim loqui : sed adhuc vox in quasi esset cerea : et sanata cst statim , ita ut
gutture laboiabat. Quod advertens unus ex fra- teneret fortiter baculum, qucm tradidimus ei.

tribus nostris, rursum obtulit eum , rogans ut Mirabantur omnes , qui deducebant Sanctum
gutturi ejus manum imponcrct. Statimque lo- Dci, viri dc eadem rcgione nobilcs ct potcn-
cutus est libcre , cum multis lacryniis gratias tes. Magis autem, mirati sunt, juxta vicum qui

agens Dco. Tamdiu siquidcm surdus et mutus B Wanda vocatur, pucilam claudam , mutam ex
exstiterat, ut ei nomen proprium penitus exci- utero matris suae, benedictione percepta am-
disset, et nesciret quis vocaretur. Vix recorda- bulantem videntes , audientesque loquentem.
nomen imde fuerat oriundus, Pari-
tus civitatis 47. Altcra autcm dic in majori ecdcsia Tre-
sicnsem se esse dicebat. In eodeni itinere surdus censi congrcgatus est j^opulus innumerabilis, ut
duo claudi gressum recepe-
alter audivit, pueri audiret a Dei Horaine verbum ejus. Factus est
runt; et prope Mundivillain ( sic enim vocatur ergo tumultus intolerabilis coniprimcntium sese
viculus, duobus ferrae a monasterio millibus turbarum, et periculum metuens egressus est
distans ) curatus cst paralyticus senex nobis Vir bcatus ; cumque in hospitium episcopi se
astantibus, turbis acclamantibus vcliementer. recepissct, scquebatur eum languentium raul-
Villa super Arnam nominatur, ubi pernoctavi- titudo, et pro foribus exspectabat. Ingressa est
nius ipsa die. Mane vero in basilica post Missae autem puella clauda, et sub oculis omnium si-

celebrationem adolescens altero crure contra- gnante Viro Dei adepta esl sanitatem , et libere
ctus, ubi a Viro Dei signatus est, extendit ner- C ambulavit. Erat autem nota in civitate puella.
vum , et coram omni populo gradiebatur exsul- et ex propinquis ejus aderant eadem hora non-
taus. In eodem vico, ingressus hospitium,et nulli. Post paululum quoque caecus uno oculo
irruentibus multis, caecum uno oculo puerum, puer illuminatus est : et alii duo, quorura erant
et puellam mutam a nativitate , consueta bene- aridse raanus, sanati sunt admirantibus et ex-
dictione sanavit. Siquidem et puer illuminatus, sultantibus universis. Vespere quoque exspe-
et puclla locuta est audientibus et admirantibus ctantcs infirmos juxta cancellura ecclesiae seor-
quoque cum detincret eum
universis. In platea sum poni praecipiens , exivit ad eos, et signavit
populus egredientem sanati sunt manci duo
, : ex ordine residcntes. Aderant autem venerabi-
quorum alter etiam unius oculi luraen recepit les episcopi Godefridus Lingonensis, qui fere
amissum duplicique liberatus incommodo du-
, omnia, quae scribimus, praesens vidit , ct Hen-
plex gaudium reportavit. ricus Trccensis : aderant clerici et laici de civi-
40. Eadem die juxta castrum Barrum quod ,
tate non pauci. Corara his omnibus puella clauda
alluit Sequana fluvius, coram multitudiue co- D et mula oblata est Viro Dei. Cumque signatara
piosa plebis, quae de tota regione convenerat, apprchensa raanu deduceret, loqui coepit , et
curati sunt puer caecus, et vir caecus, ])uella ait n Non possum
: domine, ambulare, non
,

manca, et paialyticus scnex. Huuc in plaustro » possum. » Obstupuimus omncs itcrum si- :

detulcrant, et ab annis sex sic elangiiisse dicc- gnari rogavimus eam, et gressura qiu)que re-
bant, ut ncc scdcre quidem nec sine alio pos- , cepit. Ibidem quoque caecum oculum pueri
set mutare latus. In ingressu villae,quam Bar- sputo linicns illuminavit. Mulicrem claudam ab
goniurn vocant, ercctus cst pucr claudus ex annis qiiindccim, qua- in ecclesia bcat;e iMari;e
utcro matris suae in cgrcssu (pioquc raulicr
:
a sanctimouialibus alcbatur, siguans ct attrc-
quaedam amissum ab annis quatuor gressum ctans curavit protinus : ita ut (pu)d antc non
recc|iit. INec longe progrcssi eranms, et ccce poterat, et scdcrct, ct libere gradcrctur. Exsul-
currebat post nos mulier caeca uno oculo : et tans igitur vehementer lulit baculos, quibus
lia-c fiMO(|iie ubi pcrvcnit ad Viriim Dci, ab co iinlca ulcbatur, in bcali 1'clii ccclcsia suspcii-
 ,

2317 LIBER VI, PARS III AUCTORE GAUFRIDO. 2318

dendos. Item juvenis quidam, ejusdem ecclesiae' '^^Ipso die apud Moretum oppidum, juxta lepro-
servus amissum ab annis quinque ibidem re- A sorum domos surdum et mutum a nativitate
,
,

cepit auditum. In eadem civitate factasunt quae puerum oflcrebant, cujus statim aures apertae
sequuntur.Faber quidam longa aegritudine clau- sunt, et solutum vincuUmi oris ejus. Ubivero
dicans, ut sine baculo incedere omnino non po-- castrum cgicssi, flumen transivinms quod Lu-
set ubi a beato Patre signatus est , laetus rediit
,
ten " vocant, occurrit Viro Dei populus inim-
gradiens pedibus suis. Deinde mulier epilepti- merabilis : et ibi quoquc puer, quem bene no-
cam ei obtulit filiam, cui morl)us ilie loquendi verant circumstantes, amissam loquelam ejus
prorsus ademerat facultatem : cui Vir beatus benodictione recepit.
manus imponens signavit eam, statimque locuta 50. Stampis negotio Jerosolymitanae expedi-

est coram nobis. tionis, et regni Franciae, tam ipse, quam caeteri

48. Mane egressus Trecas, dum transiret Vir qui convenerant, intendebant. Reddidit tamen
sanctus villam,quam Prunetum vocant, oblatus illic auditum surdo phrenetico quem ligatum :
,

est ei puer cujus pedem retracti nervi torse- B attulerant, mentem; mulieribus duabus visuni,
,

rant in perversum, ita ut ambulare omnino non alteri quidem unius oculi , alteri utriusque.

posset. Acclamabant autem qui convenerant, Exiens quoque finito concilio, caecam puellam
levantes nianus in coelum dum Vir Domini pcr signum crucis illuminavit. Apud viculum
,

puerum attrectaret. Nec mora, signatum pe- Messam, qui tribus a Stauq)is milliaribus di-
dem omni facilitate detorquens, deponi jubet : stat, coram universo populo qui convenerat

et coram omnibus ambulare coepit incolumis. surdis duobus, viro et vctulae^mulieri restituit ,

In oppido quoque, quod Romana lingua Trian- auditum. Milliacum oppidum transiens ipsa die,
gulum vocant, post Missarum celebrationem mulierem languidam et viribus corporis adeo
feria .sexta, coram omnibus ad altare adducta dostitutamut nec ambulare, nec stare posset,
,

est mulier cseca ejusdem indigena castri. Cum- signavit atque sanavit; propriisque pedibus est
que ei Vir beatus imposuisset manum inter- , reversa, quae fuerat apportata pedibus alienis.
rogata a circumstantibus, « Jam cito videbo, » Illic etiam clericus quidam amissum unius oculi
inquit : et post paululum, « Video, » ait, « clare, C lumen adeptus est , et puer claudus incessum :

» omnes vos video ; benedictus Deus qui fecit sic etMoreti vir caecus uno oculo qui Viro Dei ,

» mecum misericordiam. » Altera quoque illu- occurrebat ingredienti, confestim illuminatus

minata est, quam ab annis decem caecam fuissc est ad ejus benedictionem. Senonis, quae Gal-
testabantur. Ibidem clauda mulier gressum re- olim maximacivitas erat, in conspectu Cleri
liae

cepit, et mutus loquelam , acclamantibus omni- qui ad eum fuerat congregatus, mulierem sur-
bus, maximeque illius castri, qui nuUa prius dam et caecam per manus impositionem atiditu

similia viderant. Ipsa die transeunti prope ca- donavit : et praiter alia, quae scribere superse-
strum Braium (
quod Lutum interpretatur ) dimus vitantes prolixitatem ; ingredienti oppi-
occurrit vir quidam filiam portans in humeris, dum, cui Joviniacum nomon est, oblata est
quae nec loqui unquam poluerat , nec stare su- mulier cseca. Confostim in habitum vcrsa pri-
pra pedes suos : statimque sub omnium oculis vatione, de caeca facta est videns, exiitque
ab utroque est incommodo liberata. sermo in populum undique acclamabant,
, et

49. Apud Monasteriolum ubi lona fluvius , D « Anna videt » quia omnos noverant eam.
:

in Sequanam influit, praesente comite Theo- Ubi vero egressi sumus, geminata est populi
baldo, et multis aliis nobilibus pariter et igno- laetitia, et sub oculis omnium puor a nativitate

bilibus, mulieres tres, prima auditum recepit, caecus uno oculo, negatum a natura munus
secunda amissum ab annis sej)tem unius oculi adeptus est gratiae beneficio.

visum , tertia paralytica sanitatem. Haec in gra-

bato in ecclesiam fuerat deportata et ubi si- :

gnata est, et jussa stare supra pedcs suos, in

medio populi stetit incolumis, et relicto gra-
bato suo gratulabunda repetiit donuun suam.

" LegeiKliiin , Luen , latine Liipa , viilgo , Loin , amiiis agri Wastiuiiisis , iii Scfiuanam influens infra Morettim ,

de quo stipra.
 , '

'23 19 S. BERNARDI ABBATIS VITA I, 2320

"•* 52. Ipsa die INIolisnmin venlnnis , quoil est
CAPUT XV. A nionasterium unde egressi sunt olim Patres
nostri, a (juil)us Cisterciensis ecclesia sumpsit
De miracuUs Autissiodori, Molismi , etc. faclis. exordium. Kxslat libcr IJsiium Cisterciensium",
iibi plenius id scriplum diligens lector inve-

51. Adveniens iyitur Autissiodorum Vir bea- niet. lUic er{;o, ut dictum est, quarta feria Vi-

tissimus, orationis causa monachoruni basilicam rum Domini map'na cum devolione susceperunt;
introivit, ubi prctiosus ille thesaurus jacct, ubi cum(|ue in hospitio rcscchsset, vir quidam
Germani corpus sacratissimum requie-
yloriosi c*cus uno oculo in|^ressus cst, et gcnu flexo
scit. Regredienti vero muher clauda, quae gc- misericordiam precabalur : ubi vero signavit
nibus tantum et manibus gradiebatur, occurrit eum sacris digitis , caecum tetigit oculuni, et
in porta, tenensque vestigia ejus misericordicne Deo.confestim ilUiminatus est , et gratias egit
viscera miserabih supphcatione pulsabat autem post unam horam, cum ad-
: cujus Faclum est
renes et genua siguo crucis edito Vir beatus B vesperasceret , essctque incUnata jam dies,
attrectans , elevavit eam in nomine Domini , et egressus est Vir beatus ut signaret inHrmos qui
ad sanctissimi Confessoris altare misit suis pe- pro foribus exspcctabant. Prinius ilUc convaluit
dibus gradientem. Ipsius etenim nomen dum pucr caicusoculo dextro, qui signatus sinistrum
,

muher elevaretur, universus qui convencrat claudcbat ocuUim quo prius videre solebat, et
populus invocabat. Hoc in clvitate iUa notissi- clare discernens omnia sciscitantibus nobis
mum celeberrimumque miraculum fuit. Omni- quidquid ostenderetur continuo respondebat.
bus siquidem nota erat mulier illa, et tribus Id ipsum tribus aliis eodem laborantibus in-
ferme annis in grabato viderant eam deportari. commodo, per manum Bernardi sui beneKciuin
Hospitatus est autem Vir sanctus in domo pra?stitit Deus; puellae vidcUcet, et seniori viro

episcopi, et illic quoque videntibus multis ari- et mulieri, similique et in eis probatum est di-

dam manum mulierisextenditlibere, etsanavit. ligentia. Adhuc autcm in ipso loco puellida
Sic et mane, cum egrederetur, simili incom- debilispedibus et claudaexutero matris, sanata
modo laboranti benelicium simile contulit ma- C est per manus impositionem, et cxsultabat in
nus bcnedicta. Ipsa die Cableiam pertranseunti gaudio mater, quod tunc prinio stantem eam
claudum puerum offerebant, quem sanatum et ambulantem cernere mereretur.
protinus, et erectum in beati Martini ecclesiam 53. Feria quinta egredientem Molismense
deduxerunt. Ad eum siquidem et illa ecclesia ccenobium Hominem Dei , devotione debita
pertinet, et vicus ipse quem in Bernardo re-
,
prosequens innumcrabiiis multitudo quae de ,

vixisse mirabantur. Adhuc enim prosequentibus tota convenerat i'egione, mulierem claudam
eum turbis ,
puella clauda et alteram manum quae plaustro subvecta fuerat , ubi signata est
invalidam habens ab utroque incommodo li-
, ab eo, suis gradientem pedibus gratulabunda
berata est coram eis. In castro Tornodorensi, reduxit. In eodem itinere dum silvam ingrede-
eadem die videntibus nobis in hospitio mulier i-emur, adolescens surdus auditum, et mulier
caeca uno oculo per signum crucis illuminata quaMlam amissum ab annis duodecim alterius
est; et exiit magnificans Deum. In ecclesia etiam oculi visum, per manus Hominis Dei imposi-
beati Aniani feria quarta, dum ad oblationem D tionem receperunt, praesentibus ct videntibus
inter Missarum solemnia resedisset, obtulerunt multis. Occiirrentes deinde viri duo, et ipsi
pucrum caecum : cujus statim oculos sub manu quoque, quod amiserant, singulorum lumen ad-
lidelis servi , divina virtus aperuit. Similiter et cptl sunt oculorum. ISec longe processoramus, et
puella caeca cum jam egrcdcrcmur castrum
, ,
ecce concurrentibus turbis undicpie puer clau-
coram omnibus qui prosequebantur beatum
,
dus, quem attulerant, ad tactuin beali \ irisaua-
Virum , amissum ab annis multis signante eo tus est, et libere gradiebatur exsultans. Conli-
visum recepit, et altera caeca uno oculo illumi- nium dicitur villa nostris proxima finibus, pcr
nata est prope iluvium qui Armantia nominatur. quam transivimus ipsa die. Ibi «piocpie sub oculis

Hicc lcpunliir in parvo Exortlio Cislerciensi , a (iiio divcistis niodo esl lil)er IJsuuni r.islcrcieusium , <|ui luiic

forsan cum Exordio unicuni lii>rum efficicbat. Hinc prol)ata li!>ii Usuum anti(|uit<i8 ,
quein vuriis additionibus sub-
iuih: .-iMctiiin cxisliiiiamiis.
 ,

2321 LIBER VI, PARS III AUCTORE GAUFRIDO. 2322

omniuin qui convenerant, puerum caecum et '""bito quin et alia multa diligens inveniat inve-
mulierem claudara ex utero malris suae signans A stigator sed haec ad memoriam arbitror posse :

Vir Doniini et attrectans amissum reddidit suflicere. Adhuc tamen in domo archiepiscopi
,

alteri visum alteri novum contulit gressum.

, puerum caecum uno oculo coram nobis illurai-
Ingredienti denique Claram-Vallem unus de natum certissime recordamur.
nostris occurrit , adducens surdum et mutum 55. Veritus autem molestam vobis esse bre-
puerum, qui in monasterio diebus jam quin- vitatem, ex his quoque quae Rutilae facta sunt,
decim Sancti praestolabatur adventum. Nec nonnulla subjunxi. Viderat Pater sanctus in
fraudatus est a desiderio suo puer fulelis sed somnis quod nobis secretius inlimavit , mu- ,
,

continuo ut signatus est, recepit auditum pa- lierem claudam in ecclesia quaerentem se, cum
riter el loquelam. Et primo quidem vix potuit nec qj) ea, nec a populo cognosceretur. Gloria-
nominare Deum ac deinde praecipientibus
; batur autem quod ignotus esset, et accedens
nobis invocare ccepit beatae Virginis nomen : clanculo signabat eam , et pertransibat : subito-
tandemque soluto penitus oris vinculo omnia B que admirans illa autem vi-
erigebatur. Bujus
loquebatur, ubertim gaudii lacrymas fundens. sionis effectus apparuit manifestus, Siquidem
Multi etiam fratrum qui eum noverant prius dum in ecclesia illa Missarum solemnia celebra-
nec audientem penitus nec loquentem locuti , ret Vir beatus , allata es contracta mulier, quae
sunt in auribus ejus, et audierunt eum ad ple- a diebus multis per terram repens erigi penitus
num verba omnia formantem. Interrogatus au- non valebatjSed genibus et scabellulis quae ,

tem quamdiu mutus et surdus pertransisset : gestabat manibus, utcumque gradiobatur. Gun-
" » inquit, « annus
Tertius, transivit ex quo trannus de Sirco quod super Mosellam situni
,

» obsurdui et obmutui, et eram innuens tan- est castrum a praedicto monasterio paululum
,

» tum. » Et haec dicens cum lacrymis benedice- distans * mulierem illam in ecclesia fecerat
,

bat Dominum qui fecerat cum eo misericor-

, deportari. Necdum ad beati Patris manum ac-
diam. Ipsi et nos pro tanto Patre et patrono cesserat , et ecce accessit ad eam sj)iritus ejus
quantaspossumus gratias referimus glorillcan- occulte , , sicut praeviderat , subitoque curvata
tes semper et laudantes Deum , qui est super C exsiliit, et ambulabat laudans et magnificans
omnia benedictus in saecula. Deum. Vidcns autem populus, qui claudam
prius noverat eam, exclamavit in laude Dei;
CAPUT XVI. tollcntesque scabellula ad altare protinus detu-
lerunt, ut sisterent eam Domino, et Bernardo
De miraculis quibusdam Treviri Rutilae et Francofurli servo ejus. Ibidcm sane ad tactum ejus mulier
, ,

per Bernardum editis. de eodem vico clauda ab annis septera , et

puelhila contracta, cujus obstupuerant nervi
54. Sexto kalendas aprilis, ingrediente Viro femoris utriusque, ut extendere genua, aut
Dei Treverim , obviam ruit ex more populus non posset, desideratum gressum
erecta stare
universus ; et ecce offerebant ei puellulas so- coram omnibus receperunt. Oblati sunt ei vir
rores duas ex eadem civitate, alteram quinque, quoque caecus et mulier caeca et confcstim ,

alteram quatuor annis miserabili caecilatis in- edito signaculo crucis ab utroque repulit tene-
commodo laborantcs : ubi vero signavit eas Vir Dbras, et utrisquc luccm restituit. Sed forte haec
sanctus, ambai illuminataj sunt; et in ecclesiani nostra dcscriptio, licet studiosis brevior, obli-
beati Petri deductai, ubi eadem hora Missarum viosis prolixior videatur. Et ipsis itaque provi-
solemnia celebravit. Illic eas vidit clerus et po- dentes, instar proverbii, quae dicta sunt, per-
pulus : illic probavimus diligenter miraculi vc- stringamus. Rcsultabat caiioris vocibus ecclesia
ritatcm. Consummalo dcumm sacrilicio, Vir Trevcrensis ad Ikrnardi tactum anibulante clau-
Domini juxta altare resedit, ut super aegros do, audiente surda, ca^co vidente. Duasquoquc
manus imponeret bene haberent. Protinus
et sorores caccas idein Vir Doiuini in ingressu ci-
autem claudus oblatus est, et ambulavit obla- : vitatis illuminavit; et in domo puerum
,
caecum
tus cst caecus , et vidit : oblata est mulier surda ,
uno oculo. Rulilavit Rutilae in Bernardi prae-
ct audivit. Et haec quidem in somnis aduioui- scntia lux ca-Icstis , cujiis bcncclictio claiidis
tain sc essc dicebat, ut fcstinarct atl eum , cujus duabus gicssum , visimi rcddidil ca-cis aeque
benedictione reccplura essct audituui. ]Nou du- duobus. In eadem ccclesia , iiiulier dauda, quae
 ,, ,,

*i3l>3 S. BERKARDI ABBATIS VITA I, 2324

genibus et scabellulis ferebatur, erecia est,""obduralos qua.si in modum virgae ligneae nervos
priusfpiani perveniret acl lloniioein Dei. A sentiens, « lleu, » inciiiit; » hiijus ex toto retracti
5G. Resicifbat aliciiianclu Frank.('nva'rt in » sunt nervi, et flectere genua, imo tlexa exten-
solio Pater sanctus, et per feneslrain acl maniini » dere omnino non potuit. » Et certe sic erat, nec
ejus adniittebantur iniirmi ,
quorum innume- poterat a diebus multis gradi pedibus, sed ma-
rabilis multitiido unclic|ue fuerat congregata. nibiis et pedibiis reptabat utcumqiie. Igitur ad
Et ecce oblatiis est inter ca^teros adolescens Patris bcnedictionem laxatus est statim nervus
quidam surdiis et miitus ex utero matiis suae : uterque , et elevavit eam unus e fratribus ; ipse
cui Vir beatus manuin imponens confestim cu- vero tenebat tibias , et paulatim extendebantur :

ravit eum, et libere audiebat, et loquebatur. cumque ambulare ca*pisset incolumis, obstu-
Nullam tamen noverat linguam , sed ea taiitum puimus vehementer onines ; sed et Sanctus ipse
proferebat verba ,
quae ex colloquentis ore au- praj admiratione se signans, Domino virtutum
divisset. Hoc quod niaxime nostrum movit
fuit gratias referebat.
Hugonem , ut describi hoc miraculum postula- B
ret scd nos multa similia videramus. In ipso
:
CAPUT XVII.
quoqiie solio matrona quaedam dives et hono-
rata de regione eadem deportata est qu3e ex , De iniraculis qute Tulli per beatum Bemardum
,

longo tempore jacuerat paralytica. Et hanc contigerunt.

quoque signans Homo Dei tenuit manum ejus ,

et erexit eam pr^cipiens ut libere ambularet

, 58. Jam ad ea quae Tulli factasunt, venia-
in nomine Domini nostri Jesu Christi, et in mtis. Quater siquidem hoc iir anno Vir sanctus
virtute Spiritus sancti. Dixit, et factum est ; ex- illam ingressus est civitatem nec iinquam trans- ;

silienstiue ambulabat. Tunc vero acclamabant iit absque miraculis. Primum siquidem Domi-
omnes; sed specialiter exsultabant milites, qui
nica ante Pentecosten in ecclesia beati Stephani
propriis humeris deportaverunt , quam vide- ad altare majus Missas celebranti, oblatus est
bant regredientem pedibus suis. ISimirum vide- puer cajcus notus in civitate eadem , qui per
batur sibi quodammodo miraculi particeps pia C manus impositionem visum recepit; et hunc
devotio. Et haec quoque excitavit amicum no- usciue hodie Tullensis habet ecclesia virtutum
strum ut sileri miraculum hoc, nefariumju-
, beati Bernardi speculura testimoniumque fide-
dicaret. le. Secundo quoque accedens civitati, proxi-

57. Tertium autem simile est huic. Erat si- mam villulam quam Calmas nominant, per- ,

quidem in proximo vico vir paralyticus ab annis transibat. Et ecce ruit obvia plebs devota
octo, notus omnibus, et oniniuni dignus mise- aquam afferens signandam atque benedicen-
ratione. Neque enim movere poterat membra dam, quam protinus evangelici instar miraculi
nec si domus in qua jacebat undique flagrare , sapore pariter et odore vini Jjenedictione ipsa
coepisset incendio. Hic ergo coram nobis et aliis donavit et qui gustaverunt, omnibus perhi-
:

quampluribus qui beato Patri tunc assidebant bent testimonium. Uncle et nunc in tota regione
subvectus in culcitra , depositus est coram eo : illacertissimum est celeberrimumque miracu-
cujus debilia membra edito signaculo salutis him, apud villam Calmas sub Bernardi manu
attrectans, confestim erexit eum , et tam per- D aquam in vinum esse mutatam. Nain super ve-
fecte curatus est , ut ad exercitum Domini pro- stem cujusdam sparsum est vinum novum
fecturus illico susciperet signuin crucis ; nimi- dum undique concurrentes certatim traherent
rum , cujus virtutem tanlam , et tam celerem vasculum et multis diebus vini pretiosissimi
,

esset expertus. Cumque tollerent alii lectum servavit odorem.

ejus, « Non sic, » ait venerabilis Hugo, « sed 59. Tertio deinde praedictam Tullcnsium
» magis ipse portabit : » et iinponens in humeros civitatem ingressus timuit turbas, ct quia gran-
ejus dimisit eum , et tam viiiliter ambiilabat, dis ei restabat via, nocte egredi festinavit. Id
ac si niliil prius sustinuisset inrommocli. Quar- ipsum auteni suspicati nonnulli de popiilo ob-
tum qiiod describi llugo miraculum postulabat, serval)ant eum nec
, exire vel nocte potuit sine
[luella; cujusdam erectio fuit. Hanc in hospitium turba : inter quos oblata est paralytica mulier
vespere obtuierunt humeris deporlanles. Ciijus in grabato, (iiiam protiniis elevans Virbeatus,
nim signaret genua Vir beatus , contractos et in uomine Domini signavit, atque sanavit. Hu-
 — ,

2325 LIBER VI, PARS III AUCTORE GAUFRIDO. 232(;

jus qnoque curatio univers» innotuit civitati ,"^*domini Abbatis de

itinere isto voluntas; scribo

quam nimirum adhuc hodie incohuiiis muUer A vobis de qiio magis pra^sumo, qute in eo vidi-
inhabitat, quce in ea diu jacuerat paralytica. mus et audivimus , ut habeatis consohuionem

Simihter autem et altera muher caeca uno ocu- et vestris eam nihihjiiiinus pra;beatis. Hoc au-
lo, quje ad eum deducta est e.\tra civitatem , si- tem scitote nihil mc scribere, nisi veritate

gnante eo visum recepit, quod in hoc adventu compertum.

verissime cerlissimeque probavimus. Nuper 2. Dum appropinquaremus Pictavim co-pit ,

saneapudbeatum Aprum VirDomini susceptus dominus Abbas inhrmari, ita ut paulo minus
hospitio, monasterium illud plurimis miracuhs eum pwnitere inciperet oneris, non itineris hu-
illustravit claudum erigeus puerum, auditum
,
jus. Ibi ad nostram et ipsius consolationem

surdo reddens adolescenti tres quoque csecos, ; facta vox ad eum in visione cantans Et domus :

uno visionis munere donans in ipsius nomine implcln est ex odore unguenti'. Erat autcm
Unus ubi phirima cantus ut versicuh et lantummodo punctum
qui Trinus adoratur et : ,

quoque miracuhi claruisse non dubito sed ,

B uUimum deerat in hunc modum £t domus im- :

haec coram me facta novi certius, liduciahusque plcta cst ex odorc unguenti. Quo defectu quid

scnpsi. significalum credamus, sequentia manifestant.

Altera die cum ilerum decubaret , sic in os ejus
missum est canticum novum, LcEtabitur justus
in Domino^, ut evigikins saepius nil aliud posset
cogitare. Pictavi, dum nocte sederemus, ct ipse
EPISTOLA GAUFRIDI cum candela soUis deambularet, e.xstincta est
candehi, et abbas Chari-Loci vidit eum sine hi-
MONACHI CLAR.E-VALLENSIS, mine ambuhmtem. Proinde autem cum sonitu
quodam , ut ipse confcssus est , candehi reac-
Quxdam sancti Bernardi miracula recenscns. censa est, et ardentem eain usque ad nos de-
portavit.
—«M»-^ Q 3. In urbe BurdegaH res facta est digna mi-
raculo, quod obstinatissimos animos clericorum
Magistrosuo charissimoArchenfredo, etutrique convertit , ut conccderent in
sede episcopaU
Capitulo, fratribus suis uterinis, frater Gau-. Regukires ordinari canonicospYo qua re per ,

fridus, memores ejus esse, qui dihgit vos in septem annos excommunicati parvi pendebant
veritate. omnino : ita ut quinquennium exsuhiret aichi-
episcopus, vacaret ecclesia ; reditus iUi violenter
1. TSuUis niihi ad te, magister, verborum diriperent, ct tam exosus esset omni populo
blanditiisutendum esse certis experimentis co- archiepiscopus, ut in ingressu etiam omnibus
gnovi. Latere enim non potuit famiUarem fi- nostris exprobrarent , dicentes, « Qiioniam isli

Uum quem prae ,

caeteris fovere solebas tenerius, » sunt de patronis archiepiscopi. » Sed mutavit
et amplecti charius, non quod dignum sed quia , animos corum sermo Dei vivus et efficax prae- ,

indignum esse sentiies adhaerentcm inquam, : , ter spcm universorum, qui noverant negotii
lateri tuo latere non potuit quam parum ac- , D diilicuUatcm et obhgationes pessinias nimis. In
ceptes eos qui verba venantur, sentiens plane castroqiiod diciturBragerach,alIalus est ad eum
cum Apostolo, regnum Dei non esse in ser- vir nobiUs, gravissima infirmitate laborans, et
mone , sed in virtute'. Utquid ergo verba mul- ex iUa hora convaluit , ut postea didicimus.
tiplicantur ? Tu scis, domine, quia amo te; tu llomo civitatis illius, jiauper et inops, huidat
scis quia tuis et tuorum orationibus egeo, et hodie nomen Domini ,
qiii longa infirmitate fra-

quantum diligam etquantum egeam non igno-

, , ctiis viribus , laborare non poterat , aut operari
ras. Sileo proinde de me ipso, sciens quod quidquam : sed benedicto pane vescens, cum
scienti me scribam. Caeterum cum memor sum per aUquot dies sequeretur nos, fortis et inco-
in quanta sollicitudine reliquerim vos, el totam liimis est reversus. In Catiircensi urbe qiiidam
paiiter Claram-Vallem, eo quod dubia videretur serviens episcopi percussus in capite , ocuU

• I Cor. IV ,20. — » Joan. xii ,3. — ^ 1'sal. Lxin ,11.

 ,

2327 S. BERNARDI ABBATIS VITA I, 2328

iinius lunien amiserat sed signante eo visum"*'Data proindc sententia est in haereticuni et in
:

reccpit. Ibidem burgensis quidam bibit aquam A fautorcs ejus, et patefacta est omni populo pes-
ab co bciiedictam »t visiuu cst ei ac si projice-
, sin)a cjiis vita, ct quomodo in Pisano concilio
rctur supcr caput plcnuiu vas atpia*; et cx hora oiiincs (pias niinc pncchcat ha?rcscs abjuraverit,
convaluit a fcbre, qua pcr scptcm annos iabo- et rcdditus domino Abbati, litteras acccpcrit ab
raverat. eo in Clara-Valle, ut ibi monachus fierct. Cre-
4. Jam vero Pctragorici populi devotionem dimus aniuicntc Domino malitiam cjus finien-
quis explicel? Paulo niinus suffocabant cum ;
daiii brevi. Tcrra tam multiplicibus crrorum
adco ut ncccssc habucrit clam disccdere ab eis. doctrinis scducta opus habcrcl longa praedica-
,

In Tolosana urbc satis dcvote susceptus cst; sed tione sed dominus Abbas nec tanto labori suf-
:

per paucos dies plus quam satis, et etiam plus ficere videtur, et nuilto magis timet molestus
quam nimis fucre dcvoti. Paucos quidem lia- essc fratribus suis ; et hic cst , ni fallimur, ejus
bebat civitas illa, qui ha?retico favcrcnt : de quem pra>diximus puncti dcfcctus in cantu ver-
textoribus, quos Arrianos ipsi nominant, non- B siculi quem audivit.
nullos.Exhisvcroqui favcbant ha?resi illi plu- 6. Acceptis ergo a Clara-Valle multis hinc in-
rimi erant, ct maximi civitatis illius. Denique de litteris, cuni omni festinatione revertetur : et
non longe antc advcutum nostrum unum e di- crcdimus annuente Dco quod non longe post
tioribus civitatis illius cum uxorc cjus seduxe- octavam Assumptionis beatae Maria? visuri sitis
rant , ut relicta substantia sua ct parvulo filio in desidcrium , merito desiderabilcm virum. Uti-
villam secedercnt, quae haereticis plena est, et nam enim nossemus quantum et quam inaesti-
nullis deinccps propinquorum persuasionibus niabile donum dedei'it nobis Deus Patrein san-
reduci potucrant. Vocatus cst ergo Henricus ctum, advocatum fidelem, patronum potentem,
vocati sunt Arriaui populus ,
: et pollicitus est pastorem bonum plenum gratia ct virtutibus
,

quod nemo eos deinceps suscipcret de caetero , coram Deo et omni saeculo Denique quod in !

nisi venirent et palam loquerentur. Fugas Hcn- ccrtis locis virtutes occultet humilitate, certis
rici, et Arrianorum latibula longum est enar- didicimus experimentis quando per ejus dis- ,

rare. Fugerunt siquidem qui in civitate erant C cessum continuo sanabantur infirmi; uti sic
Arriani, audientessigna et mirabilia qua? fiebant. esset illis bene, ut ipsum nemo magnificaret.
Fautores eorum abncgaverunt eos, et credimus Ubi vero necesse fuit maluit, ut ipse confes- ,

omnino perfecte liberatam civitatem ab omni sus est sustinere proprium periculum , quam ,

haereticai contagio pravitatis. De militibus pro- saluti eorum non providere.

misere nonnulli, quod deinceps expcllerent, et 7. Erat in ecclesia sancti Saturnini, in qua

non manu tcncrent eos. Si qui vero cupidi fue- hospitabamur , canonicus quidam Regularis ,
rint, et aliter volucrint agcrc, ha^rcticorum mu- Joannes nomiue pcritissimus medicae artis. Is ,

nera diligentes, dala est sentcntia in haereticos ergo septem ut dicebatur , nicnsibus dccubans, ,

et in fautores eorum atque in omnes qui manu

, a sancto Pascha ita langucbat , ut quotidie solum
tcnucrunt eos, ut ncque in testimonio , neque cjus obitum exsi)ectarcnt. Dcfcccrant tibis cjus,
in judicio suscipiantur, ncmo comuuinicct in ita ut nequaquam vidcrentur puerilibus brachiis

convivio, nequc in commcrcio. Henricum fu- grossiores. Specialitcr sane dcxtri fcmoris ner-
gicntem secuti et pcrsccuti sumus, scd illc eo D vus aruerat, ut a sancto Pascha ad niodicum
amplius fugiebat. quidcm posset extendcre genu. Languebat miser
5. In ipsis sanc castcllis quae seduxerat, lo- semivivus, et quotidic responsiim mortis habens
cutus cst dominus Abbas, ct libcutcr audiente in se ipso, et nc ad urinam (piidcm aut egcstio-
populo crcdidcruut (pii erant prsordiuati ad ncm surgcre omuino valcbat. Ob fctorcm dcni-
vitam. Militcs quidcm nounullos invcnimus ob- cpic et languorcm extra monasterium factus,
stinatos; sed non tain errore, ut nobis vidctur, erat in burgo collocatus , non sustinentibus ca-
quam cuj^iditatc ct voluntatc mala. Odcrunt nouicis piwscntiam cjus. Rogat ergo obnixius
cnini dcricos; ct gaudciit facctiis Hcuiici , ct ut propc domiiium Abbatein dcfcratur, ct por-
quia id hxpiitur cis uudc occasioiicm habcaut ct taut scx viri in grabato iii cameram ,
qua* pro-
excusationcm malitiic suie. Omiics taiiien aflir- xinia crat hospitio iiostro. Ibi visitatus a doiuino
mabant (]uod deinceps non manii tcncrcut ciim, Abbate, confessus est ei peccata sua , et pro siia

si(piid('in domiiii Abbatis c()llo(|iiiiiiii rclugisset. libcraliouc ct saiiilatc obnixius obsccrabat. llbi
 :, ,,

2329 LIBER VI, PARS III AUCTORE GAUFRIDO. 2330

ergo benedixit ei dominus Ahbas, exivit de ca-"'Miendens digitos cum omni facilitate aperuit. Id
mera,etivimusnosquoquecumeo. Ibat autem A ipsum quoque dc duobus aliis fecit, nisi quod
secum cogitans etdicens tanquam servus fideh's aherius , cujus erat manus contracta utraque ,

« En, Domine, signa quaerunt, et nihil profi- erubescens propter episcopos qui praesentes
» ciraus ahter; quousque dissimulaveris? » Et erant, parumper aperuit, et sic tradidit mihti

continuo exsihens iUe cucurrit post nos, ita ut cuidam de Templo qui praesens crat ut ipse ,

vix ingressi essemus hospitium , quando sequen- perficeret. Quartum ab hoc incommodo libera-

tem nos vidimus, et ambuhintem ut , ipse dice- vit infantem quemdam apud Dameyseriam , vi-

bat, non viribus , secT virtute divina. Exinde dente domino Engohsmensi episcopo, et stu-
pergit ad ecclesiam gratias agens Deo, ct fratres pente quod ubi signavit manum et dimisit ipsa ,

cantantescumeo,«TeDeumhuidamus. "Quanta quasi esset chorda quaedam, in bonum statum

devotione domini Abbatis oscularetur pedes, conversa est et digiti aperiri cceperunt. Ibidcm
,

scire potest nemo, nisi qui vidit. sane in hora eadem et surdum fecit audire , et

8. Puer quidam septennis, ut dicebatur, Kin- B mutum loqui. Quintum mancum sanavit in ca-

guens inter brachia matris ignorantis qusenam stro quod dicitur Viride-Fohum, ubi sedes est

esset passio, cum bcnedictus a domino Abbate satanae et ipse pessimi ni fahor, haeretici puer ; ,

reverteretur continuo vomuit

, Uipidem, quem erat. Sextum sanavit in castro quod dicitur San-

muUi quoque viderunt, et sanus factus est ex ctus-Paulus, quos ex servientibus domini legati
iUa hora. In ipsa civitate hominem jam senem, remanere in terra ahena febris gravissima co-
qui unius ocuh kmien amiserat, per signum etiisset, nisi subvenisset eis coelestis medicina

crucis iUuminavit. Sic et puerum, qui utroque panis benedicti,

oculo csecus erat, aUerum vero jam niajoris 10. In Albigensi civitate factum est, quod

aetatis caecum simihter iUuminavit. Fuit in ipsa caeteris non immerito miracuhs credimus prae-
urbe muher qusedan), qua3 subitum in capite ferendum. Erat enim populus civitatis iUius
dolorem sentiens dixit « Quia non comedam
, super omnes qui in circuitu ejus sunt, haeretica
» donec veniam ad Virum Dei » dehinc cum pravitate contaminatus, ut audivimus; ita ut
:

cogereteam vir ejus, ut comederet; ubi primum C domino legato qui per biduum ante nos vene- ,

gustavit panem paulo minus suffocata et ar-

,
rat cum asinis et tympanis exierint obviam
, ,

ctata gutture pervasa est a daemonio. Exinde et cum signa pulsarent ad popuhim convocan-

per triduum non poterat comedere aut bibere dum, ad Missarum solemnia celebranda, vix
quidquam, donec praesentata domino Abbati, convenere triginta. Tertia die dominus Abbas
benedictum panem et aquam sumpsit de manu cum muha popuh laetitia susceptus est. Sed
ejus. Praecepit deinde dominus Abbas, ut juxta tanta mala de iUis audierat, ut penitus non ac-
nos in capeUa pernoctaret, volens ad eam sine ceptaret devotionem eorum. Sequenti verodie ,
turba venire secretius. In nocte vcro conqueri cum beati Petri solemnitas esset, tanta ad au-
cocpit vehementius, ita ut nunc quideni daemon diendum verbum Dei muUitudo convcnit ut ,

nunc femina loqueretur, et niodo in sinistram, non capcret eos grandis ecclesia. Quos aUocutus
modo in dexteram partcm vertebatur hngua dominus Abbas « Seminare, » inquit « vene-
: ,

secundum quod mutabatur loqucntis persona. » ram sed praeoccupatum a semine pessimo
,

Diccbat daemon audientibus universis qui asta- D » agrum inveni. Verumtamen quia rationahs ,

bant, Quia non egrediar doncc veniat Abbas,

« » est agcr, Dei enim agricuUura vos estis, ecce

» donecveniat Abbaticulus. » Admonitusinlerim » ostendo vobis semcn utrumque ut sciatis ,

dominus Abbasin somnis venitadeam; et quam » quid ehgere debeatis. » Et incipiens a Sacra-
in tanto cruciatu invenerat, quietam omnino mento altaris per singula capitula, quid haere-
dimisit. Et protinus mane facto celebrans Mis- ticus praedicaret ,
quaeve esset fidei veritas, di-

sarum solemnia, dedit ei communionem san- hgentius exponebat. Demum intcrrogavit eos
ctam et incohimeni remisit in domum suam.
, quid ehgerent : et respondens omnis populus
9. Ex his qui manus habebant intortas in abominari et detestari iiaereticam pravita-
coepit
partem aUeram , et digitos in partem rephcatos, tem,etcum gaudio suscipere verbum Dei, ct
tres sanavitTolosae, tres in confiniis ejus. AUata cathohcain vcritatem. « Poenitemini, » inquit
est enim ad eum pueUa qua.Hlam dum oblatio- « igitur quicumque contaminati estis, redile ad
nem susciperet ; et signans manum , atque appre- w Ecclesiai unitatem. Et ut sciamus quis poeni-

1
 ,

2331 S. BERNARDI ABBATIS VITA I, 2332

» tentiam agat et suscipiat virhuin /'""omnibus dextras in cwlum cum exsultatione,
vitae

«k-Ievate in caMum dextras in signum catlioli- A ipse scrmoni lincm impouerct. Et nos (pioque
u cx unitatis. » Factum est crgo , ut lcvantibus cpistoiam tcrmincmus. Valete.

LIBER SEPTIMUS,
EXCERPTUS

EX LIBRO CUI TITULUS, « EXORDIUM MAGNUM CISTERCIENSE , » dlstinct. 1, 2, 4, 6.

CAPUT I. B ei visibiliter apparuit; et stans contra eum, ca-

put quasi rcdarguendo niovere coepit : quem
De apparitione monachi defuncti et revelatione salvan- Famulus Dei videns, agnovit, et quare caput
dorum e Clara-Valle , Bernardo facta. contra se agitaret, quaesivit. Cui ille : « O si sci-
» retis quantos et quales socios haberetis in coe-
1. Postquam divina largiente gratia vinea ,
» hs ! profecto caveretis vobis ab omni negli-

Domini sabaoth, Cistcrciensis videlicet ecclesia, h gentia. » Ouod verbum Sanctus gratanter
propagines suas emittere ccepit, fundatis jam audiens respondit : « Vcrene putas quod omncs
domibus de Firmitate et de Pontiniaco, tertio
,
> qui in hoc monasterio sunt fratres , salvabun-
loco in nomine sanctse et individuae Trinitatis » tur ? » « Etiam,» inquit, « salvabuntur. Et
ab incarnatione Domini millesimo centesimo » non soliim ipsi , sed et oranes qui in Ordine
quinto decimo fundata est domus ClarcTe-Vallis, » nostro obcdienter et humiliter fuerint conver-
cui etiam beatse mcmorise dominus Steplianus » sati salvabiintur. » Recordatus vero pius Pa- ,

Cisterciensisabbasbeatissimum patrem nostrum C ter ciijusdam fratris qucm pro ncgligentia et ,

Bernardum primum ordinavit abbatem de cu- durilia cordis sui frequentius corripi oporte-
:

jus admirabili conversatione singulari sancti- bat, et ob hoc super eo multum contristabatur,
,

tate, specialisignorum atque virtutum pra?ro- subinluht dicens : <• Numquid de salute fratris

gativa liber licet Vitfe plcniusedisserat tamen

, , » illius ccrti aliquid nosti?» Respondit : « Kec
aliqua, quae illic praetermissa sunt, ad memo- » ipsi dcerit misericordia Dei. » Quo audito
riani tanti Viri simul et ad sedilicationem le- Vir Domini vchementer gavisus esl , et tanto

gentium scribere congruum puto, ne in hoc alacrius cum fratribus suis propter verba labio-
Hbello, qui dc viris virtutum cuditur, splcn- rum Domini custodicbat vias duras, quanto
didissimam columnam cui univcrsitas Ordi-, ccrtius spcm niercedis a'ternai sinu suo reposi-
nis nostri innititur, sub silentio transisse videa- tam tenebat.
mur.
2. Accidit aliipiando in Clara-Valle , dum CAPUT II.
Missa in convcntu celcbrarctur, codem vene- D
rabili Patre pra;sentc, iit lccto Evan;^clio, sa- De quodain fratrc diliincto, orationibiis et IVlisiarum

cerdotis manibus lavandis acpia pcr ncgligcn- oblationibiis e purgatorii pirnis libcrato.

tiam deessct; quae cum alicpiantulum diutius

exspectaretur, conventus intcrim versis vulti- 3. Dcfunctus esl ipuulam vice Conversus qui-
bus ad Oiicntem stabat. Cunupic Pater sanclus dain in Clara-Vallc. Cuui(|ue concurrentibus
in slallo siio intcr gradum presbytcrii staret, fratribus commcmhitionis olliciuui cx morc lio-

monaclius quidam ante paucos dies dcfunctus ret, monachus quidam senior, magn.T religio-
 ,

2333 LIBER VII EX EXORDIO aiAGISO CISTERCIENSI. -2334

nis vir, audivit turbas daemonum per catervas"'"» est Hostia illa singularis, quae totius peccata
suas incedentium, cuni magni strepitus vocife- A » mundi Et vere dico tibi , quod his armis
tollit.

ralione clamare, et dicere : « Eia bene, eia mo- » gratiae Dei, huic virtuti misericordiae Dei
» do bene ! solumraodo de hac raala valle unam » huic hostiae salutari, non est qtiidquam quod
» animam in nostraesortis partem acquisivi- » resistcre valeat, nisi cor impoenitens. » Evigi-
u mus. » Cum vero idem senior ,
qui haec audie- lansautem senex, de liberatione animae IVatris
rat, per noctisquietem sopori membra dedisset, oppido gavisus est; modum quoque visionis
frater defunctus ei in visu apparuit tristi et lu- ejusdem caeteris fratribus exponens, tanto eos
gubri vultu dicens ad eum « Quia audisti heri
, : devotiores ad immolationem hostiae salutaris
» daemones de meis suppliciis exsultantes veni , reddidit quanto certius ejus eflicaciam in fra-
,

>) et vide, quam terribili tormento Dei omni- tris creptione meruerant expcriri.

» potentis justo judicio traditus sum. » Et duxit

eum ad puteum quemdam magnai latitudinis et CAPUT III.
horrendae profunditatis, et dixit ei : « Ecce in B
» hunc puteum frequenter a daemonibus mittor, De visione beato Bernardo oblata ,
quae diversa in clioro
» quorum tanta est crudelitas, ut si optio dare- psallentium merila ipsi repraesentabat.

» mallem centies ab hominibus, quam se-

tur,
mel a daemonibus hic immergi. »
» 5. Intererat aliquando nocturnis vigiliis Pa-

4. Mane autem facto, dum quae audierat et ter sanctus, ea puritate et devotione qua sole-
viderat, prsefatus senior beato patri Bernardo bat, Deo tantum nota et sibi. Cumque morosa
retulisset, licet ipse quoque per spiritum ea co- psalmodiae modulatio vigilias protelaret , ape-
gnovisset, ingemuit, et ait « Scio quia nisi : ruit Dominus oculos ejus : et ecce respiciens
» gravis causa existeret, nunquam da^mones ta- vidit singulosAngelos juxta singulos monachos
»lem ausum praesumpsissent. » Itaque capitu- stantes, et quod quisque eorum psallebat, in
lum fratrum ingressus, coram omnibus calami- schedulis more notariorum tam diligenter ex- ,

tatem fratris defuncti exponit : dehinc salubri cipientes, ut nec minimam syllabam, quan-
exhortatione singulorum conve- C tunicunKjue negligenter prolatam omitterent.
conscientias ,

niens, monebat Scribebant vero diverso niodo. Nam quidam

ut cautius in via sanctae religio-
nis ambularent; multam esse malitiam daemo- eorum scribebant auro , alii argento, nonnulli
num erga omnes Christianos, tamen praecipue atramento, aliqui etiam aqua quidam vero ,

contra monasticae religlonis professores, afiir- penitus nihil scribebant. Spiritus autem qui
mans. Post haec fratris animae in suppliciis con- haec revelabat, intelligentiam quoque diversi-
stitutae subvenire eos attentius monens, psalmis tatis scripturae cordi ejus inspirabat. Qui enim
et orationibus, Missarum quoque celebrationi- auro scribebant, ferventissimum in Dei servitio
bus iram Domini placare hortatur, si forte pius studium, et absolutam cordis intcntionem in ,

Pater pulsatus precibus eorum per salutaris his quae psallebantur, signilicabant. Qui autem
hostiae immolationem tyrannicam daemonum, argento , minorem quidem fervorem puram ,

superbiam debellare, et ab eorum nequitia tamen psallentium devotionem declarabant.

fratris animam dignaretur liberare. Quod cum Qui vero atramento, continuum quorumdam
fratres devotissime facerent, paucis evolutis D bonae voluntatis usum in psalmodia, licet non
diebus idem frater defunctus supradicto seniori cum multa devotione notabant. Sed qui aqua
,

iterato apparuit, hilaritate vultus statum suum scribebant exprimebant cos qui sonuiolcnlia
,

melioratum esse significans. Quaerentc vero se- seu pigritia prcssi, vel variis cogitationibus a
ne, quomodo se haberet, respondit « Deo : se abducti vidcntur quidem aliquid sonare
,
,

» Rursus requisitus, quomodo

gratias, bene. » sed cor eorum longius abstractum non con- ,

liberatus esset, ait « Veni et vide. » Et conti-

: cordat voci. Et , o mira Dei clementia! sicut
nuo introduxiteum in oratorium ejusdem loci, enim nullum malum impunitum , ita nullum
ubi ad singula altaria sacerdotcs stabant, hostiai bonum, quantiuncumque modicum (luantum-
,

immolatiouem summa devotionc celebrantes. cumque negligcnter factum, erit irrcmuucra-

« Ecce, » inquit, « haec sunl arma gratiae Dei, tum. Caeterum illi qui nil scribebant, lamcntabi-
» quibus ereptus sum : haecce est virtus miseri- lem quorumdam duritiam cordis redarguebant,
» ricordiae Dei, quaeinvincibilis permanet : hjcc qui oblili professionis suae, timoris Dei imme-
 ,,;

2335 S. RRRNARDI ABBATIS VITA I, 2330

mores, aut lelhali somno, prona sc voluntatc""'verba prorupit « Quid ost quotl in conscientiis :

immergunt; aut certe vigilantes dauso ore A » vestris turbamini fratres mei ? Utquid enor- , ,

vanis et noxiis cogitationibus, non ex infirmi- »mitatem,et mnumcrositatem cnminum ve-

tate, sed exvoluntaria iutentione occupantur; » strorum sic intuemini, ut inexhausta viscera

et in conspectu Domini conlra legis pricccptum » miserationuin Domini obliviscamini? In vcri-

apparere vacui non pcrtimescunt. Pater itaque » tate dico vobis, qiiod si fiiius ille pcrditionis

sanctus qui haec videbat, recordatus sententiae » Judas, qui vendidit et tradidit Dominum , in
illius, quoniam omncs admimstraturii spiritus » hac Christi schola sederet , et huic Ordini in-
snnt , in ministerium missi propter cos qui hce- » corporatus esset ,
per pcenitentiam veniam
reditatvm capiunt snhitis ', sicut prolicientium » conscqueretur. Audito itaque tam magnifico
»

congratulabatur fcrvori , sic paterno pietatis consolationis verbo non solum illi qui prae
,

affcctu deficientium miserabatur tepiditati. pusillanimitate spiritus jam fere desperabant

sed et omnes qui aderant, in spem divinae gra-
CAPUT IV. B tiae respirantes Dominum glorificabant.

De divinis hymnis pie et devote canendis, et quam id CAPUT VI.

gratum Angelis.
De monaclio quodam , veritatem sacramenti Corporis et
6. Celebrabantur aliquando solemnes vigi- Sanguinis Cliristi negante , sed cura Bernardi mirabi-
liaj , Domini cum caeteris fratribus ad-
et Vir liter ad fidein perducto.

erat. Cumque hymnus, « Te Deum laudamus, »

cantaretur, vidit sanctos Angelos multa cla- 8. Quidam monachus hujus sancti Patris
ritate fulgentes , mira etiam vultus alacritatc per daemonum et per
fallacias , proprii sensus
devotos, qui utrumque chorum percurrentes, simplicitatcm , in tantam cordis inopiam deve-
modo hunc , modo illum excitabant ; cantan- nerat , ut diccret panem etvinum aqua mix-
tibus adcrant , et quasi congratulantes asta- tum, quae proponuntur nequaquam
in altari,
bant, et ut divinus ille hymnus cum devotione C transubstantiari posse in verum corpus et san-
percantaretur , modis omnibus claborare sata- guinem Domini nostri Jesu Christi. Quapropter
gebant. Intellexit ergo Vir sanctus, hymnum vivifica Sacramenta, tanquam nihil profutura
illum vere esse familiarem ipsis ,
quos tanta sibi, sumere despiciebat. Notatus denique a
instantia videbatoperam dare, quatcnus a fra- fratribus quod Sacramentis altaris non parti-
,

tribus ad honorem Dei cum fervore devotionis ciparet convenitur secreto a senioribus snis.
,

cantaretur. Cuidam ctiam fratri spirituaii videre Requisitus causam non negat dicit Sacramen- :

concessum est, dum idem hymnus inciperctur, tis ncquaquam fidem adhibere. Quibus do-
se
quod ab ore incipientis flamma magni splendo- centibus et monentibus, dum non acquiesce-
ris erumpebat, et sursum conscendebat. ret, nec sanctarum Scripturarum testimoniis in
medium prolatis crederet , ad venerabilem Ab-

CAPUT V. batem res delata est. Cumque vocatus venisset,

et Abbas sanctus secundum datam sibi sapien-

De pusillanimitatc fratrum , nolabili verho ad fiduciam D tiam infidelitatem illius confutarct, illerespon-
divin.-e misericordije per Ijeatiim Bernarduni erecta. dit : « Ego nullis assertionibus ad hoc potero
» induci , vinum
ut panem et ,
quaj in altari
aliquando vcrbum Dci fratribus
7. Locpiente » proponuntur, credam verum esse corpus et
beato Rernardo, cum vehementer vitia corri- » sanguincm Cluisti et propterea scio me in ;

perct , terrorcmque tremendi judicii Dei men- » infernum descensurum. »

tibus incuteret ; sensit in spiritu quosdam de 9. Quod audiens Vir Dei , sicuti sempcr rc-
scdentibus graviter in conscientiis suis turbari, bus in arcto positis mirabilem solebat auctori-
et fcre in baralhrum d(;sperationis prolabi. Tiiik^ tatem ostciuleic dixit Quid ? uionachus mcus
, : >

vero spiritu fralernx' charitatis totiis llainme- » in iulcriium dcscindct? Absit. Si tu lidcm non

sccns, mirantibus omnibus qui aderant, iii hnec whabcs, pcrvirtutem obcdicntia' praecipio tibi

• Helir. I , \\.
 » ,

2337 LIBER VII EX EXORDIO MAGNO CISTERCIE^SI. 2338

» vade, communica lide mea ". » O pium Pa-"'*
trem! o vere sapientem medicum animarum A , CAPUT VIII.
pcr unctionem gratiae docentem se de omnihiis,
qualiter infirmantium tentationibus mederi de- De beneficio seu gralia quadam epileptico divinitus

beret! INon dixit, « Fuge, haeretice ; vade, impeUata.

« damnate; recede, perdite : » sed conUdenter

dixit, Vade, communica fide mea » credens
« : 11. Exiit aliquando Pater sanctus ad visitan-
indubitanter, parvulum filium suum, quem sa- dum fratres suos metentes in agro. Sed quo-
cri desiderii vulva parturiebat, donec Cliristus niam inlirmus crat , et pedos ire non poterat
in eo formaretur; sicut nequaquam a visceribus j)errexit asello.Porro monachus quidam cum
, sic nec a fundamento
charitatis suae fidei suae eo tunc ambulans atque asinum minans , cum,

alienum existere. Constrictus itaque virtute ob- ab olim pateretur caducum morbum, subito co-
edientiae monachus, penitus sine fide , ut sibi ram eo in ipso itinere corruit et coepit ab ea- ,

videbatur, ad altare accessit : communicavit, B dem epilepsia graviter torqueri : quo viso Vir
sanctique Patris merito confestim illumina- sanctus condoluit ei ; unde et deprecatus est
tus, fidem Sacramentorum recepit; quam etiam Dominum pro eo , ut passio illa non apprehen-
intemeratam usque ad diem mortis suae con- deret amplius improvisum. ex eodem Igitur
servavit. tempore usqueindiem mortis suae, per viginti
et eo ampHus annos quibus postea supervixit, ,

CAPUT VII. datumest ei quod antea non habebat, quodque

caeteris epilepticis vix contingit. Quoties enim
De Crucifixo Bernardum amplexante. ex eodem morbo cadere debebat passionem ,

ipsam per aliquantum temporis spatium prae-

Dominus Menardus abbas de Moris, quod
10. sentiebat ita ut opportune posset lecto decum-
,

est monasterium vicinum Claraj-VaUi, vir reli- bere, et repentini casus ehsionem jugiter prae-
giosus, mirabilem quamdam reni quasi de alio, ,
cavere. Et quidem Pater sanctus, qui hoc ei

retulit famiharibus suis, quam tamen sibimet C munus a Domino impetravit, credimus quia
evenisse putamus ; ita dicens : « Notus est mihi perfectam ei sanitatem obtinere potuisset , si

» nionachus ,
qui beatum Bernardum abbatcm hoc saluti animae expedire cognovisset. Sed
» aliquando reperit in ecclesia solum orantem. quia homo ille gravis moribus ad portandum,
» Qui cum prostratus esset ante altare, appare- et duri admodum cordis erat , cui salvando et
» bat ei quaedam crux cum suo crucifixo super virga correctionis, et baculusconsolationis scm-
» pavimentum, posita coram illo quam idcm ,
per necessaria videbantur; concessum est ei
» vir beatissimus devotissime adorabat, ac de- misericorditer , ut subitanei casus periculum
» osculabatur. Porro ipsa majestas , separatis praesciendo jugiter decHnaret, et salutiferi
» brachiis a cornibus crucis, videbatur eumdem morbi stimulo non careret.
» Dei famulum amplecti atque astringere sibi , :

» quod cum monachus ille aliquandiu cerneret, CAPUT IX.

•) prae nimia admiratione stupidus haercbat, et
» quasi extra se erat. Tandem vero metuens ne D De quodam moribundo , ex mandato beali Bernaidi
» Patrem suum sanctum offenderet, si eum, vel- nioitcm dilTerente.
» uti secretorum suorum ex[)loratorem , ita sibi

.) de proximo imminere conspiceret, silenter 12. Quidam de fratribus Clarae-Vallis , cum

» abscessit, inlelligens nimirum ac sciens de illo csset positus in extremis , ingressus est ad eum
» homine sancto, quod vere supra hominem visitandum bcatus Bernardus post Completo-
» esset tota ipsius oratio, atque conversatio. rium et videns hominem morti proximum
; ,

jamjamque migraturum dixit ad euni « Nosti, , :

» charissime frater, quod conventus noster mo-

" Eral ergo involuntaria tenlalio , nam alias Bcrnardus laudal factum Malachia; erga (|ucmdam prcsbytcrum irt

simili errore contumacem ,

qui erroris taudeni iu morbo cxlrcmo pttiiilcns , « confcssus reatum absolvitur, pelit
• Viaticum. ->

TOM. VI. 74
 ,

*2;{3'J S. HRKNAllDI ABBATIS VITA I, 2340

" do fatij,'atiis est labore; et jani post modicum'*'*''
" liabot ad surgorc quod si te intorim A
vigilias : CAPUT XI.
u obdormiento opurtoat illum suam intorrum-
» poro dormitionom, nimis voxabitur et prae- De , sancto Bernardo , spirilii siiis iii C.lara-Vallc fratribiis

» grandos vij^ilias minus solomnitor oxsequotur. pra'seiile, etiaiii iltiiu loiis ageret.

» Ut ergo bcne tibi sit , et aeternaliter vivas in

» terra viventium , ad quam ingrederis possi- li. Vcnerabilis patcr Bernardus cum ali-
» dendam , in nominc Domini nostri Josu Cliri- cpiando jier annos tros moralus fuisset in urbe
" sti pr.Toipio tibi, quatenus iisque ad lioram Roma atque in partibus Italiai ,
pro sedando
» divini ollicii exspootos nos. » Cui a;ger respon- schismate Potri Loonis, in quo videlicct tcmpo-
dit « Faciam
: domine, libcnter, ut imperasti,
, rc eumdem famulum suum Christus Dominus
» sitamon voto moo tuis procibus suffragoris. » magnilice honestavit ; tandcm rcversus Claram-
Abiit itaquo Abbas sanctus cum silentio in dor- Vallcm , statim post factam orationcm , capitu-
niitorium cxtremum forc anbelitum B lum fralrum intravit et quia fatigatus ex iti-
: ot ille qui :

trahcbat, non obiit antc tcrminum constitutum nere diu loqui non poterat brevem quidem , ,

Mox itaque ut signum ad vigilias pulsari ca»pit, sermonem, sed consolatione plenum protulit
pulsata est otiam tabula, ct ille deccssit. Quod ita dicens : << Benedictus Dous, qui vos dilectis-
non modo do isto fratrc , sed etiam de pluribus » simos fratres nieos mihi roddidit, et me qua-
aliis plurios accidit, ut ad nutum et volimtatem » lemcumque patrem vestrum Et ego vobis.
boatissimi Patris eorum finis protclaretur. » quidem quamvis per hoc triennium
, filioli ,

» visus fuerim longe remotus a vobis, non ta-

CAPUT X. » men putetis mc sempor absentem fuisse. Scia-

» tis enim quod tribus vicibus interim reversus

De fratre magis rei faniiliaris ,

quam fraternse charitatis » sum ad vos, visitaus domum istam officinas- ,

studioso , el iii panani extra Claram-Vallem mortuo. » que perambulans et semper exliilaratus et ,

» consolatus abscessi, videns unanimitatem at-

13. Cum audissct aliquando Vir Domini C ,
» que instantiam vestram in proposito Ordinis
qucmdam do liliis suis spiritualibus, virum bo- » vestri. »

num et religiosum missum ab eo in Norman- , 15. Innumera sunt alia quaj iste famulus Dei
niam , despcrata ibidem aegritudinclaborantem, dixit et fecit, in quibus nianifeste apparebat
docrevit mittere ct reduccre eum ad se , ut eum prophetali gratia praeditum, multoties ibi
dovotus frater in nidulo suo moreretur, et de- praesentem esse spiritu , ubi absens corpore vi-
non privaretur. Verum-
sidcrata sibi sepultura debatur; multaquc abscondita et etiam longius
tamen unus de fralribus ejus carnaUbus, nomine posita Domino revelante cognoscere, quse ipsum
Guido nitebatur huic obviare consilio quia
,
;
latorc videbantur. H3ec autem significavit nobis
cum csset unus ex provisoribus Clarai-Vallis, dominus Gerardus, quondani abbas Longi Pon-
intendcbat, ut credo, parccrc sumptui et labori. tis, qui unus ex antiquis senioribus Clarae-Val-

Qui cum pertinaciter hujusmodi persuasioni lis, dicta et facta sancti Patris rimari studiose
insisteret, dixit ad eum bcatus Bernardus : quoque referente audivimus,
satagebat. Ipso
« Numquid major cura est tibi de pccunia vel D quod iste Doi Sanotus, dum in quodam mona-
» jumentis, quam de fratribus tuis? Quia ergo chorum capitulo Vcrbum Dci pra.'dicaret, duo
» non vis ut fratres nostrinobiscum rcquiescant ex fratribus, qui aderant, viderunt eum in sub-
» in valle ista , nec tu ipse requiosccs in ca. » Et sellio, in <pio residobat, in aere suspensum, et

factum est ita : nam idcm Guido, quanquam quasi mcnsura unius pedis a terra sublovatum.
alias vir bonus et rcligiosus essct tamon ut ,

sermo Sancti implorctur, non ost consummatus CAPUT XII.

in Clara-Valle ; sed apud Poiitiniacum prajven-
tus aegritudinc lecto dccubuit, ibiqucdisponentc De giatia Itealo IkTnaiilo divinilus concessa , qua altsen*

Deo tcrminum vit.ne , ot locum sopultura,' ac- siKiriiiii necessilatfs iut\eral.

cepit.

l(i. Islc lidolis »1 prudiu.s disponsalor an

-

nona? Dominica' (piodain tonipore pro oausis

2341 LIBER VII EX EXORDIO MAGNO CISTERCIENSI. 2342
Ecclesiae solito diudus foris nioratus fuerat. Si-"^" '» stringere vellcm, tu me aversatus, et faciem
quidem pro pace facienda,pro scliismate resar- A » a me avertens, amarissime flebas, ita ut cu-
ciendo, pro haeresibus confutandis, freqncnter » culla nostra lacrymis tuis infmideretur. » Hasc
ex mandato summi pontificis, licet invitissi- dicens Pater sanctus, et spiritualibus monitis
nms, exire cogebatur. Explicitis itaquc causa- aggressus captivum, moerorem fugavit , et in
rura nexibus, pro quibus exieraf, ad monaste- spiritualis laititicTe libertatem ,
jam pene tristi-

rium revertitur : et quam citius opportunitas absorptum revocavit.

tia

datur, cellam rsovitiorum ingreditnr; qnatcnus Vere mirabilis Deus in sanctis suis vere
18. :

novelli et teneri iilioli ,

quos lacte nutriebat, ineffabilis Deus, et ineffabilia opera ejus. Quid

quanto diutius sacrae exhortationis ipsius dul- enim in hoc beatissimo Patre nostro magis ad-
cedine caruerant, tanto copiosius ab uberibns mirer, nescio an quod tantam et tam insolitam
:

consolationis ejus reficerentur. Quaquaversum gratiam a Domino percipere non semel scd ,

enim sanctus Pater exibat, verbum Dei semina- plurics meruit seu quod tam excellentem gra-
:

bat super onmes aquas : et vix unquam absque B tiam percipiens, non eam apud se servavit, te-
fenore spiritualis lucri redibat; implens cel- ste conscienfia; sed nec paucis familiaribus suis
lam probationis multitudine ISovitiorum, quo- eam revelavit, quod certe et ipsum sine peri-
rum numerus aliquando ad centum cxtende- culo vix fieri posse videretur. Verum in publico

batur, ita ut ad horas divini oflicii, Novitiis conventu, sicut supra retulimus, coram imi-
Ghorum replentibus, exceptis paucis senioribus, versitate fratrum , eam sibi collatam esse mani-
qui discipHuce providebant, monachi foris stare festavit, et tamen mentem adeo in timore Dei
cogerentur ". solidatam habuit, ut vanitatis spiritu nequa-
17. Cum ergo, sicut praediximus , cellam No- quam pulsari timeret. Invenitur etiam in Gestis*^
vitiorum intrasset, et in lingua sua illa placabili hujiis beati Viri, quod adhuc in carne degens,
et aedificatoria cunctos hilares, et ad observan- INovitio cuidam in Clara-Valie graviter ajgro-
liam sacri propositi ferventiores reddidisset; tanti , cum multitudine monachorum in s])iritu

unum ex eis seorsum revocans dixit ad eum

apparuit, praedicens ei quod quinta die foret
:

« Fili charissime , unde tibi C moriturus; et quod ipsa quinta die, solcjam ad
ha?c tristitia, quae
» intimos recessus cordis tui tam perniciose de- occasum vergente, visitans eum jussit confide-
» pascitur? » Novitio autem prae verecundia vix re, et nihil timere, sed recto protinus cursu per-
aliquid loqui audente, ait ille vere mitis et hu- tingere ad Dominum Jesum Christmn , et offerre
milis corde, qui se pastorem, et non mercena- ei hun)ilem sua? Claraj-VaUensis familia? salnta-
rium omnibus exhiberc noverat : « Scio, fili tionem. Ad quam voceu) ISOvitius, cjua potuit
» dilectissime, scio qu?e circa te agunlur; et capitis inclinatione , et luotu annueiis labiorum ,

» propterea paterno pietatis tibi compatior af- clausis oculis eadem hora obdoru)ivit in Do-
» fectu.In hac namque tanta mora absenti.ne mino.
» meae, cum desideratissin^a semper mihi fra- CAPUT XIII.
•) trum meorum pra?sentia corporali carere com-
» pulsus fuissem; et pcr Domini gratiam con- De vocatione pliirium clericoriini Parisiensium ad
» cessum mihi esset,ut quod corporaliter non religionem.
» poteram spiritualiter supplerem; rediens in
, D
" spiritu singulas circuircm officinas, qualiter 19. Quadam prnetei-ea die cum vir Domini Ber-
» se fratres haberent, diligentius explorans, nardus, causa exigente Parisios adiissel^, logatu
» etiam ad cellam JNovitiorum accessi : in qua clericorum ingressusest de n)oi'e scholas eoruu).
» cum universos in timore Dei exsultantes, et Quibus ostendens formani verae philosophiic,
» ad ptKnitentine labores accinctos invcnissem, monebat eos attentius de n)undi conlemptu, et
» te solun) nimia tristitia deporire considerans, subeunfla pro Christo Domino voluntaria pau-
» ingemui. Cumque blandiendo tibi te mihi ad- |)crtate. Explicito vero sern)one, cum nemo e.\

Septingentos apud Clarani-Vallem nionachos fuisse tum , cum Rcrnardus mortuus cst ,
Iradit C.aiifridus snpra ,.

lib. 5, num. 20.

Qua; sinl lia;c Gesta , nccdum nobis compcrlum. Cunsimile leferlur ab Herbcrlo iii lib. 2 , cap. 40.
•^
Alias , Parlsitis adessel.
 ,

-^•'^'i'{ S. HKIANARDI AiiHATlS VITA 1, 2344

tis tonvertirctiir, Iristis igiessiis tst, co (iiiotr^"*» nostram proliciscfinur. En isti siint clerici,
|>ra'tt'r volmn , i-t pra-lcr soiituin itl ci aciidis- A .. proplcr (pios vtninnis. » Illi vero accetlentes,
sft :
vfniensque atl tloinuin iiijusdain arthidia- cum euni adcsse ct)gnoscerent, gavisi sunt gau-
eoni, qui eum ad hospitium siium traxerat, re- dio magno, el dixeriint : « O (|uam desideratus
<-essitinoratoriiiinil)idcm(^onstitntum.Cuinque .. advcnis, bcatissime patcr, (juia i)ropositum
ctfpissct oraic in spiritu vciicincnti, validissima ..nostrum erat adiic te, et vix putahamus ab-
compunctione totus in lacrymas resolutus est; » euntem consequi posse! » Qui respondens, di-

ila ut gcn)itus et siiij^ultus, qiios cohibere non xit ad illos « Kt ego noveram, ddcctissimi;
:

])oterat, foris audiri conlingerct. Quo comperto " propterea festinabam cum panibus occurrere
pra-fatiis archidiaconus a sociis ejus requirerc » fu}^'icntibns vobis. Gradiamur itaque simul,
«•a'|»it, qua-nau) cssct causa tanli moeroris. Re- eroquc i>er gratiam Dei ductor itineris vestri. » >•

spondcns aulcm unus ex eis, vir religiosus, Adjunctis ergo caeteris supra nominatis, secuti
(luondam abbas Fnsniaci, nomine Rainaldus, sunt Hominem sanctum adhaerentes ei , et sub
qui secrelorumFamuli Dci magis conscius erat, R disciplina magisterii ejus spiritualem militiam
et ejus eliam relatu ista cognovimus, dixit ad exercentes cunctis diebus vitae suae.
eum :
« Homo iste n)irabilis, totus igne charitatis
" accensus, et totus in Deum absorptus, nihil CAPUT XIV.
>; aliud in mundo dcsiderat, nisi tantummodo,
» ut valeat errantes ad viam veritatis rcducere,
Ce mirabili dono propbetia; in sancto Bemardo, et de
'. eteorum animos Christo acquircre et quia : prsediclionibus ejiis impletis.
.• modo vcrbum vitae seminavit in scholis, et de
» conversione clericorum^ fructum verbi sui 21. Ad benedictionem hujus sancti patris
>. non recepit, Deum
putat iratum, cujus sibi Rernardi, quidam aliquando Novitii ejus vete-
» hodie in sua praedicatione non sensit respe- rem liominem cum actibus suis exuentes, no-
" ctnm. Hinc ista procclla gcmituun); hinc effu- vum qui secundum Deum creatus est in justitia
» sio laciymarum proinde hinc certissime el sanctitate veritatis, induerunt; de quibus Vir
:

" spero, quod hodiernam sterilitatem crastinae C beatus in spiritu Dei loquens praedixit, omnes
» satisfactionis ubertas grandi fcnore compen- eos gratiam spiritualis dignitatis adepturos
» sabit. »
nomen Cumque
et officium abbatis sortituros.
20. Mane itaque facto cum scholas repetisset succedcntibus annis, temporibus opportunis in
pra-dicator egregins, ad nutum Domini navem singnlis eorum verbum prophetiae hujus effe-
cogitationis duxit in allum , et sacrae Scripturas ctni manciparetur, unus ex eis, nomine Petrus,
rclia laxavit in capturam. Finito vcro sermone, qncm in Succia ad domum Novx-Vallis Abbas
pliinmi ex eisdem clericis per manum illius se- sanctns dircxerat, post obitum ipsius per annos
se Doinino icddiderunt. Qiios ille protinus de quamplurimos, usque ad senectam, imo pene
mundi periculo, tanquam de marinis fluctibus decrcpitam «latcm absque hoc munere gratiae
extractos, et vehiculis conductis impositos in
vixit, eo qnod simplicioris esset naturae; et ad
salvatormm Clarae - Vallis inferre non distu- tantum oflicinm administrandum minus idoneus
ht. Tandem egrt?ssus de civitale cum comilatu exislimarctur.Sedquid? numquid velinextremis
suo usque ad villam Sanoti-Dionysii venit, ibi- D linibus mundi latens, vel gravioris aetatis in-
que p(^rnoctavit. Summo vero mane, cum eum commoda sustinens, omnipotentiam sancti Spi-
recto itinere profecturum fratres illiiis astima- rilus cffugere pt.tuit, quominus impleretur de
rent, dixit; « Redcundum est nobis omnibus eo, (juod pcr t)S prt^phcta' sui Rernardi itleni
»Parisius, quia sunt adlinc ibi aliqui cx no- Spiritus tanto antc pra-dixerat?
» stris, quos etiam oportct nos inde abducere, 22. Denique pcr tanti temporis spatium,
cl jungere huic ovili dominico, ut liat unus
»
cum jain fcre in oblivioncin vcnissct , (pu.d de
» grex, et unus Pastor. » Cnm ergo ccepisscnt i)oc cohimbina' simplicilalis iion)inc Patcr san-
introirecivitatem, vidit clcricos trcs a longc in clns piicdixcrat, accidit ut fratres de quadam
occiirsum ejus venicntcs, dixilqnc ad socios ih)ino INovie-Vallis, in insula, qua» Gotlandia
siios :
<- Kxpedivit nos Doininus; jani in viain dicilur, sita, dcstituti pastore, secundum genc-

» .Scinio illc dt! Coiivcrsiunc, ad Clcricos , cxstal loiiio 2, pn^;. 11J3-I 103.
 , :

'2346 LIBER VII EX EXORDIO MAGINO CISTERCIENSI. 23iO

ralein consuetudinem Ordinis ad matreni suam'"'^"' terit, nisi moriendo. Sine ergo domine pu- ,

recurrerent, quatenus per providentiam et sol- A ter; sine perditionis liominem perditum iri,
licitudinem patris abbatis douiui ipsorum dignus quoniam «le pestileia vita ejus mullorum vila

dispensator constitueretur. Et volente Domino, pcriclitatur. »

sine cujus nutu nec folium arboris, nec unus 24. Rcspondens autem Pater sanctus dixit
passerum in terram cadit; tam patri abbati, Scio quidem, virorum optime, scio hunc la-
quam caeteris, qui electioni intererant, placuit, tronem essesccleratissimum omniumque tor- ,

utpraedictum senem in hanc partem sollicitudi- mentorum acerbitate dignissiuuun. JNon me

nis assumerent, qui tanto fiducialius de pietate ergo existimes hujusmodi peccatorem impu-
Dei sanctissimique Patris sui meritis confideret, nitum velle rehnquere; quin potius cogito
quanto humiiius de sua insufficientia diffideret. ipsum tortoribus tradere , et dignam ex eo ca-

Quod ubi factum verbum quod oHm

est, et pere ultionem, quae utique tanto dignior eril,
Sanctus praedixerat, ad memoriam revocatuni, quanto diuturnior. Tu illum decreveras brcvi
ubique divulgatum est; mirati sunt omnes qui B supplicio et momentaneo interitu consumma-
audierunt, dicentes, promotionem tam senis et ri : sed ego eum faciam diuturno cruciatu ,
ct

simphcis hominis ad hoc tantum divina dispen- morte longissima mori. Tu furcis appensum
satione fuisse provisam, ne ex omnibus, quae per unum, aut per plurimos dies mortuum in
per spiritum prophetiae locutus est Homo Dei patibulo manere permitteres ego crucifixuui :

unum saltem iota vel unus apex incassum pro- a per annos plurimos faciam in poenis jugiter
lata viderentur. ).'
vivere etpendere. » Quo audito Princeps chri-
stianissimus siluit, nec ausus est ultra contra-
CAPUT XV. dicere sermonibus Sancti. Protinus ergo boni-
gnissimus Pater exuta tunicasua, ex ea induit
De latrone a crucis supplicio per sanctum Bernardum captivura suum, et attonsa coma capitis ejus''

liberato , sed cruci religiosie deinceps addicto. sociavit illum ovili dominico , de lupo faciens
agnum, de latrone conversum. Qui veniens cum
23. Contigit aliquando, Dei famu- C eo ad Claram-Vallem factus est deinceps obe-
eumdem ,

lum pro quibusdam negotiis adire comitem diens usque ad mortem pulchre nominis sui ,

Theobaidum. Cum appropinquaret oppido,ubi etymologiam exprimens in constantia propositi

tuncerat, obviam habuit turbam hominum
ille sui : Constantius enim vocabatur. Itaque tri-

copiosam, qui jubente Comite latronem quem- ginta, nisi fallor, et eo amplius aunos in ordi-
dam facinorosum atque famosum ad supplicium ne supervivens, migravit ad Dominum, qui
pertrahebant.Quo viso clementissimus Pater eum per merita beatissimi Patris nostri a duplici

apprehendens manu sua lorum quo erat miser , morte, corporis videlicet et animae, misericor-
astrictus, ait tortoribus ejus « Dimittite mihi
: diter eripere dignatus est.
« sicarium istum : ego enim volo manibus meis
» suspendere eum. » Audiens autem Comes ad-
CAPUT XVI.
ventum Hominis Dei, festinavit illico occurrere
ei miro namque devotionis affectu semper eum
:
Qua reverenlia sanctus Bernardus susceplus est
dilexit, atque eum honoravit. Cumque vidcret D Mediolani.
funem in manu ejus quo latronem post se tra-
,

hebat, exhorruit vehementer, et dixit : « Heu, 25. Domno Rainaldo, cujus supra mentio-
» venerabiHs pater, quid est quod facere vo- nem fecimus, indicantc cognovinuis, quod fa-
» luisti? utquid enira furciferum istum millies mulus Dei Bernardus, cum venisset aliquando
» condemnatum a porta inferi revocasti? num- Mediolanum pro reconciliando schismate Pelii
u quid eum salvum facerc potcris ,
quia jam to- Leonis, cum tanta exsultatione universoiniii
» tus diabolus factus est? Desperata cst penitus susceptus est, ut tota civitas f(.'re per unam leu-
» correptio illius, nec unquam bene facerc po- cam rueret in occursum ejus. Multi vcro eorum

* Hinc non immerilo infeii Manricns ad anniim 1 I 'lO , cap. S, lunc tcmporis jain inonni Inisse, nl \<ivitii in vi^tu
non Sieculari , quod Rejjula priccipit , et Bernardus tradif epistola J, sed religiosa induirenliir, tunica' ti cappie ad-
dita lonsura.
 23i7 S. BERNARDI ABBATIS VITA I, 2348
per tjiiatuor aut tiuiiKitio niilliaria processerunt.""'*!)^ , veritus est a lacie ejus, sciens quocl non
Ita denique sibi in ipso coinplacuerunt, ut cum A posset resistore sapientiae et spiritui qui in eo
euin antoa non vidissent, in^^ressuin in urbem loqucbatur. Proinde uiaturata fuga dclituit , et
nio\ in airliicpiscopunj unaniini consensu ra- niinime potuit usquam co tempore rcperiri. Ibi
percnt potius, quam oligcirnt. Qiiod ciun ille quoqiio gloiilica\ it Dominus scrvum suum in
recusasset, parati crant omniiio vim laccre,nisi conspcctu totius populi ct principum terrje,
fuga latcnter evasissct. Cum ergo ibi sederet in faciens quotidie per manus illius signa et pro-
quadam amplissima domo, tanta circa eum erat diyia magna in plebe. Ncc facile crcdi potest,
hominum multitudo, ut nullus ingredi posset. quanta turbarum inlinitas apostolicum virum
Inteica quidam dc civibiis ejusdcm urbis, ve- tota die proseciucbatur, dum alii eruditionem ,

slitu ct vultu lionoiabilis, cum Dci Hominem alii curationem , universi ab eo benedictio-
omnimodis adire cuperet,et nusquam aditum nem postularent. Quadam igitur die, praesente
manibus ac
re[)erirct, mediis se turbis ingessit, innumcrabili hominum multitudine, cum eos
j)edibus reptans, el super colla sedcntium gra- B copiosius de lide catliolica conscrvanda, et de
diens, qiiousque ad ipsum qiiem desiderabat immunda liaireticorum soeietate vitanda com-
perveniret. Cumque apprehendisset pedes ejus , monuisset; contigit qucmdam adesse de liaere-
coepit eos mira devotione amplecti, et deoscu- ticis illis, qui potentior caeteris atque pruden-
lari. Quod videns supradictus Rainaldus, qui tior videbatur : (pii cum amaro oculo cerneret
propius assidebat, acoessit ut amovcreteum, venerationem, quam Dei Famulo populus im-
sciens utique quia Vir sanctus liujusmodi vene- pendebat; moliebatur aliquid agere , unde cla-
rationibus et obsequiis nimis gravabatur. Ille ritatem opinionis ejus aliquatenus obnubilaret,
vero conversus dixit ad eum : <-.
me,
Dimitte et daret niaculam in gloriam illius. Jamque
w obsecro, dimitte nie videre et tangere homi- expletis omnibus, quje ad praesens necessaria
« nem proximum Deo, et vere apostolicum vi- videbantur, Vir Dei equum suum ascenderat,
) rum dico enim tibi et in fide christiana
: , ut abiret; et ecce ,
praedictus haereticus, quasi
" testificor, quia vidi illum inter Apostolos Chri- coluber tortuosus, erecto capite venit ante Ho-
>' sti. » Quod audiens monachus
miratus esl, ille C minem Dei et clamans coram omnibus ait , :

et cupiens plenius nosse, volebat ab eo inqui- « Domine abbas, scialis quia caballus magistri

rere modum visionis hujus, sed prae pudore » nostri, qui tam malus vobis apparet non ita ,

propter astantes non praesumpsit : verumta- " cervicosus et pinguis est, sicut iste sonipes
men magnam exstitisse revelationem ipsam cer- « vester. »Quo audito Vir niitis et patiens re- ,

tissime credidit, pro qua vir ille tam vehemen- spondit ei mox tranquillo vultu et aniuio, di-
ter affectus erat erga Famulum Dei. cens : « Non diffiteor, amice quod astruis. ,

» Verumtamen scire te convenit, quia jumen-

CAPUT XVII. " '"'" istud, de quo mihi insultas , brutum est
«animal, unum utique ex illis qme natura
Dc petulautia ijfeietici cujusdaai , Beinardo iusultautis, " prona atciue vcntri obedientia linxit. Quod si
lepide lelusa et coufusa. » pro libitu suo comedil , atque pinguescit; ni-
w hil indc justitia laeditur, nihil Deus offendi-
26. Quodam tempore cum , legatus domini D >' tur : quia jumentum ,
quod suum est , facit.

Papae, aliqui quoque opiscopi pro confiitanda » Proinde non erimus arguendi in judicio Dei,

liaeresi iNIaiiioIucoruin ad j)artos Tolosanas san- » ego et magistor tuus de ccrvioibus jumonto-
ctum Domiiii Bornardiim secum traherent, pa- « rum, sed unuscjuisque de collo suo jutlica-
ravcrunt ei fratros otjuitaturani solilo mcliorem, » bitur. N"nc ergo , si jjlacet , respice collum
quoe tam longo itineri sufficere jiosset. Qui cum » meum , et vide si grossius sit collo magistri
ad illas partos comitaiitibiis opiscojjis devonis- » tui unde mo jiiste forsitau rej)roheiidero po-
,

set , ihiiricus (juidam , (jiioiidaiii monachus ni- > toris. » Hoc itaijue dieto caj)Utiiiiii o\uit" et ,

ger, tiinc autem ajiostata vilis, et eorumdem caj)ite ilenudato usque ad luimeros , aj)paiuil
haereticorum jirincops, cognito advcntu Kainiili ij^siiis colluiii , iit eiat j)rodiiotum ot gi.uilo :

" lliu rrriiii id (|iiod dc (•uiiohilis Ollo lnsiiii;cnsis <;liioiiici lilint 7, c.il». .>.•
jioltv)! siii Uiii|ioris srrihit iii .

" Pdiiiiiil ad cariuni tiinicas asjierriinas , siipcnjiic cas alias - (id csl cucullus) « cuui capuliis lalioie». Dillcrutit «uUui
 ,

2349 LIBER VII EX EXORDIO MAGNO CISTERCIENSI. ->350

iiuod quamvis esset carnibus exesum et tenue,'*'*'^!! quo saera Viri Dei vestigia steterant ,
deoscu-
erat tamen ex dono pulchrum et candi- A lando Dominique misericordiam per mcrita
ccelesti ,

dum nimis, sicut collum oloris, quod cum vi- Servi sui enixius implorando. Quod cum diutius
derent univei-si qui aderant , laetati sunt Isetitia faceret, et de ipso pulvere lide plenus oculos

magna , benedicentes Dominum ,

qui dedit in suos confricaret ; repentc miserante Domino ,

ore Famuli sui tam paratum et conveniens re- qui sanctitatcm Famulisui, licet absentis, etiam
sponsum, unde confunderetur et obstrueretur in hac gratia dech\rare dignatus est lumen ,

os loquentis iniqua. oculorum reccpit. Quod factum non sohun Ca-

thoHcis fidei orthodoxae firmamentum contuUt,

CAPUT XVIII verum etiam malegloriis haereticis confusionis

etopprobrii notam adauxit. Cseterum (piis di-

De c«co, mirabili fiducia et devotioiie eiga ipsa sancli gne referre sufliciat, quam fundatus hi humih-
Patris absentis vestigia , visum recipiente. tate , submissus in timore ,
pavidus cu-cumspe-
B ctione fuerit hic Vir beatus , in omni gloria ct

27. Dum eadem regione reverendis-

adhuc in honore, quo colebatur a poi^ulis ,
tribubus ,
ct

simus Pater moraretur, et tanquam ex Apostohs linguis ,

quocumque eum ncgotiorum ccclcsia-

unus circuiret per castella et civitates evange- sticorum causa devenire conligissct? Ut enuu
lizando et curando omnes languores haeretico- , de caelerarum regionum nalionibus taceam qui ,

rura quoque turpissima dehramenta redar- cathoHcaj fidei puritate illustrabantur, certe hi
guendo, convincendo, confutando accidit ut : ipsi Gasconiae popuh ,
quos de faucilnis profun
caecus quidam in vicinia eadem, comperta fama dissima; ha?reseos Pater sanctus verlx) pra-di-

virtutum atque signorum quae per manus Ho- cationis , signis etiam et prodigiis admiran-
,

minis Dei muUiplicabantur per dies; spe recu- dis , tanquam de ventre inferi revocabat, ipsum
perandae sanitatis animatus,eumdem Dei famu- tanto devotionis venerabantur fervore ,
ut ce-

lum adire decreverit, si forte beneficio cojlestis dens aliquando importunitati eorum ,
et in ca-

gratiae, qua3 thedra residens, se ipsum voluntati eorum cx-

per ipsum miseris mortalibus co-
piose tribuebatur, sibi quoquecaecitatiscaligine C poneret. Tantaquc iuit muUitudo uruentuun
detersa lumen dulce restitueretur. Accelerans populorum bcnedictionem poscentium ac sa- ,

itaque, et ubinam Sanctum Dei reperire posset,^ cras manus dcosculantium ut t^nerrima pror- ,

sollicitus inquirens audivit eum in quodam , susque attenuata carne ipsius compressionem
celebri conventu, in mcdiomagnaemuUitudinis etimpetum crebro dcosculantium lerre noii
consistere, verbumque vitae disseminare. Quo valente manus et brachia sacra iu niodum
,

cum pedibusoffendens, et anhelus curr<'ns pcr- pugnorum intumescerent et unde aiii benedi ,

venisset , tristi rumore percellitur, quoniam ctionem sibi, per virtutem qua^ de illo exibat

Vir Domini jam inde recesserat, et ad alia loca procurabant, inde ipse debilitatus,^ct penitus
transmigraverat. Quid tamen agcret ? sicjuidem conquassatus ,
graves cor[)oris molestias susti-
desiderium recipiendae sanitalis cum eum ulte- neret. Per omnia benedictus Deus, qui his no-
rius currere compelleret , densissiuKB tenebraj vissimis diebus in Cisterciensi Ordine, tam
quae ejus oculos obscdcrunt, pigrum et minus perfcctoe religionis et consummata; justitiye ho-
expeditum reddebant. Cumquc in dcfectione D minem suscitare dignatus est, per queu) mo-
inentis muita tristitia tabesccret, subito divina nasticus Ordo in antiquum sacrie religionis
gratia inspiratus , et de meritis beatissimi V^iri vigorem rcfloresceret , et Ecclesia Dei per apo-
spem toto corde concipiens , circumstantibus stolicam gratiam ipsi collatam divinae miseii
ait Rogo per misericordiam Dci ducite nie
: « , cordia; benelicia pUiriina consequeretur.
» ad locum illum in qiio homincm I)ci stetisse
,

» certissime scitis. » Quod cum benevolcntia

eorum qui aderant continuo consecutus fuis-

, ,

set; veniens ad locum, toto corpore in tcrram

prosternitur, mira devotione pulverem ipsuin ,

» in hoc.quod alii ub coulcniplum inundi cxprimcnduni camdcm vcstcm nigrani lanluin gciuiit : alii virn dt' toloic
» vcl giossiludinc uiliil caiisanles, albam vel j;i'i,scam , aliamvc, abjcclaiu lunliim cl asperaiii , IVnc roiiMuvenmi. ..
 ,, :

'2351 S. BERINARDI ABBATIS MTA I, 2352

''*"'»
cani sanavcrit , e(|uuin cui insideo, tibidabo. »

CAPIJT XIX. A Vcrbuin iyitiir hoc ilic yiatanter et i,'ratulanter

accipicns , tota diilidcntia iacicndae virtutis risit
l)f iin|iio (|iin(.lniii ct bkisplu-iiio , a nioitiiis pcr Ijeatutii pariter ct irrisit , tain de curatione difiidens ,

Ik-rnarJiiiii rcsiisi-italo. quain dc c(jui a(Ic|)tionc pra'f,'audens. Illa vero

diini ad Sanctuni Doinini dclatu iuisset , et de-
28. Tfnain Jorosolvinoruni lcmpore quo- sidcratani sibi bcncdictionem illius adcpla, illico
(lum occupantibus Sarraccnis, beatus Bernardus surre\it incolumis alicno jam sicut hactenus ,
, ,

(cujus animum christianae desolationis gladius ininisterio non gestunda. Viso hoc serviens stu-
acerbitute siiii;ulari pcrfoderat ) circunupiaque pciactus, in impetu spiritus maligni ,
quem ge-
discurrcns , ad nlcisccndain Salvatoris inju- rebat in pectore , iestinavit praeirc parumper,
riam, et ad expui;nationein jjcntis incredulaj ut conversus in iaciem Viri Dei, quidquid ne-
turmas iidelium non verbis tuntuni, sed signis quius vel turpius aspirante satana concepissct
ct virtutibus hortabatur. Accidit autem cum in B interius, in ipsuni toto conamine malcdiccns ct
Alcmanniain dcvciiirct, ct cgredicnteni dic qua- convicians jactitaret. Verum ultionc Domiiii
dani dc Fribtirg, oppido incmorabili in parti- protinus concurrentc, ipse retro corruit resu-
bus Brisgaudiae constituto, a quodam Hcnrico pinus , et cervice collisa spiritum exhalavit.
viro nobili , et adhuc juvenculo ad quanidam , Undc subito lamentandae mortis ejus dolore
mansioncm ipsius ubi crat in vespera perno- , perculsus Henricus , casum lugubrem et occa-
ctandum, dcdiici, proecnnte copiosa multitu- sum nuntiavit Abbati, supplicans ut cuin pau-
dine, ct sequente. Cum autem idem Henricus lum processisset , ad tam triste spectaculum
accepto jam crucis signaculo non equitare sed , remearet quoque eodem Henrico
, dicente :

pedcs proposuisset incedere, donec expensa- <(Hoc ei propter vos accidit quoniam in vos ,

rum apparatu collato ,

propositae peregrinatio- » blasphcmus esse etcontumcliosus non timuit. »

nis iter arripcret : nihilominus Abbas sanctus «Heu, » inquit, « nolit hoc Dominus ut pro- ,

ipsum ascenso equo secUm comitari praecepit. » pter me quispiam moriatur. »

Ascenso igitur equo secutus est pi'otinus Abba- C 30. Retrogressus igitur ad orationem , in
tem. Videns hoc, et invidens quidani vir Belial qua sola in omni diilicultatc fidebat , se contu-

serviens ejusdcm Henrici , honio totius pravita- lit, et ad longitudinem unius Pater nnstcr, sii-

tisaniator, et boni totius incredulus, in ser- per eum silenter oravit; et niox praecepit ad-
vum Dei coepit graviterl)lasphemare, et domi- stantibus illum erigere : qui erectus, ut pote
num suum talibus insequi maledictis « Ite : jam defunctus, caput, carcns cervicis suffragio,
» modo , et diabolum ilhim sequimini, et ipse agebat iniscrabili circumflexu. Rursusque ait

" vos diabolus apprehendat. » A latcre vero « Tenete, tencte iinniter ci caput. » Dcmum
duae mulierculae venientes , inter se tertiam de- appropinquans, ct saliva sua , cujus medicinaii
portabant, pedum et quorumdam mcmbrorum unctionc pcrsa-pius utcbatur , loca lajsurae de-

dcstitutam oiticio ct contractam, Viriimque Dei linicns et consignans : « In nomine Domini , »

rogarc volebant, ut calaniitatcin iniirmae et ba- ait , " suigc. » Et iterum : <• In nomine Patris et
julariiin angustias curationis optatae rcmedio » Filii et Spiritus sancti Deus tibi spiritum tuum
relevaret. D » reddat. » Ille vero recepto mox spiritu lactus

29. Porro Henricus hunc intuens et miser- cstin animam vivcntem , vcl potius rcdivivain,

tus : « yl^gram , » inquit, « super collum equi mirantibus prae gaudio, ct in ca>lum voces
u mci iniiii porrigilc, ct vos ad scrvum Doniini ac laiidcs tollcntibiis univcrsis (pii adcraiit , ct

» proj)eiantcs subsidium imploralc. » Pr.Tiatus viderant tain manifcstc luortuum rcvixissc. in-
vero serviens ad hoc etiam opus doinini
pietatis terrogatus denique ab eodcm Sancto Dci, quo-
sni indignans et inipaticns , usqucquaque ipsuni modo victurus, quid acturus cssct in rcliquum :

inveclioiic arguil aciiorc, (juia ad incaiitatoiciii " Domiiic, » ail , « modo quo jusseris vivam,
<;t iiialciicum ct nicntiiim cvcrsorem csset ini- » iaciaiiKpic (pii^Upiid pra'cipics , (piid^piid vo-

scram dclaluriis. Cui Jlcnricus : •< Non , » in- » lcs. » Ab astaiitibus utriiiii cssct jain niorUius :

(jiiit , '< scd delcro , ut ad bcncdictionem Viri " Mortiiiis, ' iiupiil , « ciaiu , ct scntcntiain
» Dci rcciipcrct sanilatcm , et cx ccrtissima " damiiatioiiis acccpciaiii , ac iiisi Abbas san
> cjiis salulis iidiicia libi polliccoi', (juod si noii clus l(stiiia.sscl accuncrc, craiii ad iulcnia
 , ,

2353 LIBER VII EX EXORDIO MAGNO CISTERCENSI. 2354

» ducendus. » Ad exhortationem quorunidam'*" 'infulis adornatus , nihilominus conversionem ,

astantium crucis accepit signaculum , et cum A quam non cogitabat , sed Deus qui comprehen-
caeterisJerosolymam est profectus. Heni-icus dit sapientes in astutia sua, mirabili lioc ordine,

iste ineodem itinere Deo et beato Bernardo siout sequentia declarabunt , adimplevit.

se reddidit et in Clara-Valle postmodum

,
32. Cum enim beatissimus pater Bernardus
monachus ejus fuit. Hoc ipse miracukim cum ipsum de conversione monuisset , ille saeculari

fidelibus ocuHs esset intuitus, crederetque scri- scientia vel opulentia tuniens , respondit se ad
l)toribus vitje sancti Patris esse notissimnm; praesens nihil minus cogitare vel velle, quani
deprehenso tandem fuisse silentio missum , in- habitum sumere monachaleni. Eadem igitur no-
dohiit ad gloriam Dei et Sancti sui juxta
, et ,
cte ,cum membra sopori dedisset apparuit ei ,

quod praesentanee fuerat contemplatus narra- , in visione idem homo erigens eum de grabato, ,

vit, ut in quantagloria sit habendus queni ita ,

in quo graviter languens jacere videbatur ac ,

glorificavit Altissimus , audiat et intelligat oni- restituere sanitati. Deinde tulit habilum suum,
nis generatio in saeculum saeculi secutura. B quo erat ipse indutus , et ex eo contexit Ale-
xandrum : qui cuni eumdem habituni semel et

CAPUT XX. secundo rejectum ab humeris indignanti animo

repulisset tertia tandem vice collo ejus inje-
,

De Alexandro canonico et doctore Coloniensi, per sanctum ctum,et corpori valenter astrictum compul-

Bernardum ad religionem miraljililer vocato. sus est retinere. Deinde Pater sanctus baculum,
quem manu tenebat , ipsius manui tradens , fu-
31. Apud Coloniam-Agrippinam qu« ,
est in- turae praelationis gratiani denotavit, et ita abire

signis metropolisGermaniae secundae, fuit ma-
gister quidam Alexander nomine canonicus ,
doctorque famosissimus in eadem urbe. Accidit
autem ut Dei famulus beatus Bernardus Clarae-
praecepit. Evigilans autem Alexander, nihil
,
adhuc pro hujusmodi revelatione mollescere
poterat, sed in eadem animi duritia persiste-
bat.

Vallensis abbas jubente F^ugenio papa Germa- 33. Eodeni vero die cum ille beatissimus
niam ingrederetur, Jerosolymitanum iter Con- C Abbas ad mensam recumberet , oblatus est ei
rado imperatori et populo terrae praedicaturus.
, piscis, qui perca nominatur, ut ex eo reficere-
Cumque ibidem signis et virtutibus innumeris tur. Quo viso Vir Dei , erectis in coelum oculis,
coruscaret, videns Imperator mirabilia magna super eumdem piscem diutius oravit, et bene-
quae Dominus per cum ostendcbat, compunctus dicens illum praefato Alexandro pro pitantia
corde signum de manu illius accepit
, crucis transmisitquem cum ille gustare inciperet
:

Jerosolymam profecturus. Nec distulit hoc idem ad primum illico morsum meruit in semetipso
facere infinita hominum multitudo , ita ut in- feliciter experiri ,
quantae virtutis esset oratio
credibili fidei ardore succensi scissuras et fim- Famuli Dei. Nam repente mutatusin alium vi-
brias de vestimentis Famuli Dei, qui propter rum, conqjunclus est valde, et coepit super
hoc ipsum nova frequenter accipere cogeba- eumdem piscem lacrymas fundere. Mirabatur
tur, undique cortatim diriperent, seque infe- vero se ipsum , nesciens quid haberet, vel cur
lices arbitrarentur, quicumque de indumentis fleret. Tandem recordatus visionis quam nocte
,

ejus cruces habcre non mererentur. Multi quo- D praeterita viderat, intellexit a Domino gratuita
que ex eis nobiles et sapientes viri per manum ejus miseratione se esse praeventuni. IJnde su-
iilius sese Domino reddidcrunt, qui in Claram- pernae vocationi cx intimo corde gratias agens,
Vallem ab eo deducti et monachi facti maxi- , , beato Dei Famulo incontincnti se reddidit. A
mum deiuceps in Ecclesia Dei fructum Deo quo benigne susceptus , et in Clara-Valle mo-
attulerunt. Ex (juibus etiam erat unus supra nachus factus , et dcinde Grandis-Silvae pastor
memoratus vir nobilis Aiexander, qui eo tem- effectus adeo , in sanctitate vilae profccit, ut
pore vivens , et saecularis scienti<e typho tur- poslmodum fieret Cisterciensis coenobii abbas ,

gens; divitiarum quoque et transitorii honoris ac totius Ordinis Pater universalis ". licxc nos,

" Insignis hic locus ad illuslrandam dij,'iiilalini abbalis Cislerciensis , de (\m> \'h\c epislolam 4 ,
num. 3 ,
et episl

lam :, , num. 1, ul)i Commissor appellalur. Confcr cpislolam 6, nunt. 1. Idem abbas - Ordinis Talcr univmalis
ilem ab llerbcrlo appellalur, infra , iium. 17.
 , , :,

1)365 S. BERNARDI ABBATIS Vll A 1 ,

235«

sicutab eodeni Doi lamulo Alexandio audivi-'*""ille : - lloc, » iii(|uit, « pro certo scias, quia si

uius , iidcli relatione depronipsinuis. A » in tali conditioiic ac projiosilo niortuus lueris,

» corau» l)c() uiouacluis iuvcnicris. » Kcccssit
illunujuc rccenter niortuum ac sepultum au-
CAPUT XXI.
dicns, scpulcrum apcrirc prsecepit; dicentibus
quid vcllet faccre, rcspondit « Volo
: vidcre
De uura saceidotis concubinarii , et monachi quondam
ClaiiB-Vallensis , conversioue. » utrum in scpulcro jaceat monachus, an clc-
w ricus. » « Clericum, » inquiunt, « in habitu

34. Monachus quidam de monasterio ejus et » saeculari sepelivimus. » Rcjecta terra, non in

disciplina exiens, rcjecto habitu , suadcntc veste qua scpultus fuit, sed in tonsura ct in

diabolo ad sa>culum rediit, et parceciam quaiii- habilu nionachi cunctis apparuit : ct magnilica-

dam rej;;eudam suscepit. Erat quippe saccrdos :

tus cst ab omnibus Deus.
ct quia sa'pe peccatum pcccato punitur, descrtor
Ordinis in vitiuni labitiir libidinis. Concubinam, B CAPUT XXII.
sicut multis consuctudinis est, ad sibi cohabi-
tandum accepit, dc Ac- qua et liberos genuit. Ue vocatioue Armilfi viri nobilis iii Flandi'ia , et poeui-

cidit Do-
ut post annos plurimos, miserante teutia ijisi a bealo Beiuardo iiiiposita.

mino, qui neminem vult perire, sanctus Abbas

per villam, in qua morabatur idem monachus, 35. Dum reverendissimus pater Bernardus
transiret, et ad donium illius hospitandi jjratia aliquando provinciam Flandriae intrasset, et

diverteret. Quem illc cognoscens, et quasi pro- rctia Dci quaquaversum capturam animarum
in

j)rium patrem cum multa reverentia excipicns, laxassct, et nobilcs et litteratos viros multos dc

devote ministravit, et tam ipsi, quam jumcntis fluctibus sa?culi ad littus conversionis attrahcret

neccssaria copiosc procuravit : non tamcn co- inter cseteros illustris quidam Arnulfus nominc
gnitus est ab Abbate. ?Jane cum Vir sanctus de Majorca, divcs et dclicatus nimis, secreto
dictis matutinis paratus manibus ejus se reddidit. Fuit autem utrius-
esset ad eundum, nec in

posset loqui sacerdoti, eo quod matutinis sur- C que consilium rem silentio tegere propter quae-
gens isset ad ecclcsiam ait filio ipsius sacer- dam impedimenta saeculi, usque ad ultimum
,

dotis « Vade, dcfcr :nuntium istud domino dicm quo egrcssurus esset de tcrra et cognatione
» tuo. » Erat autem puer idcm mutus a nativi- sua. Erat enim magnus paterfamilias, ornatus

tate. Qui praecepto obediens, et praecipientis filiis ct fratribus, tantisque divitiis irrctitus, ut

senticns in se virtutem ad patrem cucurrit, et,

absque suorum damno et scandalo gravi ab-
sancti Patris verba vcrbis valdc absolute ex- rumpere se non posset, nisi prius domum sa-

pressit, dicens : « H?ec ct baec mandat tibi picnter ct cautc disponerct. Intcrea vero duni
» Abbas. » Pater primam (ilii vocem audiens, silcntium istud tcncrent omnia, ct arcani hujus
et prae gaudio lacrymans, ut secundo ac tcrtio ncgotii causam ipsi duo soli in mundo scirent
eadcm verba repeteret, admonuit; et quid sibi factum est verbum Domini ad quemdam rusti-
Abbas fcccrit, in(|uisivit. Cui illc : « INihil aliud cum armcntarium, cum boves minarct ad ara-
» mihi fecit, sed solumniodo mihi dixit : Vade truiii, dicens : « Vade, dic Arnulfo de INlajorca,

» dic domino tuo verba ha;c. » Ad tam cvidens D » ut secum ducat te in Claram-Vallem, quo
miraculum sacerdos compunctus, festinanter ad » proxime iturus est ad conversionem ; et tu

sanctum Virum venit, seque cum lacrymis ad »cum eo convertere, » Audivit vero vocem, sed
pedes illius jirostravit « Domine, » inqnit, : ncmincm vidcbat. Facla autcm hac vocc, coepit
« patcr, monachus vester talis ac talis fui, et tali paiipcr illc atteiitius orare, ut si a Doiuino ser-

» tempore a tali monasterio recessi. Rogo igitur mo fuisset, revclarct iterum auriculam ejus. El
» Paternitatem vcstram, ut liceat mihi rcdire adjccitsccundo loqui ad ipsum, rcpctens cum-
- vobiscum ad monastcrium, quia Deus in ad- dcm scrmoncm. Acccpto itaque secunda vice
• vcntu vestro visitavit cor meuni. » Cui san- oracuh», Nciiil ad pi;cta\atuiu viium, ct ait :

ctiis : '• Exspccla nic hic, cl cgo |)ciacl() iicgotio M Vcibuiii iiiilii ad tc doiuinum ni(>uui. » A quo
ciliiis icvcrlcns ducaiii te niccum. > Tinicns cuui fuissct ductus in parteiu, prociditatl genua
illc nioilcm, quam priiis iion timcbat, rcspmi- cjus, dicciis : • Obsccro tc pcr Chrisliim Domi
dil : "
Doiiiiiic, liiiico iiitcrim moii. ' Ad h.c( '
niiiii iKislium, ul ducas iiic ad Claram-Vallcni
 », ,,

23; LIBER VII EX EXORDIO MAGNO CISTERCIENSI. 2368

» tuam, ut salves tecum aniraarn meam; et si'*'"» fnturo; et talem nunc impone poenitentiam
» scire desideras, Dominus pius et misericors A » quatenus post mortem carnis ad recjuiem sine
» secreta tua, causa salutis mcce, mihi revelare » pcena perveniam. » Cui beatus Pater ait « Fac :

» dignatus est. » » ut locutus sum, et securum te facio quia de-

36. Audiens autem nobilis ille paterfamilias » posita mole corporis mox ad Deum sine mo-
verba ista, miratus et laetatus est valde ; acce- » lestia pervolabis. » Hoc ilaque responso quasi
ptuniquehoniinem conduxit ad se ipsum : quem divinitus accepto confortatus est nimis, adco ut
etiam postmodum individuum comitcm itineris deinceps nulla tentationum violentia, nulla in-
pariter et conversionis habuit, habiturus, ut firmitatis molestia posset a cursu desiderii sni
credimus, consortem aeternaj retributionis. Ex- quo totus in Deum pergebat, aliquatenus retar-
plicitis itaque negotiis, pro quibus moram fece- dari.
rat, venit Claram-Vallem, tam submissus hu- 37. Erat autem circa observantias Ordinis et
militate, quam sublimis divitiarum affluentia : custodiam cordis et sollicitus, et timoratus ni-
multaque eidem monasterio de suis facultatibus B mis, ita ut neminem vidisse me recolara tam
contulit, sed et aliis nonnullis coenobiis dona studiosum conscientice propriae mundatorem.
etiam largitus est. Sanctus vero Bernardus de Mirabantur siquidem omnes, praesertim confes-
conversione ejus multum exhilaratus, talem de sionum illius auditores quotidianam instan- ,

eo in conventu fratrum sententiani protulit : tiam , vel potius importunitatem ,

qua eos qui-
« De conversione fratris Arnulli nec rainus ad- escere non sinebat, sicut nec ipse quiescere
» mirandus, nec minus glorilicandus est Chri- polerat conOtendo, plangendo, plorando non-
» stus, quam de resuscitatione Lazari quatri- nunquam de otioso sermone aut signo, si quando

» duani, eo videlicet quod in deliciis tantis illi vel raro subreperet verum etiam super
:

» clausus atque sepultus, velut in tumulo jace- vana et levi aliqua cogitatione, quod caeteri
» bat, et quasi vivens mortuus erat. » Huic au- hominum , exceptis paucis perfectis, parvi
tem confitenti cum gemitu et lacrymis multis pendere solent, se ipsum scrui^ulosissime di-
delicta universa, quae in mundo contraxerat judicabat, et quasi de crimine argucbat. Quia
beatus Bernardus intuens cordis ejus amarissi- C vero veraciter scriptum est, Quetn cliligit Du~
mam contritionem, et ad omne opus bonum niiniis cnrripit , Jlagcllat autem onineni Jiliurn
spontaneam voluntatem, injunxit ei ut oratio- quem recipit '
; nunquam huic venerabili viro
nem dominicam tribus * vicibus diceret, atque' paternae niisericordiai correctio defuit, semper
in suo proposito deinceps iisque ad mortem in eo vitia carnis resecanS, et virtutes animae
perduraret. Quo ille audito, contristatus re- pullulare et fructificare faciens. Denique per
spondit : «jSe, quseso, irrideas famulum tuum ,
annos usque ad exitum suum gravibus
l)Iures
» beatissime pater. » « In quo te, » ait, « irridco ? et diuturnisincommodis flagellatus est, quae
At ille ait « Jejunia septem annorum, vel
: omnianon solum aequanimitcr tolerabat verum ,

» decem quoque, non sufiicerent, mihi etiam etiam gloriabatur in illis, sicut in onniibus di-
» humiliato in sacco et cinere; et tu niihi prae- vitiis. Factum est quodam tempore, dum con-
» cipis orationem dominicam tertio dicere et , quassatus et debilitatus esset usquequaque , ila
» in Ordine perseverare ? » Et sanctus ad ut non sine gravi dolore inclinis stare possct
eum : « Ergone tu me melius nosti, quid te D n^c propter hoc unquam omitteret, ut non ad
» oporteat facere ut salveris? An tibi forte omnem « Gloria » derantationem profunde et
» parura videtur, Ordinem tenere, et in ipso devote divina? majestati inclinando reverentiam
» usque ad mortem perseverare ? » Ille vero exhiberet, ut vespertina synaxis in ecdesia
respondit : « Absit ab aniraa mea tam iniqua celebraretur. Ipso stante retro in choro juxta
» praesumptio : sed |)ropter Deura obsecro, ne quemdam monachum virum aeque sanrtissi-
» mihi parcas in prssenti, ut melius parcas in mum, ccce angelus Domini apparuit ibi in spe-
' Hebr. xii , 6.
" Hiiic faclo obstare videtur Pelii Uannani Opusciilum 1 3 , ubi quosdam nioiiasleriorum iTclorcs arguit , (|uod
' quibusbbet a s.eculo veiiientibus , ctiamsi gravitcr lapsi siiit ,
aliam ixjiiitciitium iioii iiii|ii)iiuiil , iiisi tit cummuiieni
" moiiasterii Ordiiicin scivciit. •• F.t id «iiiidcm vcriini csse potcst dc moiiaslcriis la.xioiis discipliiKC , noii slriclioris,

fjiialis erat a|iud (llanc-Valleiises , inaximc iibi coiiversi aninius iiia|;uo |Mi>iiiiriilia' srnMi atliciliii'. Vide Uinium '}.

Aiialcctoi iim pap. .'MO scpi.

2359 S. BERNARDI ABBATIS VITA, *23GO

cie nulcherrimi monachi adolescentis , cuculla'*"» vita recipio. Siquidem immensa doloris istius
iiuliitiis iiive caiulidiore, quein taiiieii idcin A » acerbitas adco niilii sapit propter spem di-
Arnultus miiiiine videbat. (.luimpie niore solito " vniae iniseratioins, quai m ea reposita est

ad « Gloria » psalmi devote inclinaret , angelus » mihi , ut hac ipsa caruisse mc nolim pro cen-
Domini stabat coram eo , et supplicantis caput « tuplicata mundi substantia, quam reliqiii.

suppositis nianibus sustentabat. Quem cum » Quod siego peccatoret indi^'nus, ita confiteor,

jjia^dictus monachus collateialis ejusdein tVatris w adeo hetilicor etiam in angustiis meis : quo-
Arnulli cerneret, et e.\ lulii^ore vultus et habitu » modo, putamus, sancti et perlecti viri tri-

angelum esse deprehenderet;
super angelico aspectu accessitque ut teneiet
eum et devote amplexaretur. Cuinque expan-
,
laetatus est valde M pudiant et exsnltant in consolationibus suis?
, » Vere etenim spirituale gaudium, quod modo
» est in spe, centies inillies exsuperat sajculare

sis manibus vellet tenere atque constringere o gaudium ,

quod nunc est in re. Si quis autem
sibi , ille subito evanescens recessit ab eo : sed » sa^culum relinquens, et ad conversionem ve-
subito iterum appai"«ns stetit in alio loco. Vi- B » niens, centuplum istud accipere non mere-
dens vero illum monachus denuo cucurrit ad , » tur; constat profecto quod adhuc omnia per-
eum, et simili modo nitebatnr apprehendere » fecte non reliquit, sed ex propria voluntate,
eum : sed mox angelo disparente, et protinus » quae est mala proprietas , secum retinet ali-
alibi reapparente, frustratus est homo a co- » quid. » Hoc illo dicente , mirati sunt universi
natu suo. Quod cum pluries factum fuisset, ab homine laico et illitterato sententiam talem
tandem angelus ex toto disparuit, et qui se esse prolatam ; nisi quia manifeste dabatur in-
videndum obtulerat , teneri omnino non per- telligi quia Spiritus sanctus, qui eum flagellari

tulit. in Gorpore graviter permittebat, intus suavittr

38. Laborabat aliquando athleta Dei Ar- in anima inungebat: cujus nimirum sacratissima
nulfus doloribus viscerum ,
quibus frequenter unctio ,
quemcumque tetigerit hominem , docet
nimiuin arctabatur : et erat languor fortissimus, de omnibus quae oportet. Isle ergo vir sanctus,
ita ut deficiente vitali spiritu pene usque ad cum jam de maiiu Doinini suscepisset duplicia
mortem angustiaretur. Cumque aliquandiu mu- C pro omnibus peccatis suis, tandein longo cru-

tus et insensibilis jaceret, de vita ipsius despe- ciatus martyrio, et tanquam aurum in fornace

ratuin est ob hoc oleo infu-morum inunctus

, et probatus ,
pacatissimo soinno obdormivit in
est. At ubi primum respirare potuit, erumpens Domino : de quo certissime credimus quia juxta
in vocem confessionis et laudis ait :« Vera sunt beati Bernardi sententiam, mox ut a corpore
» omnia quse dixisti , Domine Jesu. » Quod cum exivit , ad Deuin sine poena pervenit. Quid ergo
saepius iteraret, stupentibus qui aderant, et huic pauperi Christi unquam defuit in die cer-

percunctantibus quomodo se haberet, aut qua- taniinis sui ?qui secundum prophetam conlidens
re ista diceret : nihil Domino, mutavit fortitudinem carnis in ro-
aliud respondebat, nisi, in

quia vera sunt omnia spiritus non considerans quid caro posset,
,
quae locutus est Deus. bur ,

Quidam autem ex ipsis dicebant, quod prae sed quid Ordo et Regula praeciperet et quasi :

acerbitate doloris cerebro turbatus esset et signaculum posuit super cor suum verbum con- ,

quasi aliena loqueretur. Quibus ille respondit suinmans et abbreviatum quod a sancto Patre : ,

« Non est ita, fratres, sed sano capite et mente D acceperat ut scilicet pro omnibus peccatis suis ,

» sobria dico quia vera sunt oninia, quae locu-

,
Ordinem servaret.
» tusest Dominus Jesus. » At illi dixerunt « Et :

» nos hoc verum esse fiiteniur sed tn cur nunc CiVPUT XXIII.
:

» ista comineinoras? Respondit « Dominus •> :

» di(ut in Evangelio, quia si quis affeclibus De monacho ciuoilaui laico , sub ilisciplina Beinardi iiiiro

» parentnm et divitiis inundi |)ropter amorem fervore aJ pfrtcclioueiu virtuluiu aulielaule.

» ipsiusrenuntiaveiit, (•entupluin accipiet in hoc

» saeculo, et vitaiii .etcniam in fiituro'. Ego 31). Non f^turittur, ait Doininus per prophe-
» itaque vim scnnoiiis hiijus in pr;esenti e\- tain , s(ipic/is in sdpuntiti stm , /te(/iif t^a^fs i/t

» perior, ct ccntupluin uieuinjani iiunc iii liac (liviliis suis ; scd iii lioc ^lorictur (jui gloriatur.

Mallli. XIX, VJ.

2361 LIBER VII EX EXORDIO MAGNO CISTERCIENSI. 2362
scire et nosse ego sum Z)rtw/«M*'.""*lens summo diluculo, tempore quo regulariter
mc quoniam
,
,

Hanc formulam perfectius imi- A loqui posset, vix exspectato, reverendissimum

divinpe scientiae
tati sunt hi qui sub beato patre nostro Bernardo
,
patrem Bernardum signo in auditorium trahit, ,

in Clara-Valle coelestis philosophiae disciplinis veniam petit, circumfusa sibi mcestitia inter-
imbuebantur, nonsolum litterati et in mysteriis num prodens cordis dolorem. Requisitus quid
sacra; legis eruditi viri multi , verum etiam hiici causae haberet « Vae, » inquit, « misero pecca-
:

et illitterati quamplures. Qui etsi humanse scien- » tori , omnibus bonis prorsus vacuo, ul qui
tiae fabricam , per quam ad perfectionis cuhnen » hac nocte in illo tali fratre nostro triginta
niterentur, minime consecuti sunt; habebant «virtutes, quibus omnibus pollet, numeravi,
tamen gratiam illuminantem, et Spiritum vivi- » quorum ne ultimam quidem seu minimam in
ficantem qui de omnibus quai oportebat, sse-
,
» me mendico reperire praevaleo. Rogo ergo
culari scientia incomparahiUter cfficacius eos » te , domine pater, ut digneris intercedere pro
docebat. TaHum quidam monachus laicus, non » me ad Dominum ,
quatenus tuis sanctis meritis

littera doctus, sed spiritu, cum esset fervens B » et precibus virtutum opera consequi raerear,
in opere Dei charismatumque meHorum haud
, » quae peccatis meis exigentibus, hactenus ha-
segnis aemulator, didicerat sancti Spiritus ma- » bere non potui. »

gisterio , non altum sapere, sed semetipsum in 41. Audiens spiritualis magister altissimam
omnibus humiliare sacrae religionis studia, , discipuli humilitatem , cujus religionem optime
quae in moribus contubernalium suorum duce noverat, licet ipse qui ea clarus erat, felici
humilitate sedulus scrutabatur magna et prae- , ignorantia se eam habere nesciret, gavisus est
excelsa aestimare; suas vero virtutes ,
quibus gaudio magno valde, desiderans et optans cun-
non raediocriter pollebat , eorum comparatione ctos sibi commissos ita semper in virtutibus
prorsus despicere. Sicque factum est ut emi- proficere, ut tam religiosa infirmitatis suae con-
nentia sanctae humilitatis illos praecelleret, qui- sideratione se proficere quodammodo nescirent.
bus in aliis virtutibus fortassis impar non erat; Quanta vero admiratione dignum censuerit
dum, quod rarum valde in humano genere est, tantae humilitatis praeconium, per hoc eviden-
continue quod sibi deesset, vel quibus alii C tius innotuit, quod
in Sermonibus in conventu

florerent virtutibus, non invidiosus , sed pius fratrum habitis ejusdem fratris aliquoties de-
',

scrutalor attenderct. bita cum laude meminit ; asserens nullam ex

40. Contigit autem ut taliter affectus, qua- omnibus virtutibus quas idem vere monachus ,

dam vice soleninibus fratrum vigiliis interesset. in simplicitate cordis sui enumerarat, tantae for-
Tum vero lethali negligentia seu somnolentia tassis excellentiae fuisse, quantae pia contem-

propulsata, consuetudinaria corripiens arma, plantis erat humilitas ,

qui negligentiores et in-
quibus ad debcllanduminimicum nihil efficacius firmiores quosquc juxta se positos nec videbat,
esse sciebat, ccepit sibi peccata proponere , ne- nec attendebat, solos illos pertinaci studio prae
gligentias quotidianas districte discutere ; se oculis habens quos vita et moribus spectabiles
,

raiserura , se reura , se peccatorem coram oculis esse sciebat, quatenus eorura comparatione
suramaeMajestatisaccusare, consequenteretiam sibimetipsi vita sua in oculis suis vilesceret.
fratrum suorum , sicut solebat, vitam conversa-
tioneraque magnificare et beatificare. Caeterura D CAPUT XXIV.
unura quem gratia virtutum multos alios ex-
cellere non semel notaverat , secretario cordis De mirabili dono visionis propheticiB ,
qua aliorum
humiliter inducens , ipsius humilitatem , chari- arcana , etiam absentiiim , cognovit.

tatem ,
patientiam , et contincntiam , caeteraque
spiritualis gratiae charismata, quae in illo servo 42. Instabat aliquando sanctissima solemnitas
Dei inveniebat , religioso usque ad unguem Assuraplionis, si rccte raemini , intemeratae et
scrutinio rimabatur, seque in ejus comparatione imraaculatae virginis Dei genitricis Mariae; et
nonnisi pulvercm , et cinercm reputabat. De- fratres grangiarum Claraj-Vallis, ob rcvcrentiam
nique sanctje humilitatis ardorem ,
quem in tam tant;c diei, ad abbatiam fcstinabant. Verum in
sublimi conteraplatione ceperat, forre non va- una ex iis grangiis, quae viciniores erant , fuit

Jerem. ix, 23, 2i. — ' Serni. .30 de Divcrsis , n. 2.

23G3 S. BERNARDI ABBATIS VITA I, 23G4
Conversus quidam religiosus ac tiincns Douni,'*'*i)iae Domina;, quam utcumque didiccrat, se
qui etsi pro simplicitate sua perfectiora quaeque A scire invenit. Ilanc itaque tanquam verbum
sacrae reliyionis apprelu lulere neipiibat, bona; consummans et abbreviatum, in quo plenitudo
tamen voluntatis et devotionis existeiis, piissi- totius devotionis inveriiri posset, assumens, et
uuun Dei Genitrieeuj ilominam nostram sincero oculos ad ccelum dirigens, venias " veniis, su-
venerabatur affectu.Cum autem magister gran- spiria suspiriis, salutationesque saUitationibus
giae ordinaret (piisnam ad abbatiam ire deberet, superaddidit et in tali negotio reliquum noctis,
;

vel qui ob tutelam domi remanerent, iuter CcTc- et diluculi partem sine taulio transegit. Divina
teros (pii remansuri erant, eidem fratri cura namque cooperante gratia, quae tantum fervo-
custodiendarum ovium comniissa est quam : i-em in corde sui pauperis accenderat, identitas
commissionem licet aegerrime ferret, quoniam mater fastidii, noverca devotionis, miro et
sperabat et multum desiderabat, divinis hymnis contrario modo fastidium propulsabat, et devo-
quos in lio-
et cantilcnis spiriliialibus interesse, tionem e.xacuebat, dum verba illa suavissima,
norem Reginae conventu de- B et omni melle dulciora simplici corde prolata,
coeli a sancto illo

votissime persolvendas fore sciebat; nihil tamen itidemque crcbrius repetita, favorem ct gratiam
ausus contradicere, obedientissime paruit im- universalis DominK oranti et suspiranti celerius
peranti. Unde^accidit ut devotio sancta, quam iuipetrarunt.
mente conceperat, quamque per inquietudinem 44. Denique quod non frustra in gemitu suo
terrenaeoccupationis, quam obedientia injunxe- laboraverit, nec incassum misericordiam a Ma-
rat, perdere timebat; eadem obedientia prom- tre misericordiae quaesierit, Dominus reveren-
ptamvoluntatem ipsiusremunerante, velutignis dissimo abbati Bernardo per s|)iritum revelare
scintillans et a?stuans , in prajcordiis ejus magis dignatus est : qui divinis hymnis expletis, sa-
ac magis dilatata, ferventior efficeretur. crisque mysteriis in honore praecelsae Dei geni-
43. Nocte itaque sacratissimae celebritatis , tri(;is et virginis Mariae a singulis sacerdotibus
dum sollicitiis excubias supra gregem suum in devotissime celebratis, cum inconventu fratrum
pascuis quiescentem servaret; factum est ut so- ob tantae solemnitatis praerogativam commen-
nitus signi matutinalis, quo fratres ad divinas C dandam sermonem faceret, Spiritus sancti gratia
laudes persolvendas in ca^nobio excitabantur, vehementer ignitum, inter caetera sic ait. « Et
quodque ob conticinii silentium procul audiri » quidem fratres mei dilectissimi, dubitare fas
,

poterat, aures ipsius reverberaret. Tum vero » non est, vos Domino Jesu Christo vero regi,
concaluit cor cjus in ipso , et in meditatione » necnon et speciali patronae nostr.ne gloriosae
ipsius exarsit iguis, cogitantis sanct* illius mul- » virgini Matri ipsius sanctum beneplacens et
titudinis frequentiam, sed et fervorem ac de- » acceptabile devotionis nostrae sacrilicium hac
votionem ,
qua scilicet sincero affectu piissimae » nocte obtulisse ; ideoque fructum laboris
Matri misericordiae ca>Iestis hainioniae odas in » vestri, mercedem seternam apud Dominum,
commune persolverent; seu qualiter singuli » et eanulem beuignissimam Protectricem no-
quique ad se in secreto suo ejusdem beatae Vir- » stram vobis repositam esse certissima fide
ginis patrocinium votis et suspiriis implorarent. » tenere debetis. Verumtamen scire vos volo,
Protinus ergo exsurgens, tantaeque devotionis » unum ex minoribus et simplicioribus fratribus
pro modulo suo particcps eflici cupicns, versus D " nostris Conversis, quem obedicntia hac nocte
illam plagam coeli,qua monasterium situm erat, » in montibus et silvis istis sub dio tantie fcsti-

vultu ct animo intentus stabat. Dehinc consue- » vitatis gaudia cclcbrare coegerat, tam jucuu-
tudinariis precibus, quae Conversis vice matuti- » duni, tam dcvotum, tam festivum Domina^
narum statutae sunt, quaiito potuit dcvotius » nostrae luatutinaruin cxsolvisse scrvitium, ut
explctis ; cum in paupere armariolo cordis sui » nullius noslrum, (piantiimcimupic suspensa
enixius quaM-eret, <piid prccis , scu (piid laudis » contcmplatio scu intcnsa devotit», ipsius de-
sanctaeTheotoco dominae nostra orfcrrct , uiule » votioui , (piam non alta contemplationis sub-
protelatas et in longmii valde produitas fra- » limitas , scd siibmissa saucta' simplicitatis
trum vigilias ali(pio iiiodo reco upcnsaie po- » lumiililas effecit, pr;efcrri potuerit. >• Qiio au-
tuisset; iiihil aliud praeter saliitatioiiem cjiisdcin dito mirati suiit iiuivcrsi, pneci(tuc vcro uoii

1(1 csl , Kciniflrxioiics.

 ,

23G5 LIBER VII EX EXORDIO MAGNO CISTERCIENSI. 23GG

solum inirati, sed et gratiilati siint, et vcheincn-"^' Varnihus circa locum ulceris undique corrosis
ter «dificati frat>cs laici, quos obedientia tam A ossa nudata patescerent, et vulnera vermibus
festivis, quain privatis diebus frequenter in scaturirent. Annis itaque pluribus in grabato
diversa opera trabebat : certissime scientes, carceratus, et divinae animadversionis flagellis
quoniain sicut septa claustri et parietes templi humiliter subditus, quot horis vivebat, totidcm
sanctum non faciunt timorem Domini neghgen- pene interitionibus subjacebat. Erat ergo pa-
tem sic etiam negotia quae caiisa terrenae ne-
; ,
tienti aniinae miserabihs dolor et angor a facic^

cessitatis obedientia injunxerit , nihil obesse putrescentis corporis sui, sinuilque servitoribus
poterunt puras inanus in oratione levanti ,
pu- ejus angustia cordis immensa, prae horrore et
raque conscientia Doinino servire cupienti. fetore, quem tabiosnm ulcus continue exhala-
bat. Sod laboris et patientiaj hujus nihih)minus
CAPUT XXV. renuineratio copiosa penes Deum utrisqiie re-
posita. Satagebat autem frater idem infirmus in
De monachi tertio apostatantis conversione, monitis ei ^ doloribus et pressuris suis semper gratias age-
precibus sancti patris Bernardi obtenta , ejusdeinqiie r^j corde crcdens , et ore confitens, sese reci-
paterna rastigatione , et felici morte. pere longe adhuc imparia meritis.
47. Cum autem jam ad purum fuisset in eo
45. Conversus quidam, cum de doino Clarae- scoria excocta peccati, ut secundum Sapicntis
Vallis levitate sua tertio fuisset egressus tertio- dictum, ablata rubigine de argento egrederetur
que receptns, tandemque salutaribiis monitis, et vas purissimum ' ; tandem educta est anima ilhi

sanctis precibus beati Bernardi abbatis com- beata conflatorio purgationis, et vehit argcntum
punctus, coepit apostasiae suae praecipitium , in igne examinatum , munda et nitida, cuin caete-

quo jam tertio graviter perichtatus fuerat, totis ris misericordia; vasis translata est ad palatium
medulis cordis horrere , et quid poenitentiae vel summi Regis. Sed antequam de hicu miseriae et
satisfaclionis Doniino pro tain enormi reatu suo de luto faecis educeretur, ad consohitionein om-
offerre posset, enixius quaerere. Et inspirante nium vere poenitentium ineruit in hac vita prae-
Domino cogitavit et intellexit ad promerendam C hbare fructuin laboris et patientiae suae, et ne-
veniam dehctorum , et ad obtinendam gratiain scio quid ineffabile de illa superna dulcedine, ad
virtutum nihil efficacius, nihil in conspectu Do- quam sine fine fruendam in proximo erat ad-
mini acceptabihus esse sacrificio cordis con- mittenda , praegustare. Qua gustata tancjuain
triti , et spiritus huinihati, quod sohim regno musto cadesti inebrialus', protinus erupit in
coelorum vim facere praevalet, et formidabilem jubihim praeconii ccelestis, et serenata facie coe-
cunctis divinae justitiae districtionem gemitibus pit idiota, et qui nunquam cantare aut legere
inenarrabihbus flectere consuevit. Haec itaque didicerat , cum suavissima meh)dia quosdam
arma corripiens, ct se ipsum conlra se-
pietatis novos muUumque delectabiles hymnos ac mo-
metipsum erigens, primo quidein universas duh)S cantare de canticis Sion.
Ordinis observantias sine dissimulatrice negh- 48. Facta autein hac voce, convenit miil-
genlia ,
quantum potuit , observare studuit, et titudo fratrum videre cum grandi miracuh)
insuper quotidianis precibus et himentis prae- hominem tantis miseriis et calamitatibus op-
terita sua peccata dihiere soUicitus fuit, sahibri D pressum, in ipso inortis accessu cantando ac
prorsus exemplo stantcs, ne Uibcrentur, lapsos, tripudiando insultantein , et quodammodo di-
ut erigerentur, informans. centein : Ubi csty mors, victmia tun ' ? Eccc ego
4G. Caeterum disponente Domino, qui for- magnus peccator, et paupercuhis homuncio
tioribus peccatis fortiora solet adhibere medi- quoniam stigmata Domini Jesu in corpore meo
camina, quique ineffabih pietate sua quandoque pro nomine ipsius patienter sustinui tc, larva- ,

vasa contumeiiae transfert in vasa honoris et lis uml)ra, matcr ma'roris, cxterminatrix gaudii
gratiae, ingrcssa est putredo in ossibus fratris ct perditrix vitae, nou tiinco, scd j)otiiis con-
praedicti, et percussus est circa femora ulcere temno, scicns te absorptain ct pcnitus aiinihila-
pessimo, apostemate canceroso , et crescentein tam in victoria crucis Domini nostri Jesu Chri-
dies anguslia languoris, totus contabuil , ita ut sti. Ila ergo praeccntor noster inoduli/ans, et

l'ro\. XXV, \. — 'I ("or. xv, 5;'!.

 , »

2367 S. BKRiNARDI ABBATIS VII A 1, 2368

Alleliiia quod in plateis coelostis JerusalemTre-'*"*» vindices tibi quod nullus unquain regum vel
,

quentatur, quodauunodo prjeoccupans ,

quid A » principum, quantislibet auri et argenti moli-
post mortem carnis factiu-us esset, in carnc « bus potuit coniparare.
adluic corruptibili positus pra'sago miraculo 50. Ad haic ille respondens blando vultu, et
declara\ it : sicque Uvtabundus et laudans , in tranquillo animo dixit « Bene, pater charissi-
:

voce cxsultationis et confessionis beatara ani- » me, bene utique perorasti, et vera suntomnia
mam illam exhalavit. De cujus felici consum- » qua? dixisti verumtamen, si jubes,loquar ad te
:

matione bcatus Bcrnardus hilaratus, sermonem » dominum et patrem meum, et paucis aperiam
devotissimum ad fratres in capitulo fecit, com- » unde mihi pauperi et misero suggcri potuit
mendans in eo dignum poenitentiae fructum, et » tantae, non praesumptionis, sed, ut ego spero,
admirabilem patientiam ejus omnibus proponens » devotionis occasio. Nam si vera est illa prae-
exemplura. » dicatio vcstra, quam nobis sa^pius inculcastis,
» quod scilicet regnum Dei non carnis nobili-
CAPUT XXVI. B » tate, non terrenis divitiis possidetur, sed sola
» obedientiae hanc unam
virtute acquiritur ;

De sancto Bernardo , securitateni sive fiduciam cujusdam » sententiam tanquam verbum abbreviatura a
,

moribundi redarguente , seu potius tentante. »Domino, sedula coramemoratione apud me

» continui, ponens illud quasi signaculum super

49. Conversus quidam de fratribus Clarae- » cor meum, assidue meditando et super bra- ;

Vallis , innocentis vitae, et conversationis ho- » chium meum sollicite operando. Quaerite
, si ,

nestae , cum graviter aliquandiu segrotasset » placet, ab oninibus magistris et sociis, quibus
tandein ad extrema devenit. Introivit autem ad » me obsequi ac servire jussistis, et si cuiquam
eum gratia visitationis beatus Bernardus, et » illorum aliquando inobediens fui, si de fratri-
confortans eum ait : « Confide, fili, quia migra- » bus nostris querapiara verbo aut signo, vel
» turus es jam nunc de morte ad vitam, de la- » quolibet alio modo, quantum in me fuit con- ,

» bore temporali ad requiem sempiternam. » » tristavi. Quod

si operam dedi omnibus in
Ille vcro cum ingenti fiducia respondit : « Quid- C » Christo obedire, omnibus scrvire, cunctosque
» ni pergam ad Dominum et Creatorem meum? » per Dei gratiam diiigere ;
quis prohibere me
» Vere confido et quantum de misericordia
, » potest, ut de misericordia ipsius non confi-
» Domini mei Jesu Christi proesumere audeo, » dam ? »

» certus sum quia cito visurus sum bona Domini 51. Beatus itaque Pater cum tale responsum
» in terra viventium. » Porro bcatus Bernardus, ab homine rusticano accepisset, gavisus est
ut crat medicus sapiens, pastorque sollicitus, gaudio magno , et ait : « Vere beatus es, fili

timens horaini rusticano, ne tam fida responsio » charissime, quia caro et sanguis non revelavit
de praesumptionis magis temeritate ,
quam de » tibi sapientiam hanc ; sed Pater coelestis ipse
conscientiaj puritate procederet, ait : « Signa » te docuit, ipse posuit animam tuam ad vitam,
» cor tuum frater, signa cor tuum quid est
, : » rectissimoque tramite perduxit ad patriam.
» quod locutus es ? Unde tibi subrepere potuit » Jam ergo securus ingredere, quoniam pate-
» tantae pra;sumptionis audacia? Enimvero tunc w facta est tibi janua vitaj. » Defuncto itaque
» es ille pauperculus et miserabilis homo ,
qui D fratre et exsequiis celebratis , ven«>rabilis Pater
» cum nihil aut prope nihil haberes in sa.'culo, de conversatione ct consummatione ejus ser-
» necessitate forsitan magis, quam Dei
tiraore monem in capitulo luculentum sua illa devotio-
» cogente ad nos confugisti , multis precibus ne et facundia peroravit, omnesque illius exem-
» tandem aditum impctrando? Nos vero causa plo ad amorcm obedientia! mirabiliter accendit.
» Dei collegiinus inopem, et parem te fecinuis Vehcmcntcr naiuqiie aHectus luit iii responsione
» in victu ct vestitu , caeteris(pie commoditati- illiiis; et magis congratulaliatur ei super obe-
» bus, his qui nobiscura sunt sapientibus atque dicntiae virtutem , et super ipsius animi purita-
» nobilibus viris; et factus es qiiasi unus ex illis. tem , (piam si vidisset eum signis el prodigiis
» Qiiid igiliir tribuisti Domino pro omnibiis coruscantem.
»istis? Et ccce non siiflicit iiigratiliidini tiia*
"gialis accepisse te tol beiiclicia dc iiiaiiii l)o-
» iniiii , nisi ct rcgniiiu ipsiiis lia'icditari(i jiirc
 ,, ,

2300 LIBER VII EX EXORDIO MAGISO CISTERCIENSI. TMO

'*'^tatem excessisse videtur. Id testimonium enim
CAPUT XXYII. A tanti miraculi, eadem pclvis in secretario do-
mus, quani tunc Pater sanctus ordinavit, sumnia
De convenlu fratrum in Sueciam per sanctum Bernardum cum reverentia servatur. Porro pra;dicti fratres
misso , qui et uni eoruni promisit , fore ut in Clara- videntes perspicuam divinae gratiae praesentiam
Valle morerctur, et sepeliretur. adesse, stimulos edacis tristitiae rcprimentes,
gavisi sunt : et licet remotissimas, et in ultimo

52. Postquam aquila illa grandis magna- climate aquilonaris brumoe abstrusas natio-
rum alarum, multarumque plumarum ,
magnus nes, non sine quodam horrore spiritus adire
videlicet pater Bernardus magnus , meritis possent, tamen eamdem gratiam Dei meritis ,

subliinis sanctae contemplationis alis , ornatus et precibus sancti Patris nostri intervenienti-

varietate virtutum, medullam ccdri,id est per- bus, se comilaturam pia confidentia praesu-

fectionem rcHgionis, quam de summitate Li- mebant.

bani, id est de altitudine divinae gratiae, acce- B 53. Erat vero inter caeteros adolescens qui-
perat, in solitudine Vallis absinthialis ])lantavit, dam honestae indolis , et columbinae simplici-
quatenus eadem Vallis mediante amaritudine tatis, Gerardus nomine, oriundus de provincia
poenitentige verteretur in Claram-Valleni : coe- Germaniae secundae , civitate Trajecto ;
qui

pit jam religio ipsa transplantari super aquas impatientius aliis dolens , cum lacrymis di-

multas, id est, diversarum nationum cervico- xit ad Virum Dei « Beatissime pater , ego :

sas ac tumidas voluntates, tanquam caeruleos » juvenculus relicta domo paterna,

misei-abilis

undarum vortices, ad verae pietatis cultum in- » spretisque omnibus quae mihi in hoc saeculo
clinare. Volens autem ideni venerabilis Pater, » desiderabilia et aniabilia esse poterant, re-

in populis aquilonarium partium , sicut et in » ligionisamore Patcrnitatem tuam adii,sporans

gentibns caeteris, aliquem fructum habere ;
pe- » me tua dulcissimapraesentia debere perfrui,
tente religiosa femina regina Sueciae conventum » tuis doctrinis et exemplis informari , tuis me-
fratrum ad illas partcs direxit. Cunique mona- » ritis et precibus adjuvari, subque sanctae hujus
chiet conversi, qui ad hoc denominati fuerant, C » multitudinis umbraculo, a turbine tentatio-
ut hominibus rudibus et indomitis formam re- » num, ct ab aestu juvenilium desideriorum tu-
ligionis et disciplinae traderent, nimio moerore » tari ;
quodque votis omnibus exopto, inter
consternati, precibus quibus valebant, agerent', » sacra corpora fratrum nostrorum in hoc coe-
ne tanti Patris praesentia carituri ad exteras et » meterio quicscentium diein exspectare novis-
barbaras mittercntur regiones, sanctus Abbas » siinum. Et ecce ejicismc hodie a facie tua
respondit : « Quid est hoc, dilectissimi fratres, » sacrique collcgii hujus consortiuin pcrdo ; et
» quod facitis ? utquid irrationalibus fletibus et » insuper desiderata mihi sepultura privabor.
» precibusaffligitisanimam meamPAut numquid » Hinc prorsus, hinc vchementer doleo, quia
» voluntatem meam , et non potius volunlatem » cor ineum conturbatum est in mc. «
» Dci, cui omnes obtemperare dcbeinus, sequor S''!. Compassus adolescenti Vir l)ealus, affli-

» in hoc negotio ? » Erant autem coram eo posila ctam moerore animain affatu blando mulccre
vestimenta et vasa sacra , caeteraque utensilia, curavit, et quae post annos quinquaginta fu-
ad ministeriuin divini officii pertincntia, quaj D tura erant spiritu prophetico praevidens , ait

iidem fratres ,
qui mittendi erant, sccuin ferre ad cum : « Vade, fili charissimc, quo te Spiri-

debebant. Volens itaque ccrtos cos reddere '> tus sanctus mittcrc dignatur, et in agro do-
quoniam a Domino egressus essct sermo , ele- X minico tauquain strcnuus operator labora. Ego
vavit pelvim , quae ad recipiendam aquam sa- » tibi in nomine Domini polliceor, et securum
cerdotis manibus fundcndam deputata erat, et » te facio, quia, sicut dcsideras, in Clara-Vallc
digitum fundo ejus imprimcns dixit : « Ecce hoc » morieris , et ca-lestis Sponsi gloriosum advcn-
» vobis erit signum quod Spiritus Domini mi- » tum una nobiscuni pncstolaberis. » Hanc crgo
,

w serit vos. » Mirum in inoduin rigor et inflexi- tam beatani pii Patris sponsionom, vclutarrham
bilitas aeris teneritudini digiti ejus cedere visa sui desiderii, frater ille suscipiens, gavisus est
est adeo ut cujus quantitatis saccr articulus
, valde, scicns utiquc ncc falli possc , nec fallere

usque hodie liquido valeat dignosci quan-

fuit, : vcllc homincm, qucm sapicntiae ct veritatis se-

tum autem intus cessisse , tantum foris aequali- cretarium csse manifesta signorum et prodigio-
TOM. VI. 75
 ,

2371 S. BERNARDI ABBATIS VITA 2372

rmn dt^clarabant indioia. Ivil itaqiic, cl in cl()iii()'*'"viii subniiltebat, fasti^iunique principatus sui
quain cum caUeris IVatrilius iniliart' niittcbatur, A cflsituilini saiiclitatis ipsius adeo buiniliabat.
Prioris et celleiarii aclministratioues stieiiue jier- iit ali(]iioties lamiliaribus suis diceret : « Qua-
currens , divina larj^iente gratia noinen pariter " cumque bora abhatem Gerardum me videre
et oflicium abbatis sortitus est. Cujus dignitatis « considero, laiito timore concutior, ac si om-
apicem licet invitus conscenderet , malens in >' nia secreta et abstrusa pectoris mei pateant
bumili loco salvari ,
quam in sublimi pericli- » oculis ejus. »

tari susceptum tamen religiosissima? conver-

, 57. Cum autem jain senuisset, et usque ad
sationis nitore decoravit. Quia vero propter deciepitam aetatem pervenisset ,
quadragesi-
paucitatem clericorum vi.\. aliquis de terra con- nium iu ])raelatione complens annum variis ,

vertebatur, Dominus fideU servo suo de ])ar- quoque inlirmitatibus corj)us ejus quateretur;
tibus Germaniaj et Angbae litteiatas et dis- ca'])erunt eum fiatres royare ,
quatenus sicut
cretas personas mittebat, per quas disciplina conimuniter multo tempore cum eis vixerat
monasticae religionis in reguo illo fundata cre- B ita etiam sepulturae locuni apud ijjsos sortiri

scebat, et fructiiicabat competenter in populis, dignaretur. Quibus vir Domini respondit : « Ne,
qui monachi quidem nomen audierant , sed » quseso, loquamini ita, filii mei; oportet mo-
moiuiclium antea non viderant. Ipse etiam do- >' dis oinnibus ut in Clara-Valle moriar, et se-
minus abbas cellerario suo, Abrahain nomine, » cunduin sj)onsionem Deo dilecti Patris mei,
viro jirudenli, universa domus ordinatione in » cum sanctisqui ibi pausant in pace,inid ipsum
temporalibus, cunctisque negotiis exterioribus » dormiam et requiescam. » Causantibus illis,

commissis, totum se sj)iritualibus studiis inan- et dicentibus, Quomodo te, Pater, illuc
« redu-
cipavit animabus lucrandis intendere, in ser-
: » cere jjoterimus, cum praHer veteranae sene-
vitio Dei vigil et sollicitus inveniri, frequens » ctutis incominoda tot et tantis infirmitatibus
esse in labore, dum alias vacaret, frequens n quassatus et debilitatus sis, ut vix ad proxi-
etiam in lectione, corporale subsidium de coin- » mos terminos Danorum sjjirantcm te jierve-
muni quaerere , et j)er omnia forinam j)ieta- » nire posse putemus? « euin multa fiducia re-
tis , et religionis fratribus suis studens exhi- C spondit : « Veibnm Dei validum et forte, vivum
bere. » et efficax, quod jier os reverendissiini Viri
55. Tanta quoque mansuetudinis et patientiae » auribus meis infusum ,
jjenetralibus cordis
gratia pollebat, ut cum quadam vice monachus » mei arrhain bonae spei hujus qua feror, in-
quidam ,
quem jjro culpa castigarat , maligno » didit, j)rosj3eros in hoc itinere successus prae-
sjiiritu afflatus , descendentem eum J3er gradus » stabit ; vos tantum quod praecij)io, implere
dormitorii jjugno tain valide j3ercussisset, ut » curate. » Itaque gestario inter duos equos
dolor non modicus ictui succederet; tantai jjer- comjjosito, in eo collocatiir, et non sine grandi
versitatis hominein non solum non ejiceret, seu miraculo a finibus orbis j)er tanta terrarum
gravi culjjae subjiceret, sed e contrario seorsiin spatia, j)er tot maris ct fiuminuni jiericula Cla-
eum trahens veniam coram ij)so peteret , suj)- ram-Vallem j)ervenit ibiquc in inlirmitorio ali- ,

plicans ut rancorem quem adversus se habebat, quandiu recubans in bona confessione spiritum,

propter Deum
dimitteret. Caeterum quidquid exhalavit. Accej)it vero desideratae sejiulturje
virtutis,quidquid religionis, tam in se, quam D locum juxta beataj memoriae domni benedicti
in subditis suis dejirehendebat, non hoc sure Humberti tumbam, qui eum familiariter in vita
industriae, sed grafi;e Dei , meritis(jue sanctis- sua dilexerat. Cujus decessum cum rex Sueciae
simi jjatris sui Beriiardi tribuebat. comperisset, cum gemitu jirotestatus est , re-
56. Jam vero si forte agendorum causa ne- gnum et terram suam dignam non fuisse, ut
gotiorum certa necessitas eum de monasterio in ea tanti viri sacra ossa requiescere debuis-
juogredi jiostulasset tantum se ac talem in , sent.
omni discij^lina ct (•oiitiiieiitia saeciilaribus exhi-

bebat, nt tam rex , (jiiaui j)rincipes terra; illius,

sicut revera hominem Dei ipsum venerarentur
et colerent, et audito eo inulta facerent, et li-
brnler eum audirent. Diix etiani lerrae illins ,

\ii' slrmmis ct |)()irns, sr ad rcvcrenlium bcali

 ,

237;J LIBER VII EX EXORDIO MAGNO CISTERCIENSI. 'i37i

"^veniente nocte allatus cst alius toto corpore

CAPUT XXVIII. A debilis ,
proculmit loculo , et corani psallenti-
bus erectus est, et deductus ad altare.

De felicissima morle saiicti patris Bernardi, et operalione 59. Enimvero dominiis Cisterciensis ,
qui
miraculorum eidem per abbalem Cisterciensem iuhi- ciim pluribus aliis ahbatibus sui Ordinis ad
bita. exsequias Viri Dci venerat , considerans tan-
tam iniportunitatem tumuUuantis populi et ex ,

oS.Dilectus Deo et liominibus venerabilis pa- praesentibus futura conjiciens, vehementer ti^
ter Bernardus, dum in Clara-Valle sua feliciter raere ccepit, ne, si crebrescentibus signis, tam
consummasset dies suos, plenus dierum sed , intolerabilis turha ])opulorum concurreret , eo-
plenior virtutum , requievit in pace :ad ciijus rum improbitate discij)]ina periret Ordinis, et
exitum episcopi et abbates, aliique religiosi
, sancta? religionis fervor in eodem loco tepcsce-
viri multiconvenere. Cumque biduum exsequiae ret. Quapropter habita super hoc deliberatione,

celebrarentur, tanta multitudo hominum con- B reverenler accedens, per virtutem obedientite,
venit, ut pene nulla episcopis, nulla fratrihus ne signa ulterius faceret , inhibuit. Sed cuni
reverentia haberetur. INam gratia sanitatum quae dicat Apostolus do Domino noslro Jesu Chri-
affuerat vivo , nunquam recessit a defuncto. sto ,
quia factus est obediens Patri usque ad
Cum enim sanctum corpus sacerdotalibus in- mortem '
; et ipsius exemplo Legislator nosler
dumentis decenter ornatum , revelata facie , sanctus Benedictus obedientiam nobis usque
manibus quoque discoopertis in medio positum ad mortem in Regula proponat * : sancta ct
esset; frater quidam diuturno et gravi morbo vere humilis anima Patris nostri , mortali ho-
epilepsiae detritus , reverenter et humiliter ac- niini etiam post mortem carnis obediens fuit.
cedens, Patreni sanclum, tanquam adhuc vi- Nam signa quae tunc jam radiare co^perant, ita

ventem, lacrymosis precibus, ut sui miserere- cessavcre, ut ex illa die et deinccps nunquam
tur, orare ccepit. Nec poterat pius Pater adhuc publica miracula fiicere visus sit, licet quibiis-
in medio filiorum positus tam gravem filii sui dam lidelibus, praecipue sui Ordinis fratribus,
,

calamitatem dissimulare; sed tanquam diceret, C pro variis incommoditatibus adseclamitantibus

< Fili, ego dormio, et cor meum vigilat; » con- usque hodie deesse non possit. Namque sola illa
tinuo quod petebatur per gratiam Dei con- signa, quae disciplinam Ordinis per turbas con-
,

cessit. Nam ex illa hora frater idem perfecte currentium po|)ulorum miiuiereut, domnum
convaluit, et Abbatem sanctum vivere post Cistercienscm lieri noluisse manifestum est. ,

mortem felici experientia didicit. Pridie eliam GO. Evolutis dehinc post transitum beati Viri
quam reconderetur pretiosissimus ille thesau- pluribus aimis,erat in partibus Italiae matrona
rus puer quidam de proximo viculo advenit,
,
qusedain ,
quain correptam spiritus malignus
prae siccitate nervorum aridum habensbrachium atrociter vexare coepit. Qiio tam lamentabili
el manum contractam cujus netati et debilitati, : casu propinqui et amici ejus vehementer con-
qui praesentes aderant, compassi, tanto hunc sternati , si (piid remedii foret , sedula medita-
fiducialius ad sacri corporis tactum invitavere tione pensare coepcrunt. Erat autem in vicinia
post horam orationis minus nonam ,
quanto id eorum ca^nobium (juoddam Ordinis Cistercicn-
innoccns aetas j)er se j)ra?sumere audebat. Ubi D sis : et siciit mentibus in angustia constitufissj)es
vero brachium aridum brachio sancto, et ma- undecumque concepta solet parare liduciam, ad
nus contracta manui benedictae applicata est, eamdem domum daemoniacam illam causa cu-
repente vigore naturae redeunte, brachium con- rationis duccre communi consilio decrevcrunt.
valuit, et manus libere extendens, et reflectens Quod et factum est. Sistitur misera ad j)ortam
digitos sub oculis totius multitudinis, quae sa- et aliqui ex simul comitantibus, qiii tantum
crum funus quaquaversum circumdederat, jier- maliim abbati et fratribus nuntiarent, opcm-
fectae sanitati restituta est. In cujus curatione que flagitarent, mittuntur. Abbas vero quos-
tantus illico factus est clamor omnium qui ade- dam de senioribus, quos magis noverat spi-
rant, vociferantium in laude Dei,ut vixeum rituales assumens cum cruce dominica ct
, ,

potuerit fratrum disciplina reprimere. Super- sanctorum reliquiis egrediliir ad palirnlem.

» Plnlipp. it , 8. — » Cap. 7.
'2373 S BF.RNARDI AHBATIS VIIA I, 237(i

tainu|iie inali^iuis illc spiritiis per Domiiii ( rii-''""t)()inin() ad (lilataiuium Cistercicnsem Ordinem
eein et saera sanetoruiu |)ii;noia eonjuratus iion A per nniversas oeeidui orl>is plagas, ex die illa et
moveretur, reoordatus est abbas se habere ve- deinceps, copiosissimam dante benedictionem.
nerandas reliquias de capillis et barba sancti Islereverendissimus pater Stephanus post ali-
Rernardi, quos eodem, ni fallor, anno ad capi- quantos annos fratres beati Bernardi ad aedifi-
tulum vadens , in Clara-Valle pro benedietione caiidum domum Clarae- Vallis mittens, ipsum
aeceperat , et ad tutelain continue seeum fere- venerabilem viruin sanctum Bernardum, in ju-
bat : et nihil dieens, manus sub cnculla silenter venili adhuc aitate constitutum, sed sapientiae
quatenus extractis his reliqniis daemonem
niisit, ct religionis maturitate multos canos transcen-
per has ur^eret. Quod pcstifer ille lynceis oculis dentem , ideoque revercudum , illis abeuntibus
deprelieiulens, ca^pit continuo scabellum pedi- praifecit abbatem jam tunc, ;
ut credimus, Spi-
bus tenere sputa jaeere, , lotiiis (luoque corpo- ritu revelantepra?noscens , (juantae proceritatis,
ris indecenti motu, quid intus pateretur ,
pro- quantaequc pulchritudinis cedrus illa futura
debat invitus; et erumpens in vocem : « Eia, » B esset in paradiso Ecclesiae Dei, quantae etiam
inquit, « abbatule, quid vis facerePquid modo multitudinis cojtus, ex diversis mundi partibus
>' mali eontra mc sub illa vcste tua machinaris? collectus sub umbra condensarum frondium
, ,

» Frustra niteris, incassum laboras : serva Ber- id est, multiplicium meritorum ejus, ab aestu
» nardum tuum, nec enim prolicies quidquam. » carnalium illecebrarum foret refrigerandus.
Dicente vero abbate, « Per Domini gratiam , et 62. Sed quis aestimare sufQciat, quam grandis
» hujus sanctissimi Viri merita modo egredie- multitudinis fuerit beatorum ille cwtus, vel ex
» ris ; X ille respondit :« QuidPan excidit tibi quam diversis provinciis et insulis coadunatus?

» quod prohibitum cst ei signa facere ? Hoc ergo INempe, ut de mediterraneis Italiae, Germaniae,
» sciens, securus in hoc meo domicilio requie- Galliaeque provinciis taceam , ipsae extremae in-
» Audiens ergo abbas et fratres qui cum
sco. » ,
sulas Hiberniae , Britanniae , Daciae et Sueciae ,

eo erant, haec verba valde mirati sunt, quod

, qua" finem orbis faciunt, ad hunc coetum perfi-
scilicet spiritus nequam interdietum illud in ciendum crebras personas mittebant; et propter
scutum suae defensionis C Abbateni sanctum etiam locum sanctum celebri
tam celeriter invenerit.
Hajc nos de virtutibus beati Bernardi abbatis devotione venerabantur. Ut etiam de Conversis
breviter perstrinximus, Domini misericordiam taceam, quorum longe copiosior erat numerus,
postulantes quatenus dulcissimi Patris meritis
,
quam monachorum ; post decessum beati Viri
et preeibus nos ab omni malo custodiat, et post simul in uno loco reperti hbelli professionum
tanti patroni sacra vesligia divinae gratiae spicas octingenti octoginta octo, exceptis quampluri-
legentes, aeternpe vitae participio non fraudari bus aliis ,
qui negligentia et longinquitate tem-
concedat. I)oris dilapsi, non poterant inveniri. Ubi vero
aliqui de hoc sacro coetu disciplinae vomere ,

CAPUT XXIX. exculti, virtutumque seminibus receptis adeo

profecissent, ut jam fructiticare aliisque prod- ,

Epilogus Ul)ronmi de vila et geslis sancli patris Beniardi. esse posse spcrarentur; sicut ex diversis regio-
nibus colligebantur , ita etiam niox ad diver-
Fortissimonim athletarum Chrisli viro-
()l. , D sas regiones eausa aedilicandorum coenobiorum
rum in Ordine Cistereiensi illustrium dux et , emittebantur. Siequc fiebat, ut lieet persaepe
signiferexstitit beataememoriae dominusStepha- nonagenarium nonnunquam vero centenarium
,

nus, qui dccimo anno instituti Ordinis Cister- numerum excederent JNovitii nunquam tamen ;

eiensis, pastoralis eura; oflieium in eadem domo saecr ille eonventus nimiai nuiltitudinis angu-
suscipiens, et propagaiuhc religioiiis desiderio stias paleretur.
fervens, cum per continiios (luatuordeeim an- ()3. SaiieUe reeordationis dominus Henricus,
nos paucitatis suae tsedio tam ipse ,
quam fratres Vitae-Scholae, quod coenobium in Dacia dv
est
ejus vehementer alflicti fiiisseiit; (|uiuto deeiino linea (llarai-Vallis ,
primus al)bas, referre sole-
demum anno, diviiia desiiper aspiraiite j^ratia ,
bat, (piia eum esset ^ovitius iii (Mara-N alle, el

iiostri teiiiporis aposloliim beatissimiim Keriiar- iionagiiita lirones iii cella probatoria sub di.sei-

dum cum turba Iratniin et soeionim ejus ad ti- pliiia bcati lieniardi iuslilucieiilur ; (piadam
rociniispiritualis probalioiiem siiscipere iiieruil, viee discuiiibciiiilius eis iiilravit ail visiiandos
 ;: S,

2377 LIBER VII EX EXORDIO MAGNO CISTERCIENSI. '237

(ilios suosidem piissinius Pater, quem sequeba-'** 'sciverit? Tua sunt haec, Christe Domine, opera,
tur Conversus cum sporta inciso caseo plena : A qui glorificantes te, et mandalis tuis obsocun-
et accedens ad praefatum Henricum, qui tunc dantes, ita glorificas, ut servitui, qui secuudum
Prior Novitiorum erat, dulcissima nianu sua praeceptum ApostoH , subjiciunt se omni huma-
frustum casei posuit ante eum , connnonito- nae creaturaj propter te , pleno pietatis judicio
'

rium hoc verbum dicens « Frater, comede : super omnem mortalem naturam , exaltentur
» grandis enim tibi restat via. « Dehinc fidelis a te.
minister magni ilhus Patrisfamihas, qui faciet 65. Caetcrum postquam Ciara illa Vallis pri-
servos suos discumbere, et transiens ministra- mum et clarissimum Abbatem suum post ununi
bit ilhs, per ante universos Novitios transiens, et triginta annos ad supcrni Imperatoris trans-
ac singuhs pitantiam charitatis porrigens, eum- misit pahitium , ut jure tanto esset potentior
demque sermonem per singuhis repetens, et ad subveniendnm, quanto sumniae Majestalis
corpora eorum jucunde refecit, et mentes ad faciem vicinius contemplaretur ;
per sanctos
solHcitudinem arctae et angustae viae, quam tere- B successores ejus, sanctae rehgionis vigor con-
re coeperant, excitavit. Licet voro frequenter servatus, in eadem gloriosa domo iihbatus, du-
viri virtutum de sacro cohegio Clarae-Valhs, ad ravit, sicut in temporibus venerabihs ac Deo
propagandam Cisterciensis Ordinis disciphnam ,
digni viri domini Petri" cjusque successoris do-
per distincta orbis chmata emitterentur; nun- mini Garncrii, postea Lingonensis episcopi
quam tamen aut Iberici aestus, aut Scythici divina favente gratia nobis probare concessum
frigoris horror, seu altera qujeiibet inclementia est. Testis enini nobis est Dominus, quia cum
cceh, animos eorum inchnare poterat , ut non in Clara-Valle disciphnis claustrahbus et sacri
formam Ordinis, quam in Clara-Valle didice- Ordinis observantiis subditi essemus, tantum
rant, in habitu et victu, caeterisque corporis ibi religionis et gravitatis, tantumque puritatis
necessariis virih constantia retinerent, pulchre et honestatis vidimus, ut saepius in gratia Dei
Horatianum iUud sibi vindicantes : exsultantes diceremus in cordibus nostris, quia
si ipse legislator noster bcatissimus Benedictus,
Constantes animi ,
quos uon locus allerat alter. C cujus Regulam professi sumus, in carne vive-
ret, et per se ipsum sanctum illum convcnlum
64. Nec solum diversarura provinciarum epi- regeret; districtius sacri Ordinis instituta in iho
scopi et magnates coenobia de disciphna Viri loco observari non potuissent. Incuria nempe
Dei in suis regionibus fundari postulabant, scd vel levitas seu dissolutio ,
quae est ruina Ordi-
etiam superbarum urbium populi ex discipuhs nis, locum ibi penitus non habebant; sed ver-
ejus archiepiscopos et episcopos sibi ehgebant nantium virtutum, fraternaeque charitatis a?mu-
fehces se arbitrantes, si de tantae perfectionis latio ibi sancta vigebat : quodque magis mirum
fonte, pastores animabus suis providere potuis- est, adhuc singulos austeriori aliqua castiga-
sent : cum tamen perfectae ejusdem multitudi- tione cogere praelatis opus non erat, quia quasi
nis perfectissimus institutor hanc apud Deum et haereditariasuccessionead se transmissum tene-
homines specialem gratiam obtinuisset, ut cum batsanctailla congregatio, vitiadeclinare, ct vir-
dignissimus esset cogi, et ahquoties in archi- lulibusoperam dare. Vidimus ibietiam ex disci-
episcopum vei episcopum electus fuisset; mini- D pulis beati Bernardi seniores, morum gravitate,
me tamen de amica sibi paupertate raptus, religionis integritate ,
prudentia et simplicitate
dignitatis hujus apice contra voluntatem suam reverendos; beatae memoriae domnum Gerar-
insigniri cogeretur. Sed quare nos ista de ca^te- dum Priorem, domnum Gaufridum ejusdem
ris urbibus replicamus, cum ipsum caput mun- sancti Viri notarium ,
phuimumque al) eo dile-
di , ipsa qua; est caeterarum omnium Ecclesia- ctum dominum Ilugonem de Monte-Felici, do-
rum mater, sancta Romana Ecclesia, de hac minum Petrum Catalaunonsem caetorosque tam ,

humiU societate, de hac beati Bernardi discl- monachos, quam conversos, qui a temporibus
pHna, summum Pontificem in plenitudinem po- beati Viri usque ad nostram aetatem durantes
,
,

lestatis assumpserit, et ipsa apostohca curia et exemplum devotionis ot forvoris roliqiu)

cardinales ahquos in partem sollicitudinis ad- corpori sancta' illius fralornltatis effecli , faci-

I l'elr. H. 1.). > Poslea al)bas ordiiie VIII , aiiiio 1181.

•2:ii\) S. BERNARDI ABBATIS VITA I. 23H()

le in sua amabili coriversatione monstrabant ,'***quitur cHccius, ost tanien onini proficere vo-
cjuanlai perfectionis ])lcnitii(lo in Clara- Vallc A Icnti (juotlani ])io(liro tcniis, si non tlatur ultra ;

priniis tliebus clTuIscjat; (luamhxjuidcui ])au- solunuiuc iiolic i^roiiccrc, totius ncyligciitia? et
coruni scnioruin strcnuuin in sacri Ordinis ob- dissolutioiiis , aUiue ad cxtrenuim mortis et
servantiis exercitiuin ,
i)aucoruin adinoduin de- daninationis occasio est.
votio potuerit itnitari. G7. Obsecro itaqiie eos (]ui ista lecturisunt,
GG. Sed cccc duui dc ])uritate rcligionis, (juaj l^er Dominuin nostruni .Tcsuin Cliristum, ne
non soluin in Clara-Valle, scd cliani in Cister- sola lia-c curiositate Icgisse vclint, sed dili^enti
cio , ca;teris(]ue bcne ordinatis doinibus Cister- consideratione ])ensent ,
quid in suis moribus a
ciensis Ordinis multos ad culnien ])erfectionis norma justitiae, quaein sanctis ]>atribus insigni-
primis diebus provexit, loquinuir; quid a prae- ter refnlsit, exorbitet; et quidquid in se a tra-
tato vencrabili viio donino Goardo Prioie in mito veroe relij^ionis alicnum repercrint, totum
ca])ituIo Clarie-Vallis aIi(juaiulo aiidiviuius, non hoc in quotitliano vitioriini et virtutum condi-
sine multo timore et treniore reminiscimur. Is B ctu ad lineam veritatis corritiere
ger lestinent. Nain
namque duni quadam vice ad morum gravita- sicut jure omnium honiinum stolidissimus cen-
tem, discii)lina'que custodiam , nielliflua nos sctur, t]ui atl aiborem viriditate foliorum atque
admonitione adhortarctur ; asscrcbat aiitcriori ubortate fruotus pulcherriniam vonions , folio-
tempore animas fratruui dofunctorum cuidain rum ventrem farciret, et ab ntilitate
inanitato
spirituali viro, ejnsdem coenobii monacho, vi- fructus jejunus remaneret eadem rationisaequi- :

sibiliter apparuisse, se(]iie poenalibus locis de- tate stultissimus reputatur, qui venustissimam
putatos, miserabili querimonia prodidisse : non et lecundissimam seriem strenuse conversatio-
quia gravius aliquod i)occatum commisissont, sanctorum rolcgons volut chronica nis patruni ,

sod quia quolidiaiias iiogliyonlias vitaro minore , ad solam curiosani tantum , vol annales reguin
sollicitudine , quam oportuerat, curassent. Si notitiam rerum eam transcurrit, et nihil ex his
ergo beatis illis tcniporibus quibus negligcntia quae legit, ad accondendum in se compnnctionis
,

vix per rimulas intrabat, rubiyinem culj>ae, di- forvorom ad detoigondam conscientiae suae ru- ,

stricti Judicis animadversio poenalis nimium- C bigineiu ot ad librandam moriim suoruin in-
, ,

que molesta rasura abradobat : quid de nostro- aetjualitatem manu sancta; dovotionis decerpit.
rum temporum miseria sentiendnm , et quando Neque enim propterea patrum praecedentium
negligentia non jam per rimulas, sod por rimas, lautlabilia gesta tlescribuntur, ut vanae et inquie-
vel potius per rupturas tepiditatis irruinpit? tae curiositati sorviatur : sed, ut per ea rudes
Quaproptor, ne forto post nogligentiam et tor- instruantur, inlirmi confortentur, lascivi gravi-
jjoris incuriam mors malitiae ot iniquitatis introt tatem sectentur, tluri corde compungantur, de-
j3or fenestras nostras, quoniam tempus, quod voti ad perfectionem informentur, et ut jier
oinnia coTisumit, etiam religionem enervat, aediiicationem et consolationom legentium san-
ciiin iDrocIivioros sint homines ad soctanda vi- cta Ecclosia roborolur, et laus Doi, cujus dona
tia potius, quam virtutos; discussa totis viribus suut bona nostra, por gratiarum actionem ain-
ignavia, vestij^Mis praecodontiuni patrum viriliter plilicetur.
inhaerere salagamus, eorum memoriam in cor- 68. Caeterum in hac sola j>arte veniam a
dibus nostris vorsando, oorumquo sacros actus D studiosis lectoribus jictimus, quod aliquibus in
frequonter ot libontor rolcgondo : quatoniis pcr locis sensuin , vol sumuiam vorboruni qiuv dicta
roctiludinom oporis ijisorum nobis fortitudo sunt, retinentes, eamdem summam comj^etenti
operis, quasi do speculo lucidissimo appareat; formula orationis vestire curavimus nam de :

sicque salubri vorecundia confiisi, discamus bo- rebus ijisis absit ut, (juantuin in nobis fuit,
,

naetiam qua3 agimus, omnino iin|)orfccta rci^u- iniuinuim saltcin articuluni aliter, (jiiani rei
lare, atqiie ad aiiii)Iioroiu jusliti;o poifoctionom ovenlus luit, uionlicudi libidino hesa conscien-
somjior anhclaro. Si quis voro miiltum proiioore tia jioneremus. Ipse autem aeternus Deus, a*ter-
voloiis, sed noii valoiis, idcoquo laedio affcctus ni Dei Filius, Dt)minus nostor Josus Christus,
remissius agore ca'j>crit , audiat quid sanctus qui in diobus liumilitatis su;e sacramentum
patcr Beiiiardus dicat : « Nolo , » intjuit, « ro- l^orfcct.x' ])trnitcnlia' sanciens, et fundauicntum
n iieiite iicii suiiinius : paiilatini prolicore volo. » vciie roligiouis jaciens ait, .SV (/iiis vntt post mc
Si orgo iii sludio ])roli( iciidi iioii couliiiiio sc- iHitiiv, (iljiir^it s( iiulijisiiiii , tt tollat cruiiiu
 ,

2381 IN LIBRUiM VII FRAGMENTA EX HERBERTO. 2382

suatn, et seqitatur me ^
;
quique extremis clie-'**'aliqua conscripsinius, donet nobis ita vesli^iis

bus istis, quando senescente jam nnindo, (ides A eorum inlirerere, ita simp]icitatis et innoceiitioe
fluctuat, spes titubat , charitas fri!j;escit , inccn- sensum rclinere ita per continentiam carnis in
,

tivum sancti amoris sui per Cisterciensis Ordi- humilitate vera i-oborari; ut ad illam geternae
nis puritatem multorum cordibus infudit, et beatitudiiiis gloriam, ad quam eosdem patres
ejusdeni sacri Ordinis splendidissimam colum- indubitantcr credimus pervenisse, etiam iios,
nam, reveiendissimum scilicet patrem nostrum cooperante gratia Dci ,
quandoque pervenire
sanctum Bernardum in Clara-Valie erexit ipse, : meieamur, praestante codem Domino noslro
inquam Dominus ac Dens noster per merita et
,
Jesu Christo ,
qui cum Patre et Spiritu sancto
intercessionem sanctorum patrum de (piorum , Deus per immortaUa
vivit et regnat saecula sae-

vita et moribus ad aedihcationem posteroruni culorum. Amen.

IN EUMDEM LIBRUM FRAGMENTA

KX HERBERTI LIBRIS DE MIRACLLIS CISTERCIENSIUM MONACHORUM.

LIB. 1, CAP. 5-7, ET I.IB. 2, CAPP. 12-14, 25.

1. — Dfi Acardo Claraj-Vallis monacho. B dormire c^j^perunt : erant enim oculi eoruni
gravati, illudente eis uticjue sj)iritu erroris. Ve-
1. eodem quoque monasterio exstilit reli-
In rumtamen Acardus, cjuia certissime credidit
giosus quidam monachus noniine Acardus, vir , verbum a sancto Patre jirolatuni haud f)osse ir-
quidem genere nobilis sed conversatione nobi- , ritum fieri , somnolentiae spiritum ,
qui ei mo-
lior. Hic autem beato Bernaido abbate suo ju- lestissinuis erat, virili constantia rej)ellebat. Et
benteatque mittente, plurimorum caMiobioriim nunc frontem, nunc tempora fricans, modo j)i-
initiator atque exstructor fuit. Qui dum adhuc los barbae et capitis vellicans, modo manus et
esset in probatione, isdem pater beatissimus faciem lotitans nunc de loco ad locum ambu-
,

Bernardus una die venit ad Novitios consolan- lando se excitans tandcm fallaciae somnum
,

dos ut S3ppe solebat. Terniinato itaque sermo-

, quo premc])atur, Cumque jam prope cs-
evicit.
ne, praedictum Acardum cum aliis duobus No- sct ut signum ad Vigilias pulsarctiir, ecce duo
vitiis traxit in partem, et praemonuit in spiritu quasi gigantaei ^thiopes, nigerrimis cappis an)i-
prophetico, ila lo(juens : « Futurum est, » in- C cti, per ostium domus visil)iliter ingrediuutur.
quit, « ut Novitius ille » (designavit autem eum Is vero qui pra?cedebat, gallinam assataiii in
ex nomine) « ante diem crastinum furtive rece- sj)ico portabat. Porro in ij)so vcru coluber in-
» dat. Vos igitur vigilate, et estote parati , ut gens j)cr caj)ut et caudam infixus erat, qui gal-
» fugientem cum rapinis effugere non sinatis. Et linani eamdem hinc inde cingebat. Cum tali
» si miser a nobis exierit, quia non erat ex no- itaque ferculo accedit ad locum Novilii ; et galli-
» bis, spolia tamen, quia nostra sunt, retinebi- nam fumantem naribus aj)j)Iicat dorinientis. Quo
» tis nobis. » Quo audito niirati sunt illi , ct cum slatim expergcfaclo d;emones cgrediunlur, et
,

silentio pra^stolati sunt exituin rei. Profunda j)er iter quo venerant revertuntur. Illc vero
vero nocte duo cx illis cum fugitivum in lecto quantocius surgit, et vcstimentis unustus j)ost
firniiter dormientcm coiispiccrent , tunc ct ipsi d;emoncs cxit : vcnicns(juc ad ostinm armarii

• .Mallh. XVI , 2'i.

2383 IN S. BERNARDI ABBATIS WIJE I 2384
quotl crat in claustro, inacljinanientis suis nio-'"'in tpiscopatu Treverensi pro
construendo coe-
hebatur lirniaturain eHringcio, ac sccuni tollere A nobio, quod Clauslnmi nominatur, largiente
libros. Porro prajdiclus Acardus celcri iine so- supcrna j^ralia nicrui vidcrcct agnosccre honii-
cios cxcitat, ct prophctatani apostal;e higain ncm sanctum, h(Jiniiicm vere divitcm, et vere
insinuat. Tunc rcccdciitcni paritcr iiisc^iueu- bcatum, nomiiic Schocelinuni. Qui videlicet
tes, rcperiunt illuin pessuhnn ostii concutien- eo ditior, co beatior fuit, quo fallaces mundi
teni. Quos ut ille praiscnsit, illico datis saltibus divitias, tanquam vanitatcs ct insanias falsas,
evolat; et pra?cipiti cursu per ostia poinarii vcrius dcspcxit , ct longius abjccit. Vere eniin
ruens , inurorum taiulcm si-ptis ictinclur atquc noii qui phis habct, scd qui niinus cupit dives
reducitur. In crastinum autem cum malorum cst. Taiito namque fervore hic beatissimus ere-
impoenitens resipiscere nollet, quia jam datus niita mundum deseruit, tanto Christum ardore
erat in rcprobum scnsum, dimissus
est tandem dilcxit, ut tcmporibus et rcgionibus nostris ne-
locum siium. Eadem vcio dic arre-
ut abirct in miiicm fuissc putcmus, qui ei in contemptu vi-
ptusa diabolo dementiam incurrit, ct usque ad B sibilium et carnis mortilicatione possit aequi-
mortem furerc non cessavit. Haic nobis INovitiis parari. Vitam quippe illius omnes possumus
ipse domnus Acardus, cum jam esset aetate de- niirari , multi etiam aemulari, sed nullus imi-
crepitus, plena fide narravit, ut pote qui omnia tari unde et neccsse est amplius venerari. Iste
;

noverat , ct pcrspcxerat oculis suis. enim pro Christo quotidie nioriens, non unam
2. Idem vero confessus est nobis, quod in tantum sed innumeras cruces et mortes susti-
primordio conversionis suae multa daemonum nuit; quia quot diebus in eremo vixit, quasi
bella , niulta flagella pertulerit, multaque eorum tot martyria duxit. Quis namque hominum in
phantasmata videiit. Saepius quidem etiam cum hac vita mortali quantumcumque profecerit
, ,

esset in ecclesia psallcns atque orans, copiosa vel sineliumano cibo, vel sine tecto vel sine ,

coram eo luminaria quasi cereos et lampades indumento, vel sine omnibus his diutius vivere
accendcbant, quae protinus ad invocationein no- possit? Porro vir iste virilis, vir verae virtutis,
minis Christi tanquam vanitas disparcbant. Qua- naturam supergressus humanam, cum careret
dam denique vice apparuit ei diabolus, gladia- C omnibus istis, confortante se Deo per multa
torio cum eo conflictu in modum palaestritae tcmpora non defecit. Annis siquidem quatuor-
decertans , cui crebros ictus et vulnera inflige- decim solivagus ac toto corpore nudus, mon-
bat, atque vicissim recipiebat; ad ultimum vero tibus ct silvis pro Christi amore oberrans et
subactum daemonem colhso capite excerebravit. latitans pcrduravit cnelum habcns pro tecto , ,

Quem dum traherct per capillos, partem capitis aerem pro vcstimento pccorinum victum pro ,

confracti, cum carne et ossibus evulsam manu cibo liumano. Herbis namque agrestibus et cru-
,

retinuit moxque ex ea tam intolerabilis putor

: dis , earumque radicibus , interdum quoque sa-
exivit, ut possibilitatis humanai modum fere gina et glande pro magnis deliciis utebatur,
videretur excedere. Quam cum a sua nianu lon- qiii utique brutorum aninialium pastus magis
gius excussisset, confestim olidum monstrum quam esca hominum esse probatur. Hujus er-
quod videbatur evanuit : vestigia tamen immun- go rigorem propositi inexorabili severitate per
ditiaesuae altius impressa reliquit. Nam per decennium integrum custodivit. Postmodum
uniusanni spatium ex eadem manu tantus fe- D autcm quatnor fere annis ante suam dormitio-
tor jugiter cxhalavit , ut prae angustia cordis ncin, in cordc liicmis, bruma saevicntc asperri-
vix eam valeret vel ori apponere , yel naribus nia , cum tcllus nivibus obruta, et gelu acriore
admovere. Hic ergo benignus ct magni solami- coercita, ncc hcrbas foris exsereret, ncc radiccs
nis vir, multa nobis, cum essemus Novitii, nar- effodi sinerct; tunc a facie famis et hujus fri-
rabat exempla, unde nos in amore virtutum goris sustincre non praevalens, tandcin ut liomo
sa?pius accendebat. De quibus et nos unum sal- jam fere prapiiiortuus, ct obeso corpoic, pclle
tem slilo mandare decrcvimus, eo quod ipsum sola circumdatus, cogcbalur interdum deserta
affectui nostro ardentius iuhaerere sentimus. dcsercre, atque ad proxima rura volcndo no-
lendo dcscendcrc. Veniens autem ad excre-
II. — D« Scliocelinu iigri Trevirtnsis ereiiiita. lorias fjusdciii viciili casas, si (pieiii il>i paii-
pcrculuiii ct hoiicslic convcrsalionis hoiniiiciii
3. Kgo , iiKpiii, dniii alicpiaiido conversarcr manerc cognoscerci , ad ciini libcntius tlivcrtc-
 ,: ,
,

2385 LIBRUM VII FRAGMENTA EX HERBERTO. 238C

bat diversorium tamen ipsius ingredi recusa-'*"hospite, ubinam ille esset. Ille vero respondit
:
:

bat, sed reclinato capite quiescebat in laribus A « Hac nocte « inquit, « apud nos in curia man- ,

» sit. Cui sohto tempestivius recedenti et vale

domatis, vel potius in medio curtis. Hoc autem
maxime procurabat, ut profunda jam nocte ac- » facienti respondimus : Cur, domine pater,
cederet, horaque anlekicana recederet. » tam cito egrederis, cum mediae noctis adhuc

4. Porro homines illi qui digni habcbantur » vix hora transierit? Et iUe : Modo, inquit
,

tanto hospite nobihtari, magnam ei reveren- « venturi sunt huc proptcr me viri quidam roH-

tiam deferebant, ita ut nemo de inhabitantibus » giosi ; a quibus nolo me ad pra;sens reperiri.
auderet ad eum accedere, autin colloquio mo- » Haec autem saepius et propter ahos fecit
lestus existere; nisi forte ab illo permissus » quos ad se nihilominus venturos esse praedi-
aut etiam vocatus : nimirum metuentes ne ad » xit. » Quo audito satis superque mirati sumus,

ipsos amphus non diverleret, si quietem ilhus quod tam cito in astutia nostra ab eo dcpre-
ahquis ibidem importune turbaret. Interdum hensi fuerimus. Calhde namque satis putavimus
tamen apphcabant ei pro foribus modicum stra- B nos egisse , et incautum antequam surgeret
minis, aut veterem saccum, si vel in eo fortasse praevenisse. In quo vidtlicet facto manifeste
requiescere consentiret. Porrigebant nihilomi- innotuit, quod etiam prophetico spiritu non
nus fragmentum ei aliquod hordeacei vel fur- caruerit. Nos ergo scientcs quod absque bene-

furei panis, scientes utique quod aliud nihil placito suo reperiri non posset , per prajdictum
acciperet de quo videhcet pane modicam ah-
: hospitem ei mandare curavimus, obnixe rogan-
quoties crustulam ruminabat, residuam vero tes , ut gratia ipsius qui nos ad ipsum direxe-

partem ad multorum dierutn refectionem secum rat,suam nobis praesentiam indulgeret. Quo
ad eremum deferebat. Habebat quoque vir iUe tandem annuente clementer, veninius et vidi-
locupletissimus circumhgatam renibus semicin- museum, non quasi terrenum hominem, sed
ctiam vilem atque brevissimam , quae verecun- sicutangelum coelestem cujus conversatio tota,

das solummodo corporis partes operire vix in coehs et de ccehs erat. Tunc euh)giis prae-
poterat, cum eura hominibus apparere compel- sentatis,cum sahitationem Patris humiiiter et
ieret ista tam inevitabilis causa. Possidebat ni- C cum reverentia suscepisset ipsaque indumenta ,

hilominus et saccellum parvissimum coUo vel sibi apphcuisset, mox iterum ea deposuit, et
renibus appensum ,
quo supradictas ahmonias ait : « Bencdictus Deus, qui dedit in corde apo-
inferebat. En tota divitis istius viri proprietas, » stolici viri, ut peccatoris et miseri hominis

en gloriosa servi Christi haercditas , et nobile » memoriam habere dignetur. Et nunc pro amo-
patriraonium , cui vere iideli totus mundus erat » re ipsius vestimenta transmissa obedienter
divitiarum. Ipse enim tanquam nihil habens et » accepi, et indui; diutius tamen ea portare non
omnia possidens, in tah nihilo totum obtinuit » valeo, quia nec opus est mihi, nec ipse man-
quandoquidem qui in vih semicinctia totura » davit. Dico autem vobis araicis meis diarissi-
mundum inchisit, dc toto et pro toto mundo » niis, quia nihil est mihi molestius, quam ut
semicinctiam solam Denique quid ahud
elegit. » curae carnis sarcinam odiosam , cum tanta
cuivis hominum confert copia thesaurorum , » difficukate depositam, lassatis et dolentibus
atque infinita possessio rerum , nisi ut praisen- ) hunieris denuo imponere cogar. »
tem vitam ducere, et ahquandiu producere D 6. Nos itaque videntes hominem bcnignuni
possit? ad quam videhcet transigendam huic atque affabilem , cum jara ei (iducialiter loque-
pauperi nostro una vetusti pannicuh scissura reniur, sciscitati sumiis ab eo, cum reverentia
suffecit. tamen , utrunine adhuc de carnis illecebris vel
5. Beatus itaque Bcrnardus, audita virtute dajmonum irritaraentis aliquid raolestiae tolera-
conversationis iliius , dedit nobis in-aeceptum ret. Tunc ille, ut crat honio jucundus, et boni

adeundi et salutandi ex nomine ipsius viium, solatii, cum pauluhim subrisissct, ila loqiii cx-
raittens cliara ci pro signo charitatis nonnulla orsus cst. « Jam diu est, amantissimi fratres,

munuscula, hoc est, tunicam et caligas, ut pro » ex quo per gratiam Dei a passionibus vitio-
ejusamore indueret illas. Nos ergo profecti ad » rum sentio me non raediocriter exoneratum :

easdem partes, una die, cum adhuc tcnebrae >. sed quoniam tentatio est vita hominis super
essent, intravimus lociun ubi quiosccre puta- » terrara, qiiis glorielur (astuiii se lial)er(< cor?
b^tur : ct non invenienles, sciscitati snnuis ab » Si cnim dixcrimus qiiia peccalum non habe-
 ,

23.S7 IN S. BERNARDI ABBATIS VIT.E I 2;{88

» mus, nos ipsos sediiciimis, et veritas iii nobis''**''» cogilationes mcas interdum a vanitatibus istis
X non est. In medio si(|uidem la(iii»'oriuu am- A " veiut a muscis volitantibus inrjuietari, etiam
» bulantes, et hostilibus j^ladiis circuuKpuujue » sine consensu vanitandi. »

» patentes, nisi scuto divinae jirotectionis assi- 7. Cum haic et similia nobis aedihcandi et
» due mimiamur, nunquam cavere poterimus solatiandi causa vir ille niirabilis enarraret ,

» ab his (jui sai^ittant in obscuro etiam rectos tunc beatum jiatrem Bernardum k'|^atione no-
» corde. Conlidimus tamen in Domino, cjuia stra humillime resalutavit, sese(jue orationibus

» fidelis est, et non patietur nos tentari supra ejus devotissime commendavit. Moxque l)ene-
» id quod possumus. Et nunc vobis aliquid e.\- dicens ac valefaciens nobis, tancjuam cervus
» empli «^ratia refero, in quo potcritis advor- emissus a Deo liberis saltibiis ad ojiaca saltuum
» tere, cujusmodi tentationibus ali^juotics in- recucurrit, et veluti avis de manu tenentis ela-
» quietor. Quadam itaque die cum brumalis jisa , laxatis in aera jiennis ad avia nemorum
» asperitas solito intensiore jiruina rigesceret cantando revolavit. Nos igitur videntes, et spi-
» et nix copiosa de nubibus flueret, tunc tor- B ritum loquendi ulterius non habentes, in com-
» membris in terra jacebam. Verum-
j>entibus jiaratione talis ac tantae perfectionis , assimihi-
» tamen rerum Sator omnipotens, qui dat ni- vimus nostras turres fa\illae ct cineri ; et qui
» vem sicutlanam, ct nebulam sicut cinerem antea putabamus nos aliquid esse , cum nihil
» spargit, ijise mihi j^ro lanco amictu ,
qui de- esscmus, turic universas justitias nostras quasi
» erat, niveum opertorium dederat; magnum jiannum menstruatae existimavimus sicque :

» quidem et amj)lum, atque ad unius cubiti j)ercutientes pectora nostra, humiliati atque
» mensuram fere condensum. Qno circumqua- comjjuncti nimis ad propria remeavimus. Re-
» que hitius expanso ita operiebar ut de cor- , feruntur et alia pene innumera de viro illo ma-
» i^ore meo nihil penitus appareret. Tantum- gnalia, quae cjuoniam a nobis tanquam longe
» moch) circa faciem meam virga fumantis remotis diligentius investigata non sunt, si-
» anhelitus ab ore procedens, superjcctam ni- lentio claudimus; illa tantummodo jiroferentes
» vem paulalim undicjue reliquabat et modi- quse fide oculata perccpimus. Hic itaque ter
,

» cam fecerat aperturam. Interea lepusculus C beatus cum revelante Deo diem dormitionis
» quidam ante Hiciem frigoris et nivis fugitans, suae jam jamqueimminere conspiccret, ad unam
» atque ad jiausandum latebras quaeritans, casu de jiropinqnioribus villis accessit, ibique j^er-
» venit ad ipsum foiamen. Qui suavitate caloris cejito dominici Sacramenti viatico , la^tanlibus

» illeclus illico siibstitit, et super caput meum angelis , angelicae jiuritatis animam reddidit.

» ibidem accubavit. Tunc ipsa novitas rei sub- Ad cujus exsequias venerandas viri religiosi, et

» ridere me comjiulit et subripiente mihi levi-

, jiopuli innumerabiles catervatim undique con-
» tate dejectus est aninuis meus a statu solitai fluentes, corpus cjus honorilice sepelierunt, et
» gravitalis, et prolapsus in gaudium vanitatis. super ij)sum novam ecclesiam construxerunt.
» Non solum autem , sed et desiderium incidit Postea vero translatum cst inde corj^us ejus
» eumdem lepusculum , ut facile poteram ma- , apud quoddam nobile castrum, quod nomina-
» nu injecta corripere; non ut enm occiderem tur Luccleburgum et in ecclesia beatae IMariae
,

» aut retinercm , sed quia est animal innocens honorifice tumulatum. Porro ad ipsum tumu-
» atque Icnissimiim , ut contrcctatione et visu D lum ejus miracula ficquenter usque hodie fiunt.
» illius aliquandiu delectarer , et dicatum jiceni- et sanitatcs ac bcnclicia multa ij)So interve—
» tentiae tempus hacinepta laetitia interim con- niente fideliter postulantes accipiunt. Haec et
» sumere non vererer. Diutius autem suggestori similia nobis neoj)hytis domnus Acardus s.rpius

» reluctans dcsidcrium vanum donante Deo

, rcfcrcbat excuij)la ,
quibus rudimenta tiroci-
» supcravi trarKjiiilhxjiic corjKue mancns, jja-
;
nii nostri magnilicc roborabat, at(jue in amo-
» vidam bestiolam sccure (juicsccre feci donec , re virtutum uon mcdiocritcr accendebat. Ad
» tandem ultronea voluntate recessit. En id est j)ostr(nnum autem etiam ipse deljciens, in sene-
» uniim de majoribus tcntameutis (jua; a mul- , ctiite boiia migravit ad Dominum, et sej)ultus

» tisrctro dicbiis tolcrassc me mcmini. Quod cst in scj)uIcro iVatrum suorum.

» vidclicct qiiamvis jocose , ct vcliit cxhilaiaiidi
B vos gratia forlasse videar vobis alaciius (jiiaiii

* o])ortuit retulissc , erubesco tamen ct dolco

 ,

2389 LIBRUM VII FRAGMENTA EX HERBERTO. 2390

'**'prcedonuin , magis quam de receplione spoli-
III. — De fratre laico et Converso Clarai-Vallis. A orum.
9. Hic ergo vir bonus cum in sancto propo-
8. Frater quidam laicus et Conversus in co- sito perseverasset tandem vocante se Deo col-
,

dem ccenobio exstitit, vir religiosus ac summae lectus est ad populum suum, reccpturus amodo
mansuetudinis, qui Deo magistrante didicerat cum cis pra^mia meritorum. De cujus glorilica-
esse mitis et humilis corde. Huic omnes testi- tione visio talis apparuit , cadem qua defunctus
monium perhibebant ,
quod nunquam visus est die. Erat in quodam monasterio longius a
fuisset irasci, nunquam quibuslibet injuriis af- Clara-Valle remoto, monachus quidam religio-
fectus ad impatientiam provocari. Hic inspi- sivs et magnae opinionis vir ,
quem pro sua san-
rante Deo statuerat firmiter in animo suo, ut ctitate omnes sinceriter diligebant, omncs sin-
quoties a quibuslibet fratrlbus suis juste sive gulariter honorabant. Hic igitur eodem die, quo
injuste proclamaretur, toties pro illis oraret ,
praedictus frater mortuus est, etiam ipse mo-
et pro singulis Patf-r noxter prima vice ad mi- B riens ad exirema devenit. Cumque jam morti
nus diceret. Cujus exemplo salubriter instructi proximus videretur, raptus est ab hiunanis, ita
multi Clarae-Vallensium fratrum, eamdem con- ut omni niembrorum officio destitutus, a mane
suetudinem usque hodie quasi pro lege custo- usque ad nonaui in ecstasi positus, tandem ad
diunt. Quadam itaque die cum esset in via se ipsum revertitur, et virtute recepta, lingua
directus, necesse habuit transire per fauces cu- tantum in verba laxatur. Stupentes vero qui
jusdam nemoris solus. Contigit autem ibidem aderant , causam ab eo repentinae discessionis ,

eum incidere in latrones, quieum despoliantes, ac reversionis efflagitant. Quibus ipse respon-
caballum quoque cum sarcinulis rapuerunt , et dit : « Hodie cum a sensibus corporis in spiritu
nihil ei penitus prseter solam charitatem dimi- « sublevatus abstraherer , inveni me subito in-
serunt. Illa vero quia non fuit in sitarcia, ne- » troductum velut in paradiso voluptatis, in
que in forulo foris incaute rclicta , sed firmis- M loco gdorioso atque prseclaro nimis ; ciijus apti-
sima^ patientiae nodis inlus in intimo cordis » tudinem ,
pulchritudinem , atque amoenitatem
sapienter astricta, sicariorum violentiam ti- C » humani sensus angiistia tTstimare non sufficit.
mere non poterat. Salva igitur charitate nihil « Ibi pretiosavasorum congeries atque orna-
Dei.servus amittere potuit, quia pro nihilo illi « mentorum ibi inlinita praeparptio deliciarum,
;

erat quidquid ea remanente amisit. Recedcnti- » quomodo fieri solet in adventu ciijuspiam po-
bus vero latrunculis, ipse cuin paululum pro- » tenlissimi regis aut imjyeratoris. Erant igitur
cessisset prosternitur ad orationem, obsecrans
,
» sancti innumerabiles inimensa gloria coru-
Deum, ut hanc eis remitteret impietatem. Qui- » scanles, quoruni alii ad- alii jam advenerant,
dam ex ipsis a longe subseculus , curiosius ob- » huc de cunctis partibus veniebant, quasi ad
servabat, volens scire quid ageret; et videns » grande spectaculum certatim properantes et ,

eum orationi diutius insistentem, celeri cursu u velut ad diem solemnem undique confluentes.

revertitur ad socios, percutiens pectus suum et » Audiebatur etiam ibi suavitas harmoniae cce-

dicens : « Vae nobis miseris et damnatis ! En wlestis, et resonabat undique gratiarum actio
» moriemur omnes, qui hunc tam sanctum lio- » et vox laudis. Ego vero cum nimis obstupuis-

«minem, tam sancti monasterii fratrem »

et D » sem sciscitatus sum ab angelo diictore meo
,

(siquidem ipso revelante cognoverant quod es- » supcr his qua3 videbam. Ipse aulem respon-

set de Clara-Valle) nostro malo tam male

,
<• » dit Haec est celebritas nova, novi cujusdam
:

» tractavimus. Hic enim ex quo recessit a nobis, » sancti hodie de domo Clarae-Vallensi assumpti,
» non cessat orare cum gemitu et lacryniis nec : » et in gaudia istamodo solemniter introdu-
» dubium est quin ipse Dominum roget etiam » cendi. Hoc itaque diclo jussit nie citius cgre-
» pro suis niimicis. » Quod audientes compuii- » di, atque adhumana reverti. Quod cum ego
cti sunt animo,et venientes inveniunt illum » nimium deterrerer, obsecrabam uKjdullitus
adhuc in oratione flexis genibus iulentum. Cui » ut ab illa felicitate ad miserias corporis am-
mox universa restituunt , et venia supplicitcr » plius non remitterer. Ille vero respondit :

postulata, in pace dimittunt. Quo viso ,

gavi- w Modis omnibus oportct te ad fratres tuos re-
sus est fiatcr ille gaudio magno, Salvatori Chri- » gredi , doncc annimtics qua: vidisti. Qiio faclo
sto immcnsas gratias rcfereus de compunctionc » protiiHis rc\citcris, ct ieternaj istius laetitiae
 ; ,

2391 IN S. BERNARDI ABBATIS VIT^ I 2392

u participium obtinehis. Hujus rei gratia missus'***» urgentibus undiquemorhisjamjamqueresolvi
« sum ad vos, indicarL' ista qu;e vidi , ut ot ipsi A » mc setUio. Qiiod si extra Ciaram-Vallem defe-
u benelacienles proliciatis, et perseveretis in ccro , crit mihi dolor inconsolahilis , ct iire-

bono , scientes utique quia non deerit merces » parahile damnum. Unde necesse est ut vel
« operi vestro. » Et cum ista dixisset, valerecit, »nunc ahire nic juheas , vel satisfacere votis
atque obdormivit in Domino. Planxit autem «mcis; (juia mors accclcrans moram amplius
eum omnis conyreyatio moiiastcrii, ut potc san- laccrc non pcriiiillit. » Cui Vir Deircspondit
>'
:

ctissimum et maguie utilitatis virum ; tlc cujus « Mane in loco tuo, et noli timere. Ego secu-
exemplo omnes erant informati , ct de cujus » rum te facio quod morieris in Ciara-Valle, »

consilio pendchant universi. Illi crgo sollicite Credidit homo scrmonihus Sancti ct mansit ,

tempus lioramque notantcs, cum rcquisisscnt inlcrim in sua pia-lationc sccurior plurihus an-
in Clara-Valle, cognoverunt fratrcm supra mc- nis. Post transitiim vcro b'amuli Dci cum jam ,

moratum eadcm die, qua visio demonstrata est, desidcrii sui stimulos nullo rcprimentc tolcrare

fuisse defunctum. Cujus nimirum inventa est B nequiret, dimisso rcgimine Claram-Vallem se
taUs ac tanta convcrsatio, ut fidem facile faceret contulit; uhi etiam magno Dci dono,magno-
tali et tanto miraculo. que miraculo septennium supervivens, mira-
10. Beatus vero Bernardus cum quidam de hile prorsus in tali aetate vel inlirmitate, fervo-

fratrihus suis hanc visionem coram eo cum ris ac devotionis exemplum nohis omnihus in
grandi admiratione rcferrcnt ita respondit , : fine reliquit.
« Et vos, fratres, ista miramini? Ego vcro magis

» admiror in vohis incredulitatem et duritiam V. — De Gunnario , ex Saidinite telrarcha monacho in

» cordis, qui adhuc minime creditis aut mi- , Clara-Valle.

» nime forte advertitis vocem illam , qua de

u coelo clamatur : Beati mortui qui in Domino 12. Simili modo Gunnarius vir illustrls ,

» moriuntur : amodo jam dicit Spiritus ut re- quondam judex et dominus Sardiniae tetrarcha-
M quiescant a laboribus suis ; opera enim illorum lis, cum venissct aliquando orationis gratia ad

» sequuntur illos '. Mihi siquidem luce clarius , C sanctum Martinum Turonensem, in revertendo
o et vila qua vivo certius constat onines qui , in transitum hahuit per Claram-Vallem : uhi a
» cordis hujus puritate ohedientes et humiles sancto Bernardo devote susccptus, et de saliite
» perseveraverint, mox ut carnem exuerint , ah animae copiose praemonitus, converti ab eo
u onini miseria protinus exuendos, et immorta- minime potuit, quamvis heatissimus Pater, ipso
» litatis gloria vestiendos. » ibi praesente, et mnltum gratulante, caecum
quemdam illuminasset. Cumque recessisset, di-
IV. — De Simoue abbate Caziacensi. xit ei Sanctus : « Ego rogavi Dominum instan-
» ter pro tua conversione , sed ad praesens cx-
11. Vir venerabilis Simon, quondam ahhas » audiri non merui : et nunc ahire te patior
Caziaci, quod est non ignobile monasterium » quia retinere non licet invitum. Verumtamen
nigri Ordinis monachorum , magno cordis af- » scias te huc iterum de Sardinia reversurum. »

fectu heatum Bernardum diligchat ; adeo ut de Ahiit ergo vir in terram de ignito Viri suam ,

consilio et voluntate ejus totus pcndcre vide- D Dci colloquio scintillam a?mulandaj paupcrtatis
retur. Huic autem desiderium magnuni inerat et rcligionis secum reportans quae in ejus pc- :

curam pastoralcm deserere , et fieri monachus ctore per cogitationem interim coalescens atque
in Clara-Valle. Verumtamen heatus Bcrnardus cxoestuans, opportuno tcmpore postmodum in
sciens viri virtutcm , et graliam qua commisso flanuuam opcris erupit. Cumque revcrsus fuis-

coenohio valde idoneus et necessarius crat sct in Sardiniam , stimulahant cjus animum in-
quamdiu vixit in carnc , nunquam ei voluit su- ccssanter vcrha illa prophctica ,
qu« de ore
per hujusmodi petitione prcBhere consensum. sancti Viri prolata ,
qiiasi cwleste oraculum re-
Quadam igitur dic dixit ad cum idcm ahhas : tinchat ; ct cum quicsccre non sinchant ,
juxta
n Doniin<' patcr cgo jam scnex ct pene dccre-
, cpiod Salomon ait : f rrba sajjicntium t/ua\i sti-

» pitus, fatiscciilihus iii corpore mcmbris, et /;/////, ct quasi c/avi in altum dcfixi *. Post nio-

• Ajmk:. XIV, \\\. Kcclr, XII , M.

 , ,

2393 LIBRUM VII FRAGMENTA EK HERBERTO. 2304

dicum vero tenipus audilo transitu sancti Viri/^^ct quasi mensurauniuspedisalcrrasublevatum.
consternatus est animo vehementer argucns A Hic ergo venerabilis Pater, cum esset aliquando
;

semetipsum etpoenitens, quod ad illius priedi- in itincre , haud longe a castro Pruvinensi
cationem conversus non fuisset. Sed quod ipso revelatum est ei divinitus quemdam de fdiis ,

vivente non egit post ejus obitum implere

,
suis Ciaraj-Vallensibus tunc migrasse. Statim-
festinavit. Moxergo dispositis omnibusquae ne- que de vehiculo descendens, fecit obsequium
cessaria videbantur, primogenilum suum Bara- pro defuncto, commendans animam ejus Deo.
sonem in regno suo principari constituit cae- Cumque vespere divertisset ad oppidum, quod ,

teris tribus Uberis patrimonio suo communiter Cantamerula nominatur, domina ipsius loci,
distributo. Quorum etiam prior natu, vocabulo quae illum in hospitio suo devote susceperat,
Petrus, ilhco post discessum patris , regnum obtuht ei fiham suam quartano incommodo
Carahtanum conjugio sortitum potenter ol)ti- jamdiu h\borantem ut ei benedicendo manum ,

nuit, hodieque nobihter regit. Ipse vero Gun- imponcret, etbene haljeret. Ipse vero benedi-
narius, dum adhucquadragenarius esset, aetate B cens eam atque consignans ait : « Adhuc unam
corporis et animi vigore praepoHens , rehcta » acccssionem passura es , fiha, et hberabcris. »

Sardinia, omnique gloria mundi deposita, pau- Atque ita contigit ei. Aha autem vice cum idem
per et humilis ingressus est Claram-Vallem : vir beatissimus de Laviniaco , nobih vilhi in
ubi jam annum quinquies quinum peragens, episcopatu Meldis posita, egrederetur , obhita
in disciphna suscepti Ordinis assidue mihtat , est ei grandiuscula puella quaedam surda et
et exspectat donec veniat immutatio cjus. Qui muta. Quam cum imposuissent super collum
cum tanta pro Christi amore rchquerit , nihil jumenti sui , respiciens in cadum brevitcr ora-
omnino se repulat amisisse ; quin potius gratu- vit. Cumque sahva sua hnisset hibia ejus atque
latur, et magni lucri existimat pro coelesti ter- auriculas, benedixit illam ,
praecipiens ut vo-
renum abjecisse. caret sanctam Mariam. Mox ergo puella ,
quae
nunquam fuerat locuta , aperiens os suum cla-
\l. — De reditu sancii Bernardi ex Urbe ad suos. mavit , et dixit : « Sancta Maria. » Rogerius
C ergo quidam vir religiosus et monachus Clarae-
,

13. Idem quoque venerabilis Abbas cum Vallensis cum adhuc esset in saeculo, videns
,

aliquando per annos tres moratus fuisset in miraculum istud factum in oculis suis, compun-
urbe Roma , atque in partibus Italicis pro se- ctus estvalde; et haec erat , ut nobis asseruit,
dando schismate Petri Leonis in quo videlicet , maxima causa, pro qua se ipsum reddidit in
opere eumdem famulum suum Christus magni- Claram-Vallem.
fice honestavit tandcm reversus Claram-Val-
;

lem statim post factam orationem capitulum

, VII. — l)e Faslrado abbate Clarae-Vallensi tertio.

frat.rum introivit : et quia fatigatus ex itinere,

diu loqui non poterat; brevem quidem ser- 15. Venerabilis ac piae memoriae Fastradus'',
monem, sed plcnum consolatione protulit eis quondam Cistercii abbas , vir eximiae sanclita-
dicens : <• Benedictus Deus, qui vos mihi reddi- tis; nobilisquidem gcnere, scd morum elegan-
»dit,et me vobis", » etc. Haec autem signavit tia nobilior fuit. Qui liberalibus studiis non

nobis domnus Girardus quondam abbas Longi- D mcdiocriter initiatus, sacris tamcn Littcris ar-
Pontis ,
qui unus cx anliquis senioribus Clarae- dcntiori dcsiderio sempcr inha;sit; ita ut post-
Vallensibus , dicta cjus , et facta studiose rimari modum cum sapientia et aetate proficcret , eas
satagebat. prae oculis etmanibus inccssanter haberct et ,

14. Ipso quoque referente audivimus, quod ne ad m<'nsam quidcm sine lectionc divina dis-
ille Dei Sanctus dum in quodam monachorum cumlxrc vcllct. Quod non modo facicbat in
rapitulo verbum Domini praedicarct , duo ex j^ropria domo, vcrum ctiam in scliohs pcrcgri-
fratribus illis qui adcrant, vidcrunt eum cum nando. Hic dum cssct abbas Cambcroncnsis,
subsellio, in quo residebat , in aere suspensum, dcccdcntc piae mcmori;c donuio Robcrto, qui

' Ul supra , Vila I ,

|ib. 7, rap. 11.
•*
lusignem ejus epistolaui liabes inler Bernardinas , modo numero 478, ubi appcllalur l'aslrnins. RoIhtIo Clarae-
Vailensi post Remardum al)l)ali succcssil auno 11:")7 :'niortuus anno 1103.
2395 IN S. r»KR\ARDI ABIIATIS VITT. I 'i300

beato Bernartlo successerat, olLTtiis est ad ie-''"^'ljrii' vivcmlo, iiiio qiiam ri{^ide abstinendo cor-
giinen Clara-Nallis. Ad qiiam tamcn cleclio- A pns in servitutem redegerit, siipersedeo diccre;
nem venire dissimulavit ,
quamvis cx nomine quia, ut vcrum (atcar, vchementior fiiit in hac
vocaretur; timens utique ne hoc illi accideret, parte. Satis etenim illum superhujusmodi novi
quod scmper accidere verebatur. Verumtamen atque notavi; cpiippe qui pluribus annis eidcm
antequam Lcj,'ati Clarae-Vallenses ad eum re- in sua mensa miiiistravi. Nam cum in se ipso
quircndum pcrvcnire potuisscnt garrula fama vitia carnis sine miseratione persecpicrctur, ipsi
praevolantc cognovit, quia in ejus pcrsonam qucxpie miserae carni , cui naturaliter insitus
omnes unanimiter coovenissent. Hoc itaque ru- erat, minus quani oporteat, conipati videbatur.
more turbatus et anxius, fuj^am arripuit ve- ; Ca^terum in exteriori habitu et cultu, pro
17.
nicnsque ad domum Vallis-Sancti-Pctri , (juod oflicii dij^Miitate, quain hiimilis et quam tempe-

est monastcriimi Ordiiiis Cartusicnsis ,

per dics rans exstitit, lioc uno quod dicturus sum, fa-
aliquot ibidcm latitavit : uhi cum die noctuque cile advertere erit. Quadam siquidem die cum
in orationepersisteret , factus est in mentis ex- B vestiarius monachus ia lectulo ejus cucullam
cessu ; et erce apparuit in magna gloria Virgo nescio, an tunicam ,
qua ipsum indui vellet,
puerpera, domina An^^^clorum ,
portans in ma- solito meliusculam ap|iosuissct, iricre|)aviteum,
nibus Regeni yloriae ,
parvulum suum .Tcsum. audiente me, pater, et dixit « Quid est, dile- :

Quam cuni ille vidisset ,

procidit ad pedcs ejus, » ctemi frater, quod facere cupis ut a com- ,

obsecrans ut sui misereretur. Cui Beata respon- » munione fratrum nostrorum me separes, et
dit :
< Quid turbaris , o homo? » Et imponens ei w notabili habitu decolores? Ecce qui mollibus
in ulnas suas , vclut alteri Simeoni, nobilem il- » vestiuntur in domibus rcgum sunt. An quia
,

lam sarcinam quam gestabat , ait : « Accipe Fi- » abbatis nomine censeor, propterea monacluis
» lium meum, et serva mihi illum. » Qiio facto » esse non debeo? Numquid idcirco constitutus
sublata esl visio ab ocubs ejus : et rediens ad » sum minister et servusaliorum, ut lautioribus
se ipsum intellexit quoniam a Domino c^^rcs-
,
» cpulis debcam saginari , et cultioribus ornari?
susestsermo, ct quia vere lilii Dei , ct membra - Si ergo me diliyjis, pacem nicam quaeris,
si

Christi essent qui ejus providentiae committe- C » si praeceptis meis obedire non dcspicis pre- ,

bantur. Hac igitur tam h-eta visione praemonitus, » cor atque praecipio ne id amplius facere velis.
jam non est ausus ultra recalcitrare, ne vide- » Isam cum ego sim apud Deum indi<;nus, et
retur ordinationi Dei velle resistere. » omnium minimus, magnum est mihi si com-
16. Suscepto autem praefato regimine, quam » muni omnium victu atque vestitu fuero hono-
sollicitum ,
quam
quamque beni-
discretum ,
» ralus. Ex quo enim assumptus sum ad regi-
gnissimum pastorem exhibuerit se non est , u men animarum hoc unum est quod prae
,

meae simplicitatis exponere. ISam quemadmo- » c.eteris tinuii scmpcr , et timeo ; ne occasione
duin alios praeccUcbat officio dignitatis , ita i> hujus administrationis ,
pauperem a itam ,

etiam praecedebat religionis exemplo , et merito » quam profcssus sum deseram, et monachi
,

sanctitatis. Castus pius et humilis, mansue-

,
» praemium perdam. »
, Hic itaque dilectus a Deo
tus at([ue modcstus super omnes quos in dicbus et hominibus, et cliarismatum donis principa-
ejus vidisse me memini. Parcimoniam vero, ait liter adornatus non solum verbo et exemplo ,

ille Severus dc beato IMartino, non est necesse D prolicicbat veium etiam gratissima corporis ,

in eo laudarc, cum adhuc in sa>culo positus ita habitudine, mira devotione intuentes afUciebat.
frugaliter vixerit, utnonjam scholasticus , sed Tantasiquidem Spiritusparacleti gratia in ipsius
monachus putaretur. Nam sicut ipse quibusdam vultu angelico radiabat, ut vix posset lidelium
intimis suis secrete innotuit, bicnnio ante con- aliquis dcsidcrabili cjus aspectu satiari pnT- :

versionem suam licct aetate iiondum adiiltus,

, sertiin (jiii puritatem aiiiuii cjus, et singulaiem
operam dedit, ut niiiujiiam vo-
ita abstinentiae mansucludinem cogilabant, (juam in exterioii
pane et aqua saturari. Carnium
luerit saltem homine, velut in proprio sigillo divina manu ,

autem edulium, quamvis in ipso tempore ad impressam cernebant. Qui videlicet vir vent^
mortem pene a'grotassct nun(juam sumcre , randus, cum jam factus esset Cistcrciensis ctr-
acquievit. Jam vero monachus factus, quam so- nobii ac totiiis Ordinis Pater univeisalis ", iiia-

Virie siipin , lih. 7, «•ii|>. 20.

 2397 LIBRUxM VII FRAGMENTA EX HERBERTO. 2398
gnnm ineo , ut credimus, fructum fecisset, nisi'*'-clicens : « Sepulcrum istud, de quo sciscitaris
peccatis nostris exigentibus tam cito subtractus A » constat esse sanctissimi cujusdam viri de terra
fuisset. Sed quia ejus sanctissima vita diutius » proxime assumendi de cujus recessioue ma-
:

frui digni non fiiimus, praecisa est velut a te- » gna in partibus istis longe lateque desolatio
xente dum adhuc ordiretur. Verumtamen
, » erit ; cujus etiam mors futura est in conspectu
ipse consummatus in brevi, esplevit tempora » Domini pretiosa, et in conspectu hominum
multa placita enim erat Deo anlma ejus ot
: , » praeclara. » Evolutis postea viginti circiter
angelico consortio digna. diebus , cum dictus sanctus abbas Parisius pro
18. De cujus felici transitu niox futuro, negotiis monasterii ac totius Ordinis sui , do-
heatae memoriae Petro Tolosano , de quo supe- mino papae Alexandro assisteret , correptus
rius multa retulimus, facta est hujusmodi re- aegritudine lecto decubuit
et infra diem quin- ,

velatio. Videbat in visu noctis et ecce in nu-

: tum sancto fine quievit. Tandem apud Cister-
bibus coeli Filius Dei , sanctorum frequentia cium corpus ejus cum ingenti honore redu-
comitante , de coelo adveniens , et in ipso aere B ctum, magna devotione conditum est. Ferunt
consistens, in throno gloria^ residebat , et in regione Anglije quemdam religiosum ma- ,

splendor exeo procedens mundum illuminabat. gnaeque virtutis virum existere, qui in ipsa die
Porro ad dexteram majestatis illius monumen- qua beatus Bernardus abbas in Clara-Valle de
tum quoddam gloriosissimum in aere suspen- mundo migravit, cum esset in Anglia vidit in ,

sum apparebat, quod miro opere fabricatum spiritumaximum quemdam angelum de coelo
intuentium oculosadmodum delectabat. At vero transmissum, maximam nihilominus animam
ante fores basilicae Clars-Vallis multitudp pro- quamdam de terra assumentem et eam cum ,

miscui sexus innumerabilis assistebant ,

qui iugenti gaudio secum ad astra deducentem.
sursum erectis vultibus regem gloriae Dominum Postmodum autem cum ipse beatus Fastradus
nostrum Jesum Christum, ipsumque mauso- abbas exiret a corpore, eadem die vidit ille qui
leum intente respiciebant. Praefatus autem mo- supra, supradictum angelum ad terram venien-
nachus Petrus accedens ad eamdem turmam, tem assunqitamque ex ea quamdam animam
,

de sepulcro illo quod coram Domino appaic- C ad fastigia sublevanttm

coeli quae quamvis :

bat, coepit interrogare quid esset, aut quid si- maxima videretur, prioris tamen animx ma"ni-
gnaret. Tunc unus ex eis respondit ei taliter, tudini non aequiparabatur ".

"In omnibus S,Bernardi miraculorum libris uulla uspiam mentio de miraculoso illo lacle , a I)calissima Vircine
in Bernardum expresso (luod tamen miraculum praj al.is certijsimis a picloribns et ab
:
iucautis saucli Docloris de-
totis uunc venditari ceruimus.
 ;

ADMONITIO
IN RELIQUOS SCRIPTORES VIT7E S. BERNARDI.

I. Superioribus libris visum est mantissae loco adjicere auctores subsequentes qui de gestis ,

sancti Bernardi scripserunt. Prinms est Alanus, ex abbate Aripatorii episcopus Autissiodorensis
ab anno 1153 ad 1161 : quo anno ad Claram-Valleni denuo se rccepit, ibidem mortuus anno
1181. Is ex quinque prioribus libris prfeniissis continuam rerum a Bernardo gestarum seriem
contexuit, adhibitis propriis auctorum verbis, quos ad temporum ordinem utcumque reduxit.
Nam ubi Gaufridus in lib. 3, cap. 4, infelicem expeditionis Jerosolymitanae exitum praeponit
synodo Senonensi contra Abaelardum babitae ,
quse decem annis praecessit : Alanus contra ex-
peditioni synodum praeponit. Item idem Gaufridus in ejusdem libri 1 cap. 6, Gilberti Porre-
tani confutationem in conciUo Remeusi factam refert ante Bernardi praedicationem contra Hen-
ricum haereticum omnia Bernardi ex Urbe reditum Ub. 4, cap. 1. Haec auteni
; et post ea
omnia recto ordine describuntur ab Alano, qui etiam sancti Doctoris testamentum, ab ahis
scriptoribus omissum, primus commemorat. Sane Gaufridus ipse in Praefatione libri tertii
fatetur, in sua narratione « cohaerentiam magis simihtudinis rerum gestarum quam temporis ,

» observari. » Quin etiam ex eodem Alano Gairfridi Carnotensis episcopi vulgatum annorum

oJculum emendare hcet. Cum enim is AU)erico cardinaU Ostiensi episcopo et legato, in Tolo-
sanas partes adversus Henricum haereticum, « diebus, » inquit Alanus, « Eugenii exortum, »
et quidem anno 1147 proficiscenti una cum Bernardo comes Gaufridus adhaesisse dicatur
,

extrema Gaufridi vilae periodus non quidem ad annum 1138, ut praefert GalUa Ciiristiana,
referenda est, sed post annum 1147 differenda, id est, in annum sequentem tum quia Gau- :

fridus legationis munere quod Innocentius papa II post annum 1131 ipsi commisit
,
functus ,

est per quindecim annos, ex Actis episcoporum Carnutensium editis Analectorum tomo 2 ;

tum quia Goslenus, ejus nepos et in sede Carnutensi successor, in Utteris monasterio Josa-
phatensi anno 1151 concessis, annum
sui episcopatus tertium dicit. Quid in reliqnis Alanus
praestiterit, Pontium Claraj-VaUenscm abbatem quintum qui anno
docet ejus Prajfatio ad :

1158 Gaufrido successit post annos quatuor ad sedem Claromontensem promotus. Ac proinde
;

ad annum circiter 1 170 revocanda haec Alaui scriptio, de quo vide pUira in fusioribus Notis ad
epistolam 280.
II, Secundus auctor, qui Alanum proxime subsequitur, ab crudito Petro Francisco Chiffletio
Parisiis editus anno 1679 inter quatuor Opuscula, vldetur ipsi esse Gaufridus, iUe cujus tres ,

posteriores de S. Bornardi Vita Ubros cum parte aUcra Miraculorum superius retulimus. Nec
levis de auctore conjcctura. Is quippe in cap. 6 testatur, se « in corpore » Bernardi « episto-
" larum primam eam » constituisse, qua; ad Kobertum scripta est, ob miraculum, quod « iib

" i|).sius or»' , ({ui scripsit eam in pluvia siue pluvia , » acceperat : quod ([uideni viiU'tur fuisse
notarii olTicium , (|uo Gaufridus fungebatur. Idem auctor de se addit cap. 0, ronversionem
 2401 ADMOISITIO LN RELIQ. SCRIPT. VIT/E S. BER^ARDL 2402
suaiu contigisse ex seiinone queni in scholis Parisiensibus Vir sanctus habuit. Icl si Gaufrido
aptari potest, Sernio ille de Conversione ad clericos, qui inter Opuscula tomo secundo habetur
anno 1140 assiguandns est siquideni Gaufridus
: ipso anno ad conversioneni venit nenipe
anno tertio decimo ante Bernardi obitum ut ipse , in Praefatione ad librum tertium de ^ ita
ejus testatur. Certe eodem fere modo loquitur Gaufridus tinn in Pra^fatione ad librum tertlum
tum in Sermone de S. Bernardo, ubi de sua ipsius conversione, atque auctor in Vita; sequentis
cap. 6. Porro ex hoc auctore tantum Excerpta quaedam retulit Chiffletius, quod caetera cum
aliis auctoribus convenirent, et quidem de verbo cvun ea parte libri sexti miraculorum qua^
,

ipsum Gaufridum habet auctorem. ILtc porro censet vir doctus quajdam coUectanea fuisse de
vita et rebus gestis Bernardi , ac veluti materiein scribendae ejus historije pra?paratam : cujus
historicG prinmm
secundum librum cum elaborassent duo viri eruditi et {jraves, Guillehnus
et

et Ernaldus noluerit Gaufridus pios eorum labores opere suo obscurare sed intactis qua3 ilU
; :

tractaverant, reUquam sancti Bernardi vitam tribus Ubris prosecutus sit, ad priores duos
annectendis. Hsec sane verisimiUa.
III. Excerptis Gaufridi (sic eum postmodum appellabimus ) succedent Ubri duo Joannis
Eremitae de Vita itidem sancti Bernardi , sed imperfecti : quosmox laudatus vulf^avit
ChifTletius
eo in Opusculo, quod Diatribae dc illustri S. BernartU genere pra?misit. Joannes ex nomine
Eremita dictus videtur, non ex vitae professione. Nec fortasse monachus fuit, sed « apud
» quosdam discipulorum ejus, » scilicet Bernardi , « olim assiduus , adhuc puer, » ut de se
ipse testatui- iu Praefatione secundaad Herbertum Turritanum in Sardinia episcopum nam :

prima ad Petrum Tusculanum episcopum scripta est. Ex hac duplici praefatione tempus, quo
Petrus hos Ubros scribebat, collijji potest. Herbertus quippe Ubros suos scribebat anno 1178 :

quo anno Petrus ab Alexandro III creatus est cardinalis episcopus Tusculanus. Adde qua; habet
Joannes de Roberto abbate, Bernardi consanguineo, « qui magis » inc[uit lib. 1, num. 5 ,

« quam sexaginta septem annis in monasterio sub jugo disciplina; regularis vixit. » Erpo post
annum 1180 scribebat Joannes, cum Robertus non ante annum 1113 Bcrnardo se adiunxerit,
ante oblatus in monasterio Cluniacensi.

70
 ,, ,;

SECUNDA VITA

SANCTI BERNARDI ABBATIS

AUCTORE SEU COMPILATORE ALANO,
QUONDAM EPISCOPO AUTISSIODORENSI

»^lMlt^<g

PROLOGUS AUCTORIS. "^^"personas. Absit autem ut quidquam asperum

A vel amarum Ohva illa, suavitatem in domo
Venerando PatriPoNTio, Dei providenda Claraj- Domiiii fructihcans, erga quempiam reddat
Vallis ahbati, frator Alanus Aiuissiodorensis cujus studii semper fnit, dum vixit in saeculo,
ecclcsix' Imniilis qnondam sacerdps, a?ternam omncs honiines mansuetudinis demul-
suae oleo
in Christo salutem. cere. Sane narrationis nostrae veritas non incer-
tam apud nos obtinet firmitatem, cum etiam
Vitae beatae fecordationis Bcrnardi Chira"- plura ex his quae vel ex ejus ore sacratissimo,
VaUis ahbatis, virtutihus et miracuhs tam ad- vel fideli religiosorum relatu comj)erta cogno-
mirandae quam phwes in describendo
imitandae, vimus, sicut et miraculorum multitudinem
exsliterunt auctores, sumpta nimirum materia, scienter praetereuntes, stndio brevitatis duxi-
quaj se copiosa inquirentibus olffrebat. Quod nius sequestranda. Si igitur puritatis v'estrae
autem nos ex eadem narratione nonnuha omit- examini nostra jjlacuerit abbreviatio, subtractis
tentes, et apponentes perpauca, breviori per- B vel appositis aut emendatis quae vestrae visa
stringinnis scheduha; non tam praesumptio fuerint Sanctitati, cum Dei benejilacito, vcstro-
quam, nt credimus, ratio persuasit. Primo (piod quc favorc, ni falliniur, sine offcndiculo poterit
scriptorum, tametsi vera sint, prohxitasonerosa transcribenda exjioni. Sin autcm; nostrae humi-
solet esse legentibus. Deinde quod Go(h;fridus, litatis cst, idem oj)uscuIum j)enes nos j)otius
venerabihs Lingonicae sedis antistes, cjusdem occultare quam prodcre, ne niinime profutura
patris Bcrnardi secundum carnem propinquns, temcre velle jiandere videamur.
secundum spiritum in conversione socius et in
laboribus coadjutor, qua^^hiniin pagina,quam
CAPUT I.
breviandam minus vcritati consona
susce])inius,
denotabat, ut pote qui ab infanlia cum Sancto De parentilxis, puerilin et iiioribus sancti Bernai'di.
illo nutritus, visa mehus, quam ahus narrata

didicerat. Morte vero idem venerabihs sacerdos 1. Bcrnardus Burgundiae partibus Fontanis ,

praeventus, quod inde C(X'perat et optavcrat C oj)j)ido j)atris sui oriundus fuit j^arentibus ,

imperfectum rehquit. Sed et in serie ipsa de- claris sccundum saeculi (ligiiitatcm, scd dignio-
scriptionis mukiplex sensuum recapitulatio est, ribus ac nobilioribus secundum christianae re-
dum phires eadem sajpe dixerunt etsi ah^piando
,
ligionis pictatem. Pater ejus Tescelinus, vir
dissimihbus verbis. Necnon etiani , si quis (hh- aiitiijihT ct Icgitiiihc niihtia' fiiit, cultor Dei
genlcr advertat, ihidcm (jua'(hun aspera inser- juslitia' teiiax. I''vaiigclicam nauKjuc, stTuiidum
fa repciiunlur, verbi gratia contra ecclesiaslica' instilula Pra^cuisoris Doiiiini, niilitiam agcns ,

et saecuhiris potcstatis authcnlicas sul)hnics(|uc nciniiiciii conculicbat, nemini facicbat cahini-

 , D
-

2405 S. BERNARDI ABRATIS VIT A II, AUCTORE ALANO. 2400

niam,contentusstipcndiis suis', quibus ad omnc'*'' 'de sancta Anna niatre SamueHs, quae pctituui a

opus bonum abundabat. Sic consilio cl armis A Domino et acccptum fdium in tabcrnaculo ejus

serviebat temporalibus dominis suis, ut eliam destinavit perpctuo scrviturum ^

, sic et ipsa

Domino Deo suo non negligeret reddere
debebat. Mater ejus Alaidis cx castro cui no-
men Mons-Barrus et ipsa in ordine suo apo-
,
stobcam rcgulam tencns, subdita viro', sub eo
secundum timorcm Dci domum suam regebat,
operibus misericordiae insistcns,
in omni disciplina. Septcm quippe liberos ge-
nuit, non tam viro suo quam Dco; sex mares,
quod cum in Ecclesia Dci acceptabilc obtuht munus.
Unde et quam citius potuit, in ecclesia Castel-
honis, quae postmodum ipsius Bcrnardi opcra a
ScTculari conversatione in Ordinem regularium
canonicorum promota cognoscitur, magistris
filios enutriens litterarum tradens erudiendum, egit quidquid
potuit ut in eis proficcret. Puer autem ct gra-
tia plenus, et ingenio naturah poHens, cito in

fcminam unam marcs omnes monachos futu-

; hoc matris dcsidcrium iuqdevit. Nam in lit-
ros feminam sanctimonialem. Deo namqiic,
, terarum quidem studio supra a?tatera et praj
ut dictura est, non saeculo generans, singulos B coaetancis suis proficicbat sed in rebus saecu- :

mox ut partu ediderat, ipsa manibus propriis laribus jam niortificationem futurae perfccti- •

Domino offerebat. Proptcr quod ctiam abenis onis vehit naturalitcr inchoabat. Erat quippe
ubcribusnutriendos committerc ilhistris femina simplicissimus in saecularibus, amans habita-
rcfugicbat, quasi cum lacte materno materni re sccum publicum fugitans, raire cogitati- ,

quodammodo boni infundcns eis naturam. Cum vus, parentibus obcdicns et subditus , oninibus
autem crcvissent ahquandiu sub nianu ejus benignus et gratus , doiui simplex et quietus ,

eremo magisquam curiae nutricbat, non patiens foris rarus, et, ultra quam crcdi possit, vere-
cundus nusquam nudtum h)qui amans Deo
dehcatioribus assuesccre cibis, scd grossioribus ,
,

et communibus pasccns; et sic eos prceparans dcvotus, ut puram ci piicritiam suam conser
et instituens Domino inspirante, quasi conti- varet; litterarura etiam studio deditus, per quas
nuo ad Dei servitium transmittcndos. in Scripturis Deum disceret et cognoscerct.

2. Ha?c cum in ordine fdiorum tertium Ber-

narduui habcrct in utero somnium vidit prae- C , CAPUT II.
sagium futuroruni scilicet totum
, catellum
candidum subrufum et latrantem ,
, in dorso ,
De cjuspietate, misericordia , ac studio castitalis.

in utcro se habcrc. Supcr quo territa vehe-

menter, cum religiosum qucnuiam virum con- 4. Cum adhuc pucruhis gravi capitis dolore
suluissct, continuo illc spiritum proplictiae vexaretur, dccidit iu lcctuhim. Adducta autcm
concipicns, quo David de sanctis praedicatoribus ad eum cst mulicrcula, quasi dolorcm mili-
Doraino dicit, Lingua canuni tnorum cx inuni- gatura carminibus. Quam cum ille appropin-
ris^, trepidanti et anxiae respondit : « Ne ti- quantem scntiret cum quibusdam carminahbus
» racas; optirai catuh mater ciis, qui domus instriimcntis, cum indignationc magna excla-
» Dci custos futurus, raagnos pro ca contra in- raans, a se rcpulit ct abjccit.
» imicos (idci cditurus est latratus. Erit enim 5. Aderat aliquando solcuinis illa nox IVativi-
» egrcgius prsedicator, et tanquam bonus ca- tatis Dominicae, et ad solemnes vigilias omnes,
» nis,gratia linguaj raedicinahs in mullis mul- ut moris est, parabantur. Curaque cclebrandi
» tos morbos curaturus csr. animarum. » Quo noclurni hora aliquantispcr protclarctur,
officii

responso mulier pia et lidclis quasi a Deo sus- contigit scdcntcm exspcctantcmquc Bcrnarduiu
cepto, laeta cflicitur, et jam tunc in amorcra cum caeteris inclinato capitc paululum soporari.
nondum nati tota transh\nditur, cogitans eum Adfuit illico pucro suo sc revclans pueri Jesu
sacris Litteris crudicndum tradcre, sccundum sancta nativitas, tcnerae fidei suggcrcns incrc-
raodum qua ei de
visionis et interpretationis ,
menta, eo inchoans mysteria con-
et divinae in
illo tam subhmia promittcl)antur. Apparuitenim ci vclut denuo pro-
tcmplationis.
3. Quod ct factura est. IMox cnini ut fclici ccdenssponsus c tlialamo suo. Apparuit ci qiiasi
partu cdidit, non uiodo obtulit eura Dco, sicut ilerum antc oculos suos nascens ex utcro raatris
de aliis agcrc consucverat : sed, sicut lcgitur Virginis Vcrbuni infans, spcciosus forraa pra}

' Liic. 111, 1'i. — > Ephes. v, 22. — ^ Psal. i.xxvi , a-i. — 4 I Rog. i.
 » ,

I>i07 S. IJEUNAUDl AHIJATIS VITA U , rm

filiis hominum, ot jniori sanrli in se ra|)iens'*^'laqueos tentationnin , ac variis occnrsibus cal-
minime jam pucriles alTectus. 1'eisnasnm antem A caneo ejns insidiahatnr.
esse animo sno latcri solebat quod eam crecli- 7. Circa idem tempiis instinctu dsemonis, in

derit tunc horam fuisse Dominica;? nativitatis. lectum dorniientis injecta est pnella nuda. Quam
Sed et facile eiat advertere his qni ejus andi- ille sentiens, cnm omni pace et silentio, par-

toriuin rreqnentavernnt, in qnanta euni hene- teni ei leclnli, (piam occnpaverat, cessit, et in
dictione ea hora |n aevenerit Domiiuis , cnin in latus alternm se convertit, ac dormivit. Misera
his quae ad illud pertinent sacramentum et sen- vero illa alicpiandiu jaciiit, sustinens et exspe-
sus ei profundior, et sermo copiosior suppe- clans , deinde palpans et stimnlans. Novissime
tere videretur. L'nde et poslmodnin in landem cum immohilis ille persisteret, illa , licet iin-

ejusdem Genitricis et Geniti, et sanctae ejns ]\a- ])U(lentissima esset, ernhnit, et horrore ingenti
tivitatis, insigne edidit opusculnm , inter initia atqiie admiralione perfnsa, relicto eo surgens
operum snorum seu tractatuum, sunipta ma- aufugit. Contigit item nt eum sociis aliquantis
teria ex eo Evangelii loco ubi Missus B apud matronam aliqnam Bernardus hospilare-
legitur,

esl GnbrUlitngelus o Deo iricivitatcm Galilcece\ tur. Considerans aiitem mulier adolescentem

et caetera qua? ibi seqnnntur. jNeque illud ta- decornm asi^ectu, capta est laqueo oculornm
cendum, qnod ab ipsis jam ))nerilibus annis, si suorum et in concupisccntiam ejus exarsit. ,

quos poterat nummos habere, clandestinas fa- Cumque tanquam honoratiori omnium, seor-
ciens eleemosynas, pro aetate, imo supra seta- snm ei fecisset lectnlum praeparari surgens ipsa ,

tem pietatis opera sectabatur. de nocte impudenter accessit ad eum. Quam

6. Cnm autem aliqnanto tempore evolnto, Bernardus sentiens, nee consilii inops, clamare
apnd Deum et ho-
proficiens aetate et gratia coepit : « Latrones, latrones. » Ad (luam vocem
niines,puer Bernardus de pueritia transiret in fugit mulier, familia omnis exsurgit , lucerna
adoiescentiam, mater ejus liberis lideliter edu- accenditur, latro quseritur, sed minime inve-
catis, et vias saeculi ingredientibns ,
qiiasi pcr- nitur. Ad lectnlos singnli redeunt, fit silen-

actis omnibus qns suaerant, feliciter migia\ it tium, fiunt tenebr?e sicut prius, paiisant cae-
ad Dominum. Obdormivit autem psallentibus C teri, sed non illa misera requiescit. Exsurgit
clericis, qui convenerant; et ipsa psallens, ut in denuo et Bernardi lectulum pctit sed denuo , :

extremis quoque, euni jam vox ejus audiri non ille proclamat, « Latrones, latrones. » Quaeri-

posset, adluic moveri labia viderentur, etlingua tur iterum latro, latet iterum,nec ab eo qui
palpitans Dominum confiteri. Demum inter li- solus noverat j)ublicatur. Usqne tertio impro-
tauiaesupplicationes, eum diceretur, « Per pas- ba mulier sic repulsa vix tandem, seu met»i, ,

» sionem et crucem tuam Hbera eani Domine, seu desperatione victa eessavit. Cum autem die
,

elevans manum signavit se, et emisit spiritum, sequenti iter agerent, arguentes Bernardum
ita ut manmn non posset deponere quam le- socii, quosnam toties ea nocte latrones somnia-

varat. Ex hoc Bernardus sno jam more, suo verit, perquirebant. Quibus ilie < Veraciter, » :

jure victitare incipiens, eleganti corpore, grata inquit, « aderat latro , et mihi castitatem Iio-
facie pr?eeminens, suavissimis ornatns moribus, spita snrri])ere nitebatur. »

acri ingenio jiraeditns, accej)tabili ])oIlens elo-

quio, magnae spei adolescens praHlicabatiir. Cni, D CAPUT III.
tancjuam ingredienti sa?culum, jilures se \\x sx'-

culi ipsius offerrc coejierunt, et in omnibus IVIunili contcnnilum ao fugam roncipit, aliisquepersiiadtt.
assurgere prosperitates vitae hujus, et magnre
sj)es undicjue arridere. Obsidebant aninuim ju- 8. Inter ha?c tamen cogitans et j)er])en(Iens
vcnis benignum sodaliiim dissimiles mores , et qnod vUlgo dieitur, nou esse tutum diu coha-
amicitiae procellosae similem sibi ellicere ge- bitare serpenti , fugam meditari c(vj)it. Videbat
stientes. Quae si ei dulcescere perstitissent, ne- enim mundum et principeni ejus exterius muila

cessc erat amarescere illi, qiiod in hac vita diil- sibi offcrentem , multa j)romittentem, magnas
eins cordi ejiis insederat, castitatis amorem. Cni res, s])es niajores, sed fallaces omnes, et vani-
jir?ecij>iic invidens eoliiber torlnosus, sj)argebal tatcni vanitatuiii, et umnia vanitatem. Veritatein

» I.uc. •^(1.
 ,

•2409 AICTORE ALAiNO. 2'« 10

veroipsaminteriusjiigitcraudiebat clamantem,'"'ensi, quod Tuillium dicitur. Continuo etiam

etdicentem Venite ad ine,omncs qiti lahorcUis A Batholonianis occurrens junior caeteris fratri-
:

ego n/iciam vos. Tollitcju^um

ct oneiati estis, et bus, et necdum miles , sine dir(icultate, eadem
meitm super vos , et invenielis rcquicm animabus hora salutaribus liionitis dedit assensum. Poiro
WAYm'.Perfectiusvero reliuqueremundum de- Andreas, Bernardo etiam ipse junior, et novus
liberans, CQ?pit inquirere et invcstiyare, ubi cer- eo tempore miles, verbum fratris diflicilius ad-
tius et j)urius inveniret requiem aniiiiae sua3 sul^ niittebat , donec subilo exclamavit «»Video :

jugo autem occurrit Cistercii

Christi. Inquirenti i^matrem meam. » Visibiliter siquidem ei appa-
innovata; monasticae religionis nova plantatio ,
ruit , serena facie, subridens et congratulans
messis multa, sed operariis indigens, cum vix jiroposito filiorum. Itaque et ipsc continuo ma-
adhuc aliquis conversionis gratia iliuc declina- nus dedit, et de tirone sa^culi factus est miles
ret, ob nimiam vitte ipsius et paupertatis au- Christi. Guido vero primogenitus fratrum con-

steritatem. Quae tamen cum animum vere Deum jugio jam alligatus crat, vir magnus, et prae
quaerentem minime terrerent, postliabita ouini B aliis jam in sacculo radicatus. Hic primo pau-
hajsitatione ac timore illuc vertit intentionem,
, lulum hasitans, scd continuo rcm perpendens
posse se jestimans omnino ibi delitescere et et recogitans, convcrsioni consensit, si tamcn

abscondi. Ubi vero de conversione tractantem conjux annucret. Verum id quidem de juven-
fratres ejus, et qui carnaliter eum diligcbant, cula nobili et parvulas lilias nutrienti, pene ,

persenserunt, omnimodis agere cceperunt, ut impossibile videbatur. At Bernardus de mise-

auimum ejus ad studium possent divertere lit- ricordia Domini spem concipiens certiorem
terarum , et amore scicntise saecularis saeculo incunctanter ei spopondit, aut conscnsuram

arctius implicare. Qua nimirum suggestione, feminam, aut celeriter morituram. Demum cum
sicut fateri solebat, propemodum retardati fue- omnimodis illa renuerct, vir ejus niagnanimus,
rant ejus gressus. Et cum aliquando ad eosdem imo jam ea praeventus virtute fidei, inqua post-
pergeret fratres, in obsidione castri, quod Gran- modum excellenter enituit, virile consilium Do-
ceium dicitur, cum Hugone duce Burgundiae mino insjiirante concepit, ut abjiciens quidquid
constitutos, coepit in hujusmodi cogitatione ve- C habere videbatur in saaculo vitam institueret ,

hementius anxiari. Inventaque in itinere ecclc- agere rusticanam, laborare scilicet nianibus pro-
sia quadam, divertit , et ingressus oravit cum priis , unde suam sustentaret et uxoris vitam,

multo iuibre lacrymarum, expandens manus in quam invitam dimittere non licebat. Intcrini
eoelum, et effimdens cor suuni ante conspectum supervenit Bernardus, qui undique alios atque
DominiDei sui. Ea igitur dic iirmatum est pro- alios colligens discurrcbat. ]Nec mora, flagella-
positum cordis ejus. tur pra?dicta Guidonis uxor inlirmitate gravi.
9. ]Nec vero surda aure percepit vocem di- Et cognoscens quia durum esset sibi conlra sli-

centis Qui audil, dicat , Vcni^. Siquidem ab

: mulum calcitrare, accersito Bernardo veniaui
illa hora, sicut ignis qui comburit silvam, et dej^recatur, et prior ipsa conversionis j)etit as-
sicut flannna comburcns montes , hinc inde sensum. Denique juxta morcni ecclcsiaslicum
j)rius viciniora quaeque corrij)iens, j)oslmodum separata a viro, iutervenicntc parili voto casti-
in ulteriora progreditur : sic ignis quem Domi- tatis , in ccetum sanctimonialium transiit fenii-
nus miscrat in cor servi sui, volens ut arderet , D narum, religiose serviens Deo usque ad mor-
j)rimo Iratres ejus aggrcditur, solo mininio, tcm.
ad conversionem miims adliuc liabili , sciiiori 10. Sccundus natu j)()st Guidonein Girardus
j)atri ad solatium dcrclicto; dcinde cognatos, erat, milcs in armis strenuus, magn;e j)rudeii-
et uotos, socios et amicos, et dequibuscumque tiae , benignitatis eximiaj, et qui ab omnibus
j)oterat esse spes conversioiiis. Primus omnium diligerctnr. Qui ca*tcris, ut dictuin est, j>rimo

Galdricus avunculus cjus , absqiie dilatioiie aut auditu et j)rima die acquiesccntibus ,
levilatem
haesitatione, in scntentiam ivit iiejjotis, ct cou- rc|)Utans, ut mos cst s.i[)iciitia; sa-cularis, ob-
sensuui conversionis ; vir lioncstus et j)otcns stiiiato animo salubre consilium et fralris mo-
in saeculo, et in saecularis militiae gloria no- nita rejjellebat. Tum Bernardus lide jam igneus,

minatus , dominus castri in tcrritorio vEdu- et fratcrnae charitatis /do miruin exasperalus

Alallh. XI , l^ , 2'.». — ' Apoc. xxii , 17.

 , B ,

"2411 S. BKUISAKUl AIJBATIS VllA 11, 241')

iii luoilum : « Scio, Muquit, c scio, sola vexa-'""brabantur oflicia, iKileutU-bal. Porro nicndici
» tio ilabit iutdlecluiu autlitui. » Uij^ituuitiue la- A qui pro foribus tlouuis astabaut, vitientes quotl
teri ejus appoueus, « Veniet , » inquit, » ilies, (iebat, et diviuitus exterriti , in fugam versi
« ct cilo voniet, cum lancea, lateriliuic iulixa, suut , niliil clamantes. Cumque jaui ecclesioe
X. pervium faciet iter ad cor tuuui, cousilio salutis propinquaret, eyrediens quidam de familia do-
» tua:>, (jU()dmodoasperuaris;el timebisquidem, luus captivitatis suie ,
j^eiuianus illius a quo
V sed minime morieris. » Sic dictuni , et sic fa- custodiebatur , vidensque ad ecclesiani prope-
ctum esl. Paucissimis intcrpositis diebus circum- rantem , « Tarde - iuquit , « Girarde venisti. »
, ,

vallatus ab inimicis, captus et vulneratus, juxta Expavescente Girardo, « Festina, » ait « adluic ;

verbiun fiatris, lanceam gestans ipsi lateri , ei- >.superest quod audias. « Ocuii quippe ejus te-
demque inlixam loco , cui Bernanlus dii,Mtuin nebantur, nec prorsus quid aj^^eret intellige-
applicuerat, traliobatur, et uiortem quasi jam bat. Deinum ad altiores gradus ecclesiae cum
praisentem inetuous , clamabat : « Monachus adhuc compeditum data manu Girardum sub-
« suin, monachus sum Cisterciensis. » Nihilomi- levasset, introeunte illo ecclesiain , tunc pri-
nus tameu captuset roclususincustodiaest. Vo- mum quid agerotur agnovit, et conatus euin
catus est Bernardus per celerem nuntium, sed retinero iion poluit. Hoc modo Giraidus a ca-
nan venit. « Sciebam, « inquit, « et picTedixoram ptivitate amoris sasculi hujus , et captivitate
» quod durum foret ei contra stimulum calci- (iliorum sa?culi hujus liboratus, votum quod
« traro nec tamon ad mortein ei vulnus hoc
: voverat lideliter exsolvit. In quo potissimum
h sed ad vitam. » Et factum est ita : siquidem notum fccit Dominus, a quanta perfectione ot
de vulnero praetor spom cito convaluit; proi^o- sanctae conversationis gratia iste Dei famulus
situm vero seu votum quod voverat , non niu- , Bernardus coeperit ,
qui in ejus spiritu ,
qui fe-

tavit. Cumque jam liber ab amoro SDeculi hosti- cit quae futura sunt, quod erat futurum videre
libus adhuc vinculis tenerotur, ot hoc soluin potuit quasi jam factum. Prajsentialitor quippe
esset quod ojus pioposituni retardaret, in hoc in latere fratris oi lancoa apparebat ,
quando
etiam cito adfuit ei misericordia Dei. Venit fra- digilum applicuit , sicut postmodum ipse con-
ter ejus laborans ut erui posset, et non profecit. C fessus est, cum ab his interrogaretur, quibus
Et cum nec loqui ei permittoretur, accedens ad celaro non potorat.
carcerem clamavit : «Scito, frater Girarde, quia 11. Cum die quadam Bernardus cura caete-
>' ituri sunius in proximomonasterium in- , ot ris, secum in eodem spiritu congrogatis, quam-
» troituri. Tu vero quandoquidem exiro uon , dam intrasset occlesiam, apostolicum illud ca-
» licet, hic nionachus esto sciens quod vis et , pitulum logobatur : FulcUs Deus , quia (jui
w non potes, pro facto reputari. « Cumquo Gi- coepit in vuUis opus bonuni , ipsc pcrjicict usquc
rardus magis ac magis anxiarotur, paucis die- in diem C/tristi Jesu '. Quod devotus juvenis
bus interpositis audivit vocem dicentom sibi haud secus accopit, tiuam si de ca'lo sonuisset.
in somnis « Hodie liberaberis. » Erat autem
: Exsultans itaque spiritualis jani pater regene-
sacrum Quadragesiinae tempus. Circa vesperti- ratorum in Christo fratrum suoruni, et manum
nam itaque diei horam cogitans quod audierat, Domini secum operantem intelligons, ccepit ex
compedes suas tetigit, et occe ferrum ox parto hoc privdicalioni iusistoro, ot quoscumque po-
in nianu ejus crepuit minus jam teneretur, ; ut U teiat aggregare. Coepit novum hominem in-
et aliquatenus incodere posset. Sed quid ago- duere , ot cum quibus de litteris s«culi seu
ret ? Erat ostium obseratum , et pro foribus de saeculo agcre solebat , de seriis et conver-
pauperum multitudo. Surrexit tamon, ot non sione tractaro , ostondons gaudia nuindi fiigiti-

tam spe ovadoiuli (piam jacondi t;odio, sou cu- va, vita3 miserias, celerem mortem, vitam post
riositate tentandi, accedens ad ostium siibter- mortoni , seu in bonis seu in malis perpo-
ranoie domus, in qua vinctus et clausus erat, tuam fore. Quid multa? Quotquot ad hoc pra;-
inox ut pessulum tetigit, sera tota inter manus ordinati eraut, oporante in eis gratia Dei et
ejus collapsa est ostium domus aportiim. , et veibo virtutis ejus, et orationo ot instantia ser-
Exiens(iiie podotenlim, sicul houio competli- vi «'jus, primo (unctati , tleindo compuiicli
Uis, ad ecclcsiam, ubi adljuc vesportina cele alter posl ailcrum ciodebaMl et (•oiiMntubaiit.

'
flilliini. I
, (i,
 ,,

2413 AUCTORE ALANO. 2414

Inter quos adjunctus est ei Hugo Matisco-^^^^legitur, Multitudinis euiuin eml cor u/iuiii, el

nensis, qui postea raptus a Pontiniaco coeno- Aaniina nna in Doiuinu', et hahitabant unanimi-
bio, quod ipse ibidem abbas aHiificavit , Autis- ter siiiml , nec quisquam aliorum audebat se

siodorensi Ecclesise pra;fuit nierito et honore conjungere eis \ ^Erat enim eis Castellioni do-
Hic audiens de conversione socii et
pontificis. mus una propria ct communis omnium, ubi
amici charissimi Bernardi, flebat quasi per- conveniebant , et cohabitabant, et colloque-
mortuum audiebat. Ubi bantur quam ingredi vix audebat qui non
ditum, quem sa;culo ,

autem data est utrique primo facultas mutui esset de ccetu eorum. Sed et si quis intra-

coUoquii, post dissimiles lacrymas et gemitus bat, videns et audiens quae ibi gerebantur,

dissimilium dolorum, verba verbis coeperunt convincebatur ab omnibus , dijudicabatur ab

conferri, et res rebus comparari. Cumque inter omnibus et adorans Dominum, et conlitcns :

ipsa verba familiaris amicitiae Hugoni infunde quod Dcus vere esset in illis aut ipse unani- ,

retur spiritus veritatis, aliam jam fatiem ha- mitati eorum adhcerebat, aut rccedens flebat

bere coeperunt verba mutuae collocutionis. Datis B semetipsum illos aulem beatificabat. Hoc enim ,

itaque dexteris in sodalitium novae vita;, longe illistemporibus, ct in illis erat partibus inau-
dignius veriusque facti sunt cor ununi et anima ditum, ut alicujus adhuc in ssculo commoran-
una in Christo quam in saeculo ante fuis- tis conversio praesciretur. Ipsi vero quasi mcn-
,

sent.Post paucos autem dies nuntiatur Ber- sibus sex, post primum propositum in saeculari

habitu stabant, ut perinde plures congrega-

nardo subversum ab aliis eumdeni Hugonem a
proposito resilire. Qui opportunitate inventa rentur, dum quorumdam negotia per id tem-

quod magnus quidam episcoporum conventus poris expediebantui\

illis in partibus haberetur, festinat ut revocet 13. Cum autem jam suspecta esse incipcret

pereuntem, iterumque parturiat. Observantes multitudo, ne quem de numero eorum surri-

autem prsdicti sodales et subversores Hugonis, peret is qui tentat, placuit Deo super hoc re-
viso Bernardo prsedam ambiunt suani , et om- velare quid futurum esset. Aspiciebat enim
nem ei loquendi adimunt facultatem omnem quidam eorum in visu noctis, et videbat quasi
,

aditum intercludunt. At ille cum ei loqui non C omnes consedissc in domo una , et per ordi-
,

posset, clamabat pro eo ad Dominum. Quo nem singulos quasi communicare de cibo quo-
orante cum lacrymis subita et vehemens inun-
,
dam miri candoris et saporis qucm caetens :

datio pluvia; mox erupit. Consederant autem iri omnibus optime^ suscipientibus et cum gaudio
campo, quod aer serenus esset, ct nil tale spe- magno, duos ex omni nUniero illo notabat a
rarent. Dispersi igitur omnes ad repentinum cibi illius participatione yacuos remansisse.
imbrem, vicum proximum petunt. At Bernar- Altcr namque corum necsumebat; alter qui-
dus Hugonem teuens «Mecum, « ait, « susti- : dem sumcre videbatur, sed tanquam mmus
» nebis hujus pluviae guttas. » Cumque soli re- caute sumeret, spargebatur. Utrumque vero
mansissent , Dominus reddidit eis continuo et postea probavit eventus. Alter cnim priusquam
aeris et animi serenitatem. Ibi renovatum est ventum esset ad rem conversus retrorsum ab- ,

foedus et propositum conlirmatum quod non iit, et in ssculum rediit : alter caqnt quidem
,

potuit deinceps violari. cum caeteris opus bonum , sed non perfecit.
1 2. Videbat ista peccator , et irascebatur D
dentibus suis fremebat et tabescebat ;
justus CAPUT IV.
aulem confidens Domino, gloriosc de saeculo
in
triumphabat. Jamque eo publice et privatim Beruardus cuni sociis Cistercium iugreditur, ubi de ejiis

praedicante matres hlios abscondebant uxo-

, , uiortificatioue tempore tirociuii.

res detinebant maritos , amici amicos averte-

bant ;
quia voci ejus Spiritus sanctus tanta^ da- Jam vcro adveniente die reddendi voti
14.
bat vocem virlutis , ut vix aliquis aliquem et complendi desiderii, egressus cst de donio
teneret affectus.Crescente siquidem numcro paterna Bernardus patcr fratrum suorum, cum
eorum qui hanc conversionis unanimitatem
in fratribus suis, filiis suis spiritualibus, quos
consenserant, sicut de primitivis Ecclesice filiis verbo vita; Christo genuerat. Videns autcm

• Atl. IV, 32. — 2 Id. V, 1?, 13.

 ;

2415 S. BERNARDl AhUATIS VITA 11, 2ilG

Guido primogenitus fiatriiin suoruin i\ivartliini'''*'iiMllani, intentione ibi nioriendi a cordibus et

rratieni suuin , ininiinuin pneriiin , cuin pueris A nicinoria iioiniiiuin , ct spc dclitcsccndi ct la-
aliis in platca : » Eia , » iiuiuit, « IVatcr Nivardc, tciidi laiu|iiaiii vas pcrdilnni; Dco aliter dispo-

« ad te soUini respicit oinnis lerra possessionis ncntc, et eiini sibi in vas electionis praeparante,
« nostrae. » Ad qnod pucr non pueriliter nio- non soluin ad Ordinem inonasticum eonfortan-
tus : « Vobis erj^o , ^ inquit , « coeluin ; milii duni ae dilatandum, sed ad portandum nomen
» terra? iSon ex a'(iuo divisio li;ec facta est. w suuni coram rcgibus ct gcnlibus, et usque ad
Quo dicto abcuntibus illis, niodico post tem- extrcnium terr*. Ipse vcro nil tale de se aesti-

pore et ipse fratres secutus, nccapatre, neca nians aut cogitans, potins ad custodiam cor-
propinquis seu amicis potuit detineri. Super- dis sui et propositi constantiam lioc seniper
erat de Dco dicata domo illa pater cum lilia, in cordc, sa^pe etiam in ore liabcbat : « Ber-
de quibus ctiaiii siio loco diccmus. Eo tcin))ore » narde, ad quid venisti? « Et sicut de Domino
novellus et pusillus i^rcx Cistercicnsis sub ab- legitur, quia corjjit Jesiis facirc ei doccre^ a :

bate degens, viro venerabili Stcphano , cum B prima die in cellam Novitiorum ingressus sui,

jam graviter ta;dio ei esse inciperet paucitas ipse coepit agere in semctipso quod alios erat

sua, et omnis spes posteritatis decidcret , in docturus.

quam sanctai illius paupertatis haereditas trans- 16. Ipse cum Novitius csset, in nullo sibi
funderetur, venerantibus omnibus in cis vitae parcens, instabat omniniodis mortificare non
sanctitatein , sed refugientibus austeritatem ; re- solum concupiscentias carnis, quae per cor-
pente divina hac visitatione tam laeta, tam in- pus liunt, sed et sensus ipsos per quos fiunt.
sperata, tam subita laetificalus cst, ut in die illa Cum enim jam interiori sensu illuminati amo-
responsum hoc a Spiritu sancto accepisse sibi ris, dulcius ac frequentius sentire inciperet de-
domus illa vidcretur Lcftme, stcrilis rjuce non : sursum sibi spirantem suavitatem , scnsui illi

pariebas ; erumpe et ctama , qiice non parturie- interiori timens a sensibus corporis, vix tantum
bas : quia mulli filii clcsertce , magis quam ejus eis perniittcbat, quantum sufliceret ad exterio-
quca habet virum '
: de quibus postmodum cum hominibus conversationis societatem.
vi- ris

sura es filios filiorum usque in multas genera- C Quod cum continui usus instantia in consuetu-
tiones. dincni mitteret, consuctudo ipsa quodamnio-
15. Anno ab incarnatione Domini millesimo do vertebatur in naturam : totusque absorptus
centesimo dcciino tertio, aconstitutione donuis in spiritum, s*pe'' tota in Deuni dirccta inten-
Cisterciensis quindccimo, servus Dei Bernardus tione, scu in meditatione spirituali tota occupa-
annos natus circiter duo ct viginti^, Cistercium ta nienioria , vidcns non vidcbat , audicns non
ingressus cum sociis amplius quam triginta, audiebat ; nihil sapiebat gustanti, vix aliquid
sub abbate Stephano . suavi jugo Christi collum sensu aliquo corporis sentiebat. Jam quippe
submisit. Ab illa autem die dcdit Doniinus l)e- annuni integrum excgerat in cella Novitiorum,
nedictionein , et vinea illa Domini sabaoth dc- cuni cxiens inde ignorarct adhuc an haberet
dit fructum suum , extcndcns palmites suos domus ipsa testudincm ,
quam solcmns dicere
usque ad mare, et ultra mare propagines ejus. caelaturam. Multo tcmpore frequentavcrat in-
Haec quidetn fuere Viri Dei conversionis san- trans et exiens doinum ecclesiae, cum in cjus
cta princijiia. Convcrsationis autem ejiis iiisi- D capite , ubi tres erant, unam tantum fenestram
gnia, quoinodo vitam angelicam gcrens in terris mor-
csse arbitraretur. Curiositalis cnini scnsu
vixit , neminem enarrare posse pulo, qui non tificato, hujusmodi senticbat ; vel si eum
nil

vivat de spiritu, dc quo ille vixit. Solius quippe lorte aliquando contingcbat videre , niemoria ,
(lonantis et accipientis est nosse, quantuiii ab ut diclum est , alibi occupata non advertebat.
ipso mox convcrsionis cxordio praevenerit euin Sinc nicnioria (iui))pe scnsus sentientis niinus
Dominus in bcnedictionibus dulccdinis sua» elficax cst.
(|uanta replevcrit gratia clcctionis, quoinodo
ab ubertate domus suse inebriavcrit cuni. Jn-
grcssus est autein domum illaiii jiaiqierein spi-

ritii, et co adlmc leiiipore alisconditani ac pciic

Isiii. i.i V , I . — ' Arl. I , I . * Alia», lie.\fl rigiiai. AIki

 ,

2417 AUCTORE ALAINO. 2418

12 Ci

CAPUT V. A CAPLT VI.

De Beniardi dotibus , ct corj)oiis liabilu. l)e liaulalione Clai;i'-A'allis , ct Bcriiardi OKliualioiie iii

abbaleni.

1 7. Natura quoque non dissentiebat in eo a

gratia, ut in eo quoque iniplctum quodaniniodo 18. Cum autem ])Iacuit ei, qui eum segrc-
videietur esse quod legitur eram ingc-
: Pitcr gavit a sajculo, et vocavit, ut ampliore gratia
/liosus , et sortitus sitm animam bonam ; et cum revclaret in eo gloriam suam , et multos filios

magis csscm bonus , veni acl corpus incoinqui- Dei qui erant dispersi ,
per eum congregaret
natum^. Ad contemplanda quippe spiritualia in unum; misit in cor abbatis Stephani ad *di-
quaeque seu divina , cum gratia spirituali , na- ficandum domum Clarge-Vallis mittere rrutres
turali quadam virtute pollebat ingenii ; sorti- ejus. Quibus abeunlibus ipsum praefecit abba-
tusque est etiam ipse in hoc animam bonam, B tem , mirantibus sane tanquam maturis et
illis ,

sensualitatem non curiose lascivam ncc supcr- , strenuis viris, et timentibus ei tum pro tene-
be reljellem, sed congaudentem spiritualibus rioris setate juventutis tum pro corporis in-
,

bonis et studiis, et in eis qu* ad Dcum sunt, firmitate, et minori usu exterioris occupatio-
sponte subditam spiritui et servientem : corpus nis. Erat autem Ciara-VaMis locus in teiritorio
etiam nulUus contaminatum consensu flagitii, Lingonensi, non h)nge a fluvio Alba, antiqua
ad serviendum spiritui in servitio Dei aptissi- spelunca latronum, quae Absinthiahs vallis an-
mum instrumentum. Ap])arebat in carne ejus tiquitus diccl^atur. Ibi ergo in h)co horroris et
gratia quajdam, spirilualis tamen potius quam vastae sohtudinis conscderunt viri ilH viitutis,
carnahs : in vultu claritas pra^fulgebat , non facturi de spelunca hitronum , tenq^him Dei
terrena utique, sed coelestis : in ocuhs angeUca et domum orationis. Ubi simpliciter ahquanto
quaedam puritas, et cohmibina simplicitas ra- tem])ore Deo servierunt in jjaupertate spiritus,
diabat. Tanta erat interioris ejus hominis j)ul- in faine et siti, in frigore et nuditate, in vi-
chritudo, ut evidentibus quibusdam indiciis C giliis multis. Puluicntaria sa^j^ius ex foliis fagi
foras erumperet, et de cumulo internse j)uritatis 'conficiebantur. Panis instar j)rophetici illius ex
et gratise copiosae perfusus homo quoque exte- liordeo et milio et vicia erat, ita ut aliquan-
rior videretur. Corj^us omne tenuissimum et do rcligiosus vir quidam ajjpositum sibi in
sine carnibus erat. lj)sa etiam sul)tilissiina cutis hosjiitio ubcrtim jiloran;; clam asportavcrit
in genis modice rubcns; illo nimirum quidquid quasi jiro miraculo omnibus ostendcndiim ,
caloris inerat naturalis, assidua meditatio, et quod inde viverent homincs, et tales homines.
studium compunctionis attraxerat. Cae-
sacrae At Virum Dci minus ista movcbant. Summa
saries cx flavo colorabatur et candido ; barba ei sollicitudo de salute multorum , qua) a prima

subrufa, circa finem vita^ ejus resjjersa ca- die conversionis sti;e usqiie in hncm taiii sin-
nis. Statura mediocritatis honesta;, longitudini gulariter sacrum illius jiectus noscitur j)osse-
tamen vicinior aj)j)arebat. Scd cum caro in eo disse, ut erga omnes animas maternum gere-
ex dono jjraevenientis gratiae adjutorio sub- , re videretur affectum. Erat ergo vehemens in
seqiientis natiira;, et usu bono spiritualis disci- D j^raecordiis ejus sancti desiderii et sanctae hu-
jilinoe , vix jam aliquid concupiscerct adveisus militatis conflictus. IModo cnim se ipsum de-
spiritum, hoc est, quod sj^iritum laederct; sj^i- jicicns, fatebatur indigiium ,
j)er qucm fructus
ritus suj)ra vires, supra virtutcm carnis et san- aliquis provcnirct : modo oblilus sui a'stuabat
guinis tanta adversus carnem concupiscebat , flagrantissimo ardore, ita ut nuUam sibi nisi
ut infirmum animal cadens sub onere , rcsur- ex multorum salute corisolalionem jiosse ad-
gere non valerel. mittcre vidcretur. Sanc (iduciam charitas parie-
bat, scd eamdcm castigabat humilitas.
11). Contigit alicjuando pcractis vigiliis, ut
egressus foras, et loca vicina circuiens, ora-
ret ad Dominum, (juarenus acccptum haberel

' Sa|). vni, !•), 20.

 ,

*iilU S. BERNARDI ABBATIS VITA II, 'iiiO

ubsequium suuin ct uou excusabuut iu-

Iratrun» suoruiu. Suljito'''"cerc seruionibus Sancti '
,

vero stuus iu ipsa orutioiie, uiodice interclusis A firinitateui snani sed aecusabant. Cunniue ad ,

oculis, vidit uncli(jue ex vieinis luontibns tan- nulnui aryueiitis iiuuiiliarentui' ((ui argneban-
tum diversi habitus et divers;e couditionis ho- tur, ca-pit etiam spirituali niagistro adversus
uiiuum inultituclinem in inferiorem vallein de- frutres huniiles et subjectos zelus suus esse su-
scendere, ut vallis ipsa capere non posset. Quaj spectus. Unde factuin cst ut fieret magistra
visio (jnid portenderit ,
jaui ouinibns nianife- niagistri pia hninilitas discipulorum. Cogitabat
stum est. Huc erj^o Vir Doniini visione ma- eniiu eos multo nieliora et viciniora salnti sno
{jnifice consolatus, exhortatus est fratres suos, in silentio medituri, (juam ab ipso audirent ; de-
commouens eos de misericordia Dei uuncjuam votius et eflic;acius salutem suam operari, quam
desj^erare. ex ejus exemplo accijjcrent. Timebat vero ex
20. Cum uutem quadaui die Girardus frater prcedicatione sua eos scandulizuri potius, qnam
ejus, cellarius douius , aj)ud eum couquere- alicjuid «"dilicationis concij)ere. Cuuujue suj)er

retur ad necessaria fratrum multa deesse; Vir B hoc turbaretur et coutristaretur, et diversai eo-
Dei, quantuni interim ad jiraesentes angustias gitationes ascenderent in cor ejus; j)ost niultos
sullicere jiosset, incjuisivit. Ille vero duodecim" cogitationum fluctus et cruciatus cordis , de-
libras resj)ondit. Tunc diinittens eum, ad oratio- crevit ub exterioribns omnibus ad interiora se
nem confngit. Post j)aululum vero rediens Gi- recolligere, et in solitudine cordis et secreto si-
rardus, mulierem quanidum de Custellione foris lentii continere, donec misericordiae suae super
esse, et velle ei loqui nuntiavit. Ad quam cum hoc ei suam revelaret Domiuus voluntatem.
eijTederetur, jirocidens ad pedes ejus eadem Paucis autem j)ostea evolutis diebus, vidit in
nuilier , duodcciui librarum benedictionem ei visu noctis jjersonam quamdam cum claritate

obtulit, orationum suffragia imj)lorans viro suo sibi astantem, et magna auctoritatc j)rcTecijiien-

periculose aegrotanti.Quam breviter allocutus, tem, fiducialiler loqui quidquid ei suggereretur

dimisit a se Vade, » inquiens « sanum in-
: « in ajjcrtione oris sui
, quoniam non ipse csset ;

» venies virum tuum. « Illa vero abicns in do- qui loqueretur, sed Spiritus Dci loqueretur in
mum suam sicut audierat, sic invcnit. Abbas C eo. El extunc nianifcstius in eo et per eum lo-
,

vero consolans pusillanimitatcm cellarii sni, quens Spiritus sanctus, et seruionem ei poten-
ad sustinendum Dominum de caetero reddidit tioreni et sensum ei in Scripturis abundantio-
fortiorem. Ncc tantum semcl hoc, sed saepe rcm suggerens, apud auditorcs quoque gratiam
eum hujusniodi instaret nccessitas, ei ccrtum ei addidit ct auctoritatem. Inde crat qnod tam
est divinum adfuisse auxilium, uude uon spe- conlidenter quam utiliter loqncbatur ad docen-
rabatur. Propter quod viri prudentes, intelli- duui, ad arguendum, ad corripicndum ut dum ;

gentes manuin Domini esse cum eo , teneri- praedicaret verbum Dei, quidquid afferebat in
tudinem mentis ejus, quasi a deliciis j>aradisi medio, sic j)atcns et jilaccns efficiebat, et circu

nnj)cr egressi, rcrum exteriorum sollicitudine id unde agcbatur, efticax ad movcndum, ut mi-
inquictare j)citinie5ccbant , eas^ ipsi intra se- rarentur omncs in verbis gratiae quae procede-
mctipsos , ut poterant, digerentes, et eum tan- bant de ore ejus.
tummodo de spiritualibus et interioribus con- 22. Prajfatus quoque pater illius, qui domi
sulentes. Dremanserat, veniens ad filios suos, aj)j)ositus
est acl cos. Qui cuui alicjuantum tcmpus ibi fe-
cissct, obiit in scncclute bona. Soror quoque
CAPUT YII.
eorum in saeculo nupta et sa^culodedita, cuni in
De Bemardi pra-dicatioiic, et patris ac soioris divitiis et deliciis saeculi periclitaretur, tandem

couvcrsione. ali(jnando insj)iravit ei Dcus ut IVatres suos vi-

sitarct. Cnnuiuc venisset cjuasi visura venerabi-

21. Ipsc si quando jiro ajdificatione seruio- lem Bcruardum fratrcin suuiu, et udcsset cum
nem ad eos habebat, homiuibus snj)ra liomi- comitatu suj)crbo et aj)j)arutu; ille detestuns et
nem loquens, vix intclligcbatnr. Tauicn.juxta exsecrans eam tanquam rcte diaboli ad ca|>ien-
sent» nliam saiicti Job, nefas putantes contradi- das aniuias, nnllatcnns ac(juiescebat exire ad

'
Jol) VI !0. " Alias , uiiilictm.
,
 ,, ,

2421 AUCTORE ALANO. 2422

videndum eam. Quod audiens, illa confusa ^^'^''^spicabilis subsequente nionaclio seniore, et .

compuncta vehementer, cum nullus ci fratrum A magnitudine et robore corporis eleyanti; aliis
suorum occurrere dignaretur, tota in lacry- ridentibus, aliis rem, sicut erat, interpretando
mas resoluta « Et si peccatrix sum » incpiit
: venerantibus. Cum autem quaereretur quis eo-
,

« pro talibus Christus mortuus est. Quia enim rum esset abbas; Episcopus priums oculos in
B peccatrix sum, idcirco colloquium et consi- eum apertos habens, agnovit scrvumDei, et
.) lium bonorum requiro. Et si despicit frater suscepit eum sicut servus Dei. Cum enim primo
" meus carnem meam, ne despiciat servus Dei in privato colloquio, omni melius locutione pru-
» animam meam. Veniat, praecipiat quidquid dentiam juvenis maj^is magisque proderet ve-
;

u praeceperit, facere parata sum. » Hanc ergo recundia loquendi; inteliexit vir sapiens divi-
promissionem audiens, exiit ad eam cum fratri- nam visitalionem in adventu hospilis sui, nec
bus suis frater ejus. Et quia eam a viro sepa- defuit hospitalitalis pia instantia suniptaque :

rare non poterat, primo verbo omnem numdi familiaritatis (iducia et libertate loquendi, ha-
gloriara in cultu vestium et in omnibus saeculi B bito ad alterutrum sancto colioquio nielius ,

pompis interdixit; et formam vitie matris suae, eum commendabat conscientia quam verba. ,

in qua multo tempore vixerat cum viro, ei in- Ex iila ergo die et ex illa hora facti sunt cor
dixit; et sic eam dimisit. Illa vero obedientissi- unum et aninia una in Domino, in tantuni ut
me parens prjecepto, rediit ad propria, mutata efficeretur Clarae-Vallcnsium non sola domus
repente secundum omnipolentiam dexterae Ex- Episcopi sed per ipsum tota civitas Catalau- ,

celsi. Stupebant autem omnes adolescentulam nensis. Quin etiam Remensis provincia et Gal-
nobilem, delicatam, subita mutatione in habitu lia tota per euni in devotionem cxcitata est, et
et victu, in medio soecuH vitam ducere ercnii- reverentiam Viri Dei. Ab illo siquidem tanto
ticam, instare jejuniis , et vigiliis, et continuis episcoj)o caeteri didicerunt suspicere eum et re-
orationibus ab omui sseculo prorsus se fa-
, et vereri tanquam angelum Dei , ita ut futuri tem-
cere alienani. Biennio sic vixit cum viro suo :
poris praesensisse in eo gratiam videretur homo
qui etiam virtute ejus perseverantiae victus, tantae auctoritatis, sic affectus erga ignotum mo-
tandem liberam a se dimittens, facultatem ei C nachum et raonachum lanta; humilitatis.
,

concessit serviendi Deo cui se probavit. Illa Modico vero jiost teraj)ore transacto,
24.
vero optata libertate potita, monasterium Jul- cum cousque inlirniitas Abbatis ingravesccret,
leiura adiens, cum sanctimonialibus inibi Deo ut jaui nonnisi niors, aut omni morte gravior
servientibus reliquum vita; suaj Dco vovit : ubi vila sj)eraretur, ab eodcm Ej)iscopo visitatus
tantam ei Dominus gratiam contulit sanctitatis, est. Cumque viso eo Ej)iscoj)us se non solum
ut non minus animo, quam carne illorum pro- vita? ejus , sed et sanitatis sj)em habere diccret
baretur virorum Dei esse germana. si consilioejus acquiescens, secundum inlirnii-
tatis sua3 raoduni , aliquani corj)ori suo curam
CAPUT VIII. pateretur impendi; ille veio a rigore vel usu
consuetudinis sua3 minus facile llecti posset :

Abbas cousecratiir a Guillelmo episcopo (^alalaunensi j)rofectus Episcoj)us ad capitulum Cisterciense

qui valeludinis ejus curani suscipit. ibi corara j)auculis abbatibus qui convenerant,
D jiontilicali humililale et saccrdotali charitate
23. Cum autem missus noviter Claram- toto corj)ore in terrani j)rostratus ,
j)etiit et ob-
Vallem Bernardus ordinandus esset , et sedes tinuit, ut anno uno in obedientiam sibi
tolo
Lingonensis vacaret, ad quam ordinatio ipsa traderetur. Quid enim tantse humilitati in tanta
respiciebat; quaerentibus fratribus, quo eum posset auctoritate negari? Reversus itaque Cla-
ducerent ordinandum, obtulit se bona fama rain-Vallem , exlra claustra et terminos mona-
venerabilis Catalauncnsis episco[)i , opinatis- sterii domunculam unani lieri ei j)ra'cej)it , or-
sirai illius magistri Guillelini de Campellis, il- dinans niandans in cibo et jiotu, sive in
et
lucque eum transmittendum dchniunt. Sicque aliquo hujusuiodi circa eum nullam teneri Or-
,

factum est. Abiit aulem Catalaunum assumpto dinis districtionera, nullain de tota cura domus
secum Elbodone raonacho quodara Cistenieusi. ad eum refcrri sollicitudinein , sed sibi enm
Intravit ergo pranlicii piscopi doMium juvenis
c \iverc ibi .scciiiKhini iMochim ab eo j)ra'slitu-
exesi corporis ct moiibundi, habilu (pio(juc dc tura. Sic igitnr ex j)ra'cepto cj^iscoj)! et abba-
2423 S. BERNARDI ABBATIS VITA II, 2r2i
tuiu feriatus ab omni sollicitudinc tloinns, Deo^^^bus ejus cognoscebalur, cuni in siniplicitate et

vacabat et sibi ,
quasi in deliciis paradisi cxsul- A luiniilitatc a'dilici()iuui , siiupiicitatcni ct huuii-

tans. lle^iuui autcin illud cubiculuin cousidc- litatcm iidiabitaiilium vallis muta loqucrctur.
rantibus lantani sui revercntiani iuculicbat, ac Deiiique iu valle illa liomiuibus plcna, in qua
si ad ahare Dei ingrederentur. Sane cuidain iicmini otiosum esse licebat, omnibus labo-
hoinini rusticano traditus erat ab episcopo ad rantibus et singulis circa iujuncta occupatis,
obediendiiin, qui se curaturuin euin jactitans iiicdia die mcdia; noctissilentium a supervcuicn-
polliccbatur. Et licct tain graviter inlirinaretur, tibiis iuvcuiebatur, piietcr laboium sonitus, vcl
olTerebantur ei cibi quos sanus quis vix prae si fratres in laudibus Dei occuparcntur. Porro
angustia faniis attingeret, admirantibus et tabe- silentii ipsius ordo et Tama tantam etiam apud
scen