KHỞI SỰ DOANH NGHIỆP

Giảng viên: TS. Trịnh Thanh Bình

 1 Hiểu về các cơ hội và thách thức của khởi nghiệp

Hiểu về các đặc điểm của một nhà khởi nghiệp

Mục 2

tiêu 3 Tìm hiểu và nắm bắt cơ hội

của Biết cách xây dựng và phát triển hệ sinh thái
4
khóa
đào 5 Xây dựng kế hoạch hành động

tạo 6 Giải quyết các thách thức pháp lý

7 Vận hành hoạt động và phát triển

 1 Các câu chuyện khởi sự: Thành công và rủi ro

2 Đặc điểm, tính cách của một nhà khởi sự

Tìm kiếm cơ hội, xác định tầm nhìn và mục tiêu

Nội 3

dung 4 Xây dựng kế hoạch/ phương án khả thi

5 Huy động nguồn lực và vấn đề pháp lý

6 Thực hiện kế hoạch và điều chỉnh

1.Hiểu về các cơ hội & thách thức của khởi sự DN
Bao nhiêu bạn Tạo dựng một doanh nghiệp /
thích: 01 hoạt động kinh doanh của
riêng mình ?

Đi làm thuê cho các doanh

02 nghiệp ?
Câu chuyện khởi nghiệp
Tái khởi nghiệp

Harland Sanders, 1890-1980

KFC: trên 10.000 quán tại hơn 90 quốc gia
 Alibaba-Jack Ma

Bị Harvard từ
Không từ bỏ Là ứng viên
chối 10 lần
mà đã trượt rất duy nhất
nhưng không
nhiều cuộc thi trong 24 số
hề nản chí
ở trường người bị
KFC từ chối

Chỉ được Vẫn lạc quan Không thể thuyết

1/120 điểm dù bị 30 Công phục thung lũng
thi toán hco ty từ chối silicon đầu tư vốn
kỳ thi bước cho alibaba
vào đại học
 Steve Jobs
.

01
03

02 04
 Start up Việt Nam

Đặng Lê Nguyên Vũ- “Vua Cà Phê Việt”- Cafe Trung Nguyên

 Trần Quý Thanh
-
FPT
 Thống kê doanh nghiệp

9T 2021 2020 2019

Số DN thành lập mới 85.483 134.941 138.139
Số DN dừng hoạt động 45.611 47.459 33.649
Bao nhiêu bạn Tạo dựng một doanh nghiệp /
thích: 01 hoạt động kinh doanh của
riêng mình ?

Đi làm thuê cho các doanh

02 nghiệp ?
 Lớp chia thành 04 nhóm

Nhóm1 Nhóm 3
Nhóm 2 Nhóm 4
2. Đặc điểm, tính cách của nhà khởi sự
 “Là cá nhân chấp nhận
rủi ro để xây dựng, tổ
chức và phát triển một
hoạt động kinh doanh”

Người khởi sự
(entrepreneur) là
ai ?
 Kiên trì/ bền
bỉ
Có mục
Sáng
tiêu rõ
tạo
ràng

Đặc điểm tính

Có cách của một
entrepreneur Có tính
trách
độc lập
nhiệm thành công

Tò mò/
ham
Tự tin
học
hỏi Chấp
nhập
rủi ro
 Kỹ năng cần có của 1 Entreprenuer

✓ Giao tiếp
✓ Các kỹ năng liên quan đến con người
✓ Kỹ năng tính toán/ tài chính
✓ Kỹ năng ra quyết định/ giải quyết vấn đề
✓ Năng lực kỹ thuật
✓ Kiến thức kinh doanh
Khởi sự doanh nghiệp ?

‘Thế nào rủi ro ?’

Quá trình tạo dựng và quản
lý doanh nghiệp riêng của
mình.Quá trình này liên tục
đối mặt với nhiều rủi ro
Nói về rủi ro - Risk
 Giới Thiệu
• Rủi ro:
– Khả năng phát sinh khoản thiệt
hại hoặc tổn thất
– Sự nhìn nhận của một cá nhân
trong một tổ chức về việc liệu
một quyết định đem lại kết quả
có thể chấp nhận được hoặc
không chấp nhận được.
• Rủi ro là: • Rủi ro: “Khả năng một sự kiện phát
– Cần thiết sinh có tác động đến việc đạt được
các mục tiêu; nó được lượng hóa
– Không thể tránh khỏi
qua tác động (impact) và khả năng
– Dựa trên nhận thức xảy ra (likelihood) ”. Bao gồm cả
rủi ro tiêu cực và tích cực.
Rủi Ro & Bất Định

• Các tình huống rủi ro là trường hợp mà chúng ta không biết về

kết quả nhưng ít nhất chúng ta biết về khả năng phát sinh
• Bất định áp dụng cho các tình huống mà chúng ta thậm chí khó
hình dung ra khả năng phát sinh
• Rủi ro có thể được quản lý (managed); bất định thì không thể
• Để hiểu rủi ro, chúng ta ít nhất phải có khả năng hình dung các
tác động dẫn đến từ rủi ro
Hai Khía Cạnh Của RR

• Risk thường được xác định dựa trên 2 khía cạnh:

– Tác động (hoặc mức độ nghiêm trọng) và
– Khả năng xảy ra (hoặc xác suất)

Hai tham số của rủi ro:

• Nhận thức về mức độ rủi ro
• Biện pháp nào có thể được
thực hiện nhằm ngăn chặn
risk trở thành một khoản thiệt
hại
 Hai Khía Cạnh Của Risk

Cao

Tác động
? ?

? ?
Cao

Thấp
Xác suất
 Nhận Thức Và Hiện Thực
Nhận thức: Hiện thực:
Nhận thức về Khi một rủi ro
về khả năng cụ thể hóa
hoặc tiềm ẩn thành một tổ
rủi ro là mang thất, tác động
tính chủ quan của nó là hiện
thực

Độ Khuếch đại xã hội học của Risk:

• Đơn thuần nói về rủi ro (một rủi ro cụ thể) có thể

làm tăng nhận thức và sự sợ hãi của công chúng

• Làm thay đổi nhận thức về rủi ro

 Một Số Sự Kiện Điểm Hình
Vụ Cướp Ngân hàng Banco 70 tr Vụ Khủng bố 11/9/2001 ?
USD
Central Brazil 2005

Vụ Cướp Dunbar Armored 18,9 tr Vụ đánh bom Thủ đô Madrid ?

USD
1997 2004
 Gian Lận Nội Bộ Điểm Hình
Barings Bank 1995 Sumitomo Corp 1999

Societe General 2008 Ocean Bank 2015

Tam Giác Gian Lận

Cơ Hội

Gian
lận

Áp Lực Biện Minh

 Phân Loại Rủi Ro

Thiên nhiên Văn hóa Luật pháp Công nghệ

Phòng/ban Nhà máy

Đối thủ cạnh tranh Nhà cung cấp Người tiêu thụ

Chính trị Xã hội Kinh tế

 Các Loại Rủi Ro
Các loại rủi ro

Rủi ro hoạt động Rủi ro tài chính Rủi ro chiến lược Rủi ro tuân thủ

Công nghệ Thị trường Đối thủ Môi trường

Quy trình Thanh khoản Chuyển đổi An toàn lao động

Con người Lãi suất SP mới Quy định PL

Bên ngoài & khác Khác Khác Khác

Rủi ro uy tín (Rủi ro của các Rủi ro)

Quan Hệ Đan Xen
 Định Nghĩa QTRR
Quản trị rủi ro là:
• Toàn bộ quy trình theo đó các DN xác định, phân tích, đánh giá, Rủi ro kinh doanh có thể
xử lý, giám sát và truyền thông về các rủi ro trọng yếu được xem như sự bất định bao
• Để bảo vệ và tạo giá trị cho đối tượng liên quan trong khi thỏa phủ kết quả kinh tế của các
mãn các đối tượng khác hoạt động kinh doanh
Cũng không kém phần quan trọng khi hiểu quản trị rủi ro
không phải là:
Quản trị rủi ro kinh doanh
• Một viên đạn bạc hoặc một sự đảm bảo tuyệt đối là sự am hiểu tốt hơn về sự
• Một sự thay thế cho khả năng phán đoán của nhà quản lý biến động của các kết quả thu
• Một sáng kiến đứng riêng lẻ hoặc thực hành tuân thủ thuần túy được và nguyên nhân của nó,
• Lảng tránh rủi ro nhằm giảm bớt sự biến động
• Chỉ xem xét quá khứ.
 Mục Tiêu Của QTRR
Cao
• Mục tiêu tổng thể của QTRR
nhằm giảm khả năng phát
sinh và hoặc mức độ ảnh
hưởng trong trường hợp phát

Tác động
sinh.
• QTRR đạt mục tiêu thông
qua xác định, đánh giá và
kiểm soát rủi ro nhằm đảm
bảo chúng không chuyển
thành tổn thất. Thấp
• Một nội dung quan trọng là Khả năng Cao
đánh giá các phương án xử lý
theo quy định và ngoài quy
định và lựa chọn phương án
tối ưu.
 Tại Sao Quan Trọng
• Bước đầu tiên và quan trọng nhất
• Danh sách các đe dọa, cơ hội dựa trên
các tình huống/sự kiện tác động đến
đạt được mục tiêu
• Nếu không xác định được RR, không
thể kiểm soát nó
• Môi trường luôn thay đổi, RR mới
luôn phát sinh
Nguồn Thông Tin

BC RR/Bản
Register
Phân tích BC kiểm
quy trình toán

Nhận BC đánh giá

Phân tích
BCTC diện rủi môi trường
trong/ngoài
ro

Phỏng vấn SWOT

PESTLE
Thông Tin
 Nguyên Nhân – Rủi Ro – Tác Động

• Nguyên nhân: “lý do dẫn đến sự kiện rủi ro thực

tế”. Nguyên nhân ban đầu của một RR. Tìm
kiếm nguyên nhân để xác định tại sao chuyện gì
đó lại xảy ra, có những yếu tố gì đóng góp vào
làm xảy ra sự kiện đó và yếu tố nào dẫn đến sự
kiện.
• Sự kiện: “Chuyện gì đó xảy ra do một rủi ro
nào đó trở thành hiện thực”. Kết quả ban đầu do
xảy ra rủi ro. Một sự kiện có thể truy ngược lại
nguyên nhân.
• Tác động: “tổn thất thực tế đã trải qua và được
tính toán”. Tác động của tổn thất (Tác động tổn
thất) là sự thể hiện tổn thất thực tế.
Nguyên nhân Sự cố Tác động

Vụ sập cầu Cần Thơ

2007
 Nguyên nhân Sự cố Tác động

Vốn ít Dự án bị trì 55 người chết

hoãn Vụ sập cầu Cần
Thẩm định kém Thơ đang xây 80 người bị
thương
2007
Sức ép tiến độ Triển khai gấp Thiệt hại ngân
sách
Tham nhũng Báo chí phanh
Nhà thầu ko đủ
phui
tiêu chuẩn Mất uy tín
Bỏ qua dấu hiệu
cảnh báo Thỏa hiệp chất Thanh kiểm tra
lượng
Vi phạm an toàn Khởi tố
Tính tự mã của
giám sát và Giám sát kém lao động
quản lý
 Ma Trận Rủi Ro (Heat Map)

Khả Năng
3
3 6 9

2 2 4 6

1 1 2 3

1
2 3 Tác Động
BÀI TẬP NHÓM
 5 bước khởi sự doanh nghiệp

Huy động Định

Phát biểu
nguồn lực hướng
cơ hội
tiếp theo

1 2 3
4 5

Phát
triển ý Vận hành
tưởng
3.Tìm kiếm cơ hội, xác định tầm nhìn và mục tiêu
 Bước 1: Phát hiện cơ hội

“Nhà khởi sự phát hiện ý tưởng, nhận diện cơ hội và

nghiên cứu thị trường ”
 Các cơ hội kinh doanh
trong bối cảnh đại dịch
Covidr-19 đang diễn ra
hiện nay?
Nói về Chiến lược – Strategy
Bạn sẽ làm gì
để sống sót trong giai đoạn
này?
MÔ HÌNH QUẢN TRỊ CHIẾN LƯỢC SỐNG SÓT

Hiện trạng? Hành động? Sống sót?

Bao lâu?
SOURCE: TTB

1-51
APPLE: Đã làm gì để có được sự thành công?
APPLE: Đã làm gì để có được sự thành
công?
• $350 tỷ CHIẾN LƯỢC
DT, THÀNH CÔNG
• $2.550
tỷ vốn
1. Hệ điều hành IOS, apps
hóa
2. R&D (21 b)
3. HT phân phối
4. TT quốc tế (63%)
5. Thương hiệu (pricing)
6. CSR & quan hệ với nhà cung cấp
7. Minh bạch & đa dạng nguồn nhân
lực
Nguồn: W.Chan Kim & al. (2010). Chiến lược đại dương xanh
 LOẠI BỎ
GIA TĂNG
-Khai thác những tuyến dài
-Vận chuyển trên những tuyến
-Khác biệt giữa các nhóm ngắn
hành khách
-Mức độ thường xuyên
-Đầu tư cao vào marketing
DV vận chuyển
hàng không giá
rẻ & trên chặng
đường ngắn
HÌNH THÀNH
CẮT GIẢM
-Tốc độ, thường xuyên, linh
-Bữa ăn
hoạt
-Khác biệt ghế ngồi
-Thân thiện, hài hước
-Lựa chọn ghế ngồi
-Giá hấp dẫn
 Chiến lược là gì?

Bao gồm tổng thể các mục tiêu và phương thức cơ bản
dài hạn để thực hiện mục tiêu, nhằm đảm bảo cho tổ
chức tối đa hóa lợi thế cạnh tranh, đáp ứng nhu cầu
thị trường và thỏa mãn mong đợi của các bên hữu quan
 Chiến lược là gì?

Định vị
công ty
Các hành trên thị
trường
động quản ntn?
Phản ứng
lý thực hiện với các
Thu hút
khách
thay đổi
nhằm làm tốt ntn?
hàng ntn?

hơn đối thủ Các lựa

cạnh tranh và chọn:
Tận dụng
đạt lợi cơ hội để
Cạnh
phát triển
nhuận cao kinh
tranh ra
sao?
doanh
ntn? Làm thế
nào đạt
được kết
quả kinh
doanh?
 Ba câu hỏi chiến lược

TÔI
TÔI LÀM
? ĐANG
Ở ĐÂU
? MUỐN
ĐI ĐẾN
ĐÂU
? THẾ
NÀO
 “Làm thế nào” –
câu hỏi xác định chiến lược
Làm thế nào để hài lòng khách hàng Chiến lược là
làm thế nào
Làm thế nào để vượt qua đối thủ
để
Làm thế nào để tăng trưởng ...
kinh doanh

Làm thế nào để quản lý những phần

chức năng của kinh doanh và phát triển năng lực tổ chức cần thiết

Làm thế nào để thích ứng với thay đổi của thị trường

Làm thế nào để đạt được mục tiêu chiến lược và tài chính

....
Tháp Quản Trị Chiến Lược

Tầm
nhìn
Sứ mệnh

Giá trị cốt lõi

Mục tiêu

Các chiến lược

Nhiệm vụ & chiến thuật ( sáng

kiến)

Kế hoạch hành động

60
Restricted
Ecosystem
Ecosystem
4. Xây dựng kế hoạch/phương án khả thi
Bước 2: Phát triển ý tưởng

✓ Xây dựng kế hoạch kinh doanh ( a business plan )

✓ Lựa chọn địa điểm (hình thức kinh doanh online )
✓ Các lựa chon pháp lý cho doanh nghiệp ( hình thức sở
hữu/ đăng ký bảo hộ…)
Phát triển kế hoạch kinh doanh

✓ Dành cho kêu gọi các nhà đầu tư

✓ Hướng dẫn vận hành kinh doanh

✓ Vay vốn ngân hàng

 Nội dung kế hoạch kinh doanh

1 Tóm tắt: Những điều chính 5 Kế hoạch vận hành

của mô hình kinh doanh công nghệ

2 Sản phẩm/ Dịch vụ 6 Kế hoạch Marketing

3 Đội ngũ quản lý 7 Kế hoạch tăng trưởng

4 Phân tích thị trường 8 Kế hoạch tài chính

Nói về kế hoạch tài chính - Finance
 Vòng Đời Tài Chính Doanh Nghiệp
Lợi
nhuận

Kế Hoạch Khởi nghiệp Tăng trưởng

Điểm hoà vốn

Thời
gian

-Ý tưởng - Vốn tiết kiệm - IPO

- Ngân
- Cơ hội - Gia đình, bạn - Niêm yết
hàng
- Kế hoạch bè - Đối tác chiến
- Quỹ đầu
- Vốn ưu đãi lược
tư
68
Restricted
 Mô Hình Cân Bằng Tài Chính

Nguồn vốn ngắn hạn

Nợ ngắn hạn
(tạm thời)

Tài sản ngắn hạn

Nợ dài hạn

Nguồn vốn dài hạn

(thường xuyên)

Tài sản dài hạn Vốn chủ sở hữu

Tài sản ngắn hạn Nguồn vốn ngắn hạn

+ +
Tài sản dài hạn Nguồn vốn dài hạn

Cân bằng tài chính

Nguồn tài trợ thường
Tài sản ngắn hạn
xuyên
-
-
Nguồn vốn tạm thời
Tài sản dài hạn

69
Restricted
 Điểm Hoà Vốn

Doanh thu
Tổng doanh thu
(TR)

TDT = TCP Điểm hoà vốn Vùng

(BEP) Tổng chi phí (TC)
lãi
Chi phí biến đổi
(VC)

Chi phí cố định

Vùng lỗ (FC)

TFC Số lượng
BEP =
P - VC
FC + LN mục tiêu / (1 – r)
Doanh số bán tại lợi
nhuận mục tiêu = P - VC

70
Restricted
 Rủi Ro & Lợi Nhuận ( Giác Độ Nhà Đầu Tư)
Các loại nguồn vốn Rủi ro và lợi nhuận kỳ vọng

Cổ phiếu phổ thông Cao nhất

Vốn CSH Cổ phiếu ưu đãi chuyển đổi

Cổ phiếu ưu đãi

Trái phiếu

Nợ Nợ có thế chấp Thấp nhất

Trái phiếu Chính phủ

Rủi ro: Tỷ suất hoàn vốn kỳ vay đối với cổ phiếu phổ
- Rủi ro vỡ nợ thông: CAPM:
R = RF + β(RM – RF)
- Rủi ro mất khả năng thanh toán
RF = tỷ suất hoàn vốn không rủi ro
- Rủi ro lãi suất
RM = tỷ suất hoàn vốn thị trường
- Rủi ro lạm phát
β = hệ số rủi ro của chứng khoán so với thị
- Rủi ro chính trị ( tax change…)
trường
- Rủi ro tỷ giá

- Rủi ro hoạt động

71
- Rủi ro hệ thống Restricted
 Vai Trò Của Ngân Sách

▪ Xác định và danh mục ưu tiên trên các chi phi trong tương lai

▪ Xác định nguồn thu nhập để trang trải chi phí xác định
Kế hoạch tài chính
▪ Xác định các ưu tiên của doanh nghiệp đối với các đối tượng
liên quan (khách hàng, nhân viên, nhà đầu tư…)

▪ Xác định các hạn mức chi phối

▪ Kiểm soát chi phí và tối ưu lãi gộp

Công cụ kiểm soát ▪ Nhận biết và giải quyết các thách thức tài chính doanh nghiệp
sẽ gặp phải

▪ Cung cấp thông tin trong việc ra quyết định

▪ Xác định biến động qua ngân sách và thực tế, nguyên nhân và
các điều chỉnh
Công cụ đánh giá kết
quả ▪ Giám sát kết quả thực hiện mục tiêu

▪ Đánh giá kết quả thực hiện, so sánh với đối thủ, tiêu chuẩn
ngành
72
Restricted
 Các Vấn Đề Trong Xây Dựng & Thực Hiện Ngân Sách

Rà soát và
Vấn đề: kết thúc
▪ Kế hoạch chiến lược

▪ Thực hiện kinh doanh

▪ Doanh thu Lên kế

Kiểm soát hoạch (1- 3
▪ Chi phí cố định và giám sát tháng trước
năm kế
▪ Chi phí biến đổi
hoạch)
▪ Chi phí quản lý

▪ Lãi gộp mục tiêu

Hoàn thiện
▪ Phê duyệt ngân sách và triển khai
▪ Thực hiện và rà soát

▪ Xử lý các khác biệt với ngân

sách

73
Restricted
Các Loại Ngân Sách và Phương Pháp Triển Khai

Các lại ngân sách

• Ngân sách bán hàng • Ngân sách sản lượng/mua • Ngân sách nguyên vật liệu trực
hàng tiếp

• Ngân sách lao động trực tiếp • Ngân sách chi phí SXKD • Ngân sách giá vốn hàng bán

• Ngân sách chi phí quản lý

chung
Phương pháp triển khai Ưu điểm Nhược điểm
Top-Down
• Nhất quán • Áp đặt
• Đơn giản • Thiếu gắn kết
• Nhanh
Bottom-Up
• Tham gia • Thời gian & Chi phí
• Cam kết • Chất lượng phụ thuộc
• Tính chùng (slack)
5. Huy động nguồn lực và vấn đề pháp lý
 Vòng Đời Tài Chính Doanh Nghiệp
Lợi
nhuận

Kế Hoạch Khởi nghiệp Tăng trưởng

Điểm hoà vốn

Thời
gian

-Ý tưởng - Vốn tiết kiệm - IPO

- Ngân
- Cơ hội - Gia đình, bạn - Niêm yết
hàng
- Kế hoạch bè - Đối tác chiến
- Quỹ đầu
- Vốn ưu đãi lược
tư
76
Restricted
Bước 3: Huy động nguồn lực
Tài
chính

Xác định
nguồn
lực
Kỹ
Nhân thuật
lực
 Vấn đề pháp lý
- Thuê tư vấn thành lập doanh nghiệp/ Tự làm
- Hồ sơ thủ tục cầm chuẩn bị?
- Diện mạo doanh nghiệp:
✓ Bộ phận
✓ Trang web/ Facebook…
✓ Đăng ký nhãn hiệu
✓ Thuế/ Tài khoản ngân hàng/ Bảo hiểm nhân viên/ Chữ ký
số..
✓ Công bố thông tin
Nói về thành lập doanh nghiệp
6. Thực hiện kế hoạch và điều chỉnh
Bước 4: Triển khai vận hành

“Vận hành hoạt động kinh doanh và sử

dụng các nguồn lực để đạt mục tiêu”
 Bước 5: Xác định bước tiếp theo

Xác định làm gì với doanh nghiệp của mình

✓ Tiếp tục phát triển
✓ Thay đổi cấu trúc công ty ?
✓ Bán thu hồi vốn ?
 Bài tập nhóm

- Lớp chia thành 5 nhóm

- Các thành viên thảo luận/ tìm kiếm các ý tưởng kinh doanh
- Thống nhất lựa chọn ý tưởng kinh doanh
YÊU CẦU:
- Trình bày lý do lựa chọn và các rủi ro liên quan đến ý tưởng
được lựa chọn
 Thuyết trình hết môn

- Lớp chia thành 5 nhóm

- Lựa chọn ý tưởng kinh doanh của nhóm
YÊU CẦU:
- Xây dựng kế hoạch kinh doanh cho ý tưởng đã chọn
- Thuyết trình phương án kinh doanh để kê gọi nhà đầu tư rót
vốn
THANK YOU