ARQUITECTURA RENACENTISTA ALEJANDRO GONZÁLEZ LORENZO

(QUATTROCENTO)

Historia da arte
Arquitectura renacentista (Quattrocento):

CONTEXTO HISTÓRICO:
No S. XV Italia estaba dividida en cidades estados. Case todas eran cidades con grande prosperidade
económica grazas ao comerzo que se estaba a desenvolver. O grupo social dominante era a burguesía,
enriquecidos polo comerzo. Agora son un grupo social re nado e culto.

O Renacemento é un movemento artístivo e cultural caracterizado pola recuperación do pasado clásico

greco-romano. A base intelectual era o Humanismo, que recupera o antropocentrismo e libéranse do
monopolio exercido pola igrexa.

Chegouse a isto grazas a investigacións de textos antigos, a creación da imprenta e as aportacións dos
fuxidos de Constantinopla. Estas ideas humanistas impregnaron á sociedade da idade media que descubriron
o pracer da arte e da cultura. Todo isto será un gran estímulo para a arte o que converte a esta etapa da
historia nunha ds máis impòrtantes da creación artística.

--o0o-

HISTORIA DA ARTE 1


fi

 ARQUITECTURA RENACENTISTA ALEJANDRO GONZÁLEZ LORENZO

(QUATTROCENTO)

CÚPULA DA CATEDRAL DE SANTA MARÍA DEL FIORE:

Autor: Brunelleschi
Cronoloxía: Primeira mitade do S. XV
Estilo: Arquitectura renacentista do Quattrocento

Esta obra marca o comezo do renacentismo. Bruneleschi foi o arquitecto máis importante en Italia no
S. XV. Formouse como escultor e ofebre. Este encargouse de realizar un dos proxectos máis ambiciosos da
súa época: nalizar a catedral gótica de orencia. Os coñecementos de Bruneleschi, convertírono nun artista
innovador. Abandonou as tecnicas de construccións tradicionais, coas que non sería que de rematar a
catedral. A catedral foi comezada por Arnolfo di
Cambio, pero houbo un concurso para rematala,
quefoi gañado por bruneleschi polo seu elaborado
proxecto.

Os materiais utilizados son: pedra no tambor e

na base da cúpula, aínda que maiormente predomina
o ladrillo.

Exterior: Na cúpula distiguimos tres partes

(tambor, cúpula e linterna). 1. A cúpula, enorme, vai apoiada sobre un tambor octogonal revestido por placas
de mármore branca, verde e rosado. En cada lado do tambor atopámonos un óculo (tambor e óculos aterior
a Bruneleschi). A cúpula que vemos é a exterior a pesar de que haia 2. A cúpula externa ten o per l
apuntado e está pecorrida por oito nervos de 4 metros de espesor que separan os plementos vermellos. Os
nervos reforzan a altura e rematan na linterna. Por outra banda está a cúpula interior, que a pesar de non
vela, é menos apuntada. En último lugar, está a linterna, situada sobre o corpo principal, feira en mármore
branco, proporciona luz ao interior. É prismática de oito lados, e ten 16 metros de altura con contrafortes
rematados en volutas. Foi rematada en 1471, cando xa morrera Bruneleschi. Esta lanterna ém o punto de
fuga da cúpula e esta remata nunha bola de bronce
Importancia: A importancia desta cúpula débese á dous feitos: En primeiro lugar, polo uso do sistema
de dobre cúpula. Entre elas quedaba un espazo baleiro. A cúpula interior debería de ser máis resistente que a
exterior. Este sistema consisitía en que a cúpula exterior exercía forza cara dentro mentres que o cúpula
interior exercía forza cara fora, neutralizando así as forzas. E por outra banda, a esta obra atribúeselle a sua
importancia por usar un sistema de autosustentación, é dicir, as cúpulas sostéñense por si mesmas utilizando
a técnica de espiña de peixe.

HISTORIA DA ARTE 2


fi

fl

fi
 ARQUITECTURA RENACENTISTA ALEJANDRO GONZÁLEZ LORENZO
(QUATTROCENTO)
Conclusión: O arquitecto supera o xeito de construcción clásico, por isop considéraselle o primeiro
arquitecto plenamente renacentista. Na cúpula vemos que o arquitecto se preocupa pola perspectiva, fronte a
multiplicación gótica de forzas ascensionales. Esta obra é un simbolo da cidade estado máis importante da
época. Aínda que poida parecer unha cúpula gótica non o é debido ás innovacións técnicas que Bruneleschi
utilizopu nela, e grazas a estas innovacións, esta é unha obra clásica moi admirada e que servirá de modelo
para outros arquitectos.

--o0o--

HISTORIA DA ARTE 3


 ARQUITECTURA RENACENTISTA ALEJANDRO GONZÁLEZ LORENZO

(QUATTROCENTO)

BASÍLICA DE SAN LORENZO:

Autor: Bruneleschi
Cronoloxía: Primeira metade do S. XV (1421-1428)
Estilo: Arquitectura renacentista do Quiattrocento

A imaxe que vemos é unha fotografía interor da basílica de san Lorenzo. Distinguimos unha ampla
nave central, e as naves laterais; e ao fondo o altar. Bruneleschi adapta os esquemas edievais ás novas ideas
renacentistas. Inspirouse nos edi cios das basílcias primitivas cristiás, creando un novo tipo de igrexa. Fíxoa
en pedra e mármores para os revestimentos.

Plani couna cunha planta novidosa,

en forma de te, con tres naves, unha central
e duas laterais, con capelas adosadas. Esta
planta é totalmente simétrica: A nave
central é máis ampla que as lateais, e están
separadas por arcos de medio punto,
sustentadas por columnas corintias. Enrriba
deste conxunto atopámonos un
entaboamento. Esta nave está iluminada on
grandes ventanais e ten unha cuberta
acasetonada. E nas naves laterais teñen
bóvedas vaídas apoiadas nas columnas por
un lado e pilastras polo outro. Atopámos
óculos nas paredes. Ás capelas accedese polos arcos. Eran capelas privadas. Todo esto remata en cabeceira
plana na que se abren capelas.

Compre destacar que esta é unha construcción harmónica grazas ao uso do Módulo cuadrado,
relacionando a altura, a lonxitude e a profundidade, elementos sometidos ás regras matemáticas.

É importante mencionar que esta constucción é harmónicagrazas ao módulo cadrado co que

Bruneleschi logra unha harmonía entre entre a altura, a lonxitude e a profundidade. Todos os elementos
están sometidos a estrictas regras matemáticas. .

Na imaxe que temos do interior, parece unha construcción da idade media pero a diferencia é que
antes todo quedaba enmascarado, e agora todo queda claro e descuberto, apreciable polo ollo do espectador

HISTORIA DA ARTE 4

fi

fi

 ARQUITECTURA RENACENTISTA ALEJANDRO GONZÁLEZ LORENZO

(QUATTROCENTO)
(antropocentrismo). Isto consigueo grazas a: O uso dunha linguaxe clásica que logo será característica do
renacemento (arcos de medio punto, columnas de orde corintia...). Por outra banda. a luz ten un papel
primordial, que neste caso entra polos amplos ventanais e óculos. a luz era emprecada oara de nir o espazo.
O resultado é un interior amplo. Por último, Bruneleschi emprega a bicromía nos materiais decorativos, con
grises (pietra serena) nas columnas e arcos, entaboamentos, e brancos nas paredes. Pódese dicir que a
decoración é austera, e o que consegue con esta bicromía é resaltar as formas arquitectónicas clásicas.

Aínda así, o máis signi cativo é a aplicación da teoría da pperspectiva baseada napirámide visual
creada por Bruneleschi, ou sexa, fai un exercicio no que se aplica a perspectiva.

Polo tanto coa perspectiva visual e o módulo cúbico, o autor logra facer un edi cio harmónico que
servirá como exemplo para outrras construccións. Será un dos edi cios máis característicos do renacemento.

--o0o--

HISTORIA DA ARTE 5


fi

fi
fi

fi

 ARQUITECTURA RENACENTISTA ALEJANDRO GONZÁLEZ LORENZO

(QUATTROCENTO)

PALAZZO MEDICI-RICARDI:
Autor: Michelozzo Michelozzi, discípulo de Bruneleschi
Cronología: Mediados del S. XV (1444-1460)
Estilo:Arquitectura renacentista do XV
Material: Pétreo

O palazzo é una das tipoloxías arquitectóncias que se recupera no renacemento. Este é unha
construción de tipo civil característico do S.XV. Os clientes que os encarganson as familias ricas. Son un
modelo de vivienda integrada no espazo urbano. O palazzo proporciona un prestixio social e hai unha certa
rivalidade entre as familias burguesas por quen ten o mellor e máis grande palazzo. O autor establece neste
ed cio o modelo renacentista de palazzo que será imitado noutros palazzos renacentistas.

A súa estructura é concebida como grandes bloques cadrads cun patio central (propio das vivendas
romanas). No exterior, os pisos estan ben
de nidos por molduras horizontais, que
rematan en grosas cornixas. As fachadas
están adornadas con vans.

Este palacio pertence á familia medici,

que foi encagado a Michelozzo, arquitecto e
escultor orentino, discipulo de Bruneleschi.
Esta é unha das súas principais obras. É a
casa dunha das familias máis ricas de Florencia durante máis de cen anos.

O esterior é unha imponente mole cúbica no medio da cidade que ten aspecto de fortaleza. Esta non
ten torres, e súa fachada organízase en tres pisos con alturas decrecentes que rematan en cornixa (a altura de
cada piso vai decrecendo en cada andar): O piso inferior está realizado cun aparello alto e potente. Esto dalle
un aspecto rústico. No muro ábrense grandes arcos de medio punto con dovelas. Este aparello da sensación
de claroscuro. Este andar esta adicado á actividade económica e ao almacenaxe. Por outra banda temos o
andar intermedio, no que o almofadado é máis lixeiro e tamén no muro ábrense numerosos vans baixo arcos
de medio punto onde se incrustan centás bíforas. Este era o espazo privado do palazzo. Por último está o
andar superior con sillares lisos sen almofadado e repítense os vans da planta anterior. Este andar é rematado
cunha potente cornixa.

A súa planta é cadrada, típica do Quattrocento, cun patio central a onde están orientadas as
dependencias, Alí aparecen columnas clásicas de orde corintia composta ebtre arcos de medio punto. Está

HISTORIA DA ARTE 6

fi
fi
fl

 ARQUITECTURA RENACENTISTA ALEJANDRO GONZÁLEZ LORENZO

(QUATTROCENTO)
decorado polo obradoiro de Donatello. Esta xeito de estructurar a casa podemolo atopar nas antigas
vivendas romanas.

En conclusión, estamos ante un exemplo de arquitectura civil, símbolo do poder dalgunhas das familias
da época. Foi un dos edi cios que máis triunfou. Nel resúmense ben as características dos palazzows do
Quattrocento (amosar o poder da familia, a organización do patio, a horizontalidade, o uso de elementos
cáiscos e a sensación de orden e simetría coa repetición de elementos como as ventás e arcos) que recordan
ao pasado clásico que o renacemento pretende recuperar.

--o0o--

HISTORIA DA ARTE 7


fi